>>> SAYI 5 6. SAYIDA NELER VAR? D YALOG PENCERELER B LG SAYARIN BEL RL ÖZELL KLER AYARLAMAK Ç N DOSYA VE KLASÖRLER B LG SAYARINIZDA NE NEREDE BULUNUR?

Transkript

1

2 SAYI 5 TEMEL B LG LER D YALOG PENCERELER B LG SAYARIN BEL RL ÖZELL KLER AYARLAMAK Ç N DOSYA VE KLASÖRLER B LG SAYARINIZDA NE NEREDE BULUNUR? WINDOWS YARDIM DOSYALARI YARDIMA HT YACINIZ OLDU UNDA LK BAKILACAK YER DOSYALARI BULMAK B LG SAYARINIZDA ARADI INIZI KOLAYCA BULUN PROJELER YAZICIDAN MET N ÇIKIfiI ALMAK EKRANDAK LER KA IDA NASIL DÖKÜLÜR INTERNET INTERNET SAYFA ÇEfi TLER TÜM WEB S TELER B RB R NDEN FARKLIDIR SIK KULLANILAN SAYFALARIN AYARLANMASI FAVOR SAYFALARINIZA DAHA HIZLI ULAfiIN OUTLOOK EXPRESS E LK BAKIfi E-POSTA: HIZLI VE UCUZ HABERLEfiME MULTIMEDIA VE E LENCE MÜZ KTE DEVR M: MP3 B LG SAYARINIZIN YEN MÜZ K FORMATI S ZL K D-E D KEY DÜZEN - ENCRYPTION> B LG SAYAR TER MLER N N SÖZLÜK ANLAMLARI Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonlar Saatleri: , Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. 6. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER OF S N ZDEK B LG SAYAR FAREN N filev D SKET NED R? WINDOWS DOSYA S STEM NDE GEZ NMEK PROJELER KARTV Z T OLUfiTURMAK D SKETTEN DOSYA KOPYALAMAK INTERNET INTERNET TE ARAMA YAPMAK E-POSTA MESAJI OLUfiTURMAK MULTIMEDIA VE E LENCE MP3: KOLAY VE ÇABUK SÖZLÜK E-F HARFLER 2 MAYIS ta Bayilerde Kaç rmay n! Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Nebi Danac, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/ Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) Faks: (212) Ankara Büro Menevifl Sokak No: 26/ A. Ayranc -ANKARA Tel: (312) Faks: (312)

3 D YALOG PENCERELER TEMEL B LG LER D YALOG PENCERELER Bazen bilgisayar n zda çal fl rken bir yaz l m n belirli özelliklerini ayarlaman z ya da ifllenecek dokümana dair veriler girmeniz gerekir. Mesela yaz c dan ç k fl n alaca n z bir belgenin ka t boyutlar ve benzeri de erlerini ayarlamak gibi. Bafll k çubu u Diyalog penceresini kapatma tuflu Bu tufl seçimi onaylar ve diyalog penceresini kapat r Kimi zamansa, bilgisayar n za bir komut verdi inizde, sistemin bunu yerine getirebilmek için fazladan baz verilere ihtiyac olur. Mesela bir dosyan n silinmesini emretti inizde, sistem size bunu gerçekten isteyip istemedi inizi soracak, bir kez daha onay n z alarak herhangi bir yanl fll k yap lmad ndan emin olun- mas n sa layacakt r. Bu ve benzeri tüm durumlarda iflletim sisteminizle iletiflim kurmak için diyalog penceresi olarak adland r lan küçük Windows pencereleri kullan l r. Baz diyalog pencereleri oldukça basittir, baz lar nda ise pek çok seçenek bulunabilir. Bu durum, aç lan diyalog penceresinin hangi yaz l mda ve ne amaçla kullan ld na ba l olarak de iflir. Burada, karfl n za ç kabilecek belli bafll diyalog pencereleri hakk nda genel bilgiler verecek, bu flekilde iflletim sisteminizi daha iyi anlay p iletiflim kurabilmenize yard mc olmaya çal flaca z. I INFO> KONTROLLER Bir diyalog penceresi genellikle flu unsurlar içerir: > Dü meler > Anahtar > Onay kutusu > Seçenek listesi > Metin bölümü > Kayd rma çubu u * PUCU> ÖN ZLEME ÇOK FAYDALI B R ARAÇTIR Baz yaz l mlar n diyalog pencerelerinde üzerinde çal flt n z belgenin, yapt n z de ifliklikler do rultusunda flekillenen bir resmi görülür, buna ön izleme penceresi denir. Ön izleme penceresi sayesinde girdi- iniz verilerin üzerinde çal flt n z belgeyi nas l de ifltirece ini kal c bir de ifliklik yapmadan önce görme flans n z olur. E er bu pencerede gördü ünüz sonuçlardan memnun kal rsan z, o zaman seçenekleri onaylay p de ifliklikleri kal c olarak yapabilirsiniz. BAfiLIK ÇUBU U Hemen her Windows penceresinde oldu- u gibi, diyalog pencerelerinin de üst k sm nda bir bafll k çubu u bulunur. Bu çubukta pencerenin ad, kapatma dü mesi ve bazen de konuyla ilgili yard m dosyas n çal flt ran bir dü me daha bulunur. Onay tuflunun bas l hali ONAY KUTUSU Baz diyalog kutular içinde bulunan sorulara sadece evet ya da hay r olarak cevap verebilirsiniz. Bu tür seçenekler onay kutusu dedi imiz, küçük fl klar fleklinde gösterilirler. Bunlar içi beyaz ve yanlar nda aç klama metni bulunan küçük bofl kutulard r. E er bunlardan birini seçerseniz o zaman kutunun içinde küçük bir onay iflareti belirir, bu da o fl kk n seçildi ini gösterir. Bu kutulara tekrar t klayarak seçimi iptal etmek mümkündür. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 21

4 TEMEL B LG LER D YALOG PENCERELER E er diyalog penceresini ekranda bulundu undan farkl bir noktaya tafl mak isterseniz, o zaman imleci ekranda diyalog penceresinin üst k sm ndaki bafll k çubu unun üzerine getirin. mleç buradayken sol fare tufluna bas l tutarak pencereyi istedi iniz noktaya tafl yabilirsiniz. Sol fare tuflunu b rakt n zda pencere götürdü ünüz noktada durur. Bu flekilde hemen hemen tüm Windows pencerelerini tafl yabilirsiniz. Metin bölümü Tipik bir anahtar DÜ ME Dü meler hemen her diyalog penceresinde bulunan unsurlard r. Görünüm olarak dikdörtgen fleklinde ve gerçek dü melere benzer yap dad rlar. Dü menin üzerinde bulunan metin size ifllevi hakk nda bilgi verir. Mesela üzerinde OK ya da Tamam yazan bir tufla bast - n zda tüm girilen veriler onaylanacak, yapt n z ayarlar geçerlilik kazanacakt r. Üzerinde Cancel ya da ptal yazan bir tufla bast n zda ise hiçbir fley olmayacak, sanki ilgili komutlar hiç vermemiflsiniz gibi diyalog penceresi hiçbir ifllem gerçeklefltirmeden kapanacakt r. Di er tufllar ise çeflitli ifllevler yerine getirebilir, mesela baflka bir diyalog penceresi açabilir. Sonuç olarak bast n z her tuflun bir ifllevi vard r ve bir sonuç elde edersiniz. Bu tufllardan en az bir tanesi her zaman için diyalog penceresinin kapat lmas ifllevini tafl r. Bu Tamam ya da Evet olarak gösterilen tufl olabilece i gibi, ilgili yaz l m taraf ndan özel olarak atanm fl baflka bir tufl da olabilir. E er diyalog penceresiyle çal fl rken klavyeden ENTER tufluna basarsan z, yine bu tuflun sa lad ifllevi elde edersiniz. Bu iflleve sahip olan tufl genellikle ekranda daha koyu bir renk tonuyla gösterilir. I INFO> SEÇENEK AYARLARI iyalog pencereleriyle çal fl rken genellikle klavyenizden flu flekilde faydalanabilirsiniz: > ENTER ya da Boflluk tuflu yard m yla ekrandaki seçili tufla basabilirsiniz. > Seçenek listesini Boflluk ya da imleç yön tufllar yla açabilir, ENTER ile seçim yapabilir, ESC ile de ifliklik yapmadan listeyi kapatabilirsiniz. > Anahtar konumunu imleç yön tufllar yla de ifltirebilirsiniz. > Say sal k s mdaki rakamlar klavyenizden girebilirsiniz. > Say sal k s mdaki rakamlar imleç yön tufllar yard m yla art rabilir ya da eksiltebilirsiniz. ANAHTAR Bazen bir diyalog penceresindeki seçenekler, pek çok fl ktan sadece birini seçmenize izin verirler. Mesela bir sayfa yap s n n Yönlendirmesi Dikey ya da Yatay olarak ayarlanabilir, ancak ikisi birden olamaz, ikisinden birini seçmeniz gereklidir. Bu tür seçenek kutular içi beyaz ve dairesel olarak görüntülenirler. Bu dairesel seçeneklerin yan nda ise seçene i aç klayan k sa metinler ve birinin içinde de küçük siyah bir nokta bulunur. E er seçiminizi de ifltirmek isterseniz o zaman gereken daireye t klaman z gerekir, bu durumda siyah nokta yeni seçilen fl kk n içinde belirecektir. Ayn grubun içinde yer alan seçenekleri vurgulamak için bunlar genellikle konu bafll tafl yan küçük bir kutunun içinde toplan rlar. MET N BÖLÜMÜ Metin bölümü klavyeden herhangi bir veri girmek için kullan l r, mesela bir flif- * PUCU> KLAVYE ARACILI I LE KOMUTLAR VERMEK Diyalog pencerelerine farenizi kullanmadan sadece klavye yard m yla da komutlar verebilirsiniz. Bu durum farenizin herhangi bir sebeple tepki vermeyi durdurdu u zamanlarda çok iflinize yarayacakt r. Diyalog pencerelerindeyken komut vermek için TAB, ENTER ve imleç yön tufllar n kullanabilirsiniz. SEÇENEK L STES Bir diyalog penceresinde seçilecek çok fazla fl k bulundu unda seçenek listesi ad verilen iletiflim kutular kullan l r. Bu iletiflim kutular içi beyaz, dikdörtgen fleklinde küçük pencerelerdir, içlerinde seçeneklerden biri görülebilir durumdad r. Kutunun sa taraf nda küçük bir ok iflareti bulunur, buna t klad n zda seçilebilecek tüm fl klar n bir listesi görünür. Burada t klad n z fl k seçenek kutusunun içinde görünür hale gelecektir, böylece seçili oldu u anlafl l r. Her ne kadar bu kutular görsel aç dan metin bölümüne benzese de buradan herhangi baflka bir veri girmek mümkün de ildir. 22 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

5 D YALOG PENCERELER TEMEL B LG LER re ya da yaz c dan ç k fl al nacak sayfalar n numaralar gibi. Bu k s m içi beyaz bir dikdörtgen görünümündedir, üzerine t klad n zda kutunun içinde yan p sönen bir imleç belirir ve yazmaya haz r hale gelir. Burada klavyeden veri giriflini tamamlad ktan sonra TAB tufluna basarak diyalog penceresindeki baflka bir k sma geçebilirsiniz. Dikkatli olun! E er metin bölümündeki veri giriflinizi ENTER tufluna basarak bitirmeye kalkarsan z o zaman tüm diyalog penceresi onaylanacak ve kapanacakt r. ENTER tufluna basmak genellikle diyalog penceresini tümden etkileyen Tamam tufluna basmakla ayn etkiyi yapacakt r. Bu durumda henüz tüm ayarlamalar yapmam flken de ifliklikler onaylanaca ndan istenmeyen sonuçlar n ortaya ç kmas muhtemeldir. Say sal alan Kayd rma çubu u Bölümler SAYISAL ALAN Bu k s m say sal de erleri girmek için kullan l r, görünüm olarak yan nda iki z t yöne bakan ok sembolleri bulunan küçük bir kutu fleklindedir. Buradaki de eri ok sembollerine t klayarak art r p eksiltmek mümkündür. Bunun d fl nda do rudan bu alan n içine t klayarak veri girifl imlecini çal flt rabilir, sonra da yeni de erleri klavyeden girebilirsiniz. De erlerde küçük de ifliklikler için ok tufllar n, tamamen farkl veriler girmek için de klavyeyi kullanmak en uygun yöntemdir. KAYDIRMA ÇUBU U Bu tarz kontrol araçlar genellikle devaml eriflilen bir de eri de ifltirmek için kullan l r, mesela bilgisayar n z n ses ayar gibi. Belirli bir çizgi üzerinde hareket eden bir dü me görünümünde olan kayd rma çubuklar n hareket ettirmek için fare ile tutarak sürüklemeniz yeterlidir. Çubuk en düflük ve en yüksek de erler aras nda hareket edecek biçimde düzenlenmifltir. I INFO> Baz kontrollerin yan nda yap lan de ifliklikleri görsel de iflikliklerle gösteren resimler de bulunur. Birden fazla bölüm içeren bir diyalog penceresi B LEfi K KONTROLLER Baz diyalog pencereleri yukar da anlat - lan kontrol araçlar ndan birden fazlas n bünyesinde bar nd r yor olabilir. Mesela bir Windows uygulamas olan BUL bu tarzda düzenlenmifltir, do rudan arad - n z belgenin ad n girebilece iniz bir metin k sm mevcuttur. Bunun d fl nda bir de seçenek listesi vard r, bu listede daha önceden arad n z dosya isimleri tutulmaktad r. Bu isimlerden birine t klayarak onu do rudan metin k sm na aktarabilirsiniz. Bu tarz bir düzenlemeye pek çok diyalog penceresinde rastlamak mümkündür. Baz kontrollerin yan nda yap lan de ifliklikleri görsel de iflikliklerle gösteren resimler de bulunur. Örnek bir baflka bileflik kontrol türü de anahtar ve metin k s mlar n n birlefliminden oluflan türdür. Mesela Yazd r komutuna ba l olarak aç lan diyalog penceresinde bu tür bir bileflik kontrol paneli bulmak mümkündür. Burada bas lacak sayfalarla ilgili anahtarlardan Sayfalar fl kk na t klad n z zaman yanda bulunan say sal alandan bir de er girmeniz istenir. Ayn flekilde e er do rudan bu de er k sm na t klarsan z o zaman Sayfalar fl kk otomatik olarak seçili duruma gelir. BÖLÜMLER Genifl kapsaml diyalog pencereleri birden fazla konuya iliflkin farkl tiplerde kontrol ayg t içerebilir. Bu durumda HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 23

6 TEMEL B LG LER D YALOG PENCERELER ayarlar n birbiriyle kar flmamas için diyalog penceresi bölümlere ayr l r. Bu bölümler birbirinden s n r çizgileriyle ayr l rlar ve her birinin içeri ini belirten bir bafll - bulunur. Bu sayede bir konuyla ilgili pek çok ayar tek bir diyalog penceresi alt nda toplanarak daha h zl bir çal flma gerçeklefltirme imkan yarat l r. Önizleme * PUCU> Klavyenizde iki adet ALT tuflu mevcuttur, bunlardan sa daki Alt Gr olarak da geçer. Bu iki tuflun farkl kullan m alanlar vard r, bu yüzden baz diyalog pencerelerinde ve baflka yerlerde ALT tuflunu içeren kombinasyonlar kullanman z gerekti inde hangi ALT tuflunu kullanaca n za dikkat etmeniz gerekir. Genellikle bu tür k sayol tufl kombinasyonlar nda Alt GR de il, klavyenin solundaki Alt tuflu kullan l r. ER fi LEMEYEN SEÇENEKLER Baz durumlarda ekranda beliren diyalog penceresindeki seçeneklerden bir k sm de ifltirilemez. Bu tür de ifltirilemeyen seçenekler genellikle gri renkte görüntülenirler ve t klad n zda tepki vermezler. Bunlar n de ifltirilememesinin sebebi o an için geçersiz olmalar d r. Mesela bir program kurarken e er dosyalar n hangi isim alt nda ve hangi klasöre Kart bafll klar kaydedilece ini seçmediyseniz, o zaman bir sonraki aflamaya geçmenizi sa layan tufl seçilemez durumda olacakt r. ÖN ZLEME Baz diyalog pencereleri, yapt n z de- iflikliklerin, sonucu nas l etkileyece ini aktif olarak gösteren küçük resimlere sahiptir. O an girdi iniz veriler do rultusunda resim üzerinde yap lan de ifliklikler sayesinde sonuçlar n nas l olaca n önceden görmeniz sa lan r, buna ön izleme denir. Bu sayede istedi iniz etkileri elde edince, de ifliklikleri kal c olarak onaylayabilirsiniz. Yard m dosyas KARTLAR Bazen ekrana gelen diyalog pencereleri çok fazla miktarda seçenek ve detaya sahiptir. Öyle ki bunlar tek bir pencere içinde görüntülemek mümkün olmaz. Bu gibi durumlarda seçenek ve ayarlar birden fazla diyalog penceresine bölüfltürülür, sonra da tüm bu pencereler t pk kütüphane kartlar gibi üst üste konularak görüntülenirler. Kartlar n üst k sm nda hangi konuyla ilgili seçenekleri içerdiklerini gösteren etiketler bulunmaktad r, bunlara t klad n z zaman ba lant l olan kart ön plana ç karak görüntülenir. Her zaman için kartlardan sadece birinin tamam görüntülenir, di- er kartlar n ise sadece üst k s mlar ndaki etiketler görünür. YARDIM DOSYASI Bazen bir diyalog penceresinin ne ifllere yarad n tam olarak anlamayabilirsiniz, bu durumda endiflelenmenize gerek yoktur. Çünkü ço u diyalog penceresi bir yard m dosyas - na ulaflma imkan sunar. Genellikle diyalog penceresinin sa üst köflesinde bulunan soru iflaretli dü meye t klad n zda konuyla ilgili bir yard m penceresi aç larak size ihtiyac n z olan bilgiyi sa layacakt r. 24 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

7 DOSYA VE KLASÖRLER TEMEL B LG LER DOSYA VE KLASÖRLER Bilgisayarda veriler dosyalar halinde sabit disk üzerine kaydedilerek saklan r. Sabit disk üzerinde ise dosyalar klasörlerin içine yerlefltirilerek s n fland r l rlar. zlenen klasörün tam ad Klasör içeri i Klasör Dizin yap s Alt klasörlere eriflmek için + simgesine t klay n Kayd rma çubu u Aç k durumdaki klasör Dosya say s Dosya boyutu ve kalan bofl sabit disk alan Di er tüm cihazlar gibi bilgisayarlar n da çal flabilmek için belli kurallara ve çal flma sistemine ihtiyac vard r. Bu yüzden veri dosyalar yla çal fl rken, kullan c n n ve sistemin ihtiyaç duyaca bilgilere kolayca eriflebilmesini sa lamak için uygun bir dosyalama metodu gereklidir. Bu durumu bir kütüphanecinin kitaplar n düzenlerken baflvurdu u yönteme benzetebiliriz. Bilgisayar girilen tüm verileri tek bir y n halinde depolayamaz, bu yüzden her defas nda arad uygun verilerin nerede bulundu unu bilmesini sa layacak bir düzene ihtiyac vard r. flte dosya ve klasörler (bazen dizin de denir) bu ifl için kullan l r. T pk bir kütüphanecinin kitaplar n farkl dolap ve raflarda s ralamas gibi, de iflik dosyalar da farkl klasörler alt nda saklan rlar. Bir klasörün içinde birden fazla dosya bulunabilir, asl nda bunun için belirli bir say s n r yoktur, kullan c kaç dosya isterse o kadar n ayn klasörün içine koyabilir. Bir klasörün alt nda çeflitli dosyalar n d fl nda ayr ca baflka klasörler de bulunabilir ve hatta bu alt-klasörlerin de içine baflka klasörler yerlefltirilebilir. fiimdi bir örnekle konuyu iyice açal m! Diyelim ki bir yerde sekreterlik yap yorsunuz ve flefiniz sizden çok önemli bir mektup yazman z istedi. Bu mektubu da di erleri gibi haz rlad ktan sonra bilgisayar n - z n sabit diskine kaydetmeniz gerekli. Daha sonra yerini kolayca bulabilmek için özel bir klasörün içine yerlefltirmek iyi olacakt r. Bu durumda flöyle bir yol izlemek ak ll cad r, öncelik- I INFO> D Z N YA DA KLASÖR Klasör ve dizin terimleri asl nda ayn fleyi anlatan iki farkl terimdir. Bir dizin ya da klasör t pk içinde çeflitli dosyalar n s raland dolap raflar gibi ifl görür. Windows Commander dosya ve klasörlerle rahatça çal flabilmenizi sa lamak için haz rlanm fl bir uygulamad r. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 25

8 TEMEL B LG LER DOSYA VE KLASÖRLER Bilgisayar m penceresindeyken C: simgesine çift t klay n le Belgelerim klasörü alt nda Mektuplar adl bir klasör oluflturulur ve tüm mektuplar bu klasör alt nda toplan r. Böylece genel olarak tüm mektuplar n yerini bilecek, bir mektuba ulaflman z gerekti inde buraya erifleceksiniz. Mektuplar klasörü alt nda çeflitli isimlerle aç lm fl, farkl konulardaki mektuplar içeren baflka klasörler de oluflturulabilir. fiefiniz için yazaca n z mektup özellikle önemli ve öncelikli olaca ndan, bu mektubun di erlerinden farkl bir klasöre * PUCU> DOSYA ADI UZANTILARI Bir dosya ad n takip eden noktadan sonraki k sma dosya ad uzant s denir. Bu uzant ilgili oldu u dosyan n türünü gösterir, buna bakarak o dosyan n bir metin, resim ya da ses kayd içerdi ini anlamak mümkündür. Mesela doc uzant s bakmakta oldu unuz dosyan n MS Word taraf ndan oluflturulmufl bir metin dosyas oldu unu belirtir. Bu uzant dosya oluflturulurken program taraf ndan otomatik olarak eklenir. Modern bilgisayar yaz l mlar n n hemen tümü bu ifllemi kendili inden gerçeklefltirir, do ru dosya uzant s n dosyaya eklerler. Mektuplar penceresindeyken Önemli klasörüne çift t klay n C: penceresindeyken Belgelerim simgesine çift t klay n kaydedilmesi faydal olacakt r. O yüzden Mektuplar klasörü alt nda Önemli ad nda bir klasör oluflturmak iyi bir fikir. Ancak ne var ki buraya baflka önemli mektuplar koyabilirsiniz, bu durumda flefiniz için haz rlad n z mektubu bulmak zorlaflabilir. Buna en iyi çözüm ise, Önemli klasörünün alt nda fief adl bir klasör daha açmak ve flefinizin mektubunu buraya kaydetmektir. ç içe aç - lan bu klasörler bafllang çta kafa kar flt - r c gibi görünebilir ancak, çal flma esnas nda ilgili her klasörün ad na bakarak arad n z bulmak iflinizi son derece kolaylaflt racakt r. KLASÖR YAPISI Bir kullan c bilgisayar ndaki klasörleri kendi oluflturur ve düzenler, yani dosyalar n s n fland r lmas ve saklanmas ndan do rudan kullan c sorumludur. Dosyalar do ru düzenlenmifl ve adland r lm fl klasörlerde saklamak her zaman için faydal d r. Klasörlerin sabit disk üzerindeki dizilimlerini aç klamak için Klasör Yap s terimi kullan l r. Bu yap flu flekilde oluflturulur; öncelikle her zaman için bir temel klasör vard r, bu da genellikle C: denen ana sabit disktir. Di er tüm klasörler bu temel klasörün içine Önemli penceresindeyken fief klasörüne çift t klay n Belgelerim penceresindeyken Mektuplar klasörüne çift t klay n yerlefltirilirler. Bu yerleflim en üstten en alta do ru hiyerarflik bir yap ya sahiptir, herhangi bir klasörün alt nda bulunan bir dosyaya ulaflabilmek için uygun yolu izlemeniz gereklidir. Mesela daha önce verdi imiz mektup örne ini ele al rsak, o zaman flefiniz için haz rlad n z mektubun sisteminizdeki konumu flöyle olacakt r; C:\Belgelerim\Mektuplar\Önemli\fief\Mektup.doc. Bu klasör yolu size mektubunuzun C: adl sabit disk üzerinde hangi konumda bulundu unu gösterir. Ancak tabii ki bilgisayar n zda birden fazla sabit disk olabilir, o zaman arad n z dosyan n hangi sabit diskte bulundu una ba l olarak dosya yolunun temel klasörü de de iflecektir. Burada kullan lan \ iflareti, takip eden klasörün bir öncekinin alt klasörü oldu unu göstermektedir. Tüm klasörlerin en alt nda ise arad n z mektubun dosyas bulunmaktad r. Dizinler ve dosyalarla çal flabilmek için özel yaz l mlar kullan labilir, mesela Windows iflletim sistemi içinde bu ifl için haz rlanm fl Windows Explorer ad nda bir program bulunmaktad r. Bu program yard m yla dosya ve klasörleri daha kolay düzenleyebilir, tafl yabilir ve kopyalayabilirsiniz. fief klasöründe Mektup dosyas n görebilirsiniz 26 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

9 YARDIM DOSYALARI WINDOWS YARDIM DOSYALARI fiüphesiz Bafllat menüsündeki Yard m seçene i dikkatinizi çekmifltir. Bu seçene e neredeyse Windows alt nda çal flan tüm programlarda rastlamak mümkündür. Ne ifle yarad ad ndan da belli olan bu seçene i biraz inceleyece iz. WINDOWS VE YARDIM Yard m seçene i, çeflitli uygulamalar ve bunlar n ayr nt lar n aç klamak amac yla haz rlanm flt r. Burada uygulamalarla ilgili kafan zda belirebilecek muhtemel sorular cevapland r ld gibi, ayn zamanda ekranda görülen çeflitli unsurlar hakk nda bilgi ve tavsiyelere de yer verilir. Windows için haz rlanm fl olan Yard m seçene i oldukça detayl d r, burada sorular n z için yeterli cevaplar bulabilirsiniz. Tabii ayn zamanda Yard m seçene inden nas l faydalanabilece iniz konusunda da yard m alabilirsiniz. YARDIM ALMAK Çal flma esnas nda yard m dosyalar na ulaflabilmenin bir çok yöntemi mevcuttur, en çabuk ve kolay olan ise klavyeden F1 tufluna basmakt r. Bu yöntem Windows alt nda çal flan hemen tüm uygulamalarda ifle yarar, buna Windows iflletim sisteminin kendisi de dahildir. F1 tufluna bas ld nda o an çal flmakta olan yaz l mla ilgili bir yard m penceresi ekrana gelir. Bu yard m penceresine ulaflman n bir baflka yolu da yaz l m n ana seçenekler menüsünde bulunan YARDIM ya da Yard m uygulamas na Bafllat menüsünden ulaflabilirsiniz HELP fl kk na t klamakt r. Buradan konuyla ilgili çeflitli yard m bafll klar n bünyesinde toplayan kartlara ulaflarak, istedi iniz bilgileri alabilirsiniz. Ç NDEK LER Yard m menüsündeki çindekiler kart nda, yard m konular n n bafll klar çeflitli k s mlar alt nda toplanm fl olarak bulunur. Bu bir kitap sembolüyle gösterilmifltir. Bu kitap sembolüne çift t klad - n zda aç l r ve böylece içindekiler görüntülenir. Bunun alt ndaki di er kitap sembolleri ise konuyla ilgili olan alt bafll klar içermektedir. Ba ms z konu bafll klar ve bölümler ise üzerinde soru iflareti bulunan bir sayfa sembolüyle gösterilirler. Bir bafll a çift t klad n zda konuyla ilgili aç klamalar içeren yard m pencereleri aç l r. D Z N Dizin kart yard m bafll klar n n alfabetik s - raya göre dizilmifl bir listesini ekrana getirir. Bu- Burada Notepad uygulamas n n kullan m hakk ndaki her tür bilgiyi bulabilirsiniz. Aramada kullan lacak anahtar kelimeyi kendiniz yazabilir ya da listeden seçebilirsiniz I INFO> E er Windows alt nda herhangi bir yaz l mla çal fl rken F1 tufluna basarsan z, çal flt n z programla ilgili bilgiler içeren bir yard m penceresi aç lacakt r. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 11

10 WINDOWS YARDIM DOSYALARI Buradan bir anahtar kelime girildi inde, Yard m uygulamas ilgili konu bafll klar n listeleyecektir radan anahtar kelimeleri kullanarak farkl yard m seçeneklerini aratabilirsiniz. Bir arama yapt rmak için kart n üzerinde bulunan komut sat r na anahtar kelimeyi girmeniz gerekir. Program size girdi iniz kelimeyle ilgili konu bafll klar n sunacakt r. Bu flekilde görüntülenen konu bafll klar n ekrandaki Görüntüle tufluna basarak ya da do rudan üzerine çift t klayarak ekranda görebilirsiniz. E er ekrana gelen konu bafll klar n n say s çok ise, o zaman bunlar ayr bir pencere içinde görüntülenecektir. Bunlardan birini seçip sonra da üzerine çift t klayarak ya da Görüntüle dü mesine basarak o konu bafll n n metin bölümüne eriflebilirsiniz. BUL Bul bafll kl kart, yard m dosyas ndan seçti iniz anahtar kelimeleri kullanarak çeflitli yard m metinlerini araman za imkan tan r. Yard m dosyalar n ilk defa çal flt rd n zda öncelikle tüm yard m metinlerinden oluflan bir arama listesi yarat - l r. Bu ifllem, gerekli onay verdi inizde Bul Kurulum Sihirbaz program taraf ndan otomatik olarak gerçeklefltirilecektir. Bundan sonra arama sat r ndan anahtar cümleyi ya da kelimeyi girebilirsiniz. Pencerenin orta k sm nda bulunan panelde, girilen anahtar kelimeye uyan tan mlamalar gösterilir. En alt panelde ise orta panelde görüntülenen tan mlamalar n her biriyle ilgili olan yard m metinlerinin konu bafll klar görüntülenir. En alt paneldeki metin bafll klar ndan birini seçtikten sonra üzerlerine çift t klayarak ya da Görüntüle tufluna basarak ilgili yard m metnini görebilirsiniz. YARDIM PENCERES Bir yard m penceresi metin d fl nda baflka unsurlar da içerir. Öncelikle pencerenin üst k sm nda üç adet tufl yer almaktad r. Yard m Bafll klar adl tufl, Yard m penceresini kapat p Yard m Bafll klar penceresini açar. Geri tuflu bir önceki yard m bafll na geri dönmenizi sa lar, ancak e er henüz ilk bafll ktaysan z o zaman bu tufl çal flmayacakt r. Seçenekler tuflu ise yard m dosyalar yla çal fl rken faydalanabilece iniz farkl seçeneklerin bir listesini ekrana getirir. Mesela o an yard m penceresinde bulunan metnin yaz c dan ç k fl n alabilir ya da kopyalay p üzerinde çal flmakta oldu unuz baflka bir dokümana yap flt rabilirsiniz. E er yard m penceresinde görünen metnin baz k s mlar yeflil renkte ve alt çizili olarak görüntülenmiflse, o zaman bu k s mlara t klayarak ilgili aç klamalar ekrana getirebilirsiniz, t klad n zda k sa bir aç klama içeren bir alt pencere aç lacakt r. Metnin baz yerlerinde karfl n za ç kan üzerinde bir ok iflareti tafl yan kutulara t klad n zdaysa, metinde aç klanmakta olan bir olay gerçekleflecektir. Fare imlecini üzerinde sabit tuttu unuz tuflun ad görüntülenir Baz programlar al fl lm fl yard m menüleri d fl nda farkl bir yard m seçene i sunarlar; buna nesneye duyarl yard m denebilir. Bu yard m seçene ini harekete geçirmenin iki farkl yolu mevcuttur. lki, yard m menüsünden Bu Nedir? adl fl kka t klamakt r. kincisi ise ilgili program penceresinin sa üst k sm nda bulunabilen özel bir tufla t klamakt r, bu tuflun üzerinde bir soru ve ok iflareti bulunur. Her iki flekilde de fare imlecinin flekil de ifltirdi ini göreceksiniz. mleç, üzerinde soru iflareti bulunan bir ok haline gelecektir. Bu durumda iken imleci çal flma penceresindeki herhangi bir unsurun üzerine götürüp t klarsan z, o zaman t klad n z unsurla ilgili k sa bir aç klama içeren bir yard m penceresi aç lacakt r. Ancak bu sadece ilgili çal flma penceresiyle ilgili bir durumdur. E er fare imlecini bu durumdayken çal flma penceresi s n rlar d fl - na götürürseniz o zaman imleç normal haline geri döner; yani yard m sadece ilgili penceredeyken alabilirsiniz. Ayr ca imleç bu durumdayken, bir noktaya t klad n zda da imleç tekrar eski haline döner. 12 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

11 DOSYALARI BULMAK WINDOWS DOSYALARI BULMAK Bilgisayar n z kullan rken düzenli olman z iflinizi kolaylaflt r r. Hangi dosyay hangi klasörün alt na ne isimle kaydetti inize dikkat etmeniz çok önemlidir. Yine de ne kadar dikkatli olursan z olun bazen arad n z dosyay bulabilmek çok zor olabilir. Bu gibi durumlar için Windows iflletim sistemi oldukça faydal bir uygulamaya sahiptir. Tüm yapman z gereken birkaç küçük ipucu vermektir, bundan sonra uygulama bilgisayar n z tarayarak arad n z dosyalar n izini sürecek, buldu unda ise konumlar n size bildirecektir. 1. ADIM Görev çubu undaki Bafllat tufluna t klad - n zda aç lan menüden Bul fl kk n seçti inizde karfl n za birkaç seçenek ç kacakt r. Bu seçeneklerden ilki Dosyalar veya Klasörler..., bir di eri ise Bilgisayar... olacakt r. lk seçenek bilgisayar n zda bulunan herhangi dosya ya da klasörü araman z sa lar, di er seçenek ise sadece bilgisayar n z yerel bir a a (LAN) ba l ysa faydal d r. A üzerindeki çal flma arkadafllar n zdan herhangi birinin bilgisayar n bulman za yard m eder. Biz öncelikle ilk seçene e bakaca z, o yüzden ilk fl kka t klay n ve böylece uygulamay çal flt r n. 2. ADIM lk fl kka t klayarak çal flt rd n z uygulama ekrana bir diyalog penceresi getirecektir. Bu diyalog penceresi daha önce bahsetti imiz kart fleklinde düzenlenmifl birkaç farkl diyalog penceresi içermektedir. Her kart n kendi etiketi mevcuttur. Bu kartlardan her biri farkl konularda araflt rma yapman za yard mc olacak veri girifl pencereleri içerir. Bu kartlardan Ad ve Konum olarak iflaretli olanda bulunan en önemli k s m Ad ismiyle belirtilmifl oland r. Bu k sma arad n z dosyan n ad n ya da en az ndan ad n n bir parças n girmeniz gereklidir. Onun bir alt nda bulunan Konum adl pencere ise dosyalar ya da klasörleri ararken bilgisayar - n z n nerelere bakmas n istedi inizi belirler. Sat rdaki küçük ok iflaretine t klad n zda bak labilecek mevcut yerlerin bir listesi ekrana gelir. Buna göre araflt rman n sabit disklerinizden herhangi biri, disket sürücü ya da CD-ROM sürücüsü üzerinde icra edilmesini sa layabilirsiniz, hatta e er yerel a a ba l ysan z di er bilgisayarlar n sabit disklerine de bakabilmeniz mümkündür. Gerekli seçimleri yapt ktan ve verileri girdikten sonra tüm yapman z gereken üzerinde fiimdi Bul yazan tufla t klayarak araflt rmay bafllatmakt r. Aranan dosyan n ad n buraya giriniz Aranan dosya metin içeriyorsa burada belirtiniz Buradan araman n hangi klasör içinde yap laca n belirtebilirsiniz Bu tufla bast n zda arama bafllat lacakt r * PUCU> GÖZAT TUfiU NE fie YARAR? Bul diyalog penceresinde bulunan Gözat tufluna bast n zda, araflt rman z belli bir alana yöneltmenizi sa layan bir alt pencere aç l r. Bu sayede sadece belli bir klasörün i- çinde araflt r lma yap lmas n sa layabilirsiniz. Bu seçenek yard m yla araflt rma esnas nda zamandan büyük tasarruf sa lamak mümkündür. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 13

12 WINDOWS DOSYALARI BULMAK * PUCU> 3. ADIM Diyelim ki aramakta oldu unuz dosyan n ad n tamamen unuttunuz, fakat dosyay yaklafl k olarak hangi tarihte oluflturdu unuzu hat rl yorsunuz. Bu durumda Tarih bafll kl diyalog kutusuna girerek yap lacak araflt rmay belli tarihler aras nda oluflturulmufl dosyalarla s n rland rabilirsiniz. Tarih de eri girerken sadece belirli bir zaman aral - belirleyebilece iniz gibi, belli bir tarihten önce ya da sonra oluflturulmufl dosyalar da aratabilirsiniz. 4. ADIM Bul uygulamas içindeki üçüncü ve son diyalog kart Geliflmifl bafll n tafl maktad r. Buradan aramakta oldu unuz dosyalar n büyüklüklerine göre bulunmas n sa layabilirsiniz. Ancak bu arama tarz di erlerine göre bir hayli fazla zaman alacakt r. Diyalog penceresindeki Türü sat r na t klad n zda bilgisayar n zda bulunan tüm dosya çeflitlerinin bir listesi gelir, buradan ne tür bir dosya arad n z belirtirsiniz. Onun alt ndaki Boyutu sat r ise aramakta oldu unuz dosyan n yaklafl k olarak hangi büyüklükte oldu unu belirlemenizi sa lar. Bu flekilde belli bir türde ve büyüklükte olan tüm dosyalar n seçilerek ekranda görüntülenmesini sa layabilirsiniz. Arad n z bir dosyan n ad n n tamam n bilmiyorsan z ya da benzer isimdeki birden fazla dosyay bulmak istiyorsan z o zaman joker karakterler kullanabilirsiniz, bilgisayar terminolojisinde bu durum Wildcard olarak da bilinir. Joker karakter kullanmak için yapman z gereken, isim i- çinde o karakterin geçti i yere bir? iflareti koymakt r. E er birden fazla joker karakter kullanacaksan z o zaman? iflaretinin yerine * iflaretini kullanabilirsiniz. Mesela ismi mektup ile bafllayan metin belgelerini ar yorsan z, arama penceresinde mektup*.doc bilgisini girmeniz yeterli olacakt r, bu durumda mektup ile bafllayan bir a- d olan tüm.doc türündeki dosyalar ekrana gelir. 5. ADIM Gereken tüm verileri girdikten sonra bilgisayar n z n a- raflt rmaya bafllamas için tüm yapman z gereken fiimdi Bul tufluna basmak ve sonucu beklemektir. Sonuç olarak verdi iniz ipuçlar na göre nelerin bulundu u diyalog penceresinin alt k sm nda aç lan yeni bir pencerede görüntülenecektir. Burada bulunan tüm dosya ve klasörlerle ilgili çeflitli bilgiler verilmektedir, ayr ca nerede bulunduklar da görülebilir. Listelenen dosya ve klasörlere t pk Windows Explorer uygulamas nda oldu u gibi buradan eriflebilir, onlar baflka bir yere tafl yabilir, silebilir ya da üzerinde çal flmak için açabilirsiniz. 6. ADIM Yap lacak aramay diyalog penceresi üzerinde bulunan Seçenekler fl kk yard m yla daha da geniflletebilirsiniz. Burada bulunan Büyük/Küçük Harfe Duyarl fl kk n seçerseniz arama esnas nda girdi iniz dosya isimlerindeki harflere ayr ca dikkat edilir, büyük ya da küçük olmalar önem kazan r. Burada bulunan ikinci seçenek olan Sonuçlar Kaydet fl kk seçildi inde ise yan nda bir onay iflareti belirecektir. Bu durumda Dosya seçene inin alt nda bulunan Aramay Kaydet fl kk kullan ld nda sadece arama flartlar de il, ayn zamanda sonuçlar da kaydedilir. Böylece sonradan yine ayn dosyalar araman z gerekti inde tekrar tüm verileri girmeniz gerekmez. Tüm yapman z gereken masaüstüne kaydedilen.fnd uzant l dosyay açmakt r, böylece önceki arama flartlar n tekrar aynen kullanabilirsiniz. 14 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

13 YAZICIDAN MET N ÇIKIfiI ALMAK PROJELER YAZICIDAN MET N ÇIKIfiI ALMAK Daha önce WordPad ile çal fl rken Yazd r tufluna basarak bir belgenin yaz c ç k fl n n nas l al naca n görmüfltük. Ancak bu ifli gerçeklefltirmenin baflka yollar da mevcuttur. Bu yöntemler genel olarak bak ld nda biraz daha detayl ve kar fl kt r ancak, sonucu etkileyecek pek çok önemli seçenekler sunarlar. lk yöntem belgeyi yaz c ç k fl almadan önce son haliyle görmenizi sa lar, buna Bask Önizleme denir. Bu yöntem özellikle haz rlanan belgenin yaz c dan ç k fl n n al n nca neye benzeyece ini, henüz bask ifllemi gerçeklefltirilmeden önce gösterdi inden çok faydal d r. Yazd rma tuflu Tek sayfa Birden fazla sayfa Büyütme oran Önizlemeyi kapatma tuflu Yazd r komutu verildikten sonra burada bas lan sayfa say s n görebilirsiniz 1. ADIM - ÖN ZLEME PENCERES N N AÇILMASI Ekran n üst k sm nda bulunan araç panelinde birçok tufl mevcuttur. Bunlardan biri de Bask Önizleme panelini açar. Bu tuflu üzerindeki sayfa ve büyüteç fleklinde tasarlanm fl sembolden tan yabilirsiniz. Buna t klad n zda üzerinde çal flmakta oldu unuz doküman n bas lmadan önceki halini gösteren bir sayfa aç l r. 2. ADIM - ÖN ZLEME PENCERES NELER GÖSTER R Önizleme penceresi metin üzerinde çal flabilmeniz için pek çok farkl ayg t sunar. Mesela burada birden fazla sayfan n önizlenimlerini ayn anda görebilirsiniz, bunun için ekran n üst k sm ndaki ayg t panelinde bulunan Birden Fazla Sayfa seçene ine t klaman z ve aç lan menüden kaç sayfay birlikte görmek istedi inizi belirtmeniz yeterlidir. Belgeleri daha detayl inceleyebilmek için ise büyüteç kullanabilirsiniz, fare imlecini belgenin üzerine getirdi inizde bir büyüteç sembolüne dönüflecektir, bu durumda t klad n zda belgeyi yak ndan inceleyebilirsiniz. I INFO> Diyelim ki Word metin editörüyle çal flmaktas n z ve haz rlad n z belgenin yaz c ç - k fl n almak istiyorsunuz ancak, elinizdeki metnin her sayfas ndan iki kopya bast racaks n z. Bu durumda Yazd r menüsünde bulunan Harmanla fl kk n seçerseniz sayfalar n z s ral olarak bas lacakt r, yani 1, 2, 3, 1, 2, 3 fleklinde. Böylece sonradan sayfalar s raya dizmek zorunda kalmazs - n z. E er bu fl k seçili de ilse o zaman sayfalar yaz c ya gelifl s ras na göre çifter çifter bas l r. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 19

14 PROJELER YAZICIDAN MET N ÇIKIfiI ALMAK DOSYA MENÜSÜNÜ KULLANARAK YAZICI ÇIKIfiI ALMAK 1. ADIM - YAZDIR SEÇENE N N YER Ekran n üst k sm ndaki Dosya seçene ine t klad n zda bir alt menü aç lacakt r. Burada Yazd r seçene ini göreceksiniz. Buna t klad - n zda karfl n za yazd rma ifllemiyle ilgili pek çok seçenek içeren bir diyalog penceresi gelecektir. Metin ç k fl için hangi yaz c n n kullan laca n buradan belirleyebilirsiniz Ka t ve yaz c özellikleri Hangi sayfalar n bas laca n buradan belirleyebilirsiniz Geliflmifl bask ayarlar Bask y bafllatma tuflu Bask y durdurma tuflu Bas lacak sayfa say s 2. ADIM - YAZDIRMA PENCERES Bu diyalog penceresinden hangi sayfalar n yaz - c ya yollanaca n seçebilirsiniz. O an üzerinde çal flmakta oldu unuz sayfay, metinden seçilen herhangi bir sayfay ya da metnin tümünü yaz c - ya yollamak üzere seçebilirsiniz. E er büronuzda birden fazla yaz c mevcutsa o zaman yine bu diyalog penceresinden yazd rma ifllemi esnas nda hangisinin kullan laca n seçebilirsiniz. 3. ADIM - GEL fim fi SEÇENEKLER Bu diyalog penceresinde Özellikler ad nda baflka bir tufl daha bulunur. Bu tufla t klad n zda yazd rma ifllemiyle ilgili pek çok detayl seçenek içeren yeni bir diyalog penceresi aç l r. Buradaki önemli seçeneklerden biri Yönlendirme fl kk d r, bu flekilde! D KKAT> sayfan n Yatay ya da Dikey flekilde bas lmas n sa layabilirsiniz. Yatay seçene i varsay lan de erdir ve genellikle bask ifllemlerinde bu de er kullan l r. Dikey seçene i ise genellikle küçük broflürler ve posterler gibi nesnelerin bas lmas nda kullan l r. Ayr ca Ka t Boyutu seçene i yard m yla yaz c dan al nacak olan ç kt n n sayfa boyutlar n ayarlamak mümkündür. Yaz c dan ç k fl almaya bafllamadan önce, cihaz n çal fl r durumda oldu undan emin olun. Yaz c da yeterli ka t ve mürekkebin bulunmas bask iflleminin baflar l olmas için flartt r. Aksi takdirde s k s k hata mesajlar ile çal flman z bölünecektir. 20 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

15 INTERNET SAYFA ÇEfi TLER INTERNET INTERNET SAYFA ÇEfi TLER Internet çok büyük bir bilgi depolama kapasitesine sahiptir. Bu bilginin büyük bir k sm web siteleri üzerinde bulunur. Bu sitelerin içerdikleri sayfalar ve türleri oldukça fazlad r, ancak yine de bunlar belli kategorilere ay rmak mümkündür. Her türün kendine has baz özellikleri mevcuttur ve bu özellikler onlara farkl bir karakter verir. HOME PAGES (K fi SEL SAYFALAR) Internet üzerinde en s k karfl lafl lan sayfa tiplerinden biri de kiflisel tabir edilen sayfalard r. Bu tür sayfalar genellikle kendilerini Internet üzerinde tan tmak ve çevre edinmek isteyenler taraf ndan oluflturulur. Kiflisel sayfalar öncelikle haz rlayan flah s hakk nda kiflisel bilgiler içerir, do um tarihi, k sa bir özgeçmifl ve hobiler gibi. Bu sayfalar n vazgeçilmez özelliklerinden biri de haz rlayan n sevdi- i baflka web sitelerine ba lant lar içermesidir. Bu ba lant lar sayesinde genellikle oldukça faydal sitelere ulaflabilmek mümkündür. Önceleri ço unlukla üniversite ö rencilerinin u rafl olan kiflisel sayfa haz rlama ifli, art k farkl kesimlerden ve e itim seviyelerinden insan n ilgisini çekmeye bafllam flt r. Internet üzerinde ilginç kiflisel sayfalar ar yorsan z adresine bir göz atman z öneririz. Burada dünyan n dört bir yan ndan insan n kiflisel sayfalar n bulabilirsiniz. E er belirli birinin kiflisel sayfas n ar yorsan z, sitesini ziyaret etmenizi öneririz, buradan Internet üzerindeki kiflisel sayfalar isim ve e-posta adresi girerek aratabilirsiniz. ONLINE STORES (SANAL MA AZALAR) Internet üzerinden sanal ma azalar arac l ile yap lan ticarete ilgi, her geçen gün biraz daha art yor. Sanal ma- aza ad n verdi imiz bu siteler firmalar n ürünlerini Internet üzerinde sergiledikleri ve siparifller ald klar web sayfalar d r. Bu tür sayfalarda kitaplardan otomobillere ve uçak biletlerine kadar her tür ürünü bulmak mümkündür. Ne var ki ço u insan pahal ürünleri sat n almak için do rudan gerçek bir ma azaya gitmek ve gerçek bir sat c yla muhatap olmak e ilimindedir. Bu yüzden Internet üzerinde daha çok kitap, müzik ve yaz - l m CD leri gibi nispeten ucuz ürünlerin sat fl önem kazanmaktad r. Mesela bu tür bir ma azadan al flverifl ederken ald n z kitab n konusuna bir göz atmak ya da müzik CD sinden küçük bir parçay dinleyip daha kolay karar vermek mümkündür. Siparifl vermek, genellikle özel bir siparifl formunun doldurulmas yla gerçekleflir. Ödemeler için kullan lan en yayg n yöntem ise kredi kartlar d r. Bu tarz sanal ma azalardan en yayg n olarak tan nan Amazon a adresinden ulaflabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 25

16 INTERNET INTERNET SAYFA ÇEfi TLER CORPORATE WEBSITES (KURULUfi SAYFALARI) Internet üzerindeki kullan c say s n n gün geçtikçe artmas özel kurulufllar n ilgisini bu yöne çekmektedir. Bu yüzden son y llarda web üzerinde kendi sitelerini haz rlayan firmalar n say s nda büyük bir art fl olmufltur. Genellikle bu tür sayfalarda firmalar kendilerini ve çal flt klar alanlar tan t rlar. Bunun yan s ra firman n k sa bir tarihçesi ve bugün geldi i noktay anlatan bölümler de bulunabilir. Daha detayl haz rlanm fl olan siteler firman n çeflitli alt bölümlerini ve bunlar n yöneticilerini tan tan, ayr ca bu yöneticilere nas l ulafl labilece- ini gösteren k s mlar da içerirler. Özellikle uluslararas pazarda çal flan firmalar, sitelerinde ürünlerinin tan t mlar na da yer verirler; çeflitli resimler, k sa aç klamalar ve fiyat listelerini sunarlar. Ayr ca Internet üzerinden siparifl almak ya da en az ndan size en yak n ma azalar n n nerede oldu unu göstermek gibi seçenekler de sunabilirler. Baz firmalar ise toptan al flverifl yapmak isteyen önemli müflterileri için s k s k yenilenen fiyat listelerine sitelerinde yer verirler, ancak genellikle bu listelere ulaflabilmek için firmayla önceden anlaflm fl ve uygun bir eriflim flifresi alm fl olman z gerekir. Web üzerinde bulabilece iniz özel kurulufl sitelerine iyi bir örnek olarak ya da gösterilebilir. INFORMATION WEBSITES (B LG S TELER ) Internet üzerinde bulabilece iniz site tiplerinden bir di eri de bilgi siteleri olarak adland r lan türdekilerdir. Bilgi sitelerine ulaflmak son derece kolayd r. Ayr ca, buradan bilgi almak, yeni bilgiler vererek katk da bulunmak da mümkündür. Bu tür siteler çeflitli konularda ilginç bilgiler içermenin yan s ra ayn zamanda farkl siteleri de tan tmaya yönelik olabilirler. Tan tman n d fl nda Internet üzerinde arad n z farkl konulardaki siteleri bulman za imkan tan yan bilgi siteleri de mevcuttur. Bunlar çeflitli kategorilerde arama yapabilmenize yarayabilecekleri gibi, konuyla ilgili ilginç ba lant lara da yer verirler. 26 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

17 SIK KULLANILAN SAYFALARIN AYARLANMASI INTERNET SIK KULLANILAN SAYFALARIN AYARLANMASI Daha önce de belirtti imiz gibi Internet çok büyük miktarda bilgi içerir. Internet üzerinde gezinirken tek bir defas nda bile onlarca farkl web sayfas n ziyaret etmek mümkündür, uzun vadede ise bu say binleri bulabilir. Tabii ki bu adreslerin hepsini ak lda tutmak pek mümkün de ildir. flte bu yüzden Internet üzerinde gezinmenizi sa layan hemen her browser yaz l m, sevdi iniz sitelerin adreslerini düzenli olarak listelemenize ve gerekti inde tekrar kolayca bulabilmenize imkan tan yacak özelliklere sahip olarak tasarlanm flt r. Mesela Microsoft yap m olan Internet Explorer program nda bu iflleve S k Kullan lanlar ad alt nda yer verilmifltir. Baflka browser yaz l mlar ise bu ifllev için farkl isimler kullanabilirler. Peki bu ifllevden nas l faydalanacaks n z? 1. ADIM Internet üzerinde dolafl rken ilginizi çeken bir sayfaya rastlad n zda, bu sayfan n adresini S k Kullan lanlar adresine eklemek için yapman z gereken, diyalog penceresinde bulunan Ekle tufluna t klamakt r. Dosya ismini Tamam tufluyla buraya giriniz seçim onaylan r Bu tuflla ifllemler iptal edilir Bu tuflla yeni klasör oluflturulur Bu listede önceden kaydedilmifl tüm adresleri görebilirsiniz 2. ADIM Ekle tufluna t klad n zda yeni bir diyalog penceresi aç lacakt r. Bu pencerede sayfan n adresini nereye kaydetmek istedi iniz sorulacakt r, e er isterseniz bu ve benzeri sayfalar n adreslerini kaydetmek üzere özel bir klasör açabilirsiniz. Bunun yan s ra adresin hangi isim alt nda kaydedilece ini de belirtmeniz gerekecektir, adres listesinde bu isimle görünecektir. * PUCU> Devaml ziyaret etti iniz ve faydaland - n z sayfalar S k Kullan lanlar listesine eklemek uzun vadede bir hayli para tasarruf etmenize imkan tan yacakt r. Çünkü bu sayfalar uzun uzun aramak yerine, bir tufla t klayarak çabucak ulaflabileceksiniz, bu durumda Internet e ba l kalma süreniz k - salaca ndan ba lant masraflar n z düflecektir. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 27

18 INTERNET SIK KULLANILAN SAYFALARIN AYARLANMASI 4. ADIM fiüphesiz zaman içinde S k Kullan lanlar listesine pek çok yeni adres ekleyeceksiniz, bu durumda bir süre sonra liste çok kar fl k bir hal alabilir ve arad n z bulmak zorlaflabilir. Neyse ki programc lar bu konuyu da düflünmüfl ve bu sorun 3. ADIM Diyelim ki flimdi listenize önceden ekledi iniz bir sayfay tekrar ziyaret etmek istiyorsunuz. Yapman z gereken ekran n üst k sm nda bulunan menüden S k Kullan lanlar seçene ine t klamakt r. Burada daha önce kaydedilen adresleri içeren bir liste aç lacakt r, arad n z adresi seçin ve t klay n. O an hangi web sayfas nda olursan z olun do rudan seçti iniz adresteki siteye gideceksiniz. 5. ADIM Bu tufla t klad n zda Windows Explorer tarz nda bir diyalog penceresi ekrana gelecektir, burada yeni klasör oluflturabilir, eskileri yeniden adland rabilir, tafl yabilir ya da içindeki adreslerle beraber silebilirsiniz. Bu pencerede ifliniz bitti inde Kapat tufluna bas n, böylece de ifliklikler kaydedilecek ve diyalog penceresi kapat lacakt r. için bir çözüm getirmifllerdir. S k Kullan lanlar klasörünü pek çok farkl alt klasöre bölebilirsiniz, böylece adreslerinizi konu bafll klar na göre s n fland rabilirsiniz. fiimdi bunu nas l yapaca n z görece iz, öncelikle yukar daki menüden S k Kullan lanlar seçene ine t klay n, buradan da S k Kullan lanlar Düzenle... fl kk n seçin. 6. ADIM Art k adreslerinizi farkl isimler alt nda oluflturdu unuz klasörlere kaydedebilirsiniz. Böylece farkl konulardaki sitelerin adreslerine h zl ve verimli bir flekilde eriflebilmeniz mümkün olacakt r. Bu tufl seçili adresleri farkl bir yere tafl man z sa lar Bu tufl adresleri tekrar isimlendirmenizi sa lar Bu tufl seçili adresleri siler Bu tufla basarsan z ifliniz tamamlan r ve pencere kapan r 28 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

19 OUTLOOK EXPRESS E LK BAKIfi INTERNET OUTLOOK EXPRESS E LK BAKIfi Microsoft Outlook Express, Internet üzerindeki elektronik posta ihtiyaçlar n z karfl lamak üzere haz rlanm fl bir yaz l md r. Outlook Express asl nda Microsoft Internet Explorer yaz l m n n standart bir parças d r ve Windows 98 kurulum CD sinde bulunur. Biz burada Microsoft Outlook Express 5 program n genel olarak inceleyecek ve kullan m hakk nda baz önerilerde bulunaca z. Outlook Express bir ana menü ve bir de araç çubu u içerir. Uygulama penceresi kendi içinde iki ana k s ma ayr l r. Soldaki k s mda Outlook Express klasörleri bulunur, buradan elektronik posta ak fl n kontrol etmek mümkündür. Buradaki klasörler Gelen Kutusu, Giden Kutusu vs fleklinde isimlere sahiptirler. Sa taraftaki k s m ise kendi içinde iki farkl pencereye bölünmüfltür, üstteki pencerede sol k - s mdaki farkl e-posta klasörlerinin içerikleri görüntülenir. Sa bölümün alt k sm nda ise yukar da görüntülenen mesajlar n içeriklerini bulmak mümkündür. Outlook Express in üst k sm ndaki araç panelinde bulunan Görünüm seçene indeki Düzen fl kk ndan, uygulama penceresinin farkl k s mlar - n n ve araç çubuklar n n nas l görünece ini ayarlayabilirsiniz. Outlook Express ilk çal flt r ld nda, ekrana yukar da görülen yard mc arabirim gelecektir. GELEN POSTANIN OKUNMASI E er Internet ba lant n z kiral k bir hat (Lease Line) vas tas yla sa l yorsan z, o zaman do rudan ba l oldu unuz için Outlook Express program çal flt r ld nda otomatik olarak posta denetimi yapacakt r. Ancak e er Internet erifliminizi bir modem ile sa l yorsan z, o zaman Outlook Express ile posta almak ve göndermek için öncelikle a ba lant s - n kurman z gerekmektedir. Gerekli a ba lant s n kurduktan sonra, Outlook Express program n çal flt rabilirsiniz. Program penceresi ekrana geldi inde, üst k s mdaki araç çubu unda bulunan Gönder/Al tufluna basarak veri ak fl - n bafllatabilirsiniz, yaz l m do rudan posta kutunuzda yeni mektuplar olup olmad n kontrol edecektir. E er yeni mektubunuz varsa bunlar bilgisayar n za transfer edilecek, sonra da program sizi yeni posta geldi i yolunda ikaz edecektir. Bundan sonra yapman z gereken, Gelen Kutusu adl klasöre t klay p yeni mektuplar n görüntülenmesini sa lamakt r. Yeni mesajlar ekran n sa üst k sm ndaki bölümde konu bafll klar yla görüntülenecektir. Her mesaj içeri ine iliflkin bir bafll k, al nd tarih ve gönderenin kimli i hakk nda bilgi tafl r. Mesaj n yan nda bulunan simgeler onun herhangi bir ek dosya tafl d n (bir ka t atafl sembolü) ya da acil oldu- unu (k rm z bir ünlem iflareti) belirtmeye yarar. E er bir mesaj önizleme konumunda görmek istiyorsan z o zaman listedeyken üzerine bir kez t klama-! D KKAT> Microsoft Outlook Express ve Microsoft Outlook programlar n birbiriyle kar flt rmay n, Outlook Express sadece e-posta almak ve göndermek için haz rlanm fl, kullan m nispeten kolay bir programd r. Outlook ise MS Ofis program pakedinin bir parças - d r ve her ne kadar e-posta al flverifline uygun olsa da, çok daha geliflmifl ve karmafl k ifllevlere sahiptir. Sa alt pencerede E-posta mesaj görülmektedir. I INFO> Outlook Express 5 program n görev çu bu undaki Bafllat tufluyla aç lan Programlar menüsünden çal flt rabilirsiniz. Baz durumlarda Outlook için masaüstünde bir k sayol simgesi de bulunabilir, uygulamay bafllatmak için buna çift t klaman z yeterlidir. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 29

20 INTERNET OUTLOOK EXPRESS E LK BAKIfi! D KKAT> n z yeterlidir. Üzerine çift t klad n zda ise mesaj ayr bir pencerede aç lacakt r. Buradan font seçilir Buradan harf boyutu seçilir Bu tufllarla metin dizilimini de ifltirebilirsiniz MS Outlook Express program ndan faydalanabilmek için flunlara ihtiyac n z vard r: Yeni bir mektup oluflturmak iste- YEN POSTA OLUfiTURMAK > Internet eriflimi sa layabilecek kapasitede bir PC s mda bulunan araç çubu undaki di inizde yapman z gereken üst k - > Bir Internet ba lant s Yeni Posta dü mesine t klamakt r, bu durumda yeni ve bofl bir > Kurulum için Microsoft Internet Explorer 5 CD si mesaj penceresi aç lacakt r. Burada üç adet doldurulmas gereken sat r bulunmaktad r, bunlardan ilki Kime: ad n tafl r ve buraya mesaj alacak kiflinin e-posta adresini yazman z gerekir. E er mesaj birden fazla kifliye gönderiliyorsa, o zaman adresleri, ya da : iflaretleriyle birbirinden ay rarak yazabilirsiniz. E er adresleri adres defterinden girmek isterseniz, o zaman Kime: yazan sat r n yan ndaki defter fleklindeki simgeye t klayarak adres defterini açabilir, sonra da buradan istedi iniz isimleri seçebilirsiniz. Bundan sonra Konu: adl sat ra mesaj n genel içeri iyle ilgili k sa bir aç klama girmeniz gereklidir. Bu k sa aç klama al c ya mesaj hakk nda genel bir fikir verece inden önemlidir ve yaz lmas flartt r. Buray da doldurduktan sonra, art k mesaj n ana k sm üzerinde çal flmaya bafllayabilirsiniz demektir. Mesaj n ana k sm nda neden bahsetmek istiyorsan z, t pk bir mektup yazarken oldu- u gibi anlatabilirsiniz. Mesaj haz rlamay bitirdikten sonra geriye sadece Gönder/Al tufluna basarak mesaj yollamak kal yor. Burada dikkat etmeniz bir nokta var, e er mesaj çevrimd - fl çal fl rken, yani Internet e ba l de ilken haz rlar ve gönderirseniz, o zaman mesaj Giden Kutusu klasörüne kaydedilecektir. Daha sonra Internet ba lant s sa land nda ve Outlook Express çal flt r ld nda bu klasörde toplanan tüm gönderilmemifl mesajlar toplu halde gönderilecektir. ARKA PLAN KULLANIMI Outlook Express program içinde bulunan arka plan desenlerini kullanarak oldukça ilginç ve dikkat çekici mesajlar yaratmak mümkündür. Bir arka plan farkl renkte karakter fontlar, resimler ve kullan c taraf ndan belirlenmifl ayarlar kullanabilir. E er bir mesaj n zda arka plan kullanmak isterseniz, o zaman Buradan istedi iniz arka plan seçebilirsiniz. Burada bir arka plan örne i görülmekte yapman z gereken Yeni Posta seçene inin yan ndaki küçük ok iflaretine t klayarak ilgili menüyü açmakt r. Buradan yeni bir mesaj oluflturulurken kullan lacak arka plan desenini seçebilirsiniz. E er daha sonra mesaj üzerinde çal fl rken arka plan desenini de ifltirmek isterseniz, o zaman a- raç çubu undaki Biçim seçene inden leti Örne ini Uygula fl kk yard m yla bunu yapabilirsiniz. Bu fl kka t klad n zda aç lan alt menü size baflka arka plan desenleri seçme ya da deseni tamamen kald rma imkan verir. Mesajlar n zda arka plan desenleri kullan rken unutmaman z gereken bir fley var, bu desenler mesaj n boyutlar n büyütecektir. Bu durum mesajlar n al nmas ve gönderilmesi için gereken süreyi normalden daha da uzun k lacakt r. 30 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET