İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE ve MEVZUAT ŞUBESİ

Transkript

1 DERİ VE DERİ MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2013 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE ve MEVZUAT ŞUBESİ TEMMUZ 2013

2 YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye Genel İhracatı ve Deri Sektörünün Payı Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıt rakamlarına göre, 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde Türkiye genel ihracatı % 2,5 oranında artarak 74,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı ise % 15,4 artışla 846,6 milyon dolara yükselmiştir. (Bkz. Tablo II.1) 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde gerçekleştirilen 846,6 milyon dolar tutarındaki deri ve deri mamulleri ihracatı ile sektörün Türkiye toplam ihracatındaki payı % 1,1 olmuştur yılının aynı döneminde bu rakam % 1,0 düzeyinde bulunuyordu. Ülke ve Ülke Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı Deri ve deri ürünleri ihracatımızda en büyük paya sahip üç pazar Rusya, İtalya ve Almanya dır. Deri ve deri ürünleri ihracatımızın ülkeler bazında en önemli pazarı olan Rusya ya yapılan ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 21,7 artışla 198,2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Rusya'nın Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı % 23,4 tür. Bu dönemde deri ve deri ürünleri ihracatının 2. büyük pazarı olan İtalya ya yapılan deri ve deri ürünleri ihracatı % 1,6 düşüşle 69,2 milyon dolara gerilerken, bu dönemde Almanya ya yapılan ihracat ise % 0,3 artışla 54,8 milyon dolara çıkmış bulunmaktadır. Bu dönemde İtalya nın deri ve deri ürünlerindeki payı % 8,2 olurken, Almanya nın payı ise % 6,5 e yükselmiştir. Ürün Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde deri ve deri ürün grupları içerisinde en çok ihracat ayakkabı ürünlerinde yapılmış olup, 363,2 milyon dolarlık ihracat ile bir önceki yıla göre % 27,9 oranında artış kaydedilmiştir. Ayakkabı ürün grubunun toplam deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı bu dönemde % 42,9 düzeyine yükselmiştir. Deri ve deri ürün grupları içinde diğer yüksek ihracat yapılan grup deri giyim ve kürk giyim ürünlerinden oluşan deri konfeksiyon grubu olup, bu ürün grubundan gerçekleştirilen toplam ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde geçen yıla göre % 12 oranında artarak 226,8 milyon dolara yükselmiştir. Deri giyim ve kürk giyim ürün gruplarının Türkiye toplam deri ihracatındaki payı % 26,8 düzeyindedir. Yarı işlenmiş / bitmiş deri ve işlenmiş kürk ürün grupları toplamında 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde 140 milyon dolarlık ihracat yapılmış olup, bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı % 17,5 seviyesindedir. Bu ürün grupları toplamının Türkiye toplam deri ve deri mamulleri ihracatındaki payı % 16,5 olarak hesaplanmaktadır. Deri ve deri ürünleri ihracatının diğer önemli bir grubu olan saraciye ürün grubundan bu dönemde % 9,2 düşüşle 114,8 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Saraciye ürün grubunun Türkiye toplam deri ve deri mamülleri ihracatındaki payı ise % 13,6 dır. 2

3 DERİ VE DERİ MAMULLERİ SEKTÖRÜNÜN 2013 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Dünya Ekonomisi: Eski ve Yeni Riskler 2013 yılının ilk yarısı sona ererken, dünya ekonomisiyle ilgili yılın başında hâkim olan nispeten iyimser hava giderek yerini daha kötümser bir ortama bırakmaktadır. Yılın ilk yarısında küresel ekonomi beklentilerin altında bir oranda büyürken, buna neden olan faktörlerin başında başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin beklenenin altında bir performans göstermelerinin yanısıra Euro Bölgesi nde derinleşen resesyon ve ABD ekonomisindeki toparlanmanın beklenenden daha yavaş gerçekleşmesi gösterilmektediruluslararası Para Fonu (IMF), dünya ekonomisiyle ilgili büyüme tahminlerini aşağı çekerek eski risklerin devam ettiği ve yeni risklerin ortaya çıktığı uyarısında bulunmaktadır. Nisan ayındaki Dünya Ekonomik Görünüm Raporunu revize eden IMF, 2013 yılı dünya ekonomisinde büyüme oranıyla ilgili Nisan ayındaki öngörüsünü % 0.2'lik düşüş ile % 3.1 e çekerken, önümüzdeki yılı ise % 3.8 olarak tahmin etti. IMF'nin belirttiği yeni riskler arasında, gelişmiş ülkelere ilaveten gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümede yavaşlama da yer almaktadır. Bu çerçevede gelişmekte olan ülkelerin 2013 yılında % 5 büyümesi beklenirken, 2014 yılında ise % 5,5 büyüme öngörülmektedir. Sanayileşmiş ülkelere ise ekonomik büyümeyi teşvik için ek adımlar atılması uyarısında bulunan IMF, gevşek para politikalarının şimdilik devam ettirilmesi tavsiyesinde de bulunmaktadır. Güncel tahminlere göre küresel ticarette de yavaşlama sözkonusudur. IMF tahminlerine göre dünya mal ve hizmetler ticareti 2013 yılında % 3,5 artarken, Dünya Ticaret Örgütü ne (DTÖ) göre ise % 3,3 büyüme beklenmektedir yılı küresel ticaretle ilgili olarak ise IMF % 5,3 büyüme öngörürken, DTÖ ise % 5 büyüme tahmin etmektedir. Haziran ayında ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke nin ABD ekonomisinin beklenenden daha hızlı bir toparlanma sürecine girmesi halinde varlık alım programının 2013 yılsonundan önce bitirilebileceğini açıklaması sonucu küresel çapta piyasalar aşırı tepki vererek bir süre bir panik yaşamış ve dolar diğer para birimleri karşısında hızla değer kazanırken, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışları ve faiz artışları ivme kazanmıştır. Daha sonra FED yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda Bernanke nin sözlerinin yanlış anlaşıldığı ve piyasaların aşırı 3

4 tepki verdiği ifade edilince mali göstergeler kısmen eski durumuna dönmüştür. Son dönemde açıklanan veriler, dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahip Çin de belirgin bir yavaşlama olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede 2013 yılının ilk çeyrek döneminde yavaşlamaya başlayarak % 7,7 büyüyen Çin ekonomisinde, ikinci çeyrek dönemde ise yavaşlamanın devam etmesiyle % 7,5 büyüme kaydedilmiştir. Çin Hükümeti nin 2013 yılı için öngördüğü % 7,5 oranında büyüme oranının son 20 yılın en düşük büyüme oranı olacağı belirtilmektedir. Çin ekonomi yönetimi son dönemde temel hedeflerinin ekonomiyi ihracata olan bağımlılığından kurtarıp iç tüketimi artırmak olduğunu ifade etmektedir. Çin ekonomisindeki yavaşlamanın dünyanın 2. büyük ekonomisine ihracat yapan bir çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeyi de olumsuz etkilemesinden endişe edilmektedir. Asya kıtasının diğer önemli ekonomisi Japonya nın ise küresel krizin de etkisiyle kronik durgunluk ve deflasyon sorunları devam etmekte olup, durgunluktan çıkmaya çalışan Japonya Merkez Bankası nın parasal genişleme programının önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir. Japonya Merkez Bankası ülke ekonomisindeki durgunluğu aşmak için mevcut deflasyon yerine % 2 oranında yıllık enflasyon oranı hedeflemektedir. Yılın ilk çeyrek döneminde 110 dolar/varil seviyesine kadar yükselen petrol fiyatları, Mayıs ve Haziran aylarında genelde yatay bir seyir izleyerek 100 dolar/varil seviyesinin biraz üstünde seyrederken, Temmuz ayının ilk yarısında ise ABD ekonomisinden gelen olumlu sinyallerin de etkisiyle dolar/varil seviyesine yükselmiştir. Öte yandan, 2013 yılının Nisan ayında küresel çapta zaten önemli bir düşüş yaşayan altın fiyatları ise Haziran ayında ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke nin ekonomik gelişmelere bağlı olarak 2013 yılının sonunda varlık alım programını azaltabileceklerini açıklamasının ardından hızla gerileyerek son 2,5 yılın en düşük seviyeleri olan $ / ons seviyesine geriledi. Altın fiyatları Temmuz ayının ortasına gelindiğinde $ / ons seviyelerinde seyretmekteydi. Öte yandan, AB ve ABD arasında bu yıl görüşmelere başlanması beklenen kapsamlı Ticaret ve Yatırım Anlaşmasının dünya ekonomisindeki dengeleri derinden etkileyeceği ve küresel ticaretin koşullarını yeniden belirleyeceği belirtilerek Türkiye nin bu çerçevenin dışında kalmamasının büyük önem taşıdığı değerlendirilmektedir. ABD Ekonomisi: Toparlanma Yavaş Dünyanın en büyük ekonomisi ABD de Merkez Bankası FED in gevşek para politikasının ve parasal genişlemenin de yardımıyla ekonomi 2012 yılının son çeyrek dönemi ile yeni yılın ilk döneminde büyümeye devam etmekte ve AB ekonomilerinden daha iyi bir görünüm sergilemekle birlikte ekonomideki 4

5 iyileşme beklentilerin altında ve yavaş gerçekleşmektedir. Öte yandan Temmuz ayı başından beri uygulamaya konulan federal bütçe kesintilerinin ekonomiyi olumsuz etkilemesinden endişe edilmektedir. ABD Merkez Bankası (FED) yüksek vergi oranları ve federal bütçe kesintilerinin ekonomik büyümeyi olumsuz etkilediğini ifade etmektedir. Bu çerçevede ABD ekonomisi 2013 yılının ilk çeyrek döneminde % 1,8 büyüme gerçekleştirirken, 2013 yılının tamamında ise % 1,9 büyüme öngörülmektedir. IMF ise ABD ekonomisinin 2013 yılında % 1,7 büyüyeceğini öngörmektedir. Ülke genelinde gıda dışı perakende satışları 2013 yılının Ocak-Haziran dönemi toplamında % 3,7 artış göstermiştir. Hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışları ise yine 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde % 3,6 artış göstermiştir. Diğer yandan, ABD genelinde ortalama hanehalkı gelirleri Nisan ayında % 0,1 artış gösterirken, Mayıs ayında ise % 0,5 artmıştır. Hanehalkı tüketim harcamaları ise Nisan ayındaki % 0,1 düşüşün ardından Mayıs ayında % 0,2 artmıştır. Öte yandan, ABD genelinde 2013 yılının ilk ayında % 7,9 seviyesinde olan işsizlik oranı, Nisan ayında % 7,5 a inerken, Mayıs ve Haziran aylarında ise % 7,6 olarak kaydedilmiştir. ABD nin güncel dış ticaret verilerine göre ülkenin mal ihracatı 2013 yılı Ocak- Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,7 artarak 652,4 milyar dolar olarak gerçekleşirken, aynı dönemde ithalat % 1,6 azalarak 953,3 milyar dolara gerilemiştir. Aynı dönemde ABD nin mallar bazında dış ticaret açığı ise % 6,1 düşüşle 301 milyar dolara gerilemiştir. Avrupa Birliği: Resesyona Devam AB ve Euro Bölgesi nde açıklanan veriler ekonomideki olumsuz gidişat ve zayıf seyrin devam ettiğini göstermektedir. Özellikle sorunlu Euro Bölgesi ekonomilerinde kronik bütçe açığı, kamu borcu, düşük büyüme ve işsizlik sorunlarına yönelik reformların uygulanmasındaki gecikmeler ve bu ülke halklarının acı ilaç niteliğindeki reformları desteklememesi krizin büyük ölçüde devam ettiğini göstermektedir. Avrupa Merkez Bankası (ECB) düşük büyüme ve işsizlikle mücadele çerçevesinde genişletici para politikasına devam edileceğini belirtmektedir. Güncel tahminlere göre Euro Bölgesi ndeki resesyonun yıl sonuna kadar devam edeceği beklenmektedir nitekim Avrupa Merkez Bankası (ECB) Euro Bölgesi ekonomilerinin 2013 yılında % 0,6 daralacağını öngörürken, 2014 yılında ise % 1,1 büyüme öngörmektedir. Bu çerçevede Euro Bölgesi ekonomilerinin büyümeyi teşvik edici reformlara devam etmelerinin gerekli olduğu düşünülmekte, bankacılık sektörünün ise toparlanmasının elzem olduğu değerlendirilmektedir. 5

6 Temmuz ayında açıklanan OECD 2013 İstihdam Raporu nda AB de genç nüfusta yaşanan yüksek işsizlik oranının önümüzdeki dönemde de devam edeceği vurgulanırken, daha üst yaş grubunda bulunan çalışanların da mali baskılarla karşı karşıya olduğu ve erken emeklilik gibi özlük haklarında kayıplar yaşandığına dikkat çekilmektedir. Aynı raporda AB genelinde vasıfsız veya düşük vasıflı işçilerin iş bulmada yaşadıkları zorluklara vurgu yapılırken, Euro Bölgesi nde işsizlik oranının 2014 yılı sonunda % 12,3 e yükseleceği belirtilmektedir. Öte yandan, AB de işsizlik oranlarında yaşanan artış ise 2012 yılının ikinci yarısında da devam etmiştir. Euro Bölgesi işsizlik oranı Mart ayında % 12,1 iken, Nisan ayında % 12,2 ye yükselmiş, Mayıs ayında ise değişmeyerek % 12,2 seviyesinde kaydedilmiştir. AB genelinde işsizlik oranı ise Mart ayında % 10,9 olarak kaydedilirken, Nisan ayında % 11 e yükselmiş, Mayıs ayında da değişmeyerek % 11 olarak kaydedilmiştir. Güncel tahminlere gore AB-27 de işsizlik oranının 2013 yıl sonunda % 11 seviyesini aşması beklenirken, Euro Bölgesi nde ise % 12,5 e ulaşması öngörülmektedir. Aynı verilere göre 2013 yılı Mayıs ayı itibariyle AB genelinde en yüksek işsizlik oranları % 26,9 ile İspanya, % 26,8 ile Yunanistan ve % 17,6 ile Portekiz de gerçekleşirken, en düşük işsizlik oranları ise % 4,7 ile Avusturya, % 5,3 ile Almanya ve % 5,7 ile Lüksemburg ta kaydedilmiştir. Güncel verilere göre, Euro Bölgesi 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,1 küçülürken, AB ekonomisi ise aynı dönemde % 0,7 daralmış bulunmaktadır. Mevcut tahminlere göre 2013 yılında Euro Bölgesi ekonomisinin % 0,3 daralacağı öngörülürken, AB genelinde ise aynı dönemde % 0 büyüme gerçekleşmesi beklenmektedir. AB genelinde 2013 yılının ilk 5 aylık döneminde perakende satışlarda durgunluk devam etmektedir. Euro Bölgesi nde perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Nisan ayında % 1 düşerken, Mayıs ayında ise % 0,1 gerilemiştir. AB genelinde ise perakende satışlar Nisan ayında % 0,6 düşerken, Mayıs ayında ise % 0,5 artmış bulunmaktadır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 9,8 azalırken, Nisan ayında ise % 2,8 artmıştır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları AB genelinde ise Mart ayında % 6,5 azalırken, Nisan ayında ise % 2,6 artış kaydedilmiştir. Diğer yandan, AB ekonomisinin önemli göstergelerinden sanayi üretimi Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Nisan ayında % 0,6 düşerken, Mayıs ayında ise % 1,3 oranında azalmıştır. AB genelinde ise sanayi üretimi Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,7 azalırken, Mayıs ayında ise % 1,6 düşüş göstermiştir. 6

7 Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,3 küçüldüğü açıklanmıştır. Almanya ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise en fazla % 0,2-0,3 büyüyeceği öngörülmektedir. AB deki krize rağmen bugüne kadar ihracat ağırlıklı güçlü büyüme trendini nispeten koruyan Alman ekonomisinin güncel verilere göre ivmesini kaybetmeye başladığı görülmektedir. Bu arada Euro Bögelsi ndeki resesyondaki derinleşmenin nedenlerinden biri olarak Almanya'da ekonomik büyümenin beklenenden daha zayıf gerçekleşmesi gösterilmektedir. Almanya için büyüme tahminleri daha önceki tahminlere göre yarı yarıya düşürülerek % 0.3'e indirilirken, 2014'te ise % 1.3 oranında büyümesi beklenmektedir. Almanya da işsizlik oranı ise ekonomideki yavaşlamaya rağmen AB ortalmasının çok altında seyretmeye devam etmekte olup, Mart ve Nisan aylarında % 5,4 seviyesindeyken, Mayıs ayında ise % 5,3 seviyesine gerilemiştir. Almanya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 0,1 ve Nisan ayında % 0,3 artış kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 1,2 artış meydana gelmiştir. AB nin sanayi üretiminde lokomotifi olan Almanya nın sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,2 artış kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 0,8 düşüş gerçekleşmiştir. AB yi derinden etkileyen finansal krize karşı güçlü sanayi ve ihracat altyapısıyla bugüne kadar iyi bir direnç gösteren Almanya nın daralan dış pazarlar nedeniyle 2013 yılının kalan bölümünde krizin etkilerini biraz daha hissetmesi ve artan enerji ve işgücü maliyetlerinin de eklenmesiyle ekonomik büyümenin yavaşlaması beklenmektedir. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,6 büyüdüğü açıklanmıştır. İngiltere ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise % 0,6-0,7 oranında büyümesi beklenmektedir. Öte yandan IMF, Nisan ayında % 0,7 olarak öngördüğü İngiltere 2013 yılı büyüme tahminini Temmuz ayında % 0,9 olarak revize etmiştir. İngiltere de işsizlik oranı ise Mart ayında % 7,7 seviyesindeyken, Nisan ayında da aynı seviyede kaydedilmiştir. 7

8 İngiltere genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 2,3 artış kaydedilirken, Nisan ayında % 0,2 düşüş, Mayıs ayında ise % 2,7 artış meydana gelmiştir. İngiltere sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2,6 düşüş kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 2,2 düşüş gerçekleşmiştir. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 küçüldüğü açıklanmıştır. Fransa ekonomisinin 2013 yılı genelinde ise en az % 0,1 0,2 küçülmesi beklenmektedir. Fransa da işsizlik oranı ise Nisan ayında % 11 seviyesindeyken, Mayıs ayında % 10,9 seviyesine gerilemiştir. İşsizlik oranının yıl sonunda % 11,2 ye yükseleceği tahmin edilmektedir. Fransa genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 0,6 düşüş kaydedilirken, Nisan ayında % 1,3 artış, Mayıs ayında ise % 0,3 düşüş meydana gelmiştir. Fransa sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,3 düşüş kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 0,4 artış gerçekleşmiştir. Öte yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, ağır borç yükü, büyümedeki zayıflık ve artmakta olan işsizlik gerekçesiyle Fransa nın kredi notunu en yüksek not olan AAA dan AA+ a düşürmüştür. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2,3 küçüldüğü kaydedilmiştir. İtalya da işsizlik oranı ise Nisan ayında % 12 seviyesindeyken, Mayıs ayında % 12,2 seviyesine yükselmiştir. İşsizlik oranının yıl sonunda % 12 nin altına düşmesi beklenmemektedir. İtalya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 2,4 düşüş kaydedilirken, Nisan ayında ise % 1,5 düşüş meydana gelmiştir. İtalya sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,7 düşüş kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 4,2 düşüş gerçekleşmiştir. Öte yandan, kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor s, ülkenin ekonomik görünümünün her geçen gün biraz daha kötüye gittiği gerekçesiyle İtalya nın kredi notunu bir basamak düşürerek BBB ye 8

9 indirmiştir. IMF ise İtalya nın bu yıl % 1,8 daralacağını öngörürken, 2014 yılında ise % 0,7 büyüme öngörmektedir. İki yıldan fazladır ağır mali borç kriziyle uğraşan İtalya da hayat koşulları giderek ağırlaşırken, yoksul insan sayısının 9,5 milyonu aştığı belirtilmektedir. Hollanda Ekonomisi Özellikle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımızda önemli pazarlarımızdan olan Hollanda ekonomisinin GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,3 küçüldüğü kaydedilmiştir. Geçmiş dönemlerde AB nin en düşük işsizlik oranına sahip olan ülkelerinden biri olan Hollanda da işsizlik oranı son yıllarda artışa geçmiş olup, bu yılın Nisan ayında % 6,5 seviyesindeyken, Mayıs ayında ise % 6,6 seviyesine yükselmiştir. Hollanda da perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Mart ayında % 5,3 düşüş kaydedilirken, Nisan ayında ise % 4,2 düşüş meydana gelmiştir. Hollanda sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,6 artış kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 1,9 artış gerçekleşmiştir. İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya ekonomisi içinde bulunduğu borç sarmalı ve durgunlaşan ekonomiye bağlı olarak artan işsizlik nedeniyle zor bir dönemden geçerken, ülkenin GSYH sinin 2013 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2 küçüldüğü açıklanmıştır. İspanya ekonomisinin 2013 genelinde ise % 1,6 küçüleceği öngörülmektedir. İspanya genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Nisan ayında % 6,6 düşüş kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 6,3 düşüş meydana gelmiştir. İspanya nın sanayi üretiminde Nisan ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,5 düşüş kaydedilirken, Mayıs ayında ise % 1,3 düşüş gerçekleşmiştir. Yunanistan ile birlikte AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip iki ülkesinden biri olan İspanya da işsizlik oranı Nisan ayında % 26,8 iken, Mayıs ayında % 26,9 seviyesine yükselmiştir. İşsizlik oranının yıl sonunda % 27 yi aşacağı tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, bir çok uzman, İspanya Hükümeti nin tasarruf ve bütçe kesintileriyle borçları azaltmaya çalışmasını doğru bulmamaktadır. Böyle 9

10 düşünen uzmanlar, asıl çözümün borç para ile bile olsa harcamaların ve tüketimin devam etmesi olduğunu ve ekonominin canlı tutularak işsizlik oranının daha da artmasının önüne geçilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkelerinde Gelişmeler Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli pazarlarından Rusya ekonomisin 2012 yılı genelinde büyüme oranı ise % 3,4 olarak açıklanırken, 2013 yılının ilk çeyrek dönem büyüme oranı ise 2009 yılından beri çeyrek dönemler bazında en düşük oran olan % 1,6 olarak kaydedilmiştir. Çeyrek dönemler bazında ekonomik büyüme ardarda 4. çeyrek dönemdir ivme kaybetmektedir. Rusya ekonomisinin en önemli sorunları arasında düşük güven ve zayıf yatırım ortamı, azalan iç tüketim ve düşen sanayi üretimi görülmektedir. Ülke genelinde perakende satışlarda 2013 yılının ilk aylarında başlayan yavaşlama devam etmektedir. Perakende satışlar Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 artarken, Mayıs ayında yavaşlayarak % 2,9 artış göstermiştir. Perakende satışlarda yavaşlama yaşanırken, Mayıs ayında % 1,4 azalan sanayi üretimi Haziran ayında % 0,1 artmıştır. Ülke genelinde enflasyon ise artmaya devam etmektedir. Rusya genelinde resmi işsizlik oranının % 6 düzeylerinde olduğu kaydedilirken, 2013 yılı sonunda işsizlik oranınında düşüş beklenmektedir. Petrol fiyatlarındaki dalgalı seyir ve kamu harcamalarındaki artış nedeniyle Rusya nın cari fazlasının 2012 yılında % 4 olan seviyesinden 2013 yılı sonunda % 2,5 e gerilemesi beklenmektedir. Hazır giyim, deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli bir pazar olan Rusya ekonomisinde 2013 yılında bir yavaşlama olsa da iç pazardaki canlılığın kısmen devam etmesi beklenirken, olası bir küresel ekonomik krizde petrol fiyatlarının düşmesi durumunda gelirlerinin büyük bölümü petrole bağlı olan Rusya ekonomisinin orta ve uzun vadede düşük de olsa sıkıntıya girme olasılığı da mevcuttur. Nitekim Rusya Devlet Başkanı Putin in de derinleşen küresel ekonomik krizin petrol ihracatçısı Rusya yı 2013 yılında daha çok etkileyebileceğini vurgulayarak ekonomi yönetiminden gerekli tedbirleri almasını istediği belirtilmektedir. Güncel tahminlere göre Rusya ekonomisinin 2013 yılında % 2,5 3,0 civarında bir oranda büyümesi öngörülürken, küresel krizin derinleşmesi durumunda bundan olumsuz etkilenecek Rus ekonomisinin büyüme oranının bu oranın altına düşebileceği belirtilmektedir. IMF ise Rusya nın 2013 yılı büyüme oranını daha önce öngördüğü % 3,4 den % 2,5 e indirmiş bulunmaktadır. 10

11 Diğer BDT Ülkelerindeki Gelişmeler Rusya dışındaki BDT ülkeleri ekonomileri 2012 yılında % 3,3 büyüme kaydederken, 2013 yılı için ise % 3,5 büyüme öngörülmektedir. BDT ülkeleri arasında birçok ihracat sektörü açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı bir hammadde ekonomisi olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Dünya Bankası verilerine gore Kazakistan da kişi başına düşen gelir resmi verilere göre 10 bin dolar düzeyine yükselmiş olup, Orta Asya ülkeleri arasında gelir büyüklüğü açısından lider konumundadır. Güncel verilere göre Kazak ekonomisi 2012 yılında % 5 oranında büyürken, 2013 yılının ilk yarısında ise % 5,1 büyüme kaydedilmiştir yıl geneli için büyüme tahmini ise % 4,5 - % 5 olarak öngörülmektedir. Ülkede işsizlik oranı da % 5 5,5 aralığında gayet düşük bir seviyededir. BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin daralma yaşanan 2013 yılının ilk çeyrek döneminde %3,1 oranında büyüdüğü tahmin edilmektedir yılının tamamı için öngörülen büyüme rakamı ise % 4 düzeyindedir. Resmi rakamlara göre ülkede işsizlik oranı halen % 5,5 düzeyinde açıklansa da gerçek oranın daha yüksek olduğu belirtilmektedir. Türkiye den yoğun bir yatırımın olduğu ve bir çok sektörde Türk mallarının hakim olduğu Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrole olan bağımlılığın azaltılarak petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünmektedir. Öte yandan, ülke ekonomisinin önemli bir kısmı hala kayıtdışı ekonomiden oluşması ekonomi yönetiminin önündeki en ciddi sorunlardan biridir. Küresel krizin yaralarını sarmaya çalışan Ukrayna da ekonomi performansını en çok etkileyen iki faktör olarak kur hareketleri ile önemli bir bölümü Rusya dan alınan doğalgazın fiyatlandırılması gösterilirken, güncel verilere göre 2012 yılında ancak % 0,2 büyüyen Ukrayna ekonomisinin 2013 yılında % 1 büyümesi öngörülmektedir yılı ilk çeyrek dönemde ise ekonominin % 0,6 büyüdüğü kaydedilmektedir. Öte yandan, ülke genelinde işsizlik oranının yaklaşık % 9 olduğu tahmin edilmektedir. Bölgenin diğer önemli ülkesi ve deri ürünleri pazarlarımızdan olan Beyaz Rusya (Belarus) ekonomisi ise yüksek enflasyon problemiyle boğuşmaktadır. 11

12 2011 yılında % 53,2 olan yıllık enflasyonun 2012 yılı sonu itibariyle % 60,2 ye yükseldiği belirtilmektedir. Beyaz Rusya ekonomisinin 2012 yılında % 1,5 2,0 aralığında büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılı için ise % 2 2,5 oranında bir büyüme öngörülmektedir yılı ilk çeyrek dönemde ise ekonomi % 4 büyüme göstermiştir. IMF ise Beyaz Rusya ekonomisinin 2013 yılında % 2,1 büyüdüğünü öngörürken, 2014 yılında ise % 2,6 büyüme tahmin etmektedir. Bilindiği gibi Beyaz Rusya ekonomi ve dış ticaret açısından büyük ölçüde Rusya ya bağımlı olup, Beyaz Rusya, Rusya ve Kazakistan arasında kurulan gümrük birliği de 2012 yılının Ocak ayından beri yürürlüktedir. Bu çerçevede Beyaz Rusya ile Rusya arasındaki ticaret hacminin 2012 yılında 45 milyar dolara ulaştığı kaydedilmektedir. Ortadoğu Ekonomileri Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan İran, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. Bu çerçevede, ABD nin öncülük ettiği ek mali yaptırımlara AB nin de destek vermesinin de etkisiyle Türk bankacılık sistemi de İran bankaları ile çalışmama noktasında baskı altında olup, İran ile ticaret yapan Türk firmalarının ödemelerini tahsil etme seçenekleri sınırlanmış bulunmaktadır. Bu kapsamda AB, İran a yönelik yaptırımların kapsamını daha da genişleterek insani ihtiyaçlar dışında Avrupalı banka ve finans kuruluşlarının İran bankalarıyla tüm işlemlerini yasaklarken, İran Merkez Bankası na yönelik kısıtlamaları da genişletmiştir. Uluslararası yaptırımlar nedeniyle İran ın petrol gelirlerinin geçmiş yıllara gore % 50 azaldığı belirtilmektedir. Öte yandan, İran para birimi Riyal in dolar karşısında 2012 yılında ciddi değer kaybetmesi ve İran Merkez Bankası nın döviz sıkıntısı nedeniyle İran a yapılan ithalatlarda döviz tahsisinde zorluk çıkarması Türkiye den bu pazara yapılan ihracatı daha da zorlaştırmaktadır. Diğer yandan, İran ekonomisinin ağırlaşan yaptırımlar nedeniyle 2012 yılında en az % 1 düzeyinde küçüldüğü tahmin edilirken, işsizlik oranının ise % 20 ye yaklaştığı tahmin edilmektedir. Halk hayat pahalılığından yakınmakta ve gerek ambargo, gerekse İran Hükümeti nin döviz sıkıntısından dolayı kendi koyduğu yasaklar nedeniyle birçok kalem ürünün temininde zorluk yaşanmaktadır. Resmi yıllık enflasyon oranı % 30 olarak açıklanmasına rağmen özellikle gıda ürünlerinde enflasyon oranının % 60 ı bulduğu kaydedilmektedir. İran ekonomisinin 2013 yılında ise % 1,3 1,5 oranında daralması beklenmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden ve Türkiye nin yükselen ihracat pazarı Irak ekonomisinin 2012 yılında % 10 un üzerinde bir oranda büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılında ise en az % 9 oranında büyüme beklenmektedir. 12

13 30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmakta ve Kuzey Irak ta bir çok Türk hazır giyim firması mağaza açmaktadır. Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Halen milli gelirin büyük bölümü petrol ihracatından sağlanmaktadır. Güncel tahminlere göre Irak 2035 e kadar petrol ihracatından yıllık ortalama 200 milyar dolar olmak üzere toplam yaklaşık 5 trilyon dolarlık bir gelir beklemektedir. Diğer yandan, bilindiği üzere Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi bölgeye gerçekleştirilen ithalatta sevk öncesi inceleme uygulamasını kesin olarak başlatmış, buna istinaden ihracatçıların ihraç mallarını sevk etmeden önce, yetkilendirilmiş olan Bureau Veritas ile SGS gözetim şirketlerinden uygunluk belgesi edinmeleri zorunlu hale getirilmiştir. Sözkonusu uygulama nedeniyle ihracatçılarımız zaman ve maliyet yönünden çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadır. Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'sinin 600 milyar doları aştığı hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 25 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Öte yandan, yüksek refah düzeyine rağmen genç nüfus arasında işsizlik oranının yüksek olduğu kaydedilmektedir. Güncel verilere göre Suudi Arabistan ın 2012 yılında % 6 düzeyinde bir oranda büyüdüğü tahmin edilirken, 2013 yılında ise % 4 ün üzerinde bir oranda büyüme beklenmektedir. Öte yandan, Suudi Arabistan da daha once Perşembe ve Cuma olan haftasonu tatilinin Haziran ayında kraliyet kararnamesiyle Cuma ve Cumartesi olarak değiştirildiği bildirilmektedir. Başta tekstil ve hammaddeleri olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli bir pazarı olan Ortadoğu ülke grubundaki Suriye tarafından Serbest Ticaret Anlaşması nın askıya alınması ve Türkiye den yapılan ihracatlarda % 30 oranında ek gümrük vergisi uygulanması sonucunda genel ihracatın yanı sıra geçmiş dönemlerde en fazla sektörel ihracatımızın olduğu tekstil ve hammaddeleri ihracatında 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde % 49,4 düşüş yaşanırken, geçtiğimiz yıl dibe vuran hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı ise özellikle Nisan ve Mayıs aylarındaki artışların etkisiyle Ocak-Haziran döneminde % 729,7 artmış bulunmaktadır. Uluslararası yaptırımlar ve iç savaş nedeniyle Suriye ekonomisinin 2012 yılında % 10 un üzerinde bir oranda küçüldüğü tahmin edilirken, ülkede gıda ve akaryakıt temininde sıkıntılar yaşanmaktadır. 13

14 Türkiye Ekonomisi: İhracat Yavaşlıyor 2012 yılında % 2,2 büyüyen Türkiye ekonomisinin, 2013 yılının ilk çeyrek döneminde beklentilerin üzerine çıkarak % 3 büyüdüğü açıklanmıştır. Böylece 2012 yılında ivme kaybeden büyüme oranı artışı, 2013 yılının ilk çeyrek döneminde yeniden yükselişe geçmiştir yılında sadece net ihracatın katkısıyla sınırlı büyüyen ekonomi, 2013 yılında ise daha çok iç talepte yaşanan artış ile kamu harcamalarındaki artış sayesinde büyümekte olup, net ihracatın etkisi daha sınırlı biçimde gerçekleşmektedir yılının ilk çeyrek döneminde kamu yatırım harcamalarındaki hızlı artış dikkat çekerken, özel sektör yatırımları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre % 9,1 azalmıştır. IMF verilerine göre Türkiye ekonomisinin 2013 yılında % 3,4, 2014 yılında ise % 3,7 büyüyeceğini tahmin edilirken, OECD ise 2013 yılı büyüme oranını % 3,1 olarak öngörmekte, 2014 yılında ise % 4,6 büyüme tahmininde bulunmaktadır. OECD, % 4,6 büyüme oranıyla Türkiye nin 2014 yılında OECD üyeleri arasında Şili nin ardından en yüksek büyümenin kaydedileceği ülke olacağı öngörüsünde bulunmaktadır. OECD İstihdam Raporu nda Türkiye nin 2013 ve 2014 yıllarında OECD üyeleri arasında en fazla istihdam artışı sağlayan üçüncü ülke olacağı tahmin edilmektedir. Öte yandan, son dönemde dünya ekonomisinde yaşanan olumsuz gelişmelerle birlikte aşağı yönlü revize edilen büyüme hedeflerine paralel Orta Vadeli Ekonomik Program da (OVP) % 4 olarak öngörülen 2013 yılı büyüme hedefinde de aşağı yönlü revize olabileceği belirtilmektedir. Ekonominin lokomotifi olan ihracat 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde yavaşlayarak % 2,5 artışla 74,7 milyar dolara yükselirken, başlıca ihracat pazarlarımızın yeraldığı AB deki daralmanın 2013 yılının kalan bölümünde de devam ederek ihracat artışını olumsuz yönde etkilemesi beklenmektedir. Öte yandan, 2012 yılında ithalatın hız kesmesiyle azalan dış ticaret açığında 2013 yılının ilk 5 aylık döneminde yeniden artışa geçen iç talebin de etkisiyle kısmi bir yükseliş sözkonusudur. TUİK verilerine göre Türkiye genel ihracatı 2013 yılının ilk 5 aylık döneminde % 2,9 artışla 62,8 milyar dolara yükselirken, ithalat ise aynı dönemde % 8,1 artışla 104,8 milyar dolara yükselmiştir. Bu sonuçlara göre yılın ilk 5 aylık döneminde dış ticaret açığı % 17,9 artışla 42 milyar dolara yükselmiş ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 63 iken, bu yılın Ocak-Mayıs döneminde ise % 60 olarak gerçekleşmiştir yılının ikinci yarısında da sektörlerimizin en büyük ihracat pazarı olan AB nin borç krizine bağlı olarak daralması beklenirken, alternatif pazarlar olarak değerlendirilen Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Rusya daki gelişmelerin de dış ticaret dengesinin seyrinde etkili olacağı düşünülmektedir. Bu dönemde Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yapılan ihracatta artışlar yaşanırken, AB ülkelerinin toplam ihracat içindeki payı da sektörler arasında farklar yaşansa da- düşmeye devam etmektedir. 14

15 Sanayi üretiminde yılın ikinci çeyrek döneminde karışık sinyaller alınmaktadır, nitekim TÜİK sanayi üretim endeksine göre imalat sanayii endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre Nisan ayında % 3,7 artış gösterirken, Mayıs ayında ise % 1,4 artmış bulunmaktadır. Merkez Bankası tarafından açıklanan kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayii kapasite kullanım oranı 2013 yılı Mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre % 0,1 artışla % 74,8'e yükselirken, Haziran ayında ise yine bir önceki yıla göre % 0,7 artışla % 75,3 olarak kaydedilmiştir. Öte yandan, ekonominin yavaşlamasıyla birlikte yılın ilk aylarında aylık bazda yükselen işsizlik oranları Nisan ayıyla birlikte tekrar düşmeye başlamıştır. Bu çerçevede TÜİK tarafından açıklanan verilere göre işsizlik oranı 2012 yılı Şubat ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,1 artarak % 10,5 e yükselirken, Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,2 artarak % 10,1 seviyesine yükselmiş ve Nisan ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre % 0,3 artmasına rağmen önceki aylara göre azalarak % 9,3 olarak açıklanmıştır. Diğer yandan, son dönemde artan döviz kurlarına paralel yükselen enerji ve ithal aramal maliyetlerinin de etkisiyle Haziran ayında enflasyon tekrar yükselişe geçmiştir. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Haziran ayında aylık bazda % 0,76 artarken, yıllık artış oranı ise % 8,30 a ulaşmıştır. Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ise Haziran ayında % 1,46 artarken, yıllık artış oranı ise % 5,23 olarak kaydedilmiştir. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak, Mayıs ve Haziran aylarında küresel dalgalanmaların da etkisiyle dolar ve euro da artış meydana gelirken, Temmuz ayının ilk haftası itibariyle 1,96 / TL sınırını aşan dolar daha sonra 1,93/TL seviyelerine gerilemiştir. İhracat sektörlerimizin rekabet gücünü doğrudan etkileyen euro/dolar paritesi ise Haziran ayında 1,28-1,29 aralığında seyrederken, Temmuz ayının ortasında ise 1,30-1,31 bandına yerleşmiştir yılının ikinci yarısında da, başta Euro Bölgesi kaynaklı olmak üzere küresel ekonomiye ilişkin risklerin varlığını koruyacağı tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, döviz kurundaki gelişmelerin sağladığı nisbi rekabet avantajına rağmen dış talepte 2013 yılının 2. yarısında ciddi bir iyileşme beklenmemektedir. Mevcut iç ve dış ortam çerçevesinde 2013 yılının kalan bölümünde Türkiye ekonomisini bekleyen en önemli risklerin başında başta Euro Bölgesi olmak üzere Avrupa ekonomilerinde belirginleşen durgunluğun ihracatımıza yaptığı olumsuz etkinin daha da artması yer almaktadır. Bu noktada, ülkemizin ticari ilişkilerinin ağırlıklı olduğu başta AB olmak üzere gelişmiş ülkelerde istihdam alanındaki toparlanmanın çok zayıf olması ve bununla bağlantılı olarak önümüzdeki dönemlerde bu ülkelerde özel tüketim harcamalarının zayıf kalmasının sonucunda bu ülkelere ihracatlarda durgunluğun önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir. 15

16 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ Deri ve Deri Ürünleri İhracatında % 15,4 Artış Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıt rakamlarına göre, 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde Türkiye genel ihracatı % 2,5 oranında artarak 74,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı ise % 15,4 artışla 846,6 milyon dolara yükselmiştir. (Bkz. Tablo II.1) 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde gerçekleştirilen 846,6 milyon dolar tutarındaki deri ve deri mamulleri ihracatı ile sektörün Türkiye toplam ihracatındaki payı % 1,1 olmuştur yılının aynı döneminde bu rakam % 1,0 düzeyinde bulunuyordu. Deri ve deri mamülleri ihracatının Türkiye genel ihracatından aldığı pay aşağıdaki tabloda görülmektedir. Tablo III.1 16

17 III. AYLAR İTİBARİYLE İHRACATIN SEYRİ Deri ve Deri Ürünleri İhracatı Ocak Ayında % 28,7 Arttı 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının aylık seyri incelendiğinde, Ocak ayında iyi bir başlangıç yaparak geçen yılın aynı dönemine göre % 28,7 artışla 115,6 milyon dolara yükseldiği, Şubat ayında ise % 26,3 artışla 130,8 milyon dolar olarak kaydedildiği görülmektedir. Deri ve deri ürünleri ihracat seyri Mart ayında ise hız keserek bir önceki yılın aynı dönemine göre % 3 artışla 154,5 milyon olarak kaydedilmiştir. Nisan ve Mayıs aylarında sırasıyla % 18,8 ve % 21,9 oranlarındaki artışlarla tekrar yükselişe geçen deri ürünleri ihracatı, Haziran ayında tekrar yavaşlayarak % 5,2 artış kaydedilmiştir. Bu verilere göre 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde deri ve deri ürünleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre % 15,4 artışla 846,6 milyon dolara yükselmiştir yılı Ocak-Haziran dönemi deri ve deri mamulleri ihracatı aylık seyri, aşağıdaki tablolarda görülmektedir. Tablo IV.1 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Grafik IV.1 17

18 IV. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI VE ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT Başlıca Pazarlar Bazında Değerlendirme Deri ve deri ürünleri ihracatımızın ülkeler bazında en önemli pazarı olan Rusya ya yapılan ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 21,7 artışla 198,2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Rusya'nın Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı % 23,4 tür. Deri ve deri ürünleri ihracatının AB pazarındaki önemli ülkesi İtalya ya yapılan ihracat, düşüşle geçen 2012 yılının ardından yeni yılın ilk yarısında % 1,6 azalarak 69,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. AB pazarının diğer önemli ülkesi Almanya ya deri ürünleri ihracatı ise aynı dönemde % 0,3 artışla 54,8 milyon dolar olmuştur. Bu dönemde deri ürünleri ihracatında İtalya nın payı % 8,2 olurken, bu dönemde deri ürünleri ihracatı pazarları içinde 3. sırada bulunan Almanya nın payı ise % 6,5 olarak kaydedilmiştir. Son dönemlerde deri ve deri ürünleri ihracatının yükselen pazarı olan Irak a ihracat bu dönemde de % 53,2 gibi yüksek bir oranda artarak 54,7 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülkenin toplam deri ürünleri ihracatındaki payı % 6,5 olurken deri ürünleri ihracatı pazarları içinde 4. sırada yeralmaktadır. Deri ve deri ürünleri ihracatında diğer öne çıkan ülkeler arasında bu dönemde ihracatta % 43,2 artış göstererek 30,2 milyon dolara yükselen ve payını % 3,6 ya çıkaran Çin ile % 20,4 artışla 29,2 milyon dolara ve % 3,5 pazar payına ulaşan Ukrayna nın yanı sıra % 24,7 artışla 28,1 milyon dolara yükselten ve payını % 3,3 e çıkaran Hong Kong dur. Öte yandan, deri ve deri ürünleri ihracatında AB pazarının diğer önemli ülkeleri olan İngiltere ye bu dönemde yapılan ihracat % 2,3 azalarak 31,9 milyon dolara gerilerken, diğer önemli pazar Fransa ya yapılan ihracat ise % 1,6 düşüşle 30,6 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Son dönemlerin yükselen pazarı Kırgızistan a yapılan deri ürünleri ihracatı söz konusu dönemde % 33,4 artışla 12,7 milyon dolara yükselmiştir. Geçmiş dönemlerde, dönem dönem ilk 10 pazar arasına giren diğer önemli pazarlarımızdan ABD, Bulgaristan, Kazakistan, Hollanda ve İspanya, bu dönemde sırasıyla 11., 13., 16., 17. ve 22. pazarlar olarak kendilerine yer bulmuşlardır. (Bkz. Tablo syf. 41) Deri ve deri ürünleri ihracatında 14. sırada yer alan Romanya ya ihracat 2013 yılının ilk 6 ayında % 52,8 artışla 11,5 milyon dolara yükselirken, 15. sırada bulunan BAE ne ihracat ise % 64,1 artışla 11,1 milyon dolara yükselmiştir. (Bkz. Tablo syf. 41) 18

19 Ülke Grupları Bazında Değerlendirme Ülke grupları açısından değerlendirildiğinde, deri ve deri ürünleri ihracatımızın % 33 lük payıyla en önemli pazarı olan AB-27 ülke grubuna yapılan ihracat 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde % 1,1 artışla 279 milyon dolar olmuştur. Deri ve deri ürünleri ihracatında diğer önemli pazarımız olan eski Doğu Bloğu ülke grubuna yapılan ihracat, bu dönemde % 17,3 oranında artarak 247,7 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülke grubunun Türkiye toplam deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı ise % 29,3 olarak kaydedilmiştir. Ülke grupları arasında bu dönemde en yüksek artış oranı ise % 49 ile Ortadoğu ülke grubunda kaydedilmiştir. Ortadoğu ülkelerine bu dönemde 119,4 milyon dolar değerinde deri ve deri ürünleri ihracatı yapılırken, toplam deri ihracatı içindeki payı ise % 14,1 e yükselmiştir. Ülke grupları açısından diğer yüksek oranlı artışlarda Asya ülkeleri grubuna ihracat % 38,6 artış gösterirken, Diğer Avrupa ülke grubuna yapılan deri ve deri ürünleri ihracatı ise % 38,3 oranında artış göstermiştir. Yine bu dönemde Amerika ülkeleri pazarına yapılan ihracatın % 10,4 düşmesi de olumsuz bir gelişme olarak dikkat çekmektedir. 19

20 AB ne İhracatta % 1,1 Artış Deri ve deri mamulleri ihracatımızda iki büyük pazarımızdan biri olan AB ülkelerine yönelik ihracatımız, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 1,1 oranında artarak 279 milyon dolara yükselmiştir. AB ülkeleri arasında 69,2 milyon dolarlık ihracat ve % 8,2 lik payla İtalya, 54,8 milyon dolar ihracat ve % 6,5 lik payla Almanya, 31,9 milyon dolar değerinde ihracat ve % 3,8 payla İngiltere ile 30,67 milyon dolar ihracat ve % 3,6 payla Fransa en büyük alıcılardır. Bu dönemde deri ve deri mamulleri ihracatı İtalya ya % 1,6 oranında azalırken, Almanya ya % 0,3 artmış, İngiltere ve Fransa ya ise sırasıyla % 2,3 ve % 1,6 oranlarında düşmüş bulunmaktadır. İtalya AB Pazarında Birinci Deri ve deri ürünleri ihracatında Rusya Federasyonu ndan sonra en önemli ikinci pazarımız olan İtalya ya yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,6 20

21 oranında azalarak 69,2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İtalya'nın deri ve deri ürünleri ihracatımızdaki payı bu dönemde % 8,2 olarak gerçekleşmiştir. İtalya pazarına en fazla saraciye ürünleri ihracatı yapılmakta olup, bu gruptaki ürünlerden yapılan ihracat bu dönemde % 3,4 oranında düşüş göstererek 31,1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İtalya'nın toplam saraciye ihracatındaki payı % 27,1 olup, bu ürün grubunda Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı pazar durumundadır. Almanya ya İhracat Durgun Almanya ya yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, durgun geçen 2012 yılının ardından, 2013 yılının ilk yarısında da ancak % 0,3 oranında artarak 54,8 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Almanya'nın deri ve deri ürünleri ihracatımızdaki payı bu dönemde % 6,5 olarak kaydedilmiştir. Almanya pazarına en fazla deri-kürk konfeksiyon ihracatı yapılmakta olup ve bu gruptaki ürünlerden yapılan ihracat bu dönemde % 9,8 oranında düşüş göstererek 18,6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Deri-kürk konfeksiyon ihracatında Almanya nın pazar payı yaklaşık % 8,2 olup, bu dönemde 3. büyük pazarımız durumundadır. İngiltere ve Fransa'ya İhracatta Düşüş AB ülke grubunun önemli pazarı İngiltere ye yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, 2013 yılının ilk 6 aylık döneminde % 2,3 oranında azalarak 31,9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece İngiltere nin deri ve deri ürünleri ihracatımızdaki payı % 3,8'e gerilemiştir. AB ülke grubunun diğer önemli bir pazarı olan Fransa ya yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise, 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde % 1,6 oranında azalarak 30,6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Fransa'nın deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı % 3,6 dır. Bulgaristan ve Romanya'ya İhracat Artarken, İspanya ya İhracatta Sert Düşüş AB ülke grubunda yeralan diğer önemli pazarlardan Bulgaristan a yapılan ihracat, anılan dönemde % 6,6 oranında artarak 11,9 milyon dolara yükselirken, bu ülkenin toplam deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı da % 1,4 olmuştur. Bu dönemde AB ülkelerinin çoğuna deri ve deri ürünleri ihracatı düşerken, Romanya ya yapılan ihracat ise % 52,8 gibi yüksek bir artışla 11,5 milyon dolara yükselmiş ve deri ürünleri ihracatındaki payı da % 1,4 olarak kaydedilmiştir. Önceki yılların başlıca pazarlarından İspanya ya yapılan ihracat ise bu dönemde % 33,4 gibi ciddi bir düşüşle 8,2 milyon dolara gerilemiş ve deri ürünleri ihracatındaki payı % 1 olarak kaydedilmiştir. 21

22 Daha alt sıralarda yer almasına karşın bu dönemde % 65,4 artışla 5 milyon dolar değerinde ihracat yapılan İsveç ile % 135,7 artışla 4 milyon dolar değerinde deri ve deri ürünleri ihracatı yapılan Estonya nın yanısıra % 142,3 artışla 1,7 milyon dolara yükselen Portekiz de ihracat artışlarıyla dikkat çeken pazarlar arasında yer almaktadır. AB ülkelerine Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı aşağıdaki tablodaki gibidir. Eski Doğu Bloku Ülkelerine İhracatta % 17,3 Artış 2013 yılının ilk yarısında Eski Doğu Bloku ülke grubuna yönelik ihracat % 17,3 oranında artış ile 247,7 milyon dolara yükselmiştir. Eski Doğu Bloku ülke grubunun payı ise aynı dönemde % 29,3 e çıkmış bulunmaktadır. 22

23 Bu ülke grubunda yeralan Rusya, deri sektörü açısından en önemli pazar olup, bu ülkeye yapılan ihracat sözkonusu dönemde % 21,7 oranında artarak 198,2 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülke grubunun diğer önemli pazarı Ukrayna ya yapılan deri ve deri ürünleri ihracatı söz konusu dönemde % 20,4 oranında artarak 29,2 milyon dolar olarak gerçekleşirken, söz konusu ülkenin deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı ise % 3,5'e yükselmiştir. Bu ülke grubunda yer alan Gürcistan a yapılan deri ve deri ürünleri ihracatının aynı dönemde % 24,7 düşüşle 3,4 milyon dolara düşmesi dikkat çekerken, Sırbistan a yapılan ihracat ise % 8,5 artışla 3,2 milyon dolara yükselmiştir. Geçmiş dönemlerin yükselen pazarlarından Beyaz Rusya ya yapılan deri ve deri ürünleri ihracatı ise bu dönemde % 37,1 düşüşle 1,8 milyon dolara gerilemiştir. Rusya Pazarına İhracatta % 21,7 Artış 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 21,7 artışla 198,2 milyon dolar değerinde deri ve deri ürünleri ihracatı yapılan en önemli deri ve deri ürünleri pazarımız Rusya'nın toplam deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı bu dönemde % 23,4'e yükselmiş bulunmaktadır. Rusya'ya en fazla deri-kürk konfeksiyon ihracatı yapılmakta olup, sözkonusu dönemde bu ürün grubunda Rusya ya yapılan ihracat % 24,4 oranında artarak 106,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Türkiye nin toplam deri-kürk konfeksiyon ihracatının % 46,9 u Rusya ya yapılmakta olup, doğal olarak en büyük pazar durumundadır. Rusya ya ihracatta diğer önemli bir ürün grubu ayakkabı olup, bu ürün grubunda 65,6 milyon dolar ihracat ve % 18,1 pazar payı ile Rusya birinci pazar konumundadır. Rusya ya bu dönemde ayakkabı ihracatında % 22,6 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Eski Doğu Bloku ülkelerine Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı aşağıdaki tablodaki gibidir. 23

24 Türk Cumhuriyetleri nde Kırgızistan En Büyük Pazar Türk Cumhuriyetleri olarak adlandırdığımız ülkelere yönelik ihracat 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 5,1 oranında artarak 48,7 milyon dolar olmuştur. Bu grubun yükselen pazarı olan Kırgızistan a yapılan ihracat söz konusu dönemde % 33,4 artışla 12,7 milyon dolara yükselerek bu ülke grubunun en büyük pazarı haline gelirken, pazar payı da % 1,5 e yükselmiştir. Bu grupta önceki dönemlerin başlıca pazarı olan Kazakistan a yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı bu dönemde % 24 azalarak 10,4 milyon dolara düşmüş bulunmaktadır. Bu ülke grubunda yeralan diğer önemli pazar Azerbaycan'a anılan dönemde % 4,6 düşüşle 8,7 milyon dolar değerinde ihracat yapılırken, Türkmenistan'a ihracat % 4,1 artışla 6,4 milyon dolar değerinde deri ve deri ürünü ihracatı yapılmıştır. Türk Cumhuriyetleri ülke grubunun diğer pazarı Tacikistan a yapılan ihracat ise bu dönemde % 59,7 artışla 5,6 milyon dolara yükselmiştir. Türk Cumhuriyetlerine Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı aşağıdaki tablodaki gibidir. 24

25 Ortadoğu Ülkelerine İhracat % 49 Arttı Deri ürünleri ihracatımız içinde % 14,1 paya sahip olan Ortadoğu ülkelerine bu dönemde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre % 49 oranında artarak 119,4 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülke grubunda en önemli pazarımız olan Irak a yapılan ihracatta % 53,2 artış gerçekleşmiş ve 54,7 milyon dolarlık ihracat düzeyine ulaşılmıştır. Böylelikle, Irak'ın toplam deri ihracatındaki payı % 6,5 e yükselmiştir. Sözkonusu ülke grubunun diğer önemli pazarı olan Suudi Arabistan a yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise bu dönemde % 15 artış göstererek 27,8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ortadoğu ülke grubunun diğer önemli bir pazarı da, bu dönemde 11,1 milyon dolar değerinde deri ve deri ürünleri ihracatı yapılarak, geçen yıla göre % 64,1 artış yaşanan BAE dir. Sözkonusu ülke grubu içindeki önemli pazarlarımızdan İsrail e yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise bu dönemde % 29,6 artış göstererek 5,7 milyon dolar olarak gerçekleşirken, sözkonusu dönemin iki yükselen pazarı Umman ve Yemen e yapılan ihracat sırasıyla % 385,9 ve % 2605,7 oranlarında artarak 5 milyon dolar ve 4,5 milyon dolara yükselmiştir. İran a yapılan deri ürünleri ihracatı ise bu dönemde % 80,7 artışla 4,1 milyon dolara yükselmiştir. İhracat değeri yüksek olmamakla birlikte % 131,8 artışla 1,4 milyon dolar değerinde ihracat yapılan Kuveyt de bu dönemde Ortadoğu nun ihracat artışı açısından dikkat çeken diğer pazarı olmuştur. Ortadoğu ülkelerine Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı aşağıdaki tablodaki gibidir. 25

26 Asya ve Okyanusya Ülkeleri Pazarında Çin ve Hong Kong Lider Asya ve Okyanusya ülke grubuna 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, bir önceki yıla göre % 38,6 oranında artarak 79,1 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup, bu ülke grubunun toplam deri ve deri mamulleri ihracatındaki payı % 9,3 olmuştur. Bu ülke grubunda en büyük alıcı Çin olup, Hong Kong da diğer bir önemli pazardır. Çin e yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı bu dönemde % 43,2 oranında artarak 30,2 milyon dolara yükselirken, Hong Kong a yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise % 24,7 artarak 28,1 milyon dolara çıkmıştır. Çin'in bu dönemde deri ihracatındaki payı % 3,6 olurken, Hong Kong un payı ise % 3,3 düzeyindedir yılının Ocak-Haziran döneminde Çin ve Hong Kong a yapılan deri ve deri ürünleri ihracatının büyük bölümü yarı işlenmiş/bitmiş deri ve kürkten oluşmaktadır. Bu dönemde Çin e % 37 artışla 26,8 milyon dolar değerinde yarı işlenmiş/bitmiş deri ve kürk ürünü ihraç edilirken, Hong Kong a ise % 24,7 artışla 25 milyon dolar değerinde ihracat yapılmıştır. Asya pazarının diğer önemli bir ülkesi olan G. Kore'ye bu dönemde % 175,9 gibi yüksek oranda artışla 7,2 milyon dolar değerinde ihracat yapılırken, Japonya pazarına yapılan ihracat % 11,3 artışla 2,3 milyon dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde Hindistan a yapılan deri ve deri ürünleri ihracatı ise % 34,4 artışla 1,9 milyon dolara yükselmiştir. İhracat değerleri yüksek olmamakla birlikte bu dönemde Vietnam a yapılan ihracatta yaşanan % 70,3 oranında artış ile Tayvan a yapılan ihracatta yaşanan % 49,9 oranında artış da dikkat çekmektedir. 26

27 Asya ve Okyanusya ülkelerine 2012 ve 2013 yıllarının Ocak-Haziran dönemlerinde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının karşılaştırmalı seyri aşağıdaki tablodan izlenebilmektedir. Afrika Pazarına İhracatta % 23,5 Artış Deri ürünleri ihracatımız içinde % 4,2 oranında paya sahip olan Afrika ülkelerine, 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde 36 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken, bu ülke grubuna yönelik ihracatta % 23,5 artış yaşanmıştır. Bu ülke grubunda bu dönemde en büyük pazar olan Libya ya yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı % 17,8 oranında artarak 8,2 milyon dolar olmuştur. Aynı dönemde, bu ülke grubunda yer alan Cezayir e yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı % 49 oranında artarak 7,6 milyon dolar olarak gerçekleşirken, Mısır a yapılan ihracat % 59,6 artışla 6,8 milyon dolara ulaşmıştır. Daha alt sırada yer almasına karşın G. Afrika Cumhuriyeti ne yapılan ihracatın bu dönemde % 58,9 oranında artması da dikkat çekmektedir. Afrika ülkelerine bu dönemde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının karşılaştırmalı seyri aşağıdaki tablodan izlenebilmektedir. 27

28 Amerika Pazarında % 10,4 Düşüş Deri ürünleri ihracatımız içinde % 1,9 oranında paya sahip olan Amerika ülkelerine, bu dönemde 15,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken, bu ülke grubuna yönelik ihracatta % 10,4 düşüş yaşanmıştır. Bu ülke grubunda en önemli pazar olan ABD ye bu dönemde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı % 4,5 oranında yükselerek 13,1 milyon dolar olmuştur. Aynı dönemde, bu ülke grubunda yer alan Kanada ya yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı % 0,2 oranında artarak 1,6 milyon dolar olarak gerçekleşirken, Şili ye yapılan ihracat ise % 184 oranında artışla 240 bin dolar olarak kaydedilmiştir yılında ciddi ihracat artışları yaşanan İngiliz Virgin Adaları na yapılan ihracat bu dönemde ise % 97,1 düşüş göstermiştir. Amerika ülkelerine yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının karşılaştırmalı seyri aşağıdaki tablodan izlenebilmektedir. 28

29 Diğer Avrupa Ülkelerinde % 38,3 Artış Diğer Avrupa Ülkeleri grubuna yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde 16,8 milyon dolar düzeyinde gerçekleşerek, bir önceki yılın aynı dönemine göre % 38,3 oranında artış göstermiştir. Sözkonusu ülke grubunun toplam deri ve deri mamulleri ihracatı içerisindeki payı, bu dönemde % 2 olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bu ülke grubunun en önemli pazarı olan İsviçre'ye yapılan ihracat bu dönemde % 28 artarak 8,9 milyon dolara yükselmiştir. Bu grubun diğer önemli pazarı olan KKTC ye yapılan ihracatta ise % 32,6 artış gerçekleşerek 5,5 milyon dolar, Norveç e ise % 151 artışla 2,3 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir. Diğer Avrupa ülkelerine yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının karşılaştırmalı seyri aşağıdaki tablodan izlenebilmektedir. 29

30 V. ALT SEKTÖRLERE İLİŞKİN TESPİTLER Deri Sektörü sekiz ayrı alt sektörden oluşmaktadır; Bunlar; Fasıl : Ham deriler, Fasıl 4301: Ham kürk, Fasıl : Yarı işlenmiş / bitmiş deriler, Fasıl 4302: İşlenmiş kürk, Fasıl : Deri giyim, Fasıl : Kürk giyim eşyası, Fasıl 4201, 4202, /29/30/40, 4204, 4206: Saraciye, Fasıl 64: Ayakkabı ve ayakkabı aksamıdır. 30

31 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde deri ve deri ürün grupları içerisinde en çok ihracat ayakkabı ürünlerinde yapılmış olup, 363,2 milyon dolarlık ihracat ile bir önceki yıla göre % 27,9 oranında artış kaydedilmiştir. Ayakkabı ürün grubunun toplam deri ve deri ürünleri ihracatındaki payı bu dönemde % 42,9 düzeyine yükselmiştir. Deri ve deri ürün grupları içinde diğer yüksek ihracat yapılan grup deri giyim ve kürk giyim ürünlerinden oluşan deri konfeksiyon grubu olup, bu ürün grubundan gerçekleştirilen toplam ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde geçen yıla göre % 12 oranında artarak 226,8 milyon dolara yükselmiştir. Deri giyim ve kürk giyim ürün gruplarının Türkiye toplam deri ihracatındaki payı % 26,8 düzeyindedir. Deri konfeksiyon ürün grubunu oluşturan iki önemli kalemden deri giyim ürün grubundan gerçekleştirilen ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 19,9 oranında artarak 122 milyon dolara yükselirken, bu ürün grubunun Türkiye toplam deri ve deri mamulleri ihracatındaki payı % 14,4 olarak kaydedilmiştir. Deri konfeksiyon ürün grubunun diğer kalemi kürk giyim eşyası grubundan ise bu dönemde 104,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş olup, 2012 yılının eş dönemine göre % 4,1 oranında artış meydana gelmiştir. Kürk giyim ürün grubunun Türkiye toplam deri ve deri mamulleri ihracatındaki payı ise bu dönemde % 12,4 olarak kaydedilmiştir. Yarı işlenmiş / bitmiş deri ve işlenmiş kürk ürün grupları toplamında 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde 140 milyon dolarlık ihracat yapılmış olup, bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı % 17,5 seviyesindedir. Bu ürün grupları toplamının Türkiye toplam deri ve deri mamulleri ihracatındaki payı % 16,5 olarak hesaplanmaktadır. Deri ve deri ürünleri ihracatının diğer önemli bir grubu olan saraciye ürün grubundan bu dönemde % 9,2 düşüşle 114,8 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Saraciye ürün grubunun Türkiye toplam deri ve deri mamülleri ihracatındaki payı ise % 13,6 dır. Deri ve deri ürünleri ihracatında diğer ürün gruplarına göre daha az ihracat yapılan ham deri ve ham kürk ürün grupları toplamında ihracat ise bu dönemde 45 bin dolardan 906 bin dolara yükselmiştir. 31

32 Belli Başlı Pazarlarda Ürün Grupları Bazında Değerlendirme 1- Ham Deri ve Ham Kürk Grubu 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde Çin e 286 bin dolar, Hong Kong a 141 bin dolar, Almanya ya 116 bin dolar, Fransa ya 59 bin dolar, İtalya ya 42 bin dolar, Rusya ya ise 36 bin dolar dolar değerinde ham deri ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ham deri ihracatı bu dönemde 44 bin dolardan 748 bin dolara yükselmiştir. Aynı dönemde, ham kürk ürün grubunda, Hong Kong a 119 bin dolar, Tayland a ve Gana ya ise 17 şer bin dolar değerinde ihracat yapılmıştır. Geçen yılın aynı döneminde sadece bin dolar seviyesinde olan ham kürk ihracatı bu dönemde 158 bin dolara yükselmiştir yılının Ocak-Haziran döneminde Türkiye den Çin e 286 bin dolar, Hong Kong a 260 bin dolar, Almanya ya 116 bin dolar, Fransa ya 59 bin dolar, İtalya ya ise 42 bin dolar değerinde ham deri ve kürk ihraç edilerek toplam 906 bin dolar değerinde ihracat yapılmıştır. 32

33 2- Yarı İşlenmiş / Bitmiş Deri ve İşlenmiş Kürk Grubu Yarı işlenmiş / bitmiş deri ürün grubunda bu dönemde en çok ihracat Hong Kong, Çin ve Ukrayna ya yapılmış olup, en büyük pazar olan Hong Kong a yapılan ihracat % 29,6 artışla 19 milyon dolara yükselmiştir. Hong Kong un yarı işlenmiş / bitmiş deri ihracatındaki payı % 21,4 seviyesindedir. Yarı işlenmiş / bitmiş deri ihracatının diğer önemli ülkelerinden Çin e yapılan ihracat ise bu dönemde % 3,9 düşerek 14,3 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu ürün grubunda % 110,6 artış ve 10 milyon dolar ihracatla Ukrayna ile % 39,8 artış ve 6,9 milyon dolar ihracatla İtalya nın yanı sıra % 235,3 artış ve 3 milyon dolar ihracatla G. Kore ve % 513,8 artışla 217 bin dolardan 1,3 milyon dolara yükselen İran dikkat çekmektedir. İşlenmiş kürk ürün grubunda en çok ihracat Rusya ya yapılmakta olup, bu pazara ihracat 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde geçen yıla göre % 109,1 artışla 12,8 milyon dolara yükselmiştir. Böylece Rusya nın yarı işlenmiş / bitmiş deri ihracatındaki payı % 24,9 seviyesine yükselmiştir. İşlenmiş kürk ihracatının diğer önemli ülkelerinden Çin e yapılan ihracat bu dönemde % 167 artarak 12,5 milyon dolar olarak kaydedilirken, diğer önemli pazar İtalya ya ihracat % 26,1 oranında düşmüştür. Bu dönemde Çin in payı % 24,4 e yükselirken, İtalya nın payı % 12,5 olarak kaydedilmiştir. İşlenmiş kürk ihracatında daha alt sırada yer almasına karşın bu dönemde G. Kore ye ihracat % 108,9 oranında artışla 2,1 milyon dolara, Estonya ya ihracat % 237,5 artışla 1 milyon dolara, Portekiz e ihracat ise % 1000 artışla 910 bin dolara yükselmiştir. 33

34 Yarı işlenmiş / bitmiş deri ve kürk ürün grubunda en çok ihracat Çin, Hong Kong ve Rusya ya yapılmakta olup, en büyük pazar olan Çin e yapılan ihracat bu dönemde geçen yıla göre % 37 artışla 26,8 milyon dolara yükselmiştir. Çin in yarı işlenmiş / bitmiş deri ve kürk ihracatındaki payı % 19,1 seviyesindedir. Yarı işlenmiş / bitmiş deri ve kürk ihracatının diğer önemli ülkelerinden Hong Kong a yapılan ihracat aynı dönemde % 24,7 artarak 25 milyon dolar olarak kaydedilirken, % 28,2 artış ve 20,5 milyon dolar ihracat ile Rusya takip etmektedir. İtalya ya yarı işlenmiş / bitmiş deri ve kürk ihracatı ise bu dönemde % 2,2 düşüşle 13,3 milyon dolara gerilemiştir. Bu ürün grubu ihracatında 5. büyük pazar olan Ukrayna ya ihracat bu dönemde % 56,9 artarak 11 milyon dolara yükselirken, daha alt sırada yer almalarına karşın G. Kore ye ihracat ise aynı dönemde % 168,6 oranında artış göstermiştir. 34

35 3- Deri Giyim ve Kürk Giyim Grubu Deri giyim ürün grubunda en çok ihracat Rusya ya yapılmakta olup, bu pazara ihracat 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde geçen yıla göre % 45,2 artışla 42 milyon dolara yükselmiştir. Böylece Rusya nın deri giyim ihracatındaki payı % 34,4 e çıkmıştır. Deri giyim ihracatının diğer önemli ülkelerinden Fransa ya yapılan ihracat bu dönemde % 32,6 artarak 15,7 milyon dolara yükselirken, diğer önemli pazar Almanya ya ihracat ise % 1,6 düşüşle 13,6 milyon dolara gerilemiştir. Aynı dönemde İtalya ya ihracat ise % 20,3 düşüşle 6,6 milyon dolara gerilemiştir. Deri giyim ürün grubunda diğer önemli pazarlar olan ABD ve BAE ne aynı dönemde yapılan ihracat % 90,6 ve % 209,3 oranlarında artarak sırasıyla 4,2 ve 4 milyon dolara yükselirken, daha alt sıralarda yer alan İsveç ve İngiltere ye yapılan ihracatın bu dönemde sırasıyla % 94 ve % 151 oranlarında artması da dikkat çekmektedir. Kürk giyim ihracatının geleneksel en büyük pazarı Rusya ya 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 13,7 artışla 64,4 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Kürk giyim ihracatının önemli bölümünün gerçekleştirildiği Rusya pazarının Türkiye kürk giyim ihracatındaki payı ise bu dönemde % 61,4 olarak kaydedilmiştir. Kürk giyim ihracatımızın diğer önemli pazarı konumundaki İtalya ya yapılan ihracat bu dönemde % 10,3 artışla 10,6 milyon dolar olarak kaydedilirken, Almanya ya yapılan ihracat ise bu dönemde % 26,2 düşerek 5,1 milyon dolara gerilemiştir. Kürk giyim ihracatının bu dönemde yükselen pazarlarından olan İngiltere ye ihracat ise aynı dönemde % 143,6 artışla 2,5 milyon dolara yükselmiştir. Geçmiş dönemlerde kürk konfeksiyon ihracatında başlıca pazarlar arasında yer almayan Çin e yapılan kürk konfeksiyon ihracatının bu dönemde % 1002 artışla 1,4 milyon dolara yükselmesi de dikkat çekmektedir. 35

36 Türkiye toplam deri giyim ve kürk giyim ihracatı açısından en önemli pazarı olan Rusya ya yapılan ihracat 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde % 24,4 artışla 106,4 milyon dolara yükselmiştir. Rusya'nın Türkiye deri ve kürk giyim toplam ihracatındaki payı bu dönemde % 46,9 olarak kaydedilmiştir. Deri ve kürk giyim ihracatının önemli ülkelerinden Fransa ya yapılan ihracat bu dönemde % 17,5 oranında artarak 19,3 milyon dolara yükselirken, diğer önemli pazar Almanya ya ihracat ise % 9,8 düşüşle 18,6 milyon dolara gerilemiştir. Deri ve kürk giyim ürün grubunda diğer önemli pazarlardan olan İngiltere ye bu dönemde yapılan ihracatın % 147,7 artması dikkat çekerken, BAE ne ihracat % 169,5, İsveç e ihracat ise % 94,8 oranlarında artış göstermiştir. 36

37 4- Saraciye Ürün Grubu Saraciye ürünleri ihracatımızın en önemli pazarı olan İtalya ya yapılan ihracat, 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde % 3,4 düşüşle 31,1 milyon dolara gerilemiştir. İtalya'nın Türkiye saraciye ihracatındaki payı ise bu dönemde % 27,1 olarak kaydedilmiştir. Saraciye ihracatının diğer önemli pazarı olan Almanya ya ihracat bu dönemde % 2,3 artarak 15,7 milyon dolara çıkarken, İngiltere ye ihracatın ise % 30,3 düşerek 13,7 milyon dolara gerilemesi dikkat çekmektedir. Saraciye ihracatında bu dönemde Rusya ya yapılan ihracatın % 28,3 düşerek 5,6 milyon dolara gerilemesi de göze çarparken, diğer önemli pazarlarımızdan Fransa ya ihracat % 29,7 gerilemiş olup, İspanya ya yapılan ihracatta da % 34,2 oranında sert bir düşüş yaşanmıştır. Bu dönemde Irak a saraciye ihracatı ise % 61,9 oranında artışla 3,5 milyon dolara ulaşmıştır. 37

38 5- Ayakkabı Ürün Grubu Ayakkabı ihracatımızın en önemli pazarı olan Rusya ya 2013 yılı Ocak- Haziran döneminde % 22,6 artışla 65,6 milyon dolarlık ayakkabı ihracatı yapılmıştır. Rusya'nın Türkiye nin ayakkabı ihracatındaki payı % 18,1 seviyesindedir. Ayakkabı ihracatının diğer önemli pazarı olan Irak a yapılan ihracat bu dönemde % 53,5 artarak 51,1 milyon dolara yükselirken, Irak ın deri ürünleri ihracatındaki payı % 14,1 e yükselmiştir. Ayakkabı ihracatının diğer geleneksel önemli pazarı olan S. Arabistan a ihracat bu dönemde % 13,2 artışla 27 milyon dolara yükselmiş, ayakkabı ihracatındaki payı ise % 7,4 e çıkmıştır. Bu dönemin diğer göze çarpan pazarları ise % 315 artışla 14,8 milyon dolar ihracat seviyesine yükselen Ukrayna ile % 33,3 oranında artışla 12 milyon dolar ihracat değerine yükselen Kırgızistan ın yanı sıra % 58,3 artışla 9,4 milyon dolara yükselen Romanya olmuştur. Hazırlayan Ahmet ŞİŞMAN İTKİB Genel Sekreterliği, AR & GE ve Mevzuat Şubesi Açıklama Notu: Ekli tablolarda yeralan toplam deri ve deri ürünleri ihracat kayıt rakamları ile ürün bazında oluşturulan toplam deri ve deri mamullleri ihracat kayıt rakamları, Birlik ve GTİP bazlı iki ayrı veri tabanından alındığından toplamlarında farklılık olabilmektedir. İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz 38

39 39

40 EK 1: ÜLKE/ÜLKE GRUPLARI BAZINDA TOPLAM İHRACAT KAYIT RAKAMLARI 40