EKONOMİ BÜLTENİ 2016 BÜTÇE ÖZEL SAYISI. Bütçe (milyar TL) Bütçe Gelirleri YAPAR. Bütçe giderleri. Bütçe Giderleri (milyar TL)

Transkript

1 EKONOMİ BÜLTENİ 216 BÜTÇE ÖZEL SAYISI AK PARTİ EKONOMİ İŞLERİ BAŞKANLIĞI YAYINIDIR... MART YILI BÜTÇESİ DE VATANDAŞA HİZMET BÜTÇESİ OLDU 216 yılı bütçesinin odak noktasında, vatandaşa hizmet götürme anlayışı yer aldı. Bütçe ile ülkenin her yanına hizmet sunulacak, yatırım götürülecek ve vatandaşın refahı artırılacak. Türkiye, iki seçime rağmen bütçede genel dengeyi sağladı. Önümüzdeki üç yıllık dönemde, sürdürülecek maliye politikası hedefleri doğrultusunda hazırlanan bütçe ile ekonomik istikrar desteklenirken, büyüme potansiyeli yukarı çekilecek, yurt içi tasarruflar artırılarak, cari açık kontrol altında tutulacak ve fiyat istikrarına yardımcı olunacak. 216 yılı için bütçe gelirleri de 541 milyar TL olarak planlanırken, gelirlerin 459,2 milyar TL si vergiden, geri kalan 81,6 milyar TL lik kısmının ise vergi dışı gelirlerden elde edilmesi öngörüldü. 216 Yılın Bütçe Büyüklükleri; Bütçe giderleri 57,5 Milyar TL Faiz hariç bütçe giderleri 514,5 Milyar TL Faiz giderleri 56 Milyar TL Bütçe gelirleri 54,8 Milyar TL Vergi gelirleri 459,2 Milyar TL Diğer gelirler 81,6 Milyar TL Bütçe açığı 29,7 Milyar TL Faiz dışı fazla 26,3 Milyar TL Bütçe (milyar TL) Bütçe (milyar TL) Bütçe Gelirleri 5% Bütçe Giderleri (milyar TL) 1% 14% 81% Vergi Geliri Diğer Gelirler Bütçe Açığı 9% Faiz Hariç Giderler Faiz Gideri SA

2 BÜTÇE KAYNAKLARI ARTIK FAİZE DEĞİL, VATANDAŞA HİZMETE GİDİYOR Bütçeden faize ayrılan pay, uygulanan politikalar sayesinde azaldı ve bütçe kaynaklarının artık faize değil, vatandaşa hizmete gitmesi sağlandı. 22 yılında faiz giderlerinin bütçe içindeki payı yüzde 43 iken, 216 yılında bu oran yüzde 9,8 e düşürüldü. 5,% 45,% 4,% 35,% 3,% 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% 43,25% 14,8% 1.5% 1,2% 2.7% 2,3% %GSYH %Bütçe YATIRIMLARDA, ÖNEMLI BÜYÜME SAĞLANDI Yatırıma ayrılan pay her geçen gün artırılırken, yatırımlarda dev büyüme sağlandı. 22 yılında ödenen faizin 5 katı bugün eğitim, sağlık, altyapı ve ulaştırma yatırımlarına ayrıldı. Böylece, bütçenin yüzde 5 sini oluşturan 284 milyar TL, kalkınma ve büyümeyi sağlayacak, vatandaşın refahını arttıracak yatırımlara harcanacak. 22 yılı ile 216 yılı bütcesinde yatırıma ayrılan kaynaklar karşılaştırıldığında yatırımlardaki büyüme, daha net şekilde ortaya çıkıyor. Buna göre; 22 yılında alt yapı yatırımlarına 7,9 milyar TL ayrılırken, 216 yılında 1 kat artışla, 8 milyar TL ayrıldı. Sağlık harcamaları 22 de 13,5 milyar TL iken, 216 yılında 7 kat artış sağlanarak, 95 milyar oldu. Eğitim harcamaları bütçesi 11,9 milyar TL den, 216 yılında 9 katına yani 19 milyar TL ye çıkarıldı ,5 7,9 11,9 Sağlık Altyapı Eğitim Ayrıca, 216 yılında yatırım bütçesi bir önceki yıl başlangıç ödeneklerine göre yüzde 24,2 oranında artırılarak, yaklaşık 6,1 milyar TL ye yükseltildi. Böylece, 22 yılında yüzde 6,6 olan yatırım harcamalarının bütçe içindeki payı, 216 yılında yüzde 1,5 e çıkarıldı. VATANDAŞIN ULAŞIMI KOLAYLAŞTI 22 yılında, 26 olan aktif havaalanı sayısı 55 e çıkarıldı. Cumhuriyet tarihi boyunca yapılmış olan ve yalnızca 6 ili kapsayan 6 bin km duble yol, AK Parti hükümetleri döneminde 75 ili kapsadı ve 18 bin km daha duble yol yapıldı. 24 milyon vatandaşın Yüksek Hızlı Tren den faydalanabilmesi sağlandı. SA

3 BÜTÇEDE ASLAN PAYI, EĞİTİME AYRILDI 22 yılı bütçesinin sadece yüzde 9 u eğitime ayrılırken, 216 bütçesinde bu oran yüzde 19 a yükseldi ve 19,3 milyar TL ayrıldı. Böylece, bütçede en büyük pay eğitime ayrılmış oldu. Öte yandan, eğitime verilen önem neticesinde, 294 bin yeni derslik yapıldı, yaklaşık 55 bin öğretmen atandı. 2 milyar adedin üzerinde kitap dağıtıldı, 22 de 76 olan üniversite sayısı 193 e çıktı ve öğrenim harçları kaldırıldı. Eğitim 19% 2% 15% 9% 1% 5% % Eğitim TÜRKIYE DE YOKSULLUK AZALIYOR Mikro düzeydeki reformlarla Türkiye orta gelir tuzağına düşmekten kurtulacak, verimlilik artışı sağlayacak, katma değer zincirinde yukarı çıkacak ve rekabet gücünü artıracaktır. Gelir Dağılımında ciddi iyileşmeler sağlandı. Uluslararası standartlarla yapılan hesaplar Türkiye de yoksulluğun azaldığını net olarak gösteriyor. Kişibaşı günlük 1 dolar altı gelire sahip kişi sayısı 26 te kalmadı. (22 de binde 2 idi) Kişibaşı günlük 2,15 dolar altı gelire sahip kişi sayısı 213 te kalmadı. (22 de yüzde 3 idi) Kişibaşı günlük 4,3 dolar altı gelire sahip kişi sayısı sıfıra yaklaştı. (22 de yüzde 3 idi. 22 yılında 65 Milyon nüfusun 2 Milyondan fazlası günlük 4,3 doların altında kazanıyordu) Gelir dağılımı iyileştirdik. Uluslararası kabul görmüş Gelir Eşitsizliği Katsayısı olan GİNİ katsayısı sıfıra yaklaşınca gelir dağılımında adilliği ifade ediyor. GİNİ katsayısı Türkiye de 22 yılında,44 iken, 214 yılında,39 seviyesine düştü. Türkiye OECD ülkeleri arasında GİNİ katsayısı en hızlı iyileştiren ülke olmuştur. AR-GE UNUTULMADI 216 yılı bütçesinde ar-ge unutulmadı. TÜBİTAK ve ar-ge projeleri için yüzde 22 artışla, 1,2 milyar TL ayrıldı. Öte yandan, 216 yılı bütçesinden ayrılan paylarla, küçük ve orta ölçekli işletmeler desteklenirken, gençlerin iş ve istihdam imkanları artırılıyor. Yerel yönetimler desteklenirken, kadınlara yönelik sosyal politikalara devam ediliyor ve çevrenin korunması da sağlanıyor. EĞİTİMİN ARDINDAN EN FAZLA PAY, VATANDAŞIN SAĞLIĞI IÇIN AYRILDI Bütçede eğitimin ardından en büyük pay sağlık harcamalarına tahsis edilirken, 216 yılı bütçesinde sağlığa, bir önceki yıla göre yüzde 18 artışla, 95 milyar TL ayrıldı. Sağlık alanında, hastane ve yatak sayısı artırıldı. 34 adet tam donanımlı şehir hastanesi vatandaşların hizmetine sunulurken, yatağa bağımlı hastaların evde yapılabilecek tıbbi bakım ve rehabilitasyonları ev ortamında gerçekleştiriliyor. Ayrıca, lise ve üniversite mezunu gençlerin Genel Sağlık Sigortası giderleri de devlet tarafından karşılanıyor. SA

4 İSTİHDAMDA YÜKSEK ARTIŞ SAĞLANDI 27 yılından bugüne kadar, 7 milyon kişiye ilave istihdam sağlandı. Yıllık istihdam 27 yılında 2,2 milyon kişi iken, 215 de (Kasım) bu sayı 26,9 milyon kişiye yükseldi. İstihdam İstihdam TARIMSAL DESTEKLER, DEVAM EDİYOR Bütçede tarımsal destekler için ise yüzde 16,4 artışla, 11,6 milyar TL kaynak ayrıldı. Yemde ve gübrede KDV kaldırıldı, 5 dekar altında yetiştiricilik yapanlara dekar başına 1 TL destek ödemesi başlatıldı. Genç çiftçilere proje karşılığı 3 bin TL karşılıksız destek verilirken, kırsal kalkınma desteklerinin 81 ile yaygınlaştırılması sağlandı. 215 YILINDA BÜTÇE GELİRLERİ ARTTI 215 yılında merkezi yönetim bütçe gelirleri, 214 yılına göre yüzde 13,5 oranında arttı ve 483 milyar TL oldu. Bütçe giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 12,8 lik bir artış gerçekleşerek, 56 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde, vergi gelirlerindeki artış yüzde 15,6 oldu. Toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 25 ini oluşturan ÖTV gelirleri, 215 de yıllık bazda yüzde 16,3 oranında artarken, gelir vergisinden elde edilen gelirler de yüzde 16 arttı. Özelleştirme gelirleri ise bir önceki yıla göre gerilemesine rağmen, bütçe gelirlerine 6,1 milyar TL katkı sağladı. Faiz dışı harcamalar 215 yılında, yüzde 13,6, bütçe harcamaları da yüzde 12,8 artış kaydetti. Bütçe açığı ise yüzde 3,3 oranında azalarak, 22,6 milyar TL ile OVP deki (Orta Vadeli Plan) yıl sonu öngörüsünün altında kaldı. Faiz dışı fazla da 214 yılına göre, yüzde 14,5 oranında artarak, 3,4 milyar TL olarak gerçekleşti. 22 yılında yüzde 43,25 olan faiz giderlerinin bütçe içindeki payı, 215 yılında yüzde 1,5 olarak gerçekleşirken, 214 sonunda yüzde 33,5 olarak gerçekleşen AB tanımlı genel devlet borç stokunun GSYH ya oranını, 215 yılında yüzde 32,6 seviyesine geriledi. SA

5 TÜRKİYE NİN 14 MİLYAR DOLAR TUTARINDAKI MEGA PROJELERİ, HAYATA GEÇİRİLİYOR Türkiye nin nükleer santraller, havaalanları, köprüler, otoyol projeleri ve tüneller, yüksek hızlı trenler, limanlar, savunma sanayi yatırımlarından oluşan toplam 14 milyar dolar tutarında, 21 adet MEGA PROJE si hayata geçiriliyor. TÜRKİYENİN MEGA PROJELERİ Son 13 yılda 14 Milyar dolar olan 21 adet mega proje başladı. Sinop Nükleer Santrali Akkuyu Nükleer Santrali İstanbul-İzmir Otoyolu Projesi Müşterek Taarruz Uçağı Kanal İstanbul İstanbul 3. Havalimanı Marmaray Haydarpaşa liman projesi Ankara-İstanbul YH Tren Sivas-Kars YH Tren Ankara-İzmir YH Tren Yavuz Sultan Selim Köprüsü Atak Helikopteri Yenitip Deniz altı Ankara-Sivas YH tren A4M Ulaştırma Uçağı Avrasya Tüneli M6 Tank Modernizasyonu Mayın Avlama Gemisi Sea Hawk Deniz Helikopteri Altay Milli Tankı 22 Milyar Dolar, 2 Milyar Dolar, (Devam ediyor, 22 tamamlanması, 22 de elektrik üretmesi hedefleniyor) 16 Milyar Dolar, (Devam ediyor. 223 hedefleri arasında) 16 Milyar Dolar, 15 Milyar Dolar, (Bu yıl güzergah belirleniyor, 4 yılda bitmesi hedefleniyor) 1 Milyar Dolar, (218 Şubatta hizmette) 5 Milyar Dolar, (213 te hizmete açıldı) 5 Milyar Dolar, 4 Milyar Dolar, (214 te hizmete açıldı) 4 Milyar Dolar, (22 de tamamlanması hedefleniyor) 4 Milyar Dolar, (22 de tamamlanması hedefleniyor) 3,5 Milyar Dolar, (216 da hizmete açılacak) 3,3 Milyar Dolar, 2,7 Milyar Dolar, 2,5 Milyar Dolar, (218 de tamamlanması hedefleniyor) 1,7 Milyar Dolar, 1,3 Milyar Dolar, (%9 ı bitirildi),7 Milyar Dolar,,6 Milyar Dolar,,6 Milyar Dolar,,5 Milyar Dolar (Kabul testlerinin bu yıl tamamlanması hedefleniyor) SOSYAL GÜVENLİK HARCAMALARINA 12,3 MİLYAR LİRA AYRILDI 216 yılı bütçesinde, sosyal güvenlik kurumlarına yapılacak transferler tutarı da toplamda 12,3 milyar TL ye çıkarıldı. Sosyal yardım ve hizmetler için bütçede ayrılan kaynak miktarı ise 43,1 milyar TL ye yükseltildi. Öte yandan, asgari ücret 1.3 TL ye yükseltildi. Emekliden kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi kaldırılırken, emeklilere yılda bin 2 TL seyyanen maaş artışı yapıldı. Polis, uzman erbaş ve uzman Jandarma ek göstergeleri 2 bin 2 TL den, 3 bin TL ye yükseltildi. Emniyet personeli özel hizmet tazminatı yüzde 25 arttırıldı. SA

6 SABİT SERMAYE YATIRIMLARI DA ARTTI 215 yılında 45,8 milyar TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilen toplam sabit sermaye yatırımlarının, 216 yılında reel olarak yüzde 6,3 artışla, 464 milyar TL olması planlandı. Bunun yüzde 78,6 sının, özel kesim tarafından gerçekleştirilmesi öngörüldü. 215 yılında 93,6 milyar TL olarak gerçekleşmesi beklenen toplam kamu sabit sermaye yatırımlarının GSYH ye oranının, yüzde 4,8 olması beklenirken, 216 yılında ise toplam kamu sabit sermaye yatırımlarının, 215 yılı başlangıç ödeneklerine göre nominal olarak yüzde 14 artışla 11 milyar TL ye ulaşarak, GSYH ye oranının yüzde 4,6 oranında gerçekleşmesi planlandı. Kamu Yatırım Programıyla Ar-Ge ye ayrılan kamu kaynakları ise, 22 yılında 114,3 milyon TL iken, 214 yılında 1,9 milyar TL ye yükseltildi. 216 yılında bu rakamın yaklaşık 2,5 milyar TL olması öngörüldü Ar-Ge Yatırımları (milyon TL) , Ar-Ge Yatırım Bütçesi AK PARTİ İCRAATLARI / AK Parti, mevcut bu potansiyeli harekete geçirmek ve hedeflemiş olduğu ekonomik kalkınmayı sağlamak için Sürekli ve sürdürülebilir ekonomik büyüme stratejisi hazırlamış ve 14 yıldır AK Parti hükümetlerinde bu stratejiyi uygulamaya alınmıştır. Bu stratejinin uygulanmasının sonucunda; Mal ve hizmet üretimi artmış, Dış ticaret hacmi genişlemiş; özellikle ihracat artarken, cari açık düşmüş, Kamuda harcama reformu yapılarak tasarruf sağlanmış, Bütçe yapımında denge ve ekonomik istikrar sağlanmış, Bütçe açığı tarihi seviyelere inmiş, Kamu borç stoku uluslararası kabul görmüş standartların altına inmiş, Vergi reformu gerçekleştirilmiş, Fakirlik ve işsizlik azalmış, Gelir dağılımında daha adil olunmuş, Milli gelir ve kişi başına gelir seviyesi artmış, Vatandaşlarımızın yaşam kalitesi yükselmiş ve uluslararası camiada saygınlığı artmıştır. Türkiye ekonomisinin yaşamış olduğu küresel krizleri çok hafif atlatması ve ekonomisini büyütebilmesinin en önemli nedenleri; Bankacılık Sektörünün yapılandırılması, denetim ve idaresi, Kamu Borç stokunun GSYH a kıyasla azalması ve yönetimi, Bütçe gelir gider dengesinin yapılması ve bütçe açığının azalması, Şeklinde özetlemek mümkündür. Bu üç alan, sacayağını oluşturduğu gibi aynı zamanda da bunlardan bir veya birkaçının iyi yönetilememesi küresel krizden etkilenmede tetikleyici faktördür. AK Parti hükümetleri döneminde bu üç alanda da güçlü pozisyonu hep korudu ve koruduğu için hızlı bir şekilde bu kriz ortamlarından ülkemizi çıkarmayı başardı. SA