MANİSA İLİ TARIM TOPRAKLARININ SORUNLARI

Transkript

1 MANİSA İLİ TARIM TOPRAKLARININ SORUNLARI BİTKİ BESLEME VE GÜBRELEME Prof. Dr. Mehmet ZENGİN S.Ü. Ziraat Fak. Toprak Bil. ve Bitki Besleme Böl Aralık 2015, Alaşehir 1

2 Toprak Su Tarım Ziraat Gıda Yaşam TOPRAK VERİMLİLİĞİNİN BELİRLENMESİ VE ARTIRILMASINDA TOPRAK ANALİZ SONUÇLARINA GÖRE DENGELİ GÜBRELEME ŞARTTIR! 2

3 1- Sonda 2- Burgu 3- Kürek NUMUNE ALMADA KULLANILAN ALETLER 3

4 0-30 cm cm cm 4 S.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü

5 MANİSA İLİ NİN TARIMSAL ÜRÜNLERİ Manisa İli topraklarının %92 si tarıma elverişli olup bunların %46 sı orman ve makiliktir. Mevsim ve toprak elverişliliği nedeniyle yetiştirilen bitki deseni zengindir. Tahıllar (buğday, arpa, mısır, çeltik) Baklagiller (fasulye, nohut, bakla) Endüstri bitkileri (tütün, pamuk, susam) Sebzeler (karnabahar, kereviz, domates, patlıcan, pırasa, kabak, biber, fasulye, ıspanak, lahanadır) Meyveler (%85 kurutmalık çekirdeksiz üzüm, zeytin, şeftali, kiraz, kayısı, badem, armut, ceviz, nar, kestane) Meşhur kavun ve karpuzlarıyla Türkiye de dördüncü sıradadır. Türkiye de zeytin üretiminin sekizde birine, zeytinyağı üretiminin ise onda birine sahiptir. Türkiye de en çok traktör Adana ve Konya dan sonra Manisa dadır. 5

6 Bazı Bitkilerin Türkiye ve Manisa da 2014 Yılı Yetiştirilme Alanları (ha) Türkiye Manisa Toplam alan (ha) Tahıllar ve diğerleri Sebzelik (ha) Meyvelik (ha) Süs bitk. (ha) Ekilen alan (ha) Nadas (ha) % Türkiye, Manisa ve Alaşehir de 2014 Yılı ÜZÜM Üretim Miktarları Alan (ha) Türkiye Üretim (ton) Toplam Sofralık Kurutmalık Şaraplık ( Manisa Tür. % Alaşehir Man. %

7 Dünyada Türkiye de Kara yüzey alanı: ha ha (37. sırada) İşl. tarım ar.: ha (%11.61) ha (%33.24) Orman ara.: ha ha (%26) ha orm.var (%66 sı bakir) %40 ı bakir m 3 /yıl odun ür. 4.4 da orman/kişi Mera ara.: ha (%27) ha (%37) Topraksız tarım: ha 750 ha Toplam su: km km 3 (640 mm yağış) Kullanıl. su: km 3 (%0.72) 110 km 3 /Yıl (%21.9) Kişi başına su: 7600 m 3 /yıl m 3 /Yıl. 7

8 Türkiye nin genel yüzölçümü hektardır. Bunun hektarı göllerle kaplıdır. Anadolu tarafı ha. Trakya tarafı ha. İşlenen tarım arazimiz; 1934 de 11.7 milyon ha, 1950 de 14.5 milyon ha, 1950 sonrası makineleşmeyle 2011 de 28 milyon hektara ulaşmıştır. Bitkisel üretim alanının; %69 u tarla bitkileri %3 ü sebze bitkileri %5 i meyvelik %2 si zeytinlik %2 si bağ alanları 8

9 MANİSA İLİ TOPRAKLARININ SORUNLARI Manisa İli toprakları genellikle Çareler Yüksek ph lı (ph: ) %97 Toz kükürt, HA, AG ver. Az kireçli (%0-1) %21, (%1-5) %55 Toz kireç veya dolomit ver. Düşük organik maddeli (%0.3-2) AG, HA, YG, anızı yakma. Hafif bünyeli (kumlu tınlı, tınlı) Çaresi yok. Düşük N, P, K, Zn ve Mn Toprak an. Sonuçl. Göre uyg. gübr. %80 i azot bakımından fakir, %50 si fosfor bakımından fakir, %50 si potasyum bakımından fakir, %55 i kalsiyum bakımından yüksek, %70 i magnezyum bakımından yüksek, %70 i çinko bakımından fakir, (Merken ve ark., 2010) 9

10 Toprak Verimliliği Açısından İdeal Topraklar ile Yöre Topraklarının Kıyaslanması Parametre İdeal Toprakta Yörede Çareler ph (Hafif asidik-nötr) (Hafif alkalin) Toz kükürt, hümik asit, ahır gübresi EC (Tuzluluk; µs/cm) < 400 (Tuzsuz) < 400 (Tuzsuz) - Kireç (%) 5-7 (Kireçli, orta kireçli) < 5 Toz kireç ve dolomit Organik madde (%) 3-6 (Orta organik maddeli) Organik gübre, kompost, yeşil gübre, hümik asit, anız korunmalı Tekstür (Bünye) Tınlı Kumlu-tınlı, tınlı Değiştirilemez Azot (NO 3 +NH 4 ) (mg/kg) > 70 Düşük Yeterli ve dengeli gübreleme Fosfor (mg/kg) 8-25 %50 si fakir Yeterli ve dengeli gübreleme Potasyum (mg/kg) %50 si fakir Yeterli ve dengeli gübreleme Kalsiyum (mg/kg) %55 i yüksek - Magnezyum (mg/kg) %70 i yüksek - Kükürt (mg/kg) > 10 Yeterli - Demir (mg/kg) > 4.5 Yeterli - Çinko (mg/kg) %70 i fakir Yeterli ve dengeli gübreleme Mangan (mg/kg) Yeterli ve dengeli gübreleme Bor (mg/kg) Az, yeterli, yüksek Yeterli ve dengeli gübreleme Bakır (mg/kg) > 0.2 Yeterli - Molibden (mg/kg) > 0.05 Yeterli - Klor (mg/kg) > 7 Yeterli - 10

11 MANİSA İLİ TOPRAKLARININ ANALİZ SONUÇLARI Parametreler Birimi Manisa tarım toprakları Yorumlar İdeal sonuçlar Tekstür Sınıfı Saturas. Kumlu-tınlı, Tınlı Hafif bünyeli Tınlı ph (1:2.5, Toprak:Su) Hafif alkalin, alkalin EC (1:5, Toprak:Su) (µs/cm) Tuzsuz < 400 Organik madde (%) Çok az, Az 3-6 Kireç (CaCO 3 ) (%) 1-10 Kireçli, Orta kireçli 3-10 İnorg. azot (NH 4 -N +NO 3 -N) mg/kg Az, Orta > 70 Fosfor (P) mg/kg 1-30 Az, Yeterli 8-25 Potasyum (K) mg/kg Az, Yeterli, Yüksek Kalsiyum (Ca) mg/kg Az, Yeterli, Yüksek Magnezyum (Mg) mg/kg Az, Yeterli, Yüksek Kükürt (S) mg/kg > 20 Yeterli > 10 Sodyum (Na) mg/kg Değişebilir Na Yüzdesi % Alkalilik sorunu yok <15 Demir (Fe) mg/kg 1-15 Orta, Yeterli > 4.5 Çinko (Zn) mg/kg Az, yeterli Mangan (Mn) mg/kg 2-14 Az Bor (B) mg/kg Az, Yeterli, Yüksek Bakır (Cu) mg/kg Yeterli >

12 BAZI TESPİTLER Yöre toprakları genellikle allüviyal topraklardır. Manisa çiftçilerinin sadece %16 sı toprak analizine göre gübre kullanmaktadır. Yeterli gübreleme yapılmadığında ürünlerde verim ve kalite düşük olur. Fazla gübrelemede ise ürün verim ve kalitesi düştüğü gibi, çevre kirliliği oluşur ve yabancı ülkelere fazla para harcanır. Bölgede bilinçsizce yapılan sulama ve gübrelemelerle topraklar çoraklaşmakta ve yapıları bozulmaktadır. Asmalardan yeterli ve kaliteli bir üzüm alabilmek için asmanın ihtiyacı kadar gübre toprağa/yaprağa verilmelidir. Çoğunlukla potasyumlu gübre olarak potasyum sülfat ve potasyum nitrat kullanılmaktadır. (Merken ve ark., 2010) Merken, Ö., Çolakoğlu, H., Aydın, M., Erdem, A., İrget, M.E., Çakıcı, H., Ilgın, C., Ünal, A. ve Yıldız, S., Gediz Havzasında Sultani Çekirdeksiz Üzüm Yetiştirilen Toprakların Verimlilik Durumları. 5. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, Eylül 2010, E.Ü. Ziraat Fak. Derg. Özel Sayı, 2010, sf: , İzmir. 12

13 BAZI TESPİTLER Toprak işlemeden hasada kadar bilinçsiz üretim yapılıyor. Plansız-proğramsız, toprak/yaprak analizi yaptırmaksızın gübreleme yapılıyor. Üzüm fiyatları düşük. Ekonomisi gelişmeyen çiftçi ürününe tam bakım yapamamaktadır. Yöre çiftçilerinin bir kısmı üzüm paralarını tüccarlardan alamıyorlar. Meyvelerde yanlış ilaçlamalardan dolayı ilaç kalıntısı da ihracatçılarımızı sıkıntıya sokmaktadır. Araziler küçük ve parçalı. Bölgede son yıllarda artan danışmanlık şirketleri ve Tarım Bkn.lığının gayretleri bilinçli tarım giderek artmaktadır. 13

14 Tarımsal Sorunlara Çözümler 1. Doğru budama, meyve seyreltmesi, toprak/yaprak analiz sonuçlarına göre dengeli, yeterli ve düzenli gübreleme, çiftçi eğitim seminerleri. 2. Pestisit kalıntılarının önlenmesi için AB ülkelerinin kullandığı etken maddeli pestisitler kullanılmalı ve ilaçlamadan sonraki hasat süresine uyulmalıdır. 3. İTU sertifikalı üretim yapılmalıdır. 4. Resmi ve Özel Ziraat Mühendislerinden danışmanlık hizmeti alınmalıdır. 5. Su israfını önlemek ve bitkiyi daha iyi beslemek için bir an evvel damla sulama sistemlerine geçilmelidir. 6. İl genelinde arazi toplulaştırmasına başlanıp bitirilmelidir. 14

15 Tarımsal Sorunlara Çözümler 7. Sektörel dış ticaret şirketleri geliştirilmeli ve üretici birlikleri kurulmalıdır. 8. Tarımsal enerji ucuzlatılmalıdır. 9. İhracat teşvikleri ve tedbirleri alınmalı ve desteklenmelidir. 10. Çiftçiye uygun koşullarda kredi verilmelidir. 11. Toprağın organik maddesini artırabilmek için yanmış ahır gübresi, yeşil gübreleme ve bağ budama artıklarından elde edilen kompost toprağa karıştırılmalıdır. 12. İhracatçı müşteriler çiftçilerden ürünleri peşin para ile almalıdır. 13. Çiftçiler yeni bağ tesis ederken sertifikalı fidan kullanmalıdırlar. 15

16 Gübrelemede Yapılan Hatalar Kireçli topraklara kireçli amonyum nitrat gübresi verilmesi. Sonbaharda tahıl ekiminde DAP ( ) yerine kullanılması. Fazla fosforlu taban gübresi kullanımı ile yurtdışına gereksiz gübre dövizi harcanmakta, fazla fosfor bitkilerin demir ve çinko alımını engellemekte ve toprakta çok tehlikeli bir ağır metal olan kadmiyum birikebilmektedir. Sulu koşullarda buğdaya azotlu üst gübreleme partiler halinde yapılır, tek seferde ve fazlaca azotlu gübre verilmez! Topraklarımızda mikro besin elementi noksanlığı yaygın olduğundan tahıl tarımında çinkolu gübre kullanılmalıdır. Buğday demir etkin bir bitki olduğu için demirli gübreleme yapılmamalıdır! 16

17 Gübrelemede Yapılan Hatalar Kireçli topraklarda yüksek kalsiyum nedeniyle meyveler, şeker pancarı, patates ve domateste potasyum ve magnezyum kullanılmalıdır. Soya fasulyesi mangan obur bir bitki olduğu için soya yetiştiriciliğinde toprak analiz sonuçlarına göre manganlı gübreleme yapılmalıdır. Damla sulamalı gübrelemelerde bütün gübrelerin tabana verilip, damla ile gübre verilmemesi. NPK gübrelerinin yaprak gübresi olarak yaprağa püskürtülmesi. 17

18 Gübre Fiyatları ( , TKK) Gübre Toplam B. Elmnt Gübre Fiyatı (TL/ton) Saf besin Fiyatı (TL/ton) AN, %26 % AN, %33 % Üre % AS % TSP % DAP (%18 N, %46P 2 O 5 ) % Ekin Ca.15S % % Süper % % Süper % Mısır S+1Fe+1Zn % Kaynak: Prof. Dr. Sait Gezgin 18

19 GÜBRELEME ÖNERİLERİ Yanmış ahır gübresi bağlara erken ilkbaharda omca izdüşümlerine 10 ar kg verilerek çapalanmalıdır. Üzüm için uygun azotlu gübreler klasik bağlarda taban gübresi, üre ve CAN-26 dır. Damla sulamalı bağlarda ise taban gübresi ve AN-33 dür. Uygun fosforlu gübre klasik tarımda TSP (%43 P 2 O 5 ), damla sulamalı tarımda ise MAP (%12 N ve %61 P 2 O 5 ) tır. Uygun gübreleme zamanı klasikte Şubat-Mart, damla sulamalıda ise Nisan-Mayıs aylarıdır. Fosforlu ve potasyumlu gübreler elle uygulamada omcalardan 60 cm mesafede, 30 cm derinliğe verilmelidir. Uygun potasyumlu gübreler klasik bağlar için potasyum sülfat (%50 K 2 O), damla sulamalı bağlar için potasyum nitrat (%13 N ve %46 K 2 O) tır. Uygun gübreleme zamanı klasikte Mart-Mayıs, damla sulamalıda ise Mayıs-Haziran aylarıdır. 19

20 Beslenme Yetersizliği BİYOTİK Faktörler Tuzluluk Soğuk ABİYOTİK STRES Kuraklık Sıcak Ozon Kaynak: Prof. Dr. Sait Gezgin Yüksek Işık/UV Taşkınlar 20

21 Verim = T + T + İ + İ Normal Yanmış ahır gübresi Soya fasulyesi + Mısır + Buğday + Pamuk 21

22 Beyşehir İspanya Altınekin İspanya Trakya 22

23 Eylül 2010, Doğanbey Kadınhanı 23

24 Geçirimsiz katman 24

25 Su erozyonu, Beyşehir Rüzgar erozyonu, Karapınar 25

26 Tuzlulaşma Altınekin Kadınhanı Ayçiçeğinde kabuk kırıcı 26

27 AMAÇ DIŞI ARAZİ KULLANIMI 3 Mart 2010, Konya 27

28 Hatalı Tarım Meraya buğday! Eğim doğrultulu sürüm! 28

29 Üzümde azot noks. Üzümde fosfor noks. 29

30 Üzümde potasyum noks. Normal 30 Üzümde potasyum noks.

31 Üzümde magnezyum noks. Üzümde demir noks. 31

32 Üzümde çinko noks. 32

33 Üzümde mangan noks. 33

34 Üzümde bor noks. 34

35 Gübreleme Önerileri Zaman OMCA BAŞINA Martta Yaprak gübrelemesi Damla sulama ile Mayısta Haziranda Temmuzda Ağustosta 10 kg yanmış ahır gübresi (bu yoksa 400 g katı hümik asit), 300 g S + Zn kompoze verilip çapalanarak toprak altına karıştırılacak. Yapraklanmadan önce sürgünlere ve yapraklanınca iki kez olmak üzere toplam üç defa 100 L suda 500 g üre, 200 g çinko sülfat ve 200 g mangan sülfat çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde asmalara püskürtülmelidir. 125 g MAP 50 g magnezyum sülfat 200 ml sıvı hümik asit 10 g çinko sülfat, 10 g mangan sülfat 300 g AN g potasyum sülfat Dekara 1 L Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 300 g AN g potasyum sülfat Dekara 1 L Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) Hasat sonrası yaprak gübrelemesi Hasadın ardından, yapraklar dökülmeden önce 100 L suda 2 kg üre ve 200 g Combi mikro besin elementli gübre çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde asmalara püskürtülmelidir. *: MAP, AN-33 ve potasyum sülfat gibi yüksek miktarlı gübreler ilgili aylardaki damla sulama sayısına bölünerek her bir sulama ile eşit miktarlarda verilecek. Sulamalar genellikle haftada bir saat süre ile gece serin saatlerde yapılır. Gübre tankı vanası sulamanın yarısında iken açılmalıdır. **: Üzümlerde verim ve kaliteyi artırmak, hasat sonrasında raf ömrünü uzatmak amacıyla tanelerin büyüme döneminde ve ben düşme döneminde 100 L suda 1 kg kalsiyum nitrat eritilip yayıcı-yapıştırıcılı olarak serin ve rüzgarsız saatlerde pülverizatörle 2-3 kez salkımlara püskürtülmelidir. Organik üreticilikte kalsiyum nitrat yerine aynı miktarda kalsiyum klorür kullanılır. 35

36 Fosfor noksanlığı Buğdayda azot noksanlığı, Mart 2010, Çumra Altınekin, 30 Nisan 2010 Çinko noksanlığı Karapınar, 31 Mart

37 Yarım KG+10 HA 620 kg/da Tam KG+10 HA 1000 kg/da Çiftçi uygulaması 560 kg/da Yarma, Haziran

38 Buğdayın Gelişme Dönemlerine göre Azot Alımı Gelişme dönemleri Çimlenme-kardeşlenme Kardeşlenme-sapa kalkma Sapa kalkma-başak oluşturma Başak oluşturma-olgunlaşma Azot alımı (Toplamın % si)

39 Buğdayda Gübreleme Programı Dönem Ekimde tabana (mibzer ile) Üst gübreleme (fırfır ile) Ot ilaçlamasında (pülverizatör ile) Fosfor verilecekse (dekar) 20 kg DAP 10 kg toz kükürt 10 kg katı hümik asit Suluda Mart başında 15 kg üre Kuruda Mart ta kg üre 120 g üre 60 g çinko sülfat Fosfor verilmeyecekse (da) 15 kg AS kg toz kükürt 10 kg katı hümik asit (Dekara) Suluda Nisan başında 15 kg AN-33 - Suluda Mayısta yağmurlama ile 12 kg AS-21, 300 g çin.sülfat, 1 L hümik asit 39

40 Mısır bitkilerinde azot noksanlığı 40

41 Fosfor noks. Konya, 19 Mayıs 2005 Potasyum noksanlığı Eskil, 1 Tem

42 Magnezyum noks. 42

43 Bor noks. Çinko noks. Susuzluk stresi Kadınhanı, 7 Temmuz 2010 Eskil, 1 Temmuz

44 Mısırda Klasik Gübreleme Dönem Dekara (1000 m 2 ) Ekimde tabana Üst gübreleme 70 kg Zn komp. 10 kg katı hümik asit Birinci çapada 15 kg üre İlk yağmurlama ile 2 kg MagSül (%16 MgO) 1 L Hümik asit (İz elementli) Dekara (1000 m 2 ) İkinci çapada 15 kg AN-33 İkinci yağmurlama 10 kg AS-21 1 L Hümik asit (İz elementli) Yaprak Gübrelemesi: Bitkiler 20 cm boyda iken pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak sabah veya akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde yapraklara püskürtülecektir. Aynı uygulama 10 gün sonra bir kez daha tekrarlanacaktır. 44

45 Zaman Ekimde mibzerle tabana banda Mayısta Yaprak gübrelemesi Haziranda Damla sulama ile Temmuzda Damla sulama ile Ağustosta Damla sulama ile Tanelik Mısırda Damla Sulamalı Gübreleme DEKARA (1000 m 2 ) GÜBRE 20 kg S+Zn kompoze Bitkiler 20 cm boyda iken pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak sabah veya akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde yapraklara püskürtülecektir. Aynı uygulama 10 gün sonra bir daha yapılacak. 15 kg MAP 30 kg AN-33 2 L hümik asit 1 kg çinko sülfat, 1 kg mangan sülfat 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 30 kg AN-33 8 kg potasyum sülfat 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) AN-33, MAP ve potasyum sülfat miktarları ilgili aylardaki damla sulama sayısına bölünerek her bir sulama ile eşit miktarlarda verilecek. Diğer az miktarlı gübreler ve hümik asit o aydaki sulama sayısına bölünmeden 1-2 seferde verilebilir. Sulamalar genellikle haftada bir saat süre ile gece serinde yapılır. Gübre tankı vanası sulamanın yarısında açılırsa daha iyi olur. 45 Silajlık mısır için gübre miktarları %10-20 azaltılabilir.

46 Pamukta azot noksanlığı Fosfor noksanlığı 46

47 Magnezyum noksanlığı Potasyum noksanlığı Çinko noksanlığı 47

48 Pamuk için Klasik Gübreleme Proğramı Dönem Dekara (1000 m 2 ) Ekimde tabana Üst gübreleme 50 kg Zn kompoze 5 kg magnezyum sülfat 10 kg toz kükürt 10 kg katı hümik asit Başak oluşumunda ilk sulama önüne 10 kg üre İlk böcek ilaçlamasında 300 g üre ve 200 g Combi Dekara Çiçeklenme ve koza oluşumu döneminde 10 kg AN-33 Yaprak Gübrelemesi: Bitkiler 20 cm boyda iken pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde yapraklara püskürtülecektir. Aynı uygulama 10 gün sonra bir kez daha tekrarlanacaktır. 48

49 Azot noks. Azot fazlalığı Fosfor noks. Potasyum noks. 49

50 Kalsiyum noks. Magnezyum noks. Çinko noks Mangan noks. Susuzluk stresi 50

51 Tarla Domatesçiliğinde Klasik Gübreleme Dönem Dekara (1000 m 2 ) Fide dikiminde tabana Üst gübreleme 60 kg Zn kompoze 5 kg magnezyum sülfat 10 kg toz kükürt 20 kg katı hümik asit Birinci çapada 15 kg üre İlk sulama ile 1 L hümik asit (iz elementli) Dekara İkinci çapada (boğaz doldurma) 15 kg AN (%33 N) İkinci sulama ile 1 L hümik asit (iz elementli) Domateslerde kalsiyum noksanlığından ileri gelen çiçek burnu çürüklüğü meydana geliyorsa 100 L suda 1 kg kalsiyum nitrat eritilerek meyveler fındık büyüklüğünde iken başlanıp 10 gün ara ile 2-3 kez akşamüstü serin saatlerde yayıcı-yapıştırıcılı olarak meyve salkımlarına püskürtülmelidir. Yaprak Gübrelemesi: Çiçeklenme başlangıcında ve meyve bağladıktan sonra pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde yapraklara püskürtülecektir. 51

52 Tarla Domatesçiliğinde Damla Sulamalı Gübreleme Zaman DEKARA (1000 m 2 ) GÜBRE Fide dikiminde tabana Yaprak gübrelemesi Damla sulama ile Haziranda Temmuzda Ağustosta 20 kg S+Zn kompoze ve 20 kg katı hümik asit Çiçeklenme başlangıcında ve meyve bağladıktan sonra pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde yapraklara püskürtülecektir. 20 kg MAP 25 kg AN-33 8 kg potasyum sülfat 5 kg magnezyum nitrat 0.5 kg çinko sülfat, 0.5 kg mangan sülfat, 2 L hümik asit 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 25 kg AN-33 6 kg potasyum sülfat 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 1 L nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) MAP, AN-33 ve potasyum sülfat miktarları ilgili aylardaki damla sulama sayısına bölünerek verilecek. Diğer az miktarlı gübreler ve hümik asit ilgili aydaki sulama sayısına bölünmeden 1-2 seferde verilebilir. Sulamalar genellikle haftada bir 8-10 saat süre ile gece yapılır. Gübre tankı vanası sulamanın yarısında açılır. Meyvelerde çiçek burnu çürüklüğü görülüyorsa; meyve büyüme başlangıcından itibaren 100 L suda 1 kg kalsiyum nitrat eritilip yayıcı-yapıştırıcılı olarak serin ve rüzgarsız saatlerde pülverizatörle 10 gün ara ile kez meyvelere püskürtülecek. Organikte kalsiyum nitrat yerine aynı miktarda kalsiyum klorür kullanılır.

53 Potasyum noks. Çinko noks. Bor noks. 53

54 Zeytin yapraklarında çeşitli besin elementlerinin noksanlık belirtileri 54

55 Verim Çağındaki Klasik Zeytin Bahçelerinde Gübreleme Dönem Şubat/Martta tabana Haziranda üste Yaprak gübrelemesi (Mikro besin elementleri noksan ise) Ağaç başına izdüşüme 2 kg Zn kompoze 1 kg katı hümik asit* 50 g çinko sülfat 50 g mangan sülfat 450 g AN g potasyum sülfat Meyve bağladıktan sonra 100 L suda 500 g üre, 200 g çinko sülfat ve 200 g mangan sülfat çözeltisi rüzgarsız ve serin havalarda 2 hafta ara ile 2 kez yapraklara püskürtülmelidir. Hasattan sonra 100 L suda 2 kg üre ve 200 g Combi çözeltisi rüzgarsız havalarda yayıcı-yapıştırıcılı olarak yapraklara püskürtülmelidir. *: Hümik asit yerine ağaç başına 30 kg iyi yanmış ahır gübresi izdüşüme verilip çapa ile toprağa karıştırılabilir. 55

56 Zaman Verim Çağındaki Zeytinliklerde Damla Sulamalı Gübreleme Şubat/Martta tabana Yaprak gübrelemesi AĞAÇ BAŞINA İzdüşüme 30 kg iyi yanmış ahır gübresi (bu yoksa 0.5 kg katı hümik asit) ve 0.5 kg S+Zn kompoze verilip çapalanarak toprak altına karıştırılacak. Çiçeklenme öncesinde ve meyve bağlayınca olmak üzere iki kez 100 L suda 500 g üre ve 200 g Combi çözeltisi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde ağaçlara püskürtülecek. Damla sulama ile Mayısta 400 g MAP 150 g kalsiyum nitrat 80 g magnezyum nitrat 250 ml hümik asit 30 g çinko sülfat ve 30 g mangan sülfat Haziranda Temmuzda Ağustosta 500 g AN g potasyum sülfat 20 ml Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 500 g AN g potasyum sülfat 20 ml Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) *: MAP, AN-33 ve potasyum sülfat gibi yüksek miktarlı gübreler ilgili aylardaki damla sulama sayısına bölünerek verilecek. Sulamalar genellikle haftada bir saat süre ile serin saatlerde yapılır. Gübre tankı vanası sulamanın yarısında iken açılmalıdır. 56

57 Azot noks. Potasyum noks. Kalsiyum noks. Magnezyum noks. 57

58 Demir noks. Çinko noks. 58

59 Dönem Şubat/Martta Üst gübreleme Verim Çağındaki Klasik Ceviz Bahçesinde Gübreleme AĞAÇ BAŞINA 3 kg Zn kompoze 1 kg toz kükürt 3 kg katı hümik asit* Şubat/Martta 700 g üre AĞAÇ BAŞINA Haziranda 700 g AN g potasyum sülfat Yaprak gübrelemesi İlkbaharda yapraklandıktan sonra 100 L suda 500 g üre ve 200 g Combi çözeltisi rüzgarsız ve serin havalarda 2 hafta ara ile 2 kez yapraklara püskürtülmelidir. Sonbaharda hasattan sonra 100 L suda 2 kg üre ve 200 g Combi çözeltisi rüzgarsız havalarda yayıcı-yapıştırıcılı olarak yapraklara püskürtülmelidir. *: Hümik asit yerine ağaç başına 50 kg yanmış ahır gübresi izdüşüme verilip toprak altına karıştırılabilir. 59

60 Verim Çağındaki Ceviz Bahçesinde Damla Sulamalı Gübreleme Zaman AĞAÇ BAŞINA Şubat/Martta Damla sulama ile Mayısta Haziranda Temmuzda Ağustosta İzdüşüme 30 kg iyi yanmış ahır gübresi (bu yoksa 1 kg katı hümik asit) ve 1 kg S+Zn kompoze verilip çapalanarak toprak altına karıştırılacak. 500 g MAP 250 ml hümik asit 50 g çinko sülfat ve 50 g mangan sülfat 600 g AN g potasyum sülfat 20 ml Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) 600 g AN g potasyum sülfat 20 ml Nitrik asit (tıkanıklıkları açar, azot kaynağıdır, ph düşürür) *: Yüksek miktarlı gübreler ilgili aylardaki damla sulama sayısına bölünerek verilecek. Sulamalar genellikle haftada bir saat süre ile gece serin saatlerde yapılır. Gübre tankı vanası sulamanın yarısında iken açılmalıdır. **: Yaprak gübrelemesi olarak çiçeklenmeden önce kamçılara ve meyve bağlayınca iki hafta ara ile iki kez olmak üzere toplam üç kez 100 L suda 500 g üre ve 200 g Combi yayıcı-yapıştırıcılı olarak akşamüstü serin ve rüzgarsız saatlerde ağaçlara püskürtülecek. Çözeltinin ph sı 6 ya ayarlanırsa iyi olur. ph nın 7.5 den 6 ya düşürülmesi için 1 ton suya yaklaşık 30 ml nitrik asit ilave edilmelidir. 60

61 Klasik fosfor potasyum gübrelemesi 61

62 Teşekkürler Prof. Dr. Mehmet ZENGİN 62