10. SINIF MESLEK ESALARI SUNULARI. Bu Sunu ya ait tüm Haklar Atlas Yayınevine aittir. Hiçbir şekilde üçüncü şahıslara verilemez

Transkript

1 10. SINIF MESLEK ESALARI SUNULARI Bu Sunu ya ait tüm Haklar Atlas Yayınevine aittir. Hiçbir şekilde üçüncü şahıslara verilemez

2 ÜNİTE 1 HASTA ODASI HAZIRLAMA

3 1. HASTA ODASI ÖZELLİKLERİ VE DÜZENLENMESİ Hastane, birey için yabancı ve alıştığı sosyal etkileşimlerinin dışında bir çevredir. Birey hastalığının yanı sıra bu değişik çevreye uyum sağlamak ve bazı alışkanlıklarını bırakmak zorunda kalacaktır. Sağlık personeli hastaya bakım verirken fizksel gereksinimlerin yanı sıra psikoljik ve sosyal ihtiyaçlarını da gidermeye çalışmalıdır.

4 Hemşirelik mesleğinin kurucusu olan Florence Nightingale, hatanın fiziksel çevresinin onun psikolojik durumuna, hastalığı kabullenmesine ve hastanede yatma sürecine etki edeceğini vurgulamıştır. Hastanın kendisini hastanede rahat ve güvende hissetmesi için hasta ünitesinin uygun şartlarda düzenlenmesi önemlidir. Hasta üniteleri kuruma göre değişiklik gösterir. Hasta ünitesi düzenli ve tertipli olmalıdır.

5 Hasta odalarının özellikleri Hasta odaları ideal olarak tek kişilik olarak planlanmalıdr. Tek kişilik odalar, enfeksiyon kontrolü, hasta mahremiyeti, hasta güvenliği, ve uzun dönemde ekonomik olması nedeni ile tavsiye edilmektedir. Azami oda kapasitesi 2 hastadan fazla olmamalıdır. Tek kişilik odalarda yatak etrafında, ayak kısmı ve her iki yanında açıklık bulunmalıdır. Birden fazla yatak bulunan odalarda donanıma ve yataklara geçiş mümkün olacak şekilde iki yatak arasında 120 cm lik bir açıklık olmalıdır.

6 Tek yataklı hasta odaları en az 9 (dokuz) m2, birden çok yataklı hasta odaları, hasta yatağı başına en az 7(yedi) m2 olmalıdır. Hasta ünitesi, hastanın fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarına cevap verecek ve sağlık personelinin rahat çalışmasına olanak sağlayacak özellikte olmalıdır. Her hastanın başucunda, gerektiğinde kullanabileceği bir zil veya sağlık personelinin görebileceği özellikte kapı üzerinde ışık bulunmalıdır.

7 Her hastanın başucunda, gerektiğinde kullanabileceği bir zil veya sağlık personelinin görebileceği özellikte kapı üzerinde ışık bulunmalıdır. Hasta odasında çağrı zili

8 Hasta ünitesinin havalandırması ve oda aydınlatması yeterli olmalıdır. Odanın duvar rengi hastayı rahatlatacak şekilde doğal, yumuşak ve pastel renklerden seçilmelidir. Hasta odası

9 Hasta odası ile uyumlu pencere bulunmalıdır. Hasta odaları, doğrudan ve yeterli gün ışığı ile aydınlanabilecek konumda, taban ve duvarları düzgün ve kolay temizlenebilecek nitelikte ve dezenfeksiyona elverişli olmalıdır. Yer döşemelerinde, dayanıklı, kaygan olmayan ve gürültüyü engelleyen malzemeler tercih edilmelidir. Hasta odası için tercih edilen mobilyalar kolay temizlenebilen, dayanıklı ve gerektiğinde kolay taşınabilen özellikte olmalıdır.

10 Hasta odalarında duş, tuvalet ve lavabo olmalıdır. Her hasta, hasta odasından genel koridora (ara koridor hariç) çıkmadan tuvalete erişim imkânına sahip olmalıdır. Banyo/duşlarda hastanın tutabileceği aparat bulunmalıdır

11 Hasta, odada bulunan eşyalara kolay ulaşabilmeli ve kullanım özelliklerini bilmelidir. Her serviste hasta odalarından biri özürlüler için gerekli tüm özellikleri taşımalıdır. Tuvalet ve lavabolarının yan tarafında destek alacak aparatlar bulunmalıdır.

12 Tüm el yıkama alanlarında kâğıt havlu depolanacak aparatlar ve kullanılan kâğıtların atılacağı aparatlar bulundurulmalıdır. Ayrıca bahsi geçen tüm tuvalet/banyolarında en az bir mekanik veya doğal havalandırma sağlanmalıdır. Her hasta odasında, hastaların uzun kıyafetlerini katlamadan asabileceği ve kişisel eşyalarını koyabileceği kendisine ait bir gardırop veya dolap olmalıdır. Hasta odasında gardırop

13 Birden fazla yatağın bulunduğu odalarda her hastanın diğer hasta veya ziyaretçilerin kendisini görmesine engel olacak şekilde mahremiyet sağlanmalıdır. Mahremiyetin korunmasına yönelik tasarım hastanın tuvalete veya lavaboya erişimini engellememelidir. Birden fazla hasta yatağı bulunan odalarda perde

14 Hasta Odasının Düzenlenmesi Hasta odası düzenlenirken; Fiziksel çevrenin düzenlenmesi, Odaların havalandırılması, Aydınlatılması, Isı ve nemin iyi ayarlanması göz önünde bulundurulmalıdır.

15 Fiziksel çevrenin düzenlenmesi Fiziksel çevre, insan sağlığı ve davranışları üzerine etkilidir. Fiziksel çevrenin düzenlenmesi, hastanın kendini güvende hissetmesini, hastanede oluşacak zararlardan (kazalar, enfeksiyon vb.) korunmasını ve tedavi sürecinde rahat olmasını sağlayacak şekilde olmalıdır.

16 Hasta odasında; Her hasta için odada kullanışlı, rahat bir yatak olmalı, Hasta yatakları odanın özelliğine göre pencerenin yakınına yerleştirilmeli, Pencerelerde, duvar ve eşya rengiyle uyumlu, yıkanabilir özellikte tül ve güneşlik olmalı, Hastanın mahremiyetine saygı göstermek amacıyla çok yataklı odalarda paravan bulunmalı, Hasta yatağının başucunda çekmeceli etajer olmalı, Her hasta odasında en az bir lavabo olmalı, Her hastanın oturabileceği bir sandalye olmalıdır. Hasta odalarında telefon, televizyon gibi iletişim araçları da olabilir.

17 Hasta Odalarının Havalandırılması Yaşanılan ortamda; temiz hava, nem ve ısı yeterli derecede olmalıdır. Kapalı odanın havası; odada bulunanların çıkardıkları nefes, ter, koku, ısı, nem ile çevreye saçtıkları mikroorganizmalar tarafından kirlenir. Zamanla ortamda bulunan havanın oksijeni azalır ve karbondioksiti artar. Bu durumda ortamın havalandırılması gerekir.

18 Ortamdaki havanın kirden, bakteriden arınmış hava ile yer değiştirmesine havalandırma denir. Havalandırma doğal havalandırma ve suni havalandırma olma üzere iki şekilde yapılır.

19 Doğal havalandırma: Kapı ve pencereler karşılıklı açılarak yapılır. Havalandırma işlemi yapılmadan önce işlem ve nedeni hastaya açıklanır. Hastanın hava akımından korunması ve oda ısısına göre giyinmesi sağlanmalıdır. Suni havalandırma: Havalandırma sistemlerinin kullanılmasıyla sağlanır. Bu tür havalandırmada klimalar ve vantilatörler kullanılır. Oda havalandırılırken hava akımından korumak amacıyla hastanın üzeri örtülmelidir.

20 Hasta odalarında kötü kokuların da önlenmesi gerekir. KÖTÜ KOKULARIN ÖNLENMESİ İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR Hastaların yatak takımları sık değiştirilmeli ve temiz tutulmalıdır. Hastanın kullandığı, bardak, kaşık, çatal gibi malzemeler temiz ve kapalı bir yerde bulundurulmalıdır. Hasta hijyenine önem verilmelidir. Hasta odaları uygun malzemelerle temizlenmelidir. Koku çıkaran yiyeceklerin (örneğin; turşu vb.) hasta odalarına sokulmamalıdır. Yemeklerden sonra artmış besin maddeleri ortadan uzaklaştırılmalıdır. Hastanın varsa değiştirilen pansuman atıkları tıbbi atığa atılmalıdır Odada vazoda çiçek bulunuyorsa suyunun her gün değiştirilmelidir.

21 Hasta odalarının Aydınlatılması Hasta odalarının aydınlatılmasının istenen düzeyde olması, hastanın rahat bir ortamda olmasını ve yapılacak işlemlerin kolay yürütülmesini sağlar. Aydınlatma, doğal ve suni aydınlatma olarak ikiye ayrılır.

22 Doğal aydınlatma Güneş ışığından yararlanarak elde edilen aydınlatmadır. Güneş ışığının aydınlatmanın yanı sıra ısıtıcı ve sakinleştirici etkisi de vardır. çocukların gelişmesinde rol oynar. Hasta odalarında güneşten yeterince faydalanabilmek için pencerelerin ve perdelerin uygun olması gerekir. Fazla gelen ve rahatsız eden güneş ışığını kesmek için tül perde (gerekirse güneşlik) kullanılmalıdır.

23 Suni aydınlatma Aydınlatmanın elektrik ile sağlanmasıdır. Elektrikle aydınlatmada, ışığın çok parlak olmamasına, doğrudan göze gelmemesine dikkat edilmelidir. Hasta odalarında genel aydınlatma 90 watt olmalıdır. Okuma amaçlı kullanılan lambalar 30 watt ve hasta yatağının üst kısmına monte edilmelidir. Suni aydınlatmada ışığın yeterli olması, hasta bakımı ve tedavi için uygun ortam oluşturulmasında ve güvenliğin sağlanmasında önemlidir.

24 Hasta Odasında Isı ve Nem Hasta odalarında ısı, ortalama C dir. Bu ısı yaz ve kış muhafaza edilmelidir. Yazın bu ısı, odanın kapısını, penceresini açarak veya soğutma cihazları (klima, vantilatör vb.) ile sağlanır. Kışın ise kalorifer ve klima ile muhafaza edilir. Bazı uygulamalarda oda ısısı yükseltilmesi gerekebilir (yatak banyosu gibi).

25 Solunum yolları mukozasındaki siliaların görevini yerine getirebilmesi için mukus ile nemlendirilmiş olması gerekir. Mukozalardaki kuruma enfeksiyonlara yatkınlığı artırır. Bu nedenle solunan ortamın nemlendirilmesi önemlidir. Hasta odası havasının, nem oranı %30-60 arasında olmalıdır. Gerekli durumlarda hastanın soluduğu havanın nemi özel cihazlarla artırılabilir. Özellikle kış aylarında kaloriferlerden dolayı ortam kuru olacağından kalorifer peteklerinin yanınına konularak ortamın havası nemlendirilir. Ortamın ısı ve nemi normalin üstünde artarsa hastada uyuşukluk ve uyku hali gibi belirtiler gözlenir.

26 Gürültü Gürültü, önemli bir stres kaynağıdır. Hastaların hastanede sakin bir ortama gereksinimi vardır. Hastaların rahatsız olmamaları için gürültüye yol açabilecek uyaranların en aza indirilmesi gerekir. Yapılan araştırmalarda, hastaları rahatsız eden gürültü çeşitleri: Personel konuşmaları, Ayak sesi, Hasta bağırmaları, Telefon zili, Yemek, pansuman arabalarının ve asansör kapılarının sesi

27 Gürültüyü önlemede alınacak tedbirlerden başlıcaları: Yüksek sesle konuşulmaması gerektiği uyarılarını yapmak, Çağrı sistemlerinin sesinin iletişimi engellemeyecek şekilde azaltılmasını sağlamak, Hareketli araçların tekerleklerinin lastikle kaplanmasını sağlamak, Malzeme seçiminde gürültüyü iletmeyen malzemeleri tercih etmek, Gürültü olduğunda, ziyaretçileri uygun bir şekilde uyarmak,

28 Ses çıkarmayan ayakkabı veya terlik giymek, Çalışan personellerin kendi arasında yada telefonla yüksek sesle konuşmaması Hastane genelinde personele gürültü ve etkileri ile ilgili seminer verilmesini sağlamaktır.

29 Hasta Odasında Bulunması Gereken Malzemeler Hasta üniteleri, hastanın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenmelidir. Hasta odasında: Karyola, Yatak (Şilte), Yatak takımları (Nevresim, Battaniye Yastık Gibi), Etajer, Çağırma zili, Sandalye, Merkezi Oksijen Sistemi, Sakşın Sistemi Tekerlekli Yemek Masası Bulunur.

30 Hasta karyolası Karyola; ayakucu, başucu istendiğinde yükseltilip alçaltılabilen özellikte mekanik olarak ayarlanabilir olmalıdr. Ayağı tekerlekli, hareket ettirilebilme ve kilitlenme özelliğine sahip olmalıdır. Hasta karyolası

31 Hastaya pozisyon vermeye uygun olmalıdr. Dayanıklı ve ekonomik olmalıdır. Her iki tarafında güvenlik amacıyla korkulukları bulunmalıdır. Özellikle bilinçsiz hastaların düşmesini önlemek için önemlidir.

32 Hasta yatağı (şilte) Hasta yatağı, ortopedik ve vücut mekaniğine uygun olamalıdır. Havalanabilir ve rahat olması gerekir. Hastanın uyuması, tedavi sürecinin devam etmesi için önemli bir faktördür.

33 Yatak, vücudun yatarken normal anatomik duruşuna uygun sertlikte ve rahat olmalıdır. Yatakların dezenfekte edilmesi uygun olmadığından iyi korunması gerekir. Bunun için yatak koruyucu kullanılır. Bilinçsiz ya da yatağa bağımlı hastalar için şişme (havalı) veya su yatakları tercih edilir. Hasata karyolası ve yatağı

34 Yastık Yastık, çeşitli boyutta ve kalınlıkta olabilir. Pamuktan, kuş tüyünden, elyaftan, sünger parçalarından ve yünden yapılır. Kullanışlı ve rahat olmasına rağmen, temizliğinin hastane şartlarında zor olması nedeniyle yün yastık tercih edilmez. Yastığın kullanılış amaçları: Uyumak için başın altına koymak, Hastaya pozisyon vermek ya da desteklemek, Astımlı hastaların solunumunu rahatlatmak, Ekstremiteleri yükseğe kaldırmaktır.

35 Yastık kılıfları Yastık kılıfı, yastığın kirlenmesini önlemek amacıyla kullanılır. Pamuklu kumaş veya patiskadan yapılır. Yastığa rahat geçirebilmek için kılıf, yastıktan biraz büyük olmalıdır.

36 Ara muşambası Ara muşambası, hasta yatağının kirlenmesini önlemek amacıyla kullanılır. Ortalama boyu cm ve eni cm olan muşambanın uçlarına, yatak şiltesinin altına sıkıştırmak için cm genişliğinde kumaş eklenir. Tek kullanımlık ara bezleri tercih edilir. Acil servis, çocuk servisi ve yoğun bakım gibi hasta yatağının sık kirlendiği ünitelerde, yatağı tamamen kaplayan muşamba çarşaflar kullanılabilir. Yatakla temas eden yüzü muşamba, hastayla temas eden yüzü pamuklu malzemeden yapılmış yatak koruyucular kullanılır.

37 Ara çarşafı Ara çarşafı, ara muşambasının üzerini örtmek amacıyla kullanılır. Genellikle iki metre eninde, bir metre boyunda yapılır. Ara çarşafı yoksa alt çarşafı katlanarak aynı amaçla kullanılabilir. Günümüzde ara muşambası ve ara çarşafı yerine hazır alt bezi de kullanılmaktadır.

38 Yatak çarşafı Yatak çarşafı, keten, pamuklu kumaş veya patiskadan yapılır. Çarşafın eni ve boyu yatağın (şiltenin) altına girebilecek büyüklüktedir. Günümüzde köşeleri ve kenarları lastikli çarşaflar da kullanılmaktadır.

39 Nevresim Nevresim, pamuklu veya patiska kumaştan yapılır. İçine battaniye geçirilerek kullanılır. Battaniyeleri içine alabilecek büyüklükte olmalıdır. Pike Pike, hafif, yıkanabilir ve pamuklu kumaştan yapılır. Nevresimle birlikte ya da tek olarak kullanılır. Battaniye Battaniye, sentetik ve yün karışımından yapılır. Tercihen nevresimin içine geçirilerek kullanılır. Tek olarak da kullanılabilir. Kullanışlığı açısından hafif olanı tercih edilir.

40 Yemek masası Yemek masası, yüksekliği ayarlanabilen, tekerlekli, yatak üzerinde kolay hareket edebilme özelliğine sahiptir. Özellikle yataktan kalkamayan hastaların yemek yemesinde kolaylık sağlar.

41 Sandalye Hasta ya da refakatçinin oturabileceği sandalyelerin, dayanıklı ve rahat olmalıdır. Mümkünse koltuk tercih edilmelidir. Kolay temizlenebilen, üzerinde mikroorganizma barındırmayan malzeme ile kaplanmış olmalıdır. Etajer Etajer, hastanın bardak, su, peçete gibi günlük kullanabileceği eşyalarını koyabileceği çekmeceli küçük dolaptır.

42 2. HASTA YATAĞI Hasta, günün çoğunu yatağında geçirir. Bu nedenle hasta yatağının temiz ve rahat olması, hastayı fiziksel ve psikolojik olarak etkiler. Hasta yatağı düzenli ve temiz olmalıdır.

43 Hasta Yatağının Havalandırılması Kullanılan malzemeler: Eldiven Dezenfektan solüsyon Temizlik bezi Kirli torbası/arabası

44 İşlem Basamakları: Eldiven giyilir Odanın penceresi açılı, kapısı kapatılır. Yatağın etrafndaki sandalye, etejer ve çağırma zili uzaklaştırılır. Yatak kenarlıkları indirilir. Kirli yatak takımları uzak taraftan başlayarak gevşetilir. Pike düzgün bir şekilde katlanır ve kirli torbası/arabasına atılır. Battaniye nevresimin içinden çıkartılır ve düzgünce katlanarak sandalye üzerine konur. Nevresim katlanarak kirli torbasına atılır.

45 Yastık kılıfı çıkartılır ve kirli torbasına atılır. Yastık sandalye üzerine konulur. Ara çarşafı katlanır ve kirli torbası kirli torbası/arabasına atılır. Ara muşambası temizlenir kurulanır ve katlanarak sandalye üzerine konur Yatak çarşafları katlanır kirli kirli torbası/arabasına atılır. Yatak koruyucu kirli ise temizlenir. Yatağın (şilte) ayak ve baş kısmı yer değiştirilerek alt üst edilir. Gerekli ise dezenfektan solüsyonla silinir. (çamaşır suyu olabilir) Kirli arabası çamaşırhaneye gönderilir. Eldivenler çıkartılır ve eller yıkanır.

46 DİKKAT İşlem sırasında kirli yatak takımları kesinlikle ünüformaya temas ettirilmez

47 Boş Yatağın Yapılması Yatak, bir ya da iki kişi tarafından yapılabilir. Yatak yapımında; vücut mekaniğine uyulması, zaman ve enerjiden tasarruf edilmesi, dayanıklı ve hijyenik malzeme kullanılması önemlidir. Yatak yapımı sırasında odanın penceresi açılarak yatağın ve odanın havalanması sağlanır.

48 Uygulamada kullanılan malzemeler : Eldiven Yatak koruyucu Yatak çarşafı Ara muşambası Ara çarşafı Nevresim Yastık kılıfı Battaniye Pike

49 Hasta yatağını yapma işlem basamakları: Eller yıkanır, kurulanır, eldiven giyilir. Odanın camı açılır. Temiz yatak takımları kullanım sırasıyla (en üstten alta doğru) Yatak koruyucu, Yatak çarşafı, Ara muşambası, Ara çarşafı, Battaniye, Nevresim, Yastık kılıfı Pike katlanmış şekilde hasta yatağının yanında hazır bulundurulur.

50 Yatak kenarlıkları indirilir. Yatağın yakın tarafına geçilerek yatak koruyucu, yatak (şilte) üzerine serilir Yatak çarşafı alınır, enlemesine dörde katlanır, yatağın ayakucuna katlı hâlde konulur. İlk katı yatağın karşı tarafına, diğer katı da başucuna doğru açılarak serilir (Disposible çarşaflar da vardır.)

51 Çarşafı dörde katlayarak yatağın ayak ucuna koyma ve çarşafı yatağın baş ucuna doğru açma

52 Sayın Eğitimcilerimiz sunumların tamamına ulaşmak için yayınevimiz ile irtibata geçebilirsiniz. Atlas Sağlık Yayınları Gsm : / bilgi@asmlyayin.com