EDİM TAVUKÇULUK BESİCİLİK VE HAYVANCILIK GIDA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ

Transkript

1 EDİM TAVUKÇULUK BESİCİLİK VE BALIKESİR İLİ SUSURLUK İLÇESİ YILDIZ KÖYÜ SARNIÇ MEVKİİ İ20A19A PAFTA 746 PARSEL Konak Mahallesi, Yıldırım Cad. Yayla Sok. No:9/3 Nilüfer / BURSA Tel: Faks: Balıkesir, 2014

2 BAŞLIK SAYFASI Proje Sahibinin Adı Adresi EDİM TAVUKÇULUK BESİCİLİK VE HAYVANCILIK GIDA SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Siyavuşpaşa Mah. Ulubatlı Hasan Cad. No:27 İç Kapı No: 27 No:13 Bahçelievler/İSTANBUL Telefon Numaraları-GSM Faks Numaraları - e-posta - Projenin Adı Proje Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii) TL Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 No lu Parsel tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri Ek-II Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 32 Hayvan Yetiştirme Tesisleri; ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [ (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," Projenin NACE Kodu Raporu Hazırlayan Kuruluşun / Çalışma Grubunun Adı Raporu Hazırlayan Kuruluşun / Çalışma Grubunun Adresi Raporu Hazırlayan Kuruluşun / Çalışma Grubunun Telefon / Fax Numaraları Rapor Sunum Tarihi (kümes hayvanlarının yetiştirilmesi (tavuk, hindi, ördek, kaz ve beç tavuğu) Yeşil Doğa Müh. Dan. San. Ve Tic. Ltd. Şti Konak Mah. Yıldırım Cad. Yayla Sok. No:9/3 Nilüfer/BURSA & /03/2014 I

3 İÇİNDEKİLER BAŞLIK SAYFASI... I İÇİNDEKİLER... II ŞEKİLLER DİZİ... III TABLOLAR DİZİNİ... III PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ... 1 BÖLÜM 1: PROJENİN ÖZELLİKLERİ A PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (PROJE TEKNOLOJİSİNİN VE PROJE ALANININ SEÇİLME NEDENLERİ) B PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI B.1 PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI ve TEKNOLOJİSİ B.2. PROJENİN KAPASİTESİ VE KAPLADIĞI ALAN B.3. PROJEDE ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI C. DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (ARAZİ KULLANIMI, SU KULLANIMI, ENERJİ KULLANIMI VB.) Ç. ATIK MİKTARI (KATI, SIVI, GAZ VB.) VE ATIKLARIN KİMYASAL, FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ Ç.1 Projenin Arazi Hazırlanması, İnşaat ve Makine Ekipman Montaj Aşamasındaki Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Ç.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri D. KULLANILAN TEKNOLOJİ VE MALZEMELERDEN KAYNAKLANABİLECEK KAZA RİSKİ BÖLÜM 2: PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ A. MEVCUT ARAZİ KULLANIMI VE KALİTESİ (TARIM ALANI, ORMAN ALANI, PLANLI ALAN, SU YÜZEYİ VB.) B. EK-5 DEKİ DUYARLI YÖRELER LİSTESİ DİKKATE ALINARAK KORUNMASI GEREKEN ALANLAR BÖLÜM 3: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER NOTLAR VE KAYNAKLAR II

4 ŞEKİLLER DİZİ Şekil 1. Örnek Otomatik Spiral Yemlik... 6 Şekil 2. Örnek Nipel Suluk... 7 Şekil 3. Örnek Yem Silosu... 7 Şekil 4. Havalandırma Düzeni... 9 Şekil 5. Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Projesi İş Akım Şeması Şekil 6. Yem Üretim Tesisi İş Akım Şeması Şekil 7 Ölü İmha Kazanı Şekil 8. Asgari Mesafe Eğrisi Şekil 9. Eğitim Konuları Şekil 10. Proje için tercih edilen bölge Şekil 11. Proje Sahası ve Yakın Çevresinin Toprak Haritası Şekil 12. Türkiye orman varlığı haritası TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Proje Sahasında Yapılması Planlanan Üniteler ve İnşaat Alanları Tablo 2. Proje Sahasında Yer Alan Kümeslerin Faydalı Alanları ve Kümeslerdeki Hayvan Sayıları Tablo 3. Yapılması planlanan üniteler ve hafriyat hacimleri Tablo 4. Hafriyat Hesabı Tablo 5. Emisyon Hesabı Tablo 6.Ağır Kamyon (Dizel) Kirletici Emisyon Faktörleri Tablo 7.Etlik ve Piliçlerin Ağırlıkları, Yem Su Tüketim ve Gübre Miktarları Tablo 8. Planlanan proje kapsamında bir dönemde oluşacak toplam gübre miktarı Tablo 9. Hacimsel olarak oluşacak gübre miktar Tablo 10. Ortalama Münferit Hayvan Kütlesi Tablo 11. Profil Lejantı Tablo 12. Balıkesir ili orman varlığı Tablo 13. Balıkesir İli Su Kaynakları ve Potansiyeli III

5 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 ' lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Söz konusu faaliyet tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Ek-II Seçme ve Elem Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi, Madde 32, ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [(Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," kapsamında yer almaktadır. Projenin işletme sürecinde bölge halkından 4 kişiye istihdam olanağı sağlanacaktır. Proje kapsamında çalıştırılacak olan personel 4 kişiden oluşan bir aile olması düşünülmekte olup en az 4 kişiye geçim olanağı sağlanacaktır. Proje alanının tamamı faaliyet sahibi adına kayıtlı olup, proje alına ait koordinatlar EK- 1, Mülkiyete ilişkin belgeler EK-2 de verilmiştir. Faaliyet ünitelerinin tamamının ekonomik ömrü 30 yıl olarak planlanmıştır. Ülke ve dünya ekonomik şartları olumlu seyrederse tesis ekipmanlarının yenilenmesiyle tesis ömrünün uzayabileceği düşünülmektedir. Proje alanında yapılacak binaların kurulum aşamasındaki yatırım maliyetinde; TL arazi bedeli, TL Taşınmaz İnşaat Bedeli, TL Alt ve üst yapı çalışmaları, TL Arazi Düzenleme Çalışmaları, TL Makine ekipman bedeli, TL diğer Giderler hesaplanarak, Proje bedeli toplam TL olarak belirlenmiştir. 1

6 BÖLÜM 1: PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1.A PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) Genel Bilgi Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 ' lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Yapılması planlanan faaliyet kapsamında Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı yukarıda Pafta, Ada, Parsel numaraları verilmiş olan m 2 yüzölçümüne sahip arazinin üzerine adet/periyot kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması maksadıyla 2 adet kümes, 1 adet idari bina, 1 adet gübre deposu, 1 adet fosseptik ve 1 adet jeneratör binası ve 1 adet ölü hayvan imha kazanı yapılması planlanmaktadır. Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Ek-II Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 32 Hayvan Yetiştirme Tesisleri; ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [(Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," maddesi kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmasına karar verilmiştir. Proje Teknolojisinin Seçilme Nedenleri Ülkemizde ve dünyada yaygın olarak, etlik piliç üretimi altlık üzerinde yapılmaktadır. Tavukların serbestçe dolaştığı, hem tavukların daha sağlıklı olduğu hem de ürünün daha kaliteli olduğu serbest dolaşımlı üretim sistemleri ülkemizde de yaygın olarak üretilmektedir. Yatırımı planlanan işletmede de altlık malzemeler üzerinde etlik piliç üretimi yapılacaktır. Etlik piliç yetiştiriciliğinde alternatif üretim teknikleri üzerinde yoğun çalışmalar yapılmasına karşın ortaya çıkan bazı dezavantajlar ve kafeste broiler yetiştiriciliğinde karşılaşılan bir takım sorunlardan dolayı üretimin % lık kısmı yerde altlık üzerinde yapılmaktadır. Üretimde kafes seçiminin yapılmamasının en büyük nedeni budur. 2

7 Yetiştirilecek civcivler hepsi içeri-hepsi dışarı (doldur-boşalt) olarak ifade edilen sistem uygulanarak, aynı gün alınacak ve belli bir süre büyütüldükten sonra aynı gün kesime gönderilecektir. Kümesler temizlenip dezenfekte edildikten ve bir süre boş bırakıldıktan sonra yeni bir parti konacak ve bu işlem böylece sürdürülecektir. Bu sistemde, eldeki tüm hayvanlar aynı yaşta olacaktır. Her partide kümesler temizlenip dezenfekte edildiği için, sistem hastalık açısından en düşük risk taşıyacaktır. Ülkemizde besiye alınan etlik civcivler 6 ile 7 haftalık iyi bir bakımla, istenilen ağırlığa ulaşmaktadır. İki parti arasında boş kalan sürede 7 ile 18 gün arasında değişir ve bu sistem fazla iş gücü gerektirmez. Yatırımı planlanan tesiste kümes sahibi civcivleri ve yemi entegre bir kuruluştan alacak ve ürünlerini yine aynı kuruluşa satacaktır. Veteriner hizmetleri ve ürün alan kuruluşun sağladığı diğer hizmetler, gittikçe yaygınlaşan bir pazarlama yöntemidir. İşletme kurulduğunda çalışılacak olan entegre tesis belirlenecektir. Entegre tesisler yerini bulup kümesini yapan şahıslar ile üretim anlaşması yapmaktadır. Tavukçuluğun bölgemizde oldukça iyi düzeyde olması nedeniyle pazarlama sorunu yoktur. Pazarlamayı entegre tesisler bizzat kendisi üstlenerek, bakıcılara doğrudan üretim yaptırmaktadır. Etlik piliç yetiştirilen kümeslerde özellikle sıcaklık ve oransal nem bakımından kümesin iç koşullarının optimum düzeyde olması gerekmektedir. Hayvanları yüksek sıcaklığın olumsuz etkilerinden korumak ve onlara daha rahat yaşam koşulu sağlayabilmek için, kümesler de havalandırma ve ısıtma ekipmanları kullanılacaktır. Proje Alanının Seçilme Nedenleri Türkiye de kanatlı hayvan yetiştiriciliğinin belli bölgelerde büyük yoğunluk kazanması bulaşıcı hastalıkların kolayca yayılmasına neden olmaktadır. Özellikle salgın hastalıkların kontrolü bakımından kurulacak tesis için yer seçimi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, çevresinde kuluçkahane, kümes veya kesimhane olmayan, hijyenik açıdan kirletici yapı ve tesislerden yeterince uzak bölgeler yer seçimi için uygundur. Etlik piliç üretiminde özellikle Marmara Bölgesinde oldukça gelişmiştir ve nüfus yoğunluluğunun fazla olması nedeniyle kendi içinde bir pazar oluşturmaktadır. Balıkesir ili, Bursa, Kocaeli, İstanbul gibi nüfus yoğunluğunun oldukça yüksek olduğu illere olan yakınlığı, 3

8 tarım ve hayvancılık sektörü için elverişli toprak ve iklim koşullarına sahip olması nedeniyle bir çok tarım ve hayvancılık kolunun gelişmesine olanak sağlamaktadır. Balıkesir İlinin bütün bölgelerine yayılmış durumda olan bu sektörün desteklenmesiyle beraber planlanan projelerin faaliyete geçmesi ile birlikte gelişmiş ülkeler seviyesindeki üretim kapasitesine rahatlıkla ulaşılabileceği gibi birçok kişiye iş istihdamı sağlanabilecek, milli üretime ve ekonomiye de büyük katkılar sağlanacaktır. Türkiye de hayvancılık sektörü, uygulanan hatalı tarım politikaları nedeniyle gerilerken tavukçuluk hızla gelişmektedir. Günümüzde tavukçuluk sektörünün bir endüstri haline geldiği kabul edilmektedir. Tavukçulukta özellikle son yılda tarımın hiçbir dalında görülmeyen ölçüde bir gelişme ve verimlilik artışı olduğu gözlenmektedir. Projenin uygulanacağı alanın kendi tapulu arazisi olması hem de yukarıda sayılan avantajlar sebebiyle faaliyet alanı olarak burası tercih edilmiştir. Faaliyet alanı Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü hudutlarındadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri 2550 m kuzeydoğusunda Sülecik Köyü ve 3150 m kuzeyin Aziziye Köyü yer almaktadır. Proje alanını gösterir Yer Bulduru Haritası Ek-3 ve Topoğrafik Harita Ek-4 te verilmiştir. Proje alanı tarım arazisi olup Balıkesir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. 1.B PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI 1.B.1 PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI ve TEKNOLOJİSİ Tavukçuluk işletmeleri yerini bulup kümesini yapan şahıslar ile üretim anlaşması yapmaktadır. Tavukçuluk bölgede oldukça iyi düzeydedir, pazarlama sorunu yoktur. Pazarlamayı firma bizzat kendisi üslenerek, bakıcılara doğrudan üretim yaptırmaktadır. Bilindiği gibi entansif (yoğun) tarzda yumurta tavukçuluğu ülkemizde ve dünyada yaygın olarak kafes sistemleri kullanılarak, etlik piliç üretimi de derin altlık üzerinde yapılmaktadır. Bu sayede tavuklara serbestçe dolaşma olanağı sağlanarak hem tavukların daha sağlıklı olduğu hem de ürünün daha kaliteli olduğu serbest dolaşımlı üretim sistemleri geliştirilmiştir. Hepsi içeri-hepsi dışarı (doldur-boşalt) olarak ifade edilen sistemde tüm civcivler, aynı gün alınır ve belli bir süre büyütüldükten sonra aynı gün kesime gönderilirler. Metrekareye konacak hayvan sayısı; adettir. Kümesler temizlenip dezenfekte edildikten ve bir süre 4

9 boş bırakıldıktan sonra yeni bir parti konur ve bu işlem böylece sürdürülür. Bu sistemde, eldeki tüm hayvanlar aynı yaştadır. Her partide kümesler temizlenip dezenfekte edildiği için, sistem hastalık açısından büyük güven sağlar. Ülkemizde besiye alınan etlik civcivler 6 ila 7 haftalık iyi bir bakımla, istenilen ağırlığa ulaşmaktadır. Hayvan barınakları, hayvanları elverişsiz çevre koşullarından korumak ve hayvanlardan optimum verim almak amacıyla inşa edilirler. Etlik piliç yetiştirilen kümeslerde özellikle sıcaklık ve oransal nem bakımından kümesin iç koşullarının optimum düzeyde olması gerekmektedir. Hayvanları yüksek sıcaklığın olumsuz etkilerinden korumak ve onlara daha rahat yaşam koşulu sağlayabilmek için, kümesler çevre denetimine elverişli olacak şekilde planlanmalıdır. Ayrıca, kümes içi çevre denetimini sağlayan yalıtım, havalandırma ve serinletme gibi önlemlerin alınması gerekmektedir. Planlanan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi nde Tablo 1 de belirtilen üniteler yer alacaktır. Proje tamamlanıp işletmeye geçildiğinde, sistemde yukarıda ifade edilen etlik piliç bakım ve yetiştirme sistemi uygulanacaktır. Öncelikle piliç yetiştiricisi sözleşme yapacağı firmanın istediği şartlara uygun kümesi yapacaktır. Kümeslerde bulunan havalandırma, ısıtma, soğutma, yemlik ve suluk üniteleri, piliç yetiştiriciliğine uygun ekipmanlarla sağlanacaktır. Bu teknik özellikler sayesinde birim alanda daha fazla adet ve daha fazla canlı ağırlık elde edilebilecektir. OTOMATİK SPİRAL YEMLİK Yetiştirme kümeslerinde yemleme sistemleri, özellikle ağır hayvanların günlük ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Yeme kolay ulaşma, yem kayıplarını önlemek kadar önemlidir. 5

10 NİPEL SULUK Şekil 1. Örnek Otomatik Spiral Yemlik İyi bir performans için hayvanlar yeterli miktarda temiz ve taze içme suyu tüketmelidir. Bu su hayvanların kümes de kolaylıkla ulaşabileceği şekilde olmalıdır ve herhangi bir buluşmadan uzak olmalıdır. Aynı zamanda altlığı kuru tutmak önemlidir böylece amonyak oluşmaz. Nipel suluk sitemi; nipelli bir nipel borusunu su basıncını ayarlamak için bir üniteyi sistemin basınçlı su vermesine izin veren her hattın sonunda bir ana ünitesi içerir, su miktarını hayvanların yaşına ve ihtiyaçlarına karşılık vermelidir. Genç hayvanlar olgun hayvanlara göre daha az miktarda suya ihtiyaç duyar, suyun akışı bu özel ihtiyaçları karşılamak için ayarlanabilmektedir. Nipel hattın hayvanların büyüklüğüne ve yaşına bağlı olarak yükseltilmekte ve açılabilmektedir. Her üniteye; nipel için özel kare ½ boru, 1-mt de 4 nipel, dengeyi sağlayan ½ galvaniz boru, kelepçe, şok telli, kaldırma sistemi vinç, kaldırma sistemi çelik halat, regülatör ve hat sonu bulunmaktadır. Günlük civcivden kesime kadar su içebilme olanağı sağlar. Sürekli taze ve temiz su imkanı sağlar. Bakımda ve temizlikte kolaylık sağlar. Sağlıklı ve güvenilir bir suluk sistemidir. Vinç, sulukları istenilen seviyeye çıkarma imkanı verir. 6

11 YEM SİLOSU Şekil 2. Örnek Nipel Suluk Komple bir yemlik sistemi için yem deposuna gereksinim vardır. Tüm silo parçalarının yüksek kalitede olması silonun uzun ömürlü olmasını sağlar. Sağlam helezon kutusu yemin köprü oluşturmadan güvenli taşınmasını sağlar. Kontrol penceresi yem seviyesini kolay kontrol edilmesini sağlar. Silo hunisinin içinde iyi bir yem akışı sağlamak için ekstra bir plastik tabak vardır. Her türlü mevsim şartlarına uygun galvanizli civata, pul ve lastik conta kullanılmaktadır. Lastik conta sızdırmazlık sağlar. Şekil 3. Örnek Yem Silosu KONTROL PANOSU Kümesin en uygun bir yerine konulacak olan kontrol panosu ile kümes içerisinin ısıtılması havalandırılması gerekirse soğutulmasını sağlayan ekipmanları otomatik olarak sağlayan sistemdir. 7

12 HAVALANDIRMA A)Havalandırma Prensipleri: Çiftliklerimizde yaşayan piliçlerimizin, performansları arttıkça ihtiyaçları olan hava kalitesi ve oksijen miktarı da artmaktadır. Bu ihtiyaçların karşılanabilmesi için kümeslerde yeterli havalandırma sistemlerinin kurulması gerekmektedir. Kümeslerde farkında olmadan her gün gözle görebilinen 4 etkenle mücadele edilir: Havanın hızı, Isı, Oksijen, Nispi rutubet B)Havalandırma yararları: İçeriye taze hava getirmek, İçeriye oksijen getirmek, Kümes içi rutubeti dengelemek, Amonyağı dışarıya atmak, Karbondioksiti dışarıya atmak, Sıcaklık kontrolü, Yemden yararlanmanın iyileştirilmesi, m 2 ye daha fazla canlı ağırlık konulması, C) Havalandırma Verimi: 1. Yeterli hava değişimi a)kış için = 5 dakika b)yaz için = 0.75 ile 1.25 dakika 2. Hava değişiminin sağlanması için yeterli hava hacmi 3. İyi hava giriş dizaynı 4. Kışın minimum havalandırma için yeterli negatif basınç(kümesler mümkün olduğunca iyi izole edilmiş olmalıdır) 5. Fanların yerleşimi 6. Sisteme sistemlerinin yerleşimi ve tipi 7. Isıtıcıların, fanların, sisleme sistemlerinin ve perdelerin düzenli kontrolü 8. Ekipmanların periyodik bakımı D) Fanların Amacı: 8

13 1. Yeterli daha değişimini sağlamak 2. Hava akımı yaratmak 3. Buharlaşmayı oluşturmak 4. Hava kalitesinin iyi olmasını sağlamak MAXİMUM HAVALANDIRMA: Genellikle Tünel Havalandırma olarak bilinir (TH) Sıcak havalarda, (hissedilir) sıcaklık kontrolü için uygulanır. Kümes uzunluğunca yer alır Egzost fanları kümesin bir ucuna yerleştirilir Uzun inletler, karşı uçtaki yan duvarlara yerleştirilir Hava kümes uzunluğunca çekilir. Hava hareketi ile serinletme etkisi elde edilir (rüzgar serinliği) Hava hızı ve etkisi fanlarla değiştirilir Şekil 4. Havalandırma Düzeni Proje sahibi etlik piliç yetiştiricisi, bölgede faaliyet gösteren Tavukçuluk işletmelerinden biriyle yapacağı sözleşme sonucunda ve kümeste istenilen şartları sağladığında üretim yapacaktır. Tavuk işletmecisine ait çiftliklerde, uzman veteriner hekim ve ziraat mühendislerinin gözetiminde üretilen Broiler (etlik) civcivler sağlık kontrolleri ve aşıları yapılmış olarak özel donanımlı araçlar ile sözleşmeli çiftliğe getirilir. Kümeslerde serilen altlık malzeme ile havalandırma, ısıtma, soğutma, yemleme ve sulama sistemleri civcivlerin bakımına uygun olarak dizayn edilir. Firmanın yem fabrikalarında itina ile hayvanların cinsi ve gelişim 9

14 safhaları göz önünde bulundurularak hazırlanmış yemlerle beslenen piliçler için yetiştiricilerimiz teslim ettikleri piliçlerin performanslarına göre ücretlendirilir. Bir devrede 4 çeşit yem tüketilmesi gerekir. Formülleri ve şekilleri farklı olan yemlerin sevkiyat tarihleri ve miktarı tavuk işletmecisi tarafından takip edilir. Yem özel silolu araçlarla haftalık olarak gönderilir, bakım döneminde tavuk işletmecisinin veteriner hekimleri ve ziraat mühendisleri tarafından çevresel bulaşmanın engellenmesi amacıyla alınan biyogüvenlik önlemleri, düzenli sağlık kontrolleri, pilicin yaşına ve mevsimsel şartlara göre bakım ve idare şartları sürekli kontrol edilerek kayıt altına alınır. Piliçlerin bakım periyodu sonunda kümeslerde yetiştirilen piliçlerin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veteriner hekimleri tarafından sağlık kontrolleri yapılarak tavuk işletmecisi tarafından özel hazırlanmış araçlar ile kümesten Piliç İşleme ve Değerlendirme Entegre Tesislerine sevk edilir. Böylelikle bir dönem etlik piliç yetiştiriciliği tamamlanır. Kümesler boşaldığında altlık ile gübrenin alınmasıyla birlikte yıkanarak kaba temizlik yetiştirici tarafından yapıldıktan sonra kümesin sulu dezenfeksiyonu ve fumigasyonu tavuk işletmecisine ait teknik ekipçe profesyonelce yapılır. İki devre arasında yaklaşık 7 ile 18 gün temizlik ve dezenfeksiyon nedeniyle boş kalır. Bir sonraki civcivin ne zaman geleceği önceden yetiştiriciye bildirilir. Sistem bu şekilde tekrarlanarak piyasaya etlik piliç yetiştirilir. 10

15 verilmiştir. Sistemin üretim teknolojisi ve Projenin İş Akım Şeması Şekil 5 ve Şekil 6 de BROİLER (ETLİK) CİVCİVLER PROJE SAHASINA AKTARILMASI Kümeslerde Isıtmadan Kaynaklanan Baca Gazı Emisyonu Koku Yem Su KÜMESLERE YERLEŞTİRME KÜMESLERDE CİVCİVLERİN BESLENME VE BAKIM SÜRECİ Aydınlatma Havalandırma Katı Atık ETLİK PİLİÇ ETLİK PİLİÇLERİN TOPLANMASI Sıvı Atık PİLİÇ İŞLEME VE DEĞERLENDİRME ENTEGRE TESİSLERİNE SEVK PAZARLAMA PİYASADA SATIŞ Şekil 5. Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Projesi İş Akım Şeması KÜMESLERDEKİ TAVUKLAR İÇİN GEREKLİ YEM FORMÜLASYONUNUN FİRMA PROJE SAHASINA GETİRİLMESİ YEM SİLOSUNA AKTARMA KÜMESLERDE TÜKETİME SUNULMASI Şekil 6. Yem Üretim Tesisi İş Akım Şeması 11

16 1.B.2. PROJENİN KAPASİTESİ VE KAPLADIĞI ALAN Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 ' lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Mülkiyete ilişkin bilgiler EK-1 de verilmiştir. Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Projesi kapsamında tesis içerisinde yer alacak olan üniteler ve inşaat alanları Tablo 1 de verilmiştir. Üniteleri gösterir Vaziyet Planı Ek-5 te sunulmuştur. Tablo 1. Proje Sahasında Yapılması Planlanan Üniteler ve İnşaat Alanları No Üniteler Faydalı Alan (m2) A1 Kümes-I 1920 A2 Kümes-II 1920 A3 İdari Bina 85,21 A4 Jeneratör Binası 12 A5 Fosseptik Çukuru 6 A6 Gübre Deposu 78,96 Toplam 4022,17 Boyutlar = En*Boy*Yükseklik Fosseptik Çukuru = 2m*3m*2m= 12 m 3 Gübre Deposu = 7m*10m=70 m 2 (Perde betonların kapladığı alan 8,96 m 2 dir) Kümeslerin inşaatı bittikten sonra kümeslerin içerisine depo alanı, yemlik, suluklar, havalandırma, ısıtma, soğutma sistemlerinin kapladığı alanlar temel alanından çıkarıldığında geride kalan alan faydalı alanı vermektedir. Bir kümesin faydalanma alanı; hayvanların serbestçe dolaşımını ve verimini en iyi şekilde sağlayabilecek piliçlerin kullandığı alandır. Kısaca faydalanma alan piliçlerin kullanım alanı olarak da tanımlanır. Tavukların serbestçe dolaşımını sağlayabilmek için m 2 ye ortalama adet canlı hayvan gelecek şekilde planlama yapılmıştır. Yapılacak kümeslerdeki toplam hayvan sayısı adet olacaktır. 12

17 Tablo 2. Proje Sahasında Yer Alan Kümeslerin Faydalı Alanları ve Kümeslerdeki Hayvan Sayıları No Üniteler Faydalı Alan Hayvan Sayısı (m2) (adet) A1 Kümes-I A2 Kümes-II Toplam B.3. PROJEDE ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI Projeni arazi hazırlama, inşaat, makine ve montaj aşamasında 5 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Proje kapsamında etlik piliç yetiştirme tesisinde daimi 4 personel çalışacaktır. Etlik piliç yetiştiriciliğinde firma ile bakıcının sözleşme gereği uymak zorunda oldukları yükümlülükleri aşağıda maddeler halinde sunulmuştur. Bakıcının yükümlülükleri; Etlik piliç yetiştiricisi, civcivler kümese gelmeden önce kümesi ve bir önceki besi döneminde kullanılmış olan tüm ekipmanı; yıkanmış, temizlenmiş, dezenfekte edilmiş, kurutulup havalandırılmış ve en az bir hafta dinlendirilmiş olarak hazır hale getirir. Bunun için; Kümes tabanına temiz yataklık serilir, Yemlikler, suluklar, ana makinesi ve elektrik ampulleri kontrol edilerek sağlam olup olmadıklarına bakılarak, bozuk olanlar onarılır veya değiştirilir, Havalandırıcılar kontrol edilerek tozlanmış ise temizlenir, Civcivler gelmeden en az 24 saat önce veya dış sıcaklığa bağlı olarak daha önceden, ısıtıcılar çalıştırılarak, civcivler geldiğinde gerekli sıcaklık sağlanır, Suluklar doldurularak civcivlere ılık su sağlanır, Civcivlerin kümeste kaldığı süre boyunca gereken bakım programına göre sağlıklı piliç yetiştirilmesi sağlanır. Ayrıca her sürü için ilk günden itibaren, günlük yem tüketimi ve ölüm raporlarının, ilaç ve aşı uygulamalarının işlendiği, kart düzenli olarak tutulup rapor verilir. Tavuk işletmecisinin yükümlülükleri; Piliç yetiştiriciliği konusunda bakıcıyı bilgilendirmesi, Tavuk işletmecisinin kendi programı çerçevesinde civciv, aşı, ilaç, vitamin, yem ve katkı maddelerini bakıcıya teslim etmesi, 13

18 Tavuk işletmecisi veteriner hekiminin etlik civcivlere bakım süreci içerisinde sağlık kontrollerini düzenli olarak program dahilinde yapması, Tavuk işletmecisi bakım süreci tamamlandığında kümeslerden etlik piliçleri alması, Boşalan kümeslerde bakıcı tarafından uygulanan temizlik işleminin ardından teknik ekip tarafından dezenfeksiyon işleminin uygulanmasıdır. 1.C. DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (arazi kullanımı, su kullanımı, enerji kullanımı vb.) Yetiştirme Tesisi Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde m 2 lik taşınmaz üzerinde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. olarak yapılması planlan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisinin kurulması ve işletilmesi için kullanılacak doğal kaynaklar, aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır. Arazi kullanımı Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 ' lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Kullanılan arazi marjinal tarım arazisi niteliğindedir. Proje alanının tamamı faaliyet sahibi adına tapulu olup, Mülkiyet Belgeleri raporun Ek-2 kısmında sunulmuştur. Proje alanı tarım arazisi olup Balıkesir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Su kullanımı Planlanan etlik piliç yetiştirme tesisinde su kullanımı söz konusu olacaktır. Su kullanımının gerçekleşeceği faaliyetler aşağıda maddeler halinde yazılmıştır. Çalışan için içme ve kullanma suyu İdari bina temizliği ve tesis içi yeşil alanların sulanması Dönem sonlarında kümeslerin temizliği Havalandırma pedlerine eklenecek su 14

19 Etlik piliçlerin içme suyu Planlanan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisinde personelin içme suyu piyasadan damacanalarla karşılanacaktır. Hayvanlar için gerekli olacak içme suyu, personelin kullanma suyu, temizlik ve soğutma suyu ihtiyacı proje sahasında açılacak kuyudan karşılanacaktır. Kuyu suyunun kullanılmadan önce Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Laboratuarında gerekli analizleri yaptırılacaktır. Kuyuya Yer altı Suyu Kullanma İzin Belgesi DSİ Genel Müdürlüğü 25.Bölge Müdürlüğü nden alınacaktır. Enerji kullanımı Planlanan proje kapsamında kullanılacak elektrik enerjisi; TEDAŞ Balıkesir Elektrik Dağıtım Müessesi tarafından Balıkesir İli ve yakın çevresine kurulmuş olan dağıtım hattından karşılanmaktadır. Projenin hayata geçirilmesi ile elektrik enerjisi ihtiyacı aynı yolla karşılanmaya devam edecektir. Ayrıca elektrik kesintilerine karşı sistemde jeneratör kullanılacaktır. Bunun için proje sahasında bir jeneratör odası bulunmaktadır. Tesiste inşası planlanan kümeslerin ısıtılması amacıyla kazan bulunacak olup yakıt olarak kömür kullanılacaktır. Kullanılacak kömür miktarı yıllık 200 ton civarında olacağı öngörülmektedir. 1.Ç. ATIK MİKTARI (KATI, SIVI, GAZ VB.) VE ATIKLARIN KİMYASAL, FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 'lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Projesi kurulması ve işletilmesi sürecinden kaynaklanacak çevresel etkiler; projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montajı ile projenin işletme süreci olmak üzere iki aşamada katı, sıvı, gaz atıklar ve gürültü kirliliği başlıkları altında aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır: 15

20 1.Ç.1 Projenin Arazi Hazırlanması, İnşaat ve Makine Ekipman Montaj Aşamasındaki Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Planlanan tesis, işletmeye hazır hale getirilmesi amacıyla arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşaması gerçekleştirilecektir olup, aşağıda yapılacak üniteler belirtilmiştir. Bu aşamada açığa çıkabilecek katı, sıvı ve gaz atıklar aşağıda açıklanmıştır: a. Katı Atıklar: Hafriyat Atığı: Planlanan proje kapsamında; kurulması planlanan ünitelerin ve kümesin inşaası sırasında hafriyat artığı meydana gelecek olup; hafriyat derinliği ortalama 1-3 m kabul edildiğinde toplam hafriyat miktarları Tablo 3 de verilmiştir; Tablo 3. Yapılması planlanan üniteler ve hafriyat hacimleri NO ÜNİTE ADI İNŞAAT ALANI (m2) DERİNLİK (m) HAFRİYAT HACMİ (m3) A1 Kümes-I ,5 2504,94 A2 Kümes-II ,5 2504,94 A3 İdari Bina 85,21 1,5 150 A4 Jeneratör Binası A5 Fosseptik Çukuru 6 2,4 28,8 A7 Gübre Deposu 78,96 2,4 169,34 Toplam 5367,02 Hafriyat Miktarı = (Hafriyat Alanı) x (Hafriyat Derinliği) eşitliği esas alınarak Tablo 3 düzenlenmiştir. Toplam Hafriyat Miktarı; 5367,02 m 3 olacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek olan 5367,02 m 3 lük hafriyat, herhangi bir şekilde atılmayacak ve depolanmayacaktır. Elde edilen hafriyat malzemenin bir kısmı, inşaat aşamasında ve çevre düzenlemesinde dolgu malzemesi olarak kullanılacak kalan kısımda tesislerin kapalı alanı dışında kalan alanlara serilecek olup hiçbir şekilde hafriyat atığı atılmayacaktır. Hafriyat atıkları ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı 16

21 Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Evsel Nitelikli Katı Atık: Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında 5 kişi görev alacaktır. Görev alacak personelin çalışma süreci içerisindeki sosyal kullanımları sonucu oluşacak katı atıklar söz konusu olacaktır. Görev alacak personelin çalışma süreci içerisindeki günlük katı atık üretiminin 1,34 kg/gün.kişi (Devlet İstatistik Enstitüsü, 2002) olacağı kabul edildiğinde; Katı Atık Miktarı = Kişi Başına Düşen Miktar x Personel Sayısı Katı Atık Miktarı = 1,34 kg/gün.kişi x 5 Katı Atık Miktarı = 6,7 kg/gün olacaktır. Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında 6,7 kg/gün katı atık oluşması beklenmektedir. Bu katı atıklar proje sahası dahilinde kapalı çöp konteynırlarında toplanacak ve düzenli olarak Balıkesir Belediyesine ait Belediye Atık Sahasına gönderilecektir. Projenin inşaat ve arazi hazırlığı sürecinde Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Ambalaj Atığı: Personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak karton atıklar, streç film vb. ambalaj atıkları söz konusu olacaktır. Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında oluşacak geri kazanım malzemelerinin (kağıt ve kağıt ürünleri ile plastik atıklar ), evsel katı atıkların sırasıyla % 9 ve % 2 si olduğu kabul edilerek hesaplar bu değerler üzerinden yapılmıştır. Kağıt ve Kağıt Ürünleri Atıkları Plastik Atıklar = 6,7 kg/gün x 0,09 = 0,6 kg/gün = 6,7 kg/gün x 0,02 = 0,1 kg/gün olacaktır. Planlanan projenin işletme aşamasında açığa çıkacak 0,7 kg/gün civarındaki ambalaj atıkları, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. b. Tehlikeli Atıklar 17

22 Projenin inşaat aşamasında şarjlı piller kullanılmayacağından atık pil oluşumu beklenmemektedir. İnşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yaptırılacağından atık akümülatör oluşumu beklenmemektedir. Tesiste tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. İnşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacak olduğundan ömrünü tamamlamış lastik oluşumu beklenmemektedir. İnşaat aşamasında her hangi bir yaralanma ya da hastalık halinde en yakın sağlık kuruluşundan hizmet alınacaktır. Bu nedenle tıbbi atık oluşumu beklenmemektedir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İnşaat aşamasında personelin yemek ihtiyacı yemek firmaları aracılığıyla sağlanacağından dolayı bitkisel atık oluşumu beklenmemektedir tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. c. Sıvı Atıklar: Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında oluşabilecek sıvı atıklar; bu aşamada görev alacak personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak atık sular olacaktır. Bu aşamada görev alacak personelin çalışma sürecindeki sosyal kullanımları için gerekli içme ve kullanma su ihtiyacının 200 l/gün.kişi olacağı kabul edildiğinde; İçme ve Kullanma Su İhtiyacı = (200 l/gün.kişi ) x (5kişi ) İçme ve Kullanma Su İhtiyacı = 1000 l/gün Görev alacak personelin sosyal ihtiyaçları için kullanacağı 1000 l/gün suyun % 100 ünün atık su olarak geri döneceği kabul edildiğinde; 1000 l/gün sosyal kullanım sonucu oluşacak atık su söz konusu olacaktır. Bu atık suların tamamı evsel nitelikli atık su karakterinde olup kirlilik değerleri aşağıda verilmiştir: Görev Alacak Kişi Sayısı Kişi Başına Günlük İçme ve Kullanma Su İhtiyacı Günlük Su Tüketimi : 5 kişi : 200 l/gün.kişi : 1000 l/gün 18

23 Su İhtiyacı / Atıksu Oranı : 1/1 Günlük Oluşacak Atıksu Miktarı : 1000 l/gün Atıksuyun Ortalama Kirlilik Değerleri 1 : BOI : 220 mg/l BOI Olarak Kirlilik Yükü : 0,22 kg/gün KOI : 500 mg/l KOI Olarak Kirlilik Yükü : 0,5 kg/gün AKM : 220 mg/l AKM Olarak Kirlilik Yükü : 0,22 kg/gün Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında görev alacak personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak 1000 l/gün evsel nitelikli atık su, proje sahasında yer alan sızdırmasız özellikteki fosseptik çukurunda biriktirilecektir. Fosseptiğin dolması halinde biriken atıksu, vidanjör aracılığıyla çekilerek Balıkesir Belediye kanalizasyonuna sistemine boşaltılacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, hükümlerine uyulacaktır. ç. Gaz Atıklar: Planlanan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Projesinin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında açığa çıkabilecek gaz atıklar; bu aşamada kullanılacak iş makinelerinin faaliyeti sonucunda açığa çıkabilecek egzoz emisyonları ile toz emisyonları söz konusu olacaktır. Toz Emisyonu Yönünden: 1 Atıksu Arıtma Tesisleri Proses, İşletme, Bakım El Kitabı, Eylül 1989, İller Bankası, ANKARA 19

24 Tablo 4. Hafriyat Hesabı Hafriyat Birim Toplam Hafriyat Miktarı m³ Çalışma Günü 45 gün Günlük Rezerv m³/gün Gün İçerisinde Çalışma Saati 8 adet Vardiya Sayısı 1 saat Malz. Özgül Ağırlığı 1.7 gr/cm³ Saatlik Hafriyat ton/saat Günlük Hafriyat ton/gün Yıllık Hafriyat ton/yıl Sökmede Emisyon Faktörü kg/ton Yükleme Emisyon Faktörü kg/ton Kamyon Sayısı 1 adet Proje sahasında inşa edilme çalışmaları yaklaşık 4022,17 m 2 alanda gerçekleştirilecek olup bu aşamada açığa çıkabilecek toz emisyonları söz konusu olacaktır. Açığa çıkacak toz emisyonu debisi, emisyon faktörleri kullanılarak aşağıda hesaplanmıştır. Sökme Emisyon Debisi = ( çalışılacak miktar ) x (emisyon faktörü ) Yükleme-Boşlatma emisyon debisi = (çalışılacak miktar)x(kamyon sayısı)x(emisyon faktörü) Toplam toz emisyonu debisi = Sökme Em. Deb. + Yükleme Boşaltma Em. Deb. Tablo 5. Emisyon Hesabı Birim Saatlik Hafriyat 25,34 ton/saat Sökmede Emisyon Faktörü 0,025 kg/ton Yüklemede Emisyon Faktörü 0,001 kg/ton Sökmede Emisyon Debisi 0,63 kg/saat Yüklemede Emisyon Debisi 0,03 kg/saat Toplam Toz Emisyonu 0,66 kg/saat Projede hafriyat malzemesinin çıkarılması sonucunda oluşacak toz emisyon debisi 0,66 kg/saat tir. Toz emisyonu debisi 1 kg/saatin altında olduğundan oluşacak toz emisyonunun mevcut hava kalitesine olumsuz bir etkisi söz konusu olmayacaktır. Toz emisyonları ile ilgili tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Egzoz Emisyonu Yönünden: 20

25 Arazi hazırlanması, inşaat aşamasında kamyon, arazöz, beton karıştırıcısı kepçe vb. iş makinelerinin kullanımı planlanmaktadır. Bu iş makinelerinde yakıt olarak motorin kullanılacak olup iş makinelerinde motorinin kullanımı sonucu egzoz gazı emisyonları söz konusu olacaktır. İş makineleri proje sahasındaki işlem sürecinde gün boyunca maksimum 19 km/saat hızla 8 saat çalışabilecektir. Buna göre egzoz emisyonları, 19 km/saat hızla çalışan ağır kamyonlar için verilen emisyon faktörleri (Tablo 6) kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır: Tablo 6.Ağır Kamyon (Dizel) Kirletici Emisyon Faktörleri Kirletici Emisyonları Emisyon Faktörü (g/km) CO 17 HC 1,9 NOx 15 (Hava Kirliliği Kontrol ve Denetimi, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, 1991) Bir aracın faaliyetinden kaynaklanabilecek egzoz emisyonları: CO Emisyonu : ( 17 g/km ) x ( 19 km/saat ) = 323 g/saat HC Emisyonu : ( 1,9 g/km ) x ( 19 km/saat ) = 36,1 g/saat NO x Emisyonu : ( 15 g/km ) x ( 19 km/saat ) = 285 g/saat d. Gürültü Kirliliği: Projenin arazi hazırlanması, inşaat ve makine ekipman montaj aşamasında yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek olup bu araçların proje sahasındaki çalışmaları sürecinde açığa çıkacak gürültü kirliliği söz konusu olabilir. Buna göre; Gürültü ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen sınır değerlerin üzerine çıkılmayacaktır. 1.Ç.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Proje; Balıkesir İli, Susurluk İlçesi, Yıldız Köyü, Sarnıç Mevkii, İ20A19A Pafta, 746 Parselde Edim Tavukçuluk Besicilik ve Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına kayıtlı m 2 lik tapulu alanın 4.016,17 m 2 ' lik kısmında toplam adet kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi kurulması ve işletilmesi sürecidir. Etlik Piliç Yetiştirme Tesisinin kurulması ve işletilmesi sürecinde kaynaklanacak atıklar katı, sıvı, gaz atıklar ve gürültü kirliliği başlıkları altında aşağıda açıklanmıştır: 21

26 a. Katı Atıklar: Planlanan projenin işletme sürecinde beklenen katı atıklar aşağıda verilmiştir. Çalışan personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak katı atıklar ile ambalaj atıkları, Civciv ve tavuk ölümleri, Kümeslerde beslenen civcivlerin bakımları esnasında, yem yeme ve su içme neticesinde oluşturdukları tavuk dışkısı(gübre), Etlik piliç yetiştiriciliğinde kümesin altına serilen altlık malzeme, Personel Kaynaklı Katı Atık: Projenin işletmesi sürecinde görev alacak personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak katı atıklar söz konusudur. Projenin işletme sürecinde 4 kişinin görev alması düşünülmektedir. Çalışma süreci içerisindeki sosyal kullanımları sonucu oluşacak kağıt, çöp, vb. katı atıklar söz konusu olacaktır. Bir kişinin günlük katı atık üretiminin 1,34 kg/gün.kişi 2 olacağı kabul edildiğinde ; Beklenen Katı Atık Miktarı = Kişi Başına Düşen Miktar x Personel Sayısı Beklenen Katı Atık Miktarı = 1,34 kg/gün.kişi x 4 Beklenen Katı Atık Miktarı = 5,36 kg/gün olacaktır. Görev alacak personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak 5,36 kg/gün civarında katı atık, proje sahasında yer alacak sızdırmaz özellikte ağzı kapalı çöp konteynırlarında toplanacak ve düzenli olarak Balıkesir Belediyesi Atık Sahasına gönderilecektir Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ambalaj Atıkları: Projenin işletme sürecinde yukarıda ifade edildiği görev alacak personelin sosyal kullanımı sonucu oluşacak karton atıklar, streç film vb. ambalaj atıkları söz konusu olacaktır. Projenin işletme aşamasında oluşacak geri kazanım malzemelerinin (kağıt ve kağıt ürünleri ile plastik atıklar ), evsel katı atıkların sırasıyla % 9 ve % 2 si olduğu kabul edilerek hesaplar bu değerler üzerinden yapılmıştır. 2 Devlet İstatistik Enstitüsü,

27 Kağıt ve Kağıt Ürünleri Atıkları Plastik Atıklar = 5,36 kg/gün x 0,09 = 0,48 kg/gün = 4,02 kg/gün x 0,02 = 0,11 kg/gün olacaktır. Planlanan projenin işletme aşamasında açığa çıkacak 0,59 kg/gün civarındaki ambalaj atıkları, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. Piliç ve Civciv Ölümlerinden Kaynaklanacak Katı Atıkları: Planlanan projenin işletme sürecinde; herhangi bir hastalık nedeni ile ya da doğal nedenlerden dolayı ve kurtulma ümidi olmayan hasta civciv ve piliçlerin kansız bir şekilde öldürülmesi neticesinde, civciv ve piliç ölümleri toplam kapasitenin %5 6 oranlarında değişmektedir. Buna göre tesisimiz dahilinde 45 günlük bakım sonucunda çoğunluğunu civciv ölümlerinin oluşturduğu atık miktarı; Beklenen Civciv Piliç Ölümü = adet civciv x % 6 = 3000 adet Planlanan projede; civciv ve piliç ölümleri sonucunda 45 günlük ortalama 3000 adet olmak üzere ve özelliklede çoğunluğunu civciv ölümlerinin oluşturduğu katı atık söz konusu olacaktır. Proje sahasında ölü civciv ve piliçlerin imha edilmesi amacıyla ölü imha kazanı kullanımı söz konusu olacaktır. Ölü civciv ve piliçler imha kazanında bertaraf edilecektir. Ölen hayvanların imhası için yaygın olarak bilinen iki yöntem vardır: Kurallara uygun ölü çukuru Yakma fırınları Sürdürülebilir bir üretim için Bu durumlarda, imhası gereken tavukları yakmak, hem çevre sağlığı hem de ekonomik açıdan çok avantajlı bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Tesiste telef olan tavuklar ölü imha kazanında yakılacaktır. Kazanda yakıt olarak fuil-oil veya motorin kullanılacaktır. 23

28 Şekil 7 Ölü İmha Kazanı Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş, Çalışma, Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin ilgili hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Kümeslerden Kaynaklanacak Gübre ve Altlık Malzeme Atığı: Proje kapsamında etlik piliç yetiştiriciliğinde kümeslerde beslenen civcivlerin bakım süreci sonunda açığa çıkacak dışkıları söz konusu olacaktır. Yumurta eldesi amacıyla beslenen tavukların günlük dışkı miktarları; 0,08-0,1 kg/gün veya canlı ağırlığın % 3-4 ü oranındadır. Bir etlik piliç kümeste yaklaşık 45 gün yani yaklaşık 6 hafta bakıma tabi tutulmakta olup ağırlığı 2000 gr ve üzerine çıkmaktadır. Bir civcivin 42 günlük bakımı esnasındaki ağırlığı, yem tüketimi ve oluşturacağı katı atık miktarı Tablo 7 da sunulmuştur. Tablo 7.Etlik ve Piliçlerin Ağırlıkları, Yem Su Tüketim ve Gübre Miktarları YEM ORTALAMA GÜBRE GÜNLÜK İÇME AĞIRLIK TÜRÜ TÜKETİMİ MİKTARI SUYU MİKTARI (gr) (gr) (gr/gün) (m 3 / gün) CİVCİV PİLİÇ ,4 8,5 (0 3 Haftalık ) ETLİK PİLİÇ (3-6 Haftalık ) ( 785 ) ,24 24

29 Etlik piliç yetiştiriciliğinde 6 haftalık bakımı civciv ve piliç dönemi olarak ikiye ayrılmıştır. Tablo 8 deki değerlere göre bir civcivin ağırlığını 0-3 haftalık arası ortalama 785 gr ve bir pilicin ağırlığını da 3-6 haftalık arası ortalama 1750 gr ve bir bakım periyodu 42 gün olarak kabul edilmiştir. Kümeslerden çıkacak toplam katı atık miktarı Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8. Planlanan proje kapsamında bir dönemde oluşacak toplam gübre miktarı Türü Ortalama Gübre Gübre Kapasite Miktarı Gün Miktarı (adet) (gr/gün) (ton/dönem) Civciv - Piliç (0-3 haftalık) Civciv - Piliç (3-6 haftalık) Toplam Civciv-Etlik Piliç Kümesi Altlık Miktarı: Yer sisteminde yetiştiricilikte, odun talaşı, pirinç kavuzu, parçalanmış mısır koçanı, sap veya saman gibi malzemeler mevsime bağlı olarak 3-10 cm kalınlığında altlık olarak kümesin tabanına serilir. Altlık materyali eşit olarak, kümesin ve izolasyonun kalitesine göre uygun kalınlıkta yayılmalıdır. İyi bir rutubet emilimi, rahatlık ve temiz, toz oranının düşük olması gibi koşulları sağlayan birçok altlık çeşidi mevcuttur. Özellikle çeltik + talaş karışımı yaz aylarında 3-4 kg/m 2,kış aylarında 5-6 kg/m 2 olarak kullanılması önerilmektedir. Kümes içerisinde metre kareye 6 kg altlık malzeme serildiğini kabul edilerek altlık malzeme miktarı hesaplanmıştır. Altlık malzeme serilecek toplam alan = = 3840 m 2 Planlanan tesislerde oluşacak altlık miktarı=(3840m 2 x6 kg / m 2 ) = 23,04 ton/dönem Kümesten açığa çıkacak toplam katı atık miktarı ( gübre altlık karışımı ) ; Planlanan kümeslerdeki katı atık miktarı = 117 ton gübre + 23,04 ton altlık = ton (1 Dönem) Proje faaliyete kümeslerden çıkacak maksimum katı atık miktarı 140 ton/dönem olacaktır. Gübre depolama ı alanı da buna göre belirlenmiştir. Tablo 9. Hacimsel olarak oluşacak gübre miktar Tavuk Gübresini Yoğunluğu 975 kg/m3 Kümesteki Toplam Katı Atık Miktarı ton Oluşacak Gübre Hacmi 144 m3 Depolama Yüksekliği 2 m Depolama Alanı 72 m2 25

30 Gübre depolama için ihtiyaç duyulan alan 72 m 2 olup proje sahasına 78,96 m 2 kullanım alanı olacak şekilde gübre kurutma deposu yapılacaktır. Gübre depolama tabanı ve çevresi sızdırmaz betondan çevrilmiş olacak şekilde yapılacak olup depolama yüksekliği de ortalama 2 m olacaktır. Projenin işletilmesi sürecinde 140 (117+23,02) ton/dönem altlık malzeme ile karışmış gübre çıkacaktır. Kümeslerden alınacak katı madde (gübre altlık malzeme ) proje sahasında yapılacak sızdırmasız betonarme gübre kurutma alanına (Bkz. Ek-6 Gübre Depolama Planı) dökülecek ve belli bir olgunlaşma sürecinden sonra da buradan isteyen köylülere tarlalarında kullanmaları için verilebilecektir Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. b. Tehlikeli Atıklar: Tesisin işletilmesi aşamasında, kümeslerin temizliğinde kullanılan dezenfektanların ambalaj kapları kontamine olmuş kontamine atık kapsamında değerlendirilmektedir. Oluşacak tehlikeli atıklar için tesisi içersinde geçici bir depolama alanı oluşturulacak ve diğer atıklardan ayrı olarak burada biriktirilecektir. Tehlikeli atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Tesis kapsamında oluşması muhtemel atık piller, atık pil kutularında biriktirilecek ve bertaraf ettirilmesi için Balıkesir Belediyesi nin atık pil toplama bölümüne gönderilecektir. Tesis kapsamında kullanılan araçların akümülatörleri, yetkili servislerde değiştirileceğinden tesis içinde atık akümülatör oluşumu beklenmemektedir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında kullanılan araçların lastikleri yetkili servislerde değiştirileceğinden ömrünü tamamlamış lastik oluşumu beklenmemektedir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. İşletme esnasında çalışacak personelin yemek ihtiyacı tesis içinde karşılanacağından bitkisel atık yağların oluşması muhtemeldir. Oluşacak bitkisel atık yağlar ve sızdırmasız kaplarda biriktirilecek tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 26

31 yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerince lisanslı firmalara verilerek bertarafı sağlanacaktır. Kümeslerde zorunlu olmadıkça ilaç kullanımı olmayacak, kullanılması durumunda ilaçlar etlik pilice zarar vermeyecek ve veteriner hekim denetiminde kullanılacaktır. İlaçların içme suyu yada sprey yöntemi ile verilmesi sağlanacak tedavi sırasında tıbbi atık oluşmayacaktır. Küçük miktarlarda üretilen tıbbi atıkların toplanmasında kesici ve delici özelliği olan atıklar diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK ibaresi taşıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmış kutu veya konteynerler içinde toplanacaktır. Tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları ¾ oranında dolduklarında derhal yenileri ile değiştirilecek, yeni torba ve kaplar kullanıma hazır olarak atık kaynağında veya en yakınında bulundurulması sağlanacaktır. Küçük miktarlarda üretilen tıbbi atıkların geçici depolanması Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 22 gereğince ilgili belediyenin atık toplama ve taşıma aracı tarafından alınması sağlanacak böylece tıbbi atıklar güvenli bir şekilde muhafaza edilecektir. Atıklar, tıbbi atık toplama aracı gelmeden önce kesinlikle dışarıya bırakılmayacak, evsel atıklar ile karıştırılmayacak ve evsel atıkların toplandığı konteynerlere konulmayacaktır. Tıbbi atıkların bertarafı konusunda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. c. Sıvı Atıklar: Planlanan projenin işletme aşamasında görev alacak personelin çalışma sürecinde içerisindeki sosyal kullanımları sonucu oluşacak atık sular ile kümesin temizlik işlemlerinde açığa çıkacak yıkama suları söz konusu olacaktır. Personel Kaynaklı Atık Su: Projenin işletme sürecinde çalışması planlanan 4 kişinin çalışma süreci içerisindeki sosyal kullanımları için gerekli içme ve kullanma su ihtiyacının 200 l/gün.kişi olacağı kabul edildiğinde; İçme ve Kullanma Su İhtiyacı İçme ve Kullanma Su İhtiyacı = (200 l/gün.kişi) x (4kişi) = 800 l/gün olacaktır. 27