MERMER (GRANİT) OCAĞI VE KIRMA ELEME, KÜP TAŞ, GRANİT KESME

Transkript

1 EĞİNKA GRANİT MADENCİLİK EĞİNKA GRANİT MADENCİLİK ODUN VE NAK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ KIRMA ELEME, KÜP TAŞ, GRANİT KESME TESİSİ BALIKESİR İLİ, AYVALIK İLÇESİ, BAĞYÜZÜ KÖYÜ, SINIRLARI DAHİLİNDE RUHSAT NUMARALI ERİŞİM NUMARALI 24,99 HA. İŞLETME RUHSATLI II B GRUBU MADEN SAHASI PROJE TANITIM DOSYASI X NİHAİ PROJE TANITIM DOSYASI DELTA SU ARITMA SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİK İNŞAAT MADENCİLİK ENERJİ İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Büyükesence Mah. D100 Yanyol cad No 349 ERENLER /SAKARYA / BALIKESİR

2 PROJE SAHİBİNİN ADI EĞİNKA GRANİT MADENCİLİK ODUN VE NAK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ ADRESİ TERAZİHALLİLER KÖYÜ, BERGAMA İZMİR TELEFON,GSM ve FAKS NUMARASI E-POSTA PROJENİN ADI PROJE BEDELİ GSM : info@granitez.com.tr KIRMA ELEME, KÜP TAŞ, GRANİT KESME TESİSİ PROJE TANITIM DOSYASI TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ ) BALIKESİR İLİ, AYVALIK İLÇESİ, BAĞYÜZÜ KÖYÜ PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALTSEKTÖR ) EK II LİSTESİ MADDE 49-MADENCİLİK PROJELERİ; B)YILLIK M 3 VE/VEYA M 2 VE ÜZERİ KAPASİTELİ MERMER VE DEKORATİF TAŞLARIN KESME,İŞLEME VE SAYALAMA TESİSLERİ PROJENİN NACE KODU D) KIRMA ELEME YIKAMA VE CEVHER HAZIRLAMA İŞLEMLERİNDEN EN AZ BİRİNİ YAPAN TESİSLER RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN/KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI NİHAİ PROJE TANITIM DOSYASININ SUNUM TARİHİ DELTA SU ARITMA SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİK İNŞAAT MADENCİLİK ENERJİ İTHALAT İHRACAT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ BÜYÜKESECE MAH.D-100 YAN YOL CAD NO 349 ERENLER SAKARYA TEL: FAX: i

3 İÇİNDEKİLER PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ 1 I.PROJENİN ÖZELLİKLERİ 3 I.A. Projenin Ve Yerin Alternatifleri 3 I.B. Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı 3 I.C.Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazı Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji 10 Türü Vb) I.Ç. Atık Miktarı ( Katı, Sıvı, Gaz Vb.) Ve Atıkların Kimyasal Fiziksel Ve Biyolojik 12 Özellikleri I.D.Kullanılan Teknoloji Ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski 29 II. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ: 35 II. A. Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan Su 35 Yüzeyi Vb.) II. B. Ek-5 Deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar 35 III. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE 46 ALINACAK ÖNLEMLER NOTLAR VE KAYNAKLAR 49 EKLER LİSTESİ 50 EK-1 51 EK-2 53 ii

4 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Yapılması Planlanan Üretim Miktarı 5 Tablo Nolu II(a) Grubu Maden İşletme Ruhsatı Koordinatları 6 Tablo 3. Talep Edilen ÇED sahası Koordinatları 7 Tablo 4. Kurulacak Tesis Alanı Koordinatları 7 Tablo 5. Patlatma Parametreleri 9 Tablo 6. Dizel Araçlardan Yayılan Kirleticiler İçin Emisyon Faktörleri 15 Tablo 7. Emisyon Faktörleri 16 Tablo 8. Havada Asılı Partiküller Modellemede Kullanılan Veriler 20 Tablo 9. Rüzgar Yönlerine ve Hızlarına Göre Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı 21 Tablo 10. Çöken Partiküller için Modellemede Kullanılan Veriler 22 Tablo 11. Rüzgar Yönlerine ve Hızlarına Göre Çöken Partiküllerin Dağılımı 23 Tablo 12.Tesis Kaynaklı Havada Asılı Partikül ve Çöken Tozların UVS ve KVS 24 Değerlere Göre Karşılaştırılması Tablo 13. Faaliyet Alanında Ölçülen Arka Plan Gürültü Değerleri 25 Tablo 14. Kullanılan Ekipman Gürültü Seviyeleri 26 Tablo 15. Gürültü Seviyeleri 27 Tablo 16. Ortalama Eşdeğer Gürültü Seviyeleri 28 Tablo 17. Rüzgar Elemanları Tablosu 42 Tablo 18. Meteorolojik Elemanlar Tablosu 43 iii

5 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. İş Akım Şeması 5 Şekil 2. Havada Asılı Partiküllerin Dağılımını Gösteren Rüzgar Gülü 22 Şekil 3. Çöken Partiküllerin Dağılımını Gösteren Rüzgar Gülü 24 Şekil 4. Gürültü Dağılım Grafiği 28 Şekil 5. Acil Durum Eylem Planı 31 Şekil 6. Ortalama Sıcaklık 39 Şekil 7. Ortalama Toplam Yağış Miktarları 40 Şekil 8. Ortalama Bağıl Nem 40 Şekil 9. Yerel Basınç 28 iv

6 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Balıkesir İli, Ayvalık İlçesi, Bağyüzü Köyü, sınırları dahilinde ruhsat numaralı erişim numaralı II-b grubu İşletme ruhsatlı maden sahasının 24,99 ha kısmında Eğinka Granit Madencilik Odun Ve Nak. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından Mermer (Granit) Ocağı Ve Kırma Eleme, Küp Taş, Granit Kesme Tesisi faaliyeti yapılması planlanmaktadır. Faaliyete ÇED talep sahası olan 24,99 ha. Alan içerisinde bulunan j17-b-25-b-1 pafta, 119 ada, 11 nolu parselde tapu sahibi ile EĞİNKA GRANİT MADENCİLİK ODUN VE NAK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ arasında kira sözleşmesi yapılmış 9367,33 m 3 lük tapulu alanda başlanacak, üretimin burada sona ermesi durumunda 24,99 ha. alan içerisinde yer alan başka tapulu alanlar faaliyet sahibi tarafından satın alınarak veya kiralanarak üretime bu alanlarda devam edilmesi planlanmaktadır. Projeye konu faaliyet, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak projeler Listesi EK-II Madencilik projeler başlıklı Madde 49/b) listesinde (kapasiteye bağlı olarak m 3 ve/veya m2 ve üzeri kapasiteli mermer ve dekoratif taşların kesme, işleme ve sayalama tesisleri) kapsamında yer almamaktadır. Faaliyet alanına en yakın mesken, İzmir İli, Bergama İlçesi, Okçular Köyü sınırlarında bulunmakta ve ÇED talep sahasına yaklaşık 1590 m mesafe uzaklıkta, en yakın mesken ise Okçular Köyü sınırları dahilinde yaklaşık 1100 m uzaklıkta bulunmaktadır. Hesaplamalar söz konusu meskene göre yapılmıştır. Faaliyetin yapılacağı alan olan, ruhsat numaralı erişim numaralı. II-b grubu maden sahasının ruhsatı EK-2 A da sunulmuştur. Faaliyet alanı 87,79 ha olmasına rağmen madencilik faaliyetleri EK-2 B de sunulmuş vaziyet planından görüleceği üzere 24,99 ha kısmında gerçekleştirilecektir. Ek A da sunulmuş İşletme ruhsatlı saha Balıkesir İli Ayvalık İlçesi ile İzmir İli, Bergama İlçesi sınırında kalmaktadır. İşletme ruhsatına göre maden sahası İzmir ili Bergama İlçesi'nde gözükmekte ancak faaliyetin yapılacağı kısım yani 24,99 ha alan Balıkesir ili, Ayvalık İlçesi'nde kaldığından proje yeri Balıkesir olarak belirtilmiştir. Kırma eleme, küp taş, granit kesme tesisi ve şantiye binaları işletme ruhsat sahası içerisinde yer alan j17-b-25-b-1 pafta, 119 ada, 11 nolu parsele kurulacaktır. Söz konusu tapu EK-2 C de, kira kontratı ise EK-2 D ' de sunulmuştur. Faaliyete başlanmadan önce İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nden 24,99 ha ÇED talep edilen sahada yapılması istenilen faaliyet ile ilgili gerekli tüm izinler alınacaktır. Madencilik projesi için ilgili İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve ilgili tüm kurumlardan olumlu görüş alınmadan faaliyete geçilmeyeceği Faaliyet sahibi taahhüt etmektedir. Ayrıca faaliyet alanı tarım alanında kaldığından dolayı proje alanında yapılacak madencilik faaliyetleri sonrası için Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanarak ilgili kurumun onayı alınacaktır. 1

7 Granit uzmanlığı incelik ve dikkat gerektiren bir iş olduğundan nasıl işleneceğinin bilinmesi gerekir. Önceleri estetik ve dayanıklılığı sebebiyle sanatsal alanlarda kullanılan mermerin bugünkü başlıca kullanım alanları, inşaat sektörü, dekorasyon, heykelcilik, süs eşyalarının yapımı ve mezarcılıktır. Bloktan üretilen plakalar ve diğer boyutlu ürünler, binaların iç ve dış kaplamasında, taban döşemesinde, merdiven basamaklarında, şömine, mutfak ve banyolarda, taşıyıcı sütunlarda kullanılır. İç dekorasyonda masa, sehpa, biblo, avize, kültablası vs. ürünlerin yapımında önemli miktarlarda özellikle damarlı mermer, renkli mermer, oniks mermeri ve yeşil somaki tüketilmektedir. Sanat malzemesi olarak anıtlar ve heykellerde ise en değerli mermer türü olan arı beyaz renkli ve düzenli tane yapılı mermer ve granit kullanılmaktadır. Doğaltaşlar süsleme ve estetik kullanımlarının yanı sıra dayanıklılıkları, atmosferik şartlar ve çevre kirliliği nedeniyle granit gibi sert taşlar özellikle metro, hava alanları, otobüs terminallerinde, gökdelen ve ticaret merkezlerinin yapımında kullanılmaktadır. Tesiste seçilen teknolojilerde, yürürlükte bulunan mevzuata uygun hareket edilecek, insan ve çevre sağlığı açısından en uygun yöntem ve teknolojiler uygulanacak ve gerekli tedbirler alınacaktır. 2

8 I. PROJENİN ÖZELLİKLERİ Projenin özelliklerinde aşağıda verilen hususlar göz önüne alınmaktadır. I-A. Projenin Ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin Ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Arazinin topoğrafik durumu madencilik faaliyeti yapımına uygun oluşu, yapılacak tesis için gerekli arsaya sahip oluşu olumlu etkenlerdir. Üretim faaliyetlerinin belirtilen teknoloji ile gerçekleşmesinin randımanlı olacağı tahmin edilmektedir. Bölgede artan bir grafik sergileyen madencilik faaliyetleri sayesinde ve piyasada oluşan arz-talebi karşılamak adına faaliyetin karlı bir yatırım olacağı düşünülmektedir. Söz konusu faaliyet standartlara uygun olarak tasarlanmış olup makine ekipmanlar ile çalışacaktır. Kullanılacak teknolojide fazla bir seçenek yoktur. İş gücünden tasarruf için makine yenilemeleri yapılacaktır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda ve bölgenin doğal ve iklimsel koşullarının madencilik faaliyeti açısından uygun şartları taşımasından ötürü proje için başka bir alternatif söz konusu olmamıştır. İşletmecinin tesisin kurulacağı alanı seçmesinde yukarıdaki faktörler dikkate alınmıştır. Proje alanında üretimi gerçekleştirilecek Dekoratif taş inşaat sektöründe, dekorasyonda ve güzel sanatların ilgili alanlarında kullanılabilmektedir. I-B. Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Projenin İş Akım Şeması Mermer (Granit) Ocağı Taş ocağında üretim aşamalarını gösteren akım şemasından da görüleceği gibi taş istihracı için fiziksel işlemler uygulanacak olup bu aşamalarda her kademede toz emisyonları ve gürültü ile patlatma anında ise ilave sarsıntı etkisi ortaya çıkacaktır. Proje kapsamında, arazi hazırlanmasına yönelik saha üzerinde ortalama 10 cm kalınlığındaki toprak tabaka sıyrılmak suretiyle alınarak arazinin çoğu bölümünde yüzeylenmiş olan alttaki granit formasyonunun açığa çıkması sağlanacaktır. Açık işletme şeklinde çalıştırılması planlanan ocak sahasında üzerinde bulunan toprak örtüsü iş makinaları yardımıyla kazınarak kaldırılacaktır. Daha sonra üretimi yapılan malzeme vinç yardımı ile Kesimi yapılmak üzere kesme tesisine gidecek buradan este makineleri ile kesilip lapta olarak hazırlanacaktır. Kesilip hazırlanan malzeme ebatlama makinesinde istenilen ölçülere göre hazırlanarak yüzey işlemi yapılacaktır. Yüzeyleme işlemi yapıldıktan sonra piyasaya sunulmak üzere stok alanına götürülecektir. sonra olan kaya, sondaj makinesi ile delinip dağ kesme makinesine bağlanarak kesim yapılacaktır. Kesilen bloklar sayalama makinesi ile kesilerek 3

9 ebatlandırılacaktır. Kesilip blok halinde ebatlanan mermer blokları satışa hazır halde kepçeye yüklenerek stok sahasında stoklanacaktır. Üretim çalışmaları delik delme, kesme, ebatlama ve yükleme şeklinde gerçekleştirilecektir. Mermer(granit) ve dekoratif taş ocağı işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden farkı yoktur. Üretim; kaya zonu, sondaj makinesi ile delinerek delikler açılmaktadır. Açılan deliklerden elmas teller geçirilerek dağ kesme makinesine bağlanarak kesim yapılmaktadır. Yerinden çıkarılan bloklar, sayalama makinesi ile kesilerek ebatlandırıldıktan sonra Hidrolik Kepçeye yüklenip stok sahasında stoklanacak ve export kalite bloklar satışa sunulmaktadır. Kırma Eleme Küp Taş Üretim Tesisi Kırma Eleme Tesisi :Faaliyet alanında üretilecek mamül ürün yanında pasa malzemesi içinde bulunan kırık mermer( granit) parçalarını değerlendirmek adına sahaya kırma eleme tesisi kurularak değerlendirilmek istenmektedir. Pasa içinde bulunan kırık malzemelerle birlikte kırma eleme tesisinin bunkerine beslenecektir. Bunkerden (Besleyici) konveyör bantlar vasıtası ile alınacak olan malzeme, 1. eleğe beslenerek burada ayrıştırılacaktır. 1. elekten bypass eleğine aktarılan ve kısmi elenmiş olan malzeme, burada boyutlarına göre elek altı ve elek üstü malzeme olarak ayrılmaktadır. Elek üstü malzeme bypass eleğinden 1. Kırıcıya beslenerek burada kırılacaktır. 1. Kırıcıdan bypass eleğine aktarılan ve kısmi kırılmış olan kalker, burada boyutlarına göre elek altı ve elek üstü malzeme olarak ayrılmaktadır. Elek üstü malzeme bypass eleğinden tekrar 1. kırıcıya aktarılarak kırılmakta sonrasında ise tekrar bypass eleğine verilmektedir. Böylece bunkere beslenen Malzemenin tamamının istenen boyutta kırılması sağlanmaktadır. Bypass eleğinden, elek altı olarak alınan kısmi olarak kırılmış olan malzeme ise Sekonder (ikincil) kırıcıya verilmektedir. Sekonder kırıcının ayarları hidrolik sistem yardımıyla yapılmakta böylece konkasör tesisinden alınacak olan kırılmış malzemenin tane boyutu istenilen seviyeye göre ayarlanabilmektedir. Sekonder kırıcıda kırılan malzeme 2.eleğe verilmekte ve malzeme tekrar elek altı ve elek üstü malzeme olarak ayrılmaktadır. Elek üstü malzeme tekrar ikincil eleğe beslenmekte, elek altı malzeme ise cevher silosuna aktarılmaktadır. Cevher silosundan alınan malzeme ise kamyonlar vasıtası ile tane boyutuna göre stok alanlarına taşınacaktır. Küp Taş Üretim Tesisi : Kırıcıdan alınan eleküstü malzemeler(parça granit) pres yardımıyla kırılarak küp taş haline getirilmekte, ve elde edilen ürün satılmak üzere stok alanına götürülmesi planlanmaktadır. Faaliyet ile ilgili iş akım şeması aşağıda verilmiştir. 4

10 Örtü Malzemesinin Kaldırılması Kamalama Merkezden Tek Patlatma Kırma Eleme Tesisine Taşıma Kırma Eleme İşlemi Stok Sayalama İşlemi Küp Taş Tesisine Presleme Blok haline Taşıma Getirme Yükleme Stok Taş Kesme Tesisine Taşıma Stok Sevkiyat Şekil 1: İş Akım Şeması Projenin Kapasitesi Mermer(granit) ve Dekoratif taş üretimi ile yapılması planlanan yıllık, aylık ve günlük üretim miktarları aşağıda verilmiştir. Tablo 1. Yapılması Planlanan Üretim Miktarı Üretim Süresi Mermer (Granit üretimi) Pasa Miktarı Bitkisel Toprak Nihai Ürün Yıllık m ton m ton m ton m ton Aylık m ton m ton m ton m ton Günlük 100 m ton 300 m ton 100 m ton 500 m ton Saatlik 12,5 m 3-33,75 ton 37,5 m 3-101,25 ton 12,5 m 3-20 ton 62,5 m ton 1m 3 Mermer = 2,7 ton Mermer (Granit) 1m 3 Bitkisel Toprak = 1,6 ton Bitkisel toprak (Maden Mühendisliği Açık Ocak İşletmeciliği El Kitabı.) Yıllık üretilmesi planlan m 3 ( ton) mermer( granit pasası ) tümü kırma eleme tesisine verileceğinden kırma eleme tesisinin de kapasitesi m 3 ( ton) olacaktır. Faaliyette yılda 300 gün, ve 10 ay, ayda ise 25 gün günde ise 8 saat çalışılması planlanmaktadır 5

11 Projenin Maliyet Analizi Yapılması planlanan faaliyette; faaliyet sahibi mermer üretim faaliyetini kendine ait makine ve ekipmanlarla başka illerde gerçekleştirdiğinden ve projeye konu sahaya getirip kullanmaya devam edecektir. O nedenle makine ekipman gideri oluşmayacaktır TL Etüt -Proje Giderleri ve TL granit kesme, kırma eleme ve küt taş kesme tesisi maliyeti ile birlikte toplam TL proje yatırım gideri olacağı tahmin edilmektedir. Projenin Kapladığı Alan Balıkesir İli, Ayvalık İlçesi, Bağyüzü Köyü, sınırları dahilinde ruhsat numaralı erişim numaralı II-b grubu İşletme ruhsatlı maden sahasının 24,99 ha kısmında Eğinka Granit Madencilik Odun Ve Nak. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından yıllık m 3 Mermer, Dekoratif Ve Küp Taş üretimi ve m 2 kapasiteli Dekoratif taşların Kesme, İşleme Ve Sayalama Tesisi faaliyeti yapılması planlanmaktadır. Proje Alanı : 24,99 ha Cevher kalınlığı : 80 m Rezerv (Yaklaşık) : m 3 ( ton) Yıllık Çıkarılacak Malzeme Miktarı : m 3 /yıl ( ton/yıl) Çalışma Süresi : m 3 / m 3 /yıl: 67 yıl Yıllık Çalışma Alanı : m 2 /67yıl m 2 /yıl Üretimin durumuna göre faaliyetin devamı sağlanacaktır. Bundan dolayı proje ömrü, çalışmanın durumuna ve kapasitenin değişmesine göre belirlenecektir. Ruhsat alanı 87,79 hektar olup, proje alanı 24,99 hektardır. Ruhsat alanı koordinatları, proje alanı koordinatları ve tesisi alanı koordinatları aşağıda verilmiştir. Tablo Nolu II(a) Grubu Maden İşletme Ruhsatı Koordinatları Koordinat Sırası : Sağa-yukarı Datum,Türü ED-50,UTM D.O.M. ZON 33,36 Ölçek Faktörü: 6 Derecelik R R R R R R R Alan:87,79 ha. 6

12 Tablo 3. Talep Edilen ÇED sahası Koordinatları Koordinat Sırası : Datum,Türü D.O.M. ZON 33,36 Ölçek Faktörü: Alan:24,99 ha. Sağa-yukarı ED-50,UTM 6 Derecelik İ İ İ İ İ İ İ Tablo 4. Kurulacak Tesis Alanı Koordinatları Koordinat Sırası : Datum,Türü D.O.M. ZON 33,36 Ölçek Faktörü: Alan: 0,93 ha Sağa-yukarı ED-50,UTM 6 Derecelik T T T T T Projenin Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Proje alanında kaya zonunun ortalama kalınlığı yaklaşık olarak 80 m civarındadır. Proje sahası içerisinde kaya zonunun kalınlığı fazla olduğundan basamaklar halinde ocaktan alınacaktır.basamak yüksekliği ortalama 7 m den 3 basamak halinde çalışılması planlanmaktadır.mevcut durumda arazi hazırlanmasına yönelik saha üzerinde ortalama 20 cm kalınlığındaki toprak tabaka sıyrılmak suretiyle alınmakta alttaki Mermer (Granit) formasyonunun açığa çıkması sağlanmaktadır. Açık işletme şeklinde çalıştırılan ocak sahasında üzerinde bulunan toprak örtüsü iş makinaları yardımıyla kazınarak kaldırılmaktadır. Ocak sahasında meydana gelecek hafriyatın tamamı toprak niteliğindedir ve bu atık ocak sahası içerisinde geçici olarak depolanacak olup ileride ocak sahası faaliyete kapandıktan sonra yapılacak arazi ıslahında değerlendirilecektir Bu amaçla meydana gelecek hafriyat atıklarının herhangi bir alıcı ortama dökülmesi söz konusu değildir. Sahada granit taşı yumrular halinde örtü tabakasının içinde yer almaktadır. Dolayısıyla sistematik bir yöntemle üretimi yapılamamaktadır. Mermer üretimi için iki farklı yöntem kullanılmaktadır. Yöntem 1: Sahada granit kütleler örtü tabakası kaldırıldıktan sonra delici tabanca ile sıralı delikler delinmekte ve kamalarla ikiye ayrılması ve müteakiben sayalanarak sevkiyata hazır hale getirilmektedir. Yöntem 2: Ekskavatör yardımı ile devrilen boyutça iri taşın merkezden tek delik delinerek içerisine yerleştirilen piroteknik kartuşun, nemli kil veya 7

13 kum ile sıkılanarak şarj edilmesi ve manyeto kullanılarak kayanın kırılması ve müteakiben sayalanarak sevkiyata hazır hale getirilmektedir. En son olarak traventen blok kamyonlara yüklenerek stok sahasına oradan da piyasaya sevkiyatı yapılır. Üretimde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanmaktadır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre ayarlanacaktır. Mermer ocağı açık işletmelerinde kullanılacak olan kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Sahada bulunan cevherin yapısı, sağlamlığına ve damar kalınlığına bağlı olarak basamak genişliği 10 metreyi, basamak yüksekliği 7 metreyi geçmeyecek şekilde kademe oluşturulacaktır. Mermer ocağı açık işletmelerinde basamak şev açısı 90 dir. Piroteknik kaya kırma teknolojisi: Azot, karbondioksit ve buhardan oluşan yüksek hacimli zararsız bir gaz hacminin açığa çıkarak yüksek basınç üretmek için kartuş ateşlendiğinde, içinde infilaklı olmayan kimyasal bileşiğin ateşlendiğinde çok hızlı bir şekilde reaksiyona girmesi esasına dayanır. Sıkılanmış yapılmış delikte bulunan kartuşun ateşleme sonucu oluşturduğu gaz mevcut mikro-kırıkların, doğal kırıkların ve çatlakların içine girerek parçalanma oranının artmasını sağlar. Patlayıcı madde ruhsatı gerektirmez. Basınçla kaya-betonarme parçalama kartuşları tehlikesizdir, parça sıçratmaz. UN 1.4 S tehlike sınıfında olup Birleşmiş Milletler tarafından onaylanan küçük silah sınıfına dahil edilmiştir. Patlatma Tekniği: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünün tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği Uygulamaları konulu yazısına istinaden patlatma dizayn parametreleri aşağıdaki tabloda verilmektedir. 8

14 Tablo 5.Patlatma Parametreleri PARAMERTELER MİKTAR Kayaç Yoğunluğu 2,7 kg/m 3 Yıllık Çalışma Süresi 300 gün/yıl Yıllık Üretim Miktarı m ton Aylık Üretim Miktarı m ton Günlük Üretim Miktarı 100 m ton Patlatma Sıklığı Her gün Aylık Patlatma Sayısı 111 adet Yıllık Patlatma Sayısı 1110 adet Delik Çapı 360 mm Delik Eğimi 90 o Basamak Boyu 7 m Dip Delgi - m Delik Boyu 7 m Delikler Arası Mesafe 0,20 m İnfilaklı Fitil Miktarı 33 gr Yemleyici Dinamit Miktarı - Elektrikli Kapsül Miktarı - Elektriksiz Kapsül Miktarı - Bir Delikteki Toplam patlayıcı Miktarı 33 gr. Bir atımdaki Üretim 25,74 m 3 /atım Bir atımdaki İnfilaklı Fitil 0,99 g/atım Bir atımdaki Dinamit miktarı - Delik Sayısı 30 adet/atım Toplam İnfilaklı Fitil Miktarı 1099 kg/yıl Proje kapsamında ana kayadan ayrılacak olan Mermer (Granit) özelliğindeki malzemenin tamamı taş işleme tesisine taşınacakve ocak artığı pasa(kırık mermerler)malzeme de depolanmadan ocak boşluklarının düzeltilmesi için eş zamanlı kullanılacaktır. Kademelerde öngörülen şev açısı 90 0 dir. Sıkılama = su Şarj boyu (Q) = 3,30 m 1 delikteki şarj miktarı = 3,30 m * 10 g/m (5 g/m-80 g/m) = 33 g infilaklı fitil Bir patlatmada kullanılacak; İnfilaklı fitil (Her delik için 33 g) = 990,00 g ( 30 adet delik * 33 g) 1 delikteki toplam şarj miktarı = 990,00 g ( 30 adet delik * 33 g) (1 delikteki toplam patlayıcı) 1 delikten alınacak malzeme miktarı (V) = B*S*K = 1,30*0,20*3,30 = 0,858 m³ 1 patlamada elde edilecek malzeme miktarı = 25,74 m³ Günlük çıkarılması planlanan malzeme miktarı = 119 m³ Patlatma sayısı = Toplam kazı miktarı / Günlük kazı miktarı 9

15 10 Patlatma sayısı = m³ / 25,74 m³ = 1110 adet patlatma (günde 4,6 5 adet) yapılacaktır. Sahada günde 1 vardiya ( 8 saat/vardiya), ayda 25 gün, tatil günleri ve resmi tatiller hariç yılda 300 gün çalışılması planlanmakta olup, ocak alanında 15 kişi çalıştırılacaktır. İşletme Esnasındaki Kullanılacak Ekipmanlar 3 adet sondaj makinesi 2 adet tel kesme makinesi 1 adet ekskavatör 1 adet hidrolik kırıcı 2 adet kompresör 12 adet sayalama makinesi Kırma Eleme Tesisi Este makinası 2 adet yükleyici 1 adet Pres Makinesi 2 adet damperli kamyon I-C. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazı Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb) Arazi Kullanımı Proje, Balıkesir İli, Ayvalık İlçesi, Bağyüzü köyü sınırlarında Eğinka Granit Madencilik Odun Ve Nak. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından Mermer(granit) Ocağı ve Kırma Eleme tesisi, küp taş üretim tesisi ve granit kesme tesisi İşletmesi yapılmasıdır. Proje alanı, T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünde AR: ruhsat ve ER: numarası ile kayıtlıdır. Ruhsat alanı ve proje alanı j17b3 paftasında yer almaktadır. Ruhsat alanı toplam 86,7 hektar olup, proje alanı yaklaşık 24,7 hektar ( m2) dır. Ruhsat alanı 87,79 hektar olup, proje alanı 24,99 hektar dır. Proje alanı içerisinde m 2 pasa stok alanı, m 2 bitkisel toprak stok alanı, m 2 stok alanı ve 2581 m 2 lik şantiye ve tesis alanı bulunacaktır. Proje alanı Tarım Alanı olarak sayılan yerler arasında kalmakta olup, faaliyete geçmeden önce Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Proje alanında daha önceden herhangi bir çalışma yapılmamış olup, alan doğal özelliğini korumaktadır. Su Kullanımı Personelin içme suyu ihtiyacı damacanalar ile alınan kaynak suyundan, kullanma suyu ihtiyacı ise tankerlerle proje alanına getirilecek ve depolanacak sudan karşılanacaktır. ATIKSU ARITIMININ ESASLARI Evsel, Endüstriyel Atıksu Arıtımı ve Arıtma Çamurlarının Kontrolü (Prof. Dr. İzzet ÖZTÜRK, Dr. Hacer TİMUR, Dr. Ufuk KOŞKAN)

16 dokümanında endüstriyel tesisler için ortalama su kullanımı, kişi başına maksimum 150 L/gün olarak verilmiştir. Proje kapsamında ruhsat sahasında toplam 15 personel çalıştırılması planlanmakta olup, çalışanların maksimum kullanım suyu ihtiyacı; 15 kişi x 150 litre/kişi-gün = 2,25 m 3 /gün olacaktır. Yılda 300 gün çalışılması sebebiyle; 2,25 m 3 /gün x 300 = 675 m 3 /yıl personel kaynaklı su tüketim olacaktır. Faaliyet alanında açıkta depolanan bitkisel toprağın ve pasanın nemlendirilmesi amacıyla günlük 5 m 3 su kullanılması planlanmaktadır. Proje kapsamında kuru havalarda ocak içi yoların sulanması işlemi yapılacaktır. Bu amaçla kullanılacak 17 ton kapasiteli arazöz günde bir defa doldurulacaktır. Stabilize yolların sulanması işleminde günlük kullanılacak su miktarı 10 m 3 /gün olacaktır. Ayrıca üretim aşamasında tel kesme işlemi ile mermer çıkarılacak olup, 1m 3 malzemenin çıkarılması sırasında yaklaşık 9 lt (0,009m 3 ) su kullanılacaktır. Buna göre; günlük 100 m 3 üretimde; 100 m 3 /gün x 0,009 m 3 : kullanılacak su miktarı 0,9 m 3 /gün olacaktır. Böylelikle günlük su tüketimi 18,15 m 3 /gün olacaktır. Mermer(granit) kesme işleminde kullanılacak su,10mx5mx4m ebatlarındaki havuzda günde ortalama 6 saat bekletilmektedir. Havuzda bekletilen su içerisine herhangi bir kimyasal madde ilavesi yapılmayacaktır. Bekletme süresi sonunda su içerisindeki granit tozları kendiliğinden çökmekte ve bekletme süresi sonunda soğutma suyu deposuna gönderilerek daha sonra pompa vasıtasıyla tekrar üretimde kullanılacaktır. Mermer(granit) bloklar elmas soketlerle kesilirken, su bir soğutucu olarak kullanılır. Elmas soketlerin kalınlığı yaklaşık 9mm olup kesilen kütleyi ana kütleden ayırmak için elmas teller kullanılıyor. Böylece mermer(granit) bloğun kesim yapılan yüzey alanına göre her blokta yüzey alanının 9mm si toz haline dönüşür. Bu toz mermer(granit), çamur olarak su ile birlikte akar. Ayrıca gerek görülmesi halinde ise D.S.i. den izin almak suretiyle alana açılacak sondaj kuyusundan temin edeceklerdir. Projenin işletilmesi sırasında üretim faaliyetlerinde proje alanındaki ocak içi stabilize yolların sulanması, açıkta depolanan bitkisel toprağın ve pasanın nemlendirilmesi ve çalışan personelin ihtiyacını karşılaması amacı ile su kullanımı söz konusu olacaktır. Ocak içi stabilize yolların sulanması işlemi yolların kuru ve tozlanmaya neden olduğu dönemlerde yapılacaktır. Açıkta depolanacak olan pasa ve bitkisel topraktan kaynaklanacak tozlanmanın engellenmesi amacı ile kullanılacak su miktarı ise saha üzerinde depolanacak olan malzeme miktarına paralel olarak değişecektir. 11

17 Kullanılacak Enerji Proje sahasında kullanılan iş makinelerinde mazot kullanılmaktadır. Üretimde kullanılan tel kesme makinesi için ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi faaliyet alanına kurulacak trafodan temin edilmesi planlanmaktadır. I-Ç. Atık Miktarı ( Katı, Sıvı, Gaz Vb.) Ve Atıkların Kimyasal Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri Oluşacak Katı Atık Kaynakları Ve Miktarları Projede kurulacak tesisler konteyner olacağından ve kalıcı herhangi bir yapı yapılmayacağından inşaat aşaması olmayacaktır. Faaliyette arazi hazırlık ve işletme döneminde oluşacak atıklar aşağıda başlıklar halinde detaylı olarak açıklanmıştır. Hafriyat (Arazi Hazırlık) Atık Miktarı: Proje alanında açık işletme yöntemi ile üretim yapılacaktır. Öncelikle saha üzerinde bulunan ortalama 20 cm kalınlığındaki örtü tabakasının alımı yapılacaktır. Proje Alanı : 24,99 ha. Ocak Alanı : m 2 Malzeme üzerindeki örtü kalınlığı (ort.) : 0,2 m Toplam örtü miktarı : m2 x 0,2m: m 3 Çalışma Süresi : 67 yıl Yıllık örtü miktarı (m3) : m 3 / 67 yıl: 597m 3 /yıl Örtü malzemesi yoğunluğu : 1,6 ton/m 3 Yıllık örtü miktarı (ton) : 597m 3 /yıl x 1,6 ton/m 3 : 955,2 ton/yıl Ayrıca proje kapsamında yapılacak çalışmalar sırasında açılacak ocak yolları ve arazinin hazırlanması sırasında mevcut bitkisel toprak, doğal özelliğini kaybedecektir. Bu kaybın en aza indirilmesi amacı ile; 1. Alınacak olan bitkisel toprak tabakası öncelikle nemlendirilecek 2. Yükleyici vasıtasıyla kazıma sureti ile alınacak 3. Bitkisel toprak stok alanı içerisinde stoklanacaktır. Daha sonra stoklanan bitkisel örtü tabakası, arazide faaliyetin sona ermesinden sonra yapılacak olan rehabilitasyon çalışmalarında kullanılarak yeniden değerlendirilecektir. Rehabilitasyon çalışmaları sırasında kullanılacak bitkisel toprağın stoklanması aşamasında rüzgar nedeni ile oluşacak bitkisel toprak kaybının en aza indirilmesi amacıyla; söz konusu stok alanının üzeri sürekli olarak nemli tutulacaktır. Gerekli görülmesi halinde ise stoklanan bitkisel toprağın üzeri tabaka halinde rüzgardan etkilenmeyecek tane çapı ve ağırlığa sahip taş malzeme ile kaplanacaktır. Böylece proje kapsamında arazinin hazırlanması aşamasında, ocak içi yolların açılması ve bitkisel toprağın stoklanması sırasında oluşacak kayıp en aza indirilmeye çalışılacaktır. 12

18 Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasında 18 Mart 2004 tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde verilen standartlara göre çalışma içerisinde eğimi % 5 ten fazla olmayan bir yerde geçici olarak depolanacak ve ocak faaliyete kapandıktan sonra arazi tesviyesinde en üst tabaka olarak kullanılacaktır. Katı Atıklar: İşletme aşamasında tesiste oluşabilecek katı atıklar sadece personel kaynaklı olan katı atıklardır. İşletme bünyesinde 15 kişi çalışacaktır. Görevli personellerden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,12 kg değeri kullanılarak aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır. 15 N*1,12 kg/n-gün= 16,8 kg/gün Arazi hazırlık ve işletme aşamasında oluşacak katı atıklar, çalışacak personelin konaklayacağı ve tüm ihtiyaçlarını karşılayacağı şantiyede oluşacak olup, bu atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği üzere yapılacaktır. Katı atıklar alanda bulundurulacak ağzı kapalı konteynırlarda biriktirilecek ve düzenli olarak, İlgili Belediyenin Katı Atık Toplama sahasına gönderilecektir. Ayrıca işletilmesi planlanan Mermer(granit) Ocağı işletmesinde en iyi ihtimaller göz önüne alınarak yapılan çalışmalar neticesinde yaklaşık %40 oranında işletme firesi (kullanılmayan parça, kırık, vb) oluşması beklenmektedir. Yıllık üretim miktarı : m 3 /yıl ( ton/yıl) İşletme firesi (%40) : m 3 /yıl ( ton/yıl) Proje alanında oluşacak olan işletme firesi ve örtü tabakası saha içerisinde birbirinden ayrı olarak stoklanacak ve arazi ıslahı ve rehabilitasyonu çalışmalarında boşalan alanların doldurulması aşamasında kullanılacaktır. İşletmede çıkan katı atıklar, evsel nitelikli ve geri kazanılabilir nitelikte olan kâğıt, kâğıt ürünleri,plastik ve proses atıklarıdır. Atıksu Miktarları: Arazi hazırlık ve işletme aşamasında aşamasında çalışacak personel yemek, tuvalet, banyo, vs. ihtiyaçlarını faaliyet sahasında bulunan şantiyeden karşılanacaktır. İşletmede ihtiyaç olan su miktarı q=150 lt/gün kişi alınarak 2250 lt/gün hesaplanmıştır. İhtiyaç olan suyun tamamının atık su olacağı kabul edilerek 2,25 m 3 /gün atık su oluşacaktır.tel kesme işleminde kullanılacak sudan dolayıda günlük 0,9 m 3 atıksu oluşacaktır. Faaliyet alanında depolanan bitkisel toprağın ve pasanın nemlendirilmesi amacıyla ve yolların ıslanması amacıyla kullanılacak su toprağa karıştığından atıksu olarak değerlendirilmemektedir. 13

19 Proje kapsamında tel kesme işlemi sırasında su kullanılacaktır. Su kullanımı nedeni ile oluşacak olan atıksudan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nezaretinde numune alınarak gerekli analizleri yaptırılacaktır. Yaptırılacak olan analiz neticesinde alıcı ortam deşarj standartlarına uygun olması halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün uygun gördüğü yere deşarj edilecektir. Ancak yaptırılacak olan analiz neticesinde alıcı ortam deşarj standartlarına uygun olmaması halinde, proje alanı içerisinde ön arıtma yapılarak deşarj standartlarına uygun hale getirilecek ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün uygun gördüğü yere deşarj edilecek ya da proje alanı içerisine yapılacak olan çökeltme havuzunda atıksu toplanarak geri devirli olarak kullanılacaktır. Atıksuların geri devirli olarak kullanılabilirliğine ilişkin 2014/7 sayılı genelge kapsamında üniversitelerin Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanlığınca Teknik Uygunluk Raporu hazırlattırılacaktır. Proje alanında oluşacak atıksuyun alıcı ortama deşarj edilecek olması durumunda Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında Atıksu deşarjı konulu çevre izin müracaatları yapılacak ve çevre izni alınmadan faaliyete başlanmayacaktır. Arazi hazırlık ve işletme aşamasında aşamasında faaliyetin yapılacağı alanda bir günde oluşması beklenen evsel nitelikli atıksu miktarı toplam 2,25 m 3 tür. Faaliyetin işletme aşamasında oluşacak sıvı atıklar için 50 m 3 'lük sızdırmaz özellikte betonarme fosseptik çukuru inşa edilecektir. Böylelikle; Fosseptiğin boşaltım sıklığı = Toplam Fosseptik Kapasitesi / Dönemlik Atık Su Fosseptiğin boşaltım sıklığı = 50 m 3 / 2,25 m 3 /gün = 22 gün olacaktır. Fosseptik dolmadan mutlaka boşaltılacaktır. Fosseptik, ilgili Belediyeye ait vidanjörlerle çektirilecek ve Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan yönetmelikle değişik, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde yer alan tüm hususlara uyularak bertaraf edilecektir. Fosseptiğin boşaltım işleminden sonra boşaltımla ilgili belge alınacak ve istenildiğinde ibraz edilmek üzere saklanacaktır. Gaz Emisyonu Arazi hazırlık ve işletme aşamasında aşamasında kullanılacak olan araçlardan kaynaklı gaz emisyonu oluşacaktır. İnşaat aşamasında kullanılacak araçların dizel yakıt kullanımından ve üretim faaliyetleri sırasında kamyonlar, hidrolik makineler, ekskavatör, lastikli yükleyici sondaj makinesi vs. kaynaklı kirleticiler söz konusudur. Dizel araçlardan yayılan kirleticiler için kullanılan emisyon faktörleri Tablo 6 da yer almaktadır. 14

20 Tablo 6. Dizel Araçlardan Yayılan Kirleticiler İçin Emisyon Faktörleri Kirletici Emisyon Faktörü(kg/t) Karbonmonoksit 9,7 Azot Oksitler 36 Kükürt Oksitler 6,5 Toz 18 Kaynak : Müezzinoğlu,a.1987 Dizel yakıtın Yoğunluğu = 0,8654 kg/l (TMMOB Kimya Mühendisleri Odası,1991) Projede faaliyetlerinde saatte 30 L yakıt kullanılması öngörülmektedir. 30 L /saat x 0,8654 kg/l =25,96 kg/saat = 0,026 ton/saat Karbon monoksit: 9,7 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,252 kg/saat Azot oksitler: 36 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,936 kg/saat Kükürt oksitler: 6,5 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,169 kg/saat Toz: 18 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,468 kg/saat Atık Pil ve Akümülatörler Arazi hazırlık ve işletme aşamasında oluşması muhtemel atık piller diğer atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. İşletme aşamasında aylık 0,1 kg atık pil oluşacağı tahmin edilmektedir. Arazi hazırlık ve işletme aşamasında nakliyat işlemlerinde kullanılacak kamyonların bakımları servislerde yapılacağından akü oluşması beklenmemektedir. Atık Lastikler Arazi hazırlık ve işletme aşamasında araç lastiklerinin değişimleri yetkili servis istasyonlarında yapılacak olup, ömrünü tamamlamış lastikler oluşması söz konusu değildir. Tıbbi Atıklar Arazi hazırlık ve işletme aşamasında toplam 15 kişi bulunacaktır. Tesiste sağlık ünitesine ihtiyaç duyulmayacaktır. Tesiste acil tıbbi müdahale gerektiren durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilecektir. Bu nedenle işletme aşamasında tıbbi atık oluşumu söz konusu değildir. Ambalaj Atıkları Arazi hazırlık ve İşletme aşamasında ambalaj atığı çıkması muhtemel olup,evsel atık miktarının % 30 u kadar 5,04 kg/gün olacağı tahmin edilmektedir. Tehlikeli Atıklar Faaliyetten dolayı tehlikeli atık oluşumu söz konusu değildir. Tesiste aydınlatma sistemi olarak flüoresan lamba yerine çevreci, uzun ömürlü, düşük sarfiyatlı LED lambalar 15

21 16 kullanılacak olup, bu nedenle tehlikeli atık kapsamına giren atık flüoresan lamba oluşumu söz konusu olmayacaktır. Atık Yağ Arazi hazırlık ve işletme aşamasında arazide çalışacak iş makinelerinin akaryakıt dolumu, yağ değişimi, bakım ve onarım işlemleri proje alanında yapılmayacak olup, İlçede yer alan bakım onarım ve akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilecektir. Bu nedenle proje alanında iş makinelerinden kaynaklı atık yağ oluşumu söz konusu olmayacaktır. Bitkisel Atık Yağ Tesiste çalışan işçiler için yemek yapılacak olup az miktarda da olsa bitkisel atık yağ oluşacaktır. Ancak kişisel yemek alışkanlığı ve yağ kullanım miktarının değişkenlik göstermesi nedeni ile söz konusu bitkisel atık yağın miktarına ilişkin herhangi bir hesaplama yapılamamaktadır. Patlatma Ocak sahsında kamalama yöntemi ile ayrılan büyük boyuttaki blokların daha küçük boyuta getirilmesi amacıyla her bloğun ortasında delik delinerek politeknik kartuş yerleştirilerek sıkılama yapılmakta ve patlatma gerçekleştirilmektedir. Yapılan patlatma 1 delik delinecek, her deliğe 33 g piroteknik kartuş konulacaktır. Piroteknik kartuş kullanılarak yapılan patlatmalarda mermer bloklarına ayrılması planlandığından dolayı kayanın tamamı parçalanmasına izin verilmemektedir. Bundan dolayı toz oluşumu söz konusu değildir. Taş Ocağı Üretim: Ocak sahasında ekskavatör, hidrolik kırıcı, sökme-kazıma işlemleri, yükleme, boşaltma gerçekleştirilecektir. Bunun haricinde araç hareketlerinden de tozuma oluşacaktır. Yılda 300 iş günü ve 8 saat tek vardiya halinde çalışılacağı planlanmakta olup işletme aşamasında herhangi bir önlem alınmadan ortaya çıkacak saatlik toz emisyonları aşağıdaki gibi olacaktır. Toz Emisyonu Projede arazi hazırlık ve işletme aşamasında toz meydana gelecektir; Tablo 7: Emisyon Faktörleri KAYNAKLAR BİRİM EMİSYON FAKTÖRLERİ EMİSYON FAKTÖRLERİ (Kontrolsüz) (Kontrollü) Patlatma kg/ton 0,080 - Sökme kg/ton 0,025 0,0125 Yükleme kg/ton 0,010 0,005 Nakliye (gidiş-dönüş) kg/km-araç 0,7 0,35 Boşaltma kg/ton 0,010 0,005 Depolama kg toz/ha gün 5,8 2,9 Birincil Kırıcı kg/ton 0,243 0,0243 İkincil Kırıcı kg/ton 0,585 0,0585 (patlatma işlemi mermer(granit) blokları ayrılarak yapılacağından patlatması olup toz oluşumu söz konusu değildir)

22 Üretim sırasında hafriyat (dekapaj) ve malzemenin (mermer) sökülmesi işlemi eş zamanlı olarak yapılacaktır. Bu nedenle proje kapsamında oluşacak toplam toz miktarı, hafriyat sonucu oluşan bitkisel örtü tabakası, üretim ve sevkiyat sırasında oluşan toz miktarlarının toplamları değerlendirilmiştir. İşletmenin faaliyeti sırasında oluşacak toz kaynakları; hafriyat ve malzemenin sökülmesi, kamyonlara yüklenmesi, taşınması, boşaltılması olarak sayılabilir. Yıllık örtü tabakası 955,2 ton/yıl, yıllık üretim miktarı m 3 /yıl ( ton/yıldır. Bitkisel Toprağın (Örtü Tabakası) Alınması ve Stok Alanına Taşınması: Yıllık Örtü Tabakası Miktarı : 955,200 ton/yıl Günlük Örtü Tabakası Miktarı:3,184 ton/gün Saatlik Örtü Tabakası Miktarı: 0,398 ton/saat Kamyon taşıma kapasitesi : 25 ton/sefer Sefer sayısı : 3,184/25 1 sefer/gün Sefer uzunluğu (ortalama) : 2 x (200m) = 400m (Ocak içi yollar, bitkisel toprağın stok alanlarına taşınmasında kullanılan yollar) I- Kazıma-Sökme: Emisyon Faktörü = 0,025 kg/ton 0,398 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,00995 kg/saat II- Doldurma : Emisyon Faktörü = 0,01 kg / ton 0,398 ton/h x 0,01kg/ton = 0,00398 kg/saat III- Taşıma: Emisyon Faktörü = 0,7 kg/km-araç 1sefer/günx0,7kg/km araç x 0,4 km = 0,28 kg/gün 0,28 kg/gün / 8saat/gün = 0,035 kg/saat IV- Boşaltma: Emisyon Faktörü = 0,01 kg / ton 0,398 ton/h x 0,01kg/ton = 0,00398 kg/saat Toplam Oluşacak Toz Miktarı: Kazıma-sökme sırasında oluşacak toz miktarı : 0,00995 kg/saat Doldurma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,00398 kg/saat Taşıma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,035 kg/saat Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,00398 kg/saat Toplam Toz Miktarı : 0,05291 kg/saat Mermerin Ocak Alanından Alınması ve Stok Alanına Taşınması: Mermerin yoğunluğu (ort.) : 2,7 ton/m3 17

23 Yıllık Malzeme Miktarı : m3/yıl ( ton/yıl) Günlük Malzeme Miktarı : 100 m3/gün (270 ton/gün) Saatlik Malzeme Miktarı : 12,5 m3/saat (33,75 ton/saat) Kamyon taşıma kapasitesi : 25 ton / sefer Sefer sayısı : 270/25 11 sefer/gün Sefer uzunluğu (ortalama) : 2 x (250m) = 0,5 km (Ocak içi yollar, malzemenin stok alanına taşınmasında kullanılan yollar) I- Kazıma-Sökme: Emisyon Faktörü = 0,025 kg/ton 33,75 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,84375 kg/saat II- Doldurma : Emisyon Faktörü = 0,01 kg / ton 33,75 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,3375 kg/saat III- Taşıma: Emisyon Faktörü = 0,7 kg/km-araç 11 sefer/günx0,7kg/km araçx0,5km = 3,85 kg/gün 3,85 kg/gün / 8saat/gün = 0,48125 kg/saat IV- Boşaltma: Emisyon Faktörü = 0,01 kg / ton 33,75 ton/saat x 0,01kg/ton = 0,3375 kg/saat Toplam Oluşacak Toz Miktarı: Kazıma-sökme sırasında oluşacak toz miktarı : 0,84375 kg/saat Doldurma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,3375 kg/saat Taşıma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,48125 kg/saat Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı : 0,3375 kg/saat Toplam Toz Miktarı : 2 kg/saat Depolama Aşamasında Oluşan Toz Miktarı Pasa Stok Alanı : m 2 Bitkisel Toprak Stok Alanı : m 2 Nihai Ürün Stok Alanı : m 2 Toplam : m 2 (1,45 hektar) Emisyon Faktörü : 5,8 kg/ha.gün Toz Miktarı : 5,8kg/ha.gün x 1,45 ha: 8,41 kg/gün 8,41 kg/gün / 24saat/gün = 0,3504 kg/saat ( Alanda 24 saat sürekli olarak stoklama işlemi yapılacaktır.) Kırma-Eleme Tesisine Boşaltılması Esnasında Oluşacak Tozlanma Kırma-eleme tesisinin kapasitesi yıllık ton, günlük 810 ton, saatlik ise 101,25 ton malzeme işlem görecektir. Kırma eleme tesisi tozlanmaya neden olabilecek bolümler kapalı olacağı ve su ile toz bastırma sistemi kurulacağından toz hesaplamalarında kontrollü değerler alınarak hesaplanmıştır. 18

24 I- Boşaltma: Emisyon Faktörü = 0,01 kg / ton 101,25 ton/saat x 0,010 kg/ton = 1,01kg/saat II- Birincil kırıcı: Emisyon Faktörü = 0,0243 kg / ton ton/saat x 0,0243 kg/ton = 2,46 kg/saat III- İkincil kırıcı: Emisyon Faktörü = 0,0243 kg / ton ton/saat x 0,0243 kg/ton = 2,46 kg/saat Toplam Toz Miktarı : 5,93 kg/saat Proje kapsamında Oluşacak Toplam Toz Miktarı: Örtü Tabakasının Alınması ve Stok Alanına Taşınması : 0,05291 kg/saat Malzemenin Ocak Alanından Alınması ve Stok Alanına Taşınması : 2 kg/saat Depolama Aşamasında Oluşan Toz Miktarı : 0,3504 kg/saat Kırma Eleme Tesisinde oluşacak toz miktarı : 5,93 kg/saat Toplam Toz Miktarı : 8,33 kg/saat tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde baca dışındaki yerlerde, normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için kütlesel debiler, toz için 1 kg/saat üstündedir.(bkz. SKHKKY, Ek-2, Tablo-2.1). Bu sebeple yönetmelik gereği toz yayılım modellemesi yapılmıştır. Rüzgar Hızı, Esme Yönü Ve Esme Sayısına Bağlı Yıllık Partikül Madde Ve Çöken Toz Miktarı Rüzgar esme hızı ve yönüne bağlı olarak oluşacak partikül madde dağılımı ve çöken toz miktarı aşağıda verilmiştir. Hesaplamalarda kullanılan rüzgar hızı, esme sayıları ve yönü gibi bilgiler, Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü nden alınan meteorolojik verilerinden yararlanılmıştır. Partikül Madde Miktarının Hesaplanmasında, HKKY Ek 2 de verilen ve havada asılı partikül maddelerin hava kirliliğine katkı değerlerinin tahmini için Formül II kullanılmıştır. Çöken Toz Miktarının Hesaplanmasında, HKKY Ek 2 de verilen ve havada asılı partikül maddelerin hava kirliliğine katkı değerlerinin tahmini için Formül III kullanılmıştır. 19

25 Modelleme çalışmaları sırasında toz kaynağı tek kaynak olarak kabul edilmiş ve etkin baca yüksekliği çalışmalar yer seviyesinde olduğu için 0,5 m kabul edilmiştir. Çalışma ortamında oluşacak toplam tozun, % 20 sinin 10 μ dan küçük partiküller (havada asılı partiküller) ve % 80 inin 10 μ dan büyük partiküller (çöken partiküller) olacağı beklenmektedir. Buna göre Havada Asılı Partikül Miktarı; Tablo 8.Havada Asılı Partiküller Modellemede Kullanılan Veriler UH HESAPLAMA GİRİŞLERİ YÖN YAYILMA UR H ZA M Q(8,33 X 20/100 ) N B ,66 NNE B ,66 NE B ,66 ENE B ,66 E B ,66 ESE B ,66 SE B ,66 SSE B ,66 SS B ,66 SSW B ,66 SW B ,66 WSW B ,66 W B ,66 WNW B ,66 NW B ,66 NNW B ,66 20

26 SONUÇ TABLOSU YÖN YAYILMA UA(m/sn) UR(m/sn) UH(m/sn) N B NNE B NE B 2, ENE B 3, E B ESE B 2, SE B 1, SSE B 1, S B 2, SSW B 3, SW B 3, WSW B 3, W B 3, WNW B 3, NW B NNW B 1, Tablo 9. Rüzgar Yönlerine ve Hızlarına Göre Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı HAVA UH YÖN C=100 m C=200 m C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=750 m C=1000 m B 2.00 N B 2.00 NNE B 1.00 NE B 1.50 ENE B 1.50 E B 1.50 ESE B 1.00 SE B 1.50 SSE B 1.50 S B 1.50 SSW B 1.00 SW B 2.00 WSW B 3.00 W B 3.00 WNW B 3.00 NW B 2.00 NNW

27 Şekil 2. Havada Asılı Partiküllerin Dağılımını Gösteren Rüzgar Gülü HAVADA ASILI PARTÜKÜLLERİN DAĞILIMI NNW NW WNW W WSW SW 30 N NNE NE SE ENE E ESE C=100 m C=200 m C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=700 m C=800 m C=900 m C=1000 m SSW S SSE Tablo 10. Çöken Partiküller için Modellemede Kullanılan Veriler UH HESAPLAMA GİRİŞLERİ YÖN YAYILMA UR H ZA M Q( 8,33 X 80/100 ) N B ,64 NNE B ,64 NE B ,64 ENE B ,64 E B ,64 ESE B ,64 SE B ,64 SSE B ,64 SS B ,64 SSW B ,64 SW B ,64 WSW B ,64 W B ,64 WNW B ,64 NW B ,64 NNW B ,64 22

28 SONUÇ TABLOSU YÖN YAYILMA UA(m/sn) UR(m/sn) UH(m/sn) N B NNE B NE B 2, ENE B 3, E B ESE B 2, SE B 1, SSE B 1, S B 2, SSW B 3, SW B 3, WSW B 3, W B 3, WNW B 3, NW B NNW B 1, Buna göre Çöken Partikül Miktarı; HAVA YÖN d=100 m Tablo 11. Rüzgar Yönlerine ve Hızlarına Göre Çöken Partiküllerin Dağılımı d=200 m d=300 m d=400 m d=500 m d=600 m d=700 m d=800 m d=900 m d=1000 m B N B NNE B NE B ENE B E B ESE B SE B SSE B S B SSW B SW B WSW B W B WNW B NW B NNW

29 ÇÖKEN TOZLARIN DAĞILIMI 300 N NNW NNE NW 200 NE WNW W WSW ENE E ESE d=100 m d=200 m d=300 m d=400 m d=500 m d=600 m d=700 m d=800 m d=900 m d=1000 m d=1250 m d=1500 m SW SSW S SSE SE Şekil 3. Çöken Partiküllerin Dağılımını Gösteren Rüzgar Gülü Yukarıda tesisin faaliyeti sırasında oluşacak havada asılı toz miktarları ve çöken toz miktarlarına ilişkin hesaplamalar yapılmıştır. Elde edilen veriler ve ilgili yönetmeliğe göre değerlendirmeler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yönetmeliğe göre değerlerin karşılaştırılması sırasında SW yönünde 1000 m mesafede oluşması beklenen en yüksek ve en düşük toz ve çöken toz miktarı değerlendirilmiştir. Tablo 12. Tesis Kaynaklı Havada Asılı Partikül ve Çöken Tozların UVS ve KVS Değerlere Göre Karşılaştırılması Oluşacak Toz Sınır Değerler Oluşan Toz (En yakın yerleşim yerinde) UVS KVS Minimum Maksimum Havada Asılı Partiküler (μg/m3) Çöken Tozlar (Mg/M 2.Gün) Yapılan hesaplamalarda 1000m göre UVS ve KVS değerleri sağladığı görülmektedir. Proje alanına en yakın meskene olan 1100 m mesafedeki meskende faaliyet kaynaklı oluşacak partikül madde miktarı ve çöken toz miktarı KVS ve UVS sınır değerlerinin dahada altına ineceği görülmektedir. Dolayısıyla havada asılı partiküllerin ve çöken toz miktarının yerleşim birimlerinde olumsuz bir etkiye neden olmayacaktır. Tesis etki alanında "Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği"nde belirtilen havada asılı partikül madde miktarının genel olarak; UVS (Uzun vadeli sınır değerler) için 60 µg/m³, KVS (kısa vadeli sınır değerler) için 100 µg/m³ değerlerinin altında olması gerektiği belirtilmiştir. Planlanan faaliyet Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-II listesinde yer aldığından, oluşan toz emisyonunun değerlendirilmesi için, 24

30 yönetmeliğin 4.maddesinin 2.fıkrasına göre faaliyet başladıktan sonra Çevre İzni alınacaktır. Faaliyet aşamasında Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Yönetmeliği nde belirtilen hükümlere uyulacaktır. Gürültü Faaliyet Yapılması Planlanan Alanın Arka Plan Gürültüsü; Arka plan gürültü ölçümü, Svan 957 gürültü ölçüm cihazı ile A Tipi Mühendislik Akustiği Sertifikası sahibi Maden Mühendisi Ulaş ERDİK tarafından yapılmıştır. Faaliyet alanına en yakın mesken, İzmir İli, Bergama İlçesi, Okçular Köyü sınırlarında bulunmakta ve faaliyet alanına 1100 m mesafede yer almaktadır. Arka plan gürültü ölçüm bilgileri; - Ölçüm süresi : 1 dk. - Ölçüm yüksekliği : 1 m. Tablo 13. Faaliyet Alanında Ölçülen Arka Plan Gürültü Değerleri Mesafe Gürültü düzeyi (Dba) 1 m 49, m 52,19 Arazi Hazırlık ve İşletme Sırasında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları Ve Seviyeleri Ekipmanların aynı anda çalışması durumunda ortamda oluşacak Eşdeğer Gürültü Seviyeleri tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğine göre değerlendirilecektir. Teçhizatın Kullanılma Süresi :8 saat/gün Ağırlıklı Uzun Dönem (Lgag ) Ses Düzeyinin Hesaplanması : L gag = 10 * log(1/24) [ 12*10 (Lgündüz/10) ]. Formül-3 ( Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ) Faaliyet alanında çalışması sırasında kullanılacak olan ekipman ve gürültü seviyeleri aşağıda verilmiştir. 25