T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) AHŞAP TEKNOLOJİSİ MAKİNEDE DELİK DELME ANKARA 2006

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER RNEKİÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii ÖĞRENME FAALİYETİ YATAY DELİK MAKİNESİ Tabla Kısmı Mil Kısmı Makinede Çalışma Güvenliği...6 UYGULAMA FAALİYETİ...7 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ...15 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DİKEY DELİK (SÜTUNLU MATKAP) MAKİNESİ Makinenin Başlıca Kısımları Taban (Kaide) Kolon Tabla Üst Başlık Kayış ve Kasnaklar Mil ve Mandren Matkaplar Makinede Çalışma Güvenliği Dikey (Sütunlu) Delik Makinesinde Çeşitli Delik Delme İşlemleri...21 UYGULAMA FAALİYETİ...25 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ...30 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...31 ÖĞRENME FAALİYETİ ZİNCİRLİ DELİK MAKİNESİ Makinede Çalışma Güvenliği Zincirli Delik Makinesinin Zincirini Değiştirmek...35 UYGULAMA FAALİYETİ...37 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ...40 MODÜL DEĞERLENDİRME...42 CEVAP ANAHTARLARI...44 ÖNERİLEN KAYNAKLAR...46 KAYNAKÇA...47 i

4 KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMA CI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR 543M00043 Ahşap Teknolojisi Alandaki Tüm Dallar Makinede Delik Delme Makinelerde delik delme ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği öğrenme materyalidir. Makinede delik delmek Genel Amaç Gerekli ortam ve donanım sağlandığında düzgün, ölçüsünde, tekniğe uygun olarak, makinelerde delik delme işlemi yapabileceksiniz. Amaçlar 1. Düzgün, ölçüsünde, kurallara uygun bir şekilde yatay delik makinesinin matkaplarını söküp takabilecek, makinede delme işlemi yapabileceksiniz. 2. Düzgün, ölçüsünde, kurallara uygun bir şekilde dikey delik makinesinin matkaplarını söküp takabilecek ve makinede delme işlemi yapabileceksiniz. 3. Düzgün, ölçüsünde, kurallara uygun bir şekilde zincirli delik makinesinin kesicilerini söküp takabilecek ve makinede delme işlemi yapabileceksiniz. Ortam Atölye ortamı veya gerçek çalışma ortamı Donanım Delik makineleri, matkap uçları, bileme araçları, iş parçası, ölçme, kontrol ve markalama aletleri. Bu modül içerisinde her öğrenme ve uygulama faaliyetinden sonra yapılan ölçme ve değerlendirmeler ile kendi kendinizi değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda öğretmeniniz tarafından yapılan uygulamalı testlerle, kazandığınız bilgi ve beceriler değerlendirilecektir. ii

5 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Ahşap teknolojisi alanı işlevsel değerleri ile mekânların kullanışlılığını, estetik değeriyle de yaşadığımız ve çalıştığımız mekânların sıcak, sevimli ve renkli bir ortam hâline gelmesini sağlar. Bu alan sanatı ve tekniği birleştirerek ürünü ortaya çıkarır. Alanda ahşap ve ahşap ürünleriyle birlikte boya, vernik, renk, cam, plastik, çelik ve metal gibi gereçler de kullanılmaktadır. Bu alanın sağladığı istihdam olanakları, mevcut ve potansiyel olarak sahip olduğu katma değer yaratma gücüyle, ülkemizin önemli faaliyet sektörlerinden birisidir. Yaşam alanlarının hızla gelişmesinde, iş yerlerinin rekabet edebilmesinde ahşap teknolojisi alanının önemli bir yeri vardır. Makinede delik delme ahşap teknolojisi sektörünün her alanında uygulama imkânı bulmaktadır. Bu modülü tamamladığınızda delik delme makinelerinin, çeşitlerini, özelliklerini, kesicilerini, ayarlarını tanıyarak, makinede çalışma güvenliği önlemlerini alarak ve gerektiğinde kalıp kullanarak, delik delme işini kavramış olacaksınız. Ahşabın ve işin özelliğine göre matkap uçlarını seçebilecek, makinede kullanabileceksiniz. Ayrıca ahşap ve ahşap ürünlerine yüz, cumba, makta yönünde delikler delerek en, boy, köşe birleştirmeler yapabileceksiniz. Köşeli delikler, zıvana delikleri, menteşe yuvaları açabileceksiniz. Ülkemizin ve sanayimizin nitelikli insan gücü ihtiyacını bir birey olarak karşılamanız yanında ülkenize, çevrenize, ailenize ve kendinize faydalı olma mutluluğunu ve sevincini yaşayacaksınız. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve donanım sağlandığında tekniğe uygun bir şekilde Yatay Delik Makinesinin matkaplarını söküp takabilecek, makinede delme işlemi yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Yatay Delik Makinesi kullanılarak yapılan kavelalı en, boy, köşe birleştirmelerin uygulama alanlarını araştırarak not ediniz. Yatay Delik Makinesinde dişi zıvana delikleri açma aşamalarını araştırınız. Çevrenizde bu alanla uğraşan işletmelerden, mesleki eğitim-öğretim kurumlarından, konu ile ilgili bütün yazılı kaynaklardan, kütüphanelerden veya internet ortamından araştırmalarınızı gerçekleştirebilirsiniz. 1.YATAY DELİK MAKİNESİ İş parçalarına kavela, zıvana delikleri delmede kullanılan ve mil, mandren, tablası yatay yönde çalışan makinelere yatay delik makinesi denir( Resim 1.1) Tabla Kısmı Resim 1.1 Makinenin yatay konumdaki tablası üzerine vidalı veya pnomatik sıkma düzeniyle iş parçası bağlanır. Tablanın yüksekliği, alt kısmındaki volan yardımıyla ayarlanır. Tablanın iç 3

8 kenarı boyunca bırakılmış olan birkaç mm yüksekliğindeki set, iş parçasının dayanması için siper görevi görür. Delik merkezinin yatay yönde hizalanması, tablayı sağa-sola kaydıran hareket kolu ile sağlanır. Ayrıca tablanın alt kısmında bu sağa-sola hareketi istenilen noktalarda sınırlamaya yarayan stop çubukları bulunur Mil Kısmı Yatay yönde, tabla siperine dik doğrultuda çalışan mil, hareket kolu yardımıyla ilerigeri kaydırılarak, matkabın iş parçasını delmesini sağlar. Bazı tip makinelerde mil ileri-geri hareket etmez, yani sabittir. Bu tip makinelerde tabla bir kol yardımıyla ileri geri hareket eder. Ayrıca, deliğin istenilen derinlikte delinmesini sağlayan bir derinlik ayar düzeni bulunur. İşin gereğine göre değişik şekilli matkaplar milin uç kısmında bulunan mandrene bağlanır. Bazı tip makinelerin mandrenlerine birkaç matkap birden bağlanabilir ve aralıkları ayarlanabilir. Bu tip makinelerde aynı anda birkaç delik delmek mümkün olur ( Resim 1.2). Resim 1.2: Çok matkaplı mandren Resim 1.3: Çiftli delik delme 4

9 Bu tip makineleri daha çok iskelet tipi mobilyaları oluşturmada kullanırız. Bu makineler yatay konumda çalışabildiği gibi (Resim 1. 3) dikey konumda da çalışabilir. (Resim 1. 4) Resim 1.4: Çiftli delik delme Ayrıca günümüzde çift taraflı mandrenli (Resim 1. 5), zıvana yeri delme makineleri (Resim 1. 6) gibi özel tip yatay delik makineleri de bulunmaktadır. Resim 1.5: Çift mandrenli yatay delik Resim 1.6: Yatay zıvana yeri delme 5

10 Matkaplar Yatay delik makinesinde genellikle, üstün nitelikli takım çeliğinden yapılmış, düz veya merkezli helisel matkaplar, kaşık matkaplar, forstner matkapları, tıkaç matkapları ve delik testereleri kullanılır. (Resim 1. 7) Bu matkapların özellikleri, Bileme ve Kullanım Şekilleri Elde Delik Delme modül bilgi kitapçığında gösterilmiştir. Resim 1.7: Matkap çeşitleri 1.3. Makinede Çalışma Güvenliği Uygun matkabı seçtikten sonra matkabın keskinliğini kontrol ediniz ve mandrene sağlam bir şekilde bağlayınız. İş parçasını tablaya sağlam bir şekilde bağlayınız. Tablanın yüksekliğini ve dayama çubuklarını tablanın hareketine göre ayarlayınız. İstenilen delme derinliğine göre derinlik ayar çubuğunu ayarlayarak sıkıştırınız. Matkap koruyucusunu mutlaka kullanınız. Mandren anahtarını mandrenden çıkartmadan kesinlikle makineyi çalıştırmayınız. Delme sırasında matkabı yakacak veya kıracak şekilde zorlamayınız. Derinliği fazla olan deliklerde, matkabı belli aralıklarla geriye çekerek talaşların boşalmasını ve matkabın soğumasını sağlayınız. Şalteri kapatınca mandreni elinizle tutarak çabuk durdurmaya çalışmayınız. 6

11 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Yatay delik makinesinde iş parçası üzerine en birleştirme işlemini yapınız. İŞLEM BASAMAKLARI İşe uygun matkabı mandrene sağlamca bağlayınız. İş parçasının cumbasını markalayınız. ÖNERİLER İş önlüğü giyiniz. Bilenmiş matkap ucu seçiniz. Markalama için uygun sertlikte kurşun kalem seçiniz. Bız ile delik yerini işaretleyiniz. Kullanmadığınız alet ve avadanlıkları tezgah üzerindeki takım boşluğuna koyunuz. 7

12 Makinede kurallarına uyunuz. çalışma Matkabın ucunu parçaya dayayınız, deliğin merkezine göre yükseklik ayarını yapınız ve tespit vidasını sıkınız. İstenilen delme derinliğine göre, derinlik ayar çubuğunu ayarlayınız ve sağlamca sıkınız. İş gözlüğü kullanınız. Çok sayıda parçaya birden çok delik delinecekse tablanın sağa-sola hareketini matkap eksenine göre sınırlayacak şekilde alt stop çubuklarını ayarlayınız ve sıkınız. Dikkatli çalışınız 8

13 Matkabı biraz geri çekerek makineyi çalıştırınız. Tabla hareket kolunu hafifçe sağa-sola oynatarak göz kontrolüyle delik merkezini matkap merkeziyle aynı hizaya getiriniz, mil hareket kolunu normal hızla iterek parçayı deliniz. Genişlik stop çubukları ayarlanmışsa, gözle merkez ayarlamaya gerek kalmadan, sadece tablayı stop çubuklarına dayayınız. Zamanı iyi kullanınız. İşlem bittiğinde şalteri kapatarak makineyi durdurunuz, matkabı çıkarıp yerine kaldırınız. Cumbaları delinmiş parçalara uygun çap ve boyda kavelalar takınız. Temiz ve havadar bir ortamda çalışınız. Kavela örnekleri ( Kavelalar istenilen çap ve boyda hazırlanabilir.) İnsan haklarına ve demokrasinin ilkelerine uygun davranınız. Cumbasına kavela takılmış iş parçası 9

14 En birleştirme işlemini gerçekleştiriniz. Mesleğinizle ilgili etik kurallara uyunuz. Kavelalı en birleştirme örneği Yatay delik makinesinde köşe birleştirme işlemini yapınız. İşe uygun matkabı mandrene sağlamca bağlayınız. Cumbasına delik yerleri markalanmış iş parçasını tablanın siperine dayayınız ve sıkma kolu ile bağlayınız. İş önlüğü giyiniz. 10

15 Matkabın ucunu parçaya dayayınız, deliğin merkezine göre yükseklik ayarını yapınız ve tespit vidasını sıkınız. İstenilen delme derinliğine göre, derinlik ayar çubuğunu ayarlayınız ve sağlamca sıkınız. Çok sayıda parçaya birden çok delik delinecekse tablanın sağa-sola hareketini matkap eksenine göre sınırlayacak şekilde alt stop çubuklarını ayarlayınız ve sıkınız. Matkabı biraz geri çekerek makineyi çalıştırınız. Tabla hareket kolunu hafifçe sağa-sola oynatarak göz kontrolüyle delik merkezini matkap merkeziyle aynı hizaya getiriniz, mil hareket kolunu normal hızla iterek parçayı deliniz. Genişlik stop çubukları ayarlanmışsa, gözle merkez ayarlamaya gerek kalmadan, sadece tablayı stop çubuklarına dayayınız. Makinede kurallarına uyunuz. çalışma Aynı işlemi maktasına markalama yapılmış parça için de uygulayınız. Markalama için uygun sertlikte kurşun kalem seçiniz. 11

16 Dikkatli çalışınız. Makta delme işlemi İşlem bittiğinde şalteri kapatarak makineyi durdurunuz, matkabı çıkarıp yerine kaldırınız. Maktası ve cumbası delinmiş iş parçalarına uygun boy ve çapta kavelalar takarak birleştirme işlemini gerçekleştiriniz. Zamanı iyi kullanınız. İnsan haklarına ve demokrasinin ilkelerine uygun davranınız. Kavelalı köşe birleştirme 12

17 Yatay delik makinesinde zıvana deliği açma işlemini yapınız. İşe uygun matkabı mandrene sağlamca bağlayınız. Cumbasına zıvana deliği yeri markalanmış iş parçasını tablanın siperine dayayınız ve sıkma kolu ile bağlayınız. Markalama için uygun sertlikte kurşun kalem seçiniz. Zıvana markalama Matkabın ucunu parçaya dayayınız, deliğin merkezine göre yükseklik ayarını yapınız ve tespit vidasını sıkınız. İstenilen delme derinliğine göre, derinlik ayar çubuğunu ayarlayınız ve sağlamca sıkınız. Çok sayıda parçaya birden çok delik delinecekse tablanın sağa-sola hareketini matkap eksenine göre sınırlayacak şekilde alt stop çubuklarını ayarlayınız ve sıkınız. Matkabı biraz geri çekerek makineyi çalıştırınız. Tabla hareket kolunu hafifçe sağa-sola oynatarak göz kontrolüyle delik merkezini matkap merkeziyle aynı hizaya getiriniz, mil hareket kolunu normal hızla iterek parçayı deliniz. Genişlik stop çubukları ayarlanmışsa, gözle merkez ayarlamaya gerek kalmadan, sadece tablayı stop çubuklarına dayayınız. Önce zıvana yerinin iki başından deliniz. Temiz ve hijyenik ortamda çalışınız. İlk yardımı biliniz, kaza ve yaralanmalarda hayatta kalınız. 13

18 İki deliğin arasını sıra ile birbirine teğet delikler delerek çürütünüz. Güvenlik önlemlerini alınız. Matkabı sağa-sola gezdirerek zıvana deliğini temizleyiniz. Önce siz insan haklarına saygılı olunuz sonra karşınızdakinden aynı saygıyı bekleyiniz. 14

19 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Yatay Delik Delme Makinesini kullanarak örnek bir iş parçası üzerine delik delme işlemlerini yapınız. Yaptığınız uygulamayı aşağıdaki kriterlere göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz EğiDeğerlendirme Ölçütleri Evet Hayır Deliğin açılacağı yeri ve birleştirilecek parçaları markaladınız mı? Yapılacak işleme uygun matkap ucunu seçip bilenmiş olduğunu kontrol ederek mandrene taktınız mı? Makineyi çalıştırmadan önce mandren anahtarının mandrenden çıkarıldığını kontrol ettiniz mi? Delik derinliğine göre derinlik ayar çubuğunu ayarladınız mı? Delik merkezlerine göre stop çubuklarını ayarlayıp sabitlediniz mi? Delik merkezlerine göre stop çubuklarını ayarlayıp sabitlediniz mi? Delme işlemine başlamadan önce iş parçasını sıkma kolu ile sabitlediniz mi? Derinliği fazla olan deliklerde matkabı aralıklarla geriye çekerek talaşların boşalmasını ve matkabın soğumasını sağladınız mı? 9 Makinelerde çalışma kurallarına uydunuz mu? 10 Çalışma sırasında iş önlüğü giydiniz mi? 11 Mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davrandınız mı? DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz. 15

20 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TEST Bu faaliyetteki kazanımlarınızın belirlenmesi için aşağıdaki test sorularını cevaplayınız. I-Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz. 1.(...) Deliğin açılacağı yer ve birleştirilecek parçalar mutlaka markalanmalıdır. 2.(...) Tablanın yüksekliği alt kısmındaki volan yardımıyla ayarlanır. 3.(...) Tablanın üç kenarına iş parçalarının dayanması için set bırakılmıştır. 4.(...) Delik merkezinin yatay yönde hizalanması, tablayı sağa-sola kaydıran hareket koluyla sağlanır. 5.(...) Motorun yan kısmında sağa-sola hareketi sınırlayan stop çubukları bulunur. 6.(...) Yatay delik makinesine 5 mm den küçük çapta matkap takılamaz. 7.(...) Yatay delik makinesinde köşeli delik delinebilir. 8.(...) Mil motora kayış ile bağlıdır. 9.(...) Mil bazı tip makinelerde sabit bazı tiplerde ileri-geri hareketlidir. 10.(...) Derinliği fazla olan delikler bir hamlede delinebilir. II- Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun bir şekilde doldurunuz. 11. Makinenin yatay konumdaki tablası üzerine iş parçası. ile bağlanır. 12. İşin gereğine göre değişik şekilli matkaplar milin uç kısmında bulunan bağlanır. 13. Deliğin istenilen derinlikte delinmesini sağlayan. düzeni bulunur. 14. Tablanın sağa-sola hareketini sınırlayan parçaya. denir. 15. Geniş zıvana delikleri delinecekse, önce zıvana yerinin delinir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz uygulama değerlendirmeye geçiniz. 16

21 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ENME -3 Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve donanım sağlandığında düzgün, ölçüsünde ve kurallara uygun bir şekilde Dikey Delik Makinesinin matkaplarını söküp takabilecek, makinede delme işlemi yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Dikey Delik Makinesinde yapılabilen işler ile ilgili araştırma yaparak bu konuda rapor hazırlayınız. Bu raporu sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız. Çevrenizde bu alanla uğraşan işletmelerden, mesleki öğretim veren eğitim kurumlarından, konu ile ilgili bütün yazılı kaynaklardan, kütüphanelerden veya internet ortamından araştırmalarınızı gerçekleştirebilirsiniz. 2. DİKEY DELİK (SÜTUNLU MATKAP) MAKİNESİ Kısa parçaların başlarına, uzun parçaların ve tablaların da yüzeylerine her türlü kavela, vida, kilit, menteşe vb. özel amaçlı delik delme işlemlerinde kullanılan makineye dikey delik makinesi denir. Resim 2.1: Dikey (Sütunlu) delik makinesi Resim 2.2: Masa üstü dikey (sütunlu) delik makinesi 17

22 2.1. Makinenin Başlıca Kısımları Taban (Kaide) Makinenin tezgah tablasına veya yere sağlamca bağlanmasına yarayan kısımdır (Resim 2. 3) Kolon Kaide üzerinde dik olarak yükselen silindirik kolon, makinenin diğer kısımlarını üzerinde taşıyan elemanlarından biridir (Resim 2. 3) Tabla İş parçalarının üzerine konulduğu metal tabla, kolon üzerinde aşağı-yukarı kaydırılarak istenilen yükseklikte ayarlanabilir, ayrıca istenilen açıda eğilebilen çeşitleri de vardır. Delme işlemi sırasında matkap uçlarının metal tablaya değip bozulmaması için tabla üzerine bir ağaç veya ağaç ürünü tabla bağlamak gerekir, bu tabla zaman içinde bozuldukça değiştirilme şansına sahiptir. Aynı doğrultuda veya değişik şekilli delikler delme sırasında bağlanan bu tabla üzerine yardımcı siperler bağlamak mümkündür. Resim 2.3: Dikey (sütunlu) delik makinesi Üst Başlık Kolonun tepesine bağlanmış olan kutuya üst başlık denir. Bu kısım, motor, şalter, kayış ve kasnaklar, mil gibi elemanları taşır. Başlığın üzeri bir kapakla örtülmüştür (Resim 2. 4). 18

23 Resim 2. 4: Üst başlık, kayış ve kasnaklar Kayış ve Kasnaklar Dikey delik makinesini, gördüğü çeşitli işler yönünden değişik dönme hızlarıyla çalıştırmak gerekir. Bunu sağlamak üzere, motor ile mil arasında ya kademeli kasnaklar veya kademesiz hız değiştirici kayış-kasnak düzeni kullanılır. Kademeli kasnaklarda, dönme hızını değiştirmek için, şalter kapalı durumda iken üst kapağı açmak ve kayışı istenilen kademeye getirmek gerekir (Resim 2.4). Resim 2. 5: Kayış germe düzeni Bunun için yapılması gereken kayış germe düzenini gevşetmektir (Resim 2.5). Genel kural olarak matkap çapı küçüldükçe dönme hızı arttırılmalıdır, matkap çapı büyükse dönme hızı azaltılır. Daha sonra kayış germe düzeni sıkılır ve delme işlemine geçilir. Kademesiz hız değiştirme düzeninde ise, üst başlığın önündeki hız göstergesi yardımıyla motor çalışır durumdayken makine istenilen dönme hızına ayarlanabilir. 19

24 Mil ve Mandren Milin ucunda bulunan mandren, matkapları bağlamaya yarar. Yandaki kol yardımıyla ve özel bir yatak düzeni içinde milin aşağı-yukarı hareketi sağlanır. Kol aşağı bastırıldığında delme işlemi yapılır; serbest bırakılınca da yaylı olarak kendi kendine yukarı kalkar. Mandren değiştirilmesi sırasında mili sabitleştirmeye yarayan bir tespit kolu; delme derinliğini ayarlamak için de bir derinlik stop somunu bulunur (Resim 2.6). Resim 2. 6: Mil ve mandren Matkaplar Dikey delik makinesinde genellikle, üstün nitelikli takım çeliğinden yapılmış, düz veya merkezli helisel matkaplar, kaşık matkaplar, forstner matkapları, tıkaç matkapları ve delik testereleri kullanılır. Bu matkapların özellikleri, Bileme ve Kullanım Şekilleri Elde Delik Delme modül bilgi kitapçığında gösterilmiştir Makinede Çalışma Güvenliği Matkabın keskinliğini kontrol ediniz ve mandrene sağlam bir şekilde bağlayınız. Mandren anahtarını mandrenden çıkartmadan kesinlikle makineyi çalıştırmayınız. Delme sırasında matkabı yakacak veya kıracak şekilde zorlamayınız. Derinliği fazla olan deliklerde, matkabı belli aralıklarla geriye çekerek talaşların boşalmasını ve matkabın soğumasını sağlayınız. 20

25 Özellikle küçük parçaları serbest elle tutarak değil, bir mengene veya pense ile ya da tablaya uygun bir şekilde bağlayarak (Resim 2. 7) deliniz. İş parçası elinizden kurtulup matkap ile dönmeye başlarsa tutmaya çalışmayınız ve hemen şalteri kapatınız. Resim 2. 7: Küçük parçalar için siper yapınız. Şalteri kapatınca mandreni elinizle tutarak çabuk durdurmaya çalışmayınız Dikey (Sütunlu) Delik Makinesinde Çeşitli Delik Delme İşlemleri Bu makinede mandrene değişik matkap uçları takılarak amacınıza uygun delikler delebilirsiniz. Kapaklara Kilit Deliği Delmek Uygun yerden markalanan kapak, kilit çapına uygun bir matkap ile delinebilir (Resim ). Resim 2.8: Kilit yeri delinmesi Resim 2.9: Kilit yeri delinmesi 21

26 Resim 2.10: Kilit montajı İş Parçalarına Havşalı Vida Deliği Delmek Resim 2.11: Havşalı vida deliği Delik Testereleri (Buat) Matkabı ile Delik Delmek Delik testeresi matkabının özelliği uygun olan ağız çapına göre istenilen büyüklükteki testerenin matkaba takılabilmesidir. Genellikle büyük çaplı deliklerin delinmesinde ve priz yuvalarının açılmasında kullanılır (Resim 2. 12). 22

27 Resim 2.12: Delik testeresi ile işlem yapmak Delik delme işlemi seri bir şekilde peş peşe yapılamaz çünkü parçanın delinen kısmı matkabın testeresi arasında kalır, kalan bu parçanın çıkartılması gerekir ancak ondan sonra ikinci bir delme işlemi yapılabilir. Parça çıkarma işlemi matkap makineden sökülmeden de yapılabilir. Bu işlem için matkabın açık olan üst kısmının değişik köşelerinden yardımcı bir parçayla hafif hafif vurarak parça çıkartılır (Resim ). Resim : Testereden delinen parçanın çıkartılması Kalıp ile Dairesel Parçalara Delik Delmek Resim 2.15: İş parçası çapına uygun kalıp 23 Resim 2.16: İş parçasının yerleştirilmesi

28 Resim 2.17: İş parçasının delinmesi Tablalara Eşit Aralıklarla Raf Pimi Delme Özellikle kitaplık türü kutu mobilyalarda kullanılan rafların sabit değil hareketli olması istenir, ihtiyaca göre istenilen raf mesafelerinin ayarlanabilmesi için belli aralıklarla raf pim deliklerinin olması gerekir. Bunun için de özellikle seri üretim yapamayan küçük ve orta ölçekli atölyelerde dikey delik makinesinde kullanılan bir kalıpla çok sayıda deliğin eşit aralıklarda delinmesi mümkündür. Yapılması gereken işlem tabla boyuna uygun bir kalıpta istenilen raf pimi mesafesine göre kertikler açmak ve pim delik yerlerini belirlemektir. Resim 2.18: Raf pimi yeri delme kalıbı 24

29 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Dikey (sütunlu) Delik Makinesinde bir iş parçası üzerine kavelalı köşe birleştirme işlemini yapınız. İŞLEM BASAMAKLARI Mandrene uygun çaplı matkabı takınız ve anahtarını normal kuvvetle sıkınız. ÖNERİLER İş önlüğü giyiniz. Bilenmiş matkap ucu seçiniz. Delik yerini iş parçası üzerine bızla markalayınız. Markalama için uygun sertlikte kurşun kalem seçiniz. Parça belirli bir derinlikte delinecekse, önce tabla yüksekliğini parça kalınlığına göre ayarlayınız. İş parçasını tabla üzerine yerleştiriniz ve derinlik ayar çubuğundan delmek istediğiniz derinliği ayarlayarak sabitleyiniz. Kullanmadığınız alet ve avadanlıkları tezgah üzerindeki takım boşluğuna koyunuz. 25

30 Makineyi çalıştırınız. Hareket kolunu çevirerek matkabı parçaya yaklaştırınız, delik merkezi ile hizalayınız. Makinede kurallarına uyunuz. çalışma Normal kuvvetle bastırarak parçayı deliniz. İş gözlüğü kullanınız. Kolu yukarı kaldırınız, makineyi durdurunuz ve matkabı sökerek yerine kaldırınız. Daha önce yatay delik makinesinde cumbalarına delik delinmiş ve kavelası takılmış iş parçası ile köşe birleştirme işlemini gerçekleştiriniz. Dikkatli olunuz. 26

31 Zamanı iyi kullanınız. Tablaların birleştirilmeye hazır hale getiriniz. Tabla köşe birleştirme Dikey (sütunlu) Delik Makinesinde tas menteşe yuvası deliniz. Tas menteşe gövdesinin çapına uygun forstner matkabını mandrene takınız. İş önlüğü giyiniz. 27

32 Menteşe yuvası derinliğini derinlik ayar çubuğu ile ayarlayınız ve sabitleyiniz. Derinlik ayar çubuğu ve kolu Çok sayıda iş parçasına delik delinecekse tabla üzerine siper oluşturunuz. Delik merkezi ayarlama 28

33 Sevk kolunu yavaşça iş parçası üzerine doğru indirerek matkabın merkezleme ucu markaladığımız yere gelecek şekilde delme işlemini gerçekleştiriniz. İlk yardımı biliniz, kaza ve yaralanmalarda hayatta kalınız. Tas menteşe deliği delmek İşlem bittiğinde şalteri kapatarak makineyi durdurunuz, matkabı çıkarıp yerine kaldırınız. Kapağın kullanılacağı yere uygun menteşe çeşidini deldiğiniz parçaya uygun vidaları kullanarak bağlayınız. İnsan haklarına ve demokrasinin ilkelerine uygun davranınız. Tas menteşe takılması Mesleğinizle ilgili etik kurallara uyunuz. Tas menteşe takılmış kapak 29

34 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Dikey Delik makinesinde iş parçası üzerinde delik delme işlemlerini yapınız. Yaptığınız uygulamayı aşağıdaki kriterlere göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1 İş parçası üzerinde delik yerlerini markaladınız mı? 2 Delinecek yerleri bız ile işaretlediniz mi? 3 İşin gereğine göre uygun matkabı seçtiniz mi? 4 İş parçası boyutlarına göre tablayı ayarladınız mı? 5 Delik derinliğine göre derinlik ayar çubuğunu ayarladınız mı? 6 Matkaba ve işe uygun makine devrini ayarladınız mı? Makineyi çalıştırmadan önce ucun mandrende sıkılı olduğunu kontrol ettiniz mi? Mandren anahtarını matkap ucunu sıktıktan sonra yerine kaldırdınız mı? İşin gerektirdiği tabla, siper düzeneğini oluşturdunuz mu? 10 Çalışma sırasında iş önlüğü kullandınız mı? 11 Mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davrandınız mı? 12 İşiniz bitince matkap ucunu yerine kaldırıp, makineyi temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz. 30

35 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TEST (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyetteki kazanımlarınızın belirlenmesi için aşağıda bir kısmı doğru, bir kısmı yanlış cümleler verilmiştir. Cümle doğru ise başındaki parantezin içine D,yanlış ise Y, harfini koyunuz. 1.(...) Dikey delik makinesini iş parçalarının yüzeylerine değişik çapta delik delmede kullanırız. 2.(...) Dikey delik makinesinin tablası kaide üzerinde aşağı-yukarı hareketlidir. 3.(...) Dikey delik makinesinde dönme hızını ayarlamak mümkündür. 4.(...) Genel kural olarak matkap çapı küçüldükçe dönme hızı artırılmalıdır. 5.(...) Dikey delik makinesinde tabla aşağı-yukarı hareketli, mil ise sabittir. 6.(...) Dikey delik makinesinde forstner matkabı takılarak kilit deliği delinebilir. 7.(...) Uzun iş parçalarının maktalarına da istenilen çapta delik delinebilir. 8.(...) Dairesel parçalar kalıp kullanmadan da delinebilir. 9.(...) Küçük parçaları delerken iş parçasını serbest elle tutmak risklidir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz uygulama değerlendirmeye geçiniz. 31

36 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve donanım sağlandığında düzgün, ölçüsünde, tekniğe uygun bir şekilde Zincirli Delik Makinesinin kesicilerini söküp takabilecek, makinede delme işlemi yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Zincirli Delik Makinesi ile yapılan işlemlerin nerelerde ve ne amaçla kullanıldığını araştırarak not ediniz ve bu araştırmalarınızı sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız. Çevrenizde bu alanla uğraşan işletmelerden, mesleki öğretim veren eğitim kurumlarından, konu ile ilgili bütün yazılı kaynaklardan, kütüphanelerden veya internet ortamından araştırmalarınızı gerçekleştirebilirsiniz. 3. ZİNCİRLİ DELİK MAKİNESİ Zincirli Delik Makinesi, parçaların orta kısımlarına, kenarları köşeli delikler delmede kullanılır. Bu makinenin en önemli özelliği, kesicinin zincir biçimli kesici ağızlardan meydana gelmesidir (Resim 3.1). Resim Zincirli delik makinesi 32

37 Makine zincirinin özel biçimi dolayısıyla, açılan deliğin yanları köşeli, dibi ise yuvarlak olur (Resim3.3). Makineye takılan zincirler açılacak delik veya zıvananın genişliğine göre (12 lik-14 lük gibi) takılır (Resim 3. 2). Resim 3. 2: Makine zinciri Resim 3. 3: Deliğin biçimi Bu makinelerde zincir sisteminin aşağı-yukarı hareketi ve iş parçasının sıkılması, hidrolik, pnomatik düzenlerle sağlanmaktadır, bazı tip makinelerde ise, zincirin hareketi üstteki kolla, parçanın sıkılması da vidalı el volanıyla yapılır (Resim 3. 4). Resim 3. 4: Sıkma volanı Makinenin yatay duran tablası, işin gereğine göre değişik açılarda da ayarlanabilir ve özel mengenesi ile iş parçası tablaya bağlanır. Bastırma tırnağı, zincirin çıkış ağızlarına çok yakın bir noktadan parçayı bastırmak suretiyle, delik ağzının kırılmasını önler (Resim 3. 5). Resim 3. 5: Açılı ayarlanabilir tabla 33

38 Ayrıca makinedeki genişlik ayar çubuğu ve derinlik ayar çubuğu ile açacağımız deliğin genişlik (Resim 3. 6) ve derinliğini (Resim 3. 7) ayarlayabiliriz. Resim 3. 6:Genişlik ayar çubuğu Resim 3. 7: Derinlik ayar çubuğu Zıvana veya delik açma işlemleri sırasında uzun süreli çalışmalarda zincirin çabuk ısınmaması ve ahşap yüzeyi rahat işleyebilmesi için bir yağlama düzeneği kurulmuştur (Resim 3.8). Ahşap teknolojisi alanında en çok doğramacılık dalının kullandığı bir makine çeşididir. Resim 3.8:Yağlama sistemi 34

39 3.1. Makinede Çalışma Güvenliği Zincirlerin daima keskin ağızlı olduğunu kontrol ediniz, makineye normal gerginlikte bağlayınız. Koruyucu kapağı daima kapalı tutunuz. Elinizi zincire yaklaştırmayınız. İş parçasını tabla mengenesine sağlamca bağlayınız. Boydan boya delinecek parçaların altına yeterli kalınlıkta bir ağaç parça koyunuz. Delinecek ağacın sertliğine ve delik büyüklüğüne göre zincir sevk hızını uygun miktarda ayarlayınız, kesici ağızları yakmayınız Zincirli Delik Makinesinin Zincirini Değiştirmek Zincir koruyucu kapağını çıkarınız, zincir gerdirme vidasını gevşetiniz (Resim 3.9). Resim 3.9 Zincir kılavuzu tespit vidasını sökünüz (Resim 3.10). Resim

40 Kılavuzu ve takılı zinciri çıkarınız, sökülen kısımları temizleyiniz (Resim 3. 11). Resim 3.11 Takılacak yeni zincirin keskinliğini ve temizliğini kontrol ediniz. Zincire uygun kamayı yerine takınız ve tespit vidasını hafifçe sıkınız. Gerdirme kolu ile zinciri normal miktarda gerdiriniz ve kılavuz tespit vidasını normal kuvvetle sıkınız. Zincir koruyucu kapağını kapatınız ve vidasını sıkınız. Şalteri açıp kapatarak son kontrolü yapınız. 36

41 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Zincirli Delik Makinesinde iş parçasına zıvana deliği açma işlemini yapınız. İŞLEM BASAMAKLARI Makineye daha önce anlatıldığı gibi istenilen delik kalınlığına uygun bilenmiş, temiz zinciri takınız. Delik yeri markalanmış iş parçasını makinenin mengenesine sıkma kolu yardımıyla bağlayınız. Deliğin parça yüzeyinden uzaklığına göre, tablanın ön-arka pozisyonunu ayarlayınız. ÖNERİLER İş önlüğü giyiniz. Güvenlik önlemlerini alınız. Tablanın sağ-sol ayar kolu yardımıyla delik ile zinciri hizalayınız. Delik genişliği zincir genişliğinden fazla ise zinciri önce deliğin bir tarafına göre hizalayınız. Dikkatli çalışınız. Temiz ortamda çalışınız. 37

42 Seri işler için, tablanın genişlik stop çubuklarını ayarlayınız ve sıkınız. Disiplinli olunuz. Tabla genişlik stop çubuğu Zinciri indirerek iş parçasına dokundurunuz, delik derinliğine göre derinlik ayar çubuğunu ayarlayınız ve sıkınız. Zamanı ve malzemeyi iyi kullanınız. Makineyi çalıştırınız. Zincir hareket kolunu normal hızla aşağıya doğru bastırarak deliğin bir tarafını deliniz. İlk yardımı biliniz, kaza ve yaralanmalarda hayatta kalınız. 38

43 Sağa-sola hareket kolu yardımıyla zinciri ayarlanan stop çubukları arasında hareket ettirerek istediğiniz işlemi yapabilirsiniz. İnsan haklarına ve demokrasinin ilkelerine uygun davranınız. İşlem bittiğinde makineyi durdurunuz ve parçayı sökerek makineyi temizleyiniz. Mesleğinizle ilgili etik kurallara uyunuz. 39

44 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Zincirli delik makinesinde iş parçası üzerine delik delme işlemlerini yapınız. Bu uygulamayı aşağıdaki kriterlere göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1 İşe uygun genişlikte zinciri seçtiniz mi? 2 İş parçasını markaladınız mı? 3 Markalamaya uygun ayarlamaları yaptınız mı? 4 Makineyi çalıştırmadan önce zincirin gerginliğini kontrol ettiniz mi? 5 Koruma kapağını kapattınız mı? 6 İşe başlamadan önce yağ haznesinde yağ olup olmadığını kontrol ettiniz mi? 7 Makinelerde çalışma kurallarına uydunuz mu? 8 Çalışma sırasında iş önlüğü ve gözlük kullandınız mı? 9 Mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davrandınız mı? DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz. 40

45 ÖLÇME DEĞERLENDİRME A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyetteki kazanımlarınızın belirlenmesi için bir kısmı doğru, bir kısmı yanlış cümleler verilmiştir. Cümle doğru ise başındaki parantezin içine D, yanlış ise Y, harfini koyunuz. 1.(...) Zincirli Delik Makinesi köşeli delikler delmede kullanılan bir makinedir. 2.(...) Zincirli Delik Makinesinde iş parçası sabit zincir düzeneği hareketlidir. 3.(...) Zincirli Delik Makinesinde kavela delikleri delinebilir. 4.(...) Makinenin tablası istenilen açıda ayarlanabilir. 5.(...) Bu makinede menteşe delikleri de delinebilir. 6.(...) Bu makinede kesici olarak zincirden başka şerit testere de kullanılabilir. 7.(...) Çalışma esnasında zincirin devamlı yağlanması gerekir. 8.(...) Çalışma sırasında koruma kapağı açıkken de çalışma yapılabilir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz uygulama değerlendirmeye geçiniz. 41

46 MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır Yatay Delik Makinesi İçin Kriterler Yatay delik makinesinin parçalarını tanıyıp, özelliklerini öğrenip ayarlarla ilgili uygulama yaptınız mı? İş parçası ve birleştirmeye uygun matkap ucu seçip en birleştirme uygulaması yaptınız mı? İş parçası ve birleştirmeye uygun matkap ucu seçip köşe birleştirme uygulaması yaptınız mı? Parçaya uygun markalama yapıp, gerekli teknikleri 4 kullanarak zıvana boşaltma işlemi yaptınız mı? Dikey (Sütunlu) Delik Makinesi İçin Kriterler Dikey (Sütunlu) delik makinesinin parçalarını tanıyıp, özelliklerini öğrenip ayarlarla ilgili uygulama yaptınız mı? İş parçası ve birleştirmeye uygun matkap ucu seçip tabla köşe birleştirme uygulaması yaptınız mı? İşleme uygun forstner matkabı kullanarak iş parçasını delip, uygun vidalarla tas menteşe bağladınız mı? Çeşitli matkap uçları kullanarak dikey (sütunlu) delik makinesinde değişik dikey delik delme uygulamaları yaptınız mı? Kalıp kullanarak yuvarlak iş parçalarına dikey delikler 9 deldiniz mi? Zincirli Delik Makinesi İçin Kriterler MODÜL DEĞERLENDİRME Zincirli delik makinesinin parçalarını tanıyıp, özelliklerini öğrenip ayarlarla ilgili uygulama yaptınız mı? Makinenin kesicisi olan zinciri sökme-takma uygulaması yaptınız mı? Koruma kapağını kapatıp, yağ haznesinde ki yağı kontrol ettiniz mi? İş parçasını markalayarak makineye güvenli bir şekilde bağladınız mı? 42

47 Zincirli delik makinesinde delik delme işlemini 14 gerçekleştirdiniz mi? Düzenli Çalışma İle İlgili Kriterler 1 El aletlerini amacına uygun kullandınız mı? 2 Makinelerde çalışma kurallarına uydunuz mu? 3 Çalışma sırasında iş önlüğü ve gözlük kullandınız mı? 4 Mesleğinizle ilgili etik kurallara uygun davrandınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz. 43

48 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI Öğrenme faaliyetlerindeki sorulara verdiğiniz cevapları cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz. ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 D 3 Y 4 D 5 Y 6 Y 7 Y 8 Y 9 D 10 Y Vidalı 11 Sıkma 12 Mandrene Derinlik 13 ayar Stop 14 çubuğu 15 İki başı ÖĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 Y 3 D 4 D 5 Y 6 Y 7 D 8 Y 9 D 44

49 ÖĞRENME FAALİYETİ-3 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 D 3 Y 4 D 5 Y 6 D 7 Y 8 Y 45

50 ÖNERİLEN KAYNAKLAR ÖNERİLEN KAYNAKLAR Konular ile ilgili bütün yazılı ve görsel kaynaklar, Çeşitli şekillerde üretim işlemi yapan işletmeler AFYONLU A.Safa, Ağaçişleri Takım ve Makine Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, AFYONLU A.Safa, Ağaçişleri Endüstrisinde Makine Kalıpları, E.T.Y.Ö.O. Matbaası,

51 KAYNAKÇA KALENDER M.Gökhan, Ders Notları, Ankara AFYONLU A.Safa, Ağaçişleri Takım ve Makine Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, AFYONLU A.Safa, Ağaçişleri Endüstrisinde Makine Kalıpları, E.T.Y.Ö.O. Matbaası, KAYNAKÇA 47