Bilime Karşı. Yalancıbilim. Prof. Dr. M. Oğuz O. üç,, MD PhD. hacettepe.edu.tr. Farmakoloji Anabilim Dalı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bilime Karşı. Yalancıbilim. Prof. Dr. M. Oğuz O. üç,, MD PhD. oguc@hacettepe. hacettepe.edu.tr. Farmakoloji Anabilim Dalı"

Bilge Deliktaş
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bilime Karşı Yalancıbilim Prof. Dr. M. Oğuz O GüçG üç,, MD PhD Farmakoloji Anabilim Dalı Hacettepe Üniversitesi Tıp T p Fakültesi oguc@hacettepe hacettepe.edu.tr

3 Pseudobilim versus Bilim Kızamık şekeri yedirmek Jiletle kan bırakmakb rakmak Okunmuş su içirmeki irmek Kırmızı çaput bağlamak Alabalık k / et bağlamak Kırmızı ışıkta barınd ndırmak Lohusa şurubu içirmeki irmek Gelincik, kırmk rmızıbiber, vb.

bağlamak Alabalık k / et bağlamak Kırmızı ışıkta barınd

4 Effectiveness of Vaccines for Some Common Infectious Diseases Abbas et al. Cellular and Molecular Immunology (2007, 6 th ed.) Page:4

5 Civa Buharı (zehirlenmesi) ile Frengi Tedavisi

6 Selçuk Erdem, Penguen 27 Eylül l 2007

7 Pseudobilimsel tıbbi uygulamalar Mecburiyetten Bilgisizlik Yoksulluk Kaza.. Kabahat (affedilebilir) Bilerek ve İsteyerek Şarlatanlık Sahtekarlık Cinayet.. Suç (affedilemez)

8 "Pseudo" bilimadamı

9 Memleketimden insan manzaraları..

10 !

13 Pseudobilimin karakteristik özellikleri Rory Coker, Distinguishing Science and Pseudoscience, İspat etmeye çalışmaz, ikna etmeye çalışır İnançlara ve imana hitab ederek saf değiştirmeye zorlar Güvencesi kişisel isel beyanatlar ve hikayelerdir Literatürü (eğer er denebilirse) sade vatandaşa a yöneliktiry Araştırmas rması (eğer er varsa) istisnasız z sallapati yapılm lmıştır Standartları, ölçüm m hassasiyeti, validasyonu yoktur Başar arısızlıklar göz g z ardı edilir, mazeret ileri sürülürs Bilinçli olarak detaylar gizlenir ve mistik bir hava verilir İleri sürülen s iddia hiçbir suretle terk edilmez, değiştirilmez Hiçbir ilerleme olmaz, somut bir ürüne varılmaz

er denebilirse) sade vatandaşa a yöneliktiry Araştırmas rması (eğer er varsa) istisnasız z sallapati yapılm lmıştır Standartları, ölçüm m hassasiyeti, validasyonu yoktur

16 Şarlatanlık ürünü tıbbi cihaz nasıl l anlaşı şılır r? Adı karmaşık ama kulağa bilimsel gelen bir terimdir Üzerinde çok sayıda düğme, ışık, gösterge vardır

17 Şarlatanlık ürünü tıbbi cihaz nasıl l anlaşı şılır r? Her hastalığı iyileştirir

18 Şarlatanlık k Konusunda Yanılt ltıcı Önyargılar Şarlatanlık k kolay anlaşı şılır Sadece akıls lsızlar kurban olur Devlet bizi şarlatandan korur Alternatif tıp t p bilimselleşiyor iyor (?) Minör şarlatanlık k zararsızd zdır Stephen Barrett, Common Misconceptions About Quackery

Alternatif tıp t p bilimselleşiyor iyor (?

20 Biyoenerji hakkında cevaplanmayan sorular Birimi nedir? (Watt, Joule,, Erg, Beygirgücü,,..) Nasıl ölçülür r? (AVOmetre,, Spektrometre,..) Depolanabilir mi? (Pil, Akümülat latör,..)

21 The Creation of Adam, Michaelangelo

22 Lancet 361: , 2023, patients Vitamin E etkisiz patients Vitamin A mortalite artt arttı!

23 Pseudo bilimin Yedi Belirtisi 1. Buluş önce medyaya açıklana klanır 2. Mucit tek başı şına keşfetmi fetmiştir tir 3. Buluş bir tesadüf f sayesinde olmuştur 4. GüçG odakları mucidi baskılıyordur 5. Bilimsel etki saptanma sınırındads ndadır 6. Etki yeni bir doğa a kanunuyla açıklana klanır 7. Buluş asırlard rlardır r bilindiği i için i in saygınd ndır Robert L. Park, Seven Warning Signs of Bogus Science

24 İnsanlık k Tarihi Kadar Eski Geleneksel Hint TıbbT bbı!

26 Tezgahüstü (OTC) İlaç Reçetesiz satılan ilaç..!

27 Sarı Kantaron

28 These statements have not been evaluated by FDA This product is not intended to diagnose, treat, cure or prevent any disease

29 Bu ürün Tarım ve Köyişleri Bakanlığı nın izni ile USA den ithal edilmiş olup ilaç değildir

30 Tayvan da 8 hastane 2609 Çin İlacı % 23.7 sinde Asetaminofen, Prednizolon,, Kafein Hidroklorotiyazid, İndometasin meds.queensu.ca

31 Sibutramin eklenmiş Çin İlacı: Zayıflat flatıcı Yosun

32 Gerçek (Kanıta Dayalı) İlaç molekülden lden 1 adet milyon Dolar 7-12 yıly İyi Klinik (Araştırma) rma) Uygulamaları insan denek Etkin, güvenli, g uygun (maliyet)

33 Kanıta-dayalı Tıp

34 Kanıt piramidi Meta analiz Randomize kontrollü çalışma Kohort çalışması Olgu-kontrol çalışması Olgu raporu Editorial,, klinik görüş, g vd Hayvan verileri, in vitro çalışma, vd

40 Pseudobilim

41 Pseudobilim ürünü tedaviler neden işe i e yarıyormu yormuş gibi algılan lanır? Hastalık k doğal seyrini izleyerek hafiflemiş olabilir Bir çok hastalık k dönemseldird Plasebo etkisi öne çıkmıştır En başta tanı-prognoz konusunda hata yapılm lmıştır Geçici duygulanım m iyileşmeleri meleri tedavi olarak algılan lanır Hastanın n psikolojisi hüküm h m verme hatası yaptırabilir İyileşen en kişiler iler bunu asıl l tedavi ye bağlamazlar Barry L. Beyerstein,

43 Bilim versus Pseudobilim

44 unproven

45 Pseudobilim insanlığ ığa a karşı suç işlemektir! Çünk nkü.. Bilimin toplumdaki saygınl nlığını azaltır İnsanlığa a zaman kaybettirir Hastalıklarla savaşı zorlaştırır İnsanlığın n kaynaklarını boşa a harcar Yoksulluğa a sebep olur "Suistimal" için in mükemmel m bir örnektir

46 Pseudobilimin çirkin bir yüzüy vardır r!

Benzer belgeler

Bilimsel Uygunsuzluk Saptanabilir mi?

Bilimsel Uygunsuzluk Saptanabilir mi? Prof. Dr. M. Oğuz Güç, MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı oguc@hacettepe.edu.tr Michel Petrucciani Evet..! de facto Bilimsel Uygunsuzluk