T.C. KOCASİNAN KAYMAKAMLIĞI KOCASİNAN REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ ÖZEL EĞİTİM GÜNLÜĞÜ

Transkript

1 T.C. KOCASİNAN KAYMAKAMLIĞI KOCASİNAN REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ ÖZEL EĞİTİM GÜNLÜĞÜ

2 Hazırlayanlar Kerem ÇİÇEKÇE Özel Eğitim Hizmetleri Bölüm Başkanı Sinan ÇÖMEZ Özel Eğitim Uzmanı Her hakkı mahfuzdur. Kayseri/Kocasinan Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü nün izni olmadan dokümanların hiçbir kısmı kopya, kayıt, basım veya herhangi bir şekilde diğer yöntemlerle basılı veya elektronik ortamda çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.

3 ÖZEL EĞİTİM GÜNLÜĞÜ Bülten No: 6 Bülten Tarihi : ÖZEL EĞİTİM YAPI TAŞI DESTEK EĞİTİM ODALARI Çağdaş dünyada, eğitimde fırsat eşitliği hakkına, normal gelişim gösteren bireyler gibi özel gereksinimli olan bireylerin de sahip olduğu anlayışı tartışmasız kabul edilen bir gerçekliktir. Bu bireyler ancak bu şekilde toplumun bir parçası olarak yaşamlarını sürdürebilirler. Özel gereksinimli bireylerin eğitimi de iki şekilde gerçekleştirilebilir; bunlardan biri ayrı eğitim, diğeri ise birlikte eğitimdir. Ayrı eğitim, özür durumu dikkate alınarak geliştirilen programlar ve özel eğitim personeli tarafından gerçekleştirilir. Birlikte eğitim ise özel gereksinimli ve normal gelişim gösteren bireylerin normal sınıf öğretmenleri tarafından aynı sınıfta eğitilmeleridir.özel gereksinimli öğrencilerin eğitiminde en az kısıtlayıcı eğitim ortamı önerilmektedir. Bu eğitim ortamında öğrencinin normal yaşıtlarıyla bir arada bulunması ile gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanması hedeflenmektedir. kaynaştırma özel gereksinimli öğrencinin gerekli destek hizmetler sağlanarak, tam ya da yarım zamanlı olarak kendisi için en az kısıtlayıcı eğitim ortamı olan normal eğitim sınıflarında eğitim görmesidir şeklinde tanımlamaktadır. Bu uygulama, okul ve kurumlarda, kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin sunulan eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları amacıyla özel araçgereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak oluşturulmuş eğitim ortamlarıdır. ENGELLİLERİ REHABİLİTE EDEN ÖZEL BİSİKLET İngiltere Londra Üniversitesi nin yeni bir buluşla engelliler bisiklete binip ayakları ile pedal çevirip özgür olmanı tadını çıkarıyor. Üç tekerlekli özel bisiklet, yürüyemeyen engelliye takılan elektrotların kaslara emir vermesi ile çalışıyor. Londra Üniversitesi uzmanlarının çalışmaları ile hayata geçirilen mucize özel bisiklet şu şekilde çalışıyor: Ayakları bisikletin pedallarına yerleştirilen engellinin vücuduna elektrotlar takılıyor. Bu elektrotlar kaslara küçük elektrik akımları gönderiyor. Ve elektrotlar sayesinde kaslara hareket emri veriliyor. Özel bisiklet ile pedal çeviren engelli hızını, bisiklete bağlı olan joystick ile ayarlayabiliyor. Bu bisiklet, kasların hareket ve gevşemesi sağlanarak engelinin rehabilite edilmesine de olanak sağlıyor.

4 OTİZMLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİMİNDE UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ YÖNTEMİ Uygulamalı davranış analizi, davranışsal yöntem olarak da bilinmektedir. Bu yöntem, birey davranışlarını ve bu davranışlarla ilişkili çevresel özellikleri objektif olarak analiz etmeye dayalıdır. Pek çok davranışın çevre tarafından bir şekilde ödüllendirildiği ya da cezalandırıldığı düşünülmektedir. Dolayısıyla, çeşitli ödül mekanizmaları ve çok gerektiğinde bazı caydırıcı mekanizmalar kullanılarak (örneğin, çocuk puan kaybeder) uygun davranışlar artırılmaya, uygun olmayan davranışlar ise azaltılmaya çalışılmaktadır. Otizmli bireylerde artırılması hedeflenen davranışlara örnek olarak taklit becerileri, oyun becerileri, sosyal beceriler, iletişim becerileri ve özbakım becerileri; azaltılması hedeflenen davranışlara örnek olarak ise öfke nöbetleri ve kendini uyarıcı (sterotipik) davranışlar verilebilir. Otizmli çocuklara yönelik uygulamalı davranış analizi çalışmalarında: Çocuğun uyanık olduğu her an, Çocuğun bütün davranışlarını hedef alan, Çocuğun yaşamının geçtiği tüm çevrelerde, Çocuğun yaşamındaki tüm önemli kişiler tarafından, Haftada saat uygulanan olabildiğince erken yaşta başlatılan eğitim hedeflenir. Uygulamalı davranış analizinin otizmli çocuklar için nihai hedefi, bu çocukların akranlarıyla birlikte kaynaştırma programlarına devam edebilecek düzeye gelmeleridir. ÜSTÜN ZEKALI ÖĞRENCİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Okul öncesi dönem çocuklarının pek çok ihtiyaçları vardır. Üstün yetenekli çocukların ise, hem kendi yaşıtlarına benzer hem de kendilerine özgü farklı gereksinimleri bulunmaktadır. Ayrıca üstün yetenekli çocuklar yaşıtlarının ilgisini çeken pek çok etkinlikten de hoşlanırlar ancak; daha detaylı ve derinlemesine bilgiye gereksinim duyarlar. Üstün zekalılar, erken dönemde benzer özellik göstermektedirler; Bebeklikte olağanüstü hareketlilik Uzun dikkat süresi Anne-baba veya bakan kişiyi erken tanıma ve gülme Ses, ağrı ve acıya karşı aşırı reaksiyon Gelişimsel dönüm noktalarına (yürüme, konuşma vb.) hızlı ilerleme Olağanüstü hafıza Hızlı öğrenme ve bundan hoşlanma Erken ve kapsamlı dil gelişimi Kitaplara karşı aşırı ilgi Merak Şakadan anlama yeteneği Soyut muhakeme ve problem çözme becerileri Canlı hayal gücü

5 GÖRME ENGELLİ BİREYLERİN SİNEMAYLA TANIŞMASI Sesli Betimleme (Audio Description) sistemi, bir filmde herhangi bir anlatıcının veya konuşmanın olmadığı sahnelerde görme engelliler için mekânın, kişilerin ve sessiz gelişen olayların betimlenerek anlatılması anlamına gelmektedir. Bu durumların üçüncü bir ses tarafından anlatılması, görmeyen bir kişinin o an filmde ne olduğunu anlamasını sağlamaktadır. Ülkemizde Sesli betimleme çalışmaları ilk olarak 2006 yaz aylarında başlamıştır. Bu dönemde Engelsiz Erişim Grubu nun önerisiyle bir araya gelen Mithat Alam Film Merkezi, Boğaziçi Engelliler Birimi ve Engelsiz Erişim Grubu işbirliği ile gönüllü öğrencilerden oluşan Sesli Betimleme grubu kurulmuştur. İlk olarak Çarpışma (Yön: Umut Aral, 2005) filminin sesli betimlemeli versiyonunu tamamlayan grup, ardından Cenneti Beklerken (Derviş Zaim, 2006), Kayıp Balık Nemo (Andrew Stanton, 2003), Sis ve Gece (Turgut Yasalar, 2007) filmlerinin de sesli betimlemelerini yapmıştır. Cenneti Beklerken ve Sis ve Gece filmlerinin orijinal DVD leri bu sesli betimlemeli seçenekleri de içeren şekilde basılmış ve Türkiye de önemli bir ilk gerçekleşmiştir. Sesli Betimleme Çalışma Grubu nun çalışmalarına dâhil olmak isteyenler ya da daha detaylı bilgi edinmek isteyenler GETEM ile iletişime geçebilirler. FM SİSTEMİYLE İŞİTME ENGELLİLERE ENGELSİZ EĞİTİM İşitme cihazlarını daha iyi ve daha verimli şekilde kullanmak için işitme cihazı yardımcı ekipmanları kullanmak şarttır. İşitme cihazlarındaki teknolojik gelişmeler maalesef özellikle gürültülü ortamlarda hala tam anlamıyla konfor ve verimlilik sunamamaktadır. Özellikle ileri derecedeki işitme cihazı veya implant kullanıcıların kâbusu gürültülü ortamlarda grup tartışmalarına katılmak ya da telefon görüşmesi yapmaktır. Bu sorunlar özellikle eğitim çağındaki öğrencilerin ders esnasında öğretmenlerinin konuşmalarını tam olarak anlayamadıkları gibi şikâyetlerle devam eder. Tüm bu sorunları çözmek ve özellikle çocukların eğitimlerini sorunsuzca almalarını sağlamak için FM işitme cihazları üretilmiştir. Prensibi oldukça basittir: Gelişmiş özellikte bir mikrofon öğretmenin yakasında ve ya toplantı masasının ortasındadır. Mikrofon konuşma seslerini alarak çevre seslerden arındırır, temizler ve sesi işleyerek alıcıya gönderilir. Alıcıya iletilen temiz sesi alarak kullanıcının işitme cihazına veya implantına gönderilerek anlaşılır ve temiz bir ses duyması sağlanır. Ses yardımcı cihaz aracılığıyla işitme cihazına ulaştığında arka plan gürültüleri baskılanmış ve konuşma sesleri öne çıkmış haldedir.

6 TIPKI BİZLER GİBİLER +1 FARKLA: DOWN SENDROMU Down Sendromlu çocuk sahibi ailelerin en büyük düşmanı bilgi eksikliğidir. Bu yüzden, "Down Sendromu nedir?" sorusunu cevaplamaya çalışacağız. Bunu yaparken kullanacağımız bazı terimler size yabancı gelse de endişelenmeyin, bunların daha doyurucu açıklamalarını gönüllü ailelerimizde bulacaksınız. En basit tanımıyla Down Sendromu çocuğunuzun vücudundaki hücrelerin 46 yerine fazladan bir kromozoma, yani 47 kromozoma sahip olmasıdır. Down Sendromu bir hastalık değil genetik bir farklılıktır. İnsan vücudunu oluşturan hücrelerin çekirdekleri, kromozomlarla birbirlerine bağlanmış olan genlerden oluşmuştur. İşte bu genler ve kromozomlar fizyolojik ve kişilik yapımızın ana unsurlarıdır, dolayısıyla çocuğunuzun fazladan sahip olduğu bir kromozom onun hayatını etkileyecektir. Kromozom anomalilerinin çoğunda embriyo gelişemez. Down Sendromu embriyonun gelişimini tamamlayabildiği bir durumdur. Çocuğunuzun fiziksel görünümü diğer çocuklardan biraz farklı olabilir, bir takım sağlık sorunları bulunabilir. Fakat unutmayın ki, bazı çocukların sarı saçlı, bazılarının mavi gözlü olması gibi sizin çocuğunuzun da Down Sendromlu olması bir genetik farklılıktır.down Sendromu konusunda iki şey kesindir. Birincisi, Down Sendromunun kaynağı anne-baba değildir ve hamilelik öncesi veya sırası olan hiç bir şey çocuğun Down Sendromlu doğmasına yol açmaz. İkincisi, diğer çocuklar gibi Down Sendromlu çocukların da kendilerine özgü kişilikleri, yetenekleri ve düşünceleri vardır. Diğer çocuklar gibi onlar da farklı kişiliğe sahip bir birey olarak büyüyeceklerdir. REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ NEDİR? Milli Eğitim Bakanlığı'nın Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Dairesi Başkanlığı'nın 4 şubesinden biri olan Rehberlik ve Araştırma Merkezleri Şubesi; eğitim öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine ilişkin çalışmalarla, bölgesindeki özel eğitim gerektiren bireylerin tanılanması ve bu bireylere yönelik rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini yürütmek amacıyla her il merkezi ile nüfus ve hizmet gereklerine göre ilçelerde merkezler açar. Bakanlıkça açılan bu merkezlere RAM (Rehberlik ve Araştırma Merkezi) denir. Rehberlik ve araştırma merkezlerinde, Rehberlik ve Psikolojik Danışma ve Özel Eğitim Hizmetleri bölümleri bulunur. Merkezin rehberlik ve psikolojik danışma ile özel eğitim çalışmalarının, daha etkin biçimde bilgisayar destekli olarak yürütülebilmesi için gerekli teknolojik donanım ve programlardan yararlanılır. Rehberlik ve araştırma merkezlerinin tarama, inceleme, tespit, teşhis, öğrenci tanıma gibi çalışmalarında kullanabilecekleri çeşitli yetenek, zekâ ve standart başarı testleri; kişilik, tutum, meslekî ve akademik benlik, gelişim, öğrenci davranışlarını değerlendirme gibi ölçekler; ilgi envanterleri, problem tarama envanterleri, kontrol listeleri, anketler ve benzeri ölçme araçları bulunur. Rehberlik ve araştırma merkezlerinde Müdür ve Müdür Yardımcısı kadroları haricinde; Rehber Öğretmen, Psikolojik Danışman, Psikolog, Çocuk Gelişimi ve Eğitimcisi, Eğitim Programcısı, Özel Eğitimci, Sosyal Çalışmacı yer alır. İLETİŞİM Fatih Mah. Fevzi Fevzioğlu Cad. Açık Sokak No:22 Kocasinan/KAYSERİ Telefon : 0 (352) Faks : 0 (352) E-posta : @meb.k12.tr