ERİŞKİNLERİN LATENT OTOİMMÜN DİYABETİ: BİLİNENLER VE BELİRSİZLİKLER. Metabolik ve Klinik Özellikler (Klinik Fenotipler)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ERİŞKİNLERİN LATENT OTOİMMÜN DİYABETİ: BİLİNENLER VE BELİRSİZLİKLER. Metabolik ve Klinik Özellikler (Klinik Fenotipler)"

Umut Erkoç
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ERİŞKİNLERİN LATENT OTOİMMÜN DİYABETİ: BİLİNENLER VE BELİRSİZLİKLER Metabolik ve Klinik Özellikler (Klinik Fenotipler) Prof. Dr. Ayşegül Atmaca Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Nisan 2016, Antalya 52. Ulusal Diyabet Kongresi

2 The hardest thing of all is to find a black cat in a dark room, especially if there is no cat. Confucius

3 Tanımlama

4 Tarihçe ICA Tip 1 DM de β hücre hasarı otoimmündür! Tip 2 DM --- %11 ICA(+) Sülfonilüre yanıtsız Erken insülin ihtiyacı Bottazzo ve ark, Lancet, 1974 MacCuish ve ark, Lancet, 1974 Irvine ve ark, Lancet, 1977 Latent autoimmune diabetes of adulthood Zimmet, Diabetes Care, 1995

5 Diğer İsimler Tip 1.5 diyabet Antikor pozitif Tip 2 diyabet Latent onset Tip 1 diyabet Slowly progressive IDDM (SPIDDM) Youth overt diabetes of maturity (YODM) Progresif IDDM Double DM

6 DM Sınıflandırması Tip 1 DM LADA Otoimmün (+) Antikor (-)* Tip 2 DM Otoantikorlar Var Var Yok Yok Adacık reaktif T hücreleri Tanıda insülin ihtiyacı Var Var Var Yok Var Yok Yok Değişken Laugesen ve ark, Diabet Med, 2015 *Brooks-Worrell ve ark, Diabetes Care, 2011

7 Palmer ve ark, Diabetes, 2005 Gale, Diabetelogia, 2005 Fourlanos ve ark, Diabetologia, 2005 Leslie ve ark, J Clin Endocrinol Metab, 2006 Rolandsson ve Palmer, Diabetologia, 2010 Redondo, Diabetes, 2013

8 Tanı Kriterleri Immunology of Diabetes Society yaş 2.Adacık otoantikorları (çoğunlukla GADA) 3.İlk 6 ay insülin ihtiyacı olmaması Fourlanos ve ark, Diabetologia, 2005

9 Yaş 29? vs 31? Adölesan? Yaş limiti olmalı mı?

10 Otoantikorlar Çoğunlukla GADA IA-2A, IAA, ICA, ZnT8A Spesifik değil Cut-off? Yanlış pozitif? (%1-4) Sınırda pozitif? Zamanla dalgalanma gösterir (çocuklarda ve GADA)

11 İnsülin İhtiyacı Hekimin tedavi kararı Hastalığın doğal seyri Başlangıç semptomları İnsülin protokolü

12 Bilinenler LADA var WHO LADA yı Tip 1 DM de sınıflandırıyor Otoimmün DM prevalansında artış Patogenez ve klinik daha iyi anlaşılıyor Bilimsel kullanım, klinik kullanımdan daha anlamlı

13 Belirsizlikler Tanımlama? Tip 1 DM den ayrı bir hastalık? Tüm otoimmün diyabet spektrumunun bir parçası? Tanı kriterleri? Prevalans artıyor mu? Subgruplar? Antikor titresi β hücre fonksiyonları Genetik

14 I have no name for that! Feeling is all in all; Name is but sound and smoke Goethe, Faust in Martha s Garden

15 Epidemiyoloji

16 Prevalans Laugesen ve ark, Diabet Med, 2015

17 Prevalans Laugesen ve ark, Diabet Med, 2015

18 Prevalans Kuzey Avrupa da daha sık %10-14 Güney Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika %4-6 Güney Çin de kuzeyden daha düşük Hastane araştırmalarında yüksek Tanımlama ve seçme kriterleri Tanı yaşı Kullanılan kitler Hastalık süresi

19 Prevalans LADA, erişkin dönemde başlayan klasik Tip 1 DM den daha sık (OR 3.3) Action LADA 7 Hawa ve ark, Diabetes Care, 2013 Erişkinlerin otoimmün diyabeti (LADA+Tip 1DM), çocuklukta başlayan Tip 1 DM den daha sık Laugesen ve ark, Diabet Med, 2015 Zhou ve ark, Diabetes, 2013

22 Metabolik ve Klinik Özellikler

23 Radtke ve ark, Diabetes Care, 2009

24 Radtke ve ark, Diabetes Care, 2009

25 3672 yeni tanı DM yaş ICA %6 GADA %10 ICA ve GADA %4 Turner ve ark, Lancet, 1997

26 1222 T2 DM, 194 T1 DM C-peptid ve GADA (r = -0.25, p = 0.029) Yüksek GADA grubunda OGTT ye insülin yanıtı düşük p=0.045 p= p= Tuomi ve ark, Diabetes, 1999

27 HOMA-IR: 5.36 vs 6.38 (p=0.0005) Açlık insülin HOMA-IR korelasyonu yüksek (r=0.959) Zinman ve ark, Diabetes, 2004

28 LADA hastaları sağlıklı kontrole göre daha insülin rezistan LADA hastalarında insülin direnci Tip 2 DM ile benzer ve BKİ ne bağlı Zinman ve ark, Diabetes, 2004 Juhl ve ark, Diabet Med, 2014 Carlsson ve ark, J Clin Endocrinol Metab, 2000 Tripathy ve ark, Diabetologia, 2000

29 Pietropaolo ve ark, Diabetes, 2007

30 Buzzetti ve ark, Diabetes Care, 2007

31 Zhou ve ark, Diabetes, 2013

32 Yüksek antikor titresi olanların BKİ Bel çevresi TG düzeyi daha düşük Hawa ve ark, Diabetes Care, 2007

33 Yaş: Tip 1 DM < LADA < Tip 2 DM Metabolik sendrom Normal: %26.5 Tip 1 DM: %31.9 LADA: %41.9 Tip 2 DM: %88.8 Glukoz değişken olarak çıkarıldığında Tip1 DM/LADA: %17.5 Normal: %23.7 Tip 2 DM: %47.8 Tüm gruplarda p < 0.05 p < 0.05 Hawa ve ark, Diabetes Care, 2009

34 Metabolik Sendrom Bileşenleri Bel çevresi SKB DKB TG HDL-K Tip 1 DM = LADA < Tip 2 DM Tip 1 DM = LADA < Tip 2 DM Tip 1 DM = LADA < Tip 2 DM Tip 1 DM = LADA < Tip 2 DM Tip 1 DM = LADA > Tip 2 DM Hawa ve ark, Diabetes Care, 2009

35 Tip 2 DM le Karşılaştırınca Daha genç Daha düşük BKİ Daha düşük BKO Daha fazla C-peptid kaybı Daha fazla insülin tedavisi

36 AntiGAD Titresine Göre Yüksek titre vs düşük titre Daha genç Daha zayıf Daha fazla insülin tedavisi Daha az metabolik sendrom Daha fazla antikor Yüksek titre antigad: Tip 1 DM ile benzer Düşük titre antigad: Tip 2 DM ile benzer

37 193 GADA/IA-2A (+): %18.6 ZnT8A (+) 1056 Ak (-) Tip 2 DM: %1.4 ZnT8A (+) ZnT8A genç yaş ve GADA ile ilişkili GADA, IA-2A, ZnT8A kombinasyonu Daha genç tanı yaşı Ciddi insülin eksikliği bulguları Yüksek APG Yüksek A1c Düşük BKİ Düşük TG Düşük T. kolesterol Lampasona ve ark, Diabetes Care, 2010

38 Komplikasyonlar Mikrovasküler komplikasyonlar Tip 2 DM le benzer Daha düşük nefropati? Isomaa ve ark, Diabetes Care, 1999 Roh ve ark, Acta Diabetol, 2013 Hawa ve ark, Diabetes Crae, 2014 Myhill ve ark, Diabet Med, 2008 Kardiyovasküler risk profili Tip 2 DM den daha iyi Makrovasküler hastalık riski? Isomaa ve ark, Diabetes Care, 1999 Myhill ve ark, Diabet Med, 2008 Hawa ve ark, Diabetes Care, 2014

39 Komorbiditeler Diğer otoimmün hastalıklar daha sık 600 hasta, AntiTPO: %24 vs %5, 21(OH)Ak 3 vs 0 hasta Gambelunghe ve ark, Clin Endocrinol, 2000 NIRAD çalışması: 4250 hasta, antitpo: %27 vs %10.5 Buzzetti ve ark, Diabetes Care, 2007 NIRAD çalışması: yüksek GADA nın düşük GADA ya göre antitpo yüksekliği daha fazla Zampetti ve ark, J Clin Endocrinol Metab, 2012

40 Bilinenler Tip 2 DM e göre Daha düşük C-peptid Daha az metabolik sendrom bulguları Daha yüksek HbA1c Daha fazla insülin Daha genç Daha zayıf Mikrovasküler komplikasyonlar benzer Diğer otoimmün hastalıklar daha sık GADA titresi ve Ak sayısı klinik ve biyokimyasal farkları belirliyor

41 Belirsizlikler/Öneriler Ak lar insülin sekresyon kapasitesini nasıl azaltıyor? Sadece Ak varlığına göre değil, klinik fenotipe göre yaklaşım Herkeste tarama yapalım mı? Klinik spektrum çok geniş, yapılabilir??? Makrovasküler komplikasyonların sıklığı? Daha düşük değil, Tip 2 DM gibi yaklaşılmalı Diğer otoimmün hastalıkları tarayalım mı? Özellikle tiroid taranmalı

43 Teşekkürler...

Benzer belgeler

Adiposit

Tip 2 diyabetik obez kadınlarda adiponektin diyabetik nefropati ilişkisi Dr. Murat Şakacı S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği Adiposit Adipokinler Antidiyabetik Antiinflamatuvar