Özet; 1) TL Opsiyonlarında Son Durum 2) Kur Normalleşiyor 3) Tarihlere Göre Kur Oynaklığı 4) Döviz Opsiyonlarını Kullanarak Kur Tahmini

Transkript

1 Türk Lirası ve Oynaklık Yakın dönemde Dolar/TL paritesinde oynaklık yaratan çok sayıda gelişme yaşandı. Bu gelişmeleri bir kenara bırakarak, piyasa katılımcılarının bu gelişmeler karşısında ne düşündüğünü opsiyonlar yardımıyla anlamaya çalışacağız. Özet; 1) TL Opsiyonlarında Son Durum 2) Kur Normalleşiyor 3) Tarihlere Göre Kur Oynaklığı 4) Döviz Opsiyonlarını Kullanarak Kur Tahmini Fed in Eylül de faiz artırımına gitme ihtimalinin 5 Eylül itibarıyla Temmuz ayı ortasına göre daha yüksek olması TL üzerinde aşağı yönlü baskı yaratıyor. Fed Başkanı Janet Yellen, Jackson Hole Konferansı nda faiz artırımı için ekonomik koşulların son aylarda daha uygun bir hal aldığını ifade etmişti. 5 Eylül tarihi itibarıyla Fed in Eylül de faiz artırımına gitme ihtimali, faiz vadeli kontratlarına göre %34 oranında. Fed in faiz artırımına kademeli bir yaklaşımla devam edeceği düşüncesi, risk alma isteğinin yüksek kalmasını sağlıyor. TCMB, 9 Ağustos tarihinde zorunlu karşılık indirimi ve eş zamanlı olarak rezerv opsiyon mekanizması yoluyla, finansal istikrarı destekleyici yönde adım atmıştı. Zorunlu karşılık oranlarında yapılan indirim para politikası duruşu ve krediler açısından bir miktar gevşeme anlamına gelebilir. Bu durum, TL adına olumlu değerlendirildi.

2 Küresel piyasalarda risk alma isteği yüksek kalmaya devam ediyor. TCMB nin ölçülü adımlarla faiz indirimine devam etmesi ve finansal istikrarı destekleyici tedbirler alması, TL de beklenen oynaklık düzeyinin düşük kalmasını sağlıyor. Böylelikle, Türk Lirası, ABD Doları karşısında kısa vadede dengeli kalıyor. TL Opsiyonlarında Son Durum Dolar/TL Oynaklık Endeksi, pek çoğumuzun bildiği VIX ile aynı hesaplama metoduna dayanıyor. VIX, Chicago Board Options Exchange (CBOE) Volatilite Endeksi, temel olarak S&P 500 endeksinin yakın dönemdeki oynaklık beklentisini gösteren bir gösterge. Gelecekte oynaklık yaşanacağını düşünen yatırımcılar, alım veya satım opsiyonlarına talep gösteriyor ve opsiyonların oynaklık düzeyi yükseliyor. Aşağıdaki grafikte, VIX, VIX in gelişen ülke piyasaları için muadili olan VXEEM oynaklık endeksi ve Deutsche Bank Kur Oynaklık Endeksi (CVIX) gösteriliyor. Küresel oynaklığın Temmuz ayı ortasından bu yana düşük kalmaya devam ettiği görülüyor.

3 VIX, endeksinde haftalık aylık vadede opsiyonlar dâhil edilirken, Dolar/TL oynaklık endeksinde 3 ay vadeli opsiyonların oynaklık düzeyinden yararlanacağız. 15 Temmuz tarihinden sonra hızla 15,00 seviyesine doğru yükselen 3 ay vadeli opsiyonlara dayanan Dolar/TL Oynaklık Endeksi, yeniden 5 Eylül tarihi itibarıyla 5 yıllık dönemde makul sayılabilecek bir seviyeye (10,94) geri çekildi. Grafikte, Dolar/TL oynaklık endeksi mavi renkle, Dolar/TL paritesi siyah renkle gösteriliyor. Oynaklık endeksinin yakın dönemde geri çekilmesi, piyasa katılımcılarının 3 ay vadede TL nin değer kaybetme ihtimalini, Temmuz ayı ortasına göre daha düşük gördüğü anlamına geliyor.

4 1 yıllık dönem itibarı ile beklenen (3 aylık) ile gerçekleşen oynaklık farkı, aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Range sütununda turuncu renkle gösterilen nokta 1 yıllık ortalamayı, mavi renkle gösterilen nokta şu anda bulunulan seviyeyi göstermektedir. Tabloda, TL nin değer kaybedeceği yönünde endişenin düştüğünü görülüyor. Kur Normalleşiyor Volatilty Smile, aynı vadeli opsiyonların oynaklık düzeyini basit olarak grafiksel düzlemde gösterme tekniğidir. Opsiyon ileri bir vadeye yönelik olduğu için söz konusu oynaklık "beklenen" oynaklık düzeyini gösteriyor. Burada Dolar/TL paritesinde bir ay vadeli opsiyonların oynaklık düzeyini inceleyeceğiz. Eğrinin tam orta noktası "asli değerli opsiyonları, eğrinin iki yanı asli değerli olmayan opsiyonları gösteriyor. Sağ kol alım (call) opsiyonlarını, sol kol satım (put) opsiyonlarını temsil ediyor. Sağ > Sol = Alım opsiyonlarının oynaklık düzeyi daha yüksek (Spot Fiyat Yükselebilir) Sol > Sağ = Satım opsiyonlarının oynaklık düzeyi daha yüksek (Spot Fiyat Düşebilir)

5 Oynaklık gülümsemesi grafiğinde, 15 Ağustos ta yaşanan darbe girişimi sonrasında hızla yükselen oynaklık düzeyinin, 9 Eylül tarihi itibarıyla, 15 Ağustos seviyesinin de altına gerilediği görülüyor. Kırmızı renkle gösterilen referans çizgisinin sağındaki alım opsiyonlarında oynaklığın daha yüksek olması, TL nin değer kaybetme ihtimali karşısında alınan korunma amaçlı pozisyonların daha fazla olduğunu gösteriyor. 5 Eylül itibarıyla ulaşılan eğri, 15 Temmuz a görece daha dik eğimli (satım opsiyonlarının oynaklık düzeyi görece düşük), bu görünüm TL nin daha fazla değer kazanacağı yönünde beklentilerin daha zayıf olduğunu gösterebilir.

6 Tarihlere Göre Kur Oynaklığı Dolar/TL paritesinde, vade sonunda parada (in the money) bitme ihtimali %50 olan opsiyonların (ATM) oynaklık seviyeleri aşağıdaki grafikte farklı tarih (15 Temmuz 5 Eylül) ve dönem (opsiyon vadesi) için gösteriliyor. Yatay eksen opsiyon vadesini gösterirken, dikey eksen oynaklık düzeyini gösteriyor. TL de beklenen oynaklık düzeyi, 5 Eylül tarihi itibarıyla 15 Temmuz seviyesinin üstünde. Ancak, oldukça makul bir seviyede olduğu ifade edilebilir.

7 Döviz Opsiyonlarını Kullanarak Kur Tahmini Opsiyonların oynaklık seviyelerini kullanarak, kurun 2016 yılı sonunda hangi aralıkta olabileceğini hesaplayabilmek mümkün. 5 Eylül 2016 tarihli fiyatlamaya göre, Dolar/TL 2016 yılı sonunda %77,7 ihtimalle (1 standart sapma) 2,8033 3,2429 aralığında olabilir. Risk Primi Düşüyor Aşağıdaki grafikte Türkiye nin 5 yıl vadeli USD cinsi kredi temerrüt takası (CDS) gösteriliyor. CDS, 18 Temmuz tarihinde yaklaşık 290 baz puan seviyesine yükseldikten sonra 5 Eylül itibarıyla ise 244 baz puan seviyesine doğru geriledi. Türkiye nin risk priminin düşmesi, TL nin dengeli kalmasına destek oluyor.

8 TCMB, kur seviyesinden ziyade fiyat istikrarını esas alıyor. Yani, TL de yaşanan oynaklık ancak fiyat istikrarını tehdit eder hale geldiği durumunda TCMB nin ilgi alanında. Bu nedenle TL de beklenen oynaklık düzeyini yakından takip etmek gerekiyor. Deniz Kahraman (2016, 2. Çeyrek) Kâr Eden Yatırımcı Oranı : % 46,77 Zarar Eden Yatırımcı Oranı : % 53,23