SİNDİRİM SİSTEMİ PATOLOJİSİ

Transkript

1 SİNDİRİM SİSTEMİ PATOLOJİSİ -Dolaşım Bozuklukları Cyanos=Konjesyon=Ağız mukozasının mor renkli oluşudur. Kanama=Enfeksiyöz-toksik hastalıklar, Scorbut, -Ağızda Rastlanan Yabancı Cisimler Yem artıkları,kemik parçaları,tahta parçaları -Stomatitis= Ağız mukozasının yangısıdır. a)stomatitis Catharrhalis Acuta: Ağız mukozasının yüzlek sümüksel yangısıdır. Sebep: Virus,termik-kimyasal etkiler ve enfeksiyonlar b)stomatitis Veziküloza: Ağız mukozasının kabarıklı akut yangısıdır. Sebep: Virus,termik-kimyasal etkiler ve enfeksiyonlar Şap hastalığının tanıtıcı bulgusudur. Makro: Ağız mukozası hiperemik 2-7 günde toplu iğne- mercimek büyüklüğünde kabarcık-vezikül. Kabarcıkların içi önce berrak, sonra bulanıklaşır. Mikro: Hiperemi,ödem sıvısı, veziküller,lökositler,spinozum hücrelerinde balonumsu retiküler dejenerasyon Sonuç: Kabarıklıklar dökülür-sağlam epitel doku rejenere olur. Yaralar komplike olabilir (irinleşir). c) Stomatitis Papullosa: Ağız mukozasının kabartılı akut yangısıdır. Sebep: Virusler, Sto-papullosa Enf-Bovis, Koyun Ektima Kontagiosa Ovis hastalıkları Makro: Sığır; ağız mukozasında değişik büyüklükte kabartılar, kabartılar çevresinde kırmızı hale görülür. Koyun; Commisura labiarum kızarır daha sonra siğillere benzer kabartılar. Kabartılar irinleşir. Bu lezyonlar baş, meme, tırnak arası, genital organlarda görülür. Sonuç: Kabarıklar dökülür. İyileşme olur. Sığırlarda ort, 7-8 günde, koyunlarda günde d) Stomatitis Pustulosa: Ağız mukozasının püstüllü- irinli yangısıdır. Sebep: Virüsler, At çiçeği e) Stomatitis Erosiva: Ağız mukozasının sıyrıklı, ülserli akut yangıdır.

2 Sebep: Virüsler, Sığır vebası, Sığır mukozal has. Viral diare f) Stomatitis Erosiva et Haemorrhagica: Ağız mukozasının sıyrıklı, kanamalı akut yangıdır. Sebep: Virüsler, üre ve diğer zehirlenme olguları Makro: Ağız mukozasında hiperemik, yer yer kanama ve sıyrıklar vardır.mukoza ödemlidir.dil şişmiş ve mor renktedir. Görüldüğü en önemli hastalıklar: At vebası, Koyunların mavi dil hastalığı g) Stomatitis Psödomembranacea: Ağız mukozasının yalancı membranlı akut yangısıdır. Görüldüğü önemli hastalıklar Coriza Contagiosa Bovum, Sığır vebası Makro: Sığır vebası: Lezyonlar alt dudağın iç yüzünde, papillalarda, dilin alt yüzünde oluşur. Coriza da : Ağız mukozası, yutak, burun mukozalarında kızarıklık, şişlikpsödomembranlar- kırmızı sıyrıklar Mikro: Sığır vebası= Malpighi katı hücrelerinde nekroz Sinsityal dev hücreler İntrastoplazmik inklüzyonlar Coriza= Epitel hücrelerde balonumsu dejenerasyon -Propria mukozada lenfohistiositik hücre infiltrasyonları -Russel cisimcikleri -Orta çaplı damar duvarlarında fibrinoid dejenerasyonlu-nekrozlu vaskülitis Sonuç: Akut viremi sonucu ölüm h) Stomatitis Diphteroides: Ağız mukozasının difterik yangısıdır. - Tavuk çiçeği ağızda yerleştiğinde bu tip lezyonlar oluşur. - Leptospirosis Makro: Ağız- yutak- burun mukozasında beyaz-katı peynir gibi yalancı membranlar oluşur. Mikro: Çiçek=Str. spinozum hücrelerinde ürer -Balonumsu retiküler dejenerasyon

3 -İntrastoplazmik Bolringer Borrel Cisimleri -Eozinofil lökosit,nekroze olan epitel hücreli-psöydomembran j) Stomatitis Necrotikans: Buzağı nekrobasillozu, Domuz vebası, Sığır vebası, Domuz yutak şarbonu, Makro: Değişik yerlerde sınırlı, büyük derin nekrozlar ve yaralar vardır. Sonuç: Nekrozlar az ise nedbeleşme-iyileşir. Yutak şarbonu-asfeksi sonucu ölüm Sığır domuz vebası Ölüm k) Sto. Purulenta: İrinli yangısıdır. Sonuç: İrin etkeni l) Sto. İchorosa Septica: Septik pis kokulu akut yangı. Köpeklerde görülür. TONSILLITIS NECROTICANS Bademciklerin nekrozlu akut yangısıdır. Virüsler, Enf-toksik hastalıklar. Sığır vebası teşhisi için önemli bir bulgudur. Makro: Tonsiller kırmızı ve şişkin - kesit yüzlerinde mercimek gibi nekrozlar. Sonuç: Sığır vebası ölümle son bulur. Diğerlerinde tedavide iyileşme görülür. GLOSSITIS AKTINOMYCOTICA Dilin derin dokularında oluşan özel enfeksiyöz granülom özelliğinde yangısıdır. Sebep: Actinomyces bovis kemik aktinomikoz Aktinobasillus, Lignieresi- yumuşak doku Makro: Dilin derin dokularında tek tek düğümler ve büyük sert granülomlar gelişir. Bu kısımlar ülserlidir ve kesit yüzlerinde irin akar. Sonuç: Kaşeksi sonu ölüm. GINGIVITIS ULSEROSA Diş etlerinin ülserli akut yangısıdır. Köpeklerde görülür. Sebep: Tartar, diş çürükleri ve vit. C eksikliği. - Sialolith: tükürük taşları

4 - Sialoadenitis: tükürük bezlerinin yangısıdır. (Purulent ve kronik) PAROTITIS: Parotisin yangısıdır. DİŞLER - Diş Aşınma Bozuklukları Sebepler: Dişlerin sıralanış bozuklukları veya anomalileri Bazı dişlerin yerinden çıkması Dişlerdeki yapısal bozukluklar Çene kemikleri ve eklemlerindeki bozukluklar Çiğneme bozukluğu Sonuç: Beslenme bozukluğu oluşur, Bozukluklar kalıcıdır. - Fluorosis halinde dişlerde oluşan bozukluklar Sığır = Kesici dişlerde sarı-kahve renkli veya gri-siyah alacalanmalar oluşur. Dişler tebeşir manzarasındadır. Bunlar kronik,fluorosis hallerinde oluşur. Aşırı aşınma durumları vardır. Sebep = Sularla.veya yiyeceklerle aşırı fluor alınması Özellikle genç hayvanlarda görülür Sonuç = Oluşan bozukluklar kalıcıdır. Tartır=Diş Taşları Dişlerin boyun kısımlarında yer alan esmer-boz renkli sert maddeler Sebep = Alınan yemin bozuk oluşu Ağız florasının değişmesi Oluşum = Tükrüğün kolloidal durumu bozulur ve içindeki kireç çöker Sonuç = Diş eti yangılarına sebep olur.

5 Caries = Diş Çürüğü Diş de görülen esmer siyah renkte erime olayları Sebep = Mina ve dentin katlarının kireçsiz kalması ve erimesi Oluşum = Dekalsifikasyon Enzimler Erime Çürüme Loktik asit Bakteriler Formik asit Dişde uzun süreli kalan Karbonhidratlı yiyecek artıkları 0ESOPHAGUS=YEMEK BORUSU - Oesophaomalacie :Özefagus mukozasının yumuşaması ve yerinden sökülmesidir. Oesophagusun Daralması-Stenosis oesophagii: özefagus iç yapının daralmasıdır. a)kompresyon :Dıştan basınç,tümör,lenf yumruları,guatır,aktinomikoz granulomu b)obturation : Tıkanma(yiyecek parçaları,yabancı cisim) c)spastik etkiler: Özefagus kaslarının spazmı ile oluşur. Özefagus genişlemesi=dilatatio Oesaphagii: Özefagus iç yapının genişlemesidir. Özefagus ta Divertikül :Özefagusun yersel olarak torba gibi genişlemesidir. Özefagus ta Delinme : Değişik sebeplere (travma,kimyasal sebepler komşu apselerin özefagusa açılması) ilgili olarak özefagusun bütün katmanlarının yırtılması ve içeriğin dışarı akmasıdır. Özefagitis_Oesophagitis : Yemek borusunun akut veya kronik tipte

6 yangısıdır.özellikle tavuklarda A yetersizliğinden Ingluvis: Tavuk kursağı oluşan tipi yaygın ve önemlidir. Kursak Tıkanması-(Stenosis Ingluvis) : Kuru tane yemin aşırı yenmesi veya uzun lifli yemlerin yenmesiyle oluşur. İngluvitis=Kursak Yangısı : Kursak mukozasının yangısıdır. GEVİŞ GETİRENLERİN ÖN MİDELERİ Rumenomalacie= Rumen mukozasının yumuşayarak yerinden sökülmesi Postmortal tympani = Ölümden sonra rumen ve retikulumun gazla dolup şişmesi Postmortal tympani nin özellikleri 1. Karın organlarında pasif hiperemi yoktur. 2. Serozalar altında peteşi veya ekimozlar yoktur 3. Trachea da asfeksi belgesi köpüklü sıvı bulunmaz 4.Diafragmada yırtık oluşabilir.fakat yırtık kenarı kanlı ve ödemli değildir Ön midelerde rastlanan yabancı cisimler=özellikle sığırlarda önemlidir. Çoğunlukla yemlerle alınırlar(tel,çivi VB.sivri cisimler) Plastik,lastik,bez vb.eşyalar (Pika hastalığında) Tahta,kemik,kiremit parçaları (Pika hastalığında) SONU= Sivri olanlar delinmeye neden olurlar

7 Büyük olanlar(bez,naylon vb) geçitleri tıkayıp tympaniye sebep olurlar Pikanın tespiti için önemli bulgudur. Ön midelerde rastlanan konkrementler-bozoare=conorement: Bunlar hayvansal ve bitkisel kökenli kıl yumaklarıdır. a)zootrichobezoare= Hayvansal kökenli kıl yumakları b) Phytotricho bezoare :Bitkisel kökenli kıl yumakları Ön midelerde delinme = Ön midelerin duvarının delinmesidir. Sebepleri : 1) Dış sebepler :Travmalar,(Tekme,Boynuz vb) 2)İç sebepler : Buralarda bulunan çivi vb.sivri cisimler Ön midelerde yırtılma-kuptura Phoventriculi Ön mide duvarlarının yırtılması Sebepleri : 1)Dış sebepler=travmatik (Tekme,Çifte boynuz vb) 2)İç sebepler = Akut tympani ler Sonu : Geniş olursa dökülen içeriğe bağlı olarak otointoksikasyon putrid sonucu ölümdür. ÖN MİDELERDE NEKROZ Sebepleri : 1. Kimyasal Maddeler 2. Nekroz Basili 3. Taylerioza ilgili kanamalar

8 Otopside : Nekroz basiline ilgili olanlar : Rumen,Retikulum,Omazum mukozalarında dağınık durumda odak şeklindedir. Mercimek-Nohut büyüklüğündedir. Yuvarlak-esmer boz renktedir,kesin sınırlıdır. Derinliğine muskular kata kadar uzanır Çevrelerinde irinli bir demarkasyon alanı vardır. Kimyasal maddelerle ilgili olanlar : Değişik şekillerde olup,renkleri kimyasal maddeye göre değişir. Taylerioza ilgili olanlar :Mercimek büyüklüğündedir.çevrelerinde ince bir halka biçiminde kanama alanı bulunur. Sonu : Olayların bazıları delinme ile ve ölümle son bulur Çoğunluğu ise nedbeleşme ile iyileşir. ÖN MİDE YANGILARI a)rumenitis : Rumenin yangısıdır. b)retikulitis: Retikulumun yangısıdır. c)omasitis : Omasumun yangısıdır. Yangılar bu üç bölümde görülür. Sebepler : Primer Sebepler :Fiziksel ve kimyasal etkenler

9 Sekunder Sebepler :Hastalıklar(Çap,Sığır Vebası,Koyun Çiçeği) ÖN MİDELERİN GENİŞLEMESİ DİLATATİON VE TYMPANİ LER 1. Akut Timpanik Genişlemeler a)primer akut timpanik genişlemeler : Hayv.karbonhidrat veya baklagillerden zengin yemlerle beslenmesi,donmuş yemler, bozulmuş yemler,ilkbaharda birden bire yeşil yeme geçiş b)sekunder akut atimpanik genişlemeler: Rumende ve Retikulumda oluşan gazların çıkışının engellenmesiyle olur. Sebep : Özefagus veya kordia nın yabancı cisimlerle tıkanması,ön mideler arasındaki geçitlerin tıkanması,rumen hareketlerini engelleyen yapılar. 2.Kronik timpanik genişlemeler: Ön midelerde genellikle her yemden sonra oluşan gazlarla ilgilidir. Sebep: ön midelerde atoni,parezis,sindirim organları üzerine yapılan basınç (tümör,apse,lenf düğümü büyümesi) ÖN MİDELERİN TİMPANİK DİLATASYONLARINDA GÖRÜLEN OTOPSİ BULGULARI 1. Kan koyu kırmızı ve iyi pıhtılaşmamıştır. 2.Biriken gazla ilgili ön mide ve karın duvarı aşırı gergindir. 3.Akut olaylardaki gaz birikimi,kronik e göre daha fazladır. 4.Akut timpanilerde oluşan gaz bol köpüklü ve ekşi kokuludur. 5.Karın organlarında pasif hiperemi vardır. 6.Karaciğer,dalakta basınç anemisi vardır.

10 7.Akciğerde pasif hiperemi ve ödem vardır. 8.Trakea ve bronşlarda köpüklü sıvı bulunur. 9.Seröz boşluklarda sıvı toplanır. 10. Kalpte akut dilatasyon görülür 3. Akut Alimenter Dilatasyon Hayvanların bir öğünde aşırı miktarda tane veya kuru yem yemeleri Yenen yemin şişmeye elverişli oluşu Otopside : Ön midelerde aşırı miktarda,ekşi kokulu,şişmiş durumda yem kitlesi bulunur.bu yem kitlesinin yaptığı basınç sonucu mide duvar kontraksiyon yapamaz ve yemler olduğu gibi kalır. MİDE ÜLSERLERİ(Ulcus Ventriculi) Mide ve abomazum mukozasında oluşan değişik çaptaki yaralardır.en fazla sığırlarda görülür. İki çeşittir. 1.Peptik Olmayan Mide ülseri Derin nekrozların yerinden düşmesi,tümörlerin üst kısımlarının yaralanıp açılması 2.Peptik Ülserler : Mide mukozasının yersel olarak mide salgısıyla sindirilmesi. Sebepleri :

11 a)mide mukozasındaki lokal kan dolaşımı bozuklukları ve nekrozlar:(şap,sığır vebası,tayleriöz,koriza gangrenoza bovum gibi hastalıklar.ayrıca mide mukozasındaki küçük damarların emboli-tromboz ile tıkanması) b) Travmatik etkenler :Mide mukozasını yaralayan olaylar.örneğin yeni sert yeme başlayan buzağılarda alınan sert yemin abomazum mukozasını yaralaması Oluşumu : 1. Değişik sebeplere bağlı mukozada sıyrık,yara vb.oluşur. 2. Oluşan lezyonlar üzerindeki ölü doku mide salgısı tarafından sindirilir. Makroskobi : Nekrozların yerinde oluşan : Kesin sınırlı,yuvarlak,esmer nekrotik kanamalı şekildedir. Derin Olanlar :Serozaya kadar uzanabilir.diplerindeki kıl, kum gibi yabancı cisimler bulunabilir. Yırtılma varsa :Akut ve yaygın peritonitis görülür.mide duvarı komşu organlara yapışır. SONU : 1. Çoğunlukla kısa sürede iyileşir. 2. Sayı çok ise veya ülser genişse iyileşme olsa bile mide büzüşür ve kum saat gibi bir görünüm alır. 3.Delinebilir. MİDE KANAMALARI Sebepleri: Kimyasal maddeler,travmalar,anthrax,domuz ve Tavuk vebası,new Castle,Köpek leptospirozu,sığır piroplazmaoz,taylerioz parazitler. BAĞIRSAKLARDA PATOLOJİK DURUM DEĞİŞİKLİKLERİ

12 1. Volvulus Mezenteriyalis.Jejuni et ilei İnce bağırsağın en çapı çevresinde mezenteriumları ile birlikte dönmesi.atlarda sık görülür. Sebepleri : Aşırı bağırsak peristaltiği Hayvanın yaptığı aşırı hareketler. 2.Volvules Nodosus Bağırsakların düğümlenmesidir. 3.İnvaginatio İntestini Bir bağırsak kısmının kendisinden sonra gelen veya önünde bulunan bağırsak kısmı içine girmesi olayıdır. 4.Rotatio Coli Kolonların uzun çapı çevresinde dönmesidir. 5.Rotatio Seki 6.Tortio Coli Kolonların en çapı çevresinde dönmesi 7.Flectio coli ve flectio seki Kolon ve sekumda dirseklenme 8.Prolapsus ani etrecti Anüs ve rectum mukozalarının,bazen bütününün anüsten dışarı çıkması olayıdır. BAĞIRSAKLAR-İNTESTİNUM Bağırsaklarda Rastlanan Konkrementler a)bağırsak Taşları-Enterolith =Midede HCL azlığı + Amonyak b)bitkisel Kıl Yumakları = İnce bitkisel yapılar + Amonyak + Magnezyum c)hayvansal Kıl Yumakları = Yalama hastalığı

13 d)hemikonkrement Yumakları = e)konglobat = İyi sindirilmemiş besin yumakları Konkrementlerin Sonu ve önemi - Bağırsakları tam olarak tıkarlarsa,mide de yerine görede bağırsaklarda sekunder dilatasyon veya timpani oluştururlar. - Bağırsakların tam tıkanmasına İLEUS denir. - Tam tıkanma sonucu mide-bağırsak yırtılmaları oluşur. - Tam tıkanma sonucu hayvan 24 saat içinde ölür.ölüm sebebi kalp durması septik peritonitise ilgilidir. - Bunlar hayvanda Beslenme ve Sindirim bozukluğunu belgeler. Bağırsaklarda stenoz ve obturasyon Bağırsak lumenlerinin daralması veya tamamen tıkanmasıdır. Sebepleri : a)dışardan bağırsak üzerine yapılan basınç b)içeriden kum,taş vb.yabancı cisimler,bağırsak konkrementleri Sonu : Bir iki gün içinde ölüm oluşur. ölüm,yırtılma varsa otointoksikasyon putrid Yırtılma yoksa otointoksikasyon sonucudur. Bağırsaklarda Dilatasyon Bağırsakların genişlemesi halidir. - Akut timpanik bağırsak genişlemesi - Alimenter bağırsak genişlemesi SONU:Asfeksi ve kalp durması Diafagma veya mide yırtılması.bağırsağın kendisinde yırtılma.

14 EVENTRASYON Tanım : Bağırsakların karın boşluğu dışına çıkmasına denir. İkiye ayrılır. A) Eventratio simplex: Bağırsakların tamamı veya bir kısmının periton ile sarılı olmadan karın boşluğu dışına çıkması B ) Eventratio hernialis:bağırsakların periton ile sarılı olarak dışarı çıkması (deri altına veya herhangi bir kanala) A) Eventratio simplex: karın duvarında doğuştan veya sonradan gelişen bir delik vardır. oluştuğu yere göre alt gruplara ayrılır: a) Eventratio fissuralis: Karın duvarında doğuştan var olan geniş yarıktan bağırsakların çıkması örn: Shistosoma reflexum b) Eventratio umblicalis: Açık kalan göbek deliğinden bağırsakların çıkması c) Eventratio percuteneum: Karın duvarlarında sonradan gelişen delikten bağırsakların çıkması d) Eventratio rectalis: Rektum duvarındaki delikten bağırsakların çıkması e) Eventratio uterina :uterus duvarında açılan delikten bağırsakların çıkması B)Eventratio Hernialis(FITIK): Karın duvarından çıkan bağırsaklar periton ile sarılıdır. İki çeşittir. 1) Dış Herniler a)hernia abdominalis(karın fıtığı):karın boşluğundaki bir delik-yarıktan bağırsakların deri altına çıkması b)hernia umblicalis(göbek fıtığı): Göbek deliğinden bağırsakların deri altına çıkması

15 c)hernia inguinalis(kasık fıtığı):erkeklerde kanalis inguinalise veya cavum vaginaleye bağırsakalrın girmesi d)hernia perinealis:perineum bölgesinde fıtıklaşma e) Hernia femoralis: Femur kanalına bağırsakalrın girmesi 2) İÇ HERNİLER a) Hernia diafragmatika : Diaframadaki yırtıktan karın organlarının göğüs boşluğuna girmesi b) Winslovi Fıtığı : Winslovi kanalına bağırsaklar ve omentumun girmesi c)hernia Omentalis : omentum içine bağırsakların girmesi d) Hernia mezenterialis: Mezenteriumdaki yırtıktan bağırsakların omentum içine girmesi e)ligament Fıtığı : karın organları arasındaki ligament yırtıklarına bağırsakların girmesi ENTERİTİSLER 1.Akut Kataral Barsak Yangısı Enteritis Cat.Acuta - Barsak mukozasının akut sümüksel yangısıdır. Sebepleri : Özel olmayan hastalık etkenleri Özel hastalıklar : E-coli Enf.Paratifo,pullorum, kedi viral enteritis,küf mantarı zehirlenmeleri Makroskobi : Anus çevresi sulu gaita ile bulaşıktır.

16 - Barsak serozası kırmızımtraktır - Mezenterial damarlar hiperemiktir,lenf yumruları büyümüş - Mukozalar kırmızıdır. - Mukozalar ödemlidir,mukoza üzerinde sümüksel eksudat bulunur - Rayer plakları şiş ve hiperemiktir. - Enteritis cat.acuta erosiva et ülseroze Mikroskobi: Damarlar dolgun,lam-epitelyalis dökülmüş proβria ve submukozada sık ve yaygın lökosit infiltrasyonu lenf yumruları hiperemiktir. 2.Kronik Kataral enteritis-süregen kataral barsak Yangısı - Barsak mukozasının süregen sümüksel yangısıdır. Sebep : Paraziter irritasyonlar,siroz,kalp hastalarına ilgili pasif hiperemiler - Farklı Tipleri vardır. Ent.cat.chorinica hipertrofikans, Ent.Cat.Chorinica atrofikuns,ent.cat.chroni.polpypasa Makroskobi : - Barsak duvarı değişik oranlarda kalınlaşmış veya incelmiştir. - Mukozalar solgun ve mat görünümdedir. - Pasif hiperemi varsa seroza mavimsi görünümdedir. 3.Kanlı Barsak yangısı-enteritis Hemorshagica Barsak mukozasının kanamalı,sümüksel yangısıdır. Sebepler : Anthraks,tavuk kolerası,tavuk Newcastle köpek leptospria,koyun enterotoksemi,barsak parazitleri,parva viral enteritis

17 Makroskobi : Seroza koyu kırmızı,mezenterial lenf yumruları büyük ve kırmızımtırak remkte,mukoza koyu kırmızı,ödemli,lümende çukolata görünümlü eksudat birikim,yaralar vardır-carbuncal Mikroskobi : Kapillar damarlarda bozukluklar vardır.kanama sızma veya damarın yırtılması ile olur. - Etkene bağlı olarak parazitler görülebilir. Sonu : Çoğunlukla ölümdür. 4.İrinli-Prulent-barsak yangısı-enteritis Prulenta Barsak mukozasının irinli-yüzlek akut yangısıdır. Sebepleri : E.coli,salmonella pullorum-,irin yapıcı bakterier Makroskobi :Anüs çevresi beyaz koyu dışkı ile kirlidir. Barsak lümeninde kıvamlıca beyaz eksudat bulunur. 5.Enteritis psevdomembraneccea,yalancı membranlı Barsak yangısı - Barsak mukozasının fibrinli-differik yangısıdır. - Toksik maddeler,küflü yemler,sığır,domuz ve başı - Salmanella Enf.Kedi viral enteritis, Makroskobi :Mukoza deri üzeri psevdomembranla örtülüdür. Enteritis Tüberküloza - Barsak mukozasının düğümcüklü,ülserli,kronik granülomatöz yangısıdır. - Tavuk ve domuzlarda daha fazla görülür. - Bulaşma çoğunlukla sindirim yoluyla olur.

18 - Kan yolu ile bulaşma daha nadirdir. - Lezyonlar çoğunlukla ileum,sekum ve daha ileri bölümlerdedir. - Bu kısımlrda farklı genişlikte ülserler ve düğümcük yapıları görülür. - Tam olmayan primer kompleks söz konusudur. - Kanatlı tüberküloz lezyonları farklıdır. - Bunlarda lezyonlar mukoza ve subserozada yerleşir ve açık tüberküloz özelliğindedir.