HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI SONUÇ RAPORU. : Erzurum Polat Renaıssance Otel. : Kaçakçılık Ve Uyuşturucu Suçları

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI SONUÇ RAPORU TOPLANTI YERİ : Erzurum Polat Renaıssance Otel TOPLANTI TARİHİ : 22,23 / Eylül /2012 GRUP ADI KONU GRUP BAŞKANI KÂTİP : 3. Grup 2. Masa : Kaçakçılık Ve Uyuşturucu Suçları : Ali DOĞAN, Hatay, Cumhuriyet Başsavcı vekili : İbrahim YEŞİLYURT TOPLANTI RAPORU TARTIŞILAN KONU: Grup başkanının toplantının amacı ve tartışmanın yöntemi ile ilgili yaptığı kısa açıklamadan sonra, daha önce dağıtılan konu başlıkları dikkate alınmak suretiyle tartışma açıldı. Yerel mahkemeden gelen meslektaşlarımıza ana konu başlıkları ve alt konu başlıkları, hakkında söz verilerek bilgi alışverişinde bulunuldu. Aşağıda belirtilen sonuçlara varıldı. KAÇAKÇILIK SUÇLARI Öncelikle sunumumuza hepimizin bildiği ancak daha çok da kaçakçılık suçlarına yakışan biz sözle başlamak istiyorum. Bir ceza hukukçusu "suçu toplum hazırlar, sanık işler" demiştir. Ülkemizdeki kaçakçılık suçunun toplumsal altyapısını bundan güzel ifade edebilecek bir söz hatırlamıyorum. Çünkü toplumumuzda kaçakçılık eyleminin suç olarak algılandığından emin değilim. Zira bir eşya kaçak olarak yurda girip herhangi bir pasaja ya da işhanına ürün olarak yerleştiğinde ucuz olması da dikkate alınarak herkes tarafından kabul görmekte, alınmakta hatta deyim yerinde ise aklanmaktadır. Bu yanlış bir tavır olmakla birlikte ülkemizdeki vergi oranları ile komşu ülkelerdeki aynı malın vergi oran farklılığı ülkemize göre o malın fiyatının komşu ülkede çok ucuz olması kaçakçılığı özendiren ve önlenmesini zorlaştıran bu suçu 1

2 işleyenlerde haklılık duygusunu oluşturan unsurlardır. Kaçakçılığın tanım, ceza ve kaçak eşyanın miktarının makul tanımlarla belirlenmesi bu eleştiriyi önleyecektir. Yine kaçakçılık mevzuatında özelde 5607 S.Y.da sık sık değişiklik yapılması örtülü af anlamına gelen düzenlemeler yapılması kaçakçılık suçları ile mücadeleyi ve yargılamayı zorlaştırmaktadır. Ayrıca bu tip toplantılarda mümkün ise her tartışma grubunda ilgili Yargıtay dairesinden bir üye ya da tetkik hâkiminin bulunması ciddi anlamda fayda sağlayacağı ve uygulama birliğine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Genel olarak sorunlar çözüm önerileri aşağıdaki belirtilmiştir. 1-KAÇAKÇILIK-HAGB UYGULANMASINDA ZARAR TANIMI SORUNU: Zarar kavramında uygulama birliği yoktur. Zira müdahil kurum olarak TAPDK olduğu davalarda bu kurum zararını olmadığını belirttiği durumlarda vergi zararı için gümrük idaresine sorulması istenmektedir. Ancak Yargıtay uygulanmasında gümrük müdahil olamaz şeklinde görüş belirtmektedir. Yine 7. C.D. Zarar tanımına vergi kaybının da dahil edilmesini gerektiği görüşündedir. Bu durumda HAGB uygulamasında zarar tanımında objektif zarar tanımlama esas alınacaktır. Tartışma grubumuzun çoğunluk görüşü: Öncelikle zararı gümrük değil mahkeme tespit etmelidir. Bu suçlarda gümrüğü de müdahil olarak kabul etmeliyiz. Bu tür durumlarda kayba konu vergilerin toplamı esas alınmalıdır ve gümrük sahasında yakalanmış ise zararın olmadığı, Ancak kaçak mal ülkeye girmiş ise zararın varlığı kabul edilmelidir. Cumhuriyet Savcısı sayın Emre Giray Görmez'in muhalefet görüşü; bu tür durumlarda gümrüğün herhangi bir zararının olduğunu düşünmemektedir. 2-KAÇAKÇILIK DAVALARINDA HAGB'YE İTİRAZDA KANUN YOLUNUN SINIRLARI NEDİR? Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Sanığın bu tür durumda HAGB'ye itiraz ettiği ancak müdahil ya da savcının itiraz etmediği durumlarda inceleme tıpkı aleyhe temyiz olmadığı 2

3 durumlardaki gibi sanığın itiraz ettiği hususlarla sınırlı olmalı ve sanığın aleyhine sonuçlara gidilmemelidir. 3-KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA 5015, 4733, 5607 S.Y.NIN BİRLİKTE UYGULANMASI SORUNU: 5015, 4733, 5607 S.Y.nın hükümlerinin birlikte ihlal edildiği bir suçta 3 yasaya ihlalden dolayı dava açıldığında, Örneğin 1. Olayda bir tır kaçak sigara yakalandığı varsayıldığında 4733 S.Y.nın 8/4 Maddesine göre 2 yıl hapis cezası (HAGB) uygulanacak iken; 2. Örnek olayda 3 kg şeker (5607 S.Y.nın 3/5 maddesine göre 6 ay), 5 kutu sigara(4733 S.Y.nın 8/4 maddesine göre 2 yıl hapis), 2 teneke mazot (5015 S.Y.nın ek madde 5/1 maddesine göre 2 yıl hapis) yakalandığında toplam 4 yıl 6 ay hapis cezasına mahkumiyet ortaya çıkmaktadır ki buradaki yasal uygulamalar arasındaki çarpıklık sonuç cezalarda kendini göstermektedir. Bu nedenle burada büyük bir ceza adaletsizliği ortaya çıkmaktadır. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: 5015, 4733 ve 5607 S.Y.nın birlikte ihlal edildiği suçlarda fikri içtima uygulanmak sureti ile en ağır yasa ihlalinden dava açılmalı ve karar verilmelidir. 4-KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA MÜSADERE, EL KOYMA VE HAGB-MÜSADERE ÇELİŞKİSİ SORUNU: Bu suçlarda el koyma sonrasında 5 yıl sonra araç iade edildiğinde ciddi ekonomik kayıplar ve mağduriyetler yaşanmaktadır. Ayrıca müsadere eski TCK'da feri ceza, yeni TCK'da ise güvenlik tedbiri olarak tanımlanmıştır. HAGB uygulamasında müsadere kararı da yer aldığında söz konusu karar uygulamada itiraz yoluna tabi olmaktadır. HAGB yasal düzenlemesi gereğince 5 yıl deneme müddeti sonunda sanık suç işlememiş ise dava bütün sonuçları ile ortadan kalkacağı için müsadere hükmü de ortadan kalkacaktır. Ancak örneğin; kaçakçılıkta kullanılan bir tırın müsadere edildikten sonra deneme müddeti olan 5 yılın sonunda suç işlenmemesi nedeniyle mahkeme kararının ortadan kaldırılmasından dolayı müsadere kararının da ortadan kalkacağı, bu durumda bu tırın sahibine iade edileceği düşünüldüğünde 5 yıl boyunca bekletilen tırın şahsa iade edilse dahi iade edilen kişinin ciddi 3

4 bir ekonomik kayba ve yıkıma uğrayacağı ve bunun sonucunda devletin büyük tazminatlara mahkum olacağı, uygulamada da böyle sonuçların ortaya çıktığı görülmektedir. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Öncelikle kaçakçılık suçlarında soruşturma ivedilikle yürütülmelidir. Çünkü ortada ciddi bir ekonomik değer taşıyan suç konusu vardır. Yargıtay'ın müsadere konusundaki "kaçak eşya aracın büyük kısmını kapsamıyor ya da bu eşya araç olmadan taşınabilecek bir eşya ise araca el konulmamasına ilişkin" görüşü el koyma aşamasında da aynen uygulanmalıdır. Ayrıca kaçakçılık da HAGB uygulamasının yapılamayacağına ilişkin yasaya açık hüküm konmalıdır. HAGB ile müsadere kurumu birbiri ile çelişmektedir. Yine müsaderenin ayrı bir karar olarak temyize tabi bir hüküm olması gerekmektedir. 5-KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA SUÇ YERİ SORUNU: Söz konusu kaçak eşyanın yurda girdiği, taşındığı, gönderildiği ve yakalandığı yerler farklı olduğunda yetki konusunda ciddi sorunlar çıkmaktadır. Bu konuda tartışma grubumuzda; Sayın ACM Başkanı Sezgin Güverçin; suç yerinin kaçak eşyanın yakalandığı yer, Sayın ACM Başkanı Hüseyin Uğurlu; suç yerinin belirlenmesinde usul ekonomisinin dikkate alınmasını ve buna göre belirlenmesini, Sayın Cumhuriyet Başsavcısı Hakan Dündar; suç yerinin kaçak eşyayı gönderen yer, Sayın C.Savcısı Emre Giray Görmez; suç yerinin kaçak eşyayı gönderen yer olduğu ve kargo görevlilerine de yaptırım uygulanması gerektiği, Sayın C.Savcısı Onur Büyükhatipoğlu; suç yerinin kaçak eşyayı gönderen yer, Sayın Hakim Mehmet Soner Özoğlu; suç yerinin kaçak eşyanın yakalandığı yer olduğunu, Sayın C.Başsavcı Vekili Ali Doğan; suç yerinin kaçak eşyayı gönderen yer olduğunu düşünmektedirler. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: suç yeri konusunda özel yetki kuralı belirlenmesi gerekmektedir. 4

5 6-TOPLU KAÇAKÇILIK SUÇLARI TANIMI: Uygulamada bir araçta kaçak eşya yakalanmakla birlikte 4-5 kişinin yakalandığında şahısların çoğunlukla orada tesadüfen bulunduklarını savundukları görülmektedir. Bu da uygulamada toplu kaçakçılık tanımında sorunlarla karşılaşıldığını göstermektedir. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Toplu kaçakçılık suçlarında toplu kaçakçılığın varlığı diğer deliller ile ispat edilmeli, sadece bazı kişilerin bir arada yakalanmaları tek başına bir delil olarak algılanmamalıdır. 7-KAÇAKÇILIKTA GÖREV UYUŞMAZLIĞI: Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Kaçakçılık suçlarındaki görev uyuşmazlıklarına Yargıtay 5. C.D.nin tümü ile bakması yerine suç içeriği ile ilgili hangi dairenin görevine ilişkin ise o daireye gönderilmesi ve bu konudaki kararlarda Yargıtay 5 C.D.nin kararlarının ayrıntılı, gerekçeli olması gerektiğinin faydalı olacağı düşünülmektedir. 8-SADECE KAÇAK SİGARA YAKALANDIĞI DURUMLARDA HANGİ YASANIN UYGULANACAĞI SORUNU: Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Söz konusu kaçak eşyanın yurtdışı menşei belirlenmiş ise 5607 S.Y.nın, belirlenememiş ise 4733 S.Y.nın uygulanması gerektiği düşünülmektedir S.Y.DA GÖREVLİ MAHKEME SORUNU: Tartışma grubumuzun çoğunluk görüşü: Birden fazla Asliye Ceza Mahkemesi olan yerlerde 4733 S.Y.dan dava açılırken 1. Asliye Ceza Mahkemesinin seçilmemesi genel Asliye Ceza Mahkemesi tevzisine gönderilmesi, zira yasada bu konuda ayrı bir düzenleme bulunmadığı, ancak ayrı düzenleme yapılırsa 1. Asliye Ceza Mahkemesinin görevlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Sayın C.Savcısı Onur Büyükhatipoğlu; görevle ilgili yasal düzenleme yapıldığı takdirde bu suçun daha çok vergi hukukunu ilgilendiren yönünün bulunduğunu, bu nedenle vergi mahkemelerinin görevli olmasının gerektiğini belirtmiştir. Sayın meslektaşlarımıza tartışma grubumuzun söz konusu görüşleri saygı ile sunulur. UYUŞTURUCU SUÇLARI 5

6 1-UYUŞTURUCU SUÇLARINDA MUHBİR (GİZLİ TANIK) VE GİZLİ SORUŞTURMACI SORUNU: 2313 S.Y. değişikliği sırasında muhbirlerin yasa metninden çıkarılması nedeniyle Yargıtay 10. C.D.nin içtihatlarında şayet muhbir biliniyor ise tanık olarak dinlenmesi ve delillerin toplanması yönünde görüş bildirmiştir. Oysa uygulamada kolluk uyuşturucu ticareti suçuna kaçakçılık yönünden baktığı için muhbirin kimliğini açıklamak istememektedir. Kaldı ki olayın ve olayın olduğu yerin özelliğine göre muhbirlerin kimliğinin açıklanması hayatlarını dahi tehlikeye atabilmektedir. Bu nedenle muhbirin can güvenliği sorunu oluşmaktadır. Yasada gizli soruşturmacının kamu görevlisinden belirlenebileceği hükmü uygulamaya ve suçla mücadeleye uygun düşen bir düzenleme değildir. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Yasa uygulaması bu hali ile muhbirlerin can güvenliğini tehlikeye düşürmektedir S.Y. değişikliği bu konuda isabetli olmayıp yeni yasal düzenleme gerekmektedir. Çünkü uygulamacı olayın özelliğine göre herhangi bir kişiyi gizli soruşturmacı olarak görevlendirebilmelidir. 2-UYUŞTURUCU SUÇLARINDA CEZA TESPİTİ YÖNÜNDE FARKLI UYGULAMALAR SORUNU: Uyuşturucu suçlarında ülkemiz mahkemeleri arasında verilen ceza miktarı yönünde bir uyum bulunmamakta ve benzer eylemlere farklı cezalar verilmektedir. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Bu nedenle uygulama benzerliği oluşturmak ve uyuşturucu ticareti ile ilgili suçlarda belli kıstaslar belirleyerek farklı ceza uygulamalarının önüne geçmek açısından ACM Başkanlarının katılımının sağlandığı toplantılar yapılıp bu konu tartışılmalıdır. 3-UYUŞTURUCUNUN İMHASI SORUNU: Ele geçirilen uyuşturucunun sadece il merkezinde imhası düzenlemesi yerinde bir düzenleme değildir. Bu ilçe adliyeleri adli emanetlerinde uyuşturucu maddelerinin gereksiz yere emanette beklemesi sonucunu doğurmaktadır. 6

7 Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Uyuşturucu imhası konusunda il olmasa dahi Ağır Ceza Merkezlerine yetki verilmelidir. 4-UYUŞTURUCU SUÇLARINDA ÖDÜL YÖNETMELİĞİ SORUNU: Kolluk özellikle ödül yönetmeliğinin adli yargılama ile paralel hükümler içermemesi nedeniyle uyuşturucu suçlarında sadece uyuşturucuyu yakalama konusuna yoğunlaşmakta, sonrasındaki aşamalar ile aynı gayretle ilgilenmemektedir. Yine bu nedenle ülkemizdeki uyuşturucu ticaretine ilişkin uyuşturucu güzergahında yer alan kaçakçılık organize suçlarla mücadele birimleri arasında yeterli işbirliği içerisinde bir çalışma yoktur. Sırf ödül alabilmek için gerçekte olay yerinde hazır olmadığı halde olarca emniyet görevlisinin uyuşturucu yakalama tutanağına imza attığı zaman zaman dile getirilmekte olup bunun yargılamalarda tanık olarak dinlemesi gereken kişilerin tespitinde sorunlara yol açacağı gibi, böyle bir uygulamanın da tespit edildiği takdirde evrakta sahtecilik suçunu oluşturacağı ve yasal sorumluluk gerektireceği ortadadır. Tartışma grubumuzun ortak görüşü: Ödül yönetmeliğinin değiştirilmesi, imzası olmasa dahi uyuşturucu yakalanmasında emeği geçen kolluk görevlilerine de hak tanınması böylesi yasal sakıncaları önleyecektir S.Y. VE TCK.NIN 188. MADDESİ ARASINDAKİ UYGULAMA SORUNU: Tartışma grubumuzun ortak görüşü: 2313 S.Y. hükümlerinin TCK.nın 188. maddesine bir fıkra olarak eklenmesi mevzuat birlikteliğini sağlayacaktır. Sayın meslektaşlarımıza tartışma grubumuzun söz konusu görüşleri saygı ile sunulur. 7