T.C. KALKINMA BAKANLIĞI
|
|
- Özge Dağtekin
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. KALKINMA BAKANLIĞI Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi Makroekonomik Projeksiyonlar ve Fırsatlar Raporu
2 Bu rapor, Kalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi ve McKinsey Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi arasında imzalanan Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesine İlişkin Hizmet Alımı İşi Sözleşmesi kapsamında, gerekli bulgu ve analizler hazırlanmak suretiyle, oluşturulacak Bilgi Toplumu Stratejisine altyapı teşkil etmek üzere üretilmiştir. Bu raporun hazırlanmasında çalışma boyunca ilgili taraflardan elde edilen bilgi ve görüşler ile Kalkınma Bakanlığı nın değerlendirmelerinden istifade edilmiştir. Bu çalışma Kalkınma Bakanlığı nın kurumsal görüşlerini yansıtmaz. Bu raporda yer alan içeriğin tamamı ya da bir kısmı atıfta bulunmak kaydıyla Kalkınma Bakanlığı nın izni olmadan kullanılabilir.
3 İçindekiler 1.1 Model varsayımları BİT in ekonominin genelinde yarattığı üretkenlik artışının modellenmesi Toplam senaryo Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişim kullanımının yaygınlaşması Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Eğitim de BİT kullanımı Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Bölgesel e-ticaret merkezi olunması Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Potansiyel teşkil eden yazılım alanları etrafında kümelenme sağlanması Senaryo tanımı Model sonuçları Model girdileri Kamu verilerinin açık olarak kullanımı
4 2.7.1 Kamu verilerinin sunumu Kamu verilerinin açılmasının faydaları Kamu verilerinin açılmasının ekonomik etkileri Ekonomik etki çalışmaları Ülkesel etki çalışmaları Kamu verileri sektörel etki örnekleri e-devletin ekonomik etkisi Metodoloji Etki Maliyet Model yaklaşımı Model sonuçları:
5 Şekiller Listesi Şekil 1 Çalışma yaklaşımı Şekil 2 Makroekonomik model girdi ve çıktıları Şekil 3 Makroekonomik model senaryoları Şekil 4 Toplam senaryo GSYH büyümesi... 1 Şekil 5 Toplam senaryo GSYH üzerindeki yatırım etkisi... 2 Şekil 6 Toplam senaryo istihdam etkisi... 3 Şekil 7 Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması senaryosu... 3 Şekil 8 Bölgesel veri merkezi olunması GSYH sonucu... 4 Şekil 9 Senaryo 1 GSYH üzerindeki yatırım etkisi... 5 Şekil 10 Türkiye nin veri merkezi olması senaryosu girdi zamanlamaları... 7 Şekil 11 Türkiye nin yeni nesil genişbant altyapı yatırımları yapması senaryosu Şekil 12 Senaryo 2a GSYH büyümesi Şekil 13 Senaryo 2b sonuçları Şekil 14 Senaryo 2a GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 15 Senaryo 2b GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 16 Türkiye nin yeni nesil genişbant altyapı yatırımları yapması senaryosu girdi zamanlamaları Şekil 17 Eğitimde BİT kullanımı senaryosu Şekil 18 Eğitimde BİT kullanımı GSYH büyümesi Şekil 19 Senaryo 3 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 20 Eğitimde BİT kullanımı senaryosu girdi zamanlamaları Şekil 21 Türkiye nin e-ticaret odaklı bir strateji izlemesi senaryosu Şekil 22 Bölgesel e-ticaret merkezi olunması GSYH büyümesi Şekil 23 Senaryo 4 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 24 Türkiye nin e-ticaret odaklı bir strateji izlemesi senaryosu girdi zamanlamaları 33 Şekil 25 Potansiyel teşkil eden yazılım sektörleri etrafında kümelenme Şekil 26 Stratejik yazılım sektörlerinde kümelenme GSYH büyümesi Şekil 27 Senaryo 5 GSYH etkisi
6 Şekil 28 Türkiye nin BT hizmetleri, sağlık, savunma yazılımı ve mobil uygulama merkezi olması girdi zamanlamaları Şekil 29 Kamu verileri fayda ve engelleri Şekil 30 Sektörel endüstri model girdileri Şekil 31 Endüstri Modeli seneler içinde girdilerin dağılımı Şekil 32 Sektörel katma değer YBBO Şekil 33 BİT sektörleri GSYH yüzdesi Şekil 34 Oxford modeli incelenen ülkeler Şekil 35 Kamu yatırımları GSYH akışı Şekil 36 Üretkenlik ayarlaması için yapılan akademik yayın taraması Şekil 37 Toplam senaryo sonucu Şekil 38 Senaryo 1 sonucu Şekil 39 Senaryo 2a sonucu Şekil 40 Senaryo 2b sonucu Şekil 41 Senaryo 3 sonucu Şekil 42 Senaryo 4 sonucu Şekil 43 Senaryo 5 sonucu Şekil 44 Toplam senaryo sabit döviz kuru senaryo sonucu Şekil 45 Toplam senaryo sabit döviz kuru GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 46 Toplam senaryo GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 47 Senaryo 1 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 48 Senaryo 2a GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 49 Senaryo 2b GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 50 Senaryo 3 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 51 Senaryo 4 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 52 Senaryo 5 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Şekil 53 Senaryo 1 istihdam etkisi Şekil 54 Senaryo 2 istihdam etkisi Şekil 55 Senaryo 3 istihdam etkisi Şekil 56 Senaryo 4 istihdam etkisi
7 Şekil 57 Senaryo 5 istihdam etkisi
8 Kısaltmalar OPEC OECD TFP ABD GSYH IMF BT BİT KOBİ ARPU TÜBİSAD Organization of the Petroleum Exporting Countries Organisation for Economic Co-operation and Development Total Factor Productivity (Toplam üretkenlik faktörü) Amerika Birleşik Devleti Gayrisafi Yurtiçi Hasıla International Monetary Fund (Uluslararası Para Fonu) Bilgi Teknolojileri Bilgi ve İletişim Teknolojileri Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Average Revenue per User (Kullanıcı başına gelir) Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği 6
9 Giriş Makroekonomik Projeksiyonlar ve Fırsatlar Raporu, Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi nde belirtilmiş dört temel çıktıdan birisidir. Raporun amacı Türkiye nin mevcut durumu, küresel eğilimler ve ülkeye özel durumlarının ortaya çıkardığı fırsatların belirlenmesi ve bunlarla ilgili senaryoların oluşturularak makroekonomik etkilerinin belirlenmesidir. Makroekonomik Projeksiyonlar ve Fırsatlar Raporu kapsamında 5 senaryo belirlenmiştir: Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişimin yaygınlaştırılması Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması Eğitimde BİT kullanımı Türkiye nin bölgesel e-ticaret merkezi olması Öncelikli yazılım alanları etrafında kümelenme sağlanması, ve her senaryoyla ilgili girdi varsayımları (yatırım, tüketim, ihracat ve ithalat girdileri) ve zamanlamaları ve senaryonun gerçekleşmesi için gerekli ekli destekleyici ögeler listelenmiştir. Bu senaryoların ve 5 senaryonun birleştirildiği tüm senaryoları kapsayan toplam senaryonun makroekonomik etkilerinin hesaplanabilmesi için hesaplanan girdiler Oxford Küresel Makroekonomik Model ine verilerek model sonuçları ortaya konmuştur. Bu senaryolara ek olarak, 2 adet senaryo üzerinde detaylı çalışma yapılmış ve bu senaryoların makroekonomik etkileri Türkiye nin mevcut durumu ve Dünya da yapılan benzer çalışmalara bakılarak ortaya konmaya çalışılmıştır: e-devletin çalışmalarının ekonomik etkisi Kamu verilerinin açık olarak kullanımı Bu çalışmadaki senaryolar için makroekonomik modelin çıktıları birer yön gösterici olarak değerlendirilmelidir. Teknolojilerin ekonomik etkilerini modellemenin sınırlamaları, özellikle de Türkiye bağlamında, göz önünde bulundurulmalı ve sonuçların mutlak değerlerinden ziyade göreceli olarak etkilerinin tartışılması amaçlanmalıdır. Raporda tanımlanan senaryoların büyüme ve istihdam etkileri yanı sıra yaratılacak tüketici faydası (consumer surplus), sosyal dönüşüm ve eşitlik sağlayacak faydaları da bulunmaktadır. Bu faydalar bu raporun kapsamında ifade edilmemiş olmakla birlikte, stratejiye karar verilmesi aşamasında değerlendirmeye alınmalıdır. 7
10 Yönetici Özeti Makroekonomik Projeksiyonlar ve Fırsatlar Raporu kapsamında 5 temel senaryo belirlenmiş ve her senaryonun varsayımları (yatırım, tüketim, ihracat ve ithalat girdileri ve zamanlamaları) oluşturularak, bu senaryoların gerçekleşmesi için gerekli destekleyici ögeler listelenmiştir. Bu senaryoların ve 5 senaryonun birleştirildiği toplam senaryonun makroekonomik etkilerinin hesaplanabilmesi için hesaplanan girdiler Oxford Küresel Makroekonomik Model ine verilerek model sonuçları ortaya konmuştur. Senaryolarının oluşturulmasında küresel l BİT eğilimleri, gelişme alanları ve Türkiye nin 2023 yılı hedefleri baz alınmaktadır. Senaryoların bazılarında mevcut durumda devam eden (eğitimde BİT kullanımı) projelerin, diğerlerinde ise yüksek büyüme gösteren BİT alanlarının (e-ticaret, veri merkezleri v.b.) ve Türkiye nin mevcut durumda ihracat kapasitesi gösterdiği veya gösterebileceği bilişim alanlarının (savunma, sağlık) Türkiye ekonomisinin geneli üzerine etkileri incelenmiştir. Bu senaryolara ek olarak kamu nun adım atabileceği 2 önemli alan olan e-devlet uygulamaları ve kamu verilerinin açık olarak kullanımının örneklerden yola çıkarak etkileri ortaya konmuştur. Bu kapsamda ele alınan senaryolar aşağıdaki gibidir; Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişimin yaygınlaştırılması: Türkiye de yerel ve yabancı yatırımcılar tarafından veri merkezleri kurulması, bulut bilişim ve veri hizmetleri iç pazarının artan KOBİ kullanımıyla büyümesi ve veri hizmetleri ihracatının artmasını hedefleyen senaryodur. Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması: Yeni nesil genişbant, fiber ve LTE, altyapı yatırımlarıyla Türkiye nin yeni nesil kapsama oranının %90 a ulaşmasının ve internet kullanımının +60 ların üzerine çıkmasının hedeflendiği senaryodur. Eğitimde BİT kullanımı: Türkiye nin tablet PC ler, akıllı tahta ve internet erişimi ile eğitimde BİT i kullanması ve eğitim içerik ve uygulama ekosistemi oluşturularak geliştirilen eğitim içeriği, yazılımları ve üretilen donanımın bölge ülkelere ihraç edildiği senaryodur. 8
11 Türkiye nin bölgesel e-ticaret e merkezi olması: Çok uluslu bir internet oyuncusunun Türkiye de bölgesel üs kurmasıyla ve çevresinde oluşturacağı kümelenmeyle (lojistik firmaları, diğer tedarikçiler vb.) e-ticaret iç pazarı ve ihracatının artış göstermesi senaryosudur. Öncelikli yazılım alanları etrafında kümelenme sağlanması: Savunma yazılımlarının ticari yazılımlara (güvenlik yazılımları, gömülü yazılımlar vb.) odaklanılarak ihracatının artırılmasının sağlanmasını, sağlık sektöründe tele tıp alanına yatırım yapılarak uygulamaların bölge ülkelere ihracatının sağlanmasını ve mobil uygulamalar ve oyun alanında ülkeye yabancı sermaye akışı olmasını ve bunun sonucunda uygulama ihracatının gelişmesini hedefleyen senaryodur Senaryo sonuçları incelendiğinde, 5 senaryonun bir araya getirilmesiyle oluşturulan toplam senaryo GSYH büyümesine baz senaryoya göre %0,4-0,8 0,8 artış getirmektedir. Bu senaryo 27 milyar TL lik yatırım ve milyar TL arasında bir GSYH artışına tekabül eder milyar TL lik aralık BİT in diğer sektörler üzerinde yaratacağı üretkenlik atrışı farkından ileri gelmektedir. BİT in diğer sektörlerdeki üretkenlik etkisi hesaba katılmadığında GSYH büyümesinde referans seviyeye göre fark %0,4 (59 milyar TL) olurken, düşük üretkenlik etkisi ele alındığında GSYH büyümesindeki fark referans seviyeye göre %0,6 (77 milyar TL) olmaktadır. Referans seviyeye göre en yüksek farklılık, yüksek üretkenlik etkisinin kullanıldığı senaryoda %0,8 (88 milyar TL) ile olmaktadır. 1 Toplam senaryonun ardından en yüksek GSYH büyümesi b yüksek yatırım tutarlarından kaynaklı olarak yenilikçi genişbant yatırımlarının yapıldığı senaryoda %0,1 0,4 0,4 (20-46 milyar TL) olarak oluşmaktadır. İki alt senaryo mevcuttur. Birinci alt senaryoda mevcut fiber altyapısının yüksek ortak kullanımının sağlanması ve ortak LTE yatırımlarına gidililmesi, ve bunun için 11.5 milyar TL lik bir yatırım yapılması varsayımları oluşturulmuştur. Bu yatırımın GSYH etkisi referans senaryoya göre %0,13-0,27 arasındadır. İkinci alt senaryoda daha düşük mevcut fiber altyapısı kullanılabilirliği ve LTE yatırımın ortak yapılmaması varsayılmıştır, ve toplam yatırım 23 milyar TL olarak alınmıştır. Bu alt senaryoda ise GSYH etkisi referans seviyeye göre %0,14-0,41 1 Toplam senaryonun sabit faiz oranı kullanıldığında oluşan sonuçları raporun ekler bölümündedir 9
12 arasındadır. Oluşan GSYH büyümesi bandının genişliği yapılan yatırımın daha büyük olması ve diğer sektörlerdeki üretkenlik etkisi varsayımlarından kaynaklanmaktadır. Yatırımın GSYH a dönüşüm etkisi birinci alt senaryoda 1,8-2,6 kat, ikinci alt senaryoda 1,2-2,0 kat olarak ortaya çıkmaktadır. Diğer senaryolar incelendiğinde, makroekonomik etkilerinin (GSYH büyümesi üzerine etkileri) birbirine yakın rakamlar olduğu görülmektedir. Bölgesel veri merkezi olmayı ve KOBİ bulut bilişim hizmetlerinin yaygınlaştırılmasını hedefleyen senaryoda 3 milyarlık yatırım ve GSYH etkisinin referans senaryoya göre %0,05-0,1 (9 12 milyar TL) arasında farklılaştığı görülmektedir. Yatırımın GSYH a dönüşüm etkisi 3,1 4,1 kattır. Eğitimde BİT kullanımını hedef alan senaryoda tablet maliyetinin %20 sinin Türkiye de üretildiği varsayılmış ve toplam içerik, donanım ve yazılım için 9,4 milyar TL lik yatırım öngörülmüştür. GSYH referans seviyeye göre %0,02 (6,1 milyar TL) farklılaşırken, tablet üretiminde katma değer iki katına çıktığında (%40), GSYH etkisi referans seviyenin %0,05 (10,8 milyar TL) üzerinde kalmaktadır. Yatırımın GSYH a dönüşüm etkisi 0,6 1,2 kattır. Bölgesel e-ticaret e merkezi olunmasının amaçlandığı senaryoda 1,9 milyar TL lik yatırım ve referans senaryoya göre %0,08-0,13 (12,8 15,9 milyar) oranında GSYH büyümesi oluşmaktadır. Yatırımın GSYH a dönüşüm etkisi 6,6 8,3 kattır. Öncelikli yazılım alanlarında kümelenme stratejisi için 1,5 milyarlık yatırım varsayılmıştır, GSYH üzerinde referans senaryoya göre %0,09-0,11 (11,0 12,3 milyar) arasında büyüme yaratmaktadır. Yatırımın GSYH a dönüşüm etkisi 7,6 8,5 kattır GSYH yi oluşturan diğer önemli kalemler incelendiğinde istihdam bir senaryo haricinde tüm senaryolarda referans seviyeye göre artmaktadır. Yenilikçi genişbant yatırımlarının yapıldığı senaryoda daha yüksek yatırımlardan kaynaklanan büyük üretkenlik artışı, istihdam üzerinde GSYH büyümesiyle oluşan etkileri dengelemekte ve artışa neden olmamaktadır. Her senaryoda, daha yüksek üretkenlik alt-senaryolarına doğru ilerlendikçe, istihdamdaki artış artan üretkenlikle düşmektedir. Modelde çalıştırılan 5 ana senaryo dışında, e-devlet hizmetleri ve kamu verilerinin açılmasının da ekonomi üzerindeki etkileri küresel örnekler ve ülke içerisindeki araştırmalarla ortaya konmuştur. 10
13 Kamu verileri, kamu tarafından oluşturulan, toplanan, üretilen ve kültürel işletmeler ve arşivler tarafından tutulan verileri içermektedir. Bilgi ekonomilerinde rekabetçi üstünlük sağlayan kamu verilerinin yeni ürünlerin üretilmesi, hizmet ve yazılım gibi tamamlayıcı ürünlerin geliştirilmesi, bilgilere ulaşma ve kullanmadaki işlem maliyetlerin azaltılması, kamu üretkenliğinin arttırılması ve farklı özel ve kamu bilgilerinin alışverişi ile yeni ürünlerin ve hizmetlerin ortaya çıkışı gibi faydaları bulunmaktadır yılında Avrupa da yapılan MEPSİR çalışmasına göre açık verilerin kullanım etkisi ortalama 27 milyar avrodur ve Avrupa GSYH sinin yaklaşık %0,25 ini oluşturmaktadır. Avrupa da açık veri değerinin yaklaşık %50 sinin jeo-uzamsal verilerden geldiği düşünülmektedir. Norveç te bireylerin kamu verisine daha kolay ulaşımı sayesinde elde ettiği yıllık 2 saat zaman kazancının getirisi 2010 yılında 32,5 milyon avro olarak tahmin edilmiştir. Aynı zamanda, Avrupa da çevresel etki analizlerinde verilere daha kolay ulaşılması sayesinde maliyetlerin %20 oranında düşmesi beklenmektedir. (referans) E-devlet hizmetlerinin ekonomiye etkilerini hesaplamak için ise ekonomik etkisi en yüksek olabilecek 5 e-devlet hizmeti incelenmiş ve bu hizmetlerin kullanım oranının bir AB ülkesinde e-devlet kullanımında hedeflenen düzeye yükselmesinin etkisi hesaplanmıştır. Bu şartlar altında, bu 5 e-devlet hizmeti sayesinde birey ve girişimlerin mevcut durumda gerçekleştirdikleri tasarruflara ek olarak, 2013 TL siyle yıllık Milyon TL aralığında tasarruf gerçekleştirebilecekleri hesaplanmıştır. Bu ekonomik faydadan hizmetlerin kullanıcıları ve kullanıcıların çalıştıkları girişimlerin istifade etmesi beklenmektedir. E-devlet hizmet kolaylığı aynı zamanda şirket kurma ve girişimciliği kolaylaştırma gibi yan faydaları da getirmektedir. Bu etkiler hesaplama kapsamında değildir. 11
14 1 Makroekonomik projeksiyonlar metodolojisi BİT sektöründeki olası senaryolar 2023 hedefleri ve küresel başarılı örnekler göz önüne alınarak belirlenerek, bu senaryolarla ilgili varsayımlarla kamu yatırımı, özel yatırım, doğrudan yabancı yatırım, tüketim, ithalat, ihracat ve toplam faktör üretkenliği gibi GSYH kalemleri hesaplanmıştır. Bu girdilerin modellenmesiyle oluşan sonuçlar her senaryo için GSYH, tüketim, yatırım, dış ticaret dengesi ve istihdam rakamları olarak dikkate sunulmuştur. (Şekil 1),(Şekil 2) Şekil 1 Çalışma yaklaşımı BİT sektörünü geliştirmeye odaklı politikaların etkisini ölçmek için kullanılan yaklaşım 1. Adım: Senaryo nitelikleri 2. Adım: Makroekonomik etkiler Politika senaryolarının ortaya koyulması ve makro kaldıraçlar üzerindeki etkisinin ölçülmesi Adım 1.1 Tüm sonuç ve etkilerin görülebilmesi için genişbant, e-ticaret ve eğitimi etkileyen politika değişikliklerine ilişkin görüşlerin açıkça ortaya koyulması Adım 1.2 GSYH in ilgili talep unsurlarındaki harcama seviyelerindeki değişikliklerinin, farklı politika seçimlerine göre ölçülmesi. Bu unsurlardan bazıları: Tüketim Yatırım (özel ve kamu) BİT ile ilgili alternatif politika senaryolarının Türkiye ye etkilerinin, Oxford Makro Modeli ile ölçülmesi Adım 2.1 Her simülasyon için 1. adımdaki harcama seviyelerinin Oxford Macro Modeli ne girilmesi Adım 2.2 BİT in verimlilik üzerindeki etkisini yansıtabilmek için Oxford modelindeki uzun vadedeki potansiyel GSYH eşitliğinin ayarlanması Adım 2.3 Makro modelin uygulanması ve alternatif politika senaryolarının GSYH ve bileşenleri (bunun yanında istihdam, enflasyon gibi diğer değişkenler için de) üzerindeki etkisini ortaya koyacak sonuçların oluşturulması İthalat, ihracat Adım 1.3 Akademik kaynak incelemesi yoluyla, BİT in verimlilik üzerindeki etkilerinin alt ve üst limitlerinin belirlenmesi KAYNAK: MGI Ekonomi Araştırması 12
15 Şekil 2 Makroekonomik model girdi ve çıktıları Makro model blokları Mali politika Devlet gelirleri Devlet giderleri Makro model girdileri BİT yatırımı, tüketimi ve net ticaret üzerine alternatif politika varsayımları Varsayımlar endüstri modeline GSYH'nın unsurları olarak girer Para politikası Para arzındaki artış Rezervler Yurtiçi Talep Tüketim Yatırım Ticaret İthalatlar İhracatlar Döviz ve enflasyon Potansiyel GSYH Sermaye stoku İşgücü arzı Toplam Faktör Verimliliği Makro model çıktısı GSYH & unsurlar (nihai talep) Özel tüketim Sabit yatırım İşgücü İstihdam GSYH unsurları endüstriye nihai talep olarak girer Bloklar ekonometrik olarak tahmin edilen makro model ile ilişkilidir Kaynak: MGI Economics Research 1.1 Model varsayımları Taban projeksiyonunun herhangi bir senaryo özelliği olmadan Türkiye'deki BİT sektörünün genel görünümünü yansıttığı varsayılmıştır. Senaryolarda verilen şokların ekonomiyi ne kadar etkilediği taban senaryodan farklılaşmasıyla anlaşılmaktadır. Tüketim, yatırım, ithalat ve ihracata ilişkin senaryo rakamları Oxford Model ine girdi olarak verilmektedir. Tüm değişkenler üzerindeki ikincil etkiler model çözümleri yoluyla meydana gelmektedir. GSYH büyümesi yılları arasında %4-5 arasında alınmıştır. Toplam yatırımın 2013 yılında %14 ile büyümesi, ardından azalarak 2021 yılında büyümenin %2,1 e düşmesi ve son iki sene %8-9 seviyelerinde olması öngörülmüştür. Tüketim büyümesinin ortalama olarak %3-5 seviyesinde olması, doğrudan yabancı sermaye 13
16 akışının %7-8 civarında artışı varsayılmıştır. İstihdamın ise senelik %2 büyümesi öngörülmektedir. Mevcut durumda %6 seviyesinde olan yıllık TÜFE artışının azalarak 2023 yılında %3-4 aralığına inmesi beklenmektedir. Cari açığın ise azalarak yılları arasında pozitif değer sergilemesi beklenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından belirlenen faiz oranları tüm senaryolarda aynı tutulmuştur. Para politikasının senaryolarda hedeflenen mali teşviki destekleyeceği varsayımıyla, faiz oranlarının sadece senaryolarda belirtilen talep değişiklikleri karşısında değişmesine izin verilmiştir. Döviz kurunun şoklardan kaynaklanan talep ve fiyat değişikliklerine tepki vermesine izin verilmiştir. Döviz kuru kaynaklı etki farkını göstermek için tüm senaryoları içeren konsolide senaryo sabit döviz kuruyla da çalıştırılmıştır. BİT harcaması şokları için sağlanan veriler 2013 TL cinsinden verilmiştir. Eğitim senaryoları haricinde, her senaryo üç verimlilik seviyesi versiyonu çalıştırılmıştır: verimlilik etkisi yok, verimlilik etkisi düşük ve verimlilik etkisi yüksek. Aşağıdaki sebeplerden dolayı eğitim senaryolarındaki üretkenlik etkisi dikkate alınmamıştır: 1) Senaryonun unsurları, etkilerin daha geniş olduğu diğer senaryoların aksine sadece bir sektörle, eğitim sektörüyle sınırlı olması 2) Öğrencilerin üretkenlik üzerindeki etkileri çalışan nüfusa katılana kadar hissedilmeyeceğinden, üretkenlik etkisi gecikmeyle görülecek olması 1.2 BİT in ekonominin genelinde yarattığı üretkenlik artışının ının modellenmesi Araştırmalar BİT in büyümenin etkinliği yani verimlilik üzerinde pozitif etkisi olduğunu göstermektedir. Bu konudaki çalışmalardaki yaklaşım ve teknikler değişiklikler gösterdiğinden, üretkenliğin ayarlanması ve BİT in genel verimliliğe ve ekonomik büyümeye etkilerinin belirlenmesinde tüm senaryolarda tutarlı bir yaklaşım kullanılmıştır. Gerçekten de, genişbantın üretkenlik üzerindeki etkisinin, genişbant kullanan uygulamalara bağlı olduğu ve e-ticaretin üretkenlik üzerindeki etkisinin de genişbant gibi sağlayıcı (kolaylaştırıcı) teknolojilere bağlı olduğu söylenebilir. Bazı çalışmaların BİT genelinde ölçtüğü ortalama etki bu sinerjileri dikkate almaktadır 14
17 Bu yaklaşıma kaynak gösterdiğimiz çalışma BİT Yatırımlarının Ekonomik Büyüme üzerindeki Etkilerinin Ölçülmesi, Kyhuong Vu, 2005 dir. Vu, BİT penetrasyonunu BİT sermayesindeki kişi başına değişim olarak ölçtüğü çalışmada, BİT penetrasyonu ve üretkenlik arasındaki ilişkiyi öngörmüştür. 22 gelişmiş ülke örneklemiyle yapılan çalışmada kişi başına BİT öz sermayesindeki yüzde bir puanlık artışın, GSYH büyüme oranında %0.16 artış sağladığını ortaya koymuştur. 50 gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeden oluşan örneklemle aynı artış oranı %0.10 olarak hesaplanmıştır. Analizlerde, yüksek ve düşük üretkenlik etkisi senaryoları için 0,10-0,16 katsayıları düşük-yüksek aralığı olarak alınmıştır. Üretkenlik ayarlamalarının uygulamaya geçirilmesindeki ilk adım, kişi başına düşen sermayenin tahmin edilmesidir. Daha sonra, senaryodaki kişi başına düşen sermayedeki büyüme ile Oxford un Türkiye ye yönelik taban tahminleri arasındaki fark alınarak yüksek üretkenlik artışı senaryosu için 0.16; düşük üretkenlik artışı senaryosu için 0.10 la artırılmıştır. Senaryoların yatırım seviyeleri ve yöntemleri farklı olduğu için, sermaye üzerindeki etkileri de değişkendir ve bu nedenle üretkenlik etkileri de farklılaşmaktadır. Bu katsayılar modelde toplam faktör üretkenliğinin (TFP) ayarlanmasıyla etki yapmaktadır 2. Uzun vadeli potansiyel GSYH iş gücü, sermaye ve TFP nin bir fonksiyonu olduğu için söz konusu ayarlama GSYH yi ve dolayısıyla diğer bağlı değişkenleri etkilemektedir. 2 Kısa vadede, sonuçlar ya da GSYH talebe göre belirlenmektedir, örn: tüketim, yatırım, net ticaret. Uzun vadede, Oxford Modeli sonuçlara tedarik tarafından bakan bakış açısını, ya da daha açık tabiriyle, iş gücüne, öz sermayeye ve TFP ye dayanan potansiyel GSYH i içermektedir. TFP, büyümeyi etkileyen soyut etkenleri elde etmektedir (Eğitim, teknoloji vb.). Bizim BİT alanındaki yatırımlara yaptığımıza benzer talep şoklarının enflasyon ve faiz oranları üzerinde farklı etkileri vardır ve bu yüzden gerçekleşen GSYH, potansiyel GSYH e bağlıdır 15
18 2 Makroekonomik Projeksiyon Senaryoları Makroekonomik Projeksiyon kapsamında 5 adet senaryo oluşturulmuş ve senaryoların toplu etkilerinin anlaşılabilmesi için 5 senaryoyu da kapsayan toplam bir senaryo da modelde çalıştırılmıştır. BİT sektörüne dair stratejileri içeren bu senaryoların nitelikli insan kaynağı ve mevzuat olmak üzere 2 adet ortak destekleyicisi bulunmaktadır (Şekil 3). Şekil 3 Makroekonomik model senaryoları 1 Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişim kullanımın yaygınlaşması 2 Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması Senaryolar 3 Eğitimde BİT kullanımı 4 Bölgesel e-ticaret merkezi olunması 5 Potansiyel teşkil eden yazılım sektörleri etrafında kümelenme oluşturulması Destekleyiciler Mevzuat Nitelikli insan kaynağı 16
19 2.1 Toplam senaryo Senaryo tanımı Toplam ekonomik etkinin görülebilmesi amacıyla, tüm senaryoların birlikte uygulanarak birleştirildiği bir toplam senaryo oluşturulmuş ve bu senaryo hem döviz kurunun şoklara karşı sabitlendiği ve belirli bir bant altında oynak bırakıldığı iki alt-senaryoda da modellenmiştir Model sonuçları Toplam senaryonun, GSYH büyümesi üzerindeki referans seviyeye göre etkileri %0,4 ile %0,8 arasında değişmekte ve üretkenlik etkisiyle beraber artış gösterdiği görülmektedir. Senaryolarda üretkenlik etkisi göz ardı edildiğinde GSYH büyümesinde referans seviyeye göre fark %0,4 olurken, senaryoda düşük üretkenlik etkisi ele alındığında GSYH büyümesindeki fark referans seviyeye göre %0,6 olmaktadır. Referans seviyeye göre en yüksek farklılık, yüksek üretkenlik etkisinin kullanıldığı senaryoda %0,8 ile olmaktadır. GSYH artışı üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda 2023 yılına doğru dengeye gelirken, üretkenlik etkisinin görüldüğü senaryolarda GSYH artışı tahmin aralığının sonunda da devam etmektedir.(şekil 4) 17
20 Şekil 4 Toplam senaryo GSYH büyümesi Toplam Senaryo: GSYH büyümesi % referans seviyeden fark Üretkenlik etkisi olmadan Yüzde Düşük üretkenlik etkisi Yüzde Yüksek üretkenlik etkisi Yüzde KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi Tüketim senaryodaki şokların dışında istihdam, reel ücretler ve harcamaların çarpan etkisiyle de artış göstermektedir. Üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda tüketim 2022 yılına kadar artış göstermekte ve ardından dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda ise tüketim etkisi daha düşük kalmaktadır, çünkü reel faiz oranlarının daha yüksek olması harcamaların artışını engelleyici bir etki yapmaktadır. 3 Net ticaret dengesi üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda ithalat artışı ihracata göre daha fazla olduğu için veya ihracat miktarı azaldığı için referans seviyeye göre düşük kalmaktadır. Üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda ise tahmin aralığının sonlarında üretkenlikle gelen artan rekabetçilik sayesinde ihracat artışı ithalat artışını geçmektedir. 3 3 GSYH nin bileşenleri (tüketim, yatırım, net ticaret dengesi) ile ilgili detaylı bilgi ektedir. 1
21 İstihdam tüm senaryolarda referans seviyeye göre yüksek kalmakla beraber etkisi üretkenliğin arttığı senaryolarda daha düşük kalmaktadır. 3 Enflasyon üretkenlikteki artışla beraber düşmektedir, çünkü artan üretkenlikle beraber ekonomi daha fazla talebi karşılayacak kapasiteye sahip olmaktadır. Enflasyon artan ithalatın fiyatları düşüren etkisi nedeniyle üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda da referans senaryonun altındadır. Enflasyon düşüşü üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda tahmin aralığının sonlarına doğru dengeye gelirken, üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda yatırım şoklarının yarattığı kapasite artışından dolayı düşüşün devam ettiği görülmektedir. Şekil 5 Toplam senaryo GSYH üzerindeki yatırım etkisi Toplam Senaryo: Yatırımların GSYH üzerindeki etkisi GSYH etkisi/ yatırım Yatırım Milyon TL GSYH etkisi Milyon TL 88,021 76,792 58,639 27,243 Üretkenlik etkisi olmadan Düşük üretkenlik etkisi Yüksek üretkenlik etkisi KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi 2
22 Toplam senaryo dâhilinde yapılan devlet, özel sektör ve yabancı sermaye yatırımları dikkate alındığında, GSYH büyüme etkisi üretkenlik etkisine bağlı olarak 58,6-88 milyar TL arasında olmaktadır. 10 senede yapılan toplam yatırım ise 27,2 milyar TL dir. Bu senaryoda GSYH artışı yapılan yatırımların 2,2-3,2 katıdır. (Şekil 5) Şekil 6 Toplam senaryo istihdam etkisi Toplam senaryo istihdam etkisi Toplam senaryo istihdam etkisi Taban senaryo Bin adet çalışan Üretkenlik etkisi olmadan Bin adet çalışan 25, % 27,740 30,750 25, % 27,783 30,813 Sene 1 Sene 5 Sene 10 Sene 1 Sene 5 Sene 10 Düşük üretkenlik etkisi Bina adet çalışan Yüksek üretkenlik etkisi Bin adet çalışan 25, % 27,774 30,785 25, % 27,768 30,770 Sene 1 Sene 5 Sene 10 Sene 1 Sene 5 Sene 10 KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi 3
23 2.1.3 Model girdileri Şok uyguladığımız her bir gösterge (örneğin tüketim, yatırım, ihracat ve ithalat) için tutarları toplandık ve toplam değeri modele girdi olarak verdik. Modele girdi olarak verilen değişkenler ve 10 senelik toplam değerleri aşağıdaki gibidir: Doğrudan yabancı yatırım: 2,1 milyar TL Devlet yatırımı: 12,5 milyar TL Özel sektör yatırımı:12,7milyar TL Tüketim:12,9 milyar TL İhracat (ürün): 6,6 milyar TL İhracat (yazılım ve hizmet): 7,2 milyar TL İthalat (ürün): 0,24 milyar TL İhracat (yazılım ve hizmet): 21,7 milyar TL 1
24 2.2 Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişim kullanımının yaygınlaşması Senaryo tanımı Türkiye nin bulut bilişim merkezi olması senaryosunda 3 ana hedef bulunmaktadır: Yerel talebi ve uluslararası Türk şirketlerinin talebini karşılayarak ve çok uluslu şirketlerin yedekleme ve afet yönetimini sağlayarak bölgesel veri merkezi olunması Hızlı ve sürekli veri akışına ihtiyaç duyan çok uluslu internet/oyun şirketlerinin Türkiye yi veri merkezi üslerinden biri olarak belirlemesi KOBİ lerin iş yazılımları ve bulut bilişim hizmetleri kullanımının ve KOBİ yazılım üreticilerinin ve bulut sağlayıcılarının desteklenmesi Senaryo sonucunda, 2023 yılında Türkiye de faaliyet gösteren milyon TL ciroya sahip ve gelirinin önemli bir kısmını ihracattan kazanan 4-5 veri merkezi hizmet sağlayıcısı firmanın oluşması hedeflenmektedir. Büyümeyi sağlayacak ana etmenler, sürekli ve yüksek veri akışı sağlayan çok uluslu internet şirketlerinin (video, sosyal medya, e-ticaret) Türkiye de yaratacağı talep, KOBİ lerde bulut bilişim penetrasyonunun artması ile oluşacak talep ve kamu bulutu ile oluşacak talep olarak belirlenmiştir. KOBİ lerde bulut bilişim ile birlikte BT kullanımının artmasıyla, KOBİ lere iş yazılımları ve bulut hizmetleri sağlayan firmaların da gelişeceği varsayılmıştır. Bulut bilişim iç pazarını büyütmek ve KOBİ lerde yaygınlaşmasını sağlamak için devletin, ticaret odaları ve özel sektörü de içeren bir ulusal bilgilendirme ve kullanım seferberliği programı oluşturulması kurgulanmıştır. Gerekli yazılım ve hizmetleri sağlayacak nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi, bilgi güvenliği mevzuatının ve uluslararası standartlara uyumu sağlayacak diğer mevzuatların oluşturulması hedeflenmiştir. (Şekil 7) 2
25 Şekil 7 Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması senaryosu Senaryo 1: Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişim kullanımının yaygınlaşması Senaryo Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması İç talebin iç kaynaklarla karşılanması Uluslararası Türk şirketlerinin tüm verilerinin tutulması Çok uluslu şirketlerin yedekleme ve afet yönetimi gibi taleplerinin karşılaması Sürekli veri akışı sağlayan çok uluslu internet şirketlerinin (video, sosyal medya, oyun, e-ticaret) Türkiye de veri merkezi kurmasının sağlanması KOBİ yazılım kullanımı ve KOBİ yazılım üreticilerinin desteklenmesi BİT kullanımı ile KOBİ lerde üretkenlik artışı Lokal iş yazılım şirketleri ve bulut sağlayıcı şirketlerin iç pazarda gelişmesi Kamuda bulut bilişim yatırımları yapılması Senaryonun destekleyici öğeleri Türkiye de veri merkezi kurulumunu ve bulut bilişimin yaygınlaşmasını desteklemek amacıyla gelişmiş genişbant omurgası ve altyapısı oluşturulması Veri merkezi maliyetlerinin dünyayla rekabetçi seviyeye çekilmesi (örn. enerji, erişim altyapısı maliyetleri) İç pazarı büyütme amaçlı bulut bilişim teknolojisini kullanan KOBİ lere özel teşvik yapıları sağlanması Devlet, ticaret odaları ve özel sektörü de içeren bulut bilişim bilgilendirme ve kullanım seferberliği programının oluşturulması AB veri koruma yönergesinin yeterlilik kıstaslarını karşılayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesi İnsan kaynağının bulut bilişim ve veri merkezi hizmetleri için eğitilmesi Bulut bilişim servisleri odaklı Ar-Ge ve inovasyon destekleri sağlanması Model sonuçları Model sonuçları için üç alt senaryo çalışılmıştır. İlk senaryoda bulut bilişim yatırımlarının ekonomi üzerindeki üretkenlik etkisinin olmadığı varsayılmıştır. İkinci senaryoda düşük bir üretkenlik etkisi, üçüncü senaryoda ise yatırımların ekonominin geneli üzerinde daha yüksek üretkenlik etkisi olması varsayılmıştır. Üretkenlik etkisinin dikkate alınmadığı senaryoda GSYH büyümesinin altıncı seneye doğru %0,05 bir fark yakaladığı ve onuncu senenin sonunda bu farkı koruyarak dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenlik etkilerinin dikkate alındığı senaryolarda ise GSYH deki artışın tahmin aralığında referans seviyeye göre artmaya devam ettiği görülmektedir. Düşük üretkenlik etkisi dikkate alındığında ise GSYH büyümesi referans seviyeye göre 10 uncu senede %0,088, yüksek üretkenlik etkisinde is %0,1 farklılaşmaktadır. 3
26 Senaryolardaki etkilerin nispeten küçük olması ve talepteki sınırlı artışı yansıtmaktadır. (Şekil 8), Şekil 8 Bölgesel veri merkezi olunması GSYH sonucu Senaryo 1: GSYH büyümesi % referans seviyeden fark Üretkenlik etkisi olmadan Yüzde Düşük üretkenlik etkisi Yüzde Yüksek üretkenlik etkisi Yüzde KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi Tüketim senaryodaki şokların dışında istihdam, reel ücretler ve harcamaların çarpan etkisiyle de artış göstermektedir. Üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda tüketim 2021 yılına kadar artış göstermekte ve ardından dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda ise tüketim etkisi daha düşük kalmaktadır, çünkü reel faiz oranlarının daha yüksek olması harcamaların artışını engelleyici bir etki yapmaktadır. 4 Yatırım şoklar dışında GSYH büyümesi ve artan ihracatın çarpan etkileriyle de artış göstermektedir. Yatırım büyümesi üretkenliğin olduğu senaryolarda daha yüksektir, 4 GSYH nin bileşenleri (tüketim, yatırım, net ticaret dengesi) ile ilgili detaylı bilgi ektedir. 4
27 çünkü oluşan daha yüksek çarpan etkileri reel faiz oranlarının dengeleyici etkilerini azaltmaktadır. 4 Net ticaret dengesi üretkenlik ile beraber gelişme göstermektedir. Üretkenlik artarken Türk lirası değer kazanmakta ve ihracatın büyümesini ithalata göre azaltmaktadır, ancak çalışan maliyetlerinin düşmesi ülkeyi küresel pazarlarda daha rekabetçi bir konuma getirmektedir. 4 İstihdam referans seviyeye göre daha yüksek olmakla beraber, pozitif etkileri üretkenlikle beraber azalmaktadır. 4 Şekil 9 Senaryo 1 GSYH üzerindeki yatırım etkisi Senaryo 1: Yatırımların GSYH üzerindeki etkisi GSYH etkisi/ yatırım Yatırım Milyon TL GSYH etkisi Milyon TL 11,614 12,235 9,186 3,000 Üretkenlik etkisi olmadan Düşük üretkenlik etkisi Yüksek üretkenlik etkisi KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi Veri merkezi ve bulut bilişim hizmetleri için yapılan devlet, özel sektör ve yabancı sermaye yatırımları dikkate alındığında, BİT sektörü çıktıları ve ekonominin geneli üzerindeki etkiler vasıtasıyla yaratılan GSYH etkisi üretkenlik etkisine bağlı olarak 9,2-5
28 12,2 milyar TL arasında olmaktadır. 10 senede yapılan toplam yatırım ise 3 milyar TL dir. Bu senaryoda yapılan yatırımların GSYH üzerindeki etkisi 3,1-4,1 katıdır. (Şekil 9) 6
29 2.2.3 Model girdileri Bulut senaryoları için Türkiye nin referans seviye tahminine aşağıdaki miktarlar eklenmiştir. (1) Devlet yatırımı olarak 1,5 milyar TL, (2) Özel yatırım 600 milyon TL, (3) doğrudan yabancı yatırım 900 milyon TL, (4) tüketim 858 milyon TL, (5) hizmet ihracatı 3,4 milyar TL, (6) hizmet ithalatı için 1 milyar TL ve (7) ürün ithalatı için 1,12 milyar TL. Söz konusu tutarlarla ilgili varsayımlar ve hesaplama yöntemleri aşağıda ifade edildiği gibidir: Şekil 10 Türkiye nin veri merkezi olması senaryosu girdi zamanlamaları Senaryo 1: Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması ve bulut bilişim kullanımının yaygınlaşması Yatırım Zamanlama yılları arasında 4 sene boyunca eşit miktarlarda ve geri kalan yıllarda amorti edilecek Varsayım 4 yıllık bulut bilişim bilgilendirme programının oluşturulması toplam miktar Milyon TL Devlet yatırımı Doğrudan yabancı yatırım 10 sene boyunca eşit miktarda 2014 senesinden itibaren yabancı veri merkezlerinin kurulması 900 Özel sektör 10 sene boyunca eşit miktarda 2014 senesinden itibaren yerel sektör yatırımı tarafından veri merkezlerinin kurulması 600 Tüketim Özel tüketim yılından 2023 yılına kadar artan miktarda 2015 yılında iç pazarın güçlenmesiyle seneler içinde tüketimin artması 2015 yılından başlayarak 2023 yılına kadar artan miktarda 2015 yılında ihracatın güçlenerek 2023 yılına kadar artması İhracat Hizmet ihracatı İthalat Ürün ithalatı yılları arasında eşit miktarlarda Veri merkezleri ekipmanı kaynaklı ithalatın 2023 yılına kadar devam etmesi Hizmet ithalatı 2015 yılından başlayarak 2023 yılına kadar artan miktarda Veri hizmetleri ihracatı kaynaklı ithalatın yılları arasında ihracata paralel olarak artması
30 Bulut bilişim hizmetlerini i sağlayacak veri merkezi yatırımları Türkiye nin bölgesel veri merkezi olması senaryosunda milyon TL ciroya sahip ihracat da yapan 4-5 şirket yaratılması hedeflenmektedir. Şirketlerin gelirlerinin %10 u kadar yatırım yapmasının kabul edildiği bir durumda özel sektördeki firmaların toplamda senelik 60 milyon TL veri merkezi yatırımı yapması tahmin edilmiştir. Veri merkezlerinin kurulum zamanlamaları ve uluslararası veri merkezi yatırım maliyetleri göz önüne alındığında bu senaryoda Türkiye de senelik toplamda 150 milyon TL ek veri merkezi yatırımı yapılması ve bu yatırımın yarısından fazla bir kısmının çok uluslu firmalardan gelmesi (90 milyon TL) varsayılmıştır Örnek olarak, bulut bilişimde başarısıyla yabancı yatırımcıların ilgisini çeken ve Asya nın bulut merkezi olmayı hedefleyen Singapur incelendiğinde, veri merkezi kuran yabancı yatırımcıların yaklaşık milyon dolar arası yatırım yaptığı görülmektedir.[1],[2] Bulut bilişim hizmetlerini geliştirmeye yönelik ülke stratejileri ve yatırımları Bulut bilişim hizmetlerini ülkelerinde geliştirmeyi, yaygınlaştırmayı ve kullanımı sayesinde kamuda BİT maliyetlerini azaltmayı hedefleyen ülkeler incelendiğinde Güney Kore ve Tayvan kapsamlı politik programlarıyla öne çıkmaktadır. Özellikle BİT konusunda başarılı stratejilere imza atmış Güney Kore nüfusu, ekonomik yapısı ve yakın zamanda uygulamaya başladığı bulut bilişim teknolojisini yaygınlaştırmaya yönelik stratejileri ile Türkiye için bu alanda örnek oluşturabilecek bir ülke olarak öne çıkmaktadır. Kore bulut bilişim hizmetlerini geliştirmeye ve kamuyu buluta taşımaya yönelik 500 milyon dolarlık bir bütçe ayırmıştır. Tayvan ise önümüzdeki yıllarda bulut pazarını geliştirmeye yönelik ~740 milyon dolar ayırdığını açıklamıştır.[3] Devlet tarafından yapılacak yatırımları 3 başlıkta incelemek mümkündür: : arz, talep ve koordinasyon. Arz: Bulut hizmetleri sağlayıcıları için gerekli ekosistemi oluşturmak, internet altyapısını geliştirmek, daha yüksek katma değerli hizmetlere yönelebilmek için Ar-Ge desteği sağlamak ve bulut hizmetleri sağlayan firmalara ihracat teşviki vermek. 8
31 Talep: Kamunun buluta taşınmasını ve bulut hizmetlerinin yaygınlaşmasını sağlamak (G2G, G2B, G2C), özel sektör ve KOBİ ler tarafından bulut kullanımını mali desteklerle (vergi indirimi vb.) teşvik etmek ve bilinirliği artırmak. Koordinasyon: Ülkedeki bulut bilişim hizmetlerinin gelişimini, yaygınlaşmasını ve koordinasyonunu sağlayacak bir yönetim yapısı oluşturmak ve yerel şirketlere özellikle KOBİ lere erişimi artırmak için Bulut Bilişim Tanıtım Ofisi oluşturmak. Tüm bu politikalar dâhilinde programın başladığı ilk 4 yıl içerisinde bulut bilişim için toplamda 500 milyon dolar (900 milyon TL) lık devlet yatırımı varsayılmıştır. Bu miktarın, ulusal bulut bilişim bilgilendirme ve kullanım seferberliği programı dâhilinde yılları arasında her sene eşit miktarlarda harcanacağı tahmin edilmiştir yılından 2023 yılına kadar projenin sürdürülebilirliği için her sene 100 milyon TL daha yatırım yapılması varsayılmıştır. Bulut bilişim iç pazarının büyümesi Mevcut Türkiye bulut bilişim pazarı 90 milyon TL dir ve 2016 yılında da milyon TL olacağı tahmin edilmektedir yılları arası Türkiye deki bulut bilişim pazarı incelendiğinde yaklaşık %23 lük bir büyüme tahmini olduğu görülmektedir. Aynı dönemde Doğu Avrupa yıllık %18-20 ile büyürken, Batı Avrupa nın yıllık ~%10 ile büyümüştür. Türkiye nin yılları arasında referans senaryoda büyümesinin yavaşlayarak Doğu ve Batı Avrupa arası bir rakamda (%15) olacağını varsaydığımızda 2023 yılında Türkiye bulut bilişim pazarı 350 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmaktadır. Yapılacağı varsayılan çalışmaların olumlu etkisiyle pazarın 2023 yılında % 10 daha büyük olacağı varsayıldığında, milyon TL lik ek tüketim etkisi hesaplanmıştır. Oluşacak tüketim etkisinin 2015 yılında başlayıp 2023 yılına kadar artmasıyla toplam 380 milyon TL lik bir ek tüketim rakamına erişilmiştir. Veri merkezi hizmetleri pazarının büyümesi Türkiye de 2012 yılında 165 milyon dolar (295 milyon TL) olan dış kaynak kullanımı ve barındırma veri merkezi hizmetleri ve geçmiş yıllardaki büyümesi göz önüne alındığında 2023 yılında söz konusu pazar 240 milyon dolar (430 milyon TL) büyüklüğe gelmektedir. Veri merkezi hizmetlerinin talep artırıcı faaliyetlere %20 daha 9
32 büyük olacağı varsayılırsa 10 yılda veri merkezi hizmetlerinin pazarının 476 milyon TL daha büyük olması tahmin edilmektedir. Bölgesel olarak veri merkezi hizmetlerinin sağlanması Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa veri merkezi hizmetleri pazarının Türkiye yi dışarıda bırakarak 2017 yılında 2,6 milyar dolar olması tahmin edilmektedir yılları arasındaki %5 lik YBBO ile büyüdüğünde 2023 yılında söz konusu pazarın 3,46 milyar dolar (6,2 milyar TL) olması hesaplanmıştır. Türkiye nin milyon TL ciroya sahip 4-5 şirketi ve çok uluslu internet/ oyun firmalarının da pazara girmesi ve sağlanan desteklerle bu pazardan %10 pay alması ve 2023 yılında 625 milyon TL ihracat yapması senaryo hedefi olarak belirlenmiştir. Bu hedef, artan ve 2023 yılına doğru doygunluğa ulaşan bir ihracat eğrisiyle yılları arasında 3,4 milyar TL ihracat rakamına tekabül etmektedir. Kurulan veri merkezleri ve yabancı yatırımcıların doğuracağı ithalat artışı Yerel ve çok uluslu firmalar tarafından yapılacak veri merkezi yatırımlarının %75 inin ithal kaynaklı ürünlerden oluşacağı varsayıldığında 10 senede toplamda 1,12 milyar TL lik ithalat yapılacağı sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu rakama ek olarak, Türkiye den Ortadoğu ve Doğu Avrupa ülkelerine yapılacak veri merkezi hizmetlerinde lisanslama vb. maliyetler sebebiyle %30 luk tutarında bir hizmetin ithal olacak kayda geçileceği varsayılmıştır. Bu durumda, 10 senede yapılacak 3,4 milyar TL hizmet ihracatının %70 katma değer ile 2023 yılına kadar ~1 milyar TL ithalata neden olması beklenmektedir. 10
33 2.3 Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması Senaryo tanımı Türkiye nin 2023 yılı için koyduğu genişbant altyapısı hedefleri incelendiğinde her haneye fiber ve genişbant kablosuz erişim şebekelerinin yaygınlaştırılmasının hedeflendiği görülmektedir. Aynı zamanda 14 milyon haneye (mevcut durumdaki hanelerin yaklaşık %80 i) 1000 Mbps hızında fiber internet erişimi sağlanması hedef olarak ifade edilmiştir. Bilgi toplumu stratejisi kapsamında yapılan çalışmalar ve analizlere göre 2013 yılında fiber ve genişbant altyapısının hanelere erişim oranı %90 olarak hesaplanmıştır. Alım gücü analizleriyle farklı internet erişim paketlerine göre hane halklarının alım gücü tahminleri konmuştur. Yapılan yatırımlarla internet paketlerinin fiyatlarının düşme ihtimali göz önüne alınarak 22 TL lik ortalama internet paketiyle hareket edilerek (Günümüzde internet erişim paket ortalaması 32 TL dir.) hane halklarının alım gücü ve erişim oranı %62 olarak hesaplanmıştır. LTE ye geçiş için yapılacak yatırım değeri olası bir geçiş senaryosu için oluşturulmuştur. Operatörlerin baz istasyonu sayıları Mayıs 2013 tarihindeki veriler kullanılarak modele dahil edilmiş ve baz istasyonu bulunan hücre alanlarında yapılacak yatırım dikkate alınarak toplam yatırım rakamı tahmin edilmiştir. Senaryoda söz konusu yatırımların özel sektör tarafından yapılması varsayılmıştır. (Şekil 11) 11
34 Şekil 11 Türkiye nin yeni nesil genişbant altyapı yatırımları yapması senaryosu Senaryo 2: Türkiye nin geniş çaplı yeni nesil genişbant yatırımları yapması Senaryo Türkiye de BİT alanındaki yenilikçi çözümlerin önünü açacak ve hanelere yüksek hızlı internet götürecek fiber altyapı yatırımlarının özel sektör eliyle yapılması Mobil teknoloji hedefleri için LTE ye geçiş senaryosu yatırım maliyetleri hesaplanması Senaryonun destekleyici öğeleri Yatırımı teşvik edecek ortamın oluşturularak yeni nesil erişim teknolojilerinin rekabeti gözetecek şekilde yaygınlaştırılması İnternet hizmetinin belirli kalite standartlarında sunulmasının takip edilmesi ve kullanıcıya karşı şeffaflığın sağlanması Genişbant internete kullanıcı tarafından olan talebin artırılması Model sonuçları Fiber ve LTE yatırımları altyapının ortak kullanılabilirliği ve yatırımcı şekillerine göre 2 farklı senaryo altında farklılaşmaktadır. İlk senaryoda fiber altyapının kullanılabilirliği %90 olarak varsayılmıştır, dolayısıyla daha küçük bir yatırım yapılmaktadır. Aynı şekilde, LTE yatırımlarını da 3 operatörün beraber yaptığı düşünüldüğü için daha küçük bir yatırım ele alınmıştır. İkinci senaryoda ise fiber altyapısının ortak kullanılabilirliğinin %70 olduğu ve LTE yatırımları her operatör tarafından ayrı olarak yapıldığı için daha büyük yatırımlar gerekmektedir. 12
35 Şekil 12 Senaryo 2a GSYH büyümesi Senaryo 2a: GSYH büyümesi % referans seviyeden fark Üretkenlik etkisi olmadan Yüzde Düşük üretkenlik etkisi Yüzde Yüksek üretkenlik etkisi Yüzde KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi İlk senaryoda, altyapı yatırımlarının üretkenliğe olan etkisinin dikkate alınmadığı senaryoda GSYH büyümesinin %0,127 lik farkla 2020 yılında referans seviyeye göre dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenliğe olan olumlu etkiyi dikkate alan senaryolarda ise onuncu yıl itibariyle fark 2-2,5 katına çıkmakta ve tahmin aralığımızda dengeye ulaşmadığı görülmektedir. GSYH büyümesi düşük etki durumunda %0,22 yüksek etki durumunda ise %0,27 referans seviyeden farklılaşmaktadır. (Şekil 12) Tüketim senaryodaki şokların dışında istihdam, reel ücretler ve harcamaların çarpan etkisiyle de artış göstermektedir. Üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda tüketim 2021 yılına kadar artış göstermekte ve ardından dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenlik 13
36 etkisinin olduğu senaryolarda ise tüketim etkisi daha düşük kalmaktadır, çünkü reel faiz oranlarının daha yüksek olması harcamalardan elde edilen kazançları dengelemektedir. 5 Üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda tahmin aralığının sonlarına doğru ihracat ithalata göre daha fazla büyüme göstermekte ve bu net ticaret dengesinin referans seviyeye göre artış göstermesini sağlamaktadır. İhracattaki artış tahmin aralığının sonunda üretkenlik artışının rekabetçi işgücü maliyetlerine yol açmasından kaynaklanmaktadır. 5 İstihdam üretkenlik artışı ve reel ücretlerin talep artışının istihdam üzerindeki pozitif etkileri azaltması sebebiyle üretkenlik etkisinin olduğu senaryolarda referans seviyenin altında kalmaktadır. 5 5 GSYH nin bileşenleri (tüketim, yatırım, net ticaret dengesi) ile ilgili detaylı bilgi ektedir. 14
37 Şekil 13 Senaryo 2b sonuçları Senaryo 2b: GSYH büyümesi % referans seviyeden fark Üretkenlik etkisi olmadan Yüzde Düşük üretkenlik etkisi Yüzde Yüksek üretkenlik etkisi Yüzde KAYNAK: Oxford Economics, takım analizi İlk senaryoda, fiber ve LTE yatırımlarının üretkenliğe olan etkisinin dikkate alınmadığı senaryoda GSYH büyümesinin 2020 yılında dengeye geldiği görülmektedir. Üretkenliğe olan olumlu etkiyi dikkate alan senaryolarda ise GSYH büyümesinin artışı tahmin aralığında hala devam etmekte ve onuncu yıl itibariyle fark 3-4 katına çıkmaktadır. GSYH büyümesi düşük etki durumunda %0,31 yüksek etki durumunda ise %0,41 referans seviyeden farklılaşmaktadır.(şekil 13) Yatırım şoklar dışında GSYH büyümesi ve artan ihracatın çarpan etkileriyle de artış göstermektedir. Daha büyük yatırım şoklarının verildiği bu senaryoda yatırımın referans seviyeden farklılaşması 10 uncu yıl itibariyle daha büyük olmaktadır. 6 6 GSYH nin bileşenleri (tüketim, yatırım, net ticaret dengesi) ile ilgili detaylı bilgi ektedir. 15
38 Net ticaret dengesi üretkenlik etkisinin görüldüğü senaryolarda referans seviyeye göre gelişme göstermektedir, çünkü artan rekabetçilik para biriminin değer kazanması tarafından daha az azaltılmaktadır. Düşük üretkenlik senaryosunda 2018, yüksek üretkenlik senaryosunda ise 2019 yılından itibaren net ticaret dengesinin gelişmeye başladığı görülmektedir. Üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda ise net ticaret dengesi tahmin aralığı boyunca referans seviyenin altında kalmaktadır, çünkü büyüyen GSYH ile para birimi değer kazanmakta ve bu üretkenliğin sağladığı rekabetçilikle dengelenmemektedir. 6 Üretkenlik etkisinin olmadığı senaryoda istihdam tahmin aralığı boyunca referans seviyenin yukarısında kalırken üretkenlik etkisinin görüldüğü senaryolarda ise reel ücret artışlarının talebin istihdam üzerinde yarattığı pozitif etkiyi dengelemesi sonucu referans seviyenin altına düşebilmektedir. Düşük üretkenlik senaryosunda 2022, yüksek üretkenlik senaryosunda ise 2020 yılından itibaren istihdam referans seviyenin altında kalmaktadır. 6 16
T.C. KALKINMA BAKANLIĞI
T.C. KALKINMA BAKANLIĞI Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi İlerleme Raporu 1 Nisan 2013 Bu rapor, Kalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi ve McKinsey Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi
Detaylı2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR
2013/101 (Y) Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] BTYK nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin koordinasyonunun
DetaylıKümelenme ve Uluslararasılaşma. Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Destekleri Daire Başkanlığı
Kümelenme ve Uluslararasılaşma Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Destekleri Daire Başkanlığı Gündem Kümelenme Deneyimi: Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi
DetaylıORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014
ORTA VADELİ PROGRAM (2015-201) 8 Ekim 2014 DÜNYA EKONOMİSİ 2 2005 2006 200 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 T 2015 T Küresel Büyüme (%) Küresel büyüme oranı kriz öncesi seviyelerin altında seyretmektedir.
DetaylıORTA VADELİ PROGRAM ( ) 4 Ekim 2016
ORTA VADELİ PROGRAM (2017-2019) 4 Ekim 2016 İçindekiler 1. Dünya Ekonomisi 2. Orta Vadeli Programın Temel Amaçları ve Büyüme Stratejisi 3. Orta Vadeli Programın (2017-2019) Temel Makroekonomik Büyüklükleri
DetaylıAB VE TÜRKĐYE DE BĐLGĐ TOPLUMU POLĐTĐKALARI VE CIP ICT PSP
AB VE TÜRKĐYE DE BĐLGĐ TOPLUMU POLĐTĐKALARI VE CIP ICT PSP Recep ÇAKAL DPT Bilgi Toplumu Dairesi Başkanı Gündem AB Lizbon Stratejisi eavrupa Girişimi i2010 Stratejisi ve Sonrası Destek Programları Türkiye
DetaylıBilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı
Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi Toplumu Dairesi 25 Ekim 2007 Gündem Bilgi Toplumu Stratejisi Yaklaşımı Strateji Bileşenleri Hedefler Eylem Planı İzleme ve Ölçümleme
DetaylıDünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013
Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program 22 Kasım 201 Büyüme Tahminleri (%) 4, 4,1 Küresel Büyüme Tahminleri (%) 4,1,2,0 ABD Büyüme Tahminleri (%) 2,,,,,,1,6,6 2,8 2,6 2,4 2,2
Detaylı2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ
2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ TEPAV EPRI Dış Politika Etütleri AB Çalışma Grubu 9 Kasım 2005 Ankara Zeynep Songülen
DetaylıDOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ
DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ Konusu İstanbul da Yazılım, Bilgisayar ve Video Oyunları Sektörü Durum Analizi ve Sektörün Geleceği Gerekçesi 2014-2023 İstanbul Bölge Planı nın ekonomik gelişme ekseni küresel
DetaylıBÖLÜM I MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ Giriş... 1 1. Makroekonomi Kuramı... 1 2. Makroekonomi Politikası... 2 2.1. Makroekonomi Politikasının Amaçları... 2 2.1.1. Yüksek Üretim ve Çalışma Düzeyi...
DetaylıVE BİLGİ DENEYİMİ TÜRKİYE DE SANAYİLEŞME SORUNLARI VE KOBİ LERE YÖNELİK ÇÖZÜMLER. Hüseyin TÜYSÜZ KOSGEB Başkan Yardımcısı.
X. KOBİ İ ZİRVESİİ İ REKABET GÜCÜ İÇİN ULUSLARARASILAŞMA VE BİLGİ DENEYİMİ TÜRKİYE DE SANAYİLEŞME SORUNLARI VE KOBİ LERE YÖNELİK ÇÖZÜMLER Hüseyin TÜYSÜZ KOSGEB Başkan Yardımcısı 13 Şubat 2014 KOSGEB KOSGEB,
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Performans Amaçlı ve planlanmış bir faaliyet sonunda elde edileni nicel ya da nitel olarak tanımlayan bir gösterge. 2 Kurumsal Performansı Belli
DetaylıKURUL KARARI ORTA VADELİ MALİ PLAN (2010-2012)
18 Eylül 2009 CUMA Resmî Gazete Sayı : 27353 KURUL KARARI Yüksek Planlama Kurulundan: Tarih : 17/9/2009 Karar No : 2009/29 Konu : Orta Vadeli Mali Plan. Yüksek Planlama Kurulunca; Maliye Bakanlığının 14/9/2009
DetaylıBASIN DUYURUSU 30 Nisan 2015
Sayı: 2015-34 BASIN DUYURUSU 30 Nisan 2015 PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ Toplantı Tarihi: 22 Nisan 2015 Enflasyon Gelişmeleri 1. Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,19 oranında artmış ve yıllık
Detaylıe-dönüşüm Türkiye Projesi 2005 Eylem Planı İlerleme Raporu Sunuşu
e-dönüşüm Türkiye Projesi 2005 Eylem Planı İlerleme Raporu Sunuşu N.Murat İNCE DPT Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı 15 Eylül 2005 1 2005 Eylem Planı Genel Tanıtımı - Bilgi Toplumu Stratejisi hazırlıklarının
DetaylıTürkiye nin Sanayi Devrimi «Dijital Türkiye» Yol Haritası
Türkiye nin Sanayi Devrimi «Dijital Türkiye» Yol Haritası Dijitalleşme Nedir? İmalat sanayide dijitalleşme, dijital teknolojilerden VERİMLİ, ETKİLİ VE ETKİN bir şekilde faydalanılmasıdır. Bu sayede, aynı
DetaylıYatırım Ortamı Değerlendirme Raporu: Türkiye nin ikinci nesil reform gündeminin tasarımı
tepav Yatırım Ortamı Değerlendirme Çalışması Slide 1 Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Yatırım Ortamı Değerlendirme Raporu: Türkiye nin ikinci nesil reform gündeminin tasarımı Güven Sak İstanbul,
DetaylıTürk Bankacılık ve Banka Dışı Finans Sektörlerinde Yeni Yönelimler ve Yaklaşımlar İslami Bankacılık
İÇİNDEKİLER FİNANS, BANKACILIK VE KALKINMA 2023 ANA TEMA SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: FİNANS VE BANKACILIK ALT TEMALAR Türkiye Ekonomisinde Kalkınma ve Finans Sektörü İlişkisi AB Uyum Sürecinde Finans ve Bankacılık
DetaylıINTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015
INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik
Detaylı1. BİLİŞİM. 1.1. Dünya da Bilişim Altyapısı
1. BİLİŞİM 1. Bilişim teknolojilerinin ülke kalkınmasında hızlandırıcı rolünden daha çok yararlanılması, bilgiye dayalı ekonomiye dönüşümler rekabet gücünün kazanılması, eğitim yoluyla insan gücü yaratılması
DetaylıE-DEVLET ve E-TİCARET IT 515
E-DEVLET ve E-TİCARET 280 2006-2010 BİLGİ TOPLUMU STRATEJİSİ TEMEL EKSENLER 1. Sosyal Dönüşüm 2. Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin İş Dünyasına Nüfuzu Eylem ana temaları: Devlet ile İş Yapma Kolaylıklarının
DetaylıMakroekonomik Değerlendirme, İhracat Performansımız ve Bölgesel Gelişmeler. 13 Kasım 2013
Makroekonomik Değerlendirme, İhracat Performansımız ve Bölgesel Gelişmeler 13 Kasım 2013 1 AJANDA 1) Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Görünüm 2) Dış Ticaretteki Gelişmeler 3) Bölgesel Gelişmelerin Dış Ticaret
DetaylıYURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ
2014 OCAK SEKTÖREL YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ Nurel KILIÇ Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörü, ekonomiye döviz girdisi, yurt dışında istihdam imkanları, teknoloji transferi ve lojistikten ihracata
DetaylıBASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI
BASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI İzak Atiyas Sabancı Üniversitesi ve Rekabet Forumu Ozan Bakış Rekabet Forumu 29 Kasım 2011 Büyüme performansı 2000 li yıllar,
DetaylıBilişim ve İletişim iş yapış şekillerini ve sosyal hayatı doğrudan etkileyen ana-yapıtaşı konumundadır.
Bilişim ve İletişim Sektörü Neden Stratejiktir? Mobilitenin Katalizör Etkisi Politika & Şeffaflık Kaynak: Complete Guide Flexible Work e-devlet Yeni İş Modelleri Tony Blair: E-Devlet kadromuz kabinemizin
DetaylıORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )
ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin
Detaylı7. Orta Vadeli Öngörüler
7. Orta Vadeli Öngörüler Bu bölümde tahminlere temel oluşturan varsayımlar özetlenmekte, bu çerçevede üretilen orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı tahminleri ile para politikası görünümü önümüzdeki üç
Detaylı2012 YILI OCAK-EYLÜL DÖNEMİ BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 2012 YIL SONU BÜTÇE TAHMİNLERİ 2013 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI MEHMET ŞİMŞEK MALİYE BAKANI
212 YILI OCAK-EYLÜL DÖNEMİ BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 212 YIL SONU BÜTÇE TAHMİNLERİ 213 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI 16 EKİM 212 MEHMET ŞİMŞEK MALİYE BAKANI www.maliye.gov.tr EKONOMİK GÖRÜNÜM Küresel
DetaylıZÜCDER- Züccaciyeciler Derneği KOSGEB DESTEKLERİ BİLGİ NOTU
ZÜCDER- Züccaciyeciler Derneği KOSGEB DESTEKLERİ BİLGİ NOTU GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI Bu program, Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi, Yeni Girişimci Desteği, İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Desteği, İş planı
DetaylıEKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2011, No:1
EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2011, No:1 Bu sayıda; Ağustos ayı Enflasyon Gelişmeleri, Merkez Bankasının banka ekonomistleri ile gerçekleştirdiği toplantı ve Temmuz ayı sanayi
Detaylı2011-2016 Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi Doç. Dr. M. Necati DEMİR ARDEB Başkan V.
2011-2016 Ulusal Bilim Teknoloji ve Yenilik Stratejisi Doç. Dr. M. Necati DEMİR ARDEB Başkan V. 11 Ekim 2011, Koç Üniversitesi Türkiye Bilim Teknoloji ve Yenilik Sistemi BTYK Bilim ve Teknoloji Yüksek
DetaylıEHO FRANCHISE: Örnek Fizibilite Çalışması Ortalama bir Franchising yatırımı için örnek üç yıllık gelir-gider ve getiri analizi.
EHO FRANCHISE: Örnek Fizibilite Çalışması Ortalama bir Franchising yatırımı için örnek üç yıllık gelir-gider ve getiri analizi. Özet Bu doküman, HIZLIOKUMA.COM e-eğitim Merkezi Franchising Modelinin, yatırım,
DetaylıTEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007
TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 1 Adana Gelecek Stratejisi Konferansı Çalışmanın amacı: Adana ilinin ekonomik, ticari ve sosyal gelişmelerinde
DetaylıKAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI
KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI 1. Programın Amacı ve Kapsamı 2013 yılı itibarıyla yaklaşık 105 milyar TL ile GSYH nin yaklaşık yüzde 7 si olarak gerçekleşen
DetaylıTürkiye: Verimlilik ve Büyüme Atılımının Gerçekleştirilmesi
: Verimlilik ve Büyüme Atılımının Gerçekleştirilmesi 1 ANA BULGULAR Ekonomik atılım ile Kişi başına düşen GSYİH 2015 e kadar iki katına çıkarılabilecektir 6 milyon yeni istihdam olanağı yaratılabilecektir
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm CPB nin açıkladığı verilere göre Haziran ayında bir önceki
DetaylıHAFTALIK RAPOR 23 Şubat 2015
23Q4 24Q2 24Q4 2Q2 2Q4 26Q2 26Q4 27Q2 27Q4 28Q2 28Q4 29Q2 29Q4 21Q2 21Q4 211Q2 211Q4 212Q2 212Q4 213Q2 213Q4 214Q2 214Q4 HAFTALIK RAPOR 23 Şubat 21 Makro ekonomik değişkenlerin takipteki alacaklar üzerindeki
DetaylıİZMİR DE EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) UYGULAMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI PROJESİ KAPSAMINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR. Sibel ERSİN, İZKA PPKB Birim Başkanı
İZMİR DE EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) UYGULAMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI PROJESİ KAPSAMINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR Sibel ERSİN, İZKA PPKB Birim Başkanı 2010-2013 İzmir Bölge Planı 2010-2013 İzmir Bölge Planı
DetaylıİHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI
1 İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 4 EKİM 2013 2004-1 2004-4 2005-3 2006-2 2007-1 2007-4 2008-3 2009-2 2010-1 2010-4 2011-3 2012-2 2013-1 TÜRKİYE DE GSYH İTHALAT İLİŞKİSİ
DetaylıII. KKTC KOBİ ZİRVESİ GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİ GELECEK STRATEJİLERİ KONFERANSI
II. KKTC KOBİ ZİRVESİ GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİ GELECEK STRATEJİLERİ KONFERANSI KKTC GENEL VE EKONOMİK BİLGİLER 2 KKTC Genel ve Ekonomik Bilgiler Nüfus (2014); 313.626 Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (2015); 10,2
Detaylı2014 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI
2014 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI 11 EKİM 2013 MEHMET ŞİMŞEK MALİYE BAKANI www.maliye.gov.tr 2013 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ EYLÜL AYI GERÇEKLEŞMELERİ EYLÜL AYI BÜTÇE AÇIĞI 6,0 5,8 5,5 (Milyar
DetaylıİŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM/KURULUŞ. Maliye Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı ASPB SGK KOSGEB. Maliye Bakanlığı SGK KOSGEB
TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ 1. Sektörde mevcut istihdam imkanları geliştirilecektir. 1.1 Kadın istihdamı (İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı) Hazine Müsteşarlığı ASPB Kadın istihdamını geliştirmeye
DetaylıMerkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması
Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması Gazi Erçel Başkan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 1 Nisan 1998 Ankara I. Giriş Ocak ayı başında
DetaylıMESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ
VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin
DetaylıGELİR POLİTİKALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GELİR POLİTİKALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MİSYON ÇALIŞMASI Tablo 1. Misyon Çalışması Sonuçları Konsolide Misyon Sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal refahı arttırmak için, mali disiplin içerisinde, kaynakların
DetaylıTürkiye de Ulusal Politikalar ve Endüstriyel Simbiyoz
Türkiye de Ulusal Politikalar ve Endüstriyel Simbiyoz Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı KALKINMA AJANSLARI VE BÖLGE PLANLARI İÇİN ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ ÇALIŞTAYI 31 Ocak 1 Şubat 2013 CK Farabi
DetaylıOrta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023
Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 İÇERİK Amaç, Vizyon Hazırlık Süreci İnovasyona Dayalı Mevcut Durum Stratejiler Kümelenme ile ilgili faaliyetler Sorular (Varsa) İNOVASYON & KÜMELENME
DetaylıT.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI AR-GE REFORM PAKETİ
AR-GE REFORM PAKETİ Ar-Ge ve Yenilikte Dünya ile Yarışan Bir Türkiye İçin Ülkemizin Kalkınmasına Daha Fazla İvme Kazandıracak ve Yüksek Katma Değerli Alanlara Odaklanan Ar-Ge ve Yenilik Sistemi TASARIM
Detaylı"Yenileşim ve Gelecek" 9. Kalite Sempozyumu. C. Müjdat ALTAY 15 Nisan 2011
"Yenileşim ve Gelecek" 9. Kalite Sempozyumu C. Müjdat ALTAY 15 Nisan 2011 Küresel Rekabetin Sonucu Apple iphone Globalizasyon ve Glokalizasyon Gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkeler için ürün geliştirmesi
DetaylıTürk Savunma ve Havacılık Sanayii 2012 Yılı Performans Özeti
1 Türk Savunma ve Havacılık Sanayii 2012 Yılı Performans Özeti Genel Her yıl olduğu gibi Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD) Üye firma ve kurum ve kuruluşlardan topladığı veriler ile
Detaylı7. Orta Vadeli Öngörüler
7. Orta Vadeli Öngörüler Bu bölümde tahminlere temel oluşturan varsayımlar özetlenmekte, bu çerçevede üretilen orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı tahminleri ile para politikası görünümü önümüzdeki üç
DetaylıGİTES OTOMOTİV EYLEM PLANI
GİTES OTOMOTİV EYLEM PLANI HEDEF -1 1.1 1.2 MOTOR VE AKTARMA ORGANLARINDA YURT İÇİ ÜRETİM VE KATMA DEĞERİN ARTIRILMASI Otomotiv ana sanayinin motor ve aktarma organları yatırımlarının ülkemize çekilmesine
DetaylıBASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: 2016-25. 31 Mayıs 2016. Toplantı Tarihi: 24 Mayıs 2016
Sayı: 2016-25 BASIN DUYURUSU 31 Mayıs 2016 PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ Toplantı Tarihi: 24 Mayıs 2016 Enflasyon Gelişmeleri 1. Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 0,78 oranında artmış ve yıllık
DetaylıFİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4
FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça
DetaylıMarmaray ın Ekonomik Faydalarının Değerlendirilmesi
Marmaray ın Ekonomik Faydalarının Değerlendirilmesi Tarihte ilk defa, Avrupa ile Asya'yı birbirine demiryolu ile bağlayan Marmaray; 29 Ekim 2013 te hizmete açıldı. İstanbul'da, iki kıtayı bir araya getiren;
DetaylıFinansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com
Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki
DetaylıTTGV Çevre Projeleri Grubu 13 Aralık k 2006, Ankara
Sürdürülebilir Kalkınma ve İnovasyon: Gelişmeler, EğilimlerE TTGV Çevre Projeleri Grubu 13 Aralık k 2006, Ankara İÇERİK Kavramlar:Sürdürülebilir Kalkınma ve Eko-İnovasyon Çevre Konusunda Gelişmeler AB
Detaylı2017 YILI İLK ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ. Zafer YÜKSELER. (19 Haziran 2017)
2017 YILI İLK ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ Zafer YÜKSELER (19 Haziran 2017) TÜİK, 2017 yılı ilk çeyreğine ilişkin GSYH büyüme hızını yüzde 5 olarak açıklamıştır. Büyüme hızı, piyasa beklentileri olan
DetaylıGENEL BİLGİ. KOBİ ler ve KOSGEB
GENEL BİLGİ KOBİ ler ve KOSGEB 1 Türkiye de KOBİ tanımı KOBİ tanımı 250 den az çalışan istihdam eden, Yıllık bilanço toplamı veya net satış hasılatı 40 milyon TL yi geçmeyen işletmeler Ölçek Çalışan Sayısı
DetaylıFİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİZ RAPORU
FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİZ RAPORU ULUSOY UN EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. 10 KASIM 2014 ATIG YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Önemli Not İşbu rapor, ATIG Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından, Sermaye
DetaylıBATI ANADOLU BİLİŞİM VE ELEKTRONİK BÖLGESEL İNOVASYON MERKEZİ
BATI ANADOLU BİLİŞİM VE ELEKTRONİK BÖLGESEL İNOVASYON MERKEZİ Reha S. Şentürk Batı-BİNOM Proje Yöneticisi XVI. TÜRKİYE'DE İNTERNET KONFERANSI İzmir, 30 Kasım - 2 Aralık 2011 Batı-BİNOM, Türkiye nin küresel
DetaylıKAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI
Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI Koordinatör Teknoloji Bakanlığı Öncelikli Dönüşüm Programları, 16/02/2015 tarihli ve 2015/3
DetaylıT.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı
T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Mali Konular Genel Müdürlüğü nün AB ye üye ülkeler ile aday ve potansiyel aday ülkelerdeki makroekonomik
DetaylıİSTATİSTİKLERİ MEHMET ÖZÇELİK
GİRİŞ TÜRKİYE DE İNTERNET KULLANIMI ve E-TİCARET Günümüz teknoloji çağında 2000 li yılların başından itibaren, özellikle bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, bilgi toplumunun oluşmasına büyük katkı
DetaylıTEB MALİ YATIRIMLAR A.Ş. 2009 YILI I. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2009 31.03.2009
TEB MALİ YATIRIMLAR A.Ş. 2009 YILI I. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2009 31.03.2009 Şirketin Ticaret Ünvanı : TEB Mali Yatırımlar A.Ş. Genel Müdürlük Adresi : Meclis-i
DetaylıSürdürülebilir Gelecek İçin Sürdürülebilir Enerji: Kısa ve Orta Vadeli Öneriler Rapordan Önemli Satır Başları
Sürdürülebilir Gelecek İçin Sürdürülebilir Enerji: Kısa ve Orta Vadeli Öneriler Rapordan Önemli Satır Başları Ekonomiye yıllık 36 milyar $ katkı ve 820.000 haneye istihdam Elektrik ve doğal gaz sektörlerinin
DetaylıProje önerilen faaliyetler ön çalışma raporuna uygun mu, uygulanabilir mi, hedeflerle ve öngörülen sonuçlarla uyumlu mu?
KONYA "BÖLGESEL İNOVASYON MERKEZİ" GÜDÜMLÜ PROJE ÖZETİ Başvuru Sahibi: Konya Sanayi Odası Proje Ortakları: Konya Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü, Konya Ticaret Odası,Konya ABİGEM, Konya Ticaret Borsası,
DetaylıEKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü
EKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Sunum: Murat YAZICI (Daire Başkanı) Pamuğun Geleceği Şekilleniyor Konferansı Bodrum 12-14 Haziran 2014 TEKSTİL VE KONFEKSİYON ÜRÜNLERİ
DetaylıMobil cihazlar insanlar için hayatı kolaylaştırıp; evde, ofiste ya da günlük yaşamda ihtiyaç duyulan her türlü bilgi, içerik ve uygulamaya istenilen
1 2 Mobil cihazlar insanlar için hayatı kolaylaştırıp; evde, ofiste ya da günlük yaşamda ihtiyaç duyulan her türlü bilgi, içerik ve uygulamaya istenilen yerden, istenildiği anda ulaşabilmeyi sağlamaktadır.
Detaylı8.0 PLANLAMA UYGULAMA ARAÇLARI
8.0 PLANLAMA UYGULAMA ARAÇLARI 8.1 EKONOMİK VE MALİ YÖNLER 364 8.1 EKONOMİK VE MALİ YÖNLER 8.1 EKONOMİK VE MALİ YÖNLER 365 8.1 EKONOMİK VE MALİ YÖNLER 8.1.1 Giriş Kent gelişiminin planlaması farklı ülkelerde
DetaylıDünyada ve Türkiye de E-Ticaret ve E-İhracat. Kasım 2016
Dünyada ve Türkiye de E-Ticaret ve E-İhracat Kasım 2016 İçerik Global E-Ticaret E-Ticaret Penetrasyonları E-Ticaret Bağlanılırlık İndeksi Türkiye Ekonomisi ve Dış Ticaret KOBİ lerin Mücadelesi E-İhracat
DetaylıİZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ
İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2018 Hazırlayan: Yağmur Özcan Uluslararası
DetaylıRakamlarla 2011'de Türkiye Ekonomisi
On5yirmi5.com Rakamlarla 2011'de Türkiye Ekonomisi Avro bölgesindeki ülkelerde derinleşmekte olan kamu borç krizine rağmen 2011, Türkiye ekonomisinin yüksek büyüme hızı yakaladığı bir yıl oldu. Yayın Tarihi
DetaylıELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1)
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI ELEKTRONİK SEKTÖRÜ RAPORU (2013/1) Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1 İÇİNDEKİLER Şekiller Listesi... 3 Kısaltmalar Listesi... 3 YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 1.SEKTÖRÜN
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı
Detaylı1. Bilgi Teknolojileri Sektörü Ekseni:
11 AĞUSTOS 2014 TS/BTK/14-12 2014-2018 BĠLGĠ TOPLUMU STRATEJĠSĠ VE EYLEM PLANI TASLAĞI HAKKINDA TÜSĠAD GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠ Genel değerlendirme: Türkiye nin bilgi toplumu olması hedefi yolunda 2014-2018
DetaylıUlaştırma Sektöründe Riskten Korunma Stratejileri Küresel Gelişmeler ve Yeni Trendler. 2015 SMM Bilişim. Tüm Hakları Saklıdır.
Ulaştırma Sektöründe Riskten Korunma Stratejileri Küresel Gelişmeler ve Yeni Trendler 1 İçerik Ulaşım Sektörünün Yapısı Ulaşım Sektöründe Yeni Risk Algısı Ulaşım Sektörüne Özgü Kurumsal Risk Yönetimi Türkiye
DetaylıTÜRK TELEKOM GRUBU 2012 YILSONU FİNANSAL SONUÇLARINI AÇIKLADI
TÜRK TELEKOM GRUBU 2012 YILSONU FİNANSAL SONUÇLARINI AÇIKLADI Basın Bülteni 6 Şubat 2013 Güçlü Büyüme ve Karlılık 2012 de Devam Etti Türkiye nin öncü iletişim ve yakınsama teknolojileri grubu Türk Telekom,
DetaylıMAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ. Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir.
68 MAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir. Mikroiktisat küçük ekonomik birimler (hanehalkı, firmalar ve piyasalar) ile
DetaylıÇevresel Altyapı Projelerine Finansman Sağlanmas. lanması
Yerel YönetimlerinY Çevresel Altyapı Projelerine Finansman Sağlanmas lanması - Hazine MüsteM steşarlığının n Rolü Hazine MüsteM steşarlığı Dış Ekonomik İlişkiler Genel MüdürlM rlüğü İzzet YERDEŞ Şube MüdürüM
DetaylıTÜRKİYE İŞ ve İNŞAAT MAKİNALARI ALT SEKTÖRÜ
TÜRKİYE İŞ ve İNŞAAT MAKİNALARI ALT SEKTÖRÜ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ocak 2010 1 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 3 2. MEVCUT DURUM... 4 2.1. Dünya İş Makinaları Pazarı... 4 2.2. Sektörün Türkiye deki Durumu... 4
DetaylıT.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Fadime YILMAZ San. ve Tek. Uzmanı 1 Küme Kümeler, özellikle de aynı faaliyet alanında hem rekabet içinde olan hem de birbirleriyle işbirliği
Detaylıkalkınma gücü Gülara Tırpançeker YASAD Başkanı Yazılım Sektörü 22.03.2010 Sayfa 1
Yazılım: Ekonominin yeni kalkınma gücü Gülara Tırpançeker YASAD Başkanı Sayfa 1 22.03.2010 Yazılım Sektörü Yazılım Sektörünün Önemi İstihdam yaratır. Diğer sektörlere verimlilik ve katma değer sağlar.
DetaylıDÜNYADA VE TÜRKİYE DE BOYA SEKTÖRÜ
DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BOYA SEKTÖRÜ Haziran 2015 BOYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ Bosad 2003 yılında kurulmuştur. Üyeleri hem boya üreticileri hem de hammadde ve hizmet tedarikçileridir. 100 e yakın üye ile sektörün
DetaylıKOSGEB KOBİ GELİŞİM DESTEK PROGRAMI HIZLI BÜYÜYEN KOBİ LERDE KAPASİTE GELİŞTİRME
KOSGEB KOBİ GELİŞİM DESTEK PROGRAMI HIZLI BÜYÜYEN KOBİ LERDE KAPASİTE GELİŞTİRME 1.Programın amacı nedir? KOBİ lerin ekonomideki paylarının ve etkinliklerinin arttırılması, rekabet güçlerinin ve sağladıkları
DetaylıTUSAŞ PROJELERİNDEKİ AR-GE İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİ
AR-GE MERKEZLERİ İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ PAYLAŞIM TOPLANTISI AR-GE YÖNETİMİ TUSAŞ PROJELERİNDEKİ AR-GE İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİ TUSAŞ TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİİ A.Ş SUNUM PLANI 1. UYGULAMANIN KISA AÇIKLAMASI
DetaylıTÜBİSAD Bilişim Çözümleri Platformu
TÜBİSAD Bilişim Çözümleri Platformu Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler sektörde üretilen mal ve hizmetlerin hedef kitleye yeterli düzeyde ulaşmasını da zorlaştırıyor. Artık sadece
Detaylıİçindekiler. Birinci Bölüm YATIRIM KAVRAMI VE YAPILABİLİRLİK ETÜDLERİ
İçindekiler Birinci Bölüm YATIRIM KAVRAMI VE YAPILABİLİRLİK ETÜDLERİ I. YATIRIM VE YATIRIM PLANLAMASI... 1 A. YATIRIM KAVRAMI VE TANIMLAR... 2 1. Halk Dilinde Yatırım... 3 2. Ekonomi Biliminde (Makro Açıdan)
DetaylıVI- FİNANSMAN İHTİYACI (MÜKTESEBAT BAŞLIKLARI İTİBARIYLA)
VI- FİNANSMAN İHTİYACI (MÜKTESEBAT BAŞLIKLARI İTİBARIYLA) - Kalkınma Planı 2003 yılı Aralık ayında Avrupa Birliğine sevk edilmek üzere hazırlanmaktadır. Kalkınma Planı hazırlandığında, Programda yatırım
DetaylıT.C. Kalkınma Bakanlığı
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER. (Temmuz 2015)
TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (Temmuz 2015) İstihdam (Mart 2015) Sigortalı ücretli sayısı Mart 2015 de geçen yılın aynı dönemine göre %4,9 artarak; 13 milyon 328 bin olmuştur. Yaz mevsiminin
DetaylıDeğişiklik Paketi: 14
Değişiklik Paketi: 14 10 Kasım 2014 Tarihinde Bakanlar Kuruluna Sunulan, 12 Kasım 2014 tarihindeki Bakanlar Kurulu Toplantısında İlk Görüşmesi Yapılan ve 11 Aralık 2014 Tarihinde Planlama Makamına Geri
Detaylıİşletmelerin Karşılaştığı Tehdit Nedir? Zafer-İn Operasyonu nun Hedefleri Nedir?
İşletmelerin Karşılaştığı Tehdit Nedir? Pek çok işletme, sektördeki yeniliklere ve değişen taleplere hızlı uyum sağlayamadığı için rekabet edemez ve hatta devamlılığını sağlayamaz hale gelebilmektedir.
Detaylı6. Aile İşletmeleri Kongresi 10 Nisan 2014. Mustafa MENTE Türkiye İhracatçılar Meclisi Genel Sekreter
6. Aile İşletmeleri Kongresi 10 Nisan 2014 Mustafa MENTE Türkiye İhracatçılar Meclisi Genel Sekreter Ajanda 1. Türkiye İhracatçılar Meclisi Biz Kimiz? Türkiye nin İhracat Gelişimi 2. Türkiye Ekonomisi
DetaylıYATIRIMLAR Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum
1.2.2. YATIRIMLAR 1.2.2.1. Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2018 yılında reel olarak yüzde 1,4 oranında artması beklenmektedir. Bu dönemde, kamu kesimi
DetaylıÜÇ AYLIK EKONOMİK RAPOR
ÜÇ AYLIK EKONOMİK RAPOR Temmuz-Eylül 2006 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomik Araştırmalar ve İstatistik Müdürlüğü ÜÇ AYLIK EKONOMİK RAPOR TOBB Yayın No. 2007 / 36 ISBN: 9944-60 027-X Sayfa Düzeni
DetaylıBüyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü. Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı
Büyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı Büyüme: Yatırım ve Tasarrufun Fonksiyonu Büyüme : Büyümenin Temel Unsuru : Üretimin Temel Faktörleri : Üretimin Diğer
DetaylıEkonomi II. 21.Enflasyon. Doç.Dr.Tufan BAL. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından
Ekonomi II 21.Enflasyon Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 21.1.Nedenlerine Göre Enflasyon 1.Talep Enflasyonu:
DetaylıBilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri Türkiye de Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü TÜBİSAD son dört yıldan bu yana Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörünün büyüklüğünü Deloitte
Detaylı