İLAÇLARIN GÜVENLİ TRANSFERİ VE TEHLİKELİ İLAÇ KIRILMALARINDA MÜDAHALE PELİN DÜZENLİ ECZACI

Transkript

1 İLAÇLARIN GÜVENLİ TRANSFERİ VE TEHLİKELİ İLAÇ KIRILMALARINDA MÜDAHALE PELİN DÜZENLİ ECZACI

2 İLAÇLARIN GÜVENLİ TRANSFERİ Eczanede hazırlanan ilaçların servislere ulaşması veya servis içinde transferi sürecini kapsar. Bu süreçte; -Eczanede hazırlanan ilaçlar sağlam poşetlere ve kutulara doldurulmalı. -İlaçlar taşıma personeli tarafından en kısa sürede servise götürülmelidir.

3 İLAÇLARIN GÜVENLİ TRANSFERİ Taşıma personeli taşıma kutu veya poşetlerini yırtılma, dökülme ve kırılmaya karşı tedbirli olarak taşıması konusunda eğitilmelidir.

4 SOĞUK ZİNCİR İLAÇLAR Soğuk zincir ilaçlar hazırlandıktan sonra taşıma personeli gelene kadar buzdolabında muhafaza edilmelidir. Bu ilaçlar taşıma görevlisine buz aküsü ile teslim edilmelidir. Bu grup ilaçların özellikle hızlı bir şekilde servise ulaştırılması ile ilgili taşıma görevlisi bilgilendirilmelidir.

5 TEHLİKELİ İLAÇLAR Tehlikeli ilaç nedir?

6 TEHLİKELİ İLAÇLAR Tehlikeli ilaçlar doğal yapısında bulunan toksisiteye bağlı olarak mesleki maruziyet açısından sağlık personeli için tehlike arz eden ajanlardır NIOSH a (Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü) göre tehlikeli ilaçlar hayvanlar veya insanlar üzerinde aşağıda yer alan altı karakteristik etkiden en az birini sergileyen ilaçlarıdır:

7 karsinojenik düşük dozda organ toksisitesi teratojenik Benzer yapı /toksisite profili genotoksik Reproduktif toksisite

8 NIOSH TEHLİKELİ İLAÇ LİSTESİ Büyük çoğunluğu antineoplastik ilaçlardan oluşur. diğerleri; Bazı antibiyotikler (örn:kloramfenikol), Bazı antiviraller (örn:gansiklovir, entekavir, zidovudin, valgansiklovir) Bazı aşılar, örn:(bcg) Topikal retinoidler, (örn:tretionin) İmmunosupresif ajanlar (örn:mikofenolat mofetil, mikofenolikasit, azatiopirin, takrolimus, everolimus) Bazı hormonlar (örn:estradiol, östrojen-progesteron kombinasyonları) Diğer sınıflardan etken maddeler (örn:bosentan, vigabatrin, klonazepam, risperidon vb.) bulunmaktadır.

9 ULUSAL DÜZEY Ülkeler, uluslararası kurumlarca belirlenen listeleri baz alıp, kendi ülkelerinde bulunan ilaçlarla karşılaştırmalı; Eğer ülkelerinde uluslararası listelerde yer almayan etken maddeler de kullanılıyorsa, yetkili kuruluş güvenlik bilgi formları, ilaç kısa ürün bilgileri, üreticiler veya sağlık otoritelerince yayınlanan uyarılar ve literatürde yer alan rapor ve olgu çalışmalarına dayanarak, bu etken maddeleri değerlendirip sınıflandırmalıdır.

10 /pdfs/ pdf

11 MARUZİYET YOLLARI Deri absorbsiyonu: Bilinen temel yol temas.örneğin ilaç flakonlarının kontamine olmuş dış yüzeyleri ile temas, kontamine çalışma yüzeyleri, bu ilaçlarla tedavi edilen hastaların çarşafları ve dışkıları, ilaç sızıntıları. Bu konuda eldiven takılması ve el yıkama çok önemli tedbirlerdir. Ağızdan alım(injesyon) : Kontamine yiyeceklerin yenilmesi ve kontamine olmuş parmakların, cisimlerin ağza götürülmesi

12 MARUZİYET YOLLARI İnhalasyon yolu:tehlikeli ilaçların bazıları uçucu özelliktedir ve buhar oluşturur dolayısıyla inhalasyon yoluyla maruziyete yol açar. Kiffmeyer tarafından 2002 de yapılan bir çalışmada incelelen 6 etken maddenin(karmustin, sisplatin, siklofosfamit, etopozit, fluorourasil,fosfomisin) uçucu olma ve buhar oluşturma özelliğinde olduğu gösterilmiştir. Gaz formundaki siklofosfamidin ölçümü sonucunda 15 numunenin 7 sinde siklofosfamit varlığı tespit edilmiştir.

13 TEHLIKELI İLAÇLARLA ÇALıŞAN PERSONEL Tehlikeli ilaçların hastane içerisindeki döngüsünün herhangi bir basamağında yer alan kişiler bu kapsamdadır. İlaçları eczaneye teslim alan eczane personeli, ilaçları servise taşıyan görevli, ilaç hazırlamada görevli hazırlama personeli, hazırlanan ilacın hastane içerisinde taşınmasından sorumlu kişiler, ilaçların uygulanmasında görev alan hemşireler, kontamine atıkların paketlenmesi ve taşınmasında görevli kişiler, tehlikeli ilaçlarla tedavi edilen hastalar aracılığıyla kontamine olan çarşaflarla işlem yapan çamaşırhane personeli ve genel temizlik personeli tehlikeli ilaçlardan etkilenmektedir.

14 TEHLİKELİ İLAÇLARIN TRANSFERİ Tehlikeli ilaçları taşımadan sorumlu görevli personel, dökülme durumunda kontamine alanın işaretlenmesi ve yardım çağırma gibi konularda eğitim almış olmalıdır Tehlikeli ilaçlar kurum içindeki diğer bölümlere taşınırken ilaçların fiziksel bütünlüğünü, stabilitesini ve sterilitesini koruyacak kutu ve materyaller seçilmelidir. İlaçlar korunurken aynı zamanda taşıyan personelde korunmalıdır.

15 TEHLİKELİ İLAÇLARIN TRANSFERİ Hazırlanan ilaç torbaları, sızıntı olması durumunda sızıntının farkedilmesini kolaylaştıracak şekilde emici materyal ile desteklenmeli ve torbalara sızdırmaz, şeffaf ek paketleme yapılmalıdır. Hazırlanan son ürünün taşınması sırasında dış paket içerisinde sızıntı fark edilmesi durumunda hazırlanan ilaç tehlikeli atık olarak değerlendirilmelidir.

16 TEHLİKELİ İLAÇLARIN TRANSFERİ Çalışanlar, tehlikeli ilaçları paketinden çıkarırken, temizlerken ve saklama alanına yerleştirirken kişisel koruyucu donanım olarak koruyucu önlük, maske ve 2 çift eldiven takmalıdır. İlaç flakonu/ampulü ile doğrudan temas eden paketleme materyalleri tehlikeli atık olarak değerlendirilmelidir. Tehlikeli ilaçların kurum içerisinde taşınmasında şiddetli bir kuvvetle ve yüksek hızla çalışan pnömatik tüp taşıma sistemleri kullanılmamalıdır. Aksi takdirde kaza sonucu kırılma,patlama ve dökülme yaşanması durumunda hava sirkülasyonu nedeniyle kontaminasyondan tüm hastane etkilenebilir ve ciddi boyutta maruziyet oluşabilir.

17 DÖKÜLME KİTİ İÇERİĞİ

18 DÖKÜLME KİTİ İÇERİĞİ Yazılı kit kullanım kılavuzu Dökülme alanı izole etmek ve personeli uyarmak üzere uyarı levhası Emici olmayan koruyucu önlük, galoş, baş kılıfı, gözlük veya yüz koruyucu kalkan ve uygun respiratuvar maske, tehlikeli maddelere dayanıklı 2 çift eldiven Kırık parça ve tozlar için plastik kürek ve süpürge Düşük hacimdeki sıvıların emilmesi için dökülme örtüsü

19 DÖKÜLME KİTİ İÇERİĞİ Konsantre alkali deterjan çözeltisi Deterjanı doğru konsantrasyonda çözecek miktarda şişelenmiş su Dökülme/kaza rapor formu Yüksek hacimde sıvı emme özelliğine sahip örtü veya yastık İki adet tehlikeli atık torbası

20 TEHLİKELİ İLAÇ KIRIKLARINDA MÜDAHELE A-Dökülmenin gerçekleştiği alandaki personel bilgilendirilmeli ve uyarılmalıdır. Alana giriş kısıtlanmalıdır. B-Dökülme kitine derhal erişilmeli, kişisel koruyucu donanımlar şu sırayla giyilmelidir: maske, bone, önlük, gözlük/yüz koruyucu kalkan ve eldivenler C-Sıvı dökülmelerde yeterli miktarda emici materyal(örtü,yastık,paspas) dökülen sıvı üzerine yerleştirilmelidir. Toz madde dökülmelerinde, yeterli miktarda emici materyal suyla ıslatılarak toz üzerine yerleştirilmeli ve tozun çözünerek materyal tarafından emilmesi sağlanmalıdır.

21 TEHLİKELİ İLAÇ KIRIKLARINDA MÜDAHELE D-Kontamine olmuş örtü/yastık/paspas toplanmalıdır. Cam kırığı ve toz artıkları olması durumunda bunlar süpürge ve kürekle alınmalıdır. Tüm bu maddeler tehlikeli atık olarak atılmalıdır. E-Dökülme tamamen temizlenene kadar D ve E maddeleri tekrarlanmalıdır. Tehlikeli ilaç dökülmeleri temizlenirken, temizlemeye dökülmeden etkilenen alanın dışından başlanmalı ve kademe kademe merkeze doğru ilerlemelidir.

22 TEHLİKELİ İLAÇ KIRIKLARINDA MÜDAHELE F-Dökülme olan alan deterjanlı çözelti ile yıkanmalı, tüm atık, tehlikeli atık olarak atılmalıdır. G-Sonrasında alan temiz su ile durulanmalı ve tamamen kurulanmalıdır. H-Tüm atıklar dikkatli bir şekilde toplanmalı ve sıkıştırılmamalıdır. I-Eller su ve sabunla yıkanmalıdır. J-Sonrasında alan tekrar hastane temizlik personeli tarafından temizlenmelidir. K-Dökülme ile ilgili rapor tutulmalı ve yeni bir dökülme kiti temin edilmelidir.