>>> SAYI SAYIDA NELER VAR? ELEKTRON K SEKRETER MAKROLAR. MAKRO OLUfiTURMAK

Transkript

1

2 SAYI 39 TEMEL B LG LER ELEKTRON K SEKRETER HAYATINIZI KOLAYLAfiTIRAN ELEKTRON K YARDIMCILAR. WINDOWS MAKROLAR MAKRO NED R, NE fie YARAR? WINDOWS MEDIA PLAYER 7 MEDIA PLAYER 7 SÜRÜMÜNÜN TANITIMI. PROJELER MAKRO OLUfiTURMAK MAKRO NASIL OLUfiTURULUR? INTERNET INTERNET ÜZER NDE fi ARAMAK INTERNET TE KAR YER S TELER. BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N KULLANDI INIZ BROWSER Ç N ÇEfi TL PLUG-IN LER. MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA KLAVYELER YEN NES L KLAVYELERE B R BAKIfi. 40. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER SÜRÜCÜ NED R? WINDOWS MS WORKS PROJELER ET KET VE ZARF BASMAK. INTERNET SOHBET VE FORUMLAR. FRONT PAGE LE ÇALIfiMAK. MULTIMEDIA VE E LENCE INTERNET KAMERALARI. PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (XIV) 21 A ustos ta Bayilerde Kaç rmay n! PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (13) WINDOWS 98 Ç N ÖNEML PUÇLARI. Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu Saatleri: , Abone Servisi Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Vogel Sat fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi. Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/ Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) Faks: (212)

3 ELEKTRON K SEKRETER TEMEL B LG LER ELEKTRON K SEKRETER Randevular n z hat rlayacak ve çal flmalar n z düzenleyecek bir yard mc ya ne dersiniz? Elektronik cihazlar n gittikçe daha küçük ve tafl nabilir hale gelmeleri sayesinde bugün art k portatif bilgisayarlara hemen her yerde rastlamak mümkündür. Çok çeflitli boy ve ifllevlere sahip olacak biçimde tasarlanan bu sistemlerin hemen hepsinin ortak amac kullan c ya günlük çal flmalar nda yard mc olmakt r. Yeni nesil cep telefonlar ndan avuçiçi bilgisayarlara kadar pek çok ayg t bu tür özelliklere sahiptir. Bu tür araçlar günlük çal flmalar m z düzenleyebilir, di er insanlarla iletiflim kurmam z kolaylaflt rabilir ve daha da önemlisi gerekirse bize hat rlamam z gerekenleri hat rlatarak zaman kazand rabilirler. Ancak tabii tüm bunlar yapabilmek için, tafl nabilir olsun ya da olmas n, bir cihaz n özel haz rlanm fl yaz l mlara ihtiyac olacakt r. PIM Nedir? ngilizce "Personal Information Manager" kelimelerinin bir k saltmas olan PIM, dilimize yaklafl k olrak "Kiflisel Veri Düzenleyici" olarak tercüme edilebilir. PIM temelde bir bilgisayar kullan c s na çal flmalar n düzenlemesinde yard mc olmak üzere haz rlanm fl özel bir program türüdür. Böyle bir program pek çok farkl ifli yapmak zorunda oldu undan, bünyesinde çok say da farkl program modülü bar nd r r. Bunlar takvim, adres defteri, not defteri, e-posta derleyicisi ve Internet browseri gibi farkl konulardaki yaz l mlardan oluflurlar. PIM tüm bu uygulamalar ayn çat alt nda birlefltirir ve gerekti i gibi ba lant l olarak kullan r. Uygulamada bu tür bir program do ru biçimde kullanman n getirebilece i avantajlar gerçekten de neredeyse s n rs zd r. Bu program sayesinde günlük randevular n z ve araman z gereken insanlar n listesini rahatl kla tutabilirsiniz. Ço u insan bunlar ka t üzerine not etmenin daha ucuz bir yöntem oldu- unu düflünebilir. Ancak genellikle ka t not defteriniz sizi belirli bir saatteki toplant n z için sesli olarak uyaramaz ve yan n za neler alman z gerekti ini hat rlatamaz. Yine benzer bir flekilde bu tür bir programlaadres defterinizi ve e-posta derleyicinizi eflgüdümlü olarak çal flt rabilir, önemli bir toplant y haber veren e-posta mesaj n z ilgilenen herkese çok k sa bir sürede ulaflt rabilirsiniz. Daha da ileri gidersek, ayn tür PIM kullanan insanlar bu gibi düzenlemelerin otomatik yap lmas n sa layabilirler. Siz bir toplant istedi inizde PIM programlar birbirleri ile haberleflerek en uygun zaman saptayabilir, böylece di er randevular iptal edilmeden çal flmalar n sürmesini sa layabilirler. I < INFO> PDA ad verilen cihazlar asl nda küçük kapasiteli bilgisayarlard r. Bunlar n yeni modelleri birkaç y l öncesinin geliflmifl PC leri ile ayn kapasitede olup, pek çok program çal flt rabilmektedirler. Bu programlar n aras nda PIM yaz l mlar n n PDA lar için haz rlanm fl özel sürümleri de vard r. Ayr ca hemen tüm yeni nesil PDA lar daha büyük bilgisayarlara ba lanabilmekte ve veri transferi yapabilmektedirler. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 199

4 <<< TEMEL B LG LER ELEKTRON K SEKRETER PIM Programlar Bugün bilgisayar dünyas nda en yayg n kullan - lan iki PIM yaz l m mevcuttur. Bunlar Microsoft Outlook ve Lotus Organiser adoyla bilinirler. Bu ikisinden Outlook çok daha geliflmifl bir yap ya sahiptir ve MS Ofis program pakedinin bir parças oldu undan çok daha yayg n olarak kullan lmaktad r. MS Ofis pakediyle birlikte veril- me- sinin getirdi i bir avantaj da Outlook un rahatl kla tüm ofis uygulamalar yla uyumlu olark çal - flabilmesidir. Ancak burada hemen dikkatinizi çekmek isteriz ki MS Outlook ile Outlook Express yaz l mlar birbirine kar flt r lmamal d r. Outlook Express pratikte Outlook un çok daha basitlefltirilmifl bir benzeridir ama onun kadar yetenekli de ildir. Yukar da ad geçen iki program n en büyük ortak özelliklerinden biri de ücretsiz olarak verilmemeleridir. Tabii e er ihtiyac n z varsa Internet üzerinden Shareware ve Freeware olarak daha baflka PIM programlar n da bulabilirsiniz. Ancak bunlar n ço u basit elektronik not defterleri olmaktan öteye gitmezler ve kullan c lara burada ad geçen di er PIM uygulamalar kadar çok seçenek sunmazlar. Yine de basit bir hat rlatmaya ihtiyac olan ve fazla para harcamak istemeyen kifliler için faydal olabilirler. Gelecekte Neler Olabilir? PIM yaz l mlar ve bunlar kullanabilen tafl nabilir sistemlerin geliflmesi günden güne sürmektedir. Bu da her geçen gün daha kullan fll bir hale gelmeleri ve maliyetlerinin düflmesi demektir. Bugün için teknolojik kökenli araç ve uygulamalara karfl insanlar n tak nd klar tav r genellikle iki türlüdür. lk grup PIM ve tafl nabilir bilgisayar gibi yeniliklerin afl r pahal, ayr ca kullan fls z oldu unu savunmaktad r. kinci grup ise aksine böyle sistemlerin günlük hayat afl r kolaylaflt rabildi ini, haliyle çok yararl oldu una inanmaktad r. Tabii ki her insan n çal flma temposu ve ihtiyaçlar farkl oldu undan bu tür farkl yaklafl mlar sergilemeleri de normaldir. Ancak bu çekiflme böyle yeniliklerin önünü kesebilecek güte de ildir ve bunlar her gün hayat m za biraz daha fazla girmektedirler. MS Outlook en yayg n kullan lan PIM programlar ndan biridir. < < James Bond un Saati Geçti imiz y l Seiko ve Panasonic gibi firmalar arka arkaya yeni nesil saatlerini bas na tan tt lar. Bu saatlerin temel özellikleri gerçekte oldukça basite indirgenmifl birer PDA olmalar d r. Ço u tafl nabilir sistemin herfleye ra men a r ve yer kaplayan yap da oldu unu gören firmalar, bilgisayarlarla kablosuz iletiflim kurarak çal flabilecek veri terminalleri gelifltirmek ihtiyac duymufllard r. Sonuç olarak kol saati fleklinde tasarlanm fl ve PIM uygulamalar n çal flt rabilen tasar mlar ortaya ç kmaya bafllam flt r. Daha baflka firmalar n da benzer çal flmalar vard r. Zaman içinde bunlar n iyice geliflerek özellikle günlük program çok yo un olan ama kolunun alt nda bir lap top ile dolaflmak istemeyen kiflilerin vaz geçilmez yard mc lar olmas na kaç n lmaz olarak bak lmaktad r. 200 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

5 MAKROLAR WINDOWS MAKROLAR Makrolar devaml yineledi iniz tekdüze ifllemleri daha kolay tamamlaman za yard mc olurlar. Günümüzde gerek ev, gerek ofis bilgisayarlar nda en s k kullan lan programlardan ikisi Word ve Excel uygulamalar d r. Bu programlar ile hemen her tür çal flma yap labildi inden, ev ödevi haz rlayan ö rencilerden tutun da rapor yazan flirket müdürlerine kadar herkese hitap etmektedirler. Ne var ki günlük olarak bu uygulamalarla çal flan insanlar ço u belge üzerinde s k s k ayn ifllemleri gerçeklefltirmek durumundad rlar. Bu oldukça s - k c ve tekdüze oldu u kadar zaman da alan bir ifllemdir. Bir örnekle durumu daha aç k biçimde ele alal m. Diyelim ki size iletilen bir rapor içinde belirli metin parçalar n daha kal n ve büyük harflerle yazarak vurgulamak istiyorsunuz. Normalde ço u insan bunun için her metin parças n tek tek seçer, sonra da araç çubu undan gerekli de ifliklikleri yapar. Ancak özellikle uzun bir belge üzerinde çal fl l yorsa, bu ifllem saatler alabilir. Bu durumda siz flöyle bir yol izleyebilirsiniz. Öncelikle belirli bir komut oluflturarak yap lmas n istedi iniz tüm ifllemleri tek bir bafll k alt nda toplayabilirsiniz. Daha sonra da bu komuta klavyeden bir k sayol tuflu atayabilirsiniz. Böylece bir metin parças n seçip atad n z k - sayol tufluna bast n zda, gereken tüm de ifliklikler öngörülen biçimde gerçeklefltirilecektir. Bu uygulama tabii ki sadece metinleri de ifltirmekle s n rl de ildir, akla gelebilecek hemen her türden ifllem için böyle bir komut haz rlanabilir. Bu flekilde normalde çok uzun zaman alan bir ifllemi çok daha çabuk ve kolay tamamlamak mümkün olacakt r. flte tan mlay p kulland n z bu komutlara "Makro" ad verilir. Makrolar asl nda kendi bafllar na çal flmak üzere tasarlanm fl küçük alt-programc klard r. Bunlar sadece Word ya da Excel gibi programlar çal fl rken harekete geçebilir ve isteneni yapabilirler. Ayn anda pek çok makroyu beraberce çal flacak flekilde ayarlamak mümkündür. Böyle makro gruplar na "flablon" (Template) ad verilir. Makrolara daha ziyade ofis uygulamalar içinde rastlanabilir. Bunlar farkl amaçlarla kullanmak, hatta kullan c taraf ndan tan mlanm fl grafik ya da flifre gibi özel unsurlar da katabilmek mümkündür. * < PUCU> Bir makro daha büyük bir program n içinde çal flan küçük bir alt-programc kt r. Bu yüzden bunlar etkileyebilen virüsler de mavcuttur. S k s k ad n duydu unuz "makro virüsleri" bu programc klar kullanarak dosyalar n za zarar verebilen zararl yaz - l mlard r. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 119

6 <<< WINDOWS MAKROLAR KEND MAKRONUZU HAZIRLAMAK Kendi makrolar n z haz rlamak için birkaç basit ifllemi gerçeklefltirmeniz yeterlidir. Afla da bunlar ad m ad m görebilirsiniz. Makrolar sayesinde bilgisayarla yap lan günlük çal flmalar n daha basite indirgenebilece ini söylemifltik. Nispeten ileri seviyedeki kullan c lar Visual Basic yard m yla kendi makrolar n haz rlayabilirler. Visual Basic zaten MS Ofis program pakedinin bir parças oldu undan, bunun gibi çal flmalara imkan tan yacak biçimde haz rlanm flt r. Ancak yine de bu konuyla ilgili olmayan kullan c - lar için karmafl k say labilecek bir çal flma oldu- undan, biraz daha programc l k yönü güçlü kullan c lara hitap etmektedir. Fakat tabii ki bu durum di er kullan c lar n da kendi makrolar n oluflturmayacaklar anlam na gelmez, ayn zamanda Internet üzerinden de önceden haz rlanm fl makrolar bulabilmek mümkündür. 1) Diyelim ki Word içinde daha önceden haz rlanm fl makrolar kullanarak çal flmak istiyorsunuz. Word kendi içinde pek çok say da makroya zaten sahiptir ve bunlar aras ndan ihtiyac n z karfl layacak bir tane bulabilmeniz kuvvetle muhtemeldir. Bunu yapabilmek için araç çubu undaki "Araçlar" menüsünden önce "Makro" seçene ine girin, sonra da burada aç lan menüden "Makrolar..." fl kk n seçin. Aç lan diyalog kutusu içinde bofl bir listeyle karfl laflacaks n z. E er listenin alt ndaki "Makro yeri" sat r na girip "Word komutlar " fl kk n seçerseniz, o zaman kullanabilece iniz haz r makrolar n bir listesini bulabilirsiniz. Listenin en alt ndaki sat rdan seçili durumdaki makronun k sa bir tan m n görebilirsiniz. stedi iniz makroyu seçtikten sonra "Çal flt r" tufluna t klaman z yeterlidir. 2) Alternatif olarak kendi basit makrolar n z da oluflturabilmeniz mümkündür. Araç çubu undaki ayn menü alt nda bulunan "Yeni makro kaydet..." seçene ine t klay n. Aç lacak olan diyalog penceresi size oluflturaca n z makro için isim ve k sayol tuflu atama f rsat n tan man n yan nda, bu makroyu nereye kaydedece inizi seçme flans da verir. I < INFO> Farkl programlar için haz rlanm fl olan makrolar de iflik soyadlar ndan tan yabilirsiniz. Word için haz rlanm fl makrolar ".DOT" ekine sahipken, Outlook için ".OFT" ve Powerpoint için ".POT" kullan l r. Düz metin biçimindeki makrolar ".MAK" ekini al rlar, ancak bunlar temelde TXT format nda olup do rudan Visual Basic ile derlenmeleri gerekir. 120 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

7 MAKROLAR WINDOWS 3) Makronuz için klavyeden bir tufl kullanmay seçerseniz, daha detayl ayarlar içeren yeni bir pencere aç lacakt r. Burada uygun bölümden çal flma esnas nda makroyu harekete geçirecek olan k sayol tuflunu seçmeniz gereklidir. Bundan baflka makronun nereye ve hangi isim alt nda kaydedilece ini de belirlemeniz laz md r. E er makronuzu o an çal flmakta oldu unuz dosyaya kaydederseniz, sadece o dosya bu makronun etkilerinden yararlanabilecektir. Bunun yerine makronun bundan sonra üzerinde çal fl lacak tüm dosyalarda kullan - labilmesini istiyorsan z onu "Normal.DOT" dosyas na kaydetmelisiniz. fllemi tamamlamak için "Ata" ve sonra da "Kapat" tufllar na basman z yeterlidir. 4) Bu ad mda biri hariç açm fl oldu unuz tüm diyalog pencereleri kapanacakt r. Aç k kalan pencere makro kaydetme kontrollerini içermektedir ve bu pencereyi gördü ünüz anda kay t ifllemi bafllam fl demektir. Bunu fare imlecinin ald yeni flekilden de anlayabilirsiniz. Bu süre içerisinde yapt n z tüm ifllemler yeni makronun içine kaydedilecektir. Kayd durdurmak için ekranda beliren mini araç çubu unu kullanabilirsiniz. Bundan sonra atam fl oldu unuz k sayol tufl kombinasyonu bu makroyu harekete geçirmek için kullan lacakt r. fiablonlar Bir makro flablonu asl nda bir dizi birbirine ba l olarak çal flan makrodan oluflmaktad r. Bu sayede çok say da makronun bir arada kullan m kolaylaflt r lmaktad r. Ne var ki bunlar oluflturmak pek kolay bir ifl de ildir ve bu yüzden daha profesyonellere b rak lmas gerekir. E er flablonlara ihtiyac n z varsa bunlar Internet ya da farkl kaynaklardan gelen program CD leri üzerinde bulabilirsiniz. Ancak bunlar bulmakla ifliniz bitmifl say lmaz, kullanabilmek için önce bilgisayar nzda do ru yere kaydetmeniz gerekecektir. Baz durumlarda ise bu tür flablonlar önce Visual Basic ile derlemeniz gerekebilir. Word için haz rlanm fl olan flablonlar tafl - d klar ".DOT" ekinden tan yabilirsiniz. Çeflitli kaynaklardan edinebilece iniz flablonlar kullanmaya bafllamadan önce Word program içindeki uygun klasöre aktarmal s n z. Bu klasörü genellikle "C:\Program Files\Microsoft Office\fiablonlar" adresinde bulabilirsiniz. Kullanmak istedi iniz yeni flablonu bu klasöre kopyalaman z yeterlidir, ancak ayn isimde baflka bir flablonun daha bulunmamas na dikkat edin, yoksa eskisi silinebilir. Bundan sonra Word araç çubu unda bulunan "Araçlar" seçene i menüsünden "fiablonlar ve Eklentiler" fl kk na girerek yeni ekledi iniz flablonu seçebilir ve kullanmaya bafllayabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 121

8 <<< WINDOWS MAKROLAR 1) Baz makro ve flablon programlar oldukça detayl haz rlanm fllard r. Bunlar bilgisayar n za indirdikten sonra tüm yapman z gereken "kurulum" (Install) seçene ine t klamakt r. Böylece program içindeki gerekli verileri kendili inden uygun klasöre kopyalayacakt r. 2) Kurulum seçene i sunan baz programlar ise nispeten daha basit bir yap ya sahiptirler. Bunlar içlerindeki verileri nereye kaydedeceklerini kendiliklerinden bulamazlar. Bu yüzden kurulum aflamas nda sizin devreye girmeniz ve verileri nereye kaydetmelerini istedi inizi belirtmeniz gereklidir. 3) Bazen bilgisayar n za indirdi iniz makro ve flablonlar herhangi bir kurulum seçene i sunmayan s k flt r lm fl basit veri dosyalar fleklinde olabilirler. Bu gibi durumlarda sizin s k flt r lm fl dosyay açman z, daha sonra da içindekileri uygun klasöre kaydetmeniz gereklidir. OF S 97 Ç N INTERNET ÜZER NDEN BULAB LECE N Z MAKRO VE fiablonlar Internet üzerinden bulabilece iniz makro ve flablonlardan baz lar n tan tmaya geçmeden önce, bunlar ne flekilde kullanabilece inize bir bakal m. Bunun birkaç yolu vard r, elinizde dosyaya göre afla dakilerden herhangi birini uygulaman z gerekebilir. I < INFO> MS Ofis yaz l m pakedi kendi içinde pek çok makro ve flablona sahiptir. Ancak d flar dan alabilece iniz yeni ürünlerle Ofis pakedindeki yaz l mlar n kapasitelerini art rabilir, daha verimli çal flabilirsiniz. Ayr ca Internet üzerinde MS Ofis d fl ndaki yaz l m paketleri için de çok say da makro ve flablon yaz l m bulunmaktad r. PRIME 97V. 1.0 FOR WORD 97 Bu makro ve flablon program n Internet üzerinde adresinden bulabilirsiniz. Pek çok özel hata düzeltme ve kolay kullan m özelli i olan uygulama Shareware olup 30 günlük deneme süresine sahiptir. WRITE EXPRESS EASY LETTERS V. 2.1 Özellikle ngilizce yaz flmalarda sorunlar yafl - yanlara yard mc olmak üzere haz rlanm fl olan bu program adresinden bulabilir ve 30 günlük deneme süresince ücretsiz kullanabilirsiniz. Yaklafl k 56 kategoriye ayr lm fl olan toplam 500 farkl doküman tipi için makrolar ve flablonlar içeren uygulama otomatik olarak kurulmaktad r. SOS OFFICE HELPERS PHOTO SOLUTIONS V. 5.0 Bu uygulama kendi içinde üç farkl k s mdan oluflmaktad r ve herbiri de iflik bir konuya yönelik olarak haz rlanm flt r. Bununla hem resim albümleri oluflturabilmek, hem de resimli teknik broflürler dahil pek çok farkl tipte belgeyi haz rlayabilmek mümkündür. Ücretsiz olarak 30 günlük deneme süresine sahip olan bu yaz l m adresinden temin edebilirsiniz. 122 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

9 WINDOWS MEDIA PLAYER 7 WINDOWS WINDOWS MEDIA PLAYER 7 Bu say da Microsoft tasar m Media Player serisinin en son versiyonunu tan t yoruz. Windows Media Player eskiden beri Windows iflletim sisteminin farkl sürümleriyle birlikte gelen bir multimedya çal c s d r. Windows 98 iflletim sistemi içinde bu uygulaman n daha eski bir sürümü standard olarak yer almakta ve Windows kurulurken beraberinde kullan ma haz r hale getirilmektedir. Daha önceki say larda eski sürümlerden ve özelliklerinden bahsetmifltik. Bu bölümde ise bu uygulaman n son sürümü olan 7 den bahsedece iz. Windows Media Player 7 sürümünü Internet üzerindeki çeflitli kaynaklardan ya da bilgisayar dergileriyle birlikte verilen CD-ROM lar üzerinden temin edebilirsiniz. Program otomatik kurulum özelli ine sahiptir ve h zl bir biçimde kullan ma haz r hale getirilebilir. Media Player uygulamas n n eski sürümlerini kullan yorsan z bu sürüme geçmeniz tavsiye edilir. Çünkü yeni sürüm pek çok yenilik getirmektedir ve eski sürümlerin sahip olmad pek çok yeni ifllevi mevcuttur. Media Player 7 sürümününen belirgin özelli i tamamen yenilenmifl ve eskisinden çok daha detayl olan bir arabirime sahip olmas d r. Bu yeni arabirimde pek çok özellik do rudan gösterilmekte, böylece eskiden oldu u gibi kullan c n n alt menüler içinde kaybolmas önlenmektedir. Ayr ca di er pek çok multimedya çal c s nda bulunan arabirimin kaplamas n de ifltirebilme imkan da bu yeni sürümde mevcuttur. Internet üzerinden pek çok farkl "Skin" indirerek Media Player uygulamas n kendi zevkinize uygun bir görünüme sokabilirsiniz. Ayn flekilde de iflik "Plug-In" dosyalar indirerek Media Player uygulamas na kolayca yeni ifllevler kazand rmak ta mümkündür. Media Player 7 eskisinden çok daha fazla türde multimedya dosyas n tan yabilecek ve çal flt rabilecek yap dad r. Ayr ca zaman içinde "Codec" ad verilen "Plug-In" dosyalar n kurarak daha farkl dosya türlerini tan mas da sa lanabilir. Media Player sadece görüntü de il, ayn zamanda ses dosyalar n da çalabilir. Ayr ca Internet üzerinden yap lan ses ve görüntü yay nlar n da canl olarak seyredebilmenize imkan tan r. Bu sürümün pek çok yeni özelli inden birisi de MP3, WAV ya da WMA türünde kaydedilmifl olan müzik dosyalar n Red Book Audio format na çevirebilmesidir. Bunun anlam fludur, e er elinizde bir CD-R yaz c varsa, en favori müzik parçalar n z müzik CD leri haline getirebilir, böylece onlar MP3 çalar olmayan müzik sistemlerinde de dinleyebilirsiniz. I < INFO> Media Player 7 uygulamas Microsoft firmas nca üretilen iflletim sistemlerinin Windows 95 ve NT d fl nda kalan hemen tüm sürümlerinde kullan lmaktad r. Bu uygulama hemen her tür multimedya dosya türünü rhatça çal flt rabilecek kapasitededir ve oyunlar gibi baz di er programlar n çal flt r labilmesi için gerekli olabilmektedir. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 123

10 <<< WINDOWS WINDOWS MEDIA PLAYER 7 ARAB R ME GENEL BAKIfi Media Player 7 sürümü kurulduktan sonra ilk çal flt r ld nda standard ayarlar ve arabirimi ile ekrana gelecektir. lk bak flta bu arabirim eski sürümlerdekine oranla bir hayli büyük ve kar fl k gibi gelebilir. Ancak asl nda kullan m bir hayli kolayd r ve kullan c ya istedi i k s mlar ekleyip, istemediklerini gizleyebilme imkan sunar. Burada "Compact Mode" durumunu ve nas l eski haline getirilece ini görüyorsunuz. Seçili olan "Skin" standard olarak Medi Player 7 içinde mevcuttur. < < Öncelikle ifle arabirimin sol taraf nda bulunan büyük tufllarla bafllayal m ve bunlara s ras yla bakal m. En üstteki "Now Playing" k sm nda o an çal flt r lmakta olan video dosyas n seyredebilirsiniz. E er bir video de il de ses dosyas çal n yorsa, o zaman bu ekranda müzi in ritmine uygun olarak hareket eden animasyonlar gösterilecektir. Bu animasyonlar ekran n alt ndaki küçük tufllardan de ifltirebilirsiniz. "Media Guide" seçene i sadece Internet ba lant - n z varsa ifle yarayacakt r. Bu seçenek Internet üzerinde e lence ve multimedya konulu pek çok bilgiye ulaflman z sa layan bir yard mc d r. "CD Audio" seçene i bilgisayar - n zda bir müzik CD si çalabilmenize imkan tan r. Ancak bu k s m sadece parçalar dinlemenize de il, bunlarla ilgili olas CD üzerine kaydedilmifl bilgileri görebilmenize ve hatta parçalar n sabit disk üzerine kopyalanabilmesine de imkan tan r. "Media Library" k sm ndan bilgisayar n zda bulunan multimedya dosyalar n arayabilir, bunlar farkl bafll klar alt nda derleyebilirsiniz. Bu bafll klar video, ses ya da silinmifl multimedya dosyalar ya da önceden ayarlanm fl Internet radyo kanallar olabilir. "Radio Tuner" seçene i de yine çal flabilmek için Internet ba lant s na ihtiyaç duyan bir k s md r. Bu bölümden Internet üzerinde yay n yapan radyo istasyonlar n bulabilir ve dinleyebilirsiniz. Ayr ca buldu unuz radyo kanallar n kendi listenize eklemeniz de mümkündür. "Portable Device" bölümü ise bilgisayara herhangi bir biçimde ba lanabilen olas tüm müzik sistemleriyle veri al flverifli yapabilmek için kullan - l r. Bu sayede bir Discman üzerinden bilgisayar WAV dosyalar aktarabilir, tafl nabilir MP3 çalar n za ise MP3 dosyalar yükleyebilirsiniz. "Skin Choose" k sm ise Media Player 7 nin arabirim görüntüsünü de ifltirmek için kullanabilece iniz "Skin" dosyalar aras ndan seçim yapabilmenizi sa lar. Media Player 7 kendi içinde bir dizi farkl görünüme sahiptir, e er isterseniz Internet üzerinden yenilerini de indirebilirsiniz. Ancak unutmay n ki bu görünüm de iflikli i sadece "Compact Mode" aç kken geçerlidir. Ekran n alt k sm nda bulunan kontrol tufllar n n en sa ndaki çift yönlü ok "Compact Mode" durumuna geçmenizi sa lar, bu da arabirimi daha küçük ve az kaplayan bir biçime getirir. 124 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

11 MAKRO OLUfiTURMAK PROJELER MAKRO OLUfiTURMAK Bu bölümde basit bir makronun nas l oluflturulabilece ini birlikte görece iz. Word ile çal fl rken kullanabilece iniz basit makrolar oluflturmak zor bir ifllem de ildir. fiimdi bunu nas l yapaca n z ad m ad m gösterece iz. Ad m 1: Öncelikle üzerinde çal flmak istedi iniz Word belgesini aç n. Daha sonra de ifliklik yapmak istedi iniz paragraf tamamen seçili hale getirin. Yukar daki araç çubu undan "Araçlar" menüsüne girin ve burada bulunan "Makro" fl kk n n alt ndaki "Yeni Makro Kaydet..." seçene ine t klay n. Ad m 2: Aç lacak olan diyalog penceresinden öncelikle yeni makroyu tan mlamak için kullan lacak olan ismi girin, daha sonra bu makroyu listede bu isimle arayabileceksiniz. Ayr ca burada bulunan "Klavye" adl tufla t klayarak makroyu harekete geçirmek için bir k sayol tuflu atamak istedi inizi de belirtin. E er tufl yerine araç çubu unu kullanmak istiyorsan z, o zaman di er tufla t klaman z gerekecektir. Ad m 3: Ayn diyalog kutusu içinde bulunan "Yeni k sayol tufluna bas" sat r na t klay n. Bundan sonra bir k - sayol tufl kombinasyonu girmeniz gerekecek. Burada girdi iniz kombinasyonun baflka bir ifl için kullan l p kullan lmad n da görebilirsiniz. fllemi tamamlamak için "Ata" tufluna t klay n. Makro türü Makroyu araç çubu una atar Makro ad Makroyu klavye k sa yoluna atar Makroya atanan k sa yol tufl kombinasyonu Makronun kaydedilece i dosya Makroyu oluflturan n ad ve oluflturulma tarihi Makronun kaydedilece i konum HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 125

12 <<< PROJELER MAKRO OLUfiTURMAK Ad m 4: Seçimlerinizi tamamlad ktan sonra "Kapat" tufluna t klayarak makro oluflturma ifllemine bafllayabilirsiniz. Ad m 6: Gerekli de ifliklikleri yapmay bitirdi inizde, kay t araç çubu unda bulunan "Durdur" tufluna basarak makro kaydetme ifllemine son verin. Bu süreç içinde yapm fl oldu unuz tüm de ifliklikler yeni makro dosyas na kaydedilmifl bulunuyor. Ad m 5: Bu aflamada ekranda kay t araç çubu unu göreceksiniz ve fare imleci de kay t yapmakta oldu unuzu gösteren bir biçime dönüflecek. fiimdi tüm yapman z gereken paragraf üzerinde yap lmas n istedi iniz de ifliklikleri yapmakt r, bunlar bir seri ifllem olarak makro dosyas na kaydedilecektir. Ad m 7: fiimdi haz rlad n z makroyu bir deneyin. Bunun için herhangi bir paragraf seçili hale getirin ve atam fl oldu unuz k sayol tufl kombinasyonuna bas n. I < INFO> E er makronuzu "Normal" dosyas na kaydederseniz, bunu tüm belgelerinizde kullanabilirsiniz. E er o an aç k olan belge içine kaydederseniz, sadece o belgede kullan labilir olacakt r. 126 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

13 INTERNET ÜZER NDE fi ARAMAK INTERNET INTERNET ÜZER NDE fi ARAMAK Bu say da Internet üzerinde ifl bulman za yard mc olabilecek baz site adresleri veriyoruz. Bu site iki yönlü olarak haz rlanm fl bir ifl bulma sitesidir. Öncelikle kendi CV nizi siteye göndererek iflverenlerin ilgisine sunabilirsiniz. Bunun d fl nda istedi iniz ifl türü ve bölgeyi girerek sitenin veri taban nda detayl bir arama yapt rabilirsiniz. Bu siteden sadece ABD de il, daha pek çok ülkedeki ifl imkanlar n da araflt rman z mümkündür. Bu site kullan c lar n farkl ülkelerde ifl arayabilmesine imkan tan yan bir arama motoruna sahiptir. Öncelikle istedi iniz ülkeyi, ard ndan belirli bir bölgeyi seçerek aramaya bafllayabilirsiniz. Belirli bir meslek ve tercih edilen dile göre de arama yapt rabilmeniz olas d r. Bu siteden sadece ngiltere de il, ayn zamanda Almanya, Fransa, spanya gibi belli bafll Avrupa ülkelerindeki ifl imkanlar n araflt rabilmeniz mümkündür. E er siteye e-posta adresinizi b rak rsan z, yeni ifl imkanlar size bu yolla da iletilir. Ayr ca bu site eleman arayan iflverenlere de hizmet vermektedir. Bu site sadece Amerika Birleflik Devletleri s n rlar içindeki ifl imkanlar n listelemektedir. Bu ifller de özellikle mevsimlik ve düflük vas fl çal flanlara yönelik olanlar aras ndan seçilmifltir. Mesela ABD de okumakta olan bir ö renci yaz mevsimi boyunca çal flmay planl yorsa buradan uygun bir ifl bulabilir. Yine ABD de çal flmak isteyenleri ilgilendiren bir ifl sitesiyle karfl karfl yay z. Ancak bu sitede s radan ve monoton de- il, nispeten daha s rad fl ifl imkanlar bulabilirsiniz. Do la park korucusu ya da plaj cankurtaranl gibi ifller arayanlar buraya bir bakmal d r. E er herhangi bir sebepten dolay ABD deki ifllerde ödenen maafl miktarlar n ö renmek isterseniz, o zaman bu site tam size göre demektir. Buradan ifl türü ve bölgeye göre aram yapt rarak ödenen ortalama maafllar ö renebilirsiniz. Ve e er ilginizi çeken bir ifl türü olursa yine bu siteden benzer bir tane aratabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 233

14 <<< INTERNET INTERNET ÜZER NDE fi ARAMAK Türkiye dahilinde faaliyet gösteren bu site ifl arayan ve iflverenlere yard mc olmak üzere haz rlanm fl. fl ar yorsan z sitedeki ifl ilanlar n içeren veri taban n inceleyebilir ya da belirli kriterlere uyan bir eleman ilan aratabilirsiniz. Site ayr - ca özgeçmifl haz rlamak konusunda yard mlar sunuyor ve oluflturulan özgeçmifl arflivi sayesinde eleman arayan iflverenlere de yard mc olmay hedefliyor. Sadece Türkiye içinde de il, uluslar aras platformda da hizmet veren bu site, hem ifl arayanlara, hem de eleman arayan iflverenlere hitap ediyor. Sitede ifl ilanlar n n bir listesini görebilir ya da kendi özgeçmiflinizi veri taban na ekleyebilirsiniz. Ayr ca hem ülke ve bölgelere göre, hem de sektörlere göre uygun ifller aratabilece iniz bir arama motoru da mevcut. Bu site de di er benzerleri gibi hem ifl hem de eleman arayanlara hitap ediyor. E er ifl ar yorsan z özgeçmiflinizi b rak p ifl ilanlar n inceleyebilirsiniz. flverenler ise özgeçmifllerin topland veri taban ndan arad klar özelliklere sahip elemanlar görebilirler. Bunun d fl nda bu sitede ifl ve ekonomi konulu pek çok haber, makale, röportaj da bulabilirsiniz. Bu site iki farkl iflleve sahip denebilir. Öncelikle çal flanlara ifl ararken nelere dikkat etmeleri, mülakatlarda nas l davranmalar ve farkl türde özgeçmifller haz rlarken nelere dikkat etmeleri gerekti i gibi önemli konularda hayati bilgiler veriliyor. Bunun d fl nda siteden linkle ulaflabilece iniz bir de ifl arama motoru ve ilan bölümü mevcut. fl bulma flans n art rmak isteyenlerin kesinlikle görmesi gereken bir site oldu unu düflünüyoruz. Bu site de hem eleman arayan flirketler, hem de ifl arayanlar için farkl seçenekler sunuyor. E er ifl ar yorsan z ifl ilanlar veri taban n inceleyebilir, özgeçmiflinizi siteye b rakabilirsiniz. Ayr ca kariyer konusunda ö ütler ve yard mlar bulabilmeniz de mümkün. flverenler ise sitenin abonelik sistemine üye olarak özgeçmifllere ve sahiplerinin irtibat adreslerine ulaflabilirler. Sitede ayr ca haberler ve röportajlara da yer veriliyor. Oldukça basit ve kullan lmas kolay bir arabirime sahip olacak biçimde tasarlanm fl sitede eleman ve ifl arayanlar için ayr bölümler mevcut. Ayr ca ifl arayan elemanlar baflka bir bölümden özgeçmifllerini sitenin veri taban na b rakabilirler. Bunun d fl nda kariyer, ekonomi ve benzeri konulardaki haberleri de bulabilece- iniz bir k sm bulunan siteyi incelemek yararl olabilir kanaatindeyiz. 234 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

15 BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N INTERNET BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N Kulland n z Internet browser yaz l m n yetersiz mi buluyorsunuz? Internet kullan m n n yayg nlaflmaya bafllamas yla birlikte web sayfas tasar mc l da yavafl yavafl bir sanat halini almaya bafllad denebilir. Her geçen gün Internet sayfalar çok daha renkli ve canl bir hale geliyorlar. Ço u tasar mc haz rlad Internet sayfalar nda resimler, animasyonlar ve müzikler kullanarak ilgi çekici bir yap m oluflturmaya çal fl yor. Ancak ifl sadece web sitelerinde daha fazla multimedya ö e kullan lmas yla s n rl kalm yor. Uzun zamand r browser yard m yla Internet üzerinden oynanabilen oyunlar mevcut, fakat bunlar ço unlukla hem grafik, hem de içerik aç s ndan oldukça basit yap mlar. Bunlar al fl lm fl bilgisayar oyunlar yla k yaslamak mümkün bile de il. Ya da en az ndan yak n zamana kadar durum böyleydi, çünkü baz ciddi kurulufllar s rf browser yard m yla oynanabilecek olan baz ciddi oyunlar üzerinde çal fl yorlar. Bu oyunlar hem grfik, hem de di er unsurlar aç s ndan bugüne dek görmeye al flt m z basit kart oyunlar ndan çok daha üstünler. Tüm bunlar n yan s ra, Internet in kullan c lara sundu u çok daha baflka olanaklar da var. S rf Internet üzerinden yay n yapan radyo istasyonlar gittikçe art yor ve yak n bir zamanda televizyon kanallar da bu yöntemden a rl kl olarak faydalanacak gibi görünüyor. Bunlara bir de Internet in sundu u genifl bilgi edinme imkan n ekleyin. S radan bir kullan c birkaç t klamayla normalde ulaflmas imkans z olabilen bilgileri bulabilir, veri tabanlar n n içeri ini görebilir, e er isterse bunlara katk da bulunabilir. Bu say da verdi imiz ifl bulma sitelerinin adresleri buna basit ama güzel bir örnektir. Ne var ki bir kullan c n n tüm bu olanaklardan faydalanabilmesi biraz da bilgisayar n n ve kulland Internet browser yaz l m n n ne denli becerikli oldu una ba l d r. Multimedya unsurlarla yüklü yeni siteleri düzgün bir biçimde görüntüleyebilmek için eskisine oranla daha güçlü bilgisayarlar gerekmektedir. Ayr ca browser yaz l m n n da bu kadar çeflitlili- i destekleyebilecek biçimde donanm fl olmas gerekir. Bilgisayar n z güçlendirmek konusunda daha önce pek çok bilgi vermifltik, bu bölümde ise browser yaz l m n z nas l daha yetenekli hale getirebilece inize bakaca z. I < INFO> Bir "Plug-In" asl nda küçük bir program modülüdür. Bu modül eklendi i program n yeteneklerini art racak biçimde tasarlan r ve browser yaz l mlar dahil pek çok uygulama için Internet üzerinden böyle modüller bulabilmek mümkündür. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 235

16 <<< INTERNET BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N Multimedya unsurlar - na yo un olarak yer veren sitelerin büyük ço- unlu u etkileflimli olarak haz rlanmaktad r. Öyle ileri seviyedeki siteler vard r ki, ziyaretçilere sayfa içine yerlefltirilmifl minik oyunlar bile sunmaktad rlar. Tüm bu etkileflimlilik site ve ziyaretçinin bilgisayar aras nda iki yönlü bir veri transferini gerekli k lar. Kullan c n n yapt ifllemler siteye gönderilir ve karfl l nda gereken veriler iletilir. Bu tür bir ifllemde kullan lan veri paketleri genellikle oldukça küçük oldu undan, çok iyi bir ba lant n z olmasa bile ifllemlerde büyük bir yavafllama gözlemlemezsiniz. Ne var ki çok say daki multimedya etkinlik ayn zamanda çok de iflik türdeki veri dosyalar n n kullan m anlam na gelmektedir. Genellikle ses * < PUCU> Bugün en çok kullan lan Plug-In modülleri ses ve video dosyalar n çözmek için haz rlanm fl olanlard r. Microsoft firmas n n Media Player ve Macromedi n n Flash uygulamalar art k vaz geçilmez bir hal alm fllard r. Bu gibi Plug-In lerin etkin olabilmesi için dikkatle takip edilerek s k s k yeni sürümlerle güncellenmesinde fayda vard r. dosyalar n açmak için baflka, video görüntüleri açmak için baflka yaz l mlar kullan l r. Buna bir de özel multimedya uygulamalar n eklerseniz, veri trafi indeki dosya çeflitlili ini daha iyi anlayabilirsiniz. Bir Internet borwser yaz l m standard haliyle tüm bu dosya türlerini iflleyemez. Bunun en önemli sebeplerinden biri tüm dosya türlerinin ayn firman n ürünü olmamas, di eri de hiç aral ks z yeni uygulamalar n gelifltirilmesidir. Ancak bunun anlam farkl web sitelerini ziyaret etme imkan n z n olmayaca de ildir. Çünkü ço- u kullan c pek fark nda olmasa bile, bir Internet browser yaz l m gelifltirilebilir ve standard kapasitesinin üstünde yeteneklerle donat labilir. Bunun için "Plug-In" ad verilen küçük program modüllerinden faydalanmak yeterlidir. Plug-In denilen program modülleri browser uygulamas na yeni ifllevler kazand rmak için kullan l rlar. Bunlar sayesinde bir browser standard kurulumla kullan l rken tan mlayamad veri paketlerini tan mlayabilir ve iflleyebilir hale getirilebilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus daha vard r. Browser yaz l mlar da zaman içinde gelifltirilen ve yeni Plug-In leri kabul edecek hale getirilen programlard r. Bu yüzden hangi browser uygulamas n kullan yor olursan z olun, önemli olan nokta bu uygulaman n mümkün olan en üst sürümünü seçmektir. Aksi takdirde yeni modülleri kullanman z mümkün olmayabilir. 236 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

17 BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N INTERNET Bir browser yaz l mlar n n hangi Plug-In modüllerini tafl d d flar dan ilk bak flta kolayca anlafl - labilecek bir fley de ildir. Çünkü ço u Plug-In ancak belirli bir türdeki veri pakedi al nd nda çal flt r l r ve bunun d fl ndaki zamanlarda onlara bafl vurulmaz. Neyse ki bilgisayar n zda hangi Plug-In dosyalar n n kurulu oldu unu kesinlikle bilmenize pek gerek yoktur. Çünkü browser yaz l - m n z bilinmeyen bir veri dosyas tipiyle karfl laflt nda, bunu açabilmek için hangisinin gerekti ini ve ço u zaman bunu hangi adreste bulabilece- ini de bilecek biçimde tasarlanm flt r. Ço unlukla bir Plug-In modülünün Internet üzerindeki kayna- ndan bilgisayar n za indirilmesi ve kurulmas otomatik olarak gerçekleflir. Burada güvenlik aç - s ndan sizin izninizi isteyen bir diyalog kutusuna rastlayabilirsiniz. Ancak bir hususa dikkatinizi çekmek isteriz, o da baz kötü niyetli ya da s rf ticari maksatl Plug-In lerin de bu yoldan bilgisayar n za girebilece idir. E er bu tür diyalog kutular na içlerini okumadan onay vermeyi al flkanl k haline getirirseniz, kendinizi bir anda uluslar aras telefon hatlar n kullanarak gereksiz bir siteye ba lan rken bulabilirsiniz. Bunun telefon faturan - za nas l yans yaca n tahmin edebilirsiniz, bu sadece tek bir örnektir. Ço u önemli Plug-In ücretsizdir, mesela Adobe Acrobate Reader bu tarzdan bir programd r. Bunlar herhangi bir ücret ödemeden diledi iniz gibi kullanabilirsiniz. Baz lar ise Shareware olup, bunlar bir süre sonra sat n alman z gereklidir. Peki bilgisayar n zda hangi Plug-In lerin kurulu oldu unu nas l ö renebilirsiniz? Bunun Internet Explorer ile nas l oldu unu k saca gösterelim. Önce browser yaz l m n z çal flt r n ve araç panelindeki "Araçlar" menüsünden "Internet Seçenekleri" k sm na girin. Buradaki "Geçici Internet Dosyalar " tufluna t klay n, aç lan diyalog penceresinden de "Ayarlar" tufluna bas n. Yeni aç lan penceredeki tufllardan en sa daki size bilgisayar n zda kurulu olan Plug-In modüllerinin tam bir listesini verecektir. I < INFO> Baz web sitelerinde ve Plug-In tan mlar nda "Streaming Media" ad yla karfl laflabilirsiniz. Bu kelimeler çal flt r labilmesi için önce bilgisayara yüklenmesi gerekmeyen veri paketlerini tan mlar. Bu tür veriler uygun Plug-In modülleri yard m yla daha Internet üzerinden al n rken aç l p okunabilir. Bu sayede Internet üzerinden "canl " yay nlar dinleyebilmek ya da film seyredebilmek mümkün olabilmektedir. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 237

18 <<< INTERNET BROWSER PROGRAMINIZI RENKLEND R N layan bir uygulamad r. Ancak ayn zamanda browser yaz l mlar için bir destek modülüne de sahiptir ve böylece PDF unurlar tafl yan web sayfalar n n içeriklerini görebilmenize imkan tan r. ( fiimdi de Internet üzerinde bulabilece iniz baz Plug-In modüllerine ve ne ifle yarad klar na bir bakal m: Shockwave ve Flash: Shockwave en eski modüllerden biridir ve canland rmalar, etkileflimli sayfa içeriklerli gibi unsurlar n çal flt r lmas nda kullan l r. Bunun en son sürümü içinde Macromedia Flash modülünü de içermektedir ve bu sayede browser uygulamas Flash ile haz rlanm fl yeni nesil animasyonlar görüntüleyebilir. ( Acrobat Reader: Bu asl nda kendi bafl na da çal flabilen ve PDF format ndaki metin dosyalar n açabilmenizi sa - Quick Time: Apple bilgisayarlar için gelifltirilmifl ancak di- er PC türlerinde de bir hayli yayg n olarak kullan lan bu Shareware Plug-In öncelikli olarak MOV format ndaki video dosyalar n çal flt rmaya yarar. Ayr ca di er baz video formatlar n da açabilen bu modül henüz Media Player kadar popüler de ildir ancak baz durumlarda lüzumludur. ( WinAmp: Bugün en yayg n kullan lan medya çal c lardan biri olan WinAmp, hemen tüm popüler ses dosyas formatlar n çal flt rabilmektedir. Özellikle web sayfalar nda kullan lan baz özel ses dosyalar n çalmak için ihtiyac n z olabilir. ( Google Toolbar: Google arama motorundan faydalanabilmek için bu uygulaman n bilgisayar n zda kurulu olmas gereklidir. Bunu adresinden indirebilir ve bilgisayar n za kurabilirsiniz. IE Speakster-Merlin: Bu program adresinden indirebilirsiniz. Bunun temel ifllevi bir konuflma sentezleyicisi olarak çal flmak ve sayfalar n içeriklerini size okumakt r. Program kurduktan sonra okunmas n istedi iniz sayfaya sa tuflla t kla n ve program seçin. Aç lan mini pencereyi kapat rsan z, uygulama da sona erdirilir. * < PUCU> PDF format ndaki verileri içeren web sayfalar, aç lan PDF metin belgesini kapatt n z anda otomatik olarak kapat l rlar. Bunu önlemek için Acrobat içindeki sa tufl menüsüyle metin belgesini kapat n, sonra da browser içinden geri tufluna t klayarak önceki sayfaya dönün. 238 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

19 MULT MEDYA KLAVYELER MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA KLAVYELER Bilgisayarlar n geçirdi i de ifliklikten etkilenmeyen hemen hiçbir unsur kalmam flt r. Özellikle son befl y l içinde bilgisayarlar inan lmaz bir geliflme geçirmifl, sadece ofislerde rastlanan s k c elektronik daktilo özentileri olmaktan ç k p insanlar n ilgi ve e lence merkezi haline gelmifllerdir. Bu de iflimde gittikçe güçlenen bilgisayar parçalar n n ve artan veri iflleme kapasitesinin oynad rol inkar edilemez. Ancak bu de iflim sadece bilgisayar n metal kasas içinde sakl yatan parçalar de il, tasar m ve d fl görünüflü de oldukça etkilemifltir. Bilgisayar n göz önünde duran di- er parçalar da zaman içinde daha çekici, daha kullan fll flekiller almaya bafllam fl, bunun yan nda yeni ifllevler de kazanm fllard r. Bu tür bir de- iflim geçirmekte olan en önemli iki donan m klavye ve faredir. Bu bölümde klavyeleri ve ald klar yeni flekilleri inceleyece iz. Ço u kullan c yeni bir bilgisayar al rken, ya da elde olan bilgisayar yeni parçalarla güncellerken, ifllemci sürati ya da haf za kapasitesi gibi konular ön planda tutarlar. Fakat ifl klavye ve fare gibi bilgisayarla aram zdaki iletiflimi sa layan önemli unsurlara gelince pek çok kifli her- hangi bir ürüne raz olur. Belki bunda klavyelerin nispeten ucuz ve performans do rudan etkilemiyor olmalar n n rolü olabilir. Ancak bir klavye veri iflleme kapasitesini etkilemese bile, kullan c n n performans n do rudan etkiledi i için çok önemli bir parçad r. Bu yüzden seçim yaparken dikkatli olmak gereklidir. I < INFO> Günümüzde piyasada çok çeflitli türde klavyelere rastlamak mümkündür. Ancak bunlar n içinde gerçekten de çok ucuz ve kötü olanlar na özellikle dikkat etmek gerekir, çünkü böyle bir klavye bilgisayarla olan çal flmalar n z iflkence haline getirebilir. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 89

20 <<< MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA KLAVYELER Multimedya Klavye Nedir? Yeni klavye tasar mlar n n ortaya ç kmaya bafllamas nispeten yak n zamana rastlar. Özellikle Windows iflletim sisteminin PC piyasas n ele geçirmesi ve Internet kullan m n n artmas, bilgisayar donan mlar n n geliflimi üzerinde büyük rol oynam flt r. Haliyle bu yeniliklerden klavye de pay na düfleni alm fl ve önceden neredeyse hiç ihtiyaç duyulmayan yeni ifllevler kazanm flt r. Bir multimedya klavyeyi di erlerinden ay ran pek çok özellik vard r, bunlardan ilki de üzerinde di er klavyelerde rastlanmayacak bir dizi komut tuflunun bulunmas d r. Bu komut tufllar ço unlukla en temel Windows ifllemlerinin tek bir tufla basarak yerine getirilebilmesi için haz rlanm fllard r. Mesela bilgisayar kapatmak için bir dizi menü- den geçmek yerine, klavye üzerinde tek bir tufla basmak ço u kullan c için büyük rahatl kt r. Ayn flekilde yine bir tufla basarak Internet ba lant s n sa lamak, e-postan z kontrol etmek ve ard ndan ba lant n z kesmek en zor be- enen kullan c y bile memnun edebilecek olas l klard r. Bu tufllar baflka ifllemler için de tasarlanm fl olabilirler, mesela CD Player ya da baflka bir multimedya çal c s n tek bir tufla basarak harekete geçirebilir, ya da benzer bir biçimde kes-yap flt r tarz ifllemleri klavye üzerindeki özel tufllarla yapabilirsiniz. Ço u klavyede bulunan özel tufllar n belirli ifllevleri vard r, ancak pek çok ürün bu tufllar kendi ihtiyaçlar n - za göre programlaman za imkan tan maktad r. I < INFO> OEM kelimesi özellikle yeni bir bilgisayar sat n al rken karfl n za ç kabilir. Bu kelime yeni bir bilgisayarla beraber verilen ek yaz l m ve donan mlar tan mlamak için kullan l r. Mesela bir bilgisayar al rken beraberinde verilen iflletim sistemi ve di er yaz l mlar OEM olarak tan mlanabilir. OEM ürünlerin en büyük özellikleri normal piyasa fiyat ndan çok daha düflük bir maliyetle verilmeleridir. Baz durujmlarda bunlar ücretsiz olarak da gelmektedir, ancak böyle durumlarda ek ürünlerin maliyeti alm fl oldu unuz bilgisayara zaten yans t ld - ndan verece iniz toplam miktar biraz daha yüksektir. 90 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE

21 MULT MEDYA KLAVYELER MULTIMEDIA VE E LENCE Multimedya klavyeler sadece ek tufllara sahip olarak tasarlanmazlar, bunun d fl nda daha pek çok özelli e sahip olabilirler. Mesela baz klavyeler fare kullanman n mümkün olmad dar çal flma ortamlar nda kullan c ya kolayl k olmas için çeflitli alternatif kontrol ayg tlar yla donat - l rlar. Bu ayg tlar trackball ya da touchpad gibi daha ziyade laptop s n f bilgisayarlarda rastlanan türden fleylerdir. Ço u insan flüphesiz bir fareyi kullanmaya al flm flt r, ancak yer darl durumunda bu tür klavyeler iyi bir çözüm sunabilmektedir. Baz klavye tasar mlar ise çok daha geliflmifl özelliklere sahip olabilmektedirler. Mesela KeyTronic tasar m bir klavyede parmak izi taray c s bulunmaktad r. Bu taray c parmak izinizi okuyarak tek bir dokunmayla kimli inizi tesbit edebilir ve bilgisayar açabilir. Bu özellikle güvenlik aç s ndan oldukça ileri seviyede bir uygulamad r ve özellikle kalabal k çal flma ortamlar nda size ihtiyac n z olan korumay sa layabilir. Ancak multimedya klavyelerin tüm bu özelliklerini çal flt rabilmek için gerekli yaz l mlar n bilgisayar n zda kurulu olmas gereklidir, aksi halde iflletim sistemi klavyenizi s radan bir model olarak tan mlayacakt r. Bu da genel tufllar haricinde kalanlar kullanman za engel olur. Klavyeler de t pk di er donan mlar gibi beraberlerinde kendi yaz l mlar n içeren disketlerle sat l rlar. Burada size düflen klavyeyi takt ktan sonra bilgisayar aç ld nda ilgili disketten gerekli yaz l mlar yüklemektir. Fakat burada da dikkat edilmesi gereken birkaç husus vard r. Öncelikle bu yaz l mlar her zaman arka planda çal flt klar ndan sistem kaynaklar ndan küçük de olsa bir miktar kullan rlar. Ayr ca ucuz ve iyi tasarlanmam fl baz klavyelerin yaz l mlar bilgisayar n zda program çak flmalar na sebep olabilir. Bu yüzden alaca n z ürünü dikkatli seçmenizde fayda vard r. I < INFO> Touchpad kontrol ayg t dokunmaya duyarl bir zemini olan elektronik bir araçt r. Trackball ise ters çevrilmifl bir fareye benzer ve bir yuva içine oturtulmufl topun döndürülmesiyle çal flt r l r. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 91

22 <<< MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA KLAVYELER Multimedya klavyeler sadece ifllevleri de il, ayn zamanda biçimleriyle de geleneksel klavyelerden ayr l rlar. Pek çok multimedya klavye daha estetik ve ergonomik tasar ma sahiptir. Bunlar yumuflak hatlar ve kullan m rahat tufllar sayesinde kullan c n n çal flma esnas ndaki yorgunlu unu en aza indirmeyi amaçlarlar. Ayr ca pek ço u alt taraf nda bileklerin rahatça dayanmas n sa layan desteklere sahiptirler. Baz klavyeler tamamen al fl mad k flekillere sahip olabilmektedirler. Mesela V fleklinde tasarlanm fl klavyeler de vard r ve tasar mc lar bunlar n çok daha sa l kl oldu unu öne sürmektedirler. Ancak yap lan ergonomi testleri bunlar n daha ziyade uzun süreler on parmak yaz yazan kullan - c lara uygun oldu unu ortaya koymufllard r. Bir de piyaada bulunan multimedya klavyeler aras nda kablosuz olanlar mevcuttur. Bunlar televizyon uzaktan kumandalar na benzer bir prensiple çal fl rlar ve kabloya ihtiyaç duymad klar ndan kullan c ya büyük esneklik sa layabilirler. Ancak tüketimi az da olsa medya tasar ma sahip olmas de il, ayn zamanda ergonomik ve iflinize yarayacak bir ürün olmas - d r. Ayr ca klavyenin tufl diziliminin al flt n z kullan ma uygun olup olmad n kontrol etmeyi de ihmal etmeyiniz. Farkl firmalar de iflik tufl dizilimleri kullanabilmektedir ve yeni tufl düzenine al flmak bir hayli can s k c olabilir. bunlar n çal flmak için pile ihtiyaçlar vard r ve genellikle uzaktan kumanda al c s n rahatça görebilecekleri bir yere konulmalar gerekir. Bir multimedya klavye al rken dikkat etmeniz gereken nokta öncelikle kalitesi ve fiyat d r. Piyasada çok ucuza oldukça kaliteli ürünler bulabilece iniz gibi, s rf "multimedya" özelli i oldu u için abart l fiyat etiketlerine sahip olan kalitesiz ürünlere de rastlamak mümkündür. Burada önemli olan klavyenin sadece multi- I < INFO> Vitrinlerde gördü ünüz her klavye size uygun olmayabilir. Özellikle V fleklinde tasarlanm fl olanlar daha ziyade a rl kl olarak yaz yazanlara uygundur ve oyunlar gibi di er konularda kontrolü oldukça zorlaflt rabilir. 92 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE

23 ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (13) PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (13) HIZLI INTERNET Internet ba lant sürati pek çok farkl unsura ba l olarak de iflebilmektedir. Bu unsurlardan pek ço una etki etmeniz mümkün de ildir, ancak baz detaylar da daha iyi etkiler elde edebilecek biçimde ayarlayabilirsiniz. Bunlardan biri de gönderilen veri paketlerinin boyutudur. Bu paketler MTU (Maximum Transmission Unit) baz nda ölçülürler ve Windows bu paketlerin boyutunu "otomatik" olarak de iflebilecek biçimde ayarlar. Ne var ki bu ayar yerel a lar (LAN) için iyi olsa da, Internet için pek faydal de ildir. Windows ço unlukla büyük paketler göndermeye çal flt ndan, veri kay plar ve ayn paketlerin tekrar gönderilmesi gibi sorunlar yaflanabilir, bu da ba lant h z - n z etkiler. Bu durumu önlemek için MTU boyutunu afla daki ad mlar takip ederek de- ifltirebilirsiniz. Özellikle modemle Internet ba lant s sa l yorsan z bu durum ortalama eriflim süratinizi biraz bile olsa art racakt r. 1. Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Denetim Masas " seçene ine t klay n. 2. Aç lan pencerede "A " seçene ine çift t klayarak ilgili diyalog penceresini aç n. 3. "Yap land rma" k sm ndaki listeden "Çevirmeli Ba daflt r c " seçene ine çift t klay p ilgili pencereyi aç n. 4. Burada "Geliflmifl" k sm na girin. Listeden "IP Paket Boyutu" fl kk n seçin, yandaki sat rdan "Küçük" de erine t klay n. 5. Sonunda "Tamam" tufluna basarak ifllemi bitirin. Ayarlar n geçerli olmas için Windows un yeniden bafllat lmas n onaylamay ihmal etmeyin. L STE ARALI INI AYARLAMAK Windows Gezgini ile klasörlerinizin içeriklerini araflt r rken listelenen maddeler hakk nda nas l detayl bilgiler alabilece- inizi daha önce görmüfltük. Tüm yapman z gereken araç panelindeki "Görünüm" seçene i menüsünden "Ayr nt lar" fl kk n iflaretlemektir, böylece tüm dosyalar detayl bilgilerle beraber listelenir. Ne var ki her dosya için çok fazla bilgi varsa görüntüleme alan yetmeyebilir ve sonuç olarak verileri k saltmalar halinde görmek zorunda kalabilirsiniz. Bu durumda tüm madde bafll klar n en uygun biçimde hizalayarak içeriklerinin görünmesini sa lamak için yapabilece iniz bir ifllem mevcut. Klavyeden CTRL, ALT, SHIFT ve + tufllar na ayn anda bas n. Listedeki madde bafll klar n n aras mümkün olan en iyi biçimde otomatik olarak düzenlenecektir. HIZLI DENET M MASASI E er her ayar yapmak gerekti inde "Bafllat" tuflu menüsünden "Denetim Masas " seçene ini açmak can n z s k yorsa, o zaman masaüstünüze bunun için bir k - sayol atayabilirsiniz. Öncelikle "Bilgisayar m" simgesine çift t klay n ve burada "Denetim Masas " simgesini bulun. Bu simge üzerine sa tuflla t klay p "K sayol Olufltur" fl kk n seçin. Hemen bir uyar mesaj ç kacak ve buraya k sayol oluflturamayaca n z, ancak isterseniz masaüstüne k sayol açabilece iniz bildirilecek. Onaylay n ve böylece ifllemi tamamlay n. Bu ifllemi çok alt klasörlerde olan ama çok s kan eriflmeniz gereken hemen her dosya için uygulayabilirsiniz. 3 BOYUTLU S MLER Windows ekran koruyucunuzda bulunan bir özellik sayesinde bofl zamanlar n zda ekran n zda sevdi iniz bir kiflinin ad n n ya da herhangi bir yaz n n üç boyutlu olarak görünmesini sa layabilirsiniz. Öncelikle masaüstüne sa tuflla t klay n ve aç lan menüden "Özellikler" fl kk n seçin. Aç lan diyalog penceresi içinde "Ekran koruyucusu" k sm na girin, buradaki listeden "3B Metin" seçene ini iflaretleyin. Daha sonra hemen yan ndaki "Ayarlar" tufluna basarak ilgili k s ma girin. Buradan "Metin" k sm na istedi iniz mesaj girin, ncak çok uzun olmamas na dikkat edin. fllemi onaylay p tüm diyalog pen- HERKES Ç N B LG SAYAR PÜF NOKTASI 33