6. Bölüm. Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar. Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY

Transkript

1 6. Bölüm Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY

2 AMAÇLARIMIZ Bu bölümü tamamladıktan sonra; aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz: Hangi finansal tabloların kamuya açıklanacağını anlamak Açıklama ve dipnotların önemini anlamak ANAHTAR KAVRAMLAR Finansal tablo Açıklama ve dipnot 1

3 GİRİŞ Bankalarca hazırlanan finansal raporlar yıl sonunda ve Mart, Haziran, Eylül aylarında olmak üzere yılda dört defa ilgili BDDK yönetmeliklerinde belirtilen esas ve usullere göre kamuya açıklanmaktadır. Kamuya açıklanan finansal raporların içeriği aşağıdaki gibi olmaktadır: 1.Banka hakkında genel bilgiler 2.Banka nın finansal tabloları 3.İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar 4.Banka nın mali bünyesine ilişkin bilgiler 5.Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar 6.Diğer açıklamalar 7.Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar Yukarıda belirtilen yedi maddeden oluşan içerik detaylı olarak aşağıda açıklanmaktadır. Gerek görülen yerlerde T.İş Bankası tarihli konsolide olmayan raporundan örnekler verilmiştir. 2

4 6.1. Banka Hakkında Genel Bilgiler Kamuya açıklanacak finansal raporların giriş kısmında yer alacak hususlar aşağıda belirtilmiştir 1. I. Banka'nın kuruluş tarihi, başlangıç statüsü, anılan statüde meydana gelen değişiklikleri ihtiva eden tarihçesi II. Banka nın sermaye yapısı, yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortakları, varsa bu hususlarda yıl içindeki değişiklikler ile dahil olduğu gruba ilişkin açıklama III. Banka nın, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetim komitesi üyeleri ile genel müdür ve yardımcılarının varsa Banka da sahip oldukları paylara ve sorumluluk alanlarına ilişkin açıklama IV. Banka da nitelikli pay sahibi olan kişi ve kuruluşlara ilişkin açıklama V. Banka nın Hizmet Türü ve Faaliyet Alanlarına İlişkin Özet Bilgi VI. Banka ile Bağlı Ortaklıkları Arasında Özkaynakların Derhal Transfer Edilmesinin veya Borçların Geri Ödenmesinin Önünde Mevcut veya Muhtemel, Fiili veya Hukuki Engeller VII. Kamuya Açıklama Yükümlülüğüne Uyuma ve Söz Konusu Açıklamaların Doğruluğu, Sıklığı ve Uygunluğunun Değerlendirilmesine Yönelik Yazılı Politikalar 1 BDDK, Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ,1 Kasım 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete. 3

5 6.2. Banka nın Finansal Tabloları Bankaların hazırlaması zorunlu olan finansal tablolar aşağıdaki gibidir 2 : -Bilanço(Nazım hesaplar ile birlikte), -Gelir tablosu (kâr ve zarar cetveli), -Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablo, -Özkaynak değişim tablosu, -Nakit akış tablosu -Kâr dağıtım tablosu Önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar, Türkiye Muhasebe Standartlarında verilmesi öngörülen diğer açıklayıcı notlar ile finansal tablolarda yer alan bilgilere ilişkin açıklayıcı rapor ve tablolar, finansal tabloların ayrılmaz parçalarıdır. Yukarıda belirtilen altı zorunlu finansal tablonun hazırlanma ilkeleri sırasıyla aşağıda tanıtılmıştır: a) Bilanço Bilanço, bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu yansıtan, varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını, aktif ve pasif hesaplar şeklinde gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösteren tablodur. Bilançonun aktif bölümü paraya dönüşüm çabukluğuna, pasif bölümü ise ödeme çabukluğuna göre düzenlenir. 2 BDDK, Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ,1 Kasım 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete. 4

6 Bilanço net değer esasına göre hazırlanır. Bu nedenle, bankanın aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki hesaplar ilgili bulundukları kalemlerin altında birer indirim kalemi olarak gösterilir. Bilançonun aktif ve pasif yapısını yansıtan hesaplar kendi aralarında mahsup edilemez. Borç bakiyesi veren hesapların bilançonun aktif bölümünde, alacak bakiyesi veren hesapların pasif bölümünde yer alması sağlanır. Varlıklar gelecekteki iktisadi faydaların kullanma hakkının bankaya ait olması ve güvenilir bir şekilde ölçülebilen değer veya maliyetinin bulunması durumunda bilançoda gösterilir. Tutarları kesin olarak saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk işlemi yapılamaz. Bu tür alacaklar aktif kalemlere ilişkin açıklama ve dipnotlarda gösterilir. Yükümlülükler iktisadi faydaları içeren kaynakların banka dışına çıkmasına yol açacak bir edime sahip olunması ve bu edimin yerine getirilmesi için gerekli tutarın güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda bilançoda gösterilir. Tutarı kesin olarak saptanamayanlar veya ihtilafa konu olanlar da dahil olmak üzere, bankanın bilinen ve tutarı uygun olarak tahmin edilebilen bütün yabancı kaynakları tespit ve kayıt edilerek bilançoda gösterilmelidir. Bilanço dışı hesaplar, bankanın aktif ve pasifini birinci derecede ilgilendirmeyen, müşterilere sağlanan gayri nakdi krediler ile ileride borç veya alacak doğuracak hak ve yükümlülükleri, fer'i zilyetlik altındaki değerleri ve muhasebe disiplini altında takip edilmek istenen bilgileri izlemek amacıyla kullanılan bilanço dışı hesapları ifade eder. Bilanço dışı hesapların(nazım hesaplar) bakiyeleri, gerçek aktif ve pasif değer niteliği taşımadığından, bu gruptaki hesaplar bilanço ve gelir tablosu hesapları ile karşılaştırılmaz. Tablo 1 banka bilançosu örneği olarak incelenebilir. 5

7 Tablo1: Banka bilançosu TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. BİLANÇOSU (FİNANSAL DURUM TABLOSU) BİN TÜRK LİRASI CARİ DÖNEM CARİ DÖNEM AKTİF KALEMLER (30/09/2012) PASİF KALEMLER (30/09/2012) TP YP Toplam TP YP Toplam I. NAKİT DEĞERLER VE MERKEZ BANKASI 3,230,325 13,582,459 16,812,784 I. MEVDUAT 62,762,371 38,865, ,628,199 II. GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KAR/ZARARA YANSITILAN FV (Net) 940, ,882 1,396, Bankanın Dahil Olduğu Risk Grubunun Mevduatı 2,075,737 1,421,235 3,496, Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklar 940, ,882 1,396, Diğer 60,686,634 37,444,593 98,131, Devlet Borçlanma Senetleri 729,087 7, ,806 II. ALIM SATIM AMAÇLI TÜREV FİNANSAL BORÇLAR 349, , , Sermayede Payı Temsil Eden Menkul Değerler III. ALINAN KREDİLER 918,127 10,175,276 11,093, Alım Satım Amaçlı Türev Finansal Varlıklar 211, , ,331 IV. PARA PİYASALARINA BORÇLAR 11,141,758 3,855,276 14,997, Diğer Menkul Değerler Bankalararası Para Piyasalarına Borçlar Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar/Zarara Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV İMKB Takasbank Piyasasına Borçlar Devlet Borçlanma Senetleri Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar 11,141,758 3,855,276 14,997, Sermayede Payı Temsil Eden Menkul Değerler V. İHRAÇ EDİLEN MENKUL KIYMETLER (Net) 4,639, ,513 5,538, Krediler Bonolar 3,460, ,460, Diğer Menkul Değerler Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler III. BANKALAR 86,072 1,701,175 1,787, Tahviller 1,179, ,513 2,078,278 IV. PARA PİYASALARINDAN ALACAKLAR VI. FONLAR Bankalararası Para Piyasasından Alacaklar Müstakriz Fonları İMKB Takasbank Piyasasından Alacaklar Diğer Ters Repo İşlemlerinden Alacaklar VII. MUHTELİF BORÇLAR 3,714, ,446 3,920,395 V. SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLAR (Net) 19,865,059 6,397,478 26,262,537 VIII. DİĞER YABANCI KAYNAKLAR 544,389 2,028,661 2,573, Sermayede Payı Temsil Eden Menkul Değerler 14, ,622 IX. FAKTORİNG BORÇLARI Devlet Borçlanma Senetleri 19,831,084 5,075,217 24,906,301 X. KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR Diğer Menkul Değerler 19,353 1,322,261 1,341, Finansal Kiralama Borçları VI. KREDİLER VE ALACAKLAR 65,550,318 32,982,763 98,533, Faaliyet Kiralaması Borçları Krediler ve Alacaklar 65,202,677 32,982,763 98,185, Diğer Bankanın Dahil Olduğu Risk Grubuna Kullandırılan Krediler 249, , , Ertelenmiş Finansal Kiralama Giderleri ( - ) Devlet Borçlanma Senetleri XI. RİSKTEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL BORÇLAR Diğer 64,953,320 32,335,100 97,288, Gerçeğe Uygun Değer Riskinden Korunma Amaçlılar Takipteki Krediler 2,069,194 51,558 2,120, Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlılar Özel Karşılıklar (-) 1,721,553 51,558 1,773, Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlılar VII. FAKTORİNG ALACAKLARI XII. KARŞILIKLAR 4,937,153 20,131 4,957,284 VIII. VADEYE KADAR ELDE TUTULACAK YATIRIMLAR (Net) 10,821,169 8,395 10,829, Genel Karşılıklar 1,468, ,468, Devlet Borçlanma Senetleri 10,814, ,814, Yeniden Yapılanma Karşılığı Diğer Menkul Değerler 6,985 8,395 15, Çalışan Hakları Karşılığı 286, ,204 IX. İŞTİRAKLER (Net) 743, , Sigorta Teknik Karşılıkları (Net) Özkaynak Yöntemine Göre Muhasebeleştirilenler Diğer Karşılıklar 3,182,151 20,131 3,202, Konsolide Edilmeyenler 743, ,915 XIII. VERGİ BORCU 518, , Mali İştirakler 85, , Cari Vergi Borcu 518, , Mali Olmayan İştirakler 658, , Ertelenmiş Vergi Borcu XIV. SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN VE DURDURULAN X. BAĞLI ORTAKLIKLAR (Net) 6,079, ,802 6,356,776 FAALİYETLERE İLİŞKİN DURAN VARLIK BORÇLARI (Net) Konsolide Edilmeyen Mali Ortaklıklar 2,941, ,802 3,218, Satış Amaçlı Konsolide Edilmeyen Mali Olmayan Ortaklıklar 3,138, ,138, Durdurulan Faaliyetlere İlişkin XI. BİRLİKTE KONTROL EDİLEN ORTAKLIKLAR (İŞ ORTAKLIKLARI) (Net) XV. SERMAYE BENZERİ KREDİLER Özkaynak Yöntemine Göre Muhasebeleştirilenler XVI. ÖZKAYNAKLAR 20,463, ,185 20,925, Konsolide Edilmeyenler Ödenmiş Sermaye 4,500, ,500, Mali Ortaklıklar Sermaye Yedekleri 4,059, ,185 4,521, Mali Olmayan Ortaklıklar Hisse Senedi İhraç Primleri 3, ,694 XII. KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN ALACAKLAR Hisse Senedi İptal Kârları Finansal Kiralama Alacakları Menkul Değerler Değerleme Farkları 2,413, ,185 2,875, Faaliyet Kiralaması Alacakları Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları Kazanılmamış Gelirler ( - ) Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Yeniden Değerleme Farkları İştirakler, Bağlı Ort. ve Birlikte Kontrol Edilen Ort. (İş Ort.) XIII. RİSKTEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLAR Bedelsiz Hisse Senetleri 26, , Gerçeğe Uygun Değer Riskinden Korunma Amaçlılar Riskten Korunma Fonları (Etkin kısım) Satış Amaçlı Elde Tutulan ve Durdurulan Faaliyetlere İlişkin 13.2.Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlılar Duran Varlıkların Birikmiş Değerleme Farkları Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlılar Diğer Sermaye Yedekleri 1,615, ,615,938 XIV. MADDİ DURAN VARLIKLAR (Net) 1,796,445 2,666 1,799, Kâr Yedekleri 9,558, ,558,399 XV. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR (Net) 65, , Yasal Yedekler 1,816, ,816, Şerefiye Statü Yedekleri Diğer 65, , Olağanüstü Yedekler 7,754, ,754,686 XVI.YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER (Net) Diğer Kâr Yedekleri -12, ,782 XVII. VERGİ VARLIĞI 586, , Kâr veya Zarar 2,345, ,345, Cari Vergi Varlığı Geçmiş Yıllar Kâr/Zararı Ertelenmiş Vergi Varlığı 586, , Dönem Net Kâr/Zararı 2,345, ,345,399 XVIII. SATIŞ AMAÇLI ELDE TUTULAN VE DURDURULAN FAALİYETLERE İLİŞKİN DURAN VARLIKLAR (Net) 72, , Satış Amaçlı 72, , Durdurulan Faaliyetlere İlişkin XIX. DİĞER AKTİFLER 938, ,867 1,600,938 AKTİF TOPLAMI 110,776,311 56,070, ,846,798 PASİF TOPLAMI 109,989,206 56,857, ,846,798 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, 6

8 b) Gelir tablosu Gelir tablosu, bankanın belirli bir hesap döneminde elde ettiği tüm hasılat ve gelirler ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyet sonuçlarını kâr veya zarar olarak özetleyen tablodur. Bütün gelir ve giderler, tahakkuk tarihleri itibarıyla kayda alınır ve tahakkuk ettikleri hesap dönemine ait gelir tablosunda gösterilir. Bütün gelirler ve giderler, kaynakları itibarıyla sınıflandırılır, her gelir grubu ilgili olduğu gider grubu ile karşılaştırılır ve gayrisafi tutarları üzerinden gösterilir. Bir gelir kalemi, tamamen veya kısmen bir gider kalemiyle netleştirilmek suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz. Gelirler, varlıklardaki artışa veya yükümlülüklerdeki azalışa bağlı olarak elde edilebilir iktisadi faydalarda güvenilir bir şekilde ölçülebilen bir artış olduğunda, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Gelirlerin kayda alınması, varlıklardaki artış veya yükümlülüklerdeki azalışlarla eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. Giderler, varlıklardaki azalış veya yükümlülüklerdeki artışa bağlı olarak elde edilebilir iktisadi faydalarda güvenilir bir şekilde ölçülebilen bir azalış olduğunda, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Giderlerin muhasebeleştirilmesi, yükümlülüklerdeki artış veya varlıklardaki azalışlarla eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. Gerçekleşmemiş gelir ve kârlar, gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilemez. Belirli bir dönem veya dönemlerin, gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, ilgili dönem veya dönemlerin başında veya sonunda doğru hesap kesimi ve mutabakatı işlemleri yapılmalıdır. Tablo 2 banka gelir tablosu örneği olarka incelenebilir. 7

9 Tablo 2: Banka gelir tablosu TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. GELİR TABLOSU BİN TÜRK LİRASI GELİR VE GİDER KALEMLERİ CARİ DÖNEM ÖNCEKİ DÖNEM (01/01/ /09/2012) (01/01/ /09/2011) I. FAİZ GELİRLERİ 10,072,450 7,795, Kredilerden Alınan Faizler 7,186,071 5,062, Zorunlu Karşılıklardan Alınan Faizler Bankalardan Alınan Faizler 9,703 13, Para Piyasası İşlemlerinden Alınan Faizler Menkul Değerlerden Alınan Faizler 2,840,117 2,700, Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklardan 39,189 21, Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kâr/Zarara Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV Satılmaya Hazır Finansal Varlıklardan 1,598,315 1,469, Vadeye Kadar Elde Tutulacak Yatırımlardan 1,202,613 1,209, Finansal Kiralama Gelirleri Diğer Faiz Gelirleri 36,264 18,621 II. FAİZ GİDERLERİ 5,816,790 4,548, Mevduata Verilen Faizler 4,232,739 3,691, Kullanılan Kredilere Verilen Faizler 185, , Para Piyasası İşlemlerine Verilen Faizler 1,028, , İhraç Edilen Menkul Kıymetlere Verilen Faizler 309, , Diğer Faiz Giderleri 61,222 20,827 III. NET FAİZ GELİRİ/GİDERİ (I - II) 4,255,660 3,246,935 IV. NET ÜCRET VE KOMİSYON GELİRLERİ/GİDERLERİ 1,205,209 1,025, Alınan Ücret ve Komisyonlar 1,362,857 1,143, Gayri Nakdi Kredilerden 134,417 93, Diğer 1,228,440 1,050, Verilen Ücret ve Komisyonlar 157, , Gayri Nakdi Kredilere Diğer 156, ,447 V. TEMETTÜ GELİRLERİ 417, ,702 VI. TİCARİ KÂR / ZARAR (Net) 263,924 27, Sermaye Piyasası İşlemleri Kârı/Zararı 300, , Türev Finansal İşlemlerden Kâr/Zarar -418, , Kambiyo İşlemleri Kârı/Zararı 382, ,451 VII. DİĞER FAALİYET GELİRLERİ 819, ,489 VIII. FAALİYET GELİRLERİ/GİDERLERİ TOPLAMI (III+IV+V+VI+VII) 6,961,703 5,822,173 IX. KREDİ VE DİĞER ALACAKLAR DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI (-) 971,751 1,034,125 X. DİĞER FALİYET GİDERLERİ (-) 3,099,770 2,588,674 XI. NET FAALİYET KÂRI/ZARARI (VIII-IX-X) 2,890,182 2,199,374 XII. BİRLEŞME İŞLEMİ SONRASINDA GELİR OLARAK KAYDEDİLEN FAZLALIK TUTARI 0 0 XIII. ÖZKAYNAK YÖNTEMİ UYGULANAN ORTAKLIKLARDAN KÂR/ZARAR 0 0 XIV. NET PARASAL POZİSYON KÂRI/ZARARI 0 0 XV. SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ K/Z (XI+XII+XIII+XIV) 2,890,182 2,199,374 XVI. SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ KARŞILIĞI (±) -544, , Cari Vergi Karşılığı -765, , Ertelenmiş Vergi Karşılığı 220, ,086 XVII. SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET K/Z (XV±XVI) 2,345,399 1,803,306 XVIII. DURDURULAN FAALİYETLERDEN GELİRLER Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlık Gelirleri İştirak, Bağlı Ortaklık ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ort.) Satış Karları Diğer Durdurulan Faaliyet Gelirleri 0 0 XIX.DURDURULAN FAALİYETLERDEN GİDERLER (-) Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlık Giderleri İştirak, Bağlı Ortaklık ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ort.) Satış Zararları Diğer Durdurulan Faaliyet Giderleri 0 0 XX. DURDURULAN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ K/Z (XVIII-XIX) 0 0 XXI. DURDURULAN FAALİYETLER VERGİ KARŞILIĞI (±) Cari Vergi Karşılığı Ertelenmiş Vergi Karşılığı 0 0 XXII. DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET K/Z (XX±XXI) 0 0 XXIII. NET DÖNEM KÂRI/ZARARI (XVII+XXII) 2,345,399 1,803,306 Hisse Başına Kâr / Zarar Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, 8

10 c) Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablo Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca kâr ya da zararla ilişkilendirilmeyen, yeniden sınıflandırma düzeltmeleri de dahil olmak üzere özkaynaklar altında sınıflandırılan gelir ya da gider kalemlerini gösteren tablodur. Tablo 3: Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablo TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN GELİR- GİDER KALEMLERİNE İLİŞKİN TABLO BİN TÜRK LİRASI ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN GELİR GİDER KALEMLERİ CARİ DÖNEM (01/01/ /09/2012) I. MENKUL DEĞERLER DEĞERLEME FARKLARINA SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLARDAN EKLENEN 1,058,417 II. MADDİ DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI 0 III. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI 0 IV. YABANCI PARA İŞLEMLER İÇİN KUR ÇEVRİM FARKLARI -102,549 V. NAKİT AKIŞ RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı) 0 VI. YURTDIŞINDAKİ NET YATIRIM RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı) 0 VII. MUHASEBE POLİTİKASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İLE HATALARIN DÜZELTİLMESİNİN ETKİSİ 0 VIII. TMS UYARINCA ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN DİĞER GELİR GİDER UNSURLARI 458,751 IX. DEĞERLEME FARKLARINA AİT ERTELENMİŞ VERGİ -122,399 X. DOĞRUDAN ÖZKAYNAK ALTINDA MUHASEBELEŞTİRİLEN NET GELİR/GİDER (I+II+ +IX) 1,292,220 XI. DÖNEM KÂRI/ZARARI 2,345, Menkul Değerlerin Gerçeğe Uygun Değerindeki Net Değişme (Kar-Zarara Transfer) -98, Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklardan Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım Diğer 2,444,360 XII. DÖNEME İLİŞKİN MUHASEBELEŞTİRİLEN TOPLAM KÂR/ZARAR (X±XI) 3,637,619 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, d) Nakit akış tablosu Nakit akış tablosu, belirli bir muhasebe döneminde bankaların nakit ve nakit benzeri varlıklarında meydana gelen değişiklikleri ifade eden nakit akışlarını (nakit tahsilat ve ödemelerini), kaynakları ve kullanım yerleri bakımından bankacılık faaliyetleri, yatırım faaliyetleri ve finansman faaliyetleri itibarıyla sınıflandırarak gösteren tablodur. 9

11 Nakit akış tablosu, bankanın nakit ve nakde eşdeğer varlık yaratma kabiliyetinin, bunların tutarının, zamanlamasının ve kesinliğinin değerlendirilmesine yönelik finansal bilgileri içerir ve bu tablonun düzenlenmesinde nakit esası benimsenir. Tablo 4: Nakit akış tablosu TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. NAKİT AKIŞ TABLOSU BİN TÜRK LİRASI CARİ DÖNEM (30/09/2012) A. BANKACILIK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI 1.1. Bankacılık Faaliyet Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim Öncesi Faaliyet Kârı (+) 8,039, Alınan Faizler (+) 9,992, Ödenen Faizler (-) 5,639, Alınan Temettüler (+) 145, Alınan Ücret ve Komisyonlar (+) 1,362, Elde Edilen Diğer Kazançlar (+) 673, Zarar Olarak Muhasebeleştirilen Donuk Alacaklardan Tahsilatlar (+) 407, Personele ve Hizmet Tedarik Edenlere Yapılan Nakit Ödemeler (-) 2,309, Ödenen Vergiler (-) 705, Diğer (+/-) 4,111, Bankacılık Faaliyetleri Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim -16,376, Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklarda Net Artış/Azalış (+/-) -69, Gerçeğe Uygun Değer Farkı K/Z'a Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV'larda Net (Artış) Azalış (+/-) Bankalar Hesabındaki Net Artış/Azalış (+/-) -4,925, Kredilerdeki Net Artış/Azalış (+/-) -8,869, Diğer Aktiflerde Net Artış/Azalış (+/-) 37, Bankaların Mevduatlarında Net Artış (Azalış) (+/-) 849, Diğer Mevduatlarda Net Artış (Azalış) (+/-) 1,023, Alınan Kredilerdeki Net Artış (Azalış) (+/-) -572, Vadesi Gelmiş Borçlarda Net Artış (Azalış) (+/-) Diğer Borçlarda Net Artış (Azalış) (+/-) -3,848,205 I. Bankacılık Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı (+/-) -8,336,580 B. YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI II. Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı (+/-) 5,210, İktisap Edilen İştirakler, Bağlı Ortaklık ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) (-) 95, Elden Çıkarılan İştirakler, Bağlı Ortaklık ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) (+) Satın Alınan Menkuller ve Gayrimenkuller (-) 137, Elden Çıkarılan Menkul ve Gayrimenkuller (+) 160, Elde Edilen Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar (-) 10,697, Elden Çıkarılan Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar (+) 13,656, Satın Alınan Yatırım Amaçlı Menkul Değerler (-) 14, Satılan Yatırım Amaçlı Menkul Değerler (+) 2,387, Diğer (+/-) -50,429 C. FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI III. Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit (+/-) 912, Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Sağlanan Nakit (+) 5,696, Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı (-) 4,150, İhraç Edilen Sermaye Araçları (+) Temettü Ödemeleri (-) 633, Finansal Kiralamaya İlişkin Ödemeler (-) Diğer (+/-) 0 IV.Döviz Kurundaki Değişimin Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar Üzerindeki Etkisi (+/-) -145,126 V. Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklardaki Net Artış (I+II+III+IV) -2,358,787 VI. Dönem Başındaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar (+) 9,099,323 VII. Dönem Sonundaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar (V+VI) 6,740,536 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, 10

12 e) Özkaynak değişim tablosu Özkaynak değişim tablosu, ana ve katkı sermaye kalemlerinin her birinin dönem başı bakiyesini, dönem içinde söz konusu kalemlerde meydana gelen artışları veya azalışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir. Karşılaştırılabilirliği sağlamak bakımından, cari dönem hareketlerinin yanı sıra önceki dönem hareketleri ayrı bir bölüm şeklinde gösterilir. Tablo 5: Özkaynak değişim tablosu TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU BİN TÜRK LİRASI ÖZKAYNAK KALEMLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER Dipnot Ödenmiş Ödenmiş Sermaye Hisse Senedi Hisse Senedi Yasal Yedek Statü Olağanüstü Diğer Dönem Net Geçmiş DönemMenkul Değer. Maddi ve Maddi Olm.Ortaklıklardan Bedelsiz Riskten Korunma Satış A./Durdurulan F. Toplam Sermaye Enf.Düzeltme Farkıİhraç Primleri İptal Kârları Akçeler Yedekleri Yedek Akçe Yedekler Kârı / (Zararı) Kârı / (Zararı) Değerleme Farkı Duran Varlık YDF Hisse Senetleri Fonları İlişkin Dur. V. Bir. Değ. F. Özkaynak CARİ DÖNEM (30/09/2012) I. Önceki Dönem Sonu Bakiyesi 4,500,000 1,615,938 3, ,646, ,890,766 89, ,667,487 1,480, , ,921,364 Dönem İçindeki Değişimler II. Birleşmeden Kaynaklanan Artış/Azalış III. Menkul Değerler Değerleme Farkları ,394, ,394,769 IV. Riskten Korunma Fonları (Etkin kısım) Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı V. Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları VI. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları VII. İştirakler, Bağlı Ort. ve Birlikte Kontrol Edilen Ort. (İş Ort.) Bedelsiz HS VIII. Kur Farkları , ,549 IX. Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Değişiklik X. Varlıkların Yeniden Sınıflandırılmasından Kaynaklanan XI. İştirak Özkaynağındaki Değişikliklerin Banka Özkaynağına XII. Sermaye Artırımı Nakden İç Kaynaklardan XIII. Hisse Senedi İhraç Primi XIV. Hisse Senedi İptal Karları XV. Ödenmiş Sermaye Enflasyon Düzeltme Farkı XVI. Diğer XVII. Dönem Net Kârı veya Zararı ,345, ,345,399 XVIII. Kâr Dağıtımı , ,863, ,667, , Dağıtılan Temettü , , Yedeklere Aktarılan Tutarlar , ,863, ,033, Diğer Dönem Sonu Bakiyesi (I+II+III+...+XVI+XVII+XVIII) 4,500,000 1,615,938 3, ,816, ,754,686-12,782 2,345, ,875, , ,925,347 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, f) Kar dağıtım tablosu: Kâr Dağıtım Tablosu bankanın dönem kârının dağıtım biçimini gösteren tablodur. Bu tablo, özellikle sermaye şirketlerinde dönem kârından ödenecek vergilerin, ayrılacak yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kâr paylarının açıkça görülmesi için düzenlenir. Ayrıca bu tablo yardımıyla şirketlerin hisse başına düşen kârları ve hisse başına düşen temettü tutarları hesaplanmış olur. 11

13 Tablo 6: Kar dağıtım tablosu KÂR DAĞITIM TABLOSU BİN TÜRK LİRASI CARİ DÖNEM ÖNCEKİ DÖNEM (30/09/2012) ( 30/09/2011) I.DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI 1.1.DÖNEM KÂRI 1.2.ÖDENECEK VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER(-) Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) Gelir Vergisi Kesintisi Diğer Vergi ve Yasal Yükümlülükler A. NET DÖNEM KÂRI ( ) GEÇMİŞ DÖNEMLER ZARARI (-) 1.4.BİRİNCİ TERTİP YASAL YEDEK AKÇE (-) 1.5.BANKADA BIRAKILMASI VE TASAR. ZORUNLU YASAL FONLAR (-) B. DAĞITILABİLİR NET DÖNEM KÂRI [(A-( )] ORTAKLARA BİRİNCİ TEMETTÜ (-) Hisse Senedi Sahiplerine İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine Katılma İntifa Senetlerine Kâra İştirakli Tahvillere Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgesi Sahiplerine 1.7.PERSONELE TEMETTÜ (-) 1.8.YÖNETİM KURULUNA TEMETTÜ (-) 1.9.ORTAKLARA İKİNCİ TEMETTÜ (-) Hisse Senedi Sahiplerine İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine Katılma İntifa Senetlerine Kâra İştirakli Tahvillere Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgesi Sahiplerine 1.10.İKİNCİ TERTİP YASAL YEDEK AKÇE (-) 1.11.STATÜ YEDEKLERİ (-) 1.12.OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER 1.13.DİĞER YEDEKLER 1.14.ÖZEL FONLAR II. YEDEKLERDEN DAĞITIM 2.1.DAĞITILAN YEDEKLER 2.2.İKİNCİ TERTİP YASAL YEDEKLER (-) 2.3.ORTAKLARA PAY (-) Hisse Senedi Sahiplerine İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine Katılma İntifa Senetlerine Kâra İştirakli Tahvillere Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgesi Sahiplerine 2.4.PERSONELE PAY (-) 2.5.YÖNETİM KURULUNA PAY (-) III. HİSSE BAŞINA KÂR 3.1.HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 3.2.HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) 3.3.İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 3.4.İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) IV. HİSSE BAŞINA TEMETTÜ 4.1.HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 4.2.HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) 4.3.İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE 4.4.İMTİYAZLI HİSSE SENEDİ SAHİPLERİNE ( % ) Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, 12

14 6.3. İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar Kamuya açıklanacak finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların doğru bir biçimde anlaşılabilmesi için; a) Finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların Türkiye Muhasebe Standartları ve Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak hazırlandığının, b) Finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan değerleme esaslarının, c) Finansal tabloların doğru olarak anlaşılması için izlenen muhasebe politikalarının, ç) Konsolide finansal tablolar hazırlanırken farklı muhasebe politikaları uygulanmış olan kalemler ile bunların konsolide finansal tablolardaki ilgili kalemlerin toplamına oranlarının açık şekilde belirtilmesi şarttır. Muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar Ana ortaklık bankalarca hazırlanan finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotların birinci kısmını muhasebe politikalarıyla ilgili açıklamalar oluşturur. Muhasebe politikalarına ilişkin olarak aşağıdaki hususlarda açıklamalar yapılır: a) Finansal araçların kullanım stratejisi ve yabancı para cinsinden işlemlere ilişkin açıklamalar, Örnek: Bilançoda yer alan yabancı para parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL ye çevrilmiştir. Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak çevrilir. Parasal kalemlerin çevrimden veya tahsil ve tediyelerinden kaynaklanan kur farkları gelir tablosunda yer almaktadı 3 r. b) Konsolide edilen ortaklıklara ilişkin bilgilerin sunumu, c) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile türev ürünlere ilişkin açıklamalar, ç) Faiz gelir ve giderine ilişkin açıklamalar, 3 İş Bankası, Konsolide Olmayan Finansal Tablolar ve Sınırlı Bağımsız Denetim Raporu s

15 d) Ücret ve komisyon gelir ve giderlerine ilişkin açıklamalar, e) Finansal varlıklara ilişkin açıklamalar, Örnek: Finansal varlıklar nakit mevcudunu, sözleşmeden doğan ve karşı taraftan nakit veya başka bir finansal varlık edinme veya karşılıklı olarak finansal araçları değiştirme hakkını ya da karşı tarafın sermaye aracı işlemlerini ifade eder. Finansal varlıklar, ilgili varlıkların Banka yönetimi tarafından elde tutulma amaçları dikkate alınarak, Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar/Zarara Yansıtılan Finansal Varlıklar, Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar, Vadeye Kadar Elde Tutulacak Yatırımlar ve Krediler ve Alacaklar olarak dört grupta sınıflandırılmaktadır 4. f) Finansal varlıklarda değer düşüklüğüne ilişkin açıklamalar, g) Finansal araçların netleştirilmesine ilişkin açıklamalar, ğ) Satış ve geri alış anlaşmaları ve menkul değerlerin ödünç verilmesi işlemlerine ilişkin açıklamalar, h) Satış amaçlı elde tutulan ve durdurulan faaliyetlere ilişkin duran varlıklar ile bu varlıklara ilişkin borçlar hakkında açıklamalar, ı) Şerefiye ve diğer maddi olmayan duran varlıklara ilişkin açıklamalar, i) Maddi duran varlıklara ilişkin açıklamalar, j) Kiralama işlemlerine ilişkin açıklamalar, k) Karşılıklar ve koşullu yükümlülüklere ilişkin açıklamalar, l) Çalışanların haklarına ilişkin yükümlülüklere ilişkin açıklamalar, m) Vergi uygulamalarına ilişkin açıklamalar, n) Borçlanmalara ilişkin ilave açıklamalar, 4 İş Bankası, a.g.y. s

16 Örnek: Banka, gerektiğinde sendikasyon, seküritizasyon, teminatlı borçlanma ve tahvil/bono ihracı gibi borçlanma araçlarına başvurmak suretiyle yurt içi ve yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlardan kaynak temini yoluna gitmektedir. Söz konusu işlemler ilk olarak elde etme maliyeti üzerinden kayda alınmakta, takip eden dönemlerde ise iç verim yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedelleri üzerinden değerlenmektedir 5. o) İhraç edilen hisse senetlerine ilişkin açıklamalar, ö) Aval ve kabullere ilişkin açıklamalar, p) Devlet teşviklerine ilişkin açıklamalar, r) Raporlamanın bölümlemeye göre yapılmasına ilişkin açıklamalar, s) Diğer hususlar Banka nın mali bünyesine ilişkin bilgiler Bu bölümde bankanın bankacılık faaliyetleri nedeniyle karşılaştığı riskleri nasıl yönettiğine ve bu riskler karşısında sermayesinin durumunu gösteren detaylı bilgiler ve tablolar sunulur. i. Sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin açıklamalar ii. Piyasa riskine ilişkin açıklamalar iii. Kur riskine ilişkin açıklamalar iv. Faiz oranı riskine ilişkin açıklamalar v. Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Hisse Senedi Pozisyon Riski vi. Likidite riskine ilişkin açıklamalar vii. Menkul Kıymetleştirme Pozisyonları viii. Kredi riski azaltım teknikleri ix. Risk Yönetim Hedef ve Politikaları x. Faaliyet bölümlemesine ilişkin açıklamalar Önemli görülen bazı bölümler aşağıda açıklanmıştır: 5 İş Bankası, a.g.y. s

17 Sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin açıklamalar BASEL kriterlerine göre sermaye yeterlilik oranının en az %8 olması istenmektedir.oranın yüksek olması istenen bir durumdur. Örnek: SEÇİLMİŞ BANKALAR İÇİN SERMAYE YETERLİLİK ORANNLARI Akbank %17,08 T.Garanti bankası AŞ %17,79 T.İş Bankası AŞ %14,24 Yapı ve Kredi Bankası AŞ %13,17 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği internet sitesi: banka-bilgileri-(secilmis-tablolar,-konsolide-olmayan(solo-banka))/ Piyasa riskine ilişkin açıklamalar Olağan piyasa koşulları altında Banka portföyünün piyasa değerinde meydana gelebilecek değer kaybını ölçülerek bulunan piyasa riski mali bünyenin sağlıklı olup olmadığını anlama açısından önemlidir. Örnek: Tutar (I) Genel Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü- Standart Metot (II) Spesifik Risk İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot Menkul kıymetleştirme Pozisyonlarına İlişkin Spesifik Risk İçin Gerekli Sermaye Yükümlülüğü- Standart Metot III) Kur Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot (IV) Emtia Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot (V) Takas Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot 294 (VI) Opsiyonlardan Kaynaklanan Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot (VII) Karşı Taraf Kredi Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü - Standart Metot (VIII) Risk Ölçüm Modeli Kullanan Bankalarda Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü (IX) Piyasa Riski İçin Hesaplanan Toplam Sermaye Yükümlülüğü (I+II+III+IV+V+VI+VII) (X) Piyasa Riskine Esas Tutar (12,5 x VIII) ya da (12,5 x IX) Kaynak: İş Bankası, a.g.y. s Kur riskine ilişkin açıklamalar Banka nın maruz kaldığı kur riski, yabancı para cinsinden ve yabancı paraya endeksli varlıkları ile yabancı para cinsinden yükümlülükleri arasındaki farka bağlı olarak 16

18 şekillenmektedir. Öte yandan, farklı döviz cinslerinin birbirlerine kıyasla gösterdikleri değer değişimi de kur riskinin bir diğer boyutu olarak ortaya çıkmaktadır Faiz Oranı Riskine İlişkin Açıklamalar Faiz oranı riski, faiz oranlarında meydana gelen dalgalanmaların, Banka nın faize duyarlı varlık, yükümlülük ve bilanço dışı işlemleri üzerinde meydana getirebileceği değer düşüşü olarak tanımlanmaktadır. Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz riskinin ölçümünde yeniden fiyatlama dönemlerine göre ortalama vade açığı yöntemi kullanılırken, alım-satım hesaplarında izlenen faize duyarlı finansal enstrümanlara ilişkin faiz riski ise piyasa riski kapsamında değerlendirilmektedir. Faiz oranı riskinin Banka nın varlık ve yükümlülükleri üzerindeki olası etkileri, piyasa gelişmeleri, genel ekonomik durum ve beklentiler paralelinde Aktif-Pasif Komitesinde ele alınmakta, gerektiğinde riskin azaltılmasına yönelik önlemlere başvurulmaktadır Likidite Riskine İlişkin Açıklamalar Likidite riski, uzun vadeli varlıkların kısa vadeli kaynaklarla fonlanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Mevcut piyasa koşullarında varlık ve yükümlülükler arasındaki vade uyumunun tesis edilmesine yönelik azami özen gösterilmekte, özellikle daha uzun vadeli kaynak temin edilmesi yönünde stratejiler uygulanmaktadır. Banka nın başlıca fon kaynağını mevduat oluşturmaktadır. Piyasa koşulları gereği ortalama mevduat vadesinin varlıklara kıyasla daha kısa olmasına karşın, geniş şube ağı ve istikrarlı çekirdek mevduat tabanı Banka nın kaynak temininde en önemli güvencelerinden birini teşkil etmektedir. Öte yandan, orta ve uzun vadeli kaynak teminine yönelik olarak yurt dışı kuruluşlardan kredi temin edilmesi de söz konusu olmaktadır Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar Bankalarca, finansal tabloların kalemlerine ilişkin yapılacak açıklamalara ilave olarak, Türkiye Muhasebe Standartları gereği yapılacak açıklamalar bu bölümde düzenlenir. Dipnotlar raporun ön bölümünde yer alan finansal tablolarda bulunan rakamların daha iyi 17

19 biçimde anlaşılmasını sağlarlar.finansal tablolarda yer alan bilgiler özettir, dipnotlar ise oldukça ayrıntılıdır. Bu bölümün sistematiği aşağıdaki gibdir: I. Aktif kalemlere ilişkin açıklama ve dipnotlar II. Pasif kalemlere ilişkin açıklama ve dipnotlar III. Nazım hesaplara ilişkin açıklama ve dipnotlar IV. Gelir tablosuna ilişkin açıklama ve dipnotlar V. Özkaynak değişim tablosuna ilişkin açıklama ve dipnotlar VI. Nakit akış tablosuna ilişkin açıklama ve dipnotlar VII. Banka nın dahil olduğu risk grubuna ilişkin açıklama ve dipnotlar VIII. Banka nın yurt içi, yurt dışı, kıyı bankacılığı bölgelerindeki şube veya iştirakler ile yurt dışı temsilciliklerine ilişkin açıklamalar IX. Bilanço sonrası hususlara ilişkin açıklama ve dipnotlar Örnek: Bilançonun aktif bölümünde yer alan Bankalar hesabıyla ilgili dip not aşağıdadır: c. Bankalara ilişkin bilgiler: Cari Dönem Önceki Dönem TP YP TP YP Bankalar Yurt içi Yurt dışı Yurt dışı Merkez ve Şubeler Toplam Kaynak: İş Bankası, a.g.y. s.37. Bilançoda sadece TL ve Yabancı para şeklinde bir bilgi bulunurken.ilgili dipnottan Banka nın yurtiçi ve yurtdışı bankalarda olan hesaplarının tutarları da görülebilmektedir. 18

20 Örnek: Bilançonun aktif bölümünde yer alan Kredilere ilişkin özel karşılıklarr hesabıyla ilgili dip not aşağıdadır: Kredilere ilişkin olarak ayrılan özel karşılıklar: Özel Karşılıklar Cari Dönem Önceki Dönem Tahsil İmkanı Sınırlı Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar Tahsili Şüpheli Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar Toplam Kaynak: İş Bankası, a.g.y. s Diğer açıklamalar Ana ortaklık bankanın faaliyetiyle ilgili olan önceki bölümlerle ilişkili olmayan hususlara ilişkin gerekli görülen açıklama ve dipnotlar bu bölümde yer alır. Örnek: I. Banka nın Derecelendirme Kuruluşlarından Aldığı Kredi Notları ve Bunlara İlişkin Açıklamalar: MOODY S Not Görünüm(*) Açıklama Banka Finansal Güçlülük Notu D+ Durağan Uzun Vadeli Yabancı Para Mevduat Notu Ba2 Durağan Uzun Vadeli Türk Parası Mevduat Notu Baa2 Durağan Bankanın finansal gücünün müstakil olarak makul düzeyde olduğunu gösterir. Bu kategoride Türkiye için belirlenen ülke tavanına bağlı olarak verilebilecek en yüksek nottur. Bankanın kredi değerliliğinin yeterli düzeyde olduğunu gösterir. Kısa Vadeli Yabancı Para Mevduat Notu NP - Türkiye'ye verilen ülke notu ile aynıdır. Kısa Vadeli Türk Parası Mevduat Notu P-2 - Bankanın kredi değerliliğinin yüksek olduğuna işaret eder. FITCH RATINGS Uzun Vadeli Yabancı Para Kredi Notu BBB- Durağan Uzun Vadeli Türk Parası Kredi Notu BBB- Durağan Kısa Vadeli Yabancı Para Kredi Notu F3 - Yatırım yapılabilir seviyededir. Bankanın kredi değerliliğinin iyi olduğunu gösterir. Yatırım yapılabilir seviyededir. Bankanın kredi değerliliğinin iyi olduğunu gösterir. Yatırım yapılabilir seviyededir. Borç ödeme gücünün yeterli düzeyde olduğunu gösterir. Kısa Vadeli Türk Parası Kredi Notu F3 - Yatırım yapılabilir seviyededir. Borç ödeme gücünün yeterli düzeyde olduğunu gösterir. Uzun Vadeli Ulusal Kredi Notu AAA (tur) Durağan En yüksek kredi kalitesini (ulusal olarak) gösterir. Finansal Kapasite Notu bbb- - Bankanın kredi değerliliğinin iyi olduğunu gösterir. Temel finansal göstergeler yeterli düzeydedir. Destek Notu 3 - Dış destek ihtimali makul seviyededir. STANDARD & POOR'S Uzun Vadeli Kredi Notu BB Durağan Türkiye'ye verilen YP ülke notu ile aynıdır. Uzun Vadeli Mevduat Notu BB - Türkiye'ye verilen YP ülke notu ile aynıdır. Kısa Vadeli Kredi Notu B - Kısa Vadeli Mevduat Notu B - Finansal yükümlülüklerini yerine getirme gücüne sahip olduğunu gösterir. Finansal yükümlülüklerini yerine getirme gücüne sahip olduğunu gösterir. 19

21 Uzun Vadeli Ulusal Notu traa - Kısa Vadeli Ulusal Notu tra-1 - Finansal yükümlülüklerini yerine getirme gücünün yüksek seviyede olduğunu gösterir. Bu kategoride verilebilecek en yüksek not olup, bankanın kısa vadeli borçlarını ödeyebilme kapasitesinin ülkedeki diğer kurumlara göre yüksek olduğunu gösterir. Banka nın kredi notlarının/görünümlerinin en son güncellendiği tarihlere aşağıda yer verilmiştir: Moody's: , Fitch Ratings: , Standard & Poor's: (*) Görünüm: Durağan mevcut notun kısa vadede değişmeyeceğini, pozitif mevcut notun yukarı çekilme ihtimalinin yüksek olduğunu, negatif ise mevcut notun aşağı çekilme ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir. Kaynak: İş Bankası, a.g.y. s Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar Örnek: I. Sınırlı Bağımsız Denetim Raporuna İlişkin Açıklamalar: Banka'nın kamuya açıklanacak tarihli konsolide olmayan finansal tabloları ve dipnotları Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. (the Turkish member firm of KPMG International Cooperative, a Swiss entity) tarafından sınırlı bağımsız denetime tabi tutulmuş ve tarihli sınırlı bağımsız denetim raporunun üçüncü paragrafında açıklanan hususun finansal tablolar üzerindeki etkileri haricinde, söz konusu finansal tabloların Banka'nın tarihi itibarıyla mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını doğru bir biçimde yansıtmadığına dair herhangi bir hususa rastlanmadığı belirtilmiştir 6. II. Bağımsız Denetçi Tarafından Hazırlanan Açıklama ve Dipnotlar Banka nın faaliyetiyle ilgili olan, ancak yukarıdaki bölümlerde belirtilmeyen önemli bir husus ve gerekli görülen açıklama ve dipnotlar bulunmamaktadır. 6 İş Bankası, a.g.y. s

22 KAYNAKÇA 1. BDDK, Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında Tebliğ,1 Kasım 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete. 2. İş Bankası, Konsolide Olmayan Finansal Tablolar ve Sınırlı Bağımsız Denetim Raporu s.10.http: // content/ TR /Yatirimci_Iliskileri /Finansal_Bilgiler/ Mali_Tablolar_ve_Bagimsiz_Denetim_Raporlari aspx.Erişim TBB, banka-bilgileri-(secilmis-tablolar,-konsolide-olmayan(solobanka))/1212. Erişim

23 ÇALIŞMA SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi bankalarca kamuya açıklanacak raporlarda bulunması gereken bir bölüm değildir? a.banka hakkında genel bilgiler b.banka nın finansal tabloları c.banka nın gelecek beş yıllık bütçe tahminleri d.ilgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar 2. Aşağıdakilerden hangisi bankalarca kamuya açıklanacak raporlarda bulunması gereken bir bölümdür? a. İlgili döneme ait bütçelenen-gerçekleşen sonuçlar karşılaştırması b. Finansal tablolar üzerinde hesaplanan finansal oranlar c. Banka nın muhabir bankalarının isim ve adresleri d. Banka nın mali bünyesine ilişkin bilgiler 3. Bankaların kamuya açıklayacağı raporlarda yer alan finansal tablolar hangi para biriminde sunulur? a. Banka yabancı banka ise ait olduğu ülkenin para birimi b. Amerikan doları c.türk lirası d. Euro 4. Aşağıdakilerden hangisi ara dönem finansal raporlarda yer almaz? a. Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablo, b. Özkaynak değişim tablosu, c. Nakit akış tablosu d. Kâr dağıtım tablosu 22

24 5. Hangi kalem banka bilançosunun aktifinde bulunmaz? a. Özel Karşılıklar b. Alınan krediler c. Maddi duran varlıklar d. Finansal varlıklar 6. Hangi kalem banka bilançosunun pasifinde bulunmaz? a. Para piyasalarından alacaklar b. Finansal kiralama borçları c. Fonlar d. Muhtelif boçlar 7. bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu yansıtan, varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını, aktif ve pasif hesaplar şeklinde gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösteren tablodur. a. Kar dağıtım tablosu b. Bilanço c. Fonlar d. Muhtelif boçlar 23

25 8.. aktif bölümü paraya dönüşüm çabukluğuna,. pasif bölümü ise ödeme çabukluğuna göre düzenlenir. a. Bilançonun-gelir tablosunun b. Nakit akım tablosunun-gelir tablosunun c. Özkaynak değişim tablosunun-özkaynak değişim tablosunun d. Bilançonun -bilançonun 9. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır a. Bilanço net değer esasına göre hazırlanır. b. Bankanın aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki hesaplar ilgili bulundukları kalemlerin altında birer indirim kalemi olarak gösterilir. c. Bilançonun aktif ve pasif yapısını yansıtan hesaplar kendi aralarında mahsup edilebilirler. d. Borç bakiyesi veren hesapların bilançonun aktif bölümünde, alacak bakiyesi veren hesapların pasif bölümünde yer alması sağlanır. 10. Bankanın belirli bir hesap döneminde elde ettiği tüm hasılat ve gelirler ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyet sonuçlarını kâr veya zarar olarak özetleyen tablo aşağıdakilerden hangisidir. a. Bilanço b. Kar dağıtım tablosu c. Fon akım tablosu d. Gelir tablosu 24

26 11. Gelir tablosu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur. a. Bütün gelir ve giderler, tahakkuk tarihleri itibarıyla kayda alınır ve tahakkuk ettikleri hesap dönemine ait gelir tablosunda gösterilir. b. Gelir ve giderler likit olandan olmayana doğru sınıflandırılır. c. Gelir ve giderler netleştirilerek gösterilir. d. Gelirler ve giderler oluştukları dönemden sonraki bir dönemde de kayda alınabilirler. 12. Gelir tablosu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır. a. Bütün gelirler ve giderler, kaynakları itibarıyla sınıflandırılır, her gelir grubu ilgili olduğu gider grubu ile karşılaştırılır ve gayrisafi tutarları üzerinden gösterilir. Bir gelir kalemi, tamamen veya kısmen bir gider kalemiyle netleştirilmek suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz. b. Gelirlerin kayda alınması, varlıklardaki artış veya yükümlülüklerdeki azalışlarla eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. c. Giderlerin muhasebeleştirilmesi, yükümlülüklerdeki artış veya varlıklardaki azalışlarla eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. d. Gerçekleşmemiş gelir ve kârlar, gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilebilirler. 25

27 13. I. Bankanın takipteki kredileri için ayırdığı karşılıklar bilançonun pasifinde izlenir. II. Bankanın Merkez Bankas nda tutmak zorunda olduğu karşılıklar bir aktif kalemidir. III. Kazanılmamış finansal kiralama gelirleri bir pasif kalemidir. Yukarıdaki bilgilerle ilgili olarak doğru olan seçeneği işaretleyiniz. a. Hepsi doğrudur b. I ve III doğrudur c. Yalnızca II doğrudur d. Hepsi yanlıştır. 14. I. Bankanın takipteki kredileri için ayırdığı karşılıklar bilançonun aktifinde izlenir. II. Bankanın Merkez Bankas nda tutmak zorunda olduğu karşılıklar bir aktif kalemidir. III. Kazanılmamış finansal kiralama giderleri bir pasif kalemidir. Yukarıdaki bilgilerle ilgili olarak doğru olan seçeneği işaretleyiniz. a. Hepsi doğrudur b. I ve III doğrudur c. Yalnızca II doğrudur d. Hepsi yanlıştır. 26

28 15. Bankanın müşterilerine verdiği teminat mektuplarıyla ilgili olarak doğru olan ifadeyi bulunuz. a. Teminat mektupları gayrinakdi kredidir. b.teminat mektupları bilançonun pasifinde izlenir c.teminat mektuplar bilançonun aktifinde izlenir. d.teminat mektupları bilanço dışında( nazım hesaplarda) izlenir. 16. Bankanın müşterilerine verdiği teminat mektupları karşılığında aldığı komisyonlarla ilgili doğru olan ifadeyi bulunuz. a. Komisyonlar da gayrinakdi kredidir. b.komisyonlar bilançonun pasifinde izlenir c.komisyonlar gelir tablosunda izlenir. d. Komisyonlar bilançonun aktifinde izlenir. 17. Basel kriterlerine göre bir bankanın sahip olması gereken en düşük sermaye yeterlilik oranı aşağıdakilerden hangisidir? a.%6 b.%10 c.%8 d.% Bankanın faaliyetleri sırasında karşılaştığı risklerle ilgili politikaları ve bu risklerle ilgili hesaplamalar kamuya açıklanan raporların hangi bölümünde sunulur? a. Giriş b. Muhasebe politikaları c. Finansal tablolar içerisinde d. Banka nın mali bünyesine ilişkin bilgiler 19. Aşağıdakilerden hangisi bir bankacılık riski değildir? a.kur riski b.likidite riski c.operasyonel risk d.enflasyon riski 27

29 20. Bağımsız denetim şirketinin Banka nın finansal tabloları ve dipnotları üzerinde yaptığı denetim sonuçlarıyla ilgili doğru ifadeyi seçiniz. a. Bağımsız denetimin sonuçları kamuya açıklanmaz b. Bağımsız denetimin sonuçları sadee BDDK ya bildirilir. c.bağımsız denetimin sonuçları rapor içerisinde ayrı bir bölümde sunulur d. Hiçbiri 28