TG 15 ÖABT TARİH KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TARİH ÖĞRETMENLİĞİ

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TARİH ÖĞRETMENLİĞİ TG 15 ÖABT TARİH Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2015 ÖABT / TAR TARİH ÖĞRETMENLİĞİ TG Tarih biliminin yasaları ve kuralları yoktur. Geçmişte yaşanan bir olayın sonucuyla aynı nitelikli olan ve gelecekte yaşanacak bir olayın benzer bir sonuca yol açma zorunluluğu yoktur. Bu nedenle tarih öğretiminin bireylerde geleceği tasarlarken kurallar ve yasalar oluşturma tutumunun gelişmesine katkı sağladığı söylenemez. Diğer seçeneklerde verilen tutumların gelişmesinde bilimsel metotla yapılandırılan tarih öğretimi belirleyici rol oynar. 4. Gazneliler Dönemi tarihçilerinden biri olan Tarih-i Beyhaki adlı eserin de yazarı olan, Muhammed b. Hüseyin Beyhaki ile Musul Atabeyliği Dönemi nde yaşayan, en ünlü eserlerinden biri dünya tarihi ile ilgili Tarihü l Kâmil olan İbn Esir Osmanlı Öncesi oluşturulan Türk-İslam tarih yazıcılığına katkıda bulunan tarihçilerdir. Fatih Dönemi nin tarihçilerinden olan Âşıkpaşazade ile II. Bayezit Dönemi nde yaşamış olan İdris-i Bitlisi ise Osmanlı Dönemi nin tarihçileridir. 7. XI. yüzyılda siyasi baskılar nedeniyle Balkanlara yerleşmek zorunda kalan Peçeneklerin (II) ve Uzların (III) bir bölümü Bizans ordusunda görev yapmışlardır Malazgirt Savaşı nda Bizans ordusundan ayrılıp Selçuklu ordusuna katılmışlardır. Bu gelişme savaşın Büyük Selçuklular tarafından kazanılmasını kolaylaştırmıştır. 2. Tarihçilerin olayları çalışmayı yaptıkları dönemin koşullarını dikkate alarak değerlendirmeleri araştırmanın nesnelliğini önler. Nesnellik için olayın araştırıldığı dönemin değil, yaşandığı dönemin koşullarının değerlendirilmesi gereklidir. Araştırılan olaya kendi ulusal çıkarlarını dikkate alarak yaklaşılması da çalışmanın ön yargılı yapıldığının kanıtıdır ki bu da çalışmanın yansız yapılmadığının yani nesnel olmadığının göstergesidir. Araştırılan olayı veya tarihsel süreci yargılama ve mahkûm etme değil de anlama mantığıyla yaklaşma ve olayla ilgili ileri süreceği her savı karşılaştırmalı metotla güvenirliği test edilmiş belgelere dayandırma çalışmanın nesnelliğini sağlayacak tutumlardır. 5. Tarih Öncesi Devirlerin tümünün sırasıyla yaşandığı bilgisi bu tarihî çevrede yaşayanların Eski Taş (Paleolitik), Orta Taş (Mezolitik), Yeni Taş (Neolitik), Bakır (Kalkolitik), Tunç ve Demir devirlerini yaşadıkları anlamına gelir. Buna göre kazı çalışması üstten alta doğru yapıldığından ulaşılan ilk araç gereçlerin demirden, en son araç gereçlerin de taştan yapılmış olması gerekir. 8. İslamiyet Öncesi Türk tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilen Kürşat Ayaklanması, Çin in egemenliği altına giren Göktürklerin esaretinin onuncu yılında bağımsızlıklarını yeniden sağlamak amacıyla Kürşat ve arkadaşlarının Çin sarayına yaptığı saldırıdır. Ayaklanma Kürşat ve arkadaşlarının öldürülmesiyle sonuçlansa da Göktürklerin bağımsızlık mücadelesine ivme kazandırmış ve bir süre sonra Kutluk Kağan ın öncülüğünde bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarında etkili olmuştur. 3. Tarih Öncesi Devirler yazının henüz keşfedilmediği dönemlerdir. Tabletlerse pişirilmiş kilden yapılan ve kâğıt işlevine sahip olan nesnelerdir. Tarih Öncesi Devirlerin aydınlatılmasında başvurulabilecek bir kaynak türü değildir. Diğer seçenekler Tarih Öncesi Devirlere aittir ve tümünden geçmişin aydınlatılmasında yararlanılabilir. 6. Tarihte bilinen ilk kütüphane, Asurlular tarafından başkentleri Ninova da kurulmuştur. 9. Yelme İslamiyet Öncesi Türk devletlerinde savaş öncesi savaşılacak devlet ya da devletlerle ilgili istihbarat çalışması yapmakla yükümlü olan keşif birimidir. Açıklamasının askerî vali olarak verilmesi yanlıştır. İslamiyet Öncesi Türk devletlerinde askerî valilere tutuk denilmiştir. 3

4 10. Ekonominin hayvancılığa dayanması Türk devletlerinde yaşam biçiminin kışlak ve yaylak olarak adlandırılan iki bölge arasında yarı göçebe olarak şekillenmesine neden oldu. Aynı özellik hukukun töre denilen gelenek ve göreneklere dayanan yazısız hukuka dayanmasının da temel gerekçelerinden biridir. Üretim biçiminin ve buna bağlı olarak şekillenen sosyal ilişkilerin yerleşik toplumlara oranla daha az gelişmiş olması, yazılı hukukun ihtiyaç hâline gelmesini engellemesi öncelikle ekonominin hayvancılığa dayanmasının bir sonucudur. Sanat da bu duruma bağlı olarak şekillenen alanlardan biridir. Bu toplumlarda küçük, hafif, taşınabilir sanat eserlerinin yapımı gelişmiştir. Ayrıca hayvan motifleri de bu sanat eserlerinde yoğun olarak kullanılan figürlerdi. Ekonomisi hayvancılığa dayanan Türk topluluklarında en yaygın inanç Göktanrı inancıdır. Soyut tek Tanrı anlayışına dayanan bu dine inanılmasında ne temel geçim kaynağının hayvancılığa ne de yaşam biçimlerinin yarı göçebeliğe dayanmasının etkisi vardır. 13. Puvatya Savaşı: Emevi Halifesi Hişam Dönemi nde Franklarla yapılmış ve İslam orduları yenilmiştir. Kadiks Savaşı: İslam kuvvetleri, Vizigotları yenerek İspanya yı ele geçirmiştir. Celula Savaşı: Sasanilerle İslam kuvvetleri arasında yapılmış ve İslam kuvvetlerinin galibiyetiyle sonuçlanmıştır. Yermük Savaşı: Bizans ordularıyla yapılmış bir savaştır. Köprü Savaşı: Hz. Ömer Dönemi nde gerçekleşen bu savaşta İslam orduları Irak cephesinde Sasanilere ilk kez yenilmiştir yılında, Gazneli hükümdarı Hüsrev Melik, Gurlular tarafından hile ile hapsedilmiş ve böylece Gazneli Devleti son bulmuştur. 16. Göktürk hanedan soyu Aşina ile aynı soydan gelen, Afrasyab nedeni ile Afrasyaboğulları da denilen, aynı zamanda Göktürklerin devamı sayılan devlet Karahanlılardır da gerçekleşen Anadolu Selçukluları ile Harzemşahlar arasındaki Yassıçemen Savaşı na ev sahipliği yapan Yassıçemen Ovası, Erzincan ilimizin sınırları içerisinde yer almaktadır. 11. Türk sazı olarak adlandırılan kopuz, telli bir çalgı olarak bilinen pipa ile Türk kanunu olarak adlandırılan kithara gibi müzik aletleri İslamiyet öncesi Türklere aittir. Koşuk ise müzik aleti değil, kopuz eşliğinde söylenen şiirdir. 12. İslam tarihinde ilk defa, kardeş kanının durdurulması amacıyla şartlı olarak halifelikten vazgeçen kişi Hz. Hasan dır. Müslümanlar arasında iç savaş çıkmaması için şartname ile Muaviye lehine halifelikten vazgeçmiştir. 15. Babai Ayaklanması nda Harzemşahların etkisi yoktur. Türkmenlerin otlaklar için yerli halkla sorunlar yaşamaları ayaklanmanın sonucu değil, nedenidir. Ayaklanmanın çıkmasında dönemin Türkiye Selçuklu Sultanı olan II. Gıyasettin Keyhüsrev in kötü yönetiminin en önemli neden olması ve devletin çöküşünü hızlandıracak kadar etkili olması devletin toplumsal desteğinin azaldığının göstergesidir. Ayaklanmanın güçlükle bastırılmasına rağmen devletin büyük güç kaybetmesine neden olması İlhanlıları Anadolu ya saldırma konusunda cesaretlendirici bir işlev görmüş ve İlhanlıların Anadolu yu istila etmelerini kolaylaştırmıştır. 18. Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılan ilk savaş, Sırpsındığı Savaşı dır. 4

5 19. Don-Volga Kanalı Açma Projesi ilk defa Hive Hanı Hacı Muhammed in müracaatı ile Kanuni Sultan Süleyman Dönemi nde gündeme gelmiştir. Ancak kanal açma çalışmaları II. Selim Dönemi nde başlamıştır. Astrahan Seferi nin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine proje iptal edilmiştir. Kanal, 1953 yılında SSCB tarafından açılmıştır. 22. Sahn-ı Seman medreselerinin ders programlarını Ali Kuşçu ve Mahmut Paşa yapmışlardır. 25. Mondros Ateşkes Antlaşması nın en ağır maddesi olan 7. madde ile ilgili soru kökünde verilen Osmanlı topraklarının hepsinin işgaline zemin hazırlamıştır (I), İtilaf Devletleri, Wilson İlkeleri ne ters düşmekten kurtulmuşlardır (II), Osmanlıya bırakılan toprakların da elden çıkabileceği vurgulanmıştır (III) çıkarımları yapılabilir. 20. Selimiye Kışlası: Barok ve Rokoko üslubu ile yapılmıştır. Haydarpaşa İskelesi: Neoklasik Dönem eseridir. III. Ahmet Çeşmesi: Lale Devri eseridir. Bebek Cami: Neoklasik Dönem eseridir. Dolmabahçe Sarayı: Eklektik Dönem eseridir. 23. Telgrafın mucidi Morse un övgüyle bahsettiği Osmanlı padişahı I. Abdülmecit tir. 26. Trakya Paşaeli Cemiyeti 2 Aralık 1918 de I. Ordu komutanı Cafer Tayyar Paşa nın katkı ve desteğiyle kurulmuştur. 21. III. Selim Dönemi nde, Londra ya ilk daimî elçi atanmış, Nizam-ı Cedit adıyla yeni bir ordu kurulmuş ve Nizam-ı Cedit in giderlerini karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla yeni bir hazine oluşturulmuştur. 24. XIX. yüzyılda sık sık isyan eden Sırplar, 1812 Bükreş Antlaşması ile imtiyaz, 1829 Edirne Antlaşması ile özerklik, 1878 Berlin Antlaşması ile bağımsızlık elde etmişlerdir. 27. Rauf Orbay Cehennem Değirmeni adlı eserinde kendi hayatını anlatmıştır. Orbay kitabında; sakin, iddiasız, kadere boyun eğmiş, namuslu bir insan portresi çizmiştir. 5

6 28. Büyük Taarruz dan önce TBMM ordunun eksik olduğu konuları tamamlamak için yaklaşık 1 yıl hazırlanmıştır. 31. Yüzyıl Savaşları, yılları arasında İngiltere ve Fransa arasında gerçekleşmiştir. İngiltere ve Fransa gibi iki büyük devlet birbirleriyle savaştıkları için Osmanlı Devleti nin Balkanlardaki faaliyetlerine engel olmamışlardır. 34. İşkence yöntemlerini benimseyen dinî bir yargılama sistemi olan Engizisyon mahkemeleri Katolik Kilisesine bağlı olarak görev yapmıştır. XVI. yüzyılda kurulan Roma Engizisyonu da bu kiliseye bağlı olduğu için Katoliklikle uğraşması beklenemez. Ancak genel olarak Kalvenizme ve Luthercilere savaş açan Roma Engizisyonu büyücülük ve cadıcılıkla da uzun yıllar mücadele etmiştir. 29. Misakımillî kararları (II) 28 Ocak 1920 de Mebusan Meclisi tarafından kabul edilmiştir. Amasya Protokolü Ekim 1919 da imzalandığında da Sevr Antlaşması nın imzalandığı 10 Ağustos 1920 de de Meclisi Mebusan kapalıydı de tahta çıkan II. Wilhelm, Bismarck tarafından oluşturulan politikayı değiştirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu yla sıkı ilişkiler kurmuştur te toplanan Amerika kolonileri, Birinci Filadelfiya Konferansı ndaki isteklerini kabul ettiremediler da İkinci Filadelfiya Konferansı toplandı ve burada İnsan Hakları Bildirisi kabul edilerek ilan edildi. 30. Ankara II. TBMM nin açılmasından sonra 13 Ekim 1923 te başkent ilan edildi. CHP 5 Eylül 1923 te kuruldu. Halifelik 3 Mart 1924 te, saltanat da 1 Kasım 1922 de kaldırıldı. Bu gelişmelerin cumhuriyetin ilanı ile gerçekleştiği söylenemez. 29 Ekim 1923 te cumhuriyetin ilanı ile I. TBMM Dönemi nin tamamında ve II. TBMM nin açılmasından bu düzenlemenin yapıldığı 29 Ekim 1923 e kadar uygulanan Meclis Hükûmeti Sistemi sonlandırılarak Kabine Sistemi ne geçildi. 33. İtalya nın köklü ve zengin bir ailesi olan Medici ailesi, Rönesans Dönemi nde de etkin rol oynamıştır. Özellikle bu ailenin resime olan katkısı sonucu Leonardo da Vinci gibi meşhur sanatçılar yetişmiştir. 36. İngiliz Charles Darwin canlı türlerini yirmi yıl inceledikten sonra evrim kuramını ortaya atmıştır. 6

7 37. 7 Eylül 1946 Kararları, Recep Peker Hükûmeti tarafından alınmıştır. 39. Yunanistan komünist rejimle yönetilen devletlerden biri değildir. 41. Soruda verilen yönergeler 9. sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı yla ilgilidir. Bu dersin diğer yönergeleri şunlardır: Ortaöğretimdeki tarih dersine altyapı oluşturması ve öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerinin tespit edilmesi için ilköğretim sosyal bilgiler (6-7. sınıflar) ve Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersleri öğretim programları incelenmelidir. İlk Türk Devletleri Tarihi ve Uygarlığı ünitesinde paleografya ve epigrafya bilimlerine vurgu yapılmalıdır. 38. İngiltere özel ilişkilerini dikkate alarak girmediği AET ye karşı 1959 yılında Avrupa Serbest Ticaret Bölgesini (EFTA) kurmuştur. 40. Süveyş Krizi nedeniyle SSCB nin Orta Doğu daki etkinliğinin artması ABD yi telaşa düşürmüştür. ABD Başkanı Eisenhower, Orta Doğu nun SSCB nin kontrolüne girmesini engellemek için 5 Ocak 1957 tarihinde kendi adıyla anılan doktrini yayımlamış ve böylece ABD ve SSCB Orta Doğu da resmen karşı karşıya gelmiştir. 42. Programda belirlenen kavramların ve tarihî terimlerin ilgili ünitelerde verilmesi gerekmektedir. Soruda verilen kavramların 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı na göre Arayış Yılları adlı ünitede verilmesi ön görülmüştür. Islahat, parlamento, meşrutiyet, mültezim ve mukataa kavramları da bu ünite kapsamında öğretilmelidir. 7

8 43. Herbartçıların bir dersin nasıl izleneceğine dair oluşturduğu basamaklar şunlardır: Hazırlık: Derse başlamadan önce dersin amacının verildiği aşamadır. Sunum: Konunun açıkça ve düzenli bir yöntem dâhilinde öğretildiği basamaktır. Çağrışım: Yeni konunun eski konu ile ilişkilendirildiği basamaktır. Genelleme: Özel durumlardan kurallar, ilkeler ve tanımların çıkarıldığı aşamadır. Uygulama: Özel örneklere ve pratik durumlara anlam vermek için genel ilkelerin uygulandığı basamaktır. Ancak Herbartçıların yeniden yapılandırma adında bir basamakları yoktur. Bu aşama Littiedeyke ve Hoxford un yapılandırmacı tarih anlayışı basamaklarından biridir. 46. Kyoto Protokolü nün içerik analizini yaptıran Gündem Hanım dersinde Küreselleşen Dünya adlı üniteyi işlemektedir. Küresel ısınmaya karşı önemli tedbirlerin belirlendiği bir çevre sözleşmesi olan Kyoto Protokolü 11 Aralık 1997 de imzalanmıştır. 49. Öncüllerde verilen kazanımlardan Türk adının anlamı ve kökenini kavrar. (I) ve Orta Asya nın coğrafi özelliklerini tanır. (II) kazanımları İlk Türk Devletleri ünitesi kapsamında yer alır. Türklerin İslamiyet i kabul sürecini ve bu süreçte meydana gelen sosyal ve kültürel değişimi açıklar. kazanımı Türk - İslam Devletleri ünitesinin kapsamındadır. 44. Öğretmenin verilen kazanıma yönelik olarak Asya nın Kandilleri adlı belgeseli izlettirmesi uygun olur. Bu belgesel 2005 te TRT tarafından hazırlanmıştır. Belgeselde Orta Asya da yaşayan 13 Türk bilginin hayat hikayelerine ve bilime olan katkılarına yer verilmiştir. Belgesel 13 bölümden oluşmaktadır. Belgesele konu olan bilginler şunlardır: Hoca Ahmet Yesevi, Farabi, Yusuf Has Hacib, Kaşgarlı Mahmut, Uluğ Bey, Ali Kuşçu, Ali Şir Nevai, İmam Buhari, İbn Sina, Harezmi, Biruni, Fuzuli ve Abdulkadir Meragi. 45. Tarih öğretmeninin soruda verilen kazanım doğrultusunda öğrencilerine Postdam Konferansı kararlarının içerik analizi yapılarak incelenmesi etkinliğini yaptırması beklenemez. Çünkü bu etkinlik İkinci Dünya Savaşı nın sona ermesi ile ilgili gelişmeleri kavrar. kazanımı doğrultusunda yapılmalıdır. 47. Ahilik Haftası (II) ve Camiler Haftası (III) her yıl ekim ayı içerisinde kutlanmaktadır. Ahilik Haftası her yıl 8-12 Ekim günleri arasında kutlanır. Camiler Haftası her yıl ekim ayının birinci haftasında kutlanır. Dünya Çevre Günü ise her yıl 5 Haziran da kutlanır. 48. Öğretmen genel alan yeterliklerinden olan kişisel ve mesleki değerlerin alt basamakları şunlardır: Öğrencilere değer verme, saygı gösterme ve onları anlama Öğrencilerin öğrenebileceğine ve başaracağına inanma Ulusal ve evrensel değerlere önem verme Öz değerlendirme yapma Kişisel gelişimi sağlama Mesleki gelişmeleri izleme Okulun iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlama Ancak dersi planlama öğrenciyi tanıma yeterliğinin bir alt basamağıdır. 50. Öğretmen dersinde görüş geliştirmeyi kullanmıştır. Görüş geliştirme, öğrencilerin bir konuyla ilgili yapılan tartışmada kendi görüşünü diğer görüşlerden de faydalanarak geliştirmesine katkı sağlar. Tüm sınıf tartışmaya katılır, düşüncelerini savunur, geliştirir veya değiştirir. 8