IÇINDEKILER İÇİNDEKİLER

Transkript

1 IÇINDEKILER İÇİNDEKİLER KISALTMALAR V XIX GİRİŞ KONUNUN TANITIMI KONUNUN ÖNEMİ 2 I. Geçmişte ve Günümüzde Çocuk ve Gençlerin Çalışması veya Çalıştırılması Sorunu ve Boyutları 2 1. Dünya'da Çocuk ve Gençlerin Çalışması veya Çalıştırılması Sorunu ve Boyutları Genel Olarak Kız Çocuklarının Özel Durumu 7 2. Türkiye'de Çocuk ve Gençlerin Çalışması veya Çalıştırılması Sorunu ve Boyutları Cumhuriyet Öncesi Dönem Cumhuriyet Dönemi Genel Olarak Çocuk Çalışmasının veya Çalıştırılmasının Boyutları Ekonomik İşlerde Çalışan Çocuk ve Gençler Ekonomik İşlerde Çalışan Çocuk ve Gençlerin Yaş Grubu ve Kır-Kent Dağılımı Ekonomik İşlerde Çalışan Çocuk ve Gençlerin Sektörel Dağılımı Tarım Sektörü Sanayi Sektörü Hizmet Sektörü Ticaret Sektörü Ekonomik İşlerde Çalışan Çocuk ve Gençlerin İşteki Durumu Ev Hizmetlerinde Çalışan Çocuk ve Gençler Çalışan Çocukların Sayısında Meydana Gelen Azalma 19 II. Çocuk ve Gençlerin Çalışmasının veya Çalıştırılmasının Nedenleri Çocuk ve Genç Çalışmasının Arz Yönü Ailelerin Çocuklarının Çalışmasını İstemeleri ve Nedenleri Yoksulluk Göç ve Buna Bağlı Nedenler Eğitimle İlgili Nedenler Eğitim Sisteminin Durumu Anne ve Babanın Eğitim Durumu Toplumda Çocuğa Verilen Değer ve Çocuk ve Gençlerle Aile Büyükleri Arasındaki Ölçüsüz Güç İlişkisinin (Hiyerarşik İlişkinin) Rolü Evli Kadınlara Yönelik Ayrımcılığın Rolü Çocuk ve Gençlerin Çalışmayı İstemeleri Genel Olarak 30

2 VI Kız Çocuklarının Özel Durumu Çocuk ve Genç Çalıştırılmasının Talep Yönü Aileler İşverenler ve Çocuk ve Gençleri Çalıştırmalarının Nedenleri Küreselleşme, Rekabet ve Ucuz İşgücü Çocuk ve Gençlerin Haklarını Bilmemeleri, Hak Peşinde Koşmamaları veya Çeşitli Hakları Kullanamamaları İşverenlerin Bilinç Düzeyinin Düşüklüğü Kentsel Enformel Sektör İstihdamının Genişlemesi Hükümet Politikasının Etkileri Mevzuattaki Eksiklikler ve Mevzuatın Etkin Uygulanamaması 40 III.Çocuk ve Gençlerin Zararlı Biçimlerde Çalışması veya Çalıştırılmasının Sonuçları Çocuk ve Gençler Açısından Sonuçları Yaşam, Sağlık ve Gelişim Hakları Açısından Sonuçları Fiziksel Sağlığı ve Gelişimi Açısından Sonuçları Ruhsal Sağlığı ve Gelişimi Açısından Sonuçları Zihinsel Sağlığı ve Gelişimi Açısından Sonuçları Sosyal ve Kişisel Gelişimi Üzerindeki Sonuçları Ahlaksal Gelişimi Açısından Sonuçları Eğitim ve Eğitimden Eşit Yararlanma Hakları Açısından Sonuçları Eğitim Hakkı Açısından Sonuçları Eğitim Hakkından Eşit Olarak Yararlanma Hakkı Açısından Sonuçları Geleceği ve İşgücüne Eşit Katılım Hakkı (Çalışma Hak ve Özgürlüğü) Açısından Sonuçları Cinsiyet Ayrımcılığı Açısından Sonuçları 63 l.ö.verimliliği Açısından Sonuçları Anne-Baba ve Devletin Yükümlülükleri Açısından Sonuçları Anne ve Babanın Yükümlülükleri Açısından Sonuçlan Bakım, Eğitim ve Koruma Yükümlülüğü Çocuk ve Gencin Yüksek Yararını Gözetme Yükümlülüğü Anne ve Babanın Yükümlülüklerine Aykırılığın Yaptırımı İdari ve Cezai Yaptırımlar Hukuksal Yaptırımlar Devletin Yükümlülükleri Açısından Sonuçlan Çocuk ve Gencin Yüksek Yararını Gözetme Yükümlülüğü Çocuk ve Gence Yeterli Bir Yaşam Standardı Sağlama Yükümlülüğü Çocuk ve Genci Zararlı Çalışma Biçimlerine Karşı Koruma Yükümlülüğü Eğitim ve Eğitimde Eşitliği Sağlama Yükümlülüğü Devletin Yükümlülüklerine Aykınlığın Yaptırımı İşverenler Açısından Sonuçlan İş Kültürü ve Ahlakı Açısından Sonuçları Haksız Rekabet Açısından Sonuçlan Uluslararası Ticari Yaptınmlar Açısından Sonuçlan İdari, Cezai ve Hukuksal Yaptınmlar Açısından Sonuçlan Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Açıdan Sonuçlan Genel Sağlık Açısından Sonuçları Demografik Tutumlara Etkisi (Doğum Oranı ve Göç Üzerindeki Etkisi)...76

3 VII 4.3.İşgücünün Cinsiyete Göre Bölünmesi (Cinsiyet Ayrımcılığı) Üzerindeki Etkisi Sınıfsal Tabakalaşma Açısından Sonuçları Yetişkin İşgücünün Ücreti, İşsizliği ve Örgütlenmesi Üzerindeki Sonuçları Ülke Kalkınması ve Toplumsal Gelişme Açısından Sonuçları KONUNUN SINIRLANMASI 79 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER 64. ÇOCUK, GENÇ VE YETİŞKİN AYRIMI 81 I. Genel Olarak 81 II. Birleşmiş Milletler 82 III. Uluslararası Çalışma Örgütü 83 [V.Avrupa Konseyi 83 V. Avrupa Birliği 83 VI. Türk Hukuku ÇOCUK VE GENÇLERİN ÇALIŞMASI VEYA ÇALIŞTIRILMASI SORUNUNA İLİŞKİN GİRİŞİMLER 85 I. Hukuksal Düzenlemeler Hukuksal Düzenlemeler Yapılmasının Nedenleri 85 2.Soruna İlginin Artış Nedenleri 87 3.Uluslararası ve Bölgesel Düzenlemeler Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler tarihli Çocuk Hakları Cenevre Bildirgesi BM Kölelik, Kölelik Ticareti ve Köleliğe Benzer Kurum ve Uygulamaların Ortadan Kaldırılması Ek Sözleşmesi BM 1959 tarihli Çocuk Hakları Bildirgesi BM Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Olarak UÇÖ'nün Konuya Yaklaşımı Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaşının Kabulü Belirli Meslek Grupları veya Sektörlere İlişkin Sözleşmeler sayılı Çalışma veya Çalıştırılmada Asgari Yaşa İlişkin UÇÖ Sözleşmesi ve 146 Sayılı Tavsiye Kararı İşyerinde Temel İlkeler ve Haklar Hakkında UÇÖ Bildirgesi ve Ek'i Asgari Çalışma Yaşının Ötesine Geçiş (Önceliklere Öncelik) ve 182 sayılı En Kötü Çocuk Çalışması Biçimlerinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılması İçin Acil Eylem Sözleşmesi ve 190 sayılı Tavsiye Karan Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Genel Olarak AB Topluluk Çalışanlarının Temel Sosyal Hakları Şartı /33/EC Sayılı Gençlerin İşyerinde Korunması AB Yönergesi AB Parlamentosu Kararı ve AB Komisyonu Tavsiyesi AB Temel Haklar Şartı 101

4 Tehlikeli İşler Modern Kölelik Biçimleri ve Zorla Çalıştırma Genel Olarak Uluslararası ve Bölgesel Belgeler Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği I Modern Kölelik ve Zorla Çalıştırma Biçimleri Ev Hizmetlerinde Yatılı Çalıştırılan Çocuk ve Gençler Cinsel Sömürü Mağduru (Fuhuş, Pornografi, Satış ve Trafik Konusu) Çocuk ve Gençler Genel Olarak Uluslararası ve Bölgesel Belgeler Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Dünya Turizm Örgütü INTERPOL Kavramlar Çocuk Cinsel Sömürüsü Çocuk Fuhşu Çocuk Pornografisi Çocuk Satışı Çocuk Trafiği Türk Hukuku'nda Köleliğe Benzer (Modern Kölelik Oluşturan) Kurumlar Genel Olarak Tanmda Kiralanan Çocuk ve Gençler.' Yatılı ve Ücretsiz Olarak Ev Hizmetlerinde Çalışan Çocuk ve Gençler ("Beslemeler") Yatılı Olarak Ev İşleri Öğrenen veya Yapan Çocuk ve Gençlerin Hukuksal Durumu Yasadışı Faaliyetlerde Kullanılma Uluslararası Belgeler Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Türk Hukuku'nda Yasadışı Faaliyetler l.genel Olarak Yasadışı Madde Ticareti Dilencilik Fuhuş ve Pornografi Sektöründe Kullanılma (Cinsel Sömürü Mağduru Çocuk ve Gençler) Sorunun Boyutu Hukuksal Durum Çocuk ve Gençlerin Yasadışı Faaliyetlerde Kullanılmasının Yaptırımı Yasadışı Faaliyetlerde Kullanılan Çocuk ve Gençlerin Cezai Sorumluluğu Yasadışı Faaliyetlerde Kullanılan Çocuk ve Gençlere İlişkin Güvenlik ve Rehabilitasyon Tedbirleri 209

5 XI Yapılması Gerekenler: Mevzuatın İyileştirilmesi Sosyal, Eğitsel ve Diğer Tedbirler 212 İKİNCİ BÖLÜM ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN HAKLARI &8. ULUSLARARASI, BÖLGESEL BELGELER VE TÜRK İŞ HUKUKU'NDA ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN HAKLARI 215 I. Genel Olarak 215 II. Çocuk ve Genç İşçilere İlişkin Özel Koruyucu Haklar Asgari Çalışma Yaşı Bakımından Korunma Hakkı Genel Olarak Farklı Asgari Çalışma Yaşına Tabi Tutulabilen Çocuk ve Gençler sayılı UÇÖ Sözleşmesi Kapsamı Kapsam Dışı Bırakılan İş veya Çalışma Biçimleri Uygulama Güçlükleri Nedeniyle Kapsam Dışında Bırakılabilecek İşler Eğitimin Parçası Olan İşler Sanatsal Faaliyetler Avrupa Sosyal Şartı /33/EC sayılı AB Yönergesi Türk İş Hukuku l.işk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler Kural Olarak BK Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler Özel Düzenlemelere Bağlı Olan Çocuk ve Genç İşçiler Deniz Taşıma İşlerinde Çalışan Gençler Profesyonel Sporcu Çocuk ve Gençler Kültürel, Sanatsal ve Reklam Faaliyetlerinde Çalışan Çocuk ve Gençler Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaşı Genel Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaş Sınırı Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Sosyal Şartı Avrupa Birliği Türk İş Hukuku İşK Kapsamındaki İşler İşK Kapsamı Dışındaki İşler BK Kapsamındaki İşler Özel Düzenlemelere Tabi İşler Deniz Taşıma İşleri Profesyonel Futbolcular Kültürel Sanatsal ve Reklam Faaliyetleri Hafif İşlerde Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaş Sının Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Sosyal Şartı Avrupa Birliği Türk İş Hukuku 235

6 VIII 4. Ulusal Düzenlemeler Dünya'daki Durum Britanya Almanya Fransa Türkiye'deki Durum Cumhuriyetten Önceki Dönemdeki Düzenlemeler Tanzimat Dönemi Birinci Meşrutiyet Dönemi (1876 Kanunu Esasi Dönemi) İkinci Meşrutiyet Dönemi (1909 Kanunu Esasi Dönemi) Cumhuriyet Dönemi'ndeki Düzenlemeler Teşkilatı Esasiye Kanunu Dönemi Teşkilatı Esasiye Kanunu Dönemi Anayasası Dönemi Anayasası Dönemi 114 II.Uygulamaya İlişkin Çalışmalar Uluslararası Çalışma Örgütü'nün Çalışmaları UÇÖ/IPEC Programı UÇÖ-UNICEFle Tamamlayıcı Eylem UÇÖ-UNICEF ve Dünya Bankası İşbirliği İşletmelerin Sosyal Sorumluluğunun Oluşturulmasına İlişkin Gönüllü Girişimler İşletmeler İçin Davranış İlkeleri İşletmeler İçin Sosyal Sorumluluk Standartı Sosyal Etiketleme ; ÇOCUK VE GENÇLERİN HAKLARININ, ÖZELLİKLE ÇALIŞMA HAKKININ, KURAMSAL VE HUKUKSAL ÇERÇEVESİ I. Genel Olarak 121 II. Çocuk ve Gençlerin Haklarının Sınıflandırılması Felsefi Açıdan Çocuk ve Gençlerin Hakları BM Çocuk Hakları Sözleşmesi Açısından Çocuk ve Gençlerin Haklan Geleneksel Aynm Açısından Çocuk ve Gençlerin Haklan III. Çocuk ve Gençlerin Çalışma Hakkı Çocuk ve Gençlerin Çalışma Hakkına İlişkin Öğretideki Görüşler Korumacı Görüş (Çocuklann Korunması Görüşü) Özgürlükçü/Özerkleştirici Görüş (Çocuk Haklannın Korunması Görüşü) Karma Görüş (Değiştirilmiş Korumacılık) Uluslararası, Bölgesel Belgeler ve Türk İş Hukuku'nun Çocuk ve Gençlerin Çalışma Hakkına Yaklaşımı ÇOCUK VE GENÇLERİN ÇALIŞMA HAKKININ SINIRLARI I. Genel Olarak 13g II. Çocuk ve Gençlerin Yaptıklan İşler ve Çalışma Biçimleri Rodgers ve Standing'in Yaptığı Ayrım UNICEF Uluslararası Çalışma Örgütü Türk Hukuku Çocuk ve Gençler İçin Hukuksal Olarak İş (Çalışma) Olarak Kabul Edilmeyen Faaliyetler Aile Yardımlaşması Kapsamında Olduğu Kabul Edilen Ücretsiz Çalışmalar ı

7 IX Aile İçi Ev Hizmetlerinde (İşlerinde) Çalışma Aile İçi Tarımsal İşlerde Çalışma Aile İçi Endüstride Çalışma Aile Üyeleriyle Birlikte Aile Büyüklerine Yardım Amacıyla Aile İşlerinde veya Aile Dışı İşlerde Çalışma Evlerde Yapılan Parça Başına İşlerde Aile Büyüklerine Yardım Amacıyla Çalışma Gönüllü çalışma Eğitim Formel/Örgün Eğitim Çırak Olarak Çalışma Staj Yapma Amatör Sportif Faaliyetler Yasadışı Faaliyetler Hukuksal Olarak İş (Çalışma) Kabul Edilen Faaliyetler Bağımsız Çalışma Kendi İşyerinde Kendi Ad ve Hesabına Çalışma Sokakta veya Kamusal Alanlarda Çalışma Bağımlı Çalışma Memur Olarak Çalışma İşçi Olarak Çalışma Kölelik Benzeri (Modern Kölelik Oluşturan) Kurumlar veya Zorla Çalıştırma Yasal Tedbir Nedeniyle Çalışanların Durumu 155 III. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışmasına Getirilen Sınırlamalar 156 l.yaşa İlişkin Sınırlamalar Sözleşme Yapma Ehliyetine İlişkin Sınırlamalar Sözleşmenin Şekline İlişkin Sınırlamalar İşveren veya İşveren Vekilinin Niteliğine Bağlı Sınırlamalar İşin Niteliği ve Çalışma Koşullarına İlişkin Sınırlamalar Genel Olarak Kabul Edilebilir Çalışma-Kabul Edilemez (Zararlı) Çalışma Ayrımı Kabul Edilebilir Çalışma UNICEF Uluslararası Çalışma Örgütü Kabul Edilemez (Zararlı) Çalışma UNICEF Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Bu Ayrımın Eleştirisi "Çok Kötü. Kötü ve İyi Çalışma" Ayrımı "En Kötü Çocuk Çalışması Biçimleri" Aynmı Kavram Düzenlemenin Eleştirisi Yasadışı Faaliyetlerin Çalışma Kavramına Dahil Edilmesi Zorunlu Eğitime Sistematik Zarar Veren İşlerin Kapsam Dışı Bırakılması En Kötü Çocuk Çalışması Biçimleri 171

8 1.3.3.Tehlikeli İşlerde Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaşı Uluslararası Çalışma Örgütü Tehlikeli İşlerde Genel Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaşı Belirli Koşullara Sahip Olanların Çalışabilecekleri Tehlikeli İşlerde Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaş Sınırı Tehlikeli Çalışmanın Belirlenmesi Yöntemleri İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmelerinde Asgari Yaş Sınırı Avrupa Sosyal Şartı Avrupa Birliği Tehlikeli İşlerde Genel Asgari Çalıştırılma Yaşı Belirli Koşullara Sahip Olanların Çalışabilecekleri Tehlikeli İşlerde Asgari Çalıştırılma Yaşı Türk Hvıkuku İşK Kapsamındaki Tehlikeli İşlerde Asgari Çalıştırılma Yaşı Yeraltı ve Sualtı İşleri Ağır ve Tehlikeli İşler İhtisas ve Meslek Öğrenimi Görmüş 16 Yaşını Doldurmuş Gençler Meslek Öğrenimi Görmemiş 16 Yaşını Doldurmuş Gençler Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Yönetmeliğiyle Yasaklanan İşler İşveren veya İşveren Vekilinin Niteliğine Bağlı Olarak Yasak Olan İşler İşK Kapsamı Dışındaki Tehlikeli İşlerde Asgari Çalıştırılma Yaşı l.bk Kapsamındaki Tehlikeli İşler Turizm ve Eğlence İşleri Deniz Taşıma İşleri Asgari Çalışma veya Çalıştırılma Yaşının Zorunlu Öğrenimi Tamamlama Yaşıyla Bağlantısı Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Türk Hukuku Kimlik Hakkının Korunması Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü Türk Hukuku İş Sağlığı ve Güvenliğinin Korunması Hakkı l.genel Olarak İşverenlerin Risk Değerlendirmesi (Analizi) Yapması Çocuk ve Genç İşçilerin Sağlık Yoklamalarının Yaptırılması Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Türk İş Hukuku İşK Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler İş İlişkisi Kurulmadan Önce Çocuk ve Gencin Sağlık Muayenesinin Yaptırılması 271

9 XIII İşin Devamı Süresince Çocuk ve Gencin Periyodik Sağlık Muayenesinin Yaptırılması İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler l.bk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler Özel Düzenlemelere Tabi Çocuk ve Genç İşçiler l.iş İlişkisi Kurulmadan Önce Çocuk ve Gencin Sağlık Muayenesinin Yaptırılması İşin Devamı Süresince Çocuk ve Gencin Periyodik Sağlık Muayenesinin Yaptırılması Çocuk ve Genç İşçilerin Kendilerine Uygun İşe Yerleştirilmeleri Çocuk ve Genç İşçilerin Özellikle Kendilerini Etkileyen Tehlikelere Karşı Korunmaları Çocuk ve Genç İşçilerin Mesleki Tehlikeler, Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri ve Yasal Halt ve Sorumlulukları Konularında Eğitilmeleri İşverenlerin Yükümlülükleri Devletin Yükümlülükleri Çocuk ve Gençlerin Eğitimi Ailelerin Eğitimi İşverenlerin ve İlgili Çalışanların Eğitimi Çocuk ve Genç İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirlerine Uyup Uymadığının Denetimi Çalışma Süreleri Bakımından Korunma Hakla Genel Olarak Normal İş Süresi Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Çocukların Çalışma Süreleri Mesleki Eğitim Gören Çocukların Çalışma Süreleri Zorunlu Eğitime Tabi Çocukların Çalışma Süreleri Zorunlu Eğitime Tabi Olmayan Çocukların Çalışına Süreleri Gençlerin Çalışma Süreleri Türk İş Hukuku l.işk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler Okula Devam Eden Çocuk ve Gençlerin Çalışma Süreleri Okulun Açık Olduğu Dönemler Okulun Kapalı Olduğu Dönemler Okula Devam Etmeyen Çocuk ve Gençlerin Çalışma Süreleri İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Süreleri l.bk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Süreleri DenîşK Kapsamındaki Gençlerin Çalışma Süreleri Çalışma Süresinin Düzenlenmesinde Çocuk ve Genç İşçinin Öğrenim Hakkının Gözetilmesi Fazla Çalışma Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Birliği Türk İş Hukuku l.işk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler Olağan Hallerde Fazla Çalışma Zorunlu ve Olağanüstü Hallerde Fazla Çalışma 298

10 xrv İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler l.bk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler DenİşK Kapsamındaki Gençler Dinlenme Hakkı Ara Dinlenmesi Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Birliği Türk İş Hukuku l.işk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler l.bk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler DenİşK Kapsamındaki Gençler Gece Dinlenmesi Uluslararası Çalışma Örgütü Belirli Sektörlere İlişkin Belgeler Sanayii İşleri Tarım İşleri Deniz İşleri Diğer İşler Bütün Sektörleri Kapsayan Belgeler Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Çocuk İşçiler Genç İşçiler Gece Çalıştırma Yasağının İstisnaları Gece Dinlenme Süresinin İstisnaları Türk İş Hukuku İşK Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler Gece Süresi Gece Çalıştırma Yasağı İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler 3 0g BK Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler DenİşK Kapsamındaki Gençler Haftalık Dinlenme Süresi 3 0 Q Uluslararası Çalışma Örgütü 3 0 g Avrupa Birliği Türk İş Hukuku Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Dinlenme Yıllık Dinlenme Uluslararası Çalışma Örgütü Avrupa Konseyi Avrupa Birliği Türk İş Hukuku İşK Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler İşK Kapsamı Dışındaki Çocuk ve Genç İşçiler l.bk Kapsamındaki Çocuk ve Genç İşçiler DenİşK Kapsamındaki Gençler 31g 6. Din ve Vicdan Özgürlüğü Açısından Korunma Hakkı İşyerinde Şiddetten Korunma Hakkı Çocuk ve Gençlere Yönelik Şiddet Kavramı 320 L

11 XV 7.2. Çocuklara Yönelik Şiddet Biçimleri Çocuklara Yönelik Fiziksel Şiddet Çocuklara Yönelik Cinsel Şiddet Çocuklara Yönelik Duygusal (Psikolojik) Şiddet İşyerinde Şiddete Karşı Hukuksal Koruma Birleşmiş Milletler Avrupa Konseyi Uluslararası Çalışma Örgütü Türk Hukuku 332 III.Eşit İşlem Görme Hakkı ve Ayrımcılık Yasağı Genel Olarak Çocuk ve Genç İşçilerin Kendi Aralarında Ayrımcılık Biçimleri Mevzuattan Kaynaklanan (Şekli) Ayrımcılık Sağlanan Koruma Derecesinden Kaynaklanan Ayrımcılık Eğitimden Yararlanma Olanağı Açısından Ayrımcılık Yaşa Dayalı Ayrımcılık Uygulamadan Kaynaklanan (Fiili) Ayrımcılık Mevzuatın Uygulanmamasından Kaynaklanan Ayrımcılık Cinsiyet Ayrımcılığı Çocuk ve Genç İşçilerin Kendi ve Yetişkin İşçilerle Aralarında Yaşa Dayalı Ayrımcılık Asgari Ücret ve Ücrette Yaşa Dayalı Ayrımcılık (Ekonomik Şiddet) Asgari Ücrette Yaşa Dayalı Ayrımcılık Ücrette Yaşa Dayalı Ayrımcılık Sendika Hakkı Açısından Ayrımcılık Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü Sendika Özgürlüğü İş İlişkisinin Sona Erdirilmesinde Ayrımcılık Sosyal Sigorta Hakkı Açısından Ayrımcılık 366 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN HAKLARININ KORUNMASI & 9.TÜRK İŞ HUKUKUNDA ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN HAKLARININ KORUNMASI 373 I.Çocuk ve Genç İşçilerin Haklarının Korunmasının Dayanakları Hukuksal Düzenlemeler Devlete İlişkin Düzenlemeler Devletin Yükümlülükleri Ulusal Mevzuatı Uluslararası Sözleşmelerle Uyumlu Hale Getirme Mevzuatı Gözden Geçirme ve Yenileme Mevzuatın Uygulanmasının Denetimi İş Denetimi Uluslararası Mevzuatta Durum TÜrk İş Hukuku'nda Durum Devlet Denetim Örgütü Merkezi Yönetimdeki Denetim Birimleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu İş Müfettişlerinin Yaptığı Denetimin Kapsamı Çocuk ve Genç İşçilerin Bildirilmesi 381

12 XVI Çocuk ve Genç İşçilere İlişkin Belgelerin Saklanması ve Gösterilmesi İşçinin Kimlik Bilgilerinin Saklanması ve Gösterilmesi Sağlık Raporlarının Saklanması ve Gösterilmesi Mevcut İş Denetimi Sisteminin Yetersizliği ve Nedenleri İŞ Müfettişlerinin Sayısının Azlığı İş Müfettişlerinin Görevlerinin Çeşitliliği ve Uznıanlaşmamaları 386 L ] Geleneksel Denetim Yönteminin Yetersizliği l.l Sigorta Teftiş Kurulu Sağlık Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Turizm Bakanlığı MUİİ Savunma Bakanlığı Emniyet Örgütü Yerinden Yönetim Örgütü İçindeki Denetim Birimleri Belediyeler İl Özel İdareleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Denetimi İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Oluşum Biçimi İŞ Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Görev ve Yetkileri Uluslararası Yükümlülükleri Rapor Etme Türkiye'nin AB Karşısındaki Yükümlülüğü Eğitim Çocuklar ve Aileleri İçin Destek Kamuoyunda Duyarlılık Oluşturma Özel Risk Gruplarına ve Kız Çocuklarının Özel Durumuna Önem Verme İnceleme, Araştırma Yapma ve İstatistiki Veriler Toplama Eylem Programlan Oluşturma ve Bunlara Bütçe Ayırma Ulusal ve Uluslararası İşbirliği Yapma 3 gg Ulusal İşbirliği İşveren Örgütleri.' 3 9 Q İşçi Örgütleri Sivil Toplum Örgütleri ve Hükümetdışı Kuruluşlar Uluslararası İşbirliği ÇSGB Çalışan Çocuklar Bölümü Türkiye'de Çocuk Haklan Sözcülüğü (Ombudsperson/ Ombudsman) Bürolan İhtiyacı Anne ve Babaya İlişkin Düzenlemeler İşverenin Gözetme Borcuna İlişkin Düzenlemeler İşverenin İş Sözleşmesinden Doğan Gözetme Borcu 4 I Q &10.ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN HAKLARINA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI I. Devletin Sorumluluğu 412 II. Anne ve Babanın Sorumluluğu 413 III. İşverenin Sorumluluğu Ceza Hukuku Sorumluluğu Hukuksal Sorumluluğu 414 3gy

13 XVII 2.1. İşverenin "Sözleşme Görüşmelerinde Kusur"dan Doğan Sorumluluğu İşverenin Sözleşmenin Devamı Sırasındaki Sorumluluğu İşverenin Kendi Fiillerinden Ötürü Sorumluluğu İşverenin İşveren Vekillerinin Fiillerinden Ötürü Sorumluluğu İşverenin İşçilerinin Fiillerinden Ötürü Sorumluluğu İşverenin İşçileri Dışındaki Üçüncü Kişilerin Fiillerinden Ötürü Sorumluluğu İşverenin Sözleşmenin Feshindeki Sorumluluğu İş Sözleşmelerinin Geçersizliği ve İptal Edilebilirliği İş Sözleşmesinin ve Hukuksal İşlemlerin Geçersizliği Tam Geçersizlik Geçersiz İş Sözleşmesi Yerine Getirilmediğinde Durum Geçersiz İş Sözleşmesi Yerine Getirildiğinde Durum Kısmi Geçersizlik İptal Edilebilirlik Çocuk ve Genç İşçinin İşverene Karşı Başvurabileceği Hukuksal Yollar İşi Yapmaktan Kaçınma Hakkı Genel Olarak İŞ Sağlığı ve Güvenliği Tedbirlerine Aykırılık Ücretin Ödenmemesi Hukuka Aykırı İşi Yapmama Hakkı İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Fesih Hakkı Genel Olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirlerine Aykırılık İşyerinde Şiddet Dava Yoluna Başvurma Hakkı İla (Eda) Davası Tespit Davası İşe İade Davası Tazminat Davaları Devletin İşverene Karşı Başvurabileceği Hukuksal Yollar İdari ve Cezai Yaptırımlar İdari Yaptırımlar İdari Para Cezalan Asgari Çalışma Yaşına Aykırılık Okula Gönderme Yükümlülüğüne Aykırılık Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırma Yasağına Aykırılık Yer ve Sualtında Çalıştırma Yasağına Aykırılık Ücretle İlgili Hükümlere Aykırılık Yasal İş Süresine Aykırılık Gece Çalıştırma Yasağına Aykırılık Ara Dinlenmelerine Aykırılık Hafta Tatili ve Genel Tatil Hakkına Aykırılık lo.yıllık Ücretli İzin Hakkına Aykırılık İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümlerine Aykırılık Kimlik Bilgilerinin Saklanması Yükümlülüğüne Aykırılık Sağlık Raporu Alma Yükümlülüğüne Aykırılık Eşit Davranma İlkesine Aykırılık Yazılı Belge Verme Zorunluluğuna Aykırılık İş Yaşamının Denetim ve Teftişi İle İlgili Hükümlere Aykırılık 445

14 XVIII İşyeri Bildirgesi Verme Yükümlülüğüne Aykırılık İşin Durdurulması veya İşyerinin Kapatılması Asgari Çalışma Yaşına Aykırılık Yasal İş Süresine Aykırılık Gece Çalıştırma Yasağına Aykırılık İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirlerine Aykırılık Genel Ahlaka, Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğüne veya Anayasa Düzenine Aykırılık Asgari Çalışma Yaşı Hükümlerine Aykırılık Nedeniyle Geminin Yola Çıkmasına İzin Vermeme Asgari Çalışma Yaşı Hükümlerine Aykırılık Nedeniyle Ruhsatname Şartname ve İmtiyazlann Feshi Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışmaktan Alıkonması Cezai Yaptırımlar Asgari Çalışma Yaşına Aykırılık İlköğrenim Yükümlüsünü Çalıştırma Yasağına Aykırılık Yasal İş Süresine Aykırılık Gece Çalıştırma Yasağına Aykırılık Genel Ahlaka, Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğüne veya Anayasa Düzenine Aykırılık Okula Gönderme Yükümlülüğüne Aykırılık Sosyal Sigortalar Kurumu'nun İşverene Rücu Etmesi Ailelerin İşverene Karşı Başvurabileceği Hukuksal Yollar Manevi Tazminat Davası Destekten Yoksun Kalma Davası 458 &11.SONSÖZ 459 YARARLANILAN KAYNAKLAR 461