Türkiye Toptan Elektrik Piyasası Piyasa Mekanizmaları

Transkript

1 YTL/MWh YTL/MWh SMF Piyasa Takas Fiyatı PTF Miktar MW MW Türkiye Toptan Elektrik Piyasası Piyasa Mekanizmaları Uygar Yörük Kıdemli Müdür, Deloitte Danışmanlık Deloitte Danışmanlık A.Ş. İstanbul, 22 Mayıs 2008

2 Mevcut Durum ve Gelişmeler Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) ve Dengeleme Piyasası Gelişimi Ortalaması 104 YTL /MWh 2007 Ortalaması 123 YTL /MWh 2008 Ortalaması 158 YTL /MWh /1/2006 9/1/ /1/ /1/ /1/2006 1/1/2007 2/1/2007 3/1/2007 4/1/2007 5/1/2007 6/1/2007 7/1/2007 8/1/2007 9/1/ /1/ /1/ /1/2007 1/1/2008 2/1/2008 3/1/ Kaynak: TEİAŞ Mevcut dengeleme piyasası yatırım ihtiyacı sinyallerini vermektedir. Arz / Talep dengesi sıkıştıkça yıllık ortalama piyasa fiyatı artmaktadır. Sistem Marjinal Fiyatının volatilitesi azalmaktadır. İkili anlaşmalar piyasasının oranı azalmakta, dengeleme piyasasının oranı artmaktadır. YTL / MWh 100% 90% Dengeleme Piyasası 11% 17% 21% 80% 70% 60% 50% İkili Anlaşmalar 40% 30% 20% 89% 83% 79% 10% 0% Aug 2006 Sep 2006 Oct 2006 Nov 2006 Dec 2006 Jan 2007 Feb 2007 Mar 2007 Apr 2007 May 2007 Jun 2007 Jul 2007 Aug 2007 Sep 2007 Oct 2007 Nov 2007 Dec 2007 Jan 2008 Feb 2008 Mar-08

3 Mevcut Mekanizmada Yaşanan Güçlükler Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı (SBDT) Teknik Parametreler Nakit akışı (Teminat ve Ödemeler) Nihai Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği (N-DUY) Piyasa İzleme ve Geliştirme Sürecine Katılım Nihai yapıya ilişkin belirsizlikler Kısa vade arz güvenliği -2-

4 Elektrik Piyasası Gelişimi: Piyasa Tasarımı Piyasa tasarımının en önemli unsuru elektrik enerjisi fiyatıdır. Dolayısıyla vadeye (riske) göre değişen fiyatın piyasa ortamında oluşmasını sağlamak üzere piyasa tasarımı temel olarak; kısa vadeli fiyat mekanizmaları, uzun vadeli fiyat mekanizmaları ve kısıt yönetiminden oluşmaktadır. Taslak Yönetmelik prensipleri 12 Mayıs 2008 günü Bakanlık Toplantı salonunda piyasa katılımcılarına tanıtıldı Gün Öncesi Piyasası Ticaret Sistemi ve Uzlaştırma Sistemi Alımı ve Uygulaması Elektriğin ihalesi 25 Haziran 2008 tarihinde yapılacaktır. Tüketildiği An İkili Anlaşmalar Dengeleme Mekanizması Santral Yatırımı Yakıt Anlaşması Bakım Planı Yakıt Alımı Gün Öncesi Dengeleme ve Optimizasyonu İşletme Yedeklerinin Planlanması Arz ve Talebin Dengelenmesi 15-2 yıl 1 yıl 1 gün önce 8-6 saat 15-1 dakika Gerçek Zaman İkili Anlaşmalar ve Vadeli İşlemler Piyasası Gün Öncesi Piyasası Dengeleme Güç Piyasası Yan Hizmetler -3-

5 Nihai Dönem Uygulamaları Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı (SBDT) 3 dönemli uzlaştırmadan saatlik uzlaştırmaya geçiş, Teslimat saati sonunda belirlenen dengesizlik fiyatı, Altyapı eksiklikleri ve arbitraj sebebi ile oluşan SBDT nin azalması Nakit Akışı (Teminat ve Ödemeler) Saatlik altyapı ile faturalama ve ödeme döngüsünün süresinin kısaltılması Faturalama dönemi başına nakit akış mikarı ve dolayısıyle riskin azalması Teknik Parametreler Yeni teklif verme mekanizması ile teknik parametreler teklif yapıısı içinde bulunur, Daha basit, şeffaf ve adil bir mekanizma Kısa dönemdeki Arz Güvenliği Nihai Yapıya İlişkin Belirsizlikler Piyasa İzleme ve Geliştirme Sürecine Katılım Talep tarafının piyasaya aktif katılımına imkan tanıyan mekanizma Hem gün öncesi piyasasına, hem dengeleme güç piyasasına talep tarafı katılabilme imkanı Nihai dönem düzenlemeleri ile iki aşama tanımlanmakta, Aşamalar arası geçiş koşulları belirlenmekte Aşamalarda geçerli olacak kurallar ayrı ayrı tanımlanmaktadır Piyasa katılımcılarının da temsil edildiği bir piyasa değerlendirme ve geliştirme konseyi kurulması öngörülmektedir -4-

6 Deloitte Deloitte, faaliyet alanı bir çok endüstriyi kapsayan özel ve kamu sektörü müşterilerine denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman hizmetleri sunmaktadır. Küresel bağlantılı 140 ülkedeki üye firması ile Deloitte, nerede faaliyet gösterirse göstersin, başarılarına katkıda bulunmak için müşterilerine birinci sınıf kapasitesini ve derin yerel deneyimini sunar. Deloitte un uzmanı, mükemmelliğin standardı olmayı kendilerini adamıştır. Deloitte uzmanları; ortak kültürün sağladığı birlik, pazar ve müşterilere sağlanan katma değer, birbirlerine olan bağlılık ve kültürel çeşitliliğin gücü ile tek bir bütündür. Uzmanlar, sürekli öğrenim, mücadele isteyen deneyimler ve zengin kariyer olanakları sunan bu çevrede çalışır. Deloitte uzmanları kurumsal sorumluluğu güçlendirmeye, kamu güvenini oluşturmaya ve toplumlarında pozitif bir etki yaratmaya kendilerini adamışlardır. "Deloitte", seçilmiş müşterilere denetim, danışmanlık, kurumsal finansman, kurumsal risk ve vergi alanlarında hizmet vermek için işbirliğinde bulunan dünya çapındaki bağımsız firmaların on binlerce uzmanının altında topladığı markadır. Bu firmalar İsviçre mevzuatına göre kurulmuş Deloitte Touche Tohmatsu ("DTT") üye firmalarıdır. Her üye firma belirli bir coğrafi bölgede hizmet sunar ve faaliyet gösterdiği ülke veya ülkelerin kanunlarına ve mesleki düzenlemelerine tabidir. DTT, üye firmaların eşgüdüm faaliyetine yardım eder ancak kendisi müşterilere hizmet sağlamaz. DTT ve her DTT üye firması ayrı ve münferit yasal varlıktır. DTT ve DTT üye firmaları sadece kendi eylem ve yükümlülüklerinden sorumludur, diğer üye firmaların eylem ve yükümlülüklerinden sorumlu tutulamaz. Her DTT üye firması uluslararası kanunlar, düzenlemeler, alışılmış pratikler ve diğer etkenlere uyumlu olacak şekilde farklı yapılanmıştır ve bağlı ortaklıklar, iştirakler ve/veya tüzel kişiler üzerinde profesyonel hizmetleri vermeyi güvence altına alabilir. Copyright 2008 Deloitte Danışmanlık A.Ş. Bütün Hakları Saklıdır.. -5-