BESA İNŞAAT A.Ş. BESA GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ PROJE TANITIM DOSYASI

Transkript

1 BESA İNŞAAT A.Ş. ANKARA İLİ, HAYMANA İLÇESİ, BALÇIKHİSAR BELDESİ, HİSAR MEVKİİ 1188 VE 1190 NOLU PARSELLER NİSAN-2015 AK-TEL MÜHENDİSLİK EĞT.TUR.GD.SAN.TİC.LTD. ŞTİ. Adres:75. Sokak No: 16/16 Aşağı Öveçler Posta Kodu 06460, ANKARA, TÜRKİYE Telefon : Faks : Mobil : e-posta : aktel1@aktel1.com web : Bu rapor, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve ISO Çevre Yönetim Sistemine uygunluğu belgelendirilmiş olan AK-TEL MÜHENDİSLİK Eğt. Tur. Gd. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından hazırlanmıştır Sayılı Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma Kanunu Gereği (Rapor Telif Hakları) Konusunda Yasal Uyarı;Bu raporun ve eklerinin, isim hakları, içeriği, şablonu, tasarımı ve içindeki tüm dokümanlara ait hakları saklıdır. Raporun içinde yer alan sayfalarda aksi belirtilmediği sürece, rapor ve ekleri içindeki hiçbir doküman, sayfa, grafik, tasarım unsuru ve diğer unsurlar izin alınmaksızın kopyalanamaz, başka yere taşınamaz, alıntı yapılamaz, internet üzerinden veya her ne şekilde olursa olsun yayınlanamaz ve kullanılamaz (arama motorlarının dizinleri için kullandıkları geçici bellek kayıtlarından alınmış olsalar dahi). Raporun telif hakkı konusunda firmamızın tüm talep ve açıklamalarını kabul ettiklerini beyan ve taahhüt ederler. Hakları saklı tutulmuş bu rapor ve eklerinin, sahiplerinin muvafakati olmadan hiç bir suretle çoğaltılamaz, alıntı yapılamaz, yayınlanamaz, başka bir yerde kullanılamaz. Rapor içinde yer alan tüm dokümanların, firmamızdan önceden verilmiş açık muvafakati olmaksızın başka raporda, eser yada medyalara kopyalanamaz.

2 PROJE SAHİBİNİN ADI BESA İNŞAAT A.Ş. ADRESİ TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI ARMADA İŞ MERKEZİ A BLOK 10. KAT NO: SÖĞÜTÖZÜ / ANKARA TEL. : (0312) GSM : ( FAKS : (0312) E-POSTA aatesok@besagrup.com.tr PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) TL ANKARA İLİ, HAYMANA İLÇESİ, BALÇIKHİSAR BELDESİ, HİSAR MEVKİİ, 1188 VE 1190 PARSELLER EK-2 MADDE-45: KURULU GÜCÜ 1-10 MWE OLAN GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALLERİ, (ÇATI VE CEPHE SİSTEMLERİ HARİÇ) PROJENİN NACE KODU: RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN /KURULUŞUN ADI: AK-TEL MÜH. EĞT. TRZ. GD. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ADRESİ: TELEFON VE FAKS NUMARALARI: SOKAK NO: 16/16 AŞAĞI ÖVEÇLER PK: 06460, ANKARA, TÜRKİYE E-POSTA : aktel1@aktel1.com WEB : TELEFON : (312) FAKS : (312) PROJE TANITIM DOSYASININ SUNUM TARİHİ:

3 İÇİNDEKİLER LİSTESİ PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ: PROJENİN ÖZELLİKLERİ... 2 (Projenin özelliklerine göre aşağıda verilen hususlar göz önüne alınmıştır.)... 2 a)projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri)... 2 b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı... 2 c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.),... 6 ç) Atık miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal fiziksel ve biyolojik özellikleri... 6 d) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski, PROJE YERİ VE ETKİ ALANIN MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ: a) Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.) b) EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak korunması gereken alanlar PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER Tablolar Listesi Sayfa No Tablo 1: Projenin mevcut ünitesinin kapasitesi... 4 Tablo 2: Yeni Kurulacak her bir ünite için kapasite bilgileri... 4 Tablo 3: Güneş Elektrik Santrali tamamlandiğinda oluşacak toplam kapasite... 4 Tablo 5: Motorin özellikleri Tablo 6: İnşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin sayısı ve güç düzeyleri Tablo 7: Hesaplanan Emisyon Miktarları ve Sınır Değerler Tablo 8: Gürültü Kaynakları Tablo 9: Gürültü dağılımı Tablo 10: Proje Alanı Kooordinatları Tablo 11: Proje Alanı ve Etki Alanı Florası Tablo 12: Proje alanı ve etki alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel iki yaşamlı (Amfibia)Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 13: Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 14: Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Kuş(Aves) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo 15: Proje alanı ve etki alanında habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan memeli (Mammalia) türleri, korunma durumları Şekiller Listesi Sayfa No Şekil 1: Projenin İş Akım Şeması... 3 Şekil 2: Santralde kullanılacak Güneş Paneline Örnek... 5 Grafikler Listesi Sayfa No Grafik 1: Faaliyet esnasında gürültü dağılımı i

4 Ekler Listesi Ek-1 : Yerbulduru Haritası Ek-2a : 1/ Ölçekli Topografik Harita Ek-2b : Vaziyet Planı Ek-2c : Kadastro Haritası Ek-3 : Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası Ek-4 : Uydu Görüntüsü Ek-5 : Duyarlı Alan Haritası Ek-6 : Tapu Senedi Ek-7 : Deprem Haritası Ek-8 : Proje Alanı Fotoğrafı Ek-9 : Acil Eylem Planı Ek-10 : ÇED Yönetmeliği Kapsam Dışı Yazısı Ek-11 : Arazi Etüd Üstyazısı EK-12a : Haymana Belediyesi Kurum Görüşü EK-12b : Ankara Büyükşehir Belediyesi Kurum Görüşü EK-12c : Ankara İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kurum Görüşü EK-14 : İzleme ve Kontrol Formu ii

5 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ: BESA İNŞAAT A.Ş. Proje; Besa İnşaat A.Ş. tarafından Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi, Hisar Mevkii, 1188 ve 1190 nolu parselde m 2 lik özel mülkiyete ait tapulu alan üzerinde 4 MWe AC kurulu güce sahip BESA Güneş Enerji Santrali kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce Tarih ve 1130 Sayılı kararla 1 MWe (1000 kwe) kapasiteli Güneş Enerji Santrali için ÇED Yönetmeliği kapsam dışı yazısı verilmiş ve faaliyet sahibince panellerin kurulumu bitmiştir. Ancak ilave olarak kurulacak olan 3MWe güneş enerji santrali ile toplam kurulu gücün 4MWe kadar yükseltilmesi planlanmıştır. Söz konusu proje alanına en yakın yerleşim birimi Balçıkhisar beldesi olup, projeye ait koordinatlar, yerbulduru haritası, 1/ ölçekli topografik harita, vaziyet planı, kadastro haritası ve uydu görüntüsü ekte sunulmuştur(bkz. Ek-1a, Ek-1b, Ek-2a, Ek-2b, Ek-2c, Ek-4). Güneş enerjisini doğrudan doğruya elektrik enerjisine dönüştüren Güneş pilleri, yarı iletken sistemlerdir. Güneş pillerinin ömürleri ve güç yoğunlukları oldukça yüksektir. Güneş pilleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak çalışırlar, yani üzerlerine ışık düştüğü zaman uçlarında elektrik gerilimi oluşur. Pilin verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş pilinin yapısına bağlı olarak % 5 ile % 20 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilir. Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş pili birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir, bu yapıya güneş pili modülü ya da fotovoltaik modül adı verilir. Güç talebine bağlı olarak modüller birbirlerine seri ya da paralel bağlanarak bir kaç Watt'tan megawatt'lara kadar sistem oluşturulur. Güneş pili sistemlerin kullanımından kaynaklı çevreye zarar verecek gaz ya da zararlı atık oluşmaz. Gaz, duman, toz, karbon veya kükürt gibi zararlı maddeleri yoktur. Gürültü kirliliği oluşmamaktadır. Proje Bedelinin Hesaplandırılması Tahmini Proje Bedeli (TL) 1 Tesis için 4 Tesis için Güneş Panelleri 1,580,000 6,320,000 İnverter (Eviriciler) 360,000 1,440,000 Destek Sistemleri (Çelik Taşıyıcı Konstrüksiyon) 230, ,000 İnşaat Giderleri 110, ,000 Proje Etüd, Arazi Giderleri, Proje Geliştirme 100, ,000 Toplam (TL) 2,380,000 9,520,000 Proje; kapasitesi, kapladığı alan v.b. durumları göz önüne alındığında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (Ek-II) listesinde, hariç) EK-2: Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi Madde-45: Kurulu gücü 1-10 MWe olan güneş enerjisi santralleri, (çatı ve cephe sistemleri Bu nedenle ÇED Yönetmeliği Ek-IV te belirtilen Seçme Eleme Kriterleri dikkate alınarak Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır. 1

6 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ (Projenin özelliklerine göre aşağıda verilen hususlar göz önüne alınmıştır.) a) Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) Projenin alternatiflerini; yer alternatifleri, teknoloji alternatifleri ve alınacak önlemler olmak üzere üç başlık altında incelemek mümkündür. Proje için yer alternatifleri incelendiğinde, proje alanının tarıma elverişsiz arazi olması, şebeke hattına yakın olması ve ulaşımın rahat sağlanması nedeniyle uygun yer tercihi yapıldığı söylenebilir. Bununla birlikte proje bölgesinde güneşlenme süreleri dikkate alındığında haymana ilçesi güneş enerjisi potansiyel atlasına göre KWh/m 2 -yıl aralığındadır(bkz EK-3). Proje kapsamında yüksek verimli panellerin kullanılmasıyla birlikte ülke enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli katkı payı sağlayacaktır. Projenin olası çevresel etkileri rapor kapsamında belirtilen hususlara uyulması durumunda çevresel bir yatırım olduğu söylenebilir. sayısı b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel Proje; Besa İnşaat A.Ş. tarafından Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi, Hisar Mevkii, 1188 ve 1190 nolu parselde m 2 lik özel mülkiyete ait tapulu alan üzerinde 4MWe AC kurulu güce sahip BESA Güneş Enerji Santrali kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Faaliyet sahibine ait 1188 ve 1190 nolu parselde kurulması ve işletilmesi planlanan paneller vasıtasıyla güneş enerjisinden faydalanarak elektrik enerjisi üretilecek, doğru gerilim olarak üretilen elektrik enerjisi, elektrik evirici(inverter) cihazları vasıtasıyla alternatif akıma dönüştürülecektir. Proje kapsamında 1000 kwe gücündeki Besa GES-1 de yapım işlemleri bitirilmiş, tarhinde geçici kabul işlemi tamamlanarak ticari faaliyete başlamıştır. Faaliyet sahibi tarafından Besa GES-2, Besa GES-3 santralinin bahar ayları içerisinde, Besa GES-4 santralinin yapım işlerine ise yaz ayları içerisinde başlanması planlanmaktadır. 2

7 Projenin İş Akım Şeması Güneş Elektriğinin Sistem Elemanları Güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretiminde temel olarak PV sistemleri de diğer elektrik üretim sistemlerine benzer olarak çalışır. Sadece kullandıkları ekipmanlar değişiktir. Sistemin opsiyonel ve fonksiyonel ihtiyaçlarına bağlı olarak DC-AC inverter, Akü, Sarj kontrol ünitesi, yedek güç kaynağı ve sistem kontrolörü gibi ekipmanlara ihtiyaç duyulabilir. Güneş Panelleri: Küçük hücrelerin bir araya gelmesi ile oluşturulmuş, güneş ışınları etkisi ile için elektrik akımının yaratıldığı paneldir. Solar Regülatör: Panelde üretilen akımın akü sistemine veya direk kullanıma düzgün bir şekilde aktarılmasını ve panel ile akünün zarar görmesini engelleyen bir otomasyon sistemidir. İnvertör(Evirici): Güneş Panellerinde doğru akım üretilir ve aküde bu akım depolanır. Günlük hayatta ise genelde Alternatif Akımlı Elektronik aletler kullanıldığı için akımın değiştirilmesi gerekir. Bu işlemi gerçekleştiren aygıta invertör denir. Kaynak: Şekil 1: Projenin İş Akım Şeması Kapladığı alan: Besa İnşaat Anonim Şirketi tarafından Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi, Hisar Mevkii, 1188 ve 1190 nolu parselde özel mülkiyete ait tapulu alan üzerinde tek panelin (1650x990x400mm) alan kapladığı toplamda panelden oluşan m 2 lik alan üzerinde Fotovoltaik Güneş Enerjisi Sistemi kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Güneş panel sıraları arası mesafe 3.5 m ve güneşe açısı 25 derece olacaktır. Kapasite: Proje kapsamında herbir ünite için 260 Wp Polikristal Güneş Panelleri kullanılarak her bir üniteden (Besa GES-2, Besa GES-3, Besa GES-4) yıllık kwh/yıl kapasite ile elektrik enerjisi elde edilmesi planlanmaktadır. Projenin toplam kurulu gücü mevcut durumdaki ilavesi ile beraber kwh/yıl elektrik enerjisi üretilmesi planlanmaktadır. 3

8 Tablo 1: Projenin mevcut ünitesinin kapasitesi Projenin Yeri Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi Hisar Mevki 1188 ve 1190 parseller Kurulu Gücü kwp /1000 kwe Montaj Sistemi Aluminyum + Galvanizli Çelik Teknoloji 250 Wp Polikristal güneş panelleri Güneş Panel Adedi 4600 Adet İnvertör Sayısı 50 adet 20 kw Bağlantı Şekli 31,5 kv Tahmini Yıllık Üretim kwh/yıl Tesis Ömrü 25 yıl Yatırım Bedeli Avro Tablo 2: Yeni Kurulacak her bir ünite için kapasite bilgileri Projenin Yeri Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi Hisar Mevki 1188 ve 1190 parseller Kurulu Gücü kwp /1000 kwe Montaj Sistemi Aluminyum + Galvanizli Çelik Teknoloji 260 Wp Polikristal güneş panelleri Güneş Panel Adedi 4400 Adet Bağlantı Şekli 31,5 kv İnvertör Sayısı 50 adet 20 kw Tahmini Yıllık Üretim kwh/yıl Tesis Ömrü 25 yıl Yatırım Bedeli Avro Tablo 3: Güneş Elektrik Santrali tamamlandığında oluşacak toplam kapasite Projenin Yeri Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi Hisar Mevki 1188 ve 1190 parseller Öngörülen Kurulu Güçler GES kwp /1000 kwe GES kwp /1000 kwe GES kwp /1000 kwe GES kwp /1000 kwe Öngörülen Toplam Panel Gücü (kwp) DC kwp Öngörülen Toplam Üretim Gücü (kwe) AC kwe Montaj Sistemi Aluminyum + Galvanizli Çelik Teknoloji 250 Wp ve 260 Wp Polikristal güneş panelleri Güneş Panel Adedi Adet Sisteme Bağlantı Şekli 31,5 kv İnvertör Sayısı 200 adet 20 kwe Tahmini Yıllık Üretim kwh/yıl Tesis Ömrü 25 yıl Yatırım Bedeli Avro 4

9 Çalışacak personel sayısı ve çalışma süresi Projenin kurulum aşamasında 15 işletme aşamasında ise 5 personelin çalıştırılması planlanmaktadır. Besa Güneş Enerji Santralinde 11,5 ay çalışılacak olup, 2 hafta bakım onarım çalışmaları yapılacaktır kwe gücündeki Besa GES-1 de yapım işlemleri bitirilmiş, tarhinde geçici kabul işlemi tamamlanarak ticari faaliyete başlamıştır. Faaliyet sahibi tarafından Besa GES-2, Besa GES-3 santralinin bahar ayları içerisinde, Besa GES-4 santralinin yapım işlerine ise yaz ayları içerisinde başlanması planlanmaktadır. Teknolojisi: Güneş enerjisini doğrudan doğruya elektrik enerjisine dönüştüren Güneş pilleri, yarı iletken sistemlerdir. Güneş pillerinin ömürleri ve güç yoğunlukları oldukça yüksektir. Genel olarak 2 elekrottan meydana gelir. Bu elektrotların biri üzerine güneş düştüğü zaman bir potansiyel fark oluşur. Elektrik bir elektron akımı olduğu için, güneş ışınları çarptığı elektronun potansiyelini ve elektron düzenini değiştirerek elektrik akımına neden olur. Genellikle silisyum en temel malzeme olarak kullanılır. Yüzeyleri kare, dikdörtgen, daire şeklinde biçimlendirilen güneş pillerinin alanları genellikle 100 cm² civarında, kalınlıkları ise 0,2-0,4 mm arasındadır. Güneş pilleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak çalışırlar, yani üzerlerine ışık düştüğü zaman uçlarında elektrik gerilimi oluşur. Pilin verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş pilinin yapısına bağlı olarak % 5 ile % 20 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilir. Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş pili birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir, bu yapıya güneş pili modülü ya da fotovoltaik modül adı verilir. Güç talebine bağlı olarak modüller birbirlerine seri ya da paralel bağlanarak bir kaç Watt'tan megawatt'lara kadar sistem oluşturulur. Bu pillerin işletme giderleri çok düşük, güvenilirlikleri ise çok yüksektir. Şebekeden uzak küçük ve orta ölçekli yüklerin beslenmesi için ekonomik bir seçenektir. Güneş pillerinin kullanım süreleri, yapım teknolojisine bağlı olarak yıl arasında değişmektedir. En büyük dezavantajı ise ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Tesiste polikristal yapılı güneş panelleri, trafosuz özellikli eviriciler, trafo tesisatı ile alüminyum ve çelik taşıyıcı konstrüksiyon ile kablo ve şalt malzemeleri kullanılacaktır. Proje kapsamında, sistemde kurulacak güneş panelleri, toprak zemine 2m derinliğinde çakılacak olan sıcak daldırma galvanizli çelik, alüminyum ve paslanmaz çelikten imal edilmiş taşıyıcı konstrüksiyon üzerine yerleştirilecektir. Şekil 2: Santralde kullanılacak Güneş Paneline Örnek 5

10 vb.), c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü Arazi Kullanımı Besa İnşaat Anonim Şirketi tarafından Ankara ili, Haymana ilçesi, Balçıkhisar Beldesi, Hisar Mevkii, 1188 ve 1190 nolu parseller üzerinde yapılması planlanan Güneş Enerji Santrali arazisinin vasfı Ankara Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünce kuru marjial tarım arazisi olarak belirlenmiş ve tarım dışı kullanım uygunluk yazısı verilmiştir(bkz Ek-12c). Projede Ankara Büyükşehir Belediyesi (İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı nın) Tarih ve 6177 Sayılı Kurum görüşü ve Haymana Belediyesi (İmar ve Şehircilik Müdürlüğü) Tarih ve 451 Sayılı Kurum Görüşünde belirtilen hususlara uyulacaktır(bkz Ek-12a, Ek- 12b) Proje kapsamında güneş enerji santrallerinin yerleşim alanlarına risk oluşturmaması ve santral yakınında gölge oluşturacak doğal ve yapay unsurların oluşmaması için imar planı yapılacaktır. Su Kullanımı Tesisin kurulum ve işletme faaliyetleri esnasında; çalışacak personelin içme ve kullanma suyuna ihtiyaç vardır. Personelin içme suyu damacanalarla Balçıkhisar beldesinden ücreti karşılığı temin edilecektir. Proje kapsamında kullanılacak olan kullanma suyu ise Haymana ilçesi ve/veya Balçıkhisar beldesinden tankerlerle getirilecektir. Enerji Kullanımı Santralin kurulum aşamasında kullanılacak olan ekipmanlar da yakıt olarak motorin kullanılacak olup, motorin ihtiyacı, İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı olan akaryakıt istasyonlarından satın alınacaktır. Santralin kurulum aşamasında ihtiyaç duyulan elektrik, santral sahasından ve/veya jeneratörden temin edilecektir. ç) Atık miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal fiziksel ve biyolojik özellikleri Projenin kurulum aşamasında oluşacak atık, personel ve kullanılacak makinelerden kaynaklanacaktır. Proje kapsamında 15 kişinin fiili olarak çalışması planlanmaktadır. Katı atıklar ve özellikleri: Projenin kurulum aşamasında 15 personel çalışacaktır. Bu personellerden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atık miktarı, TÜİK 2012 verilerine göre kişi başına 1,12 kg/gün olarak alınmıştır. Seçilen kabuller için, Kaynak: İşletme aşamasında evsel nitelikli katı atıkların yönetimi Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (değişik Tarih, Sayı) hükümlerine göre yapılacaktır. Katı atık miktarı; 1,12 kg/kişi/gün x 15 kişi = 16,8 kg/gün katı atık oluşacaktır. Oluşacak bu atıkların %20 si ambalaj atığı olup, 16,8 x 0,20 =3,36 kg/gün dür. 6

11 Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfına girenleri (cam, kağıt, karton, plastik, metal) tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliği kapsamında tesis alanında yapılacak Tehlikeli ve Tehlikesiz depo alanında atık koduna göre ayrı ayrı toplanacak, Konuyla ilgili olarak Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan evsel nitelikli katı atıklar ise biriktirildikleri ağzı kapalı ve içine poşet yerleştirilmiş çöp bidonları içinden tesis sahası içerisindeki çöp konteynırlarına bırakılacak ve periyodik olarak alınıp, santralin sağladığı araçla Balçıkhisar Belde Belediyesi ve/veya en yakın belde belediyesinin çöp döküm sahasına boşaltılacaktır. Sıvı atıklar ve özellikleri: Proje kapsamında personel için gerekli içme suyu ile tozlanmayı önleyici kullanma suyuna ihtiyaç vardır. Kullanılacak su, faaliyet sahibi tarafından piyasadan satın alınacak olup, tankerlerle faaliyet alanına getirilecektir. Faaliyet kapsamında personelin içme suyu ihtiyacı ise piyasadan ücreti karşılığında alınan damacana, pet şişe, vb. şekilde temin edilecektir. 1- Personel için gerekli su miktarı: Güneş Enerji Santralinin kurulum aşamasında çalışacak olan 15 kişi için gerekli su miktarı; 15 kişi x 217 lt = 3,25 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. Faaliyet kapsamında çalışacak personelin içme ve kullanma sularından kaynaklı olarak evsel nitelikli atık sular oluşacaktır. Bu aşamada çalışacak personel sayısı 15 kişi olarak belirlenmiş olup, günlük su tüketimi 217 lt ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluşacak atık suyun özellikleri aşağıdaki gibidir. (Kaynak: veri yılı 2010). Çalışacak kişi sayısı : 15 kişi Kişi başına düşen günlük kullanım : 217 lt/gün Oluşan atık su : 3,25m 3 /gün BOI : 200 mg/lt BOI olarak kirlilik yükü : 0,65 kg/gün KOI : 300 mg/lt KOI olarak kirlilik yükü : 0,97 kg/gün AKM : 200 mg/lt AKM olarak kirlilik yükü : 0,65 kg/gün (Kaynak: USLU, O. "Kullanılmış Suların Arıtılması 1992 İzmir.) Güneş enerjisi panellerinin kurulumu aşamasında çalışacak personelden kaynaklı 3,25 m 3 /gün atık su oluşması beklenmektedir. Santralde herhangi bir endüstriyel nitelikli sıvı atık oluşumu ise söz konusu değildir. Proje kapsamında oluşacak evsel nitelikli atık sular, Tarih ve Sayıl ı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacak Haymana Belediyesi ve/veya en yakın belde belediyesi vidanjörleri ile çekilerek bertaraf edilecektir. Proje kapsamında işletme aşamasına geçmeden fosseptik planı Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne onaylatılacaktır. Doğaya serbest deşarj yapılmayacak ve bu konuda Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği verilen hususlara uyulacaktır. 7

12 Evsel atık sularını sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplayan ve vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine veren atıksu kaynakları, atıksu yönetimleriyle yaptıkları protokolü ve vidanjörle atıksu bertarafı sonucunda aldıkları belgeleri 5 yıl süreyle tesiste saklayacak ve denetimler sırasında görevlilere beyan edilecektir. Söz konusu proje kapsamında fosseptiğin 3,5 m derinliğinde, 4 m uzunluğunda ve 5 m genişliğinde kurulacaktır. Söz konusu fosseptik derinliği için 0,5 m havalandırma boşluğu bırakılacaktır. Dolayısıyla fosseptik derinliği 3 m olacaktır. Oluşturulacak fosseptik kapasitesi; 3 x 4 x 5 = 60 m 3 hacminde olacaktır(bkz Ek-13), proje kapsamında kurulum aşamasında 15 personel, işletme aşamasında ise 5 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Panellerin Kurulumu Aşamasında; Periyot = 60 m 3 / 3,25 m 3 /gün = 18 gün olarak bulunur. Sonuç olarak panallerin kurulumu aşamasında fosseptiğin 18 günde 1 defa vidanjör ile alınarak boşaltılması gerekmektedir. İşletme Aşamasında; Periyot = 60 m 3 / 1,08 m 3 /gün = 55 gün olarak bulunur. Sonuç olarak projenin işletme aşamasında fosseptiğin 55 günde 1 defa vidanjör ile alınarak boşaltılması gerekmektedir. Tehlikeli atıklar ve özellikleri Güneş kaynaklı enerji üretim sistemlerinde çıkan atıklar sistemde kullanılan malzeme ve maddelerden oluşur. Oluşacak atık miktarı herhangi bir fosil yakıtlı enerji üretim sistemi ile kıyaslanmayacak derecede düşüktür. İlk kurulum esnasında kullanılan malzeme miktarı çok olabilir, ancak uzun ömürlü olmaları sürekli olarak atık üretimini engellemektedir. Normal işletme şartlarında güneş pili sistemlerinde gaz veya sıvı kirletici ne de radyoaktif madde yayılımı vardır. Projenin kurulum aşamasında ve bakım onarım çalışmalarında ortaya çıkabilecek tehlikeli atıklar (kablo, sigorta, kolektör, solar hücre), proje alanına yapılacak tehlikeli atık geçici depo alanında sızdırmaz konteynerlarda geçici olarak birbirinden ayrı olarak biriktirildikten sonra, lisanslı geri kazanım ve bertaraf tesislerine verilecektir. Bu konuda Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayı ile değişik) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Geçici olarak depolanacak tehlikeli atıklar Atık Yönetimi Yönetmeliği kapsamında atık depo alanında kap veya hazneler içinde; uygulanacak fiziksel, kimyasal, biyolojik işlemlerine göre ayrı ayrı ve birbiri ile kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde atık kod numarasına göre depolanacaktır. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 5 hükümleri gereğince Atıkların, Bakanlıktan lisans almış bertaraf tesisleri dışında üçüncü kişiler tarafından ticari amaçlar ile toplanması, satışı ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak yakılması yasaktır, Atıklar fiziksel, biyolojik ve kimyasal ön işlemler haricinde kesinlikle doğrudan başka bir madde veya atıkla karıştırılmayacak ve seyreltilmeyecektir. 8

13 Tesiste oluşacak tehlikeli atıklarla ilgili olarak Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 9 Atık Üreticisinin sorumlulukları; Atık üreticisinin yükümlülükleri Madde 9 - Atık üreticisi; a) Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler alınacaktır. b) Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık yönetimi sağlanacak, üç yıllık atık yönetim planını bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlayarak Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden onay alınacaktır. c) Tesiste oluşan atıklar kayıt altına tutulacak, atığını göndereceği lisanslı geri kazanım yada bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketlemesi yapılacaktır. e) Atığın niteliğinin belirlenmesi için yapılan harcamalar karşılanacaktır. g) Atık beyan formunu her yıl Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait bilgileri doldurularak, bir yıl boyunca bir nüshasını saklanacak. j) Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda taşıyıcıyı başka bir tesise göndermekle veya taşıyıcının atığı geri getirmesini ve bertarafını sağlamakla, k) Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla, n) Ayda bin kilograma kadar atık üreten üretici biriktirilen atık miktarı altı bin kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin almaksızın atıklarını arazisinde en fazla yüz seksen gün geçici depolayabilir. Bu durumda herhangi bir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir kişiyi görevlendirmekle ve bu kişinin, adını, telefonunu valiliğe bildirmekle, o) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak bertaraf tesislerine gönderilmeden önce kendi atıklarını gerekli önlemleri alarak fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlerle zararsız hale getirmek, bakiye atık oluşuyor ise uygun şekilde bertaraf tesisine götürmekle veya gönderilmesini sağlamakla, p) Tesis içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan çalışanların sağlığı ve emniyeti ile ilgili her türlü tedbiri almakla, r) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibi olaylar sunucu meydana gelen kirliliğin önlenmesi amacıyla, atığın türüne bağlı olarak olayın vuku bulduğu andan itibaren en geç bir ay içinde olay yerinin eski haline getirilmesi ve tüm harcamaların karşılanmasıyla, 9

14 s) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibi olaylar vuku bulduğunda valiliği bilgilendirmek ve kaza tarihi, kaza yeri, atığın tipi ve miktarı, kaza sebebi, atık bertaraf işlemi ve kaza yerinin rehabilitasyonuna ilişkin bilgileri içeren raporu valiliğe sunmakla, t) Faaliyetlerine yönelik inşaat ve işletme ruhsatı alınması aşamasında, tehlikeli atıklarının bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda bertarafının sağlandığını belgelemekle, yükümlüdür. Projenin insan sağlığı ve çevre için tehlike oluşturabilecek piyasaya arz edilen maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi hakkında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Güneş kaynaklı enerji üretim sistemlerinde direk bir deşarj bulunmamaktadır. Sistemin yapısına bağlı olarak içerisinde bulunan kimyasal maddeli suyun herhangi bir kaza anında deşarjı söz konusu olabilir ancak bu normal şartlar için değil olağandışı haller için geçerlidir. Atık yağlar ve özellikleri: Santralin kurulum aşamasında iş makinalarından kaynaklanacak atık yağlarının ve yakıtların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayı ile değişik) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ndeki tüm hükümlere ve ayrıca Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" tüm hükümlerine uyulacaktır. Atık yağların toprak, deniz, yüzeysel veya yer altı suyu gibi herhangi bir alıcı ortama bırakılması kesinlikle engellenecektir. Santralin kurulum aşamasında kullanılacak iş makinalarının, bakım ve onarımları işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı olan akaryakıt servis istasyonlarında yapılacaktır. Zorunlu bakım ve ikmal çalışmaları proje sahasında gerekli önlemler alınarak ( tava, branda vs.) atık yağın araziye dökülmesi engellenerek yetkili kişilerce tarafından yapılacaktır. Proje alanında bakım ve ikmal çalışmaları sonucu oluşması muhtemel atık yağlar özelliklerine göre üzerinde Atık Yağ ibaresi olan sızdırmasız atık yağ tankında depolanacak ve kontamine yağlar birbirine karıştırılmayacaktır. Söz konusu oluşacak atık yağların lisanlı taşıyıcı firma ile taşınarak lisanslı bertaraf tesisine verilecektir. Proje alanında bakım ve ikmal çalışmaları sonucu oluşması muhtemel atık yağlar özelliklerine göre üzerinde Atık Yağ ibaresi olan sızdırmaz ağzı kapalı bidonlarda geçirimsiz zemin üzerinde depolanacaktır. Söz konusu proje alanında biriktirilen atık yağlar lisanslı araçlarla lisanslı geri kazanım ve/veya bertaraf tesislerine gönderilecektir. Bu kapsamda Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Geçici Depolama başlıklı 18. Maddesi gereğince; Atık yağlar geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içinde toplanacak, farklı kategorideki atık yağlar için farklı tank/konteynerler kullanılacak, Atık yağ geçici depolama tankları/konteynerleri göstergeli, aşırı dolmayı önleyici tertibata sahip olacak, tank/konteynerlerin işaretli yerlerine kadar dolum yapılacak ve hiçbir zaman tam dolu bırakılmayacak, Tank/konteynerler kolayca doldurulabilir ve boşaltılabilir olacak, Tank/konteynerlerin ağzı yeterli büyüklükte ve kapalı, diplerinde toplanmış katı veya çamurumsu çökeltilerin temizlenmesi için gerekli düzeneğe sahip olacak ve yağmur suyundan korunacak, 10

15 Atık yağlar, kırmızı renkli ve üzerinde Atık Yağ ibaresi olan tank/konteynerlerde toplanacak, Farklı kategorideki atık yağlar birbiri ile karıştırılmayacak, Atık yağ tanklarının bulunduğu geçirimsiz zeminin etrafı 20 cm. yüksekliğinde beton set ile çevrilecektir. Tankların içine su, benzin, fuel oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz ve motorin gibi herhangi yabancı bir madde karıştırılmayacaktır. Arıza/zorunlu durumlar haricinde araçların ve iş makinelerinin yağ bakım ve onarımları en yakın sanayi sitesinde yapılabilecektir. Proje kapsamında ekipmanlardan kaynaklanacak atık yağlarının ve yakıtların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" ve atık yağların yönetimi konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek atık yönetimi sağlanacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince tesis sahası içerisinde oluşturulacak tehlikeli ve tehlikesiz depo alanı içerisinde depolanacaktır. Atıklar atık sınıfına göre ayrı ayrı kapalı bidonlarda muhafaza edilecek olup, farklı sınıftan atıklar kesinlikle birbirine karıştırılmayacaktır. Ömrünü Tamamlamış Lastikler ve özellikleri: Santralin kurulum aşamasında araçların lastik değişimleri sonucu çıkabilecek ömrünü tamamlamış lastikler Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine, uyularak, lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilerek bertaraftı sağlanacaktır. Bitkisel atık yağlar ve özellikleri İşletme esnasında çalıştırılması planlanan personel için faaliyet sahasında sosyal tesis kurulmayacaktır. Çalışanların yemekleri Balçıkhisar beldesinden karşılanacaktır. Dolayısıyla proje alanında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. Toz Emisyonu Güneş kaynaklı enerji üretim sistemlerinde atmosfere herhangi bir direkt kirletici (zehirli gazlar, sera gazları vs) emisyonu bulunmamaktadır. Dolaylı olarak yapılan kirletici emisyonları hesaba katıldığında bile emisyon miktarı çok düşük olmaktadır. Proje kapsamında oluşacak inşaat atıkları ile ilgili olarak Tarih ve Sayılı 'Hafriyat Toprağı İnşaat ve Yıkıntı Alıklarının Kontrolü Yönelmeliği' hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca Güneş panellerinin kurulumu aşamasında Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında temel kazısı sonucu ortaya çıkan kazı malzemesi, yine aynı alanda taşıma yapılmadan tanzim çalışmaları için kullanılacaktır. Proje ünitelerine en yakın yerleşim yerleri projenin doğusunda Balçıkhisar beldesine bağlı evlerdir. Söz konusu evler proje alanına kuşuçuşu ortalama 460 m mesafede olup, söz konusu yerleşim yerlerinin tozumadan olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir. 11

16 Ayrıca proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalarda, meydana gelecek tozun minimize edilmesi amacıyla kurulum aşamasında aşağıda belirtilen tedbirler alınacaktır. Sahada çalışan araçlara hız sınırlaması getirilecektir, Projenin saha düzeltme çalışmalarında belli aralıklarla arazözle sulanacaktır Güneş panellerinin kurulumu aşamasında Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Proje kapsamında oluşabilecek atık akümülatör kaynakları, kullanılan araçların bitmiş aküleridir. Pil ve Akü kısmında acil sahada değişim olursa depolanacak, lisanslı firmaya gönderilecek. Kullanılacak makine ve ekipmanların, bakım ve onarımları işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı olan akaryakıt servis istasyonlarında yapılacaktır. Ayrıca Akümülatörler konusunda Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Madde 13 Tüketicilerin yükümlülükleri gereğince; Atık pilleri evsel atıklardan ayrı toplanacaktır. Pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına atık pilleri teslim edilecek. Araçların akümülatörünü değiştirirken eskisinin üreticiye dönmesini sağlamak, eskilerini teslim etmeden yeni akümülatör alınması halinde depozito ödenerek oto sanayide değişim yapılacaktır. Tesiste zorunlu hallerde araçlardan çıkan atık akümülatörler, üreticisine teslim edilene kadar tesis sahası içinde sızdırmaz bir zeminde doksan günden fazla bekletilmeyecektir. Gürültü Kullanılan sistemin türüne bağlı olarak görüntü kirliliği oluşturabilirler ancak bugün gelinen noktada binalarda kullanılan sistemler binaya uyumlu bir şekilde, arazide kurulan sistemler ise arazinin yapısına bağlı olarak tasarlandıklarında bu tür bir kirliliğinin oluşması önlenebilmektedir. Gürültü ise bu sistemlerde herhangi bir mekanik parça bulunmadığından bulunmamaktadır. Oluşabilecek yegâne gürültü kaynağı inşa aşamasındaki gürültüdür. Proje alanına en yakın yerleşim birimi olan 460 m uzaklıktaki Balçıkhisar beldesine bağlı evler olup, Söz konusu projenin kurulum çalışmalarından kaynaklı gürültünün bu yerleşimlerde olumsuz bir etkisi oluşmayacaktır. Güneş panellerinin kurulumu aşamasında gürültü kaynaklarının beraber çalışmasından çıkan gürültü düzeyi Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişiklik) Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek- VIII Tablo-5 te Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerlerinde belirtilen Lgündüz değerlerine hususlara uyulacaktır. Gürültü konusunda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun ilgili maddeleri uyarınca faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kullanmaları sağlanacaktır. 12

17 Tıbbi Atıklar: Projenin kurulum aşamasında toplam 15 personel çalıştırılacaktır. Herhangi bir iş kazasında yaralanma vb. gibi durumlarda ilk yardım ekipmanı bulundurulacak, olası müdahale gerektiren basit durumlara müdahalesi sağlanacaktır. Ancak daha ciddi sağlık sorunları Ankara ilinde bulunan sağlık kuruluşlarında giderilecektir. Proje kapsamında revir oluşturulmayacaktır. Personelden kaynaklanması muhtemel tıbbi atık miktarı 1 gr/gün- kişi olarak alınmıştır. (Kaynak: Patrick, 1981, Chzm, 1992) 15 kişi-gün x 1 gr/gün-kişi = 15 gr/gün = 0,015 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Tıbbi atıklar bu iş için eğitilmiş personel tarafından diğer atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. Tıbbi atıklar delinmeye ve taşınmaya dayanıklı 100 mikron kalınlığında kırmızı plastik torbalara konulacaktır. Tıbbi atıklar kırmızı torbalarda toplandıktan sonra proje alanında özel olarak hazırlanmış tıbbi atık konteynırlarında muhafaza edilecek ve lisanslı tesislerde bertaraf edilecektir. Konu ile ilgili Tarih ve Sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı değişiklik) "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır. Gaz atıklar ve özellikleri: Projenin kurulum aşamasında kullanılacak yakıt sadece kullanılacak makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Proje kapsamında 3 tır, 1 mobil vinç, 1 kamyon, 1 jenaratör kullanılacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aşağıda verilmiştir. Tablo 4: Motorin özellikleri ÖZELLİKLER MOTORİN Kıvam Çok Akıcı Tip Damıtılmış Renk Amber Yoğunluk(15 0 C-Gr/Cm3) Viskozite(38 0 c) 2.68 Akma Noktası(0 0 c) -18 Atomizasyon Sıcaklığı(0 0 c) Atmosferik Pompalama Sıcaklığı(0 0 c) Atmosferik Karbon Artıkları(%) Eser Kükürt(%) Oksijen-Azot(%) 0.2 Hidrojen(%) 12.7 Karbon(%) 86.4 Su Ve Çökelti(%) Eser Kül(%) Eser Isı Değeri(Kcal /Lt) Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol Ve Denetim, Kimya Müh. Odası, Mayıs,

18 Tablo 5: Kurulum aşamasında kullanılacak iş makinelerinin sayısı ve güç düzeyleri Makine Cinsi Adet Gücü Tır 3 94 (HP) Mobil Vinç (HP) Kamyon 1 85 (HP) Jenaratör (HP) Nitekim bir iş makinesinin saatte 4 L motorin harcadığı varsayılır. Bu durumda harcanan motorin miktarı; 6 L/saat x 1 adet iş makinesi 7 adet iş makinesi = 42 L motorin/saat Motorinin Özgül ağırlığı = 0,84 kg/l Saatte Tüketilecek Motorin Miktarı =42 L/ saat 0,84 kg/l= 35,28 kg/saat Buna göre iş makinelerinden kaynaklanacak kirletici değerleri aşağıda verilmiştir. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek.2 Tablo 2.1 Kaynak: Tarih ve Sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Buna göre iş makinelerinden kaynaklanacak kirletici değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo 6: Hesaplanan Emisyon Miktarları ve Sınır Değerler Kirletici Emisyonlar Dizel Kg/L Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için kütlesel debiler (kg/saat) Bacadan Hesaplanan Değer Baca Dışındaki Yerlerden Toz 10 1 Kurşun Kadmiyum Talyum Klor 20 2 Hidrojen klorür ve Gaz Halde 20 2 İnorganik Klorür Bileşikleri Hidrojen florür ve Gaz Halde İnorganik Florür Bileşikleri Hidrojen Sülfür Karbon Monoksit Kükürt Dioksit 60 6 Azot Dioksit [NO x (NO 2 cinsinden)] 40 4 Toplam Organik Bileşikler 30 3 Not: Tablodaki emisyonlar İşletmenin tamamından (bacaların toplamı) yayılan saatlik kütlesel debilerdir. Sınır Değer (kg/saat) Karbonmonoksit 9,7 35,28 kg/saat 9,7 Kg/L / 1000 Kg/ L = 0,34 Kg/ saat 50 Hidrokarbonlar 29,0 35,28 kg/saat 29,0 Kg/L /1000 Kg/ L = 1,02 Kg/ saat ---- Azot Oksitler 36,0 35,28 kg/saat 36,0 Kg/L / 1000 Kg/ L = 1,27 Kg/ saat 4 Kükürt Oksitler 6,5 35,28 kg/saat 6,5 Kg/L / 1000 Kg/ L = 0,22 Kg/ saat 6 Toz 18 35,28 kg/saat 18 Kg/L / 1000 Kg/ L = 0,63 Kg/ saat 1 (Kaynak: Hava Kirliliğinin Ve Kontrolünün Esasları, 1991) 14

19 Güneş panellerinin kurulumu aşamasında Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-2, Tablo 2.1. de belirtilen; normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için kütlesel debilerde belirtilen; sınırların altında olduğundan mevcut hava kalitesini olumsuz yönde etkilemeyecektir. İş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım, onarım, yağ değişimleri esnasında atıklar oluşacaktır. Söz konusu bakım onarım ve yağ değişimi işlemleri proje alanında yapılmayacak olup gerektiği durumlarda yetkili servislerde yapılacaktır. Söz konusu araçların yakıt ikmalleri İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı olan akaryakıt istasyonlarında yapılacaktır. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Gürültü kirliliği: Projenin kurulum aşamasında oluşacak gürültünün gerek çevresinde, gerekse burada çalışan personele olumsuz etkisi olabilir. Gürültü seviyesinin tanımlanmasında çeşitli metotlar kullanılmakla birlikte burada kullanılacak makinelerin gürültü seviyelerine değerlendirme yapılacaktır. Projenin kurulum aşamasında oluşacak gürültü hesaplamaları Tablo 7: Gürültü Kaynakları Gürültü Kaynakları Adet Ses Gücü Düzeyi(dB) Tır Kamyon 1 85 Mobil Vinç Jenaratör (Kaynak: 22/1/2003 trh ve sayılı R.G. Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik) Eşdeğer gürültü seviyesi, aşağıdaki formülden hesaplanmaktadır. Eş değer gürültü düzeyi = Leq = (Toplam Ses Basıncı Düzeyi = Lpt) n L WT = 10 Log Σ10 L Wİ/ İ=1 L WT = 116,13 db Daha sonra aşağıdaki formül yardımıyla değişik uzaklıklardaki toplam gürültü seviyesi hesaplanabilir. Lp T = Lw T + 10 Log (Q/A).. 2 A = 4 π r 2 Q= yönelme katsayısı (Yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q=1) r = Kaynaktan uzaklık (m) Lw= Ses gücü düzeyi İş makinelerinin çalışma frekans aralığı Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basıncı düzeyi yaklaşık gürültü düzeyine eşittir. 15

20 Lp T = 116, log ( 1/ 4 π 50 2 ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Lp T = 116, log ( 1/ 4 π ) = dba Tablo 8: Gürültü dağılımı r (m) LpT (dba) ÇGDY Yönetmeliği Madde 23. (L gündüz) dba Grafik 1: Faaliyet esnasında gürültü dağılımı Tabloda görüldüğü gibi projede gürültü kaynaklarının beraber çalışmasından çıkan gürültü düzeyi, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre belirlenen sınır değerlerle karşılaştırıldığında işitme sağlığı açısından herhangi bir sakınca görülmemektedir. 16

21 Faaliyetten kaynaklı gürültü düzeyi 100 m de Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen sınır değerleri sağlamaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi kuş uçuşu; Doğu yönünde ortalama 460 m mesafede bulunan Balçıkhisar beldesine bağlı yerleşimdir. Proje kapsamında oluşan gürültü düzeyi Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen sınır değerlerin altında kalmaktadır Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren( Tarih Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin "Şantiye alanları için çevresel gürültü kriterleri" başlıklı 23. Maddesine ve "Yapılarda çevresel titreşim kriterleri" başlıklı 25. Maddesinde belirtilen hükümlere uyulacaktır. Gürültü konusunda 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği nin ilgili maddeleri uyarınca önlem alınacak, faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kullanmaları sağlanacaktır. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler: İklim ve Hava Ankara nın büyük bölümünde karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. İç Anadolu dan görülen Karasal iklimin etkisi ile ilin orta ve güneyinde bozkırlar, Karadeniz iklimi etkisi ile de kuzeyde ormanlar yaygındır. İlin kuzeybatısında bulunan Nallıhan civarında iklim koşulları kısmen Akdeniz ikliminin geçiş özelliklerini gösterir. İlimizin kuzey kesimleri Karadeniz iklimi etkisindeyken diğer yerlerde karasal iklim hüküm sürer. Güney ve güneydoğuya gidildikçe günlük ve yıllık sıcaklık farkları artarken yağış miktarı da azalır. Kuzeyde Kızılcahamam ve Çamlıdere ilçeleri Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustos en soğuk ay ise Ocaktır. İlde kısın sis etkili olup hayatı olumsuz etkiler. Bölgeye düsen yağış miktarları kuzey ve güney kesimlerde farklılık gösterir. Kuzeyde Kızılcahamam ve Nallıhan Karadeniz yağış özelliğini, güneyde ise İç Anadolu karakterini taşır. Bölgenin yapısı gereği özellikle kış aylarında sis olayı oldukça fazla görülür ve hayatı etkiler. Yağış: Yağmur İklimsel açıdan önemli parametrelerden biri yağıştır. Ankara da en çok yağış Mayıs ayında gerçekleşmektedir. Daha sonra Aralık-Ocak ayı gelmektedir. Haziran ayının ilk yarışından Kasım ayının ortasına kadar yağışlarda bir azalma olmakla birlikte, Mayıs ve Haziran aylarında öğleden sonra yağışların fazlalaştığı görülür. Yağışlar vadilerde kente oranla daha fazla olmaktadır. Günlük maksimum yağış miktarı yaz aylarında ve Aralık ayında artmaktadır. Şiddetli yağışlar batıya yakın yönden esen rüzgarlarla gelmektedir. Normal yağışlarda daha çok kuzeydoğu rüzgarları etkilidir. Elmadağ, Hüseyingazi Dağı, Dikmen ve Çankaya yönlerinden gelen yüzey akışları Ayrancı, Kızılay ve Sıhhiye semtlerinde sorunlar yaratmaktadır. Kar yağışları işe özellikle kuzeye bakan Dikmen, Çankaya, Esat ve Cebeci sırtlarındadır. Kar yağışının yerde en az kaldığı bölümler işe güneye bakan yamaçlar ve Yenimahalle dir. Ortalama toplam yağış miktarı mm olan ilimizde 2008 yılı yağışı bu değerin 75 mm altında gerçekleşmiştir. Ortalamalar itibarıyla kış ve ilkbahar yağışları ağırlıkta iken 2008 yılında sonbahar yağışlarının fazla olduğu ve ilkbahar ve sonbaharda düşen yağışların % 80 olduğu görülmektedir. 17

22 Kar, Dolu, Sis ve Kırağı Ankara da 31.6 olan ortalama kar yağışlı gün sayısı 2008 yılı Ocak Ekim ve Kasım aylarındaki değerlerle ortalamanın 12 gün üzerinde gerçekleşmiştir. Keza ortalama karla örtülü gün sayısı da 23.8 iken özelikle Ocak ayındaki değerlerin etkisiyle 19 gün üzerinde gerçekleşmiştir. Don olaylı ve dolulu gün sayıları fazla bir farklılık arz etmezken sisli günler Kasım ve Aralık olcum verileri ile büyük farklılık göstermiştir. Basınç Ankara da basınç yıl içinde etkileyen hava kütlelerinin özelliklerine bağlı olarak değişir. Kış aylarında genellikle yüksek basınçlı Kontinental Polar ve düşük basınçlı Maritim Polar hava kütleleri etkilerken, yaz aylarında ise alçak basınçlı Kontinental Tropikal ve yüksek basınçlı Maritim Tropikal hava kütlesi etkiler. Ankara'nın Uzun yıllar ortalama basıncı hpa iken 2008 de hpa olmuştur. Aşağıdaki tablolarda verilen yüksek ve düşük basınç değerleri incelendiğinde kayda değer bir farklılık görülmemektedir. Yıllık ortalamalara bakıldığında en çok esen rüzgarların NE (Kuzeydoğu), ENE (Doğu Kuzeydoğu) yönlerinden olduğu görülmektedir. İl merkezi istasyonların rüzgar durumlarına genel olarak bakıldığında; hakim rüzgarın topoğrafik yapıya bağlı olarak değişim gösterdiği açıkça görülür. Buna göre Kuzeydoğu-Güneybatı doğrultusunda esen rüzgarlar hakimdir. Hakim rüzgar yönleri; Ankara (Merkez), Esenboğa, Beypazarı gibi merkezlerde Kuzeydoğu; Haymana, Nallıhan Batı; Polatlı Kuzey; Etimesgut Güneybatı; Kızılcahamam Güneydoğudur. Kuvvetli rüzgarların görüldüğü aylar Mart ve Nisan aylarıdır. Uzun yıllar ortalama rüzgar hızı 1,2m/sn iken 2008 yılında 2,2 m/sn olmuştur. Esme sayılarına göre incelendiğinde de kuzey rüzgarlarının hakim olduğu görülmektedir. Rüzgarların hızlarına göre incelendiğinde ise bütün yönlerden eşit şiddetlerde esmektedir. Ankara da esen etkin rüzgarlar yere yakın yüksekliklerde doğuya bakan yönlerden, daha yüksek tabakalarda ise batı ve batıya yakın yönlerden gelmektedir. Rüzgarların günlük hareketi incelendiğinde kuvvetli olmayan bir dağ ve vadi meltemi sistemi mevcuttur. Ankara da esen hakim rüzgarlarda 1. sırayı kuzeydoğu, 2. sırayı kuzey rüzgarları alırken, 3.ve 4. sıradaki rüzgarlar kuzeykuzeydoğu ve güneybatıdır. Buna göre rüzgarların genel olarak kuzeydoğu ve kuzeyden gelerek kent merkezinde çalkantılar oluşturarak geçip, güneyden ve doğudan kenti terk ettiği gözlenir. Güney rüzgarlarının esme sayıları az olmakla birlikte, özellikle bahar aylarında şiddetleri fazladır. Güneybatı rüzgarları şiddet bakımından, kuzeydoğu rüzgarları kadar etkilidir. Sirkulasyon kanalları ise, morfolojik yönden vadi sistemleridir. d) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski, Proje kapsamında işletme süresince iş sağlığı ve güvenliği konularında gerekli çalışmalar ve organizasyonlar yapılacaktır. Güneş Enerji Santralinde, İş Sağlığı Güvenliği Kanununda belirtilen ilk yardım malzeme ve gereçlerinin bulunduğu bir ilk yardım dolabı bulundurulacaktır. İşletmede sürekli bir araç bulundurulacak ve meydana gelebilecek herhangi bir kaza veya işçilerin hastalanması durumunda en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılacaktır. Proje alanında her türlü çevre emniyeti alınacak ve tüm saha çevresinde gerekli ikaz levhaları konulacaktır. Personel iş ve güvenlik kuralları konusunda eğitilerek iş kazalarının önlenmesi için güvenlik kurallarına uymaları sağlanacaktır. Santralin çevresinde ve sahasında, çalışma alanlarında yeterli düzeyde aydınlatma yapılacaktır. 18