Sigortasız işçi kaza geçirirse ne yapılmalı?

Transkript

1 Sigortasız işçi kaza geçirirse ne yapılmalı? Değerli okuyucularım, günümüzde ağır işlerde, özellikle, inşaat, liman, gemi, maden, taş ocağı, yol ve fabrikalardaki benzeri ağır işlerde çalıştırılan işçilerimizin zaman, zaman karşılaşmış oldukları iş kazaları vücutta ağır uzuv kayıpları ve ölümlerle sonuçlanmaktadır. Bu durumda işçi veya ailesi çok ciddi sıkıntılarla karşı karşıya geldiği kadar, işveren de ciddi anlamda tazminat ve ödeme zorunluluğu altında kalmaktadır. Ciddi olarak tek çözümün, çalıştırılan işçinin her şekilde sigorta tescilinin süresinde yapılmış olması ve iş güvenliği önlemlerinin de yapılmış olması gerekmektedir, bugünkü yazımızda bu durumu bir kaç örnekle açıklayabileceğiz,, İşveren ile iş sözleşmesi yapmış olan her işçinin hizmetleri, işveren tarafından SGK ya bildirilmesi zorunludur. İşçi, işyerinde 1 gün veya 4-5 saat gibi az bir zaman diliminde çalışmış olsa bile bu hizmetin işverence SGK ya bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca işçinin, işveren ile yazılı iş sözleşmesi yapmasına gerek yoktur; sözlü olan iş sözleşmesi de aynı hükümleri doğurmaktadır. Uygulamada ise deneme süresi içerisinde SGK yapılmaz gibi yanlış bilgiler türetilmiştir. Hâlbuki deneme süresi konusu İş hukukunu ilgilendirmekte, SGK hizmeti ise Sosyal güvenlik hukukunu ilgilendirmektedir. Örnekle açıklamak gerekirse, 1 ay çalışan işçinin iş akdi deneme süresi içerisinde feshedilirse işveren, ihbar tazminatı ödemez fakat sigortasını yapmak zorundadır. İşçinin, 1 aylık çalışmasında SGK ödenmesi halinde işçi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından yararlanabilecektir. Bu durum özellikle kısa vadeli sigorta kolu olan iş kazalarında çok fazla önem arz etmektedir. Örnek vererek açıklamak gerekirse, işçi Kazım işveren ile sözlü olarak iş konusunda anlaşmış ve saat da işe başlamıştır. Kazım işe başladıktan yaklaşık 2 saat sonra işyerinde bulunan demir borular üzerine devrilmiş ve Kazım ağır olarak yaralanmıştır. Kazım bu ağır travmayı uzun bir süre atlatamamış ve sonucunda ayağının ezilmesi ile bir bacağı diz altından kesilmiştir. Sigortası yatırılmayan Kazım, hem hastalık sigortasından hem de iş kazası sigorta kolundan faydalanamayacaktır. Kazım ın hem ailesini hem de kendisini artık maddi ve manevi olarak çok zor günler beklemektedir. Peki, Kazım, hiç kimseye muhtaç olmadan nasıl sağlık güvencesinden yararlanacak, iş kazasından dolayı sürekli iş göremezlik ödeneği nasıl alacaktır? 1 / 20

2 Öncelikle kaza geçiren Kazım'ın, hastaneye getirildikten hemen sonra yakınları tarafından hastane polisine başvurarak Kazım ın kazasını iş kazası olarak olayı bildirmeleri gerekmektedir. Bu bildirimle birlikte iş kazasının oluğu ilçenin bağlı bulunduğu Cumhuriyet Savcılığı ve kolluk kuvvetlerini harekete geçirip kaza yerinde olay yeri inceleme yaptırmaları gerekir. Olay yeri tespitleri süre geçirmeksizin yapılırsa işverenin kusuru olup olmadığı daha kolay ortaya çıkacaktır. Ayrıca olayı gören ve aynı zamanda işçi olan tanıklar var ise mutlaka bu kişilerin tanık olarak ifadeleri, kolluk tarafından alınması gerekmektedir. Mahkeme aşamasında ise bu şahitlerin psikolojik baskı sonucu davaya tanık olarak gelmekten çekineceği her zaman düşünülmelidir. Ayrıca Kazım ın sorumlu olan doktoruna olayın iş kazası olduğunu ve sağlık raporlarının İş Kazası olarak tutulması gerektiği ısrarla bildirilmesi gereklidir. Kişinin sigortasız olması, iş kazası durumu değiştirmez. Kazım ve yakınlarının yukarıda belirtilen olayları yaptığı takdirde Mahkeme ve SGK ya başvurmak için ellerinde çok ciddi deliller olacaktır. Eğer işveren, Kazım ı sigortasız olsa dahi SGK ya olayı iş kazası olarak bildirmediği takdirde ileride çok ciddi sorunlar ile karşı karşıya kalacaktır. Kazım, 10 yıl süre ile işverene dava açmaya hakkı olacağından işveren, 10 yıl boyunca tedirgin şekilde yaşayacaktır. Kazım, Savcılık şikâyetinden vazgeçmiş olsa dahi İş Kazası için tespit davası açarak sosyal güvenlik haklarından yararlanabilecektir. Sigortasız iş kazası geçiren Kazım, elindeki delillerle birlikte öncelikli olarak bağlı bulunduğu Çalışma Bölge Müdürlüğüne giderek iş kazası hakkında idari inceleme talebinde bulunması gereklidir. Bu teftişin sonucunu beklemeden Kazım'ın, iş kazasının olduğu İş Mahkemesinde işveren ve SGK yı husumet gösterip İŞ KAZASI TESPİT DAVASI AÇMALIDIR. Bu davayı kazanan Kazım, sosyal güvenlik kurumunun verdiği tüm haklardan yaralanabilecektir. Kazım ın sakat kalması sonucu, Kazım a SGK nın İş kazası sigorta kolundan aylık gelir bağlanacağı gibi Mehmet in, kusurlu olan işverene maddi ve manevi tazminat davası açmaya hakkı bulunmaktadır. Sigortasız şekilde iş kazası geçiren işçi, direk olarak işverene maddi ve manevi tazminat davası açmış ise Mahkeme, işçiye iş kazası tespit davası açması konusunda önel vererek tespit davasının sonucuna göre davayı bekletici mesele yapmak durumundadır. Yargıtay ın görüşleri de bu doğrultudadır. Uygulamada ise işçiler, iş kazası sonrası işverenin uçuk vaatleri ile kandırılmakta ve gerekli olan yasal işlemleri yetkililere yaptırmamaktadırlar. İlerleyen zamanlarda işçiler, işverenin vermiş 2 / 20

3 olduğu vaatlerin gerçek olmadığını gördüğünde hemen Mahkemeye koşmaktadırlar. Hâlbuki sigortasız iş kazası sonucu sakat kalan işçiye, devlet ölene kadar gelir bağlamakta ve emeklilik işlemlerini daha kolay şartlara bağlamaktadır. Burada Diğer önemli bir hususta; Eğer işçi sakat kalmayıp ölmüş olsaydı, işçinin eşine ve çocuklarına bağlanacak her türlü gelirler, SGK tarafından işverene rücü edecekti. Burada iş kazası geçiren işçilere önerimiz, işverenin vaatlerini değil devletin sağlamış olduğu garanti olan sosyal güvenceleri tercih etmesidir. Saygılarımla, sağlıcakla kalınız. Necati Çetiner SSK' LI ÇALIŞAN PERSONEL İÇİN İŞ KAZALARINDA YAPILMASI GEREKEN İDARİ İŞLEMLER 1. İş kazasına uğrayan personel derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. 2. İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. 3. Kaza jandarma veya polise derhal bildirilir. 4. Kaza ilgili Sigorta İl / sigorta Müdürlüğüne vizite kağıdı ile en geç kazadan sonraki üç gün içinde bildirilir. 5. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç üç iş günü içinde haber verilir. 6. Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. 3 / 20

4 Dosyada ayrıca ; işçinin sigortalı işe giriş bildirgesi işe giriş sağlık raporu kaza tarihinden önceki dört aya ait ücret hesap pusulalarının sureti işçi çizelgesi eğitim belgesi ile diğer sertifikalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri yer alır. İŞ KAZASINDA YAPILMASI GEREKENLERR 1- Kazasının Bildirimi Ve Bildirim Süreleri ait yazı 2- İş kazalarında yapılması gereken idari işlemler yazısı 3- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Çalışma Müdürlüğüne yazı 4- Sigorta / Sigorta il müdürlüğüne iş kazası bildirim dilekçesi 4 / 20

5 5- İş kazası tutanağı 6- Adet İş Kazası Bildirim Formu 1- İş Kazasının Bildirimi Ve Bildirim Süreleri: a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/a bendine göre hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan (işçilerin) sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, işyerinin tescilli bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumunun (SSK) müdürlüğüne en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, b) Ülkemiz ile Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerin götürdükleri Türk işçilerinin yurt dışında iş kazası geçirmeleri halinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, c) 5510 sayılı Kanunun (b) bendi kapsamında, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalıların ( Eski Bağ-Kur lular) iş kazası geçirmeleri halinde, bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde bulunan (Ek-7) İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile Internet ortamında Kuruma bildirmek veya doğrudan ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla göndermek zorundadır. ( 5510/13 ve SSİY 38. Md.) 5 / 20

6 d) Yukarıda belirtilen bildirimlerin dışında ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işverenler, işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile işyerinin tescilli bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. (4857/77. Md.) İş kazasını iki iş günü içinde ilgili ÇSGB bölge müdürlüğüne bildirmeyen işveren, 904,00 Tl para cezası ödemek zorunda kalacaktır. (4857/105 Md.) 2- İŞ KAZALARINDA YAPILMASI GEREKEN İDARİ İŞLEMLER 1. İş kazasına uğrayan personel derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. 2. İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. 3. Kaza jandarma veya polise derhal bildirilir. 4. Kaza ilgili Sigorta İl / sigorta Müdürlüğüne vizite kâğıdı ile en geç kazadan sonraki üç gün içinde bildirilir. 5. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç iki iş günü içinde haber verilir. 6. Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. Dosyada ayrıca; İşçinin sigortalı işe giriş bildirgesi 6 / 20

7 İşe giriş sağlık raporu Kaza tarihinden önceki dört aya ait ücret hesap pusulalarının sureti İşçi çizelgesi Eğitim belgesi ile diğer sertifikalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri yer alır. 3- ÇSGB BİLDİRİM DİLEKÇE 7 / 20

8 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜNE ŞEHİR Konu : İş Kazası Bildirimi Hakkında Sayı :.. adresinde faaliyet gösteren, Müdürlüğünüzde sayılı dosyada işlem gören Unvanlı işyerimizde././ tarihinde meydana gelen iş kazısına ilişkin "İşyeri Kazası Bildirim Formu" düzenlenerek ilişikte sunulmuştur. Bilgilerinize arz ederiz. 8 / 20

9 İşveren veya Vekilinin Adı ve Soyadı İmza 9 / 20

10 Ekler :.. Adet İş Kazası Bildirim Formu ( İş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu ek 7) 10 / 20

11 11 / 20

12 ************************************************************************************************** 4- Ş KAZASI BİLDİRİMİ T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 12 / 20

13 SOSYAL SİGORTALAR KURUMU BAŞKANLIĞI SİGORTA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ.SİGORTA / SİGORTA İL MÜDÜRLÜĞÜNE İşyerimiz adresinde Kurulu olup müdürlüğünüzde,.işyeri sicil numarası ile tescillidir. İşyerimizde, /./.. tarihinde saat... sıralarında bir iş kazası olmuş ve... sicil numaralı işçimiz. vefat etmiştir / yaralanmıştır. Sigortalımızın tedavi işlemleri hastanesinde yapılmıştır / yapılmaktadır. Olayla ilgili düzenlenen iş kazası tutanağı ve kazalı işçiye ait vizite kağıdı ektedir. 13 / 20

14 Gereğini arz ederiz. İşveren / İşveren Vekili İmza Tarih Kaşe İşyeri Adresi :.... Telefonu :.. 14 / 20

15 Ekler : Kaza tutanağı Vizite kağıdı 15 / 20

16 ********************************************************************************************************* 5- İŞ KAZASI TUTANAĞI 16 / 20

17 İŞ KAZASI TUTANAĞI KAZA GEÇİREN İŞÇİNİN ADI SOYADI : SİGORTA SİCİL NO : BABA ADI : DOĞUM YERİ : GÖREVİ : 17 / 20

18 İŞE BAŞLAMA TARİHİ : KAZA TARİH VE SAATİ : KAZA TARİHİNDEKİ İŞÇİ SAYISI : KAZA GÜNÜ İŞBAŞI SAATİ : ADRESİ. : TELEFONU : UZUV KAYBI : Vardır / Yoktur KAZANIN NASIL OLDUĞU açıklanacaktır. ) : (Kazanın nerede, ne zaman ve nasıl meydana geldiği / 20

19 Müdür/Ustabaşı Kazalı Tanık Tanık adı soyadı : Görevi : Adresi : Telefonu : İmza : 19 / 20

20 20 / 20