Bilimsel Uygunsuzluk Saptanabilir mi?

Transkript

1 Bilimsel Uygunsuzluk Saptanabilir mi? Prof. Dr. M. Oğuz Güç, MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı

2 Michel Petrucciani Evet..!

3 de facto Bilimsel Uygunsuzluk Bilgisizlik Olanaksızlık Kaza.. Kabahat Scientific Misconduct affedil(eb)ilir de novo Şarlatanlık Sahtekarlık Cinayet.. Suç affedil(e)mez

4 Bilimsel Uygunsuzluk Motivasyonları Kariyer baskısı Yayınla ya da Yok Ol (terfi, ödül, para, vb) Bilimsel olmayan kamplarda barınmak Siyasi, Dini, İdeolojik, Ütopik, vb Doğruyu bildiğinden emin olma İyihuylu Ego Genişlemesi (muhalefetsizlik) Beni yakala(ya)mazlar sanrısı Doğal belirsizliği algıla(ya)mamak

5 Yazı mı Tura mı? 200 kez

6 Em. Prof. Dr. Theodore P. Hill, Georgia Institute of Technology

7 Yazı mı Tura mı? 200 kez

8

9 Scientific Misconduct Unintentional Bilimsel Uygunsuzluk İstemeden Kalifikasyon uygun değildir Bilimsellik geleneği yoktur Kaynaklar yetersizdir Uygun süpervizyon yoktur Sallapati (sloppy) araştırma

10

11 Scientific Misconduct Intentional Bilimsel Uygunsuzluk Taammüden İnsan/hayvan suistimali Dikkate almama (ignorantism) Kanunları Literatürü Temel kuralları Kopyacılık (plagerism) Salamizasyon İlavecilik (add-onization) Veriye işkence yapmak (data torturing) Oportunistik Procrustean Ayıklamacı (culling) Korsanlık (piracy) Sahtekarlık (fraud) Veri fabrikasyonu

12 Herhangi bir veri kümesinde doğallıktan sapmanın tesbiti Simon Newcomb (Astronom, 1881) Logaritma Cetvelleri

13 Benford un İlk Basamaktaki Rakamlar Kanunu Frank Benford (General Electric Company) "The Law of Anomalous Numbers" Proc. Amer. Phil. Soc. 78, , 1938

14 Benford un İlk Basamaktaki Rakamlar Kanunu

15

16 Fibonacci Serisi:

17 Fibonacci Serisi:

18 Fibonacci Serisi:

19 Fibonacci Serisi: Altın Oran

20 Fibonacci Serisi:

21 Theodore P. Hill, 1995 "Scale-invariant Distribution" "Non-conformity check" Benford'a uymuyorsa şüphelidir

22

23

24 İstanbul Borsasında İşlem Gören 270 Şirketin Toplam Haftalık İşlem Sayıları (1-5 Eylül 2003)

25 Referans İlaç Verileri

26 Referans İlaç Verileri

27

28 Simüle Tablo

29 Referans İlaç Verileri vs Simüle Tablo Verileri

30 Simüle Tablo Verileri VAR00001 Frequency Percent 1, ,3 2, ,1 3, ,1 4, ,2 5, ,3 6, ,3 7, ,8 8, ,8 9, ,2 Total ,0

31 Simüle Tablo Verileri

32 So What?

33 Bilimsel Uygunsuzluk ve Sonuçları İtibar kaybı (kişisel, kurumsal, ulusal, vb) Zaman kaybı Kamu fonlarının israfı Yaşam kalitesine olumsuz etki Geleceğin ipotek altına alınması.. Whistleblower (=ifşa eden) ın akıbeti?

34 Bilimde hata yapılabilir....yeter ki, çıkarımlar açıklıkla, iyi niyetle ve eleştirel bakışla elde edilmiş....ve araştırmacılar tüm mesuliyeti yüklenmiş olsunlar

35 Olası Çıkarçatışması Beyanatı Bilimsel Uygunsuzluk Saptanabilir mi? başlığı altında az önce dinlediğiniz bu konuşmama ilişkin hiçbir kişi, kurum ve kuruluşu ilgilendiren çıkarçatışmamın bulunmadığını beyan ederim Prof. Dr. M. Oğuz GÜÇ Farmakoloji Anabilim Dalı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

36 Bu konuşmanın organizasyonuna emeği geçenlere nazik davetleri ve misafirperverlikleri için teşekkürlerimle..