4) Tiroid ca dan hangisi en az görülür? (1998 EYLÜL) a) Folliküler ca b) Medullar ca c) Anaplastik ca d) Hurtle hücreli ca e) Yassı epitel hücreli ca

Transkript

1 1) Psammon cisimcikleri aşağıdakilerden hangisinde gözlenir? (1998 NİSAN) a) Medüller tiroid ca b) Foliküler tiroid ca c) Papiller tiroid ca d) Anaplastik tiroid ca e) Hurthle hücreli tiroid ca Psammon cisimcikleri konsantrik lameller kalsifikasyonlar olup distrofik kalsifikasyona örnektir. En sık papiller tipte tiroid karsinomu, overin seröz papiller karsinomu ve menenjiomda görülür. Cevap C 2) MEN de görülen tiroid karsinomu hangisidir? (1998 NİSAN) a) Medüller karsinom b) Papiller tiroid karsinomu c) Anaplastik tiroid karsinomu d) Lenfoma e) Foliküler tiroid karsinomu Medüller karsinom, tiroidin kalsitonin üreten parafoliküler C hücrelerinden gelişen maliğn tümördür. Çoğu sporadik olup ileri yaşlarda görülsede bir kısmı ailesel sendromlarla birliktedir. MEN tip IIa ve MEN tip IIb ile ilişkili olabilir. Nöroendokrin bir tümör olup nöroendokrin belirleyiciler (kromogranin, sinaptofizin) içerir. Olguların bir kısmında, tümör içerisinde prokalsitonin yapısında (Acal) amiloid birikimi görülür. Cevap A 3) Tip II DM patogenezinde rol oynamayan hangisidir? (1998 EYLÜL) a) İnsüline periferik direnç b) Otoimmunite c) Relatif insülin yetmezliği d) Glut-4 ün translokasyon defekti e) İnsülin salınımında düzensizlik Tip I DM otoimmun özellik gösterir ve mikroskobik incelemede lenfositik infiltrasyonla karakterli insülit belirgindir. Tip II DM ise otoimmun değildir. Mikroskobik incelemede pakreasda, IAPP yapısında (amilin) lokalize amiloid birikimi karakteristiktir. Cevap B 4) Tiroid ca dan hangisi en az görülür? (1998 EYLÜL) a) Folliküler ca b) Medullar ca c) Anaplastik ca d) Hurtle hücreli ca e) Yassı epitel hücreli ca Tiroidde en sık görülen maliğn tümör papiller karsinomdur. Daha sonra sıklık sırası ile foliküler, medüller ve anaplastik karsinom görülür. Yassı epitel hücreli karsinom ise tiroidin, skuamöz 1 / 11

2 metaplazi üzerinden gelişebilen nadir tümörüdür. Cevap E 5) Tiroid bezinin primer diffüz hiperplazisi, aşağıdakilerden hangisine neden olur? (1999 NİSAN) a) Miksödem b) Hashimato hastalığı c) Akromegali d) Graves hastalığı e) Kretenizm Tiroid bezinin primer diffüz hiperplazisi otoimmun hastalıklar arasında yer alan Graves hastalığıdır ve en sık endojen hipertiroidizm sebebidir. Kadınlarda sık görülüp diğer otoimmun hastalıklarla birlikte olabilir. Tiroktoksikoz, ekzoftalmus ve pretibial miksödem (infiltratif dermatopati) karakteristik klinik bulgularıdır. Cevap D 6) Çocukta ve genç erişkindeki Rathke kesesinden köken alan tümör hangisidir? (1999 EYLÜL) a.kraniofaringiom b.hipofiz adenomu c.medullablastom d.nöroblastom e.glioblastoma multiforme Ön hipofiz Rathe kesesinden gelişir ve bölgedeki kalıntılarından çocuk ve gençlerde görülen kraniofaringiom oluşur. Sellar bölgenin hipofiz adenomlarından sonra ikinci sıklıkta görülen tümörüdür. Radyolojik olarak kalsifikasyon karakteristiktir.beniğn davranış gösterir. Cevap A 7) 45 yaşındaki kadın hastanın gribal enfeksiyon sonrası, troidinde ağrılı büyüme meydana geliyor. İnce iğne aspirasyon biopsisinde bol multinükleer dev hücreler saptanıyor. En olası tanı aşağıdakilerden hangisidir? (1999 EYLÜL) a) Foliküler adenom b) De Quervain tiroiditi c) Lenfositik troidit d) Hashimato hastalığı e) Graves hastalığı De Quervain tiroiditi (subakut granulomatöz tiroidit) genellikle orta yaşlı kadınlarda viral enfeksiyon sonrasında tiroidin ağrılı büyümesi ve inflamasyonudur. Ateş ve sedimentasyon artışı mevcuttur. İltahabi hücrelerin yanısıra folikül dışına çıkan kolloide karşı, multinükleer dev hücreleride içeren yabancı cisim tipi granülomlar oluşur. Cevap B 2 / 11

3 8) Tiroid tümörünün kesitlerinde, nukleolus içermeyen, hipokromatik boş nükleuslar, nükleer çentik, eozinofilik intranükleer inklüzyonlar içeren hücreler ve Psammom cisimcikleri görülüyor. En olası tanı aşağıdakilerden hangisidir? (2000 EYLÜL) a. Papiller karsinom b. Folliküler karsinom c. Medüller karsinom d. Anaplastik karsinom e. Skuamöz hücreli karsinom Tiroidin papiller karsinomunda hipokromatik boş nukleuslar (buzlu cam görünümde nüveler) en önemli tanı kriteridir. Ayrıca nükleer çentik, intranükleer eozinofilik inklüzyonlar ve Psammom cisimcikleri görülebilir. Cevap A 9) Nörosekretuar granülleri olan tümör hücreleri ve stromal amiloid birikimi ile karekterize, malign tiroid tümörü aşağıdakilerden hangisidir? (2001 NİSAN) a- Malign lenfoma b- Papiller karsinom c- Medüller karsinom d- Epidermoid karsinom e- Folliküler karsinom Medüller karsinom, tiroidin parafoliküler C hücrelerinden köken alan nöroendokrin bir tümördür. EM ile nörosekret granülleri, immünhistokimyasal incelemeler ile kromogranin, NSE ve sinaptofizin gibi nöroendokrin belirleyiciler karakteristiktir. Olguların çoğunda prokalsitonin yapısında lokalize amiloidoz vardır. Tanıda en değerli olan kalsitonin üretimidir. Cevap C 10) Aşağıdaki patolojilerin hangisinde Cushing sendromu gelişmesi beklenmez? (2001 NİSAN) a- Ektopik ACTH sekresyonu b- Uzun süren glikokortikoid tedavi c- 17 alfa hidroksilaz eksikliği d- Surrenal korteks adenomu e- ACTH salgılayan hipofiz adenomu Cushing sendromunun en sık nedeni ekzojen glikokortikoid tedavidir. Erişkinlerde en sık endojen sebep ACTH salgılayan hipofiz adenomudur. Kortikosteroid sentezinde görevli enizimlerde eksiklik adrenogenital sendromu oluşturur. Glikokortikoid üretilemediğinden Cushing sendromu oluşamaz. Adrenal glandlar hiperplaziktir. Cevap C 11) Otuz yaşındaki kadından eksize edilen servikal lenfadenopatinin mikroskopisinde, papiller yapılar oluşturan hipokromatik nükleuslu hücreler ve konsantrik lameller kalsifikasyon içeren tümöral gelişim izlenmiştir, bu tümörün primer odağı en büyük olasılıkla aşağıdakilerden hangisidir? (2001 NİSAN) 3 / 11

4 a) Meme b) Tiroid c) Over d) Akciğer e) Tükürük bezi Papiller karsinom, hipokromatik nükleuslu (buzlu cam nüve) hücreler ve konsatrik lameller kalsifikasyonla (psammom cisimciği) karakterli tiroid karsinomdur. Tam anında servikal lenf nodu metastazı %50 olguda mevcuttur, ama prognozu etkilemez. Tiroid karsinomları içerisinde en iyi prognoza sahiptir. Cevap B 12) Aşağıdakilerden hangisi, Hashimoto troiditi için mikroskobik tanı koydurucu ana kriterlerden birisidir? (2001 EYLÜL) a) Multinükleer dev hücre b) Küçük atrofik foliküller c) Folikül epitelinde Hurtle hücre değişikliği d) Granülomatöz iltahap e) Çok katlı yassı epitel metaplazisi Hashimoto tiroditinin mikroskobik bulguları yoğun lenfositik infiltrasyon, lenfoid folikül oluşumu, plazma hücreleri ve küçük çaplı folikülleri döşeyen Hurtle hücreleridir. Granülomatöz iltihap olmadığından multinükleer dev hücreler görülmez. Çok katlı yassı epitel metaplazisi nadirdir. Cevap C 13) Kongo kırmızısı boyası ile polarize ışık altında sarı-yeşil çift kırınım (birefrenjans), aşağıdaki tümörlerin hangisinde beklenen bir bulgudur? (2002-NİSAN) A- Papiller tiroid karsinomu B- Overin seröz papiller karsinomu C- Medüller tiroid karsinomu D- Memenin medüller karsinomu E- Memenin lobüler karsinomu Yanıt: C Medüller tiroid karsinomu, kalsitonin üreten parafoliküler C hücrelerinden köken alır. Nöroendokrin bir tümör olup kromogranin, sinaptofizin gibi nöroendokrin belirleyiciler içerir. Bazı olgularda, tümör kesitlerinde prokalsitonin (A Cal) yapısında amiloid bikrimi belirlenir. Kongo kırmızısı ile pozitif boyanan bikrimler, polarize ışığı çift kırarak birefrijans oluştururlar. 14) Aşağıdakilerden hangisi primer hiperparatiroidizme en sık yol açar? (2002-EYLÜL) a. Paratiroid adenomu b. Paratiroid hiperplazisi c. Paratiroid kanseri d. Ektopik parathormon salgılayan tümör e. Kronik böbrek yetmezliği 4 / 11

5 Yanıt: A Primer hiperparatiroidizmin en sık nedeni adenom, daha az oranda hiperplazi ve çok nadiren karsinomdur. Sekonder hiperparatiroidizmin en sık nedeni ise kronik böbrek yetmezliğidir. Ektopik hormon salgılayarak hiperparatiroidizm yapan tümörler akciğerin skuamöz hücreli karsinomu, over ve meme karsinomları, böbrek karsinomu ile erişkin T hücreli lösemi/lenfomasıdır. 15) Aşağıdakilerden hangisi diabetin geç komplikasyonlarından biri değildir? (2003-EYLÜL) a) Mikroanjiyopati b) Periferik ateroskleroz c) Diffüz glomerüloskleroz d) Nöropati e) Staz ülseri Yanıt: E Diabet tüm çaptaki damarları etkiler. Büyük arterlerde ateroskleroz, arteriollerde hyalen arteriyoloskleroz, küçük çaplı damarlarda ise bazal membran kalınlaşamsına bağlı mikroanjiyopati oluşturur. Böbrekde en sık diffüz glomerüloskleroz yapmakla birlikte %15-30 hastada yaptığı nodüler glomerüloskleroz (Kimmelsteil-Wilson) patognomiktir. Ayrıca pyelonefrit, papiller nekroz ve Armanni-Ebstein bulgusuna yol açar. Santral ve periferik sinir sisteminde nöropati oluşturur ama bu diabet için patognomik değildir. Staz ülseri diabet ile ilişkili değildir. Tromboflebit ile birlikteliği sıktır. 16) Kadınlarda amenore ve galaktoreye, erkeklerde impotans ve infertiliteye yol açan hipofiz adenomu aşağıdakilerden hangisidir? (2004-NİSAN) a) Prolaktinoma b) Kortikotrop adenom c) Tirotrop adenom d) Fonksiyonel olmayan adenom e) Somatotrop adenom Yanıt: A Prolaktinoma en sık görülen fonksiyonel hipofiz adenomudur. Kadınlarda amenore, galaktore, menstrüel anomaliler ve libido kaybına yol açar. Erkeklerde impotans ve infertilite görülebilir. Erken dönemde bulgular ortaya çıktığı için, tanı anında prolaktinoma genellikle küçük boyuttadır. 17) Aşağıdaki tiroid kanseri tiplerinden hangisi kalsitonin salgılar? (2004-NİSAN) a) Papiller karsinom b) Medüller karsinom c) Foliküler karsinom d) İndiferansiye karsinom e) Skuamöz hücreli karsinom Yanıt: B 5 / 11

6 Medüller karsinom parafoliküler C hücrelerinin tümörüdür. Bu hücreler kalsitonin salgılar. Ayrıca tümör kesitlerinde prokalsitonin yapısında amiloid bikrimi görülebilir. %80 sporadik; %20 ailesel olup MEN2a, MEN 2b ve MEN dışı ailesel olgular belirlenmiştir. 14) Tiroid bezinde çok sayıda germinal merkezleri aktif lenfoid foliküller, plazma hücrelerinde ve makrofajlarda çoğalma, epitel hücrelerinde onkositik değişim gözlenmesi ile karakterli hastalık aşağıdakilerden hangisidir? (2004-NİSAN) a) Subakut granülomatöz tiroidit b) Subakut lenfositik tiroidit c) Hashimoto tiroiditi d) Graves hastalığı e) Riedel tiroiditi Yanıt: C Epitel hücre sitoplazmalrında mitokondrilerin artması nedeni ile oluşan, geniş, koyu eozinofilik sitoplazmalı hücreler onkositik hücre denir. Tükrük bezi, meme, böbrek, tiroid gibi glandüler organlarda onkositik hücreler görülebilir. Tiroiddeki onkositik hücreler Hurtle hücreleridir. Lenfoid foliküller, plazma hücreleri, Hurtle hücreleri Hashimoto hastalığının bulgularıdır. 15) Primer hiperparatiroidizmin en sık rastlanan nedeni aşağıdakilerden hangisidir? ( 2004-NİSAN) a) Paratiroid kanserleri b) Primer diffüz paratiroid hiperplazisi c) Ektopik parathormon salınımı d) Adenomlar e) Poliglandüler otoimmün hastalık Yanıt: D Primer hiperparatiroidizmin en sık sebebi adenom; ikinci olarak hiperplazi ve çok nadiren karsinom olabilir. Hiperplazi ve adenomlar MEN 1 ile de ilişkili olabilir. Karsinom tanısı koymak için invazyon ve metastazı görmek gerekir. En sık klinik bulgu kemik lezyonlarıdır. 20) Özellikle iyot yetmezliği görülen bölgelerde daha sık ortaya çıkan tiroid tümörü aşağıdakilerden hangisidir? (2004-EYLÜL) a) Papiller karsinom b) Medüller karsinom c) Foliküler karsinom d) İndiferansiye karsinom e) Maliğn lenfoma Yanıt: C Foliküler karsinom ikinci sıklıkta görülen tiroid karsinomudur. Karsinom olduğu halde, ön planda hematojen yayılım yapar ve paravertebral pleksuslar aracılığı ile vertebra metastazı yapabilir. İyot yetmezliği olan endemik guatr bölgelerinde sık görülür. 21) Aşağıdaki hastalıklardan hangisi tiroid hücre yüzeyindeki tiroid stimüle edici hormon 6 / 11

7 reseptörüne bağlanan antikorlar nedeni ile gelişir? (2005-NİSAN) a) Hashimoto tiroidit b) Subakut tiroidit c) Kretenizm d) Riedel tiroiditi e) Graves hastalığı Yanıt: E Graves Hastalığı endojen hipertiroidizmin en sık nedenidir. Üç klinik bulgu (triad) karakteristiktir: 1- Tiroidin diffüz, hiperfonksiyonel büyümesine bağlı hipertiroidizm 2- Ekzoftalmusa yol açan infiltratif oftalmopati 3- Nadiren görülen infiltratif dermatopati (pretibial miksödem) yaş arası pik yapar. Kadınlarda erkeklerden 7 kat sıktır. Aynı aile içerisinde sık olup monozigot ikizlerde %60 konkordans göstermesi, genetik faktörleri düşündürür. HLA-B8 ve HLA-DR3 ile ilişkilidir. Sitotoksik T lenfositi ile ilişkili-4 (CTLA-4) geninde polimorfizm belirlenir. Kromozom 6p (Hashimoto tiroiditi) ve 20q odakları ile de ilişkili olabilir. Serumda değişik antikorların belirlenebildiği oimmun bir hastalıktır. TSH reseptörü, tiroid peroksizomu ve tiroglobuline yönelik antikorlar vardır. Yardımcı T lenfositlerinde toleransın bozulması sonucunda anti-tsh otoantikorlar oluşur. En önemli olan TSH reseptörüne yönelik antikorlardır: Bunlar içerisinde etkisi baskın olan tiroid stimulan immünglobülin (TSI) dir. Tiroglobülin ve tiroid peroksidaz antikorlarının tersine, Graves hastalığına spesifiktir. Graves hastalarının hemen tümünde bulunur. Adenil siklazı uyararak tiroid hormon salınımını arttırır. 22) Adrenal korteks hücrelerine benzeyen hücrelerden oluşmuş, 4 cm çapındaki bir adrenal kitlesinde, malignite yönünden en güvenilir özellik aşağıdakilerden hangisidir? (2006-NİSAN) A) İnvazyon B) Hücresel atipi C) Kitlenin büyüklüğü D) Nekroz E) Mitoz sayısı Yanıt: A Endokrin sistem tümörlerinde en önemli maliğnite kriteri invazyon ve metastazdır. Endokrin organlar uyarıldığında görülebilen hücresel atipi, mitoz ve nekroza endokrin atipi denir ve diğer bölgelerden farklı olarak, maliğn tümör tanısında geçerli kriterler değildir. Adrenal korteksde 12 cm çaptan büyük ve 100 gramdan ağır tümörleri maliğn kabul etme eğilimi vardır ama soruda çap 4 cm olarak verildiğinden, bu olguda kitlenin büyüklüğü de anlamlı değildir. 23) Aşağıdaki tiroid nodüllerinden hangisinin maliğn olma olasılığı diğerlerinden düşüktür? (2007-EYLÜL) a) Genç hastada nodül b) Baş-boyun bölgesine radyasyon alan kişilerde nodüller c) Radyoaktif iyot tutan nodüller d) Soliter nodüller e) Erkeklerdeki nodüller 7 / 11

8 Yanıt: C Tiroid nodüllerine yaklaşım: Tek (soliter) nodüller, multiple nodüllere göre daha sık olarak neoplaziktir. Sıcak nodüllerin iyi huylu olma olasılığı daha yüksektir. Genç hastlarda nodüllerin neoplazik olma ihtimali, yaşlılara göre daha yüksektir. Erkeklerde nodüllerin neoplazik olma olasılığı kadınlardan yüksektir. Baş-boyun bölgesine radyoterapi uygulananlarda, tiroid karsinomu riski daha yüksektir. 24) Aşağıdakilerden hangisi Wermer sendromunun (MEN tip1) komplikasyonu değildir? (2008-NİSAN) a) Primer hiperparatiroidizm b) Pituiter adenomlar c) Feokromasitoma d) Pankreas adacık adenomu e) Adrenal korteks hiperplazisi Yanıt: C MEN Sendromları MEN 1 (Wermer Send.) MEN 2a (Sipple send.) MEN 2b Hipofiz Adenomlar 8 / 11

9 Paratiroid Hiperplazi +++ Adenomlar + Hiperplazi+ Pankreas adacıkları Hiperplazi + Adenom ++ Karsinom +++ Adrenal Kortikal hiperplazi ++ 9 / 11

10 Feokromasitoma ++ Feokromasitoma +++ Tiroid C hücre hiperplazisi +++ Medüller karsinom +++ C hücre hiperplazisi +++ Medüller karsinom+++ Ekstraendokrin 10 / 11

11 Mukokutanöz ganglionöromlar Marfanoid habitus Mutant gen loküsü MEN1 RET RET + = nadir +++ = sık 25) Aşağıdaki tiroid tümör tiplerinden hangisinin radyasona ikincil gelişme olasılığı en yüksektir? (2007-EYLÜL) a) Medüller karsinom b) Anaplastik karsinom c) Primer tiroid lenfoması d) Foliküler karsinom e) Papiller karsinom Yanıt: E İyonize radyasyona bağlı en sık görülen tiroid tümörü papiller karsinomdur. Endemik guatr bölgelerinde foliküler karsinomun sık olması ise, uzun süreli guatrların foliküler karsinom riskini arttırdığını düşündürmektedir. Hashimoto hastalığına ikincil olarak tiroid lenfomaları gelişebilir. medüller karsinom olgularının %20 kadarı ise Men tip2a, MEN tip 2b ve MEN dışı ailesel sendromlar ile birlikte görülür. Anaplastik karsinom olgularının bir kısmının ise, papiller yada foliküler karsinom zemininden, p53 mutasyonunun gelişmesi sonrasında oluştuğu düşünülmektedir. 11 / 11