BALIK, BALIKÇILIK ÜRÜNLERİ VE İNSAN SAĞLIĞI
|
|
- Soner İnanç
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 153 Özet BALIK, BALIKÇILIK ÜRÜNLERİ VE İNSAN SAĞLIĞI Necla TÜRK, Murat YABANLI Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü, Bornova, İzmir Balık ve balıkçılık sektöründe entansif üretime bağlı biyotik ve abiyotik etkenlerin sucul ortamda giderek artması, ekosistemde oluşan kirlilik, yoğun nüfus artışı, iklimsel faktörler ve beslenme alışkanlıklarındaki değişimler başta olmak üzere bir dizi faktör su ürünlerini tüketen insanlar için risk oluşturabilmektedir. Bu makalede balık ve balıkçılık ürünlerini tüketen insanlarda risk oluşturabilecek biyolojik ve diğer faktörler irdelenmeye çalışılmıştır. Giriş İnsan nüfusuna paralel olarak artan gıda ihtiyacını karşılamak üzere gıda endüstrisindeki hızlı gelişmeler tüketiciye çeşitli olanaklar sunarken daha kaliteli, güvenli ve sağlıklı gıda üretiminin zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir. Özellikle son yıllarda tüketicinin daha kaliteli et olması, kolay sindirilmesi, dietik özelliği olması açısından balık ve balıkçılık ürünlerine olan ilgisinin giderek artmasıyla birlikte sektörde çalışan ve bu ürünleri tüketen insanlarda zoonoz hastalıklar başta olmak üzere halk sağlığını tehdit eder boyutlarda ciddi sorunlar yaşanmaya başlanmıştır (3, 7, 10, 11, 13). Üretimin giderek yoğunlaşması, yem üretiminde ve korunmasında kimyasal maddelerin kullanılması, ürünü artırmakta ve hastalıklara karşı korumak için antibiyotik, antiparaziter, hormon, enzim, boya ve kimyasalların kullanılması, evsel ve sanayi atık deşarjları gibi birçok nedenlere bağlı olarak sular kirlenmekte böylece sucul ekosistem ile insan sağlığı açısından tehlikeler ortaya çıkmaktadır. Türkiye su ürünleri potansiyeli açısından zengin olup balıkçılık sektörü ülkenin sosyoekonomik yapısında önemli bir rol oynamaktadır. Bu sektöre amaçlanan halka sağlıklı ve kaliteli su ürünleri sunmak, iç tüketimi artırmak, bunun yanı sıra dünya ve Avrupa standartlarına uygun kaliteli güvenilir ve süreklilik taşıyan su ürünleri ihracatını gerçekleştirmektir. Bu amaçla özellikle 1988 yılından bu yana üretimin yapıldığı tesisler, avcılık tekneleri, balık halleri ile işleme ve paketleme tesislerinde AB nin 91/492/EEC, 91/493/EEC, 804/2004/EEC, 90/675/EEC, 93/140/EEC, 93/393/EEC sayılı ilgili direktifleri baz alınarak denetim, kontrol ve analiz çalışmaları sürdürülmektedir (2, 4, 5). Sularda üretilen / avlanan balık ve balıkçılık ürünleri; 1. Balıklar (çipura, levrek, salmon, alabalık, kalkan, orkinos vb.) 2. Kabuklular (karides, kerevit, yengeç, istakoz vb.)
2 Çift kabuklu yumuşakçalar (akivades, kara midye, istridye, kidonya, kum şırlanı vb.) 4. Kafadan bacaklılar (ahtopod, kalamar, sübye vb.) 5. Karından bacaklılar (salyangoz vb.) 6. Gömlekliler (tulumlular) (eklice, salpa vs.) 7. Derisi dikenliler (deniz yıldızı, deniz kestanesi, deniz hıyarı vb.) olarak gruplandırılmaktadır (5). Sağlıklı koşullarda üretilip/avlanmayan ve gıda güvenliği açısından denetlenmeyen balık ve balıkçılık ürünlerinden, bu ürünleri tüketen insanlarda sağlık riski oluşturabilecek faktörleri; 1. Biyolojik etkenlerin neden olabileceği riskler Bakteriyel etkenler Paraziter etkenler Viral etkenler 2. Biyolojik toksinler 3. Ağır metaller 4. Antibiyotik ve antihelmentik kalıntılar 5. Genetik modifiye organizmalar, olarak özetlemek mümkündür (7). 1. Biyolojik Etkenlerin Neden Olabileceği Riskler 1.1. Bakteriyel Etkenler İnsanlarda enfeksiyona neden olan bakteriler genellikle balıklarda enfeksiyona neden olmaz ama bu bakteriler balığın bulunduğu ortamda bulunabilir ve balık ve balıkçılık ürünleriyle taşınabilmektedirler. Bazı bakteriler ise hem insanda hem balıklarda enfeksiyona neden olabilirler (1, 4, 6, 8, 11, 15, 18). C. botulinum: Botulismus: C. botulinum (type E) tarafından oluşturulan toksinlerle bulaşmış yeterince veya hiç sterilize edilmemiş hayvansal ve bitkisel gıdaların ağız yolu ile alınması sonucu sindirim sisteminden emilmesiyle insan ve hayvanlarda baş, boyun ve bacak kaslarından zafiyet ve motor sinirlerin felçleriyle seyreden çok öldürücü bir hastalıktır. Balık konserveleri veya kokuşmuş balık yenmesi suretiyle insanlarda botulismus meydana gelir. C. perfiringens: C. perfiringens toprakta ve suların yüzeyinde bulunur. Balıklarda infeksiyonlara neden olabilirler. Arizona ve Salmonella spp : Salmonella ve Arizona Enterobacteraceae familyasında olup gram negatif bakterilerdir. Bulaşma Salmonella ve Arizona ile kirlenmiş su-
3 155 larda yaşayan deniz ve tatlı su balıklarının veya sonradan kontamine olmuş balıkların çiğ veya az pişmiş yenmesiyle meydana gelir. Balıklar Salmonella ların transit taşıyıcılardır. Sularda bulunan Salmonella lar genellikle konakçıya adapte olmayan Salmonella serotipleridir. İnsanlarda genel septisemik enfeksiyonlar, entero-kolit niteliğinde enfeksiyonlar ve lokal enfeksiyonlara neden olurlar. Klebsiella spp : Klebsiella oxytoca, Klebsiella planticola ve K. terrigena klebsiella infeksiyonlarında rol alan etkenlerdir. Klebsiella lar Enterobacteriaceae familyasında yer alırlar. Gram negatif olup, enterobakterilerin genel özelliklerini gösterirler. Doğada toprakta ve suda bol miktarda bulunur. K. oxtoca ve K. planticola insanlarda bacterimia ve cystitis e neden olurlar. Escherichia coli (Enterotoxigenic): Enteropathogenic E.coli balıklardan izole edilmiştir. E.coli insanlardan barsak ve çeşitli yara enfeksiyonlarına neden olur. Shigella spp : Shigella lar Enterobacteriaceae familyasında yer alırlar.shigella ların esas konakçısı insanlardır. İnsanlar kontamine balıkları yemekle enfeksiyona yakalanırlar. Shigella lar insanlarda gastro intestinal enfeksiyonlara neden olurlar. Proteus spp : Proteus morganii, P. inconstans, P. vulgaris ve P.mirabilis sulardan izole edilmiştir. Proteuslar Enterobacteriaceae familyasında yer alıp, gram negatif bakterilerdir. Proteuslar yara enfeksiyonlarına ve çocuklarda ishale neden olurlar. Enterobacter spp : Enterobacter ler Enterobacteriaceae familyasında yer alan gram negatif bakterilerdir. E.aerogenes, E.agglomerans ve E.cloacae sulardan izole edilmiştir. İnsanlarda yara enfeksiyonuna neden olurlar. Citrobacter freundi : Enterobacteriaceae familyasında yer alır. Çocuklarda mide rahatsızlığına neden olur. Yersinia spp : Yersinia lar gram negatif, bipolar boyanan kokobasillerdir. Y.enterocolitica ve Y.kristensenii insanlarda ve balıklarda infeksiyon etkenidir. Balıklarda yüksek mortaliteye seyreden infeksiyona insanlarda ise gastro-intestinal infeksiyonlara neden olurlar. Pseudomonas spp : P.putrefaciens, P.putida ve P.aeroginosa. Pseudomonas lar gram negatif bakterilerdir. İnsanlarda septisemi ve yara enfeksiyonlarına neden olurlar. Plesiomonas shigelloides : İnsanlarda gastro intestinal enfeksiyonlara neden olurlar. Balıkların özel enfeksiyonlarından izole edilmiştir. Aeromonas spp : Aeromonas lar kurbağa, balık ve yılanlarda çeşitli infeksiyonların etkenleridir. İnsanlardan A.hydrophila, A.soberia, A.caviae ve A.punctata izole edilmemiştir. İnsanlarda septisemi, ishal ve yara enfeksiyonlarına neden olurlar. Leptospira spp : İnsanlar kontamine olmuş balıkları yemekle veya balık ürünleri ile ilgili işyerlerinde çalışırken enfeksiyonlara yakalanırlar.
4 156 Listeria spp : Listeria lar gram pozitif küçük çomakçıklar tarzında hareketli mikroorganizmalardır. İnsanlarda infeksiyon çiğ veya az pişmiş balık, midye ve istridye gibi ürünlerin yenmesiyle meydana gelir. Listeria lar insanlarda meningo-ensefalitis, abortus, septisemi, Etkenin somatik O antijeni ve flagellar H antijeni göz önüne alınarak 13 farklı serotipi bulunmakta ve insanlardaki gıda zehirlenmelerine %95 oranında 1/2a, 1/2b, ve 4b serotiplerinin neden olduğu bildirilmektedir. L. monocytogenes in neden olduğu gıda kaynaklı Listeriosis vakalarının %30 unun ölümle sonuçlanması gıda kaynaklı hastalık etkenleri arasında bakterinin önemini arttırmaktadır. Listeriosis merkezi sinir sistemini etkilemekte, menenjit, deri ve mukozalarda lezyonlar, konjoctivitislere ve septisemilere neden olmaktadır. Hamile kadınlar, özellikle ilk üç ayında etkilenmekte, çocuklar, yaşlılar ve immün sistemi zayıf olan (AIDS, kanser hastaları..) insanlarda daha etkili olmaktadır. Hamile kadınlarda ateş ve baş ağrısı ile seyretmekte, düşüklere neden olmaktadır. İnsanlarda gıdalardaki 100 kob/g bakterinin hastalık oluşturduğu bildirilmiştir. Bacillus cereus: B. cereus hareketsiz gram pozitif bakterilerdir. Bakteri ile kontamine olmuş deniz ürünlerini tüketen insanlarda gastro intestinal enfeksiyonlara olumaktadır. Erysipelotrix insidosa: Gram pozitif, hareketsiz, sporsuz ve kapsülsüz mikroorganizmalardır. İnsanlarda enfeksiyon balıkçılıkla uğraşan kişilerde genellikle etkenin girdiği yerde lokalize infeksiyonlar tarzında bazen de genel enfeksiyonlar şeklinde meydana gelir. Staphylococcus spp : Staphylococ lar balıklarda bakteriyemiye neden olur. Sulardan koagulaz pozitif Staphylococcus lar izole edilmiştir. İnsanlarda gıda toksikasyonlarına neden olur. Streptococcus spp : Balıklarda ve diğer deniz canlılarda enfeksiyona neden olurlar. Lancefield in serolojik grubuna göre grup B ve D balıklardan izole edilmiştir. İnsanlarda menenjit ve septisemiye neden olurlar. Nocardia spp : N.asteroides ve N.kampachi balıklarda deri lezyonu insanlarda granolomlara neden olurlar. Lactobacillus spp : Balıklarda kronik seyirli genel enfeksiyonlara neden olurlar. Lactobacillus ların insanlarda enfeksiyon meydana getirmekte rolleri henüz tamamen açıklığa kavuşmamıştır. Edwardsiella spp : Gram negatif bakterilerdir. E.tarda, E.ictaluri balıklarda enfeksiyon etkenidir. İnsanlarda kronik infeksiyonlara neden olurlar. Vibrio spp : Vibriolar insan ve balıklarda enfeksiyonlara neden olurlar. V. cholerae biyotip Eltor (klasik kolera), Vibrio cholera non-01 kolera, V.anguillarum (septisemi), V.vulnificus (yara enfeksiyonu), V.parahaemolyticus (gıda toksikasyonu), V. mimicus, V. hollisae ve V. furnisii de insanlarda enfeksiyon etkenleridir. İnsanlarda çiğ veya az pişmiş deniz ürünlerini tüketmekle ortaya çıkan vibrio enfeksiyonları gittikçe artmakta
5 157 özellikle çift kabuklu yumuşakça tüketiminin yoğun olduğu ülkelerde bazen salgın tarzında ortaya çıkabilmektedir (10, 12, 16). Mycobacterium spp : Özellikle M.marinum, M.fortunim ve M.platypolcitis insanlarda ve balıklarda infeksiyona neden olurlar. M. marinum insanlarda ellerde ve parmaklarda suppurative lezyonlara neden olur Paraziter Etkenler Nemotodlar İnsan ve hayvanların kan ve lenf sistemlerinde yaşayan Nematod lar küçük oldukları halde konakçı barsaklarında bulunanlar genellikle daha büyüktürler. Bu sınıf parazitler konakçı insan veya hayvanların göz, ağız, dil, mide, barsaklar, akciğer, karaciğer ve vücudun bütün boşluklarında görülmektedirler (6, 7, 9 19, 20). Dioctophymea renale: Parazitin arakonakçısı Annelidalar olmasına karşın tatlı su balıkları bu parazitin paratenik arakonakçısı olup bu balıkları tüketen insanlarda enfeksiyon yaparlar. Anisakidea Familyası: Anisakis, Phoconema, Contracaecum türlerinin larvalarını taşıyan balıkları tüketen insanlarda mide ve barsak duvarına yerleşen parazitler şiddetli abdominal ağrılara ve eozinofilik granulom oluşumuna neden olurlar. Sonuç olarak şiddetli sancı, ateş ve ölümler meydana gelir. Eustoma türleri: Abdominal sindroma, mide ağrısı, bulantı, kusma ve mide ülserlerine neden olmakta ve şiddetli eozinofilik granuloma oluşturmaktadırlar. Askaritlerin üçüncü dönem larvaları çiğ yada az oranda deniz balıklarının tüketilmesiyle enfeksiyon oluşmaktadır. Angiostrongylus cantonensis: Balık, yengeç ve karideslerin tüketilmesiyle insanlara bulaşan parazitinb larvaları beyne göç ederek ölümle sonuçlanabilen eosinofilik meningitis, meningoensefalitise neden olmaktadır. Capillaria philippinensis: Tatlı su balıklarının paraziti olup bu balıkları tüketen insanlar enfeksiyon yaparlar. Gnathostoma sipinogerum: Son arakonakçılar olan balıkların tüketilmesi sonucu enfekte olan insanlarda parazit mide de geniş nekrozlara neden olmakta, akciğerlere göç edebilmekte ve vücudun uç kısımlarında özellikle ayak ve memelerde lezyonlara neden olmaktadır. Clinostomum marginatum: balıkçıların ağız kısmında rastlanmakta ve insanların solunum yollarında yaşamaktadır. Cestodlar Cestod lar gelişmelerinde birkaç tür hariç, hepside bir veya daha fazla ara konakçıya ihtiyaç göstermektedirler. Bunlardan Pseudophyllidae larda örneğin yumurtadan çı-
6 158 kan Coracidium lar sularda bulunmakta diğer gelişim safhaları olan Procercoid ve Plecocercoid şekillerini ise sırası ile Cyclops ve balıklarda geçirmektedirler 6, 9, 14, 19). Lingula intestinalis: İkinci larval dönemi olan plerocercoidleri taşıyan balıkları tüketen insanlarda enfeksiyon oluştururlar. Diphylobothrium latum: Balıkların barsak şeridi olan parazit ikinci arakonakçısı olan turna balığı, alabalık, sudak, yılan balığı gibi çok sayıda tatlı su balığının yenmesiyle insanlara bulaşmaktadır. Parazit bazen barsak tıkanmasına, bazende metobolik atıklarıyla toksemiye sebep olabilir. Hastalarda abdominal ağrı, bulantı, diyare, konstipasyon, iştahsızlık ve zayıflamanın yanı sıra fazla patojen olduğu ve jejunumda yerleştiği ağır vakalarda B 12 depoladığı için pernisiyöz anemi şekillenmektedir. Diphylobothrium dentricum: Avrupa salmonlarında rastalanan parazit Norveç ve Rusya daki insanlarda tespit edilmiştir. D. Dalliae ye Alaska da, D. Pacificum a Peru da insanlarda rastlanmıştır. Tremetodlar Genellikle balıklarda olgun halde bulunan Trematod lar insanlar için küçük bir tehlike oluşturmaktadır. Fakat ikinci ara konakçıları balık olan Trematod lar insan sağlığını tehdit etmektedir (6, 9, 19, 20). Opistorchis viverrini: Bu parazitle enfekte Puntius spp., Labiobarbus spp., Esomus spp., Ostershilus spp. : Hampola spp. türü balıklardaki metasekerler çiğ yada az pişmiş olarak bu balıkları tüketen insanlara geçer. İnsanlarda safra kanallarında yangısal reaksiyonlara, ilerleyici hiperplaziye ve bağ doku artışına, ciddi karaciğer bozukluklarına ve siroza neden olmaktadırlar. Opistorchis tenuicollis: İnsan ve et oburların safra kanallarında ve ince barsaklarında rastlanmaktadır. İnsanlar bu paraziti Tinca tinca, idus melanotis, Leuciscus rutilus, barbus barbus ve Abramis brama türü balıkları tüketerek almaktadırlar. Enfeksiyonun hafif olduğu durmlarda diyare, dyspeptic pneumatosis, karaciğerde ağrı, hafif ateş, şliddetli olduğu durumlarda ise siroz, kaşeksi, ascites, bacaklarda ve vücudun diğer bölgelerinde ödemlerle birlikte ölüm meydana gelmektedir. Bazı olgularada karaciğer ve pankreasta karsinomlar oluşmaktadır. Opistorchis sinensis: İnsan ve et oburlarda safra ve pankreas kanallarında ve duedonumda rastlanmaktadır. Çok sayıda tatlı su balığının bu parazitin arakonakçısı olduğu bilinmektedir. Heterophyes heteropyes: Mugil ve barbus soyuna bağlı balıkların çiğ yada az pişmiş olarak tüketilmesi sonucu enfeksiyon oluşmaktadır. İnsan ve etçillerin ince barsaklarına yerleşen larvalar hafif vakalarda irritasyona, ağır vakalarda ise nekroza yol açmakta ağrılı ve kanlı diyare gözlenebilmektedir.
7 159 Metagonimus yokogawai : Uzakdoğu, Balkanlar, İspanya, Türkiye, İsrail, Rusya ve Batlık ülkelerinde insan, domuz, köpek ve balık yiyen kuşların ince barsaklarında yaşar. Alabalık ve kefallerden bulaşan parazit bulunduğu barsak bölgesinde nekroz meydana getirmektedir. Ender olarak yumurtalar lenf damarları ile beyine, omiriliğe yada miyokarda yerleşerek granulasyon dokusu oluşmasına neden olmaktadır. Nanophyetus salmincola: İnsan, domuz, köpek ve balık yiyen memelilerde rastlanan bu parzitin son arakonakçısı salmon türü balıklardır. Shistosoma haematobium: Bu parazitlerin arakonakçıları su sümüklülerinin balıklarla insanlar tarafından alınması sonucu enfeksiyonlar oluşmaktadır. S.mansoni, S. japonicum, S. matthei2de insanlarda tespit edilen diğer Shistosoma türleridir. Paragonimus ringeri: Yengeç ve karideslerden insanlara bulaşmaktadır. P. westermani, P. ohirai: kerevit ve tatlı su yengeci ile insanlara bulaşmaktadır. Akciğerlerde abse fibrinöz pneumoniye neden olmaktadır. Echinostoma lindoense, E. hortense, E. perfoliatus, E. ilocanum, E. malayunum türü parazitlerde balık tüketen insanlarda tesbit edilen Protoozonlar Eimeria türleri: Ringa, sazan ve sardalya balıklarını az pişmiş yada çiğ tüketen insanlarda sıkça rastlanmaktadır Viral Etkenler Virüsler Kanalizasyon atıkları ile kontamine olmuş sularda yaşayan balık, kabuklu, çift kabuklu yumuşakça ve karideslerin enterik kökenli bakteri ve virüsleri taşıdıkları bilinmektedir. Özellikle çift kabuklu yumuşakça türlerinden istiridye, akivades ve midye tüketiminin çiğ yada yarı pişmiş olarak tüketilmesi insan sağlığı açısından önem taşımaktadır. Su ürünlerinin tüketilmesi ile insanlara bulaşan virüsler ve yaptıkları hastalıklar şunlardır (3, 6, 13, 20). Poliovirüsler: Meningitis, paralysis, ateş Echovirüsler: Meningitis, diyare, vüctta kızıllık ve benzeri lekeler, ateş, solunum sistemi hastalıkları Coxsackievirüs A : Meningitis, ateş, solunum sistemi hastalıkları Coxsackievirüs B : Myocarditis, kongenital kalp anomalileri, ateş, kızıllık, meningitis, solunum yolu hastalıkları, pleurodynia Hepatittis tip A (Enterovirüs 72) : İnfeksiyöz hepatitis Epidemic non-a, non-b : Hepatitis
8 160 Enterovirüs tip 68, 69, 70, 71 : Meningitis, encephalitis, akut hemorajik konjuktivitis, ateş, solunum yolu hastalıkları Norwalk virüs: Diyare, kusma ve ateş Calicivirüs : Gastroenteritis Astrovirüs : Gastroenteritis Snow mountain agent : Gastroenteritis Adenovirüs: Solunum yolu hastalıkları, göz infeksiyonları, gastroenteritis Rotavirüsler: Çocuklarda gastroenteritis, yetişkinlerde şiddetli diyare 2. Biyolojik Toksinler Diarhaetic Shellfish Poison (DSP) Daireye neden olan kabuklu deniz ürünlerine ait zehirler. Bu grup toksin poliether karışımı olup; planktonik alglerin ürünüdür. Şimdiye kadar 7 grup toksin izole edilmiştir. Bu toksinler: - Asidik (adaic asit ve methyl türevidir. Dinuphysis toksin-1) (DTX-1) - Neutral (Pectenotoxin, Yessotoxin) karışımlardır. Japonya dan araştırmacı Yasumato ve arkadaşları 1989 yılında yaptıkları çalışmada gastra-intestinal infeksiyonların nedenlerinden biri olarak kabuklu deniz ürünlerinin yenmesinin olduğunu bildirmişlerdir. Yalnız başına asidik toksin ishalin etkenidir. İnsanlara enfeksiyon kontamine kabuklu deniz ürünlerini yemekle bulaşır. Japonya da ve Avrupa da DSP nin neden olduğu birçok gastro-intestinal infeksiyon bildirilmiştir. Hastalığın ilk belirtisi deniz kabuklusu yendikten en az yarım saat, en çok bir saat içerisinde, seyrek olarak da 12 saat içinde meydana gelir. Hastalığın semptomları karın ağrısı, mide bulantısı, ishal ve kusmadır. Şimdiye kadar ölümle sonuçlanan vak a bildirilmemiştir. Paralytic Shellfish Poison (PSP) Felce neden olan kabuklu deniz ürünlerine ait bir toksindir. Bu grup toksin tetrahydropurine türevidir. Bu toksinler alglerin metabolizma ürünüdür. Alexandrium (Synonyms, Gongaulax, Protoganyaulax), Gymnodium ve Pyrodinium bu grup toxin üreten alglerdir. Şimdiye kadar 18 komponenti identifiye edilmiştir. PSP insanlarda ağızda başlayan kol, el parmakları, ayak ve ayak parmaklarına kadar inen bir etki meydana getirir. PSP ile kontamine deniz kabuklularının yenmesinden 30 dakika sonra ilk semptomlar ortaya çıkar. Ağızda yanma sızı hissi ile başlar. Felç ile önce yüz bölgesinde başlar ve ayak parmak uçlarına doğru ilerler. Diğer semptomlar ise güçsüzlük, baş dönmesi, baş ağrısı, susama hissi ve körlüktür. Çok mik-
9 161 tarda toksin alınmasıyla solunum sistemi kaslarında felç meydana gelir ve büyük çoğunlukla sonuç ölümdür. Amnesic Shellfish Poison (ASP) Bu toksin suda çözülebilir domoic asittir ve kırmızı makro alglerden izole edilmiştir. Domoic asit toksikasyonu ile ilgili ilk semptomlar çok miktarda deniz kabuklusu yenilmesinden 12 saat sonra meydana gelir. Hafif bulantı ve kusma ile başlar. Kaslarda zayıflık, bazı vak alarda hafıza kaybı sağlığın hızla bozulması ve ölüm meydana gelir. Ciguatoxin Ciguatoksin palyotoksin ile bir karışım halindedir ve deniz mikroorganizmalarının ü- rünüdür. Ciguatoksin gastrointestinal sistemi etkiler ve neurotoksiktir. 500 tür balığın bu toksini taşıdığı WHO raporlarında bildirilmiştir. Deniz kabuklusu alındıktan 4 saat sonra mide bulantısı, ağızda, dilde, el parmak uçları ve ayak parmak uçlarında u- yuşma görülür. Çok sancılı ishal 24 saat devam eder. Tansiyon düşer ve ölüm meydana gelir. Histamin Alglere ait bir toksin olmayıp, bakterilerin dekarboksilasyon ürünü histidinden histaminin oluşmasıdır. Tuna balığı, uskumru, hamsi, sardalya ve diğer bazı balık türlerinde bakterilerin mikrobial aktiviteleri sonucu histidin oluşur. Bu tür balıkların yenmesiyle histamine bağlı alerjik reaksiyon meydana gelir (2, 4, 6, 12, 20). 3. Ağır metaller Cd, Hg, Zn, Cr, Ni, Cu gibi elementleri içeren ağır metaller çevresel kirleticilerin ö- nemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu metallerin sucul ortama girişi genellikle madencilik faaliyetleri, endüstriyel aktiviteler, evsel atıklar ve atmosferik serpinti yoluyla olmaktadır. Besin zinciri yoluyla girdikleri canlı bünyesinde doğal fizyolojik mekanizmalarla birikime uğrar ve belli bir konsantrasyonu aşması halinde toksik etki oluştururlar. Bunun sonucu olarak da sucul ekosistemdeki canlılar ölebilir ve hatta bu metaller ile kontamine olmuş ürünleri tüketen insanların yaşamları da tehlikeye girebilir (4, 17). 4. Antibiyotik ve antihelmintik kalıntılar Akuakültürde yoğun antibiyotik kullanımı rezidü bırakmakta, bu ürünleri tüketen insanlarda patojenlere karşı direnç gelişmesine, kloramfenikol, furozolidon gibi antibiyotiklerin kanserojen etkilere ve alerjik reaksiyonlara neden olur. 5. Genetik modifiye organizmalar (GMO) Gen teknolojisi kullanılarak doğal süreçler ile edinilmesi mümkün olmayan yeni özellikler kazandırılmış organizmalara Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)
10 162 veya uluslar arası kullanımı ile Living Modified Organism (LMO) = Değiştirilmiş Canlı Organizma veya Genetically Modified Organism (GMO) denilmektedir. Transgenik ifadesi de aynı anlamda kullanılmaktadır. Yeni hastalıkların ortaya çıkması, alerjik, kanserojen ve toksik etkiler oluşması, antibiyotiklere direnç gelişmesi, transfer edilen genlerin hayvan bünyesindeki bakterilerle birleşme ihtimali gibi riskler söz konusudur. Balık ve balıkçılık ürünleri ile insanlara geçebilen hastalıkların önlenmesi amacıyla, 1. Çiğ ve az pişmiş su ürünü tüketiminin riskleri konusunda tüketici bilinçlendirilmeli, 2. Çevresel parametreler izlenmeli, kirliliğin yoğun olduğu ve kanalizasyon bölgelerinde avlanma ve üretim yasağı getirilmeli, 3. Balık ve balıkçılık ürünlerini işleyen, depolayan, paketleyen, bulunduran, pazarlayan tüm kişi ve kuruluşlar hijyen ve sanitasyon kurallarına uymalı, 4. İşleme ve paketleme tesisleri HACCP ve GMP kurallarına uygun çalışmalı, 5. Üretimin her aşamasında ve ürünün sağlandığı noktadan tüketiciye kadar olan her basamakta, gerekli önlemler alınmalı ve tüketicinin sağlıklı gıdaya ulaşması sağlanmalıdır (4, 12, 18). Kaynaklar 1. Anonim, Isolation and Identification of Listeria monocytogenes from red meat, poultry, egg and environmental samples. USDA, Athens GA. 2. Anonim, Criteria for the Classification of Bivalve Mollusc Harvesting Areas Under Regulation (EC) No 854/ Anonim, Draft Commusion Regulation on Microbiological Criteria for Foodstuffs. SANCO 4198/2001, Revision Anomymous, WHO Surveilance Programme for Control of Foodborne Infections and Intoxications in Europe, Sixth Report Federal Institute for Health Protection of Consumers and Veterinary Medicine, FAO/WHO Collaborating Center for Research and Training in Food Hygiene and Zoonoses, Berlin, Germany. 5. Anonim, Su Ürünleri kalite Kontrolü Uygulama Talimatı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara 6. Arslan, A., Dinçoğlu, A. ve Güven, A., Su Ürünleri ile İnsanlara Geçen Hastalıklar, Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 1 (1-2): Aydın, N., Zoonozlar ve Halk Sağlığı Yönünden Önemleri, Vet. Hek. Dern. Derg., 51 (3-4): Basti, A.A, Misaghi, A., Salehi, T.Z., Kamkar, A., Bacterial Pathogen in Fresh, Smoked and salted Iranian Fish. Food Control 17, p: Burgu, A., Helminthozoonozlar, Türk Vet. Hek. Dern. Derg. 51 (3-4): Davies, A.R. ve ark., Incidence of Foodborne Pathogens on European Fish. Food Control 12, P: Embarek, P. K. B., Presence, Detection and Growth of Listeria monocytogenes in Seafood: A Review. International Journal of Food Microbiology, V. 23, Issue 1, September 1994, P: Forsythe, S. J. & Hates, P.R., Food Hygiene, Microbiology and HACCP. Apsen Publishers, Gaithersburg. 13. Gerba, C.P., Viral Disease Tronsmission by Seafoods, Food Technol. March
11 Güralp, N., Cestod Larvalarının İnsan ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi ve Neden Oldukları Ekonomik Kayıplar, Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 49: Huss, H.H., Jorgensen, L.V., Vogel, B.F., Control Options for Listeria monocytogenes in Seafood. International Journal of Food Microbiology 62, p: İnal, T., Vibrio parahaemolyticus tan İleri Gelen Gıda Zehirlenmeleri, Türk Vet. Hek. Dern. Derg., 41 (5): Katalay, S., Parlak, H. ve Arslan, Ö.Ç., Ege Denizinde Yaşayan Kaya Balıklarının (Gobius niger L., 1758) Karaciğer Dokusunda Bazı Ağır Metallerin Birikimi, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 22 (3-4): Rocourt, J., Jacquet, C., Reilly, A., Epidemiology of Human Listeriosis and Seafoods. International Journal of Food Microbiology 62, p: Taşçı, S. ve Topçu, A., Balıklardan İnsanlara Geçebilen (Zoonoz) Parazitler, Biyolojileri ve Meydana Getirdiği Hastalıklar, Y.Y. Üniv. Vet. Fak. Derg., 1 (1): Timur, M., Balıklardan İnsanlara Geçebilen Hastalıklar, Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 29 (3-4):
BALIK ve BALIKÇILIK ÜRÜNLERİ ZOONOZLAR
BALIK ve BALIKÇILIK ÜRÜNLERİ ZOONOZLAR Dünyada yılda 145 milyon ton su ürünleri üretimi yapılmakta ve bunun 45 milyon tonu yetiştiricilik yolu ile elde edilmektedir. Su ürünleri yetiştiriciliği en hızlı
DetaylıGIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006
GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 1 Amaç Eğitimin amacı : Gıda sanayinde hataların sonuçlarını belirtmek. Yaptığımız işin ciddiyetini göstermek. Dikkatli olunmaması durumunda gıdaların
DetaylıGIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir.
GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir. Bu mikroorganizmalardan; bakteriler ve funguslar gıdalarda çoğalarak gıdaların
DetaylıSU ÜRÜNLERİ İLE İNSANLARA BULAŞAN HASTALIKLAR
SU ÜRÜNLERİ İLE İNSANLARA BULAŞAN HASTALIKLAR Giriş Yüksel DURMAZ Uzman Veteriner Hekim Günümüzde insanlar su ürünleri dahil olmak üzere diğer bütün protein kaynaklarından yararlanmak zorundadırlar. Balık,
DetaylıGıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları Dr. Serap Şimşek-Yavuz İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
DetaylıBir organizmanın doğal olarak yaşadığı ve ürediği yere denir. Kısacası habitat bir organizmanın adresidir.
1.EKOSİSTEMLER TÜR HABİTAT POPÜLASYON EKOSİSTEM TÜR: Kendi aralarında üreyip verimli döller verebilen ve bir ortak atadan gelen benzer bireylerin oluşturduğu topluluğa denir. POPÜLASYON: Belli bir bölgede
DetaylıDOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ İLİŞKİLERİ
DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ İLİŞKİLERİ Doğal Kaynak ve Ekonomi İlişkisi 1- Büyük sermaye ve doğal kaynaklara sahip gelişmiş ülkeler, doğal kaynaklardan etkin şekilde faydalanma yollarını aramaktadır. Örneğin,
Detaylıİlk «sarı renkli koliform» olarak 1929 da rapor edildi
Tarihçe İlk «sarı renkli koliform» olarak 1929 da rapor edildi Bebekte septisimiyaya neden olmuştur 1958 ve 1961 de İngiltere de yine iki ölümcül menenjit vakasına neden olmuştur Enterobacter sakazakii
DetaylıGıda zehirlenmeleri neden önemlidir?
GIDA KAYNAKLI İNTOKSİKASYON VE ENFEKSİYONLAR Gıda zehirlenmesi nedir? 1 2 İNTOKSİKASYON TİPİ GIDA ZEHİRLENMESİ Bazı bakteriler gıda üzerinde gelişerek toksin üretirler ve toksin içeren gıdanın tüketilmesi
DetaylıE. coli; Escherichia coli; E. Coli enfeksiyonu; Escherichia coli O157:H7; EHEC; ETEC; EPEC; EIEC.
KOLİ BASİLİ E. coli; Escherichia coli; E. Coli enfeksiyonu; Escherichia coli O157:H7; EHEC; ETEC; EPEC; EIEC. E.coli insanların ve hayvanların bağırsaklarında bol miktarda bulunan bir bakteridir. Yüzden
DetaylıGIDA ÜRETİMİNDE TEHLİKELER. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006
GIDA ÜRETİMİNDE TEHLİKELER Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 Gıda Güvenliği Tehlikesi Gıdanın kendisi yada gıda da bulunan biyolojik, kimyasal yada fiziksel etmenler vasıtasıyla olumsuz sağlık etkisine yol
DetaylıMESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015
MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015 Bilal KÜTÜK İSO Meclis Üyesi MADEN, TAŞ VE TOPRAK ÜRÜNLERİ İMALATI 1. Grup Madencilik, Mermer ve Taş Ocakçılığı 23. Grup Cam ve Cam Mamulleri Sanayii 43.
DetaylıMesleki tehlikeler ve stres. Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal
Mesleki tehlikeler ve stres Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal TANIMLAMA Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, Herhangi bir enfeksiyona, Alerjiye
DetaylıNORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI
NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI 1. Yarıyıl 1. Hafta ( 19.09.2011-23.09.2011 ) Gıda maddelerinin kalite kriterleri Beslenmeyle ilgili genel bilgilerin verilmesi Gıda güvenliği Halk Sağlığı Zoonoz enfeksiyonlarla
DetaylıGIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır.
GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır. Gıda Enfeksiyonu: Patojen bir m.o ile kontamine olmuş bir gıdanın yenmesi sonucu oluşan
DetaylıGıda Zehirlenmeleri. 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri
10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma 17. Hafta ( 05 09 / 01 / 2015 ) BAKTERİLERİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR GIDA ZEHİRLENMELERİ Slayt No : 37 Etken ve Bulaşma Yolları Stafilokoklarla oluşan gıda zehirlenmelerinde
DetaylıBesin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi
Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi Besin Zinciri, Besin Ağı ve Besin Piramidi Bir ekosistemde üreticilerden tüketicilere doğru besin aktarımı meydana gelir. Üreticilerden başlayarak bir trafik
DetaylıÜLKEMİZDE ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİNE BİR BAKIŞ
ÜLKEMİZDE ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNİN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİNE BİR BAKIŞ ELAZIĞ - 2016 ÖZERDEM MALTAŞ 1 Su ürünleri sektörü; Halkın hayvansal besin ihtiyacının karşılanmasında ve gıda güvenliğinin temininde,
Detaylı07.11.2014. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler. 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler
10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma 4.Hafta ( 08 10 / 10 / 2014 ) 1.) HASTALIKLARIN OLUŞMASINDA ROL OYNAYAN FAKTÖRLER 2.) ENFEKSİYON HASTALIKLARININ GENEL BELİRTİLERİ 3.) ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA GÖRÜLEN
DetaylıSU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI
SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1 Dersin Amacı: Su ve besinler ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2 Dersin Öğrenim Hedefleri Su ve
DetaylıZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN
ZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN Zoonoz hastalıklar hayvanlardan insanlara, insanlardan da hayvanlara geçebilen hastalıklar olarak tanımlanır. Dünyada insan ve hayvanları ilgilendiren 150 den fazla zoonoz
DetaylıSalmonella. XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri
Enterobacteriaceae İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir. Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır. Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba) etkeni
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 0 ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜN TANIMI SITC NO : 421.4 ARMONİZE NO : 1509 Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle, İtalya, İspanya,
DetaylıENTERİK BAKTERİLER. Enterik bakteriler barsak florasında bulunan bakterilerdir
12.Hafta:Enterik Bakteriler ENTERİK BAKTERİLER Enterik bakteriler barsak florasında bulunan bakterilerdir Barsakta yaşayan enterik bakterilerin en klasiği E- coli dir ve non-patojendir.yine barsakta yaşayan
DetaylıGıda Zehirlenmesi ve Önlenmesi
(16.12.2001) İçindekiler... 1 Gıda Zehirlenmesi Nasıl Oluşur?... 1 Gıdalara Nasıl Bulaşma Olur?... 2 Gıda Zehirlenmesi Nasıl Önlenir?... 3 Bazı Yaygın Gıda Zehirleyen Bakteriler... 3 Salmonella... 3 Bacillus...
DetaylıTürkiye ve Avrupa Birliği (AB) Su Ürünleri Sektörünün Üretim, Tüketim, İhracat ve İthalat Yönünden Karşılaştırılması*
Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 36 (1), 109-116, 2005 ISSN 1300-9036 Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) Su Ürünleri Sektörünün Üretim, Tüketim, İhracat ve İthalat Yönünden Karşılaştırılması* Nilgün ÖZDEMİR
DetaylıBahçe Bitkilerinin Ülke Ekonomisindeki Yeri. Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar
Bahçe Bitkilerinin Ülke Ekonomisindeki Yeri Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar Türkiye tarımın da bitkisel üretim, tek yıllık ve çok yıllık kültür bitkileriyle nadas dahil toplam 26,5 milyon ha lık bir alanda yapılmaktadır.
DetaylıTİFO. Tifo; Paratifo; Enterik Ateş;
TİFO Tifo; Paratifo; Enterik Ateş; Tifo ve paratifo hastalığı Salmonella bakterisi ile meydana gelen sistemik enfeksiyon hastalıklarıdır. Tifoya Salmonella typhi paratifoya ise Salmonella paratyphi neden
Detaylı09.02.2015 BAĞIŞIKLIK. Bağışıklık. 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma BAĞIŞIKLIK. Bağışıklık. Bağışıklık. Bağışıklık. Bağışıklık
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ORGANLARI 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma 25.Hafta ( 16 20 / 03 / 2015 ) BAĞIŞIKLIK Slayt No : 49 Timus Kemik iliği Dalak Lenf düğümleri Adenoidler Bademcikler Peyer plakları Apandis
DetaylıAKUT GASTROENTERİTLER YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015
AKUT GASTROENTERİTLER YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 GASTROENTERİTLER Gastroenterit (g.e) gastrointestinal kanalın herhangi bir bölümünün inflamasyonudur
DetaylıGIDA İLE BULAŞAN ENFEKSİYON HASTALIKLARI TEDAVİ VE KORUNMA
195 GIDA İLE BULAŞAN ENFEKSİYON HASTALIKLARI TEDAVİ VE KORUNMA Doç. Dr. Yeşim TAŞOVA Çukurova Üniv. Tıp Fak., Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Adana Gıda kaynaklı enfeksiyonlar,
DetaylıBacillus anthracis. Hayvanlarda şarbon etkenidir. Bacillus anthracis. Gram boyama. Bacillus anthracis. Bacillus anthracis
Bacillus anthracis Gram pozitif, obligat aerop sporlu, çomak şeklinde bakterilerdir. 1µm eninde, 2-4 µm uzunluğunda, konkav sonlanan, kirpiksiz bakterilerdir. Bacillus anthracis in doğal yaşam ortamı topraktır.
DetaylıKANSERDEN KORUNMA STRATEJİLERİ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR
KANSERDEN KORUNMA STRATEJİLERİ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 1 İÇERİK o KANSER NEDİR? o METASTAZ NEDİR? o KANSER TEHLİKESİNİN 7 HABERCİSİ? o EN SIK GÖRÜLEN KANSER TİPLERİ? o KANSERDEN KORUNMAK NEDEN ÖNEMLİ? o
DetaylıBAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ
BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ ve TEHLİKELERİN TANIMLANMASI, RİSK FAKTÖRLERİNİN VE KORELASYON İLİŞKİLERİNİN ORTAYA KONMASI Hayrettin
DetaylıPEYNiRDE GIDA GÜVENİLİRLİĞİ
PEYNiRDE GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Peynirde Gıda Güvenilirliği Projesi Avrupa Birliği Leonardo da Vinci Eğitim Programı Yenilik Transferi Projesi -Mesleki eğitim ve öğretimi geliştirmek ve teşvik etmek, -Hedef
DetaylıAVRUPA DA GIDA PROFESYONELLERİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER VE ODAMIZIN KONUYA BAKIŞI. Fatmagül ÇIRA TUNCER TMMOB Gıda Mühendisleri Odası
AVRUPA DA GIDA PROFESYONELLERİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER VE ODAMIZIN KONUYA BAKIŞI Fatmagül ÇIRA TUNCER TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Track Fast ile Nasıl Tanıştık? Prof.Dr.Fahrettin Göğüş ün TRACK FAST çerçevesinde;
DetaylıKAFES BALIKÇILIĞI. Doç.Dr.Suat DİKEL ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ YAYINLARI. Yayın No. 18 ISBN 975-487-123-X. Copyright 2005 by Author
KAFES BALIKÇILIĞI Doç.Dr.Suat DİKEL ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ YAYINLARI Yayın No. 18 ISBN 975-487-123-X Copyright 2005 by Author All rights reserved. Her hakkı yazarına aittir. Kitaptaki
DetaylıZoonoz parazit nedir?
PARAZİTER ZOONOZLAR Zoonoz parazit nedir? Zoonoz hastalık; herhangi bir hastalığın hayvandan insana ya da insandan hayvana geçmesidir. İnsanlarda görülen parazitlerin yaklaşık % 60 ı zoonozdur. Veteriner
DetaylıBiyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır.
Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır. Birbirine bağlı bu hücreler genellikle kendilerince üretilen hücre dışı
DetaylıEnterobakteriler. Dr. Kaya Süer. YDÜ Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD
Enterobakteriler Dr. Kaya Süer YDÜ Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Enterobakteriler Nerelerde bulunur? Toprak, Su, Sebze-meyve İnsan ve Hayvan bağırsak florası Enterobaktriler
DetaylıGIDALARDA BİYOJEN AMİNLER VE ÖNEMİ
GIDALARDA BİYOJEN AMİNLER VE ÖNEMİ BİYOJEN AMİNLER Gıdalarda bazı spesifik amino asitlerin dekarboksilasyonuna veya aldehit ve ketonların transaminasyonuna bağlı olarak oluşan temel azotlu bileşiklerdir.
DetaylıSİGARANIN ZARARLARI FEYZANUR SENA ÇİM 133 BİLGE BAĞCI 141 SINIF: 9ANESTEZİ
SİGARANIN ZARARLARI FEYZANUR SENA ÇİM 133 BİLGE BAĞCI 141 SINIF: 9ANESTEZİ SİGARA NEDİR? Zehirli bir bitki olan tütünün ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış halidir Sigara dumanında vücudumuz için
DetaylıVE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN
ANTİFR FRİZ Z PROTEİNLER VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ N. Şule ÜSTÜN, Sadettin TURHAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Samsun, Türkiye Antifriz
DetaylıCinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği
Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER Projenin Malta, Portekiz ve Türkiye de cinsiyet ayrımcılığı problemlerini çözme amacıyla ilgili
DetaylıBiyolojik Risk Etmenleri
Biyolojik Risk Etmenleri Mesleki tehlikeler Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal TANIMLAMA Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona,
DetaylıKULLANMA TALİMATI. FUCİDİN %2 krem Haricen kullanılır.
KULLANMA TALİMATI FUCİDİN %2 krem Haricen kullanılır. Etkin madde: Bir gram krem, 20 mg Fusidik asit içerir. Yardımcı maddeler: Bütilhidroksianisol, setil alkol, gliserol, sıvı parafin, potasyum sorbat,
DetaylıNANOTEKNOLOJİNİN DEZENFEKSİYON UYGULAMALARINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
NANOTEKNOLOJİNİN DEZENFEKSİYON UYGULAMALARINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ Doç.Dr.Gülnur TARHAN ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ Tıp Fakültesi,Tıbbi Mikrobiyoloji AnabilimDalı ENFEKSİYON HASTALIKLARI İnsanlık tarihinin başlangıcından
DetaylıMALZEMELERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜ. Prof.Dr. Kenan YILDIZ
MALZEMELERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Prof.Dr. Kenan YILDIZ Çevre ve Maliyeti Çevrenin ekonomiye maliyete konusunda üç temel durumdan bahsetmek mümkündür. Bunlar; 1) çevrenin ekonomiye maliyeti yoktur 2) çevrenin
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA GÖRÜLEN İNFEKSİYON ETKENLERİ
HEMODİYALİZ HASTALARINDA GÖRÜLEN İNFEKSİYON ETKENLERİ Dr. Talât Ecemiş Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji A.D. Venöz ulaşım yolu Arteriyovenöz şantlar Kateterler
DetaylıDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Kanser Hastalığına Eşlik Eden Kronik Hastalıklar-I Hipertansiyon
Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kanser Hastalığına Eşlik Eden Kronik Hastalıklar-I Hipertansiyon HİPERTANSİYON Dr. Hatice ODABAŞ Yüksek Kan Basıncının Nasıl Bir Tehlikesi Vardır?
DetaylıISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI
SAYFA NO 1/5 1. AMAÇ Bu talimatta; - ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi içerisinde işletmede muhtemel olan bütün tehlikelerin veya risklerin tespit edilmesi, - Mevcut tehlike ve/veya risklerin tanımlanması,
DetaylıİNSAN KIYMETLERİ YÖNETİMİ 4
İNSAN KIYMETLERİ YÖNETİMİ 4 İKY PLANLANMASI 1)Giriş 2)İK planlanması 3)İK değerlendirilmesi 4)İK ihtiyacının belirlenmesi 2 İnsanların ihtiyaçları artmakta ve ihtiyaçlar giderek çeşitlenmektedir. İhtiyaçlardaki
DetaylıDERS X Küresel Sağlık Sorunları
DERS X Küresel Sağlık Sorunları Dünyada gerçekleşen ölümlerin yaklaşık % 23 ü çevresel etkilerle gerçekleşmektedir. Düşük ve orta gelirli ülkelerde çevresel hastalıklar daha fazla görülmektedir. Erkekler,
DetaylıGıda Zehirlenmeleri. PANEL: Bulaşıcı Hastalıklar - Tanı ve Tedavi Yaklaşımı. Dr. F. Şebnem ERDİNÇ. SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
PANEL: Bulaşıcı Hastalıklar - Tanı ve Tedavi Yaklaşımı Gıda Zehirlenmeleri Dr. F. Şebnem ERDİNÇ SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji seberd67@yahoo.com
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ
SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ Sudan Sofraya Balık Güvenliği Ülkeler, insan yaşamı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesi sağlamak zorundadırlar. Bu yaklaşım çerçevesinde güvenli ve sağlıklı
DetaylıKuru Kayısı. Üretim. Dünya Üretimi
Kuru Kayısı Üretim Dünya Üretimi Türkiye, dünya yaş ve kuru kayısı üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi nin verilerine göre Türkiye nin toplam kuru
DetaylıYÜKSEK BASINÇ TEKNOLOJİSİ VE SU ÜRÜNLERİNDE KULLANIMI. Fatma ÖZTÜRK, Hatice GÜNDÜZ
YÜKSEK BASINÇ TEKNOLOJİSİ VE SU ÜRÜNLERİNDE KULLANIMI Fatma ÖZTÜRK, Hatice GÜNDÜZ İzmir Katip Çelebi Üniversitesi 2016 YÜKSEK BASINÇ TEKNOLOJİSİ NEDİR? Yüksek basınç; ısıl işlem olmaksızın sıvı veya katı
DetaylıFINDIK. Erdal SIRAY Ziraat Y. Mühendisi Fındık Araştırma İstasyonu, 2013
FINDIK Erdal SIRAY Ziraat Y. Mühendisi Fındık Araştırma İstasyonu, 2013 1. Giriş Fındığın besleyici ve duyumsal özellikleri, onu gıda ürünleri içinde benzersiz ve ideal bir malzeme haline getirmektedir.
DetaylıİSTANBUL TİCARET ODASI Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi
İSTANBUL TİCARET ODASI Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi MUZ SEKTÖR PROFİLİ HAZIRLAYAN TALUY EMİL ARALIK 2005 MUZ SEKTÖR PROFİLİ 1. ÜRÜN TANIMI ve ÇEŞİTLERİ 1.1. Ürün Tanımı 1.2. Muz Çeşitleri 2.
DetaylıDr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
Dr. Gönül Tanır Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Babür Caddesi No:44 (06080) Altındağ, ANKARA Besin zehirlenmesi nedir? Besin zehirlenmesi bulaşmış,
DetaylıMeyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO
Meyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO Doğal Ürünler! Bu ürünler tamamen doğal koşullarda üretilen ürünlerdir. Kimyasal gübre ve tarım ilacı kullanmadan, doğal tohumlarla üretilirler. Organik Ürünler!
DetaylıTEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ
TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ Temizlik ürünleri sanayii, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 55. bölümde, Armonize Sisteme göre ise 34. fasılda tanımlanmaktadır. Buna göre; sektör kapsamında;
DetaylıİZMİR TİCARET ODASI BREZİLYA ÜLKE RAPORU
İZMİR TİCARET ODASI BREZİLYA ÜLKE RAPORU TEMMUZ 2016 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı : Brezilya Federal Cumhuriyeti Nüfus : 206,082,000 Dil : Resmi dil Portekizce dir. İş dünyasında
DetaylıGökşen GÜLGÖR, Filiz ÖZÇELİK. Ankara Üniv. Mühendislik Fak. Gıda Müh. Bölümü ANKARA
Gökşen GÜLGÖR, Filiz ÖZÇELİK Ankara Üniv. Mühendislik Fak. Gıda Müh. Bölümü ANKARA I. GRUP (Kommensaller) II. GRUP (Probiyotik) İYİ BAKTERİLER Biyoyararlılık Etki mekanizmaları PROBİYOTİK Metabolik aktivite
DetaylıMİKROBİYAL BULAŞMA KAYNAKLARI
MİKROBİYAL BULAŞMA KAYNAKLARI Gıdaların mikrobiyal floralarını gıda üzerinde doğal olarak bulunan m.o larla; depolama, taşıma ve işleme faaliyetleri sırasında dışarıdan / çevreden bulaşan m.o lar oluşturur.
DetaylıYOMESAN ı aşağıdaki durumlarda DİKKATLİ KULLANINIZ: YOMESAN ın dikkatli kullanılması gereken durumlar için herhangi bir veri bulunmamaktadır.
KULLANMA TALİMATI YOMESAN tablet 0.5 g Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: Her tablet 0.5 g niklozamid içerir. Yardımcı maddeler: Mısır nişastası, talk, sodyum lauril sülfat, povidon 25, vanilin, magnezyum
DetaylıMEME LOBU YANGISI. süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri. süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp
MASTİT 1 MEME LOBU YANGISI süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp 2 HAYVAN Sağlığı fonksiyonel meme lobunun kaybı
DetaylıAsist. Dr. Ayşe N. Varışlı
Asist. Dr. Ayşe N. Varışlı 1 GİRİŞ: İshal tüm dünyada, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadır Akut ishal, özellikle çocuk ve yaşlı hastalarda önemli
DetaylıBiyofilmler; mikroorganizmaların, biyotik veya abiyotik yüzeylere adhezyonu sonrasında oluşturdukları glikokaliks olarak da adlandırılan
Biyofilmler; mikroorganizmaların, biyotik veya abiyotik yüzeylere adhezyonu sonrasında oluşturdukları glikokaliks olarak da adlandırılan ekstraselluler matriks içinde, birbirlerine yapışarak meydana getirdikleri
DetaylıSU ÜRÜNLERİ ANABİLİM DALI DOKTORA PROGRAMI DERSLERİ
SU ÜRÜNLERİ ANABİLİM DALI DOKTORA PROGRAMI DERSLERİ DERS KODU SM6002 SM6003 SM6006 SM6007 SM6008 SM6010 SM6011 SM6012 SM6013 SM6014 SM6015 SM6016 SM6017 SM6018 SM6019 SM6021 SM6023 SM6024 SM6025 SM6026
DetaylıÖzet. Giriş. 1. K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon., 2. K.Ü. Artvin Orman Fakültesi, Artvin.
Deniz Kıyılarında Biriken Katı Atık Maddelerin Örnekleme Yoluyla Tür ve Miktar Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma ( Trabzon Beşirli Deresi Küçük Yoroz Burnu Arası ) 1 Hasan Zeki KALAY, 1 Sezgin
DetaylıYÖNETMELİK Amaç MADDE 1 Kapsam MADDE 2 Dayanak MADDE 3 Tanımlar MADDE 4 Belge alan kişilerin çalıştırılması MADDE 5
YÖNETMELİK Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: HİJYEN EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin
DetaylıEKONOMİK GELİŞMELER Aralık 2015
EKONOMİK GELİŞMELER Aralık 2015 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR ARALIK 2015 İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA
DetaylıBİYOYAKITLAR ve HAMMADDE TEMİNİ Prof Dr. Fikret AKINERDEM S.Ü. Ziraat Fakültesi
BİYOYAKITLAR ve HAMMADDE TEMİNİ Prof Dr. Fikret AKINERDEM S.Ü. Ziraat Fakültesi fakiner@selcuk.edu.tr ÜLKEMİZDE TARIM Ülkemiz, tarımsal potansiyeli. Bitkisel ve hayvansal üretim değerleri, Tarımda 2 avantaj:
DetaylıDeğişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ
Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ MANİSA NIN İÇİNDE BULUNDUĞU EKONOMİK ORTAM 2 MANİSA GENEL BİLGİLER Nüfus; Manisa:1.359.463 Türkiye:76.667.864 Sosyo Ekonomik
DetaylıSİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ III. DERS KURULU (11 ARALIK 2017 19 OCAK 2018) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR
Detaylıİçerik. Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler
İçerik Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler ÇEVRE Çevre insanların ortak varlığını oluşturan değerler bütünündür. Bir canlının üzerinde etkili olabilen tüm faktörleri içeren ekosisteme
DetaylıKULLANMA TALİMATI. ACSERA 5 ml enjeksiyonluk çözelti konsantresi içeren flakon
KULLANMA TALİMATI ACSERA 5 ml enjeksiyonluk çözelti konsantresi içeren flakon Kas içine, cilt altına veya damar içine uygulanır. Etkin madde: Androctonus crassicauda akrep venomuna karşın immünoglobulin
DetaylıBASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL)
BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL) TANIMI Shigella türü bakterilerde meydana gelen;karekteristik belirti ve bulguları olan,ilium ve kolonun akut enfeksiyonudur.basilli ve amipli dizanteri olmak
DetaylıGıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Tarafından Yürütülen Su Ürünleri Hastalıkları ile Mücadele Faaliyetleri. Veteriner Hekim İlkay DEMİRHAN-2015
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Tarafından Yürütülen Su Ürünleri Hastalıkları ile Mücadele Faaliyetleri Veteriner Hekim İlkay DEMİRHAN-2015 Tüm canlılarda olduğu gibi balıklarında enfeksiyöz ve non enfeksiyöz
DetaylıKÜLTÜR BALIKÇILIĞININ MEVCUT DURUMU VE YENİ TÜRLERİN YETİŞTİRİCİLİK AÇISINDAN ÖNEMİ
KÜLTÜR BALIKÇILIĞININ MEVCUT DURUMU VE YENİ TÜRLERİN YETİŞTİRİCİLİK AÇISINDAN ÖNEMİ Prof. Dr. Ahmet ALP Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Su Ürünleri Bölümü Kahramanmaras aalp46@gmail.com
DetaylıÖZGEÇMİŞ DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM. Almanca KPDS 81 ÇOK İYİ 1992 Bahar
ÖZGEÇMİŞ TC KİMLİK NO: PERSONEL AD: SOYAD: DOĞUM TARİHİ: SELMİN ÖZER 8/1/61 SİCİL NO: UYRUK: EHLİYET: TÜRKİYE B DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM Almanca KPDS 81 ÇOK İYİ 1992 Bahar PROGRAM ADI ÜLKE
DetaylıSİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ III. DERS KURULU (11 ARALIK 2017 19 OCAK 2018) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR
DetaylıKOD TANIM 2018 BİRİM FİYAT AÇIKLAMA CEV.MBL.0001 Mikrobiyolojik Numune Alınması, Taşınması ve Muhafazası
CEV.MBL.0001 Mikrobiyolojik Numune Alınması, Taşınması ve Muhafazası 270.00 TL SM 9060 A-B CEV.MBL.0002 Toplam Koliform Sayımı (MF Tekniği) 180.00 TL SM 9222 B - SM 9225 D CEV.MBL.0003 Total Koliform Sayımı
DetaylıENTEROBAKTERİ İNFEKSİYONLARI
ENTEROBAKTERİ İNFEKSİYONLARI 1 Escherichia Salmonella Klebsiella Enterobacter Morganella Proteus Providencia Serratia Shigella Yersinia ENTEROBACTERIACEAE AİLESİ 2 Escherichia coli nin neden olduğu infeksiyonlar
DetaylıGıda Kaynaklı Hastalık ve Zehirlenme Semptomları 1
Gıda Kaynaklı Hastalık ve Zehirlenme Semptomları 1 01. Genel Bilgiler 02. Gıda Kaynaklı Hastalık ve Zehirlenme Semptomlarının Etmenleri 01. Genel Bilgiler Gıdalar aracılığı ile insanlarda meydana gelen
DetaylıSentetik Çuval. www.dempocuval.com
Sentetik Çuval www.dempocuval.com Konya Organize Sanayi Bölgesinde 1997 yılında kurulan firmamız, 8000 m² si kapalı toplam 25000 m² alanda son sistem makine parkuru ve kendi alanında uzman personeli ile
DetaylıYrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ. Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Mikrobiyal kaynaklı Kimyasal kaynaklı Alerjik Diğerleri Zayıf hijyenik koşullar Gıda üretiminin büyük
DetaylıSİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ DERS PROGRAMI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNDİRİM VE METABOLİZMA SİSTEMLERİ III. DERS KURULU (21 ARALIK 2016 20 OCAK 2017) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR
DetaylıKaraciğerin Kistik Hastalıkları. Prof.Dr.Hasan Besim
Karaciğerin Kistik Hastalıkları Prof.Dr.Hasan Besim Karaciğerin Kistler Paraziter kistler (İnfeksiyon) Non-paraziter kistler (Yapısal/neoplastik) Karaciğer Kist Hidatiği Dünyada en yaygın karaciğerin paraziter
DetaylıEKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2012
EKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK
DetaylıTürk Eczacıları Birliği Eczacılık Akademisi
Türk Eczacıları Birliği Eczacılık Akademisi Willy Brandt Sokak No: 9 Çankaya/ANKARA Tel : 0.312.409 81 00 Fax : 0.312.409 81 32 e-mail: eczakademi@teb.org.tr Web Adresi: www.recete.org www.eczak3demi.org
DetaylıMEME LOBU YANGISI. süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp. süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek.
MASTİT 1 MEME LOBU YANGISI süt veriminde azalma sütün imhası laboratuvar giderleri ilaç giderleri vet.hek. giderleri süt endüstrisinde önemli ekonomik kayıp fonksiyonel meme lobunun kaybı hayvanın ölümü
DetaylıGSM 1009 Gastronomiye Giriş
GSM 1009 Gastronomiye Giriş 2. Hafta ASLI ÖZEN http://kisi.deu.edu.tr/asli.ozen/ 1 Gıda Güvenliği ve Sanitasyon Gıda güvenliğinin sağlanması; Tüm yiyecek-içecek işletmelerinin uyması gereken temel bir
DetaylıYakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu
Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)
DetaylıHİJYEN VE SANİTASYON
HİJYEN VE SANİTASYON TEMİZLİK+ HİJYEN= SANİTASYON Bulunduğumuz ortamda hastalık yapan mikroorganizmaların hastalık yapamayacak seviyede bulunma durumuna hijyen denir. Sağlıklı (temiz ve hijyenik) bir ortamın
DetaylıGASTROENTERİT YAPAN VİRUSLAR VE ENFEKSİYON OLUŞTURMA MEKANİZMALARI
GASTROENTERİT YAPAN VİRUSLAR VE ENFEKSİYON OLUŞTURMA MEKANİZMALARI GASTROENTERİT YAPAN VİRÜSLER Viral gastroenteritler fekal oral yolla bulaşmaları nedeniyle, alt yapı yetersizliği bulunan gelişmekte olan
DetaylıStaphylococcus Gram pozitif koklardır.
Staphylococcus Gram pozitif koklardır. 0.8-1µm çapında küçük, yuvarlak veya oval bakterilerdir. Hareketsizdirler. Spor oluşturmazlar ve katalaz enzimi üretirler. Gram boyama Koagülaz, alfatoksin, lökosidin,
DetaylıPGD KONUSUNDA GENEL BİLGİ. Ürün Güvenliği Nedir?
PGD KONUSUNDA GENEL BİLGİ Ürün Güvenliği Nedir? Piyasaya arz edilecek her ürünün, insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından asgari
DetaylıVibrio cholera Vibrionaceae familyasından Gram-negatif Kıvrık, basil 1-3μm boy, μmen Tekil polar flagella Enterik bakterilerle ortak özelli
KOLERA Etken, Epidemiyoloji Yrd.Doç.Dr.Hakan Erdem Gülhane Askeri Tıp Akademisi İnf.Hast. ve Kl. Mik. Vibrio cholera Vibrionaceae familyasından Gram-negatif Kıvrık, basil 1-3μm boy, 0.5-0.80.8 μmen Tekil
Detaylı