Yönetici Çal tay. Oturum x: Ayr mc kla mücadele ve e itlik

Transkript

1 Yönetici Çal tay Oturum x: Ayr mc kla mücadele ve e itlik

2 6 ayr mc k zemini Cinsiyet Toplumsal cinsiyet Irk Ya Özürlülük Din Cinsel yönelim

3 AB mevzuat n geçmi i 1957 (Roma Antla mas ) Uyruk / milliyet zemininde ayr mc k yap lamaz Kad nlar ve erkekler aras nda it ücret ilkesi Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet > imdi Tüzükler ve AAD içtihat hukuku -> Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet

4 AB mevzuat n geçmi i Madde157 TFEU (Madde 141 TEC) (1) Her Üye Devlet kad n ve erkekler i çiler için e it i e ya da e de erdeki i e e it ücret ilkesinin uygulanmas sa lamal r. (2) Avrupa Parlamentosu ve Konsey, ola an yasama prosedürü uyar nca, ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin de görü ünü alarak, e it i e ya da e de erdeki i e e it ücret ilkesi de dahil olmak üzere, istihdam ve mesleklerle ilgili alanlarda kad nlara ve erkeklere f rsat itli i tan nmas ve e it muamele yap lmas sa lamak için gerekli tedbirleri almal r. Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet

5 AB mevzuat n geçmi i 1997 (Amsterdam Antla mas ) Madde 19 TFEU : AB nin 6 ayr mc k zemininde i lem yapabilmesi için yasal dayanak -> Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Irk Ya Özürlülük Din Cinsel yönelim Konsey özel bir yasama prosedürüne göre hareket edebilir (oy birli i AP onay )

6 AB mevzuat n geçmi i 2000 : 2 Direktif Irk Direktifi Irk stihdam Direktifi Özürlülük Ya Din Cinsel yönelim

7 AB mevzuat n geçmi i 2007 : Temel Haklar art Madde 21 Cinsiyet, rk, derinin rengi, etnik veya sosyal köken, genetik özellikler, dil, din ve inanç, politik görü ve di er ki isel görü ler, ulusal bir az nl n üyesi olmak, mal varl, do um, özürlülük ya da cinsel yönelim gibi herhangi bir zeminde her türlü ayr mc k yasakt r.

8 kincil mevzuat: E itlik E itlik stihdam ve meslekle ilgili konularda ( ücret de dahil olmak üzere) kad nlara ve erkeklere F rsat E itli i tan nmas ve E it Muamele ile iglili De i iklik yapan Direktif Sosyal güvenlikte E it Muamele Direktifi Irk Direktifi Toplumsal Cinsiyet kincil mevzuat DIR 2006/54 (DIR 75/117, DIR 76/207, DIR 2002/73, DIR 86/378) DIR 79/7 Irk ve etnik köken DIR 2000/43/EC Ya Din Özürlülük Cinsel yönelim stihdam Direktifi DIR 2000/78/EC

9 Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet it i e e it ücret stihdama, çal ma ko ullar na, mesleki itime (eri imde) f rsat e itli i Sosyal Güvenlikte e it muamele

10 it Ücret Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Madde. 157 (1) TFEU ve 2006/54 say De iklik Direktifi it ücret -> e de er i çiler : kendi tan Tabiiyet unsuru gerçek vakalar

11 it Ücret Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Geni bir ekilde tan mlanm r: istihdam ili kisinden do an her türlü ödeme (nakdi - ayni) AAD: Ücret= Hastal k izni ödemeleri Anal k izni süresince ödenen ücretler l sonu ikramiyeleri Ücretli izin Uygun olmayan çal ma saatlerinde yap lan çal malar kar nda yap lan ödemeler ten ç karma nedeniyle yap lan ödemeler Mesleki emekli ayl klar

12 it Ücret: ayr mc k Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet AAD De iklik Yapan Direktif 2006/54 Do rudan ayr mc k; ayn ko ullar alt nda bir ki inin cinsiyetinden dolay bir ba ka ki iden daha farkl ve daha olumsuz bir muamele görmesidir Dolayl ayr mc k: görünü te tarafs z olan bir hüküm ya da uygulama vas tas yla, bu kriter ya da uygulamalar me ru bir amaç do rultusunda nesnel olarak gerekçelendirilemedi i be uygulaman n bu amaca ula mak için uygun ve gerekli oldu u ispatlanmad sürece, belirli bir cinsiyete tabi olan ki ilerin di er cinsiyetten olanlara göre daha dezavantajl duruma dü ürülmesidir

13 stihdam ve mesle e ili kin hususlarda it Muamele / F rsat E itli i Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet De iklik Direktifi 2006/54 Tüm i lere ve mesleki hiyerar ide yer alan tüm seviyelere eri imde seçim kriterleri ve i e alma ko ullar da dahil olmak üzere istihdam, serbestçal ma ve mesle e giri ko ullar ; Her türlü ve her düzeyde mesleki rehberli e, mesleki itime ve uygulamal deneyimi de dahil olmak üzere yeniden e itime eri im; ten ç karmayla ilgili ko ullar da dahil olmak üzere çal ma ko ullar ; çi ve i veren örgütlerine ya da belirli meslek örgütlerine üyelik ve çal malar na dahil olma ve böyle bir organizasyonun sa lad yard mlardan faydalanma

14 stihdam ve mesle e ili kin hususlarda it Muamele / F rsat E itli i Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet ÜD ler bu ilkeyle çeli en yasalar, tüzükleri, idari uygulamalar yürürlükten kald rmal r Özel sözle melerdeki, toplu i sözle melerindeki, letme kurallar ndaki çeli kili hükümler geçersizdir ÜD Direktif te belirtilenlerden daha s tedbirler alabilir ÜD ler pozitif eylemde bulunabilir

15 stihdam ve mesle e ili kin hususlarda it Muamele / F rsat E itli i Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Tazminat hakk Yasal çözüm arama hakk Yarg süreçlerini kullanma hakk (yönetime ba vurma) ten ç kar lmaya kar koruma Taciz kavram stisnalar

16 Sosyal Güvenlik Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet it muamele ilkesinin kad n ve erkekler için sosyal güvenlikle ilgili konularda uygulanmas yla ilgili 79/7 say Direktif Kimler kapsama girer (mad. 2) : Çal anlar ve kendi hesab na çal anlar Belirtilen risklerden biri nedeniyle ekonomik faaliyeti kesintiye u ram olanlar arayanlar AAD = gücü piyasas nda olan ve i gücü piyasas na girmeye çal an herkes

17 Sosyal Güvenlik Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Kapsam alt nda yer alan programlar ve yard mlar: mad. 3 (1) : a) daki risklere kar koruma sa layan yasal programlar Hastal k Malüllük Ya k kazalar ve meslek hastal klar sizlik b) a) bendinde belirtilen programlar tamamlamaya ya da bunlar n yerine geçmeye yönelik sunulan sosyal yard m programlar = hastal k ya da özürlülük nedeniyle çal amayanlar için verilen yard mlar ya da (istihdam) gelir ikamesi yard mlar

18 Sosyal Güvenlik Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Mad. 4 : a daki konularla ilgili olarak cinsiyet zemininde do rudan ya da dolayl ayr mc k yap lamaz Sosyal güvenlik programlar n kapsam Prim ödeme yükümlülü ü ve prim tutarlar n hesaplanmas e ve bakmakla yükümlü oldu u ki iler için sunulan ek ödemeler de dahil olmak üzere ödenecek yard mlar n hesaplanmas ve yard n ne kadar süreyle verilece ine ili kin ko ullar n belirlenmesi it muamele ilkesi zorunludur stisna durumlar Madde 7 de belirtilmektedir

19 Sosyal Güvenlik: istisnalar Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Direktif mesleki sosyal güvenlik programlar için geçerli de ildir Aile yard mlar kapsamda yer alan di er programlar çerçevesinde birer art olarak tan mlanmad sürece aile yard mlar ve dul ve yetim yard mlar bu Direktifin kapsam nda yer almaz

20 Sosyal Güvenlik: istisnalar (2) Cinsiyet- Toplumsal cinsiyet Madde 7(1) istisnalara yer vermektedir ve ÜD ler daki durumlar it muamele ilkesinin d nda rakabilir Ya k ve emeklilik ayl klar n tahsisinde ve bunlardan do an di er yard mlarda emeklilik ya n tespiti ve bunlar n faydalan lar aç ndan do uraca muhtemel sonuçlar Çocuk yeti tirmi olan kimselere ya k sigortas çerçevesinde sa lanan yard m ve ayr cal klar.. Nesnel gerekçelendirme Muameledeki farkl klar nesnel olarak gerekçelendirilebildi inde Direktife ayk olarak de erlendirilmez

21 Sorular Hastane yönetimi taraf ndan gece vardiyas nda sadece ya aras kad n hem irelerin çal abilece ine ili kin bir düzenleme yap lmas e al m için yap lan mülakat s ras nda adaya hamile olup olmad n ve çocuk sahibi olmay planlay p planlamad n sorulmas X ülkesinde sadece erkekler için zorunlu askerlik söz konusu. Y irketinin askerlik hizmetini tamamlam olanlar n e itimlerden faydalanabilece ine dair yaz bir politika belirlemesi

22 Irk ve etnik köken Irk Geleneksel olarak : uluslar aras hukuk BM: Ekonomik, sosyal ve kültürel haklarla ilgili uluslar aras Sözle me; rka dayal her türlü ayr mc n ortadan kald lmas sözle mesi Avrupa Konseyi: nsan haklar n ve temel özgürlüklerin korunmas sözle mesi AK, ÜD imzalayan taraflard r Amsterdam Antla mas ndan Önce 1986 : Irkç k ve Zenofobiye kar Kurumlar n Ortak Bildirgesi 1995 : Irkç k, Zenofobi ve Anti-semitizm ile ilgili Komisyon Tebli i 1997 : Avrupa Irkç kla Mücadele Y ve Avrupa Irkç k ve Zenofobi zleme Merkezinin kurulmas

23 Irk Direktifi 2000/43 Irk Irk ya da etnik köken zemininde ayr mc kla mücadele için bir çerçeve olu turur ve ulusal mevzuata aktar lmas gereken asgari hükümleri belirler Üye devletler yasalarda, uygulamalarda ve idari hükümlerde e it muamele ilkesinin gözetilmesini sa lamak zorundad r Üye devletler daha s tedbirler alabilir Üye devletler pozitif eylemlerde bulunabilir Do rudan ve dolayl ayr mc k

24 Irk Direktifi : kapsam Irk stihdama ve ba ms z çal maya, mesle e giri ko ullar, seçim kriterleri ve i e al m ko ullar Mesleki e itim, rehberlik stihdam ve çal ma ko ullar, i ten ç kar lma ve ücretler çi, i veren ve meslek örgütlerine üyelik Sosyal güvenlik ve sa k hizmetleri de dahil olmak üzere Sosyal koruma Sosyal avantajlar itim Konut sahibi olmak da dahil halka aç k olan tüm mal ve hizmetlere eri im

25 Irk Direktifi : kapsam Irk Direktif, Birli e verilen yetkilerin s rlar dahilinde kamu sektöründeki ve özel sektördeki herkese uygulan r Sa k hizmetleri? Konut? Ayr mc ortadan kald rma zorunlulu u yoktur Özel i letmelerde ne oluyor (bankalar, oteller, dükkanlar

26 Irk Direktifi : istisnalar Irk Milliyete dayal muamele Belirleyici ve alana özgü mesleki gereklilikler Pozitif eylem

27 Din, özürlülük, ya ve cinsel yönelim Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim 2000/78 say Direktif istihdam ve mesleklere ili kin it muamelenin çerçevesini sunar ( stihdam Çerçeve Direktifi) 4 zeminin tan yap lmam r Kavramlar s rlay bir ekilde yorumlanm r

28 stihdam Çerçeve Direktifi Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Md. 1 : Üye devletlerin e it muamele ilkesini yürürlü e koymalar na ili kin genel çerçeveyi belirler Direktifte asgari gereklilikler belirtilmi tir ÜD daha uygun hükümler getirebilir Direktifin yatay bir yap vard r : Tüm ekonomik sektörleri kapsar Tüm kanunlar, tüzükleri ve idari hükümleri Kamu kurulu lar ve özel kurulu lar

29 stihdam Çerçeve Direktifi Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Ekonomik faaliyet içindeki herkese uygulanabilir (çal an, kendi ad na çal an, kamu sektöründe ya da özel sektörde) daki alanlarda geçerlidir stihdama ve serbest mesle e giri ko ullar, seçim ve i e alma kriterleri Mesleki e itim, rehberlik stihdam ve çal ma ko ullar, i ten ç karma ve ücretler çi, i veren ya da meslek örgütlerine üyelik Toplulu un yetki sahibi oldu u alanlar içinde

30 stihdam Çerçeve Direktifi Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Taciz de dahil olmak üzere do rudan ve dolayl ayr mc n yasaklanmas Ayr mc n di er bir ki i üzerinden etkili olmas Makul düzenleme Md 5 : özürlü ki ilerin istihdama ve e itimlere etkin bir ekilde eri imini sa lamak için gerekli makul düzenlemeler yap lmal r verenler istihdama eri imi, kat ve ilerlemeyi sa lamak ya da e itimlere kat sa lamak için gerekli tedbirleri almal r ancak bu tedbirler i verene orant z bir yük getirmemelidir Özürlülük

31 stihdam Çerçeve Direktifi: istisnalar Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Kamu güvenli i, kamu düzeni ve suç içeren durumlar n önlenmesiyle ilgili ç karlar do rultusunda al nacak tedbirler Uyru a göre farkl muamele gösterilmesi ya da üçüncü ülke vatanda lar n ülkeye giri ve ikamet hakk kazanmak için farkl ko ullara tabi olmas Sosyal güvenlik ve sosyal koruma Medeni hal ve buna ba yard mlarla ilgili kanunlar Özürlülük: ÜD, i sa ve güvenli ini iyile tirmek için tedbir alma ya da çal ma ortam nda entegre olabilmek için gerekli tedbirleri alma hakk na sahiptir Özürlülük

32 stihdam Çerçeve Direktifi: ayk klar Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Silahl kuvvetler (sadece ya ve özürlülük) Ya zemininde farkl muameleler er nesnel sebepler varsa ve bu sebepler istihdam politikas, i gücü piyasas ya da mesleki e itim hedefleriyle ili kili me ru bir amaçla gerekçelendirilebiliyorsa. Bunlar n aras nda a dakiler yer alabilir Mesleki entegrasyonu ya da korumay sa lamak ad na gençler, ya lar ya da özürlüler için e itime / istihdama eri imde özel ko ullar sunulmas stihdama eri imde belirli ya, k dem ko ullar n belirlenmesi Azami çal ma ya n / ya da emeklilikten önceki makul çal ma döneminin belirlenmesi Özürlülük Ya Ya

33 stihdam Çerçeve Direktifi: ayk klar Özürlülük Din Ya Cinsel Yönelim Mesleki sosyal güvenlik programlar kapsam nda ki ilerin emeklilik ya da malüllük ayl klar ndan faydalanmaya hak kazanmas için öngörülen farkl ya lar (cinsiyet zemininde ayr mc k içermiyor olabilir) Belirli bir mesle in özelliklerine ba olarak muamele farkl (belirleyici bir mesleki gerekliliktir) Kiliselerdeki ya da esas dine ya da inanca ba olan di er kamu veya özel kurulu lardaki mesleki faaliyetler Ya

34 Sorular ÜD X kanunlar verenlere 50 ya n üzerindeki çilerle s rs z bir ekilde belirli süreli i sözle mesi imzalama hakk verir