Statnett Norveç ISO Görev ve sorumluluklar

Transkript

1 Statnett Norveç ISO Görev ve sorumluluklar Kjell A Barmsnes, 14 Aralık 2010 Gündem Statnett hakkında bilgi Ana konu - piyasa oluşturma Altyapı yatırımları

2 Birkaç kelimeyle Statnett Norveç İSO (İletim Sistem Operatörü) Statnett in sahip olduğu ve işlettiği tesisler: yaklaşık km uzunluğunda enerji hattı (ana şebekenin % 87 si) 140 trafo merkezi bir ulusal kontrol istasyonu üç bölgesel kontrol istasyonu Uluslararası Off I t ti danışmanlık l lt hizmetleri i sunmaktadır Alta Çalışan sayısı: yaklaşık 800 Sunndalsøra Oslo Statnett Organizasyon Şeması Personel Gun Bente Johansen Finans Marie J Ritterberg Geliştirme Gunnar G Løvas Proje Hakon Borgen Operasyon Øivind Rue Ticaret Bente Hagem İcra kurulu 14. desember

3 Statnett in sorumluluk alanları Tüm enerji sisteminin verimli şekilde kullanımına yardımcı olmak Ana şebeke için iletim tarifeleri Kısa vadeli enerji arzını devam ettirmeye yönelik teşvikler sağlamak Piyasa Düzenleme Kaliteyi sağlamak kısa vadede: arz ve talep arasında eşgüdüm oluşturmak uzun vadede: ana Şebeke nin inşası, işletilmesi ve bakımı Tüm oyuncular için eşit erişim imkânı sağlamak Elektrik iletimini güvenceye almak Ana Şebeke: enerji anayolları enterkoneksiyon sistemleri Enterkonnekte şebekeleri işleten İSO leri ile işbirliği yapmak Uzlaşma sorumluluklarını dengelemek Piyasa oyuncuların maruz kalacağı dengesizliklerin hesaplanması dâhil olmak üzere, toptan piyasayı izlemek Statnett in Yönetim Yapısı Petrol ve Enerji Bakanlığı Yetkili kurum Kurucu Delege Yönetim Kurulu Şikayetler NVE Düzenleme kurumu İmtiyazlar Gözetim ve düzenlemeler Statnett SF Tavsiyeler Tartışmalar/ müzakereler Tüketiciler Konseyi Şikayetler EBL,PIL,FSN Endüstriyel kuruluşlar Müşteriler/ nihai tüketiciler 14. desember

4 Statnett in Hedefleri Ana şebekeyi işletmek ve yeterli kapasite ve kaliteye çıkarmak suretiyle enerji arzını güvenceye almak Müşteriler ve toplum için katma değer oluşturmak Norveç in iklim değişikliğine ilişkin yükümlülüklerinin yerine getirilmesine katkı sağlamak Çalışmalarını iş kazası olmadan ve doğaya saygı içinde yürütmek Kullanıcı odaklı bir kuruluş olarak tanınmak Benimsediğimiz değerleri sunduğumuz hizmetlere yansıtmak: Uzun vadeli vizyon Saygı Dostluk İskandinav piyasasının oluşumu / Statnett in tarihi İsveç/ Norveç Piyasası Finlandiya/ İsveç / Norveç Statkraft (üretim) Danimarka nın iki İSO piyasaya girdi Nord Pool (Enerji Borsası) Samkjøringen (Üreticiler havuzu) 14. desember

5 İskandinav piyasasının oluşumu ENTERKONNEKTÖRLERİN İNŞASI ORTAK BİR İSKANDİNAV PİYASASI İkili projeler şeklinde enterkonnektörlerin kurulması İkili enerji alışverişi Nordel kuruldu (1963) Piyasanın liberalleşmesi - better üretim utilisation ve şebekenin daha iyi kullanımı Bağımsız İSO leri Şebekeye erişimin açılması Nord Pool borsasının kurulması Piyasaya ilişkin bilgilerde şeffaflık (şebeke ve üreticiler) VERİMLİLİK ARTIŞI İskandinav bölgesi - öncü piyasa! C Üretim ti ve şebeke l i kullanımının d tili sürekli ti f iyileştirilmesi d ti Daha düşük tarifeler ve elektrik fiyatları TÜKETİM ARTIŞI & DÜŞÜK YATIRIM SEVİYESİ Arz güvenliğinin sağlanması Yeterli rekabetin oluşturulması Bir İskandinav nihai tüketici piyasasına duyulan ihtiyaç İskandinav enerji piyasası - sürecin aşamaları Benzer yasal ve düzenleme çerçevesi Ulusal piyasalar rekabete açıldığında piyasaya dâhil edildi İskandinav Şebeke Yasası İthalat/ ihracat kısıtlamaları kademeli olarak iptal edildi Sınır tarifeleri kademeli olarak kaldırıldı Yakın geçmişte transit tarife uygulamasına geçildi Ana şebekeye yönelik yatırımların Koordinasyonu Sistem hizmetleri ve dengeleme mekanizmasına yönelik bağımsız ulusal prosedürler (2000) 14. desember

6 İskandinav bölgesi - Farklılıklardan istifade etmek Mevsimsel Konum Rezervler Tamamlayıcı üretim Arz güvenliği Maliyet ortaklığı İklim değişikliği hedefleri 14. desember Sistemin İşletilmesini düzenleyen mevzuat Enerji Yasası Sistem Sorumluluğu Mevzuatı Amaç (diğerlerinin yanı sıra): etkin bir enerji piyasası ve enerji sisteminde yeterli düzeyde bir arz güvenliği oluşturmak Temel ilkeler (diğerlerinin yanı sıra): faaliyetlerini tarafsız ve ayrımcılık gözetmeden yürütmek enerji sisteminin etkin şekilde gelişmesini ve kullanılmasını sağlayacak piyasa çözümleri geliştirmek mümkün olduğunca piyasa ilkelerine dayanan araçları kullanmak enerji sistemindeki koşullar ile ilgili ve enerji piyasası açısından önemli bilgilerin yanı sıra elektrik arzının genel kalitesi açısından önemli olan hususlara ilişkin bilgileri düzenlemek/toplamak ve ilgililere ulaştırmak

7 V LISTA (132) RJUKAN KRISTIANSAND TJELE DC [04/ \ HASLE TUNNSJØDAL NEA OSLO RING- HALS HELSING- BORG Kø BEN- HAVN JÄRP- STRÖMMEN GÖTEBORG MALMÖ AJAURE STOR FINNF. NÄSSJÖ GRUNDF. EN- KÖPING KARLSHAMN HJÄL TA NORRKÖPING DC OSKARS- HAMN / km LETSI STORNORRFORS OLKILUOT O PETÄJÄSKOSKI PIKKARALA KANGAS- ALA ULVILA ALAJÄR VI HIKIÄ HYVIN KÄÄ TOIVILA INKOO PIRTTIKOSKI PETÄJÄVESI LOVIISA VUOLIJOKI ALAPITKÄ HUUTOKOSKI 12/14/2010 Statnett tarafından sunulan piyasa çözümleri Enerjinin düzenlenmesine yönelik opsiyon piyasası Dönemsel (kasım - mart) Enerji piyasasının düzenlenmesi (üçüncül rezervler) Ortak İskandinav piyasası Birincil rezervler piyasası Haftalık Günlük Gün öncesi piyasasına etkinlik kazandırılması Gün öncesi piyasasına sunulan tüm sınır ötesi kapasite İskandinav Enerji Sistemi Norveç: Maksimum yük: MW Kurulu kapasite: MW Hidroelektrik: 99% 14. desember 2010 STOCKHOLM HELSINKI NORDEL: Maksimum yük: MW Kurulu kapasite: MW Yıllık tüketim: 412 TWh Hidroelektrik: 53% Nükleer: 14% Termik: 32% Rüzgar: 2,6% 7

8 Norveç ve Elektrik Hidroelektrik üretimi % TWh YAĞIŞLI YIL 30 TWh ihracat kapasitesi ihtiyacı doğar Tüketim 125 TWh ORTALAMA 30 TWh ihtalat kapasitesi ihtiyacı doğar 95 TWh KURAK YIL Mevcut şebeke kurak geçen bir yılda TWh ithalat yapılmasına olanak tanır. Sınır ötesi kapasitesinde TWh artışa ihtiyaç duyulmaktadır. 128 MWh tüketim* MW kurulu kapasite* *Yıl 2008 Yeni yatırımlar ve toplam tüketimdeki artış Nyinveste ringer (* ) i Statens/Statnetts nett fra ,0 140,0 Nyi n vesterin ger i n ettet 2 500,0 Pro g nose n yin vester inger 2007/08: NorNed Hollanda ya giden dc hattı 120,0 100, ,0 For bruk ) i dr e vl a 1 500,0 1965: e (r Dünya Bankası tarafından finanse edilen r üretim tesisi (Tokke 2,3 TWh) e n r o k 1 000,0 il M 1991: Yeni Enerji Yasası 80,0 60,0 40,0 h W T 500,0 1981: Tüm ülkeyi kaplayan ana şebeke 20, ,0 (*): Kun nyinvester inger eksklusive reinvesteringer, IT/Tele, og byggelånsrenter. Pr ognosen er fra sommer en : her yıl 200 km uzunluğunda (ortalama) iletim hattı işletmeye alındı. 8

9 800/1200 MW 600 MW 600 MW 600 MW 1000 MW 12/14/2010 ENTERKONNEKTÖRLER Enerji arzını daha sağlıklı hale getirmektedir Enterkoneksiyon sistemleri ~ MW İsveç ~ MW Danimarka ~ MW Hollanda ~ 700 MW Toplam mevcut enerji hattı Toplam mevcut deniz altı hattı 1100/1500 MW RUSSIA Finlandiya ~ 100 MW Yıllık iletim kapasitesi: TWh 3200/3600 MW NORWAY 550 MW FINLAND 1560 MW SWEDEN Arz güvenliği hedefini yerine getirebilmek için: Yeni iletim kapasitesine ihtiyaç bulunmaktadır Bölgesel olarak yeni üretim kapasitesi oluşturulması gerekmektedir DENMARK NETHERLANDS 17 GERMANY POLEN 9