VERİMLİLİĞE AÇILAN PENCERE : TEKNOLOJİ YÖNETİMİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "VERİMLİLİĞE AÇILAN PENCERE : TEKNOLOJİ YÖNETİMİ"

Transkript

1 1 VERİMLİLİĞE AÇILAN PENCERE : TEKNOLOJİ YÖNETİMİ Özet : Dış çevre işletmelerin etkileyemedikleri ancak iç çevre faktörlerinin ayarlanması bakımından ciddi bir şekilde etkilendikleri faktörlerden oluşmaktadır. Başarılı işletmeler analiz edildiğinde bunların dış çevreleri ile iç çevrelerini etkin uyumlaştırabildikleri kolayca görülecektir. Bu anlamda teknolojik çevre de bir dış çevre faktörü olarak işletmeler açısından önem taşımaktadır. Özellikle rekabetin yoğun yaşandığı sektörlerde rekabet üstünlüğü sağlayabilmenin anahtarlarından biri teknolojik gelişmelerin yakından izlenmesi, bunların optimum noktada işletmeye adapte edilmesidir. Bu çalışmada üretim işletmelerinin kullanabilecekleri teknolojiler ve bu teknolojilerin temel özellikleri üzerinde durulmuştur. A WINDOW TO PRODUCTIVITY : TECHNOLOGY MANAGEMENT Abstract : External environment involves factors which firms can t affect on it but seriously influence about organizing the internal environment factors. When successful firms have been analized it can easily have seen that they are able to harmonied their external and internal factors efficiently. From this vision the technologic enviroment is important for firms as an external enviroment factor. Especially in high competitive industries the key of the competitive advantage is to observe technologic developments closely and adapted them to the firm on an optimum point. In this article it has been dwelled upon usefull technologies for production firms and the main features of them. I. Giriş Teknolojiyi ortaya çıkaran, onu geliştiren ve onu kullanan insandır. İnsanın kültürel ve sosyal gelişme düzeyine göre, kullanılan teknoloji de değişmektedir. Günümüzde teknolojik değişim öyle hızlanmıştır ki, her gün yeni bir teknik özelliğe sahip yeni bir teknolojik ürün insanların kullanımına sunulur hale gelmiştir. Yeni teknolojik buluşlar sayesinde, insan hayatı kolaylaşırken, toplumsal yapı da önemli ölçüde değişmektedir. 19. yüzyılın sonlarında teknolojik gelişmelerle birlikte, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçilirken, 20.yüzyılın ikinci yarısında hızla gelişen ileri teknolojilerle birlikte, sanayi toplumunun yerini bilgi toplumu almaya başlamıştır. Bütün bu gelişmeler hiç kuşku yok ki işletmeleri de bir o kadar çok etkilemektedir. Teknoloji faktörünü işletmeler açısından ele aldığımızda, bir makro çevre faktörü olarak karşımıza çıktığını görürüz. II. İşletmenin Makro Çevresi : Kotler ve Armstrong un çevre faktörlerini aşağıdaki şekilde sıralamaktadır (Kotler, Armstrong, 1989 : 60 76) 1 : - Doğal Çevre - Demografik Çevre - Ekonomik Çevre - Politik ve Yasal Çevre - Sosyal ve Kültürel Çevre - Teknolojik Çevre - Rekabetçi Çevre Konumuz itibariyle bizi ilgilendiren teknolojik çevrenin ne olduğunu anlamak onun yönetiminin önemini ve yöntemini belirlemek açısından önem kazanmaktadır. Teknolojik Çevre : Teknoloji yeni mamullerin ve pazarların oluşmasında en önemli gücü oluştururken aynı zamanda bazı mamul ve pazarları reddetmenin de en önemli sebebidir (Walker, Boyd, Larréché, 1992 : 122) 2. Çoğu kez gelişmişliğin bir göstergesi sayılan teknoloji özellikle son on yılda baş döndürücü bir hıza ulaşmıştır. Uygulanan bir teknolojinin kısa bir sürede eskimesi hiç de şaşılacak bir durum değildir (İslamoğlu, 2000 :

2 2 81) 3. Özellikle teknolojinin yoğun kullanıldığı sektörlerde bu değişimin mutlaka dikkatle üzerinde durulması gerekir. Teknolojik ilerlemeler, bireylerin yaşam ve düşünce biçimini, değer yargılarını değiştirmek suretiyle bireyleri ve toplumu etkilemekle kalmamakta; devlet-endüstri ilişkilerinde ve işletmelerde yapısal değişikliklere de neden olmaktadır. Teknolojik değişim hızı inanılmaz boyutlardadır ve teknolojik gelişmelere ayak uydurmaya çalışmayan işletmelerin başarılı olma şansları son derece düşüktür (Üreten, 1999 : ) 4. III. İleri Teknolojinin İşletmelere Yararları İleri teknolojinin işletmelere sunduğu bazı yararları şu şekilde sıralamak mümkündür (Üreten, 1999 : 217) 4 : - Fireleri ve malzeme kayıplarını azaltır, - Tesisin esnekliğini artırır, - Üretim süresinin kısalmasını, böylelikle müşteri ihtiyaçlarının daha hızlı bir şekilde karşılanmasını sağlar, - Ürün ve hizmetlerin kalitesini iyileştirir, - Üretim ve satış hacminin artmasını sağlar, - İşgücü maliyetlerinden tasarruf sağlar, - Ürünün tasarım süresini kısaltır, böylelikle yeni ürünlerin hızlı bir şekilde piyasaya sunulmasına olanak verir, - İleri teknolojiye dayalı sistemlerde, işgücü aktif rolden, denetleyici konuma geçer, böylelikle güvenli bir iş ortamı yaratılır. Ayrıca, ileri teknoloji, bireyleri, tekrarlamalı özellik taşıyan, monoton işlerden kurtararak zihinsel yeteneklerini kullanabilecekleri işlere yöneltir, - İleri teknoloji, otomatik olarak yönlendirilmiş araçların kullanımıyla, tesis içindeki ve tesis ile depo arasındaki malzeme hareketlerinin hızlandırılmasını sağlar, ürün ya da parçanın tesiste geçirdiği süre kısalır, böylelikle yarı mamul stok düzeyi ve alan ihtiyacı azalır ve tesis daha yoğun kullanılabilir. Tüm bu yararlarına karşılık, ileri teknolojinin yüksek yatırım gerektirdiği ve dolayısıyla otomasyon projelerinin yüksek üretim hacimlerinde ekonomik hale geldiği bilinmektedir. Ayrıca, otomasyonun istihdamı düşüreceği endişesi vardır. IV. Teknoloji Yönetimi : Bir organizasyonun stratejik ve taktik amaçlarının şekillendirilmesinde ve bunlara ulaşılmasında ihtiyaç duyulan teknolojik kapasitenin planlanması, geliştirilmesi ve uygulanmasıdır (Sarıhan, 1998 : 49) 5. Başka bir tanımlama ile teknoloji yönetimi işletmenin tamamına yayılan ve bütünleşme gerektiren bir kaynaktır diyebiliriz. Teknoloji tüm işletme fonksiyonlarını etkileyerek üreticiler, müşteriler ve kullananlar açısından önemli bir değişkendir (Chanaron, Jolly, 1999 : 12) 6. Kavram daha geniş olarak ele alınacak olursa, teknoloji yönetimi; yöneticilik ile teknik uzmanlık arasında bağlantıyı kurmak ve teknoloji transferi, teknoloji pazarlaması, teknolojik planlama, araştırma-geliştirme, tasarım, imalat, prototip oluşturma, test etme gibi teknoloji teminine ve teknoloji geliştirmesine yönelik faaliyetlerin planlanması, örgütlenmesi, koordinasyonu ve kontrolüyle ilgili faaliyetlerin tümüdür. A) Teknoloji Yönetiminde Yaklaşımlar : Teknoloji yönetiminde farklı iki yaklaşım söz konusudur. Birinci yaklaşım, mikro yaklaşım olup, teknolojiyi firma bazında planlama, koordine etme ve yönlendirmeyi içerirken diğeri daha makro olup, ülke genelinde teknolojik tahmin, teknolojik planlama,

3 3 bilim-teknoloji politikasının tespiti, uygulanması ve kontrolüyle ilgili faaliyetlerin tümünü inceler. Mikro yaklaşımda, yani firma bazında ele alınan teknoloji yönetiminde esas hedef, firmanın karını ve üretimini maksimize etmeye dönük olarak, teknik imkanlarıyla insan gücü kaynaklarını en optimum şekilde planlama, örgütleme ve koordine etmek suretiyle yönetim faaliyetlerini gerçekleştirmektir. Makro yaklaşımda ise, teknoloji yönetimi ülkenin sosyo-ekonomik kalkınma hedeflerine uygun olarak, bilim-teknoloji planlaması, politika tespiti ve teknolojik yatırımlar ve teknolojik altyapıyla ilgili faaliyetlerin yürütülmesi konularını ele almaktadır. Teknoloji yönetiminin kapsamı içinde ne gibi konular yer almaktadır diye bakacak olursak (Sarıhan, 1998 : 49) 5 : - Teknolojik Tahmin, - Teknolojik Planlama, - Teknolojik Risk Analizleri, - Ar-Ge Yönetimi, - Teknolojik Yeniliklerin Yönetimi, - Teknolojik Rekabet Stratejileri, - Teknoloji Transferi, - Teknoloji Seçimi, - Teknolojinin Ticarileştirilmesi (Patent, Lisans Anlaşmaları, Copyrights, Ticari Markalar vb.) - Mühendislerin ve Bilim Adamlarının Yönetimi, - Teknoloji ve Organizasyonel Değişimler. Teknoloji yönetimi 1970 lerdeki petrol krizinden sonra gelişmeye başlayan bir disiplin olması nedeniyle henüz yenidir. Kavramsal sistemi yeni gelişen dinamik bir bilim dalıdır ve teknoloji yönetimi tıp ve mühendislik bilimleri gibi disiplinler arası bir nitelik taşır. Teknoloji yönetimi, ekonomik üretim etmenleri ve daha genelde ülkenin ekonomik yapısı içinde yer alan teknolojik alt yapı ve teknolojik yenilik, teknolojik tahmin ve planlama ve yürütmeyle ilgili incelemelerde ekonomi biliminden önemli ölçüde yararlanmaktadır. Ülkenin genel ekonomik yapısını bilmeden teknoloji seçimine ve teknolojiyle ilgili stratejilere karar vermek mümkün değildir. Üretim-istihdam ilişkileri, üretim-yatırım ilişkileri, ithalat-ihracat dengesi gibi ekonomik konular teknoloji seçimini ve üretimini doğrudan etkilemektedir. Teknolojideki ilerlemelerin insan gücü kaynaklarının gelişmişliği ile eş anlamlı olduğu düşünüldüğünde bir ülkedeki insan gücünün eğitiminin, istihdamının ve sosyal ve kültürel yapının teknolojiyle yakından ilgili olduğu görülecektir. Ayrıca bir ülkenin sahip olduğu teknolojik gücün uluslar arası sistemde o ülkenin yerini ve izleyeceği dış politikayı doğrudan etkilediği gerçeği inkar edilemez. V. Teknolojik Değişim ve Organizasyonların Yeniden Yapılandırılması : Teknolojideki hızlı değişim beraberinde ekonomide, sosyal yapıda ve içinde iş gördüğümüz organizasyonlarda da birtakım önemli değişmelere yol açmıştır. Birçok işletme hızlı rekabete uyum gösterebilmek ve daha verimli çalışabilmek için, organizasyonlarını teknolojinin yardımıyla yeniden yapılandırmaktadır. Yeni organizasyonel yapılanmanın temelinde teknoloji ve bilgi yer almaktadır. A) Değişim Mühendisliği : Türkçe ye Değişim Mühendisliği olarak geçen kavrama dair literatürde pek çok tanım yer almaktadır. Bu kavram en genel anlamıyla, eskiyi bırakıp yeniyi aramanın bir metodu olarak düşünülebilir. Değişim mühendisliğinde eski sistem tamamiyle gözardı edilip yeni bir sistemin tasarımı yapılmaktadır(yalınkılıç, 2000 : 1) 7. Değişim mühendisliği,

4 4 değişime dair tasarımları ve bu tasarımların uygulanmasını içermektedir. Değişim mühendisliğinin başarılı olması ise tasarım aşamasının radikal olmasına bağlıdır. Tüm başarılı değişim mühendisliği projeleri radikal tasarımlarla başlamaktadır. Gerçekleştirilen tasarımlar, organizasyon içinde değişim için istek oluşturmada yardımcı olurken aynı zamanda yöneticilerin işletme süreçleri içinde yenilik modelleri keşfetmelerini de sağlar(kiely, 1995 : 16) 8. Değişim Mühendisliğinin Özellikleri Değişim mühendisliğinin temel özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: - Değişik nitelikteki işler tek bir iş grubu içinde birleştirilir. - İşi yapanlar karar verici haline gelir. - İşlerin yapılma sırası kendi doğal sırasına göre oluşur. - Süreçlerin, işlerin niteliğine göre değişen değişik yapılma şekilleri olabilir. - Yapılan bir işin bir üst kademe tarafından kontrol edilmesi minimuma indirilmiştir. - Katma değer yaratmayan, sadece birbirini başka şekilde tekrarlayan işler minimuma indirilmiştir. Melez ve merkezkaç organizasyon yapısı ve işleyişi egemendir (Fettahlıoğlu, Tanrıverdi, 2000 : 53) 9. Değişim Mühendisliğinin Uygulanışı : Değişim mühendisliğinin firma içinde etkili şekilde uygulanabilmesi için yöneticiler aşağıda sıralanan safhaları yerine getirmelidirler: -Liderin ve Değişim Mühendisliği Ekibinin Belirlenmesi: Değişim mühendisliği ilk etapta bir liderin seçilmesini gerektirir. Değişim mühendisliği programı, işletmede yukarıdan aşağıya doğru yayıldığı için öncelikle tepe yönetimi tarafından kabul edilmeli ve yönetim programın uygulanmasına bizzat katılmalıdır. Ayrıca, yürütülecek faaliyetler için diğer sorumlular da belirlenir. Bu faaliyetler, tüm elemanların katılımını sağlayacak ve kimden gelirse gelsin, her yeni fikri değerlendirecek bir anlayışa sahip olmalıdır. -Mevcut Görev ve Yapıların Belirlenmesi: Değişim mühendisliği çabaları, faaliyetler sonunda elde edilen sonuçlar ve bunları elde etmek için kullanılan kaynaklar hakkında tüm ayrıntıların tespit edilmesi ile başlar. İşletmenin ne yaptığı ve nasıl yaptığı soruları cevaplandırılmaya çalışılır. İşletmede mevcut olan tüm varsayımlar yok sayılarak, örgütün mevcut durumu veri olarak kabul edilmemelidir. -Kurumun Değerlerinin Yeniden Şekillendirilmesi: İşletmenin faaliyet sonuçlarının kalitesi, hızı ve maliyeti ile benzer faaliyet sonuçlarının nasıl daha iyi hale getirileceği araştırılır. Katma değer yaratmayan, iş yavaşlatan ve karmaşıklaştıran işler elimine edilmelidir. Daha iyi faaliyet sonuçları elde etmek için yeni süreçler tanımlanmalı ve öncelik sıraları belirlenmelidir. Böylelikle, daha etkili çalışan bir yapıya ulaşılmış olacaktır. -Harekete Geçme ve Değişimi Satma: Değişim mühendisliği çalışmaları işletme yapısı içinde yukarıdan aşağıya doğru yürütülmektedir. Bu yüzden, mutlaka tepe yöneticilerinin tam desteği gereklidir. Değişim mühendisliği çalışmaları kapsamında şekillendirilen yeni yapı yöneticiler tarafından örgüt elemanlarına tanıtılmalı ve çalışanlar uygulama için harekete geçirilmelidirler. Bu amaçla, orta ve alt kademe yöneticilerini ikna edecek olan teşvik ve ödül sistemleri hazırlanmalıdır. -Direnişleri Ortadan Kaldırmak: Her değişim karşısında direnç durumlarının yaşanması kaçınılmazdır. Bu doğrultuda, direnişin sebepleri sağlıklı bir şekilde teşhis edilerek yönetilmeye çalışılmalıdır. Direnişlerin kaynağı, değişimin sonuçlarına inanmama, tanıtma yetersizliği, işini veya sahip olduğu imkanları kaybetme korkusu, dedikodular ve beceriksiz uygulama olabilir. Direncin kolaylıkla ortadan kaldırılabilmesi için yöneticiler, örgüt çalışanlarını süreç tasarımlarına dahil etmelidirler(dinçer, Fidan, 1996 : 437) 10.

5 5 B) Toplam Kalite Yönetimi : Günümüzde globalleşme, haberleşmenin hızlanması, bilginin önem kazanması, bilgi işlem teknolojilerinin gelişmesi, tüketicilerin daha bilinçli hale gelmesi gibi bir çok unsur rekabetin artmasına ve uluslararası boyut kazanmasına neden olmuştur. Müşteri memnuniyetinin ve kalitenin uygun bir fiyata sağlanması mümkün değilken, toplam kalite yönetiminin ortaya çıkmasıyla bu sorun çözülmüştür. Toplam kalite yönetiminde kalite yükselirken maliyetler düşmektedir. Toplam kalite yönetimi; müşteri tatminini, yeni ürünlerin pazara girişini, kapasite kullanımını ve verimliliği, rekabet gücünü, satış hasılatını arttırır. Ürünleri satılabilir kılar, dağıtım performansını yükseltir, kalite maliyetlerini düşürür ve hata oranını, yeniden işleme ve hurda oranını, müşteri şikayet ve tatminsizliklerini, kalite kontrol ve testlerin sürelerini azaltır. Toplam Kalite Yönetiminin Temel Öğeleri - Üst Yönetimin Liderliği; üst yönetim liderliğine ilişkin ilkeleri ilk kez Deming 14 ilkesi ile ortaya koymuştur. Deming in ilkeleri (Kavrakoğlu, 1996 : 45) 11 ; Ürün ve hizmet geliştirme amacı devamlı kılınmalıdır. Yeni bir yönetim felsefesi uygulamaya koyulmalıdır. Kaliteyi sağlamada denetimlere güvenilmemelidir. Sadece parasal ödüller vermekten vazgeçilmelidir. Üretim ve hizmet sistemleri devamlı iyileştirilmelidir. Eğitim kurumlaştırılmalıdır. Liderlik kurumlaştırılmalıdır. Korku ortadan kaldırılmalıdır. Birimler arasındaki engeller kaldırılmalıdır. İşgücü sloganlarla rakamsal hedefleri vermeye zorlanmalıdır. İşgücü için rakamsal kotalar konulmamalıdır. Kişilerin kendi kendilerini eğitime çalışmaları desteklenmelidir. Dönüşümü gerçekleştirecek faaliyetlerde bulunulmalıdır. Üst kademe yöneticisinin, kalite ve firmasının misyonu konusunda vizyon sahibi olması ve amaç tutarlılığı göstermesi gerekir. Kalite geliştirme ve müşteriyi tatmin etme amaçlarını, eğitim ve bakım gibi işlerden kısarak elde edilecek kısa dönem karların üzerinde tutmalıdır. - Önlemeye Dönük Yaklaşım; toplam kalite modelinin temelinde hataları ayıklamak yerine hataları önleme yaklaşımı vardır. Nitekim sanayide kalite evrimi de son muayeneden başlamış tasarımda kalite (QFD) aşamasına kadar gelişmiştir. Önlemeye dönük yaklaşımın genel bir ifadesi, planlamanın doğru yapılması şeklinde özetlenebilir. Her yönü ile düşünülmüş, kapsamlı ve titiz bir planlama çalışması ile sonra oluşabilecek hataların çok büyük bir bölümü ortadan kaldırılabilir. Tüm işletmeler için hata kaynaklarını öngörmek mümkün değilse de, olası sürprizlere önceden hazırlanmak, tamamen hazırlıksız yakalanmaya göre büyük avantajdır(kavrakoğlu, 1996 : 47) Firma Çalışanlarının Eğitimi; Deming in 14 ilkesinden ikisi çalışanların eğitimi ile ilgilidir. Ayrıca Ishikawa kalite kontrol eğitimle başlar, eğitilme biter demektedir. Toplam kalite yönetiminde eğitimin, üst yönetimden alt düzeye kadar firmadaki bütün bireyleri kapsaması gerekmektedir. - Toplam (Tam) Katılım; hedefleri belirlemede, karar almada, problemi çözmede gönüllü olacak ilgili herkesin yer aldığı süreçtir. Toplam kalite yönetimi, herkesin aynı hedefler, özellikle kalite kültürünün yerleştirilmesi doğrultusunda, ortak değerler ve çıkarlar etrafında kenetlenmesini istemektedir. Toplam katılımda kalite çemberleri, takım çalışması en çok kullanılan ve başarı sağlayan araçlardır. Takım çalışması örgüte bir çok faydalar

6 6 sağlamaktadır. Bunlar; sistemin aksaklıklarının daha iyi görülmesi, ortak kültür ve ortak hedef doğrultusunda konulara bütünsel bakabilme, sorun çözme yetenek ve bilgisini geliştirme, örgüte bağlılık duygusu karar verme bilgi ve becerisi kazandırma, işi sevdirme, birimlerin uyumlu çalışması ve rekabet yerine işbirliğinin örgüte hakim olmasıdır. - İstatiksel Kalite Kontrol Teknikleri; neo-klasik kalite kontrol modeli döneminde oluşmuştur. İstatistik ve ölçme metodları sayesinde insanlar, makineler ve malzemelerin değişikliklerini inceleyip hataların kaynaklarını tesbit edebilmektedir. - Müşteri Odaklılık; öğesi kaliteyi müşteri tanımlar deyimiyle kısa bir şekilde ifade edilebilir. TKY nin bu öğesi, belki de etkili olarak uygulanması en zor, ancak uzun dönemde firmaya en fazla yarar sağlayacak olanıdır. Nitekim, Deming in Japonlara öğrettiği yöntemlerin başında, müşteri talep ve beklentilerini belirlemek için anketler düzenleme teknikleri yer almıştır. Müşterinin sesinin firmada duyulup dinlenmesi ve ürün ve hizmet tasarımına girdi oluşturulması için Japonlar QFD (quality function deployment=kalite işlevinin konuşlandırılması) denilen sistematik bir süreç geliştirmişlerdir. - Sürekli Geliştirme(Kaizen); TKY nin en temel faaliyetidir. Üst yönetimin liderliğinde, eğitilmiş personel takımlar halinde organize olarak ve müşteri odaklılık sonucu belirlenen hedefler doğrultusunda, sürekli geliştirme çalışmaları yapacaktır. Bu bakımdan diğer altı öğe, sürekli geliştirme için gereklidir. Deming üretim ve hizmet sisteminizi sürekli ve sonsuza dek geliştirin demektedir. Kaizen anlayışına göre, tüm ürün, hizmet ve süreçler, önemli yatırımlara gerek kalmadan, her zaman iyileştirilebilinir. Sürekli geliştirme uygulamasında Shewart ya da Deming çemberleri adıyla anılan Planla-Yap- Doğrula-Karar Ver(PYDK) ÇEMBERİ, genel çalışma çerçevesi olarak kullanılır. TKY nde, kararlar kişilerin inanç, düşünce ve varsayımlarına göre değil sağlıklı verilerden elde edilen gerçeklere göre verilir. Kaliteden söz edildiğinde, akla ilk gelen genellikle ürün kalitesi olmaktadır. Oysa bu doğru değildir. TKY de insan kalitesi herşeyden önce gelir. TKY insana kaliteyi işlemek üzerine kuruludur. İnsanlara kaliteyi işlemek onların Kaizen bilincini kazanmasına yardımcı olmaktır. Çalışanlar problem çözme araçlarının kullanımı konusunda eğitilmeli ve belirledikleri problemleri bu araçları kullanarak çözmeleri sağlanmalıdır. (İmai : 41-42) 12. C) Öğrenen Organizasyonlar : İçinde yaşadığımız hızlı değişim ortamında rekabette başarılı olmak isteyen işletmelerin tek çıkar yolu organizasyonel öğrenmeyi gerçekleştirebilmek ve değişimle başa çıkabilmek için gerekli kavramlarla ve becerilerle donatılmaktır. Teknoloji yönetiminin kapsamı içinde yer alan konulardan birisi olan organizasyonel değişim ve yeteneklerdir. Günümüz iş dünyasında rekabet üstünlüğünün önemli faktörlerinden biri organizasyonel yetenekleri geliştirmek ve öğrenen bir organizasyona sahip olmaktır. Öğrenen Organizasyon Disiplinleri : Peter Senge nin Beşinci Disiplin adlı çalışmasında sunduğu öğrenen organizasyon disiplinleri şunlardır (Senge, 1993 : 55) 13 : Sistem Düşüncesi : Sistem düşüncesinin özünde olayları bir bütün olarak düşünme ve bütüncül bir perspektiften değerlendirmek yer alır. Anlık olaylardan ziyade olaylar arası karşılıklı ilişkileri anlamak esastır. Sistem düşüncesi bir bütünü görme disiplinidir. Günümüz organizasyonlarında buna daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Zira teknolojideki hızlı değişimle beraber organizasyonel yapılarda çok hızlı biçimde değişmekte ve kompleks bir yapı kazanmaktadır. Kişisel Hakimiyet : Yüksek düzeyde bir kişisel ustalığa sahip kişiler kendileri için en derinden önem taşıyan sonuçları tutarlı olarak gerçekleştirme yeteneğine sahiptirler. Öğrenen organizasyon oluşturmanın temel disiplinlerinden biri organizasyon içindeki tüm

7 7 çalışanların öğrenen yani sürekli olarak kişisel ustalığını geliştiren bireyler olmalarını sağlamaktır. Organizasyonlar onları yaşatan bireyler olmaksızın pek bir anlam ifade etmezler. Organizasyonların toplam zekası ve öğrenme kabiliyeti, onu oluşturan bireylerin toplam zekasının bir sonucudur. Zihni Modeller : Zihni modeller, zihnimizde iyice yer etmiş, kökleşmiş varsayımlar, genellemeler, hatta resimler ve imgeler olarak dünyayı anlayışımızı ve eylemlerimizi etkilerler. Öğrenme becerileri iki gruba ayrılır : Düşünme becerileri ve sorgulama becerileri. Düşünme becerileri, kendi düşünme sürecimizi yavaşlatıp, zihni modellerimizi nasıl oluşturduğumuzun ve bunların eylemlerimizi nasıl etkilediğinin farkına varmamızı sağlar. Sorgulama becerileri de başkalarıyla yüz yüze ilişkilerde, özellikle karmaşık ve çatışmalı sorunlarla uğraşırken nasıl davrandığımızı ilgilendirir. En verimli öğrenme yöneticilerin savunma ile sorgulama becerilerini birleştirmeleriyle ortaya çıkar. Paylaşılan Vizyon Oluşturulması : Vizyon kelimesi ileriyi görme gücünü ifade etmektedir. Her organizasyonda liderler bir vizyona sahip olmak ve bu vizyonu organizasyonun bütünü içinde paylaşılan bir vizyon haline getirmek durumundadırlar. Takım Halinde Öğrenme : Organizasyonlardaki işlerin karmaşıklık derecelerinin artması ve organizasyonlara birkaç kişinin yön vermesinin yanlışlığının anlaşılması ayrıca takım çalışması ile problemlere daha kolay çözüm bulunacağının kabul edilmesi üzerine takım çalışması bütün organizasyonlarda yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Takım çalışması yapan organizasyonlarda takım halinde öğrenme, öğrenen bir organizasyon yaratmak için çok önemlidir. D) Benchmarking Benchmarking bir kuruluşun iyileşme amacıyla, en iyi uygulamalara sahip olmasıyla tanınmış diğer kuruluşlarla ürünlerini, hizmetlerini ve iş proseslerini değerlendirmede kullanabileceği sürekli ve sistematik bir prosestir (Uzun, 1997 : 316) 14. Benchmarking İlkeleri Benchmarking in gerçekleşebilmesi için mutlak anlamda bulunması gereken ilkeler şöyle ifade edilebilir (Uzun, 1997 : 318) 14. Karşılıklı Yarar : Katılımcılar karşılıklı olarak birbirlerinden yararlanmalıdırlar. Kazanan sadece bir taraf olmamalıdır. Benzerlik : Uygulamanın başarısı için ele alınan işlevsel süreçler arasında benzer ve karşılaştırılabilir özellikler varolmalıdır. Ölçüm : Benchmarking bir ölçme yöntemidir. Amaç, belirlenen alanlarda yüksek performansa nasıl ulaşıldığının öğrenilmesidir. Bu nedenle ölçümler sistematik ve uygulanabilir olmalı ve yeterli örneklemelere dayandırılmalıdır. Doğruluk : Kullanılan verilerin nesnelliği ve güvenilirliği olmalıdır. Tahmini ve özel değerlendirmelerin kullanılmasından kaçınılmalıdır. Benchmarking Çeşitleri : 1990 lı yıllarla birlikte iş dünyasını etkisi altına almaya başlayan ve giderek yayılan benchmarking, işletmede, çalışan işçilerden yönetim kurulu üyelerine kadar çok farklı kesimlerde uygulanmaktadır. Bu uygulamalar arasında en yaygın olanları süreç, performans ve stratejik benchmarking olarak üçe ayırabiliriz. a) Süreç Benchmarking : Süreç ya da diğer adıyla proses benchmarking, işletmelerin işlemler, iş yöntemleri ve iş süreçlerini, doğrudan rakibi olan veya olmayan diğer işletmelerle kıyaslamasıdır. Kıyaslanan süreçler; sipariş alma, insan kaynakları departmanının eleman alma süreçleri, vb. olabilir. Bu tür benchmarking de benzer işleri en etkin yapan işletmeler aranır ve onların çalışmalarından faydalanılır.

8 8 b) Performans Benchmarking : Performans benchmarking; yöneticilerin kendi ürün veya hizmetlerini kalite, güvenilirlik, fiyat, yan hizmetler, teknik ve diğer performans özellikleri açısından kıyaslayarak, rekabet içindeki pozisyonlarını belirleme çalışmasıdır. Doğrudan ürünlerin veya hizmetlerin karşılaştırılması, performans benchmarking in temelini oluşturur. Bu yöntem; bilgisayar ve finans sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. c) Stratejik Benchmarking : Stratejik benchmarking; kıyaslamanın, stratejik kararların alınmasına yönelik olarak yapılmasıdır. Stratejik benchmarking; örgütsel yapıları, yönetim uygulanmalarını ve başarılı stratejilerini temel unsur olarak belirlemek amacıyla kullanılır. Bu yönetimin özü, işletmenin planlama süreçlerini birleştirmektir. Üst yönetim tarafından amaçların gerçekleştirilmesini desteklerken, orta yönetime de, uygun hedeflerin seçiminde rehberlik eder. Japon işletmeleri stratejik Benchmarking i uygulayanların başında gelmektedir. Japonlar kendi konularıyla ilgili olmasa da Amerikalı işletmeleri ziyaret etmeleri ve onlarla benchmarking yapmaları ile hem üne hem de başarıya kavuşmuşlardır. Stratejik benchmarking in finansal sonuçlara etkisi kısa sürede hissedilmese bile uzun vadede büyük kazanç sağlamaktadır. VI. Üretim Sistemlerinde Kullanılan Teknolojiler : Üretim yönetimi alanında meydana gelen başlıca gelişmeler teknolojinin de özellikle içinde barındığı sistemler şunlardır : - Bilgisayar Destekli Üretim Sistemleri - Esnek İmalat Sistemleri (FMS) - Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) - İmalat Kaynakları Planlaması (MRPII) - Tam Zamanında Üretim (JIT) A) Bilgisayar Destekli Üretim Sistemleri : Çağımızın teknoloji çağı olduğu; Teknoloji ve Bilgisayar terimlerinin birbirini tamamlayan hatta birbiri ile eşanlamlı sayılabilecek iki kavram haline geldiği kaçınılmaz bir gerçektir. Çünkü, günümüzde bilgisayar desteği almadan teknolojik ürünlerini kullanmak mümkün değildir. Üretim teknolojisindeki hızlı değişim ve gelişmelere bağlı olarak üretim yönetimi alanında da bilgisayarlara bağlı olarak önemli değişiklikler olmuştur. Bilgisayar Destekli Üretim (CAM), Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) ve Bilgisayarla Bütünleştirilmiş İmalat Sistemleri (CIMS) olarak üç başlık altında toplanan bilgisayar destekli üretim sistemleri, bilgisayarın hız ve güvenilirliğinden faydalanarak, çok çeşitli mamulün korkunç bir üretim hızı ile yüksek kalitede, düşük maliyetle üretilmesine olanak sağlamaktadır. - Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) : Bilgisayar destekli tasarım ile karmaşık üç boyutlu şekiller bilgisayarda tasarlanarak oluşturulmakta ve iki boyutlu bir ekranda herhangi bir bakış açısından ve istenilen ölçeklerde gösterilebilmektedir. Bilgisayar destekli tasarım/bilgisayar destekli üretim sistemleriyle alternatif tasarımların geliştirilmesi mümkün olacak, talepteki değişiklikler karşısında yeni ürünler hızlı bir şekilde tasarlanabilecek, daha kesin spesifikasyonlar oluşturulabilecek ve tahmini maliyetler kolaylıkla çıkarılabilecektir (Üreten, 1999 : ) 4. - Bilgisayar Destekli Üretim (CAM) : Bazıları için bilgisayar destekli imalat, bilgisayar sayısal denetimli ve direkt sayısal denetimli tezgahlar için talimatlar oluşturmada bilgisayar kullanımıyla sınırlı bir teknolojidir. Başka bir tanımlamayla ise bilgisayar destekli

9 9 imalat, bilgisayar destekli tasarım teknolojisi ile oluşturulan tasarımları imalat talimatlarına dönüştüren bir sistemdir (Üreten, 1999 : 249) 4. - Bilgisayarla Bütünleştirilmiş İmalat Sistemleri (CIMS) : Bilgisayarla bütünleşik imalat sistemleri, otomasyon adalarını ortak bir veri tabanıyla bütünleştiren ve fonksiyonlar arasında iletişim kurmak için yazılı belge ve dokümanlara gerek bırakmayan bir sistem olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle, bilgisayarla bütünleşik imalat kavramı, işletmenin üretim fonksiyonuyla ilgili tüm işlemlerin ve üretimi destekleyen tüm fonksiyonların bir bilgisayar sistemi içinde bütünleştirilmesini ifade eder. Bütçeleme, bilgisayar destekli üretim, bilgisayar destekli tasarım, proses kontrol, imalat kaynakları planlaması, grup teknolojisi sistemleri, finansal raporlama sistemleri, pazarlama, sipariş kabul, bakım sistemleri arasında bağlantı kurulmakta ve bunlar bütünleştirilmektedir. B) Esnek İmalat Sistemleri (FMS) : Teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler üretim metot ve sistemlerini de hızla değiştirmektedir. Bu değişime ve gelişime bağlı olarak üretimde yeni teknolojiler ve üretim sistemleri kullanılmaktadır. İşletmelerin gelişen ve değişen talebe cevap vermeleri yeni üretim teknolojilerini benimsemeleri ile mümkündür. Bu sebeple bilgisayarla bütünleştirilmiş imalat sistemlerinin bir uzantısı olarak gelişen Esnek İmalat Sistemleri kullanılmaktadır. Esnek imalat sistemleri yoğun otomasyon ve teknoloji ağırlıklı üretimin yapıldığı, üretim faktörlerinin hızla üretime yönlendirilebildiği ve zamanında tüketicilere ulaştırılarak nakte çevrildiği, insanların bu ortama uyum gösterdiği ve değişikliklere hızlı cevap verebildiği üretim süreci olarak tanımlanabilir. Esnek imalat sistemleri, üretim hücreleri içinde, otomatik depolama-çekme ve otomatik malzeme taşıma-yerleştirme araçlarını, robotları, bilgisayar ve direkt sayısal denetimli tezgahları, bilgisayar destekli tasarım ve üretim teknolojilerini bütünleştirirler. Sistemde yer alan tezgahlar arasındaki bağlantı, robotlar ve otomatik malzeme taşıma sistemi tarafından kurulur (Üreten, 1999 : ) 4. C) Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) : Malzeme ihtiyaç planlaması işletmelerde üretim için neyin, ne zaman, ne miktarda gerekli olduğunu belirleyen, yani işletmede satın alma veya üretim sipariş programları hazırlanmasını sağlayan bir sistemdir. İtme mekanizmasına göre çalışan bu sistem çerçevesinde parçalar, partiler halinde üretilerek programa göre bir sonraki işleme aktarılır. Malzeme ihtiyaç planlaması, bağımlı talebe sahip hammadde, parça ve altmontaj gruplarına oluşan ihtiyacı, miktar ve zaman olarak belirlemek amacıyla tasarlanmış, bilgisayara dayalı bir bilgi sistemi şeklinde tanımlamak mümkündür. D) İmalat Kaynakları Planlaması (MRP II) : Bilgisayarların gücünün ve uygulama alanlarının artmasıyla birlikte, malzeme ihtiyaç planlaması sisteminin bir üretim-stok planlama ve denetim aracı olmanın ötesine geçtiği, işletmenin bütününde planlama ve denetim faaliyetlerini destekleyecek şekilde kullanılmaya başlandığı görülmektedir. İmalat kaynakları planlaması olarak tanınan bu sistem, ilk kez IBM tarafından 1968 de devreye sokulmuştur. Ancak, 1980 yılı başlarında üretim işletmelerinde kullanılmaya ve kabul görmeye başlamıştır. Belli bir ana üretim programını gerçekleştirmek üzere malzeme ihtiyaçlarının yanı sıra, üretimde kullanılan diğer kaynak ihtiyaçlarının da belirlenmesi amaçlanmıştır. İmalat kaynakları planlaması, bir imalat firmasının tüm kaynaklarının etkin olarak planlanması yöntemidir. Bir firmayı, her faaliyetin etkisini test etmek için simüle edebilen standart mantıklı formel bir sistemdir ve bir firma işletim sistemi, bazen de işletmenin bilgisayar modeli olarak adlandırılmaktadır (Durmuşoğlu, Yenen, Sümen,1994:29) 15.

10 10 E) Tam Zamanında Üretim (JIT) : Tam zamanında üretim sistemi, endüstri mühendisliğinin kurucusu olarak kabul edilen Taylor dan bu yana keşfedilmiş olan ve hareket-zaman etüdleri, hareketli montaj hatları gibi buluşların yanında yer alan, en önemli olaylardan biri olarak, yönetim literatüründeki yerini almış bulunmaktadır. Tam zamanında üretimin en genel tanımı; Üretim için gerekli olan malzemenin gerektiği anda ihtiyaç noktasında bulunmasını temin eden ve sıfır envanteri hedef alan bir malzeme yönetim sistemi olarak verilebilir. Bu sistem Japon endüstrisinin, 1960 lı yıllarda başlattığı Kalite Geliştirme çalışmalarıyla birlikte, ülkenin küçük coğrafi yapısı ve kıt kaynaklarının yarattığı zorlayıcı çevre koşullarıyla ortaya çıkmış, verimlilik artırıcı, maliye düşürücü sonuçlarıyla tüm dikkatleri üzerine çekmiş ve giderek yaygınlaşmıştır. Tam zamanında üretim felsefesini diğer klasik sistemlerden ayıran en önemli fark; bu felsefenin üretim ortamındaki problemleri kapatmak ve olumsuz etkilerini azaltmaya çalışmak yerine, problemlerin temeline inerek çözümlemek için sürekli çaba harcamayı özendiriyor olmasıdır. Üretim aşaması içerisinde bu denetimi yapabilmek için de yüksek derecede otomasyondan yararlanmaktadır. TZÜ sisteminin uygulanabilmesi için bir takım koşulların sağlanması gerekmektedir. Bu koşulllar, tekrarlamalı üretim, standart ürün üretimi, en azından bir aylık süre için sabit bir talep hızı ve dengeli iş yükleri, esnek makineler ve çok fonksiyonlu iş gücü, kalitenin kaynağında denetlenmesi, kanban türü bir üretim denetim sistemi, sisteme sık aralıklarla ve kalite spesifikasyonlarına uygun mal gönderecek satıcıların bulunması, makine hazırlık sürelerinin minimizasyonuyla çok küçük, mümkün olduğunda tek birimlik partiler halinde üretim ve grup teknolojisidir (Üreten, 1999: 218; Benton, Shin, 1998: 415) 16. TZÜ sisteminde, hedef pazar ve müşteriye sunulan alternatifler daraltılmıştır. VII. Sonuç Üretim/işlemler fonksiyonunun bugünkü durumu, büyük ölçüde bilgisayar teknolojisindeki gelişmelerle şekillenmiştir. Teknolojinin örgüt yapısını belirlediği bir gerçektir. Bilgisayar destekli tasarım, imalat, bilgisayarla bütünleşik imalat, esnek imalat sistemleri, malzeme ihtiyaç planlaması, imalat kaynakları planlaması gibi tekniklerin ortaya çıkması, bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler sayesinde gerçekleşmiştir. İlerideki gelişmelerde de bilgisayarın rol oynayacağı açıktır. Savaş sonrası dönemden başlayan ve özellikle 1970 li yılların sonlarından itibaren meydana gelen teknolojik gelişmeler, işletmelere, kalite, maliyet, esneklik ve hız boyutlarında rekabet olanağı yaratmıştır. 21.yüzyıla girerken bu boyutların müşteriler açısından öneminin azalmayacağı, aksine artacağı bir gerçektir. Dolayısıyla gelecekte, otomasyona dayalı makine ve araç türlerinin daha da gelişeceği düşünülmektedir. Ayrıca, fabrika otomasyonu ile bilgi teknolojisini birleştiren bilgisayarla bütünleşik imalat, esnek imalat sistemleri gibi henüz tam olarak olgunlaşmamış teknolojilerin olgunlaşarak kullanımlarının artması beklenmektedir. Bütün bu bekleyişler daha kaliteli ürünlerin, daha düşük maliyetin, esneklik ve hız artışının habercisi iken işletmeler açısından önemli olan teknoloji kararını verebilmektir. Yeni bir teknolojiye geçiş döneminde bazı sorulara verilmesi gereken cevaplar vardır (Schmenner, 1990 : 469) 17 : - Yeni teknolojinin maliyeti nedir? : Yeni teknolojilerle ilgili maliyetler; teknolojinin satın alınması, kurulması, bakımıyla ilgili maliyetlerin yanısıra, malzeme taşıma, işlem maliyetlerini ve genel giderleri kapsar ve incelenmesi gerekir. - Yeni teknolojinin işletmeye sağlayacağı yararlar nelerdir? : Yeni teknoloji, kapasite artışı, ürünün kalite ve güvenilirliğinin artması, ürün özelliklerinin iyileşmesi,

11 firelerin azalması, yeniden işleme maliyetlerinin düşmesi, esneklik, üretim süresinin kısalması, enerji tasarrufu gibi yararlar sağlayabilir. İleri teknolojiye dayalı araç gerecin yeteneklerinin ve uygulama alanlarının sınırlarının belirlenmesi oldukça güçtür (Üreten, 1999 : 272) 4. Bu durum, ileri teknolojiye geçişte sağlanacak tüm yararların gözönüne alınmasını güçleştirmektedir. - Yeni teknoloji ne gerektiriyor?, Yeni teknoloji uygulanmasıyla ne tür işgücü yetenekleri gerekecektir?, Kalite denetim sistemleri, üretim programlaması ve denetimi, stok düzeyleri, malzeme ihtiyaçları, alan ihtiyacı, yerleşim biçimi, yeni teknolojiden nasıl etkilenecektir? : - Yeni teknolojiyle ilgili ne tür belirsizlikler söz konusudur? İşletmeler bu soruların cevaplarını vermeli ve bunun sonucunda kendileri için en etkin olacak teknoloji kararını vermelidirler. Aksi takdirde tanımlama aşamasında çok faydalı görülen birçok teknolojik yenilik işletmelerin çöküşüne de zemin hazırlayabilmektedir. 11

12 12 VIII. Kaynakça 1. KOTLER, Philip ve Gary ARMSTRONG (1989), Principles of Marketing, Prentice Hall, New Jersey 2. WALKER, Orville C., BOYD, Harper W., LARRéCHé, Jean Claude (1992),Marketing Strategy : Planning and Implementation, Irwin, America 3. İSLAMOĞLU, Ahmet Hamdi (2000), Pazarlama Yönetimi (Stratejik ve Global Yaklaşım), Beta Yayınları, 2. Basım, İstanbul 4. ÜRETEN, Sevinç (1999), Üretim/İşlemler Yönetimi : Stratejik Kararlar ve Karar Modelleri, Başar Ofset, Ankara 5. SARIHAN, Halime İnceler (1998), Rekabette Başarının Yolu : Teknoloji Yönetimi, Desnet Yayınları, İstanbul 6. Chanaron, J.J. & Jolly, D. (1999), Technological Management: Expanding the Perspective of MOT, 8 th International Conference on The Management of Technology, MOT 99, IAMOT, Cairo, Egypt, March. 7. YALINKILIÇ, Cem (2000), Değişim Mühendisliği Nedir?, / mkarsiv /mk18.htm. 8. KIELY, Tom (1995), Reengineering, Harvard Business Review, Vol 73, Issue 6, Nov/Des, s FETTAHLIOĞLU, Ömer, Okan ve H., Seçil, Tanrıverdi.(2000), Değişim Mühendisliği. Standard. Yıl 39, Sayı, 461, Mayıs, s DİNÇER, Ömer, FİDAN, Yahya (1996),İşletme Yönetimi, Beta Basım Yayım, İstanbul 11. KAVRAKOĞLU, İbrahim (1996), Toplam Kalite Yönetimi, Kal-Der Yayınları, 3. Basım, İstanbul 12. IMAI, Masaaki (1999), Kaizen Japonya nın Rekabetteki Başarısının Anahtarı, KalDer Yayınları, 4. Basım, İstanbul 13. SENGE, Peter M. (1993), Beşinci Disiplin (Fifth Dicipline), 2. Baskı, YKB Yayınları, İstanbul 14. UZUN, Özlem (1997), İşletmelerde Benchmarking in Önemi ve Benchmarking Uygulaması Yapan İşletmelerden Örnekler, Anadolu Üniversitesi İİBF Dergisi, sayı 1-2, s DURMUŞOĞLU, Semra, Halefşan Sümen ve Zeki Yenenin (1994) Türkiye de MRP ve MRPII Uygulamalarının Şimdiki Durumu, İSO Dergisi, sayı 5, s Benton, W., Shin Hojung, (1998), Manufacturing Planning and Control: The Evolution Of MRP and JIT Integration, European Journal Of Operational Research, 110: SCHMENNER, R. W. (1990), Production/Operations Management, 5 th Edition, MacMillan, New York

R KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB

R KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB ÜRETİMDE İNOVASYON BİLAL AKAY Üretim ve Planlama Direktörü 1 İleri teknolojik gelişme ve otomasyon, yeni niteliklere ve yüksek düzeyde eğitim almış insan gücüne eğilimi artıyor. Mevcut iş gücü içinde bu

Detaylı

11/10/14. Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri

11/10/14. Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri Yeni ürün geliştirme stratejisi Yeni ürün geliştirme süreci Yeni ürün geliştirme yönetimi Ürün yaşam döngüsü stratejileri Kullanılan Kaynaklar: - Mucuk, İ. (2012). Pazarlama İlkeleri. Türkmen Kitabevi

Detaylı

MODERN-SONRASI ÇAĞDAŞ ve GÜNCEL KAVRAMLAR ve YAKLAŞIMLAR

MODERN-SONRASI ÇAĞDAŞ ve GÜNCEL KAVRAMLAR ve YAKLAŞIMLAR MODERN-SONRASI ÇAĞDAŞ ve GÜNCEL KAVRAMLAR ve YAKLAŞIMLAR Bugün itibariyle bakıldığında, yönetimin diğer konuları da organizasyon konusuna benzer şekilde kendi içlerinde ayrıntılı bir şekilde incelenmeye

Detaylı

TAM ZAMANINDA ÜRETİM (JUST IN TIME MANUFACTURING)

TAM ZAMANINDA ÜRETİM (JUST IN TIME MANUFACTURING) TAM ZAMANINDA ÜRETİM (JUST IN TIME MANUFACTURING) TAM ZAMANINDA ÜRETİM (JUST IN TIME MANUFACTURING) İstenilen zamanda İstenilen miktarda Her türlü kaynak israfını önleyecek şekilde yapılan üretim Tam Zamanında

Detaylı

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-1

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-1 Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-1 Kurumsal Kaynak Planlamasına Giriş Kurumsal Kaynak Planlamasının Gelişimi Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP-KKP), işletmelerin fonksiyonları arasındaki karşılıklı

Detaylı

Örgütsel Yenilik Süreci

Örgütsel Yenilik Süreci Örgütsel Yenilik Süreci TEKNOLOJİ VE İNOVASYON YÖNETİMİ -Hafta 5 Örgütsel Yenilikçilik Süreci-Planlaması Dr. Hakan ÇERÇİOĞLU 1 2 1 Örgütsel Yeniliğin Özellikleri Örgütsel bağlamda yenilik, örgütü ve üyelerini

Detaylı

1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ

1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ 13 1.1. Üretim, Üretim Yönetimi Kavramları ve Önemi 14 1.2. Üretim Yönetiminin Tarihisel Gelişimi 18 1.3. Üretim Yönetiminin Amaçları ve Fonksiyonları

Detaylı

1 Teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler üretim metot ve sistemlerini de hızla değiştirmektedir. Bu değişime ve gelişime bağlı olarak üretimde yeni teknolojiler ve üretim sistemleri kullanılmaktadır.

Detaylı

Üretim Yönetimi Nedir?

Üretim Yönetimi Nedir? Üretim Yönetimi Üretim Yönetimi Nedir? Üretim süreçlerini ilgilendiren tüm kararların alınması ile ilgili disiplindir. Üretilen malların istenilen nicelikte ve zamanda en az giderle oluşmasını amaçlar

Detaylı

3SİSTEMLERİN YÖNETİMİ (1-14)

3SİSTEMLERİN YÖNETİMİ (1-14) ÜRETİM YÖNETİMİ: SİSTEMSEL BİR YAKLAŞIM İÇİNDEKİLER sayfa no 3SİSTEMLERİN YÖNETİMİ (1-14) 1. Sistem Teorisine Giriş 3 1.1 Sistemin Tanımı 4 1.2 Sistemlerin Temel Yapısı 6 1.3 Sistemlerin Önemli Özellikleri

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ 4.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER Kalite Planlaması Kalite Felsefesi KALİTE PLANLAMASI Planlama, bireylerin sınırsız isteklerini en üst düzeyde karşılamak amacıyla kaynakların en uygun

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... v. 1. Bölüm Toplam Kalite Yönetimi (Total Quality Management)

İÇİNDEKİLER. Önsöz... v. 1. Bölüm Toplam Kalite Yönetimi (Total Quality Management) İÇİNDEKİLER Önsöz... v 1. Bölüm Toplam Kalite Yönetimi (Total Quality Management) 1. Toplam Kalite Yönetiminin Tanımı, Önemi, Gelişimi ve Guruları... 1 2. Turizm Sektörü Açısından Toplam Kalite Yönetimi

Detaylı

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ekonomi Bölüm 1 Gider Mühendisliği ve Değer Mühendisliği 3 Giriş İşletmeler kar, getiri sağlamak veya bir amacı elde etmek için kurulurlar. Yaşam döngüsü içerisinde

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ YÖNETİM İşletme amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşmak üzere planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetimin yapılması sürecidir. 2 YÖNETİM TEORİLERİ KLASİK

Detaylı

Bursa Yenileşim Ödülü Başvuru Raporu

Bursa Yenileşim Ödülü Başvuru Raporu 1- YENİLEŞİM YÖNETİMİ / LİDERLİK Liderler, yenilikçi bir kurum için gerekli olan ihtiyaçlar doğrultusunda; Yenileşim doğrultusunda vizyonu oluştururlar, Strateji ve politikaları tanımlarlar, Farkındalık

Detaylı

İçİ İç ndek ndek ler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 2. Yeni Ekonomi...19 3. Küreselleşme ve Değişim...35

İçİ İç ndek ndek ler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 2. Yeni Ekonomi...19 3. Küreselleşme ve Değişim...35 İçindekiler Birinci Kısım GİRİŞ 1. Dijital Devrim...3 Küreselleşme... 4 Fütüristlerin Görüşleri... 7 Bilgi Toplumu... 8 Kağıtsız Fabrikalar... 9 Tek Kişilik Şirketler...10 Küresel Üretici...11 Küresel

Detaylı

Rekabetçi Üretim Yönetimi

Rekabetçi Üretim Yönetimi Rekabetçi Üretim Yönetimi Kayseri Nisan 09, 2009 Dr. Adem Göleç Katılımcılar: Sanayi Kuruluşları Öğretim Üyeleri Öğrenciler Önümüzdeki bir saat Bir Üretim Sistemi Kurum Stratejisi Rekabet Öncelikleri Đmalat

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ Hafta 2 Yrd. Doç. Dr. Semra BORAN Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜDERS TANITIM FORMU

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜDERS TANITIM FORMU AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜDERS TANITIM FORMU EK-4 Dersin Kodu ve Adı: Örgütsel Psikoloji ve Endüstriyel İlişkiler Bölüm / Anabilim Dalı : İşletme Tezsiz YL 3 Yarıyıl Teorik Uygulama

Detaylı

A- YENİLEŞİM YÖNETİMİ

A- YENİLEŞİM YÖNETİMİ Yenileşim süreci içinde olan bir firmada aşağıda yer alan temel ölçütler aranır. A- YENİLEŞİM YÖNETİMİ 1-LİDERLİK Liderler, yenilikçi bir kurum için gerekli olan ihtiyaçlar doğrultusunda; Yenileşim doğrultusunda

Detaylı

MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ Denizli Verimliliği Artırma Projesi

MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ Denizli Verimliliği Artırma Projesi MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ Denizli Verimliliği Artırma Projesi Verimlilik ve Toplam Kalite Yönetimi 10 Nisan 2010 Hatice EKSEN Uzman MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ Ülke ekonomisinin

Detaylı

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ

4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ 4. ÜRÜN GELİSTİRME İŞLEMİ Genel Problem Çözme İşlemi Adım adım analiz / sentezi içerir Önerilen işlemsel adımlar: - Fonksiyon yapıları geliştirilir - Çözümler geliştirilir - Sıralı / esnek olarak uygulanır

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1.Bölüm: TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAM VE TANIMLARI... 2 Giriş... 3 1.1. Temel Kavramlar ve Tanımlar... 3 1.2. İnsan İhtiyaçları... 8 1.3.

Detaylı

DENEME SINAVI A GRUBU / İŞLETME. 1. İşletmenin yapısal özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

DENEME SINAVI A GRUBU / İŞLETME. 1. İşletmenin yapısal özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: DENEME SINAVI A GRUBU / İŞLETME 1 1. İşletmenin yapısal özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: 3 İşletme bir ekonomik kuruluştur. 3 İşletme bağımsız bir kuruluştur. 3 İşletme sosyal bir kuruluştur. 3 İşletme

Detaylı

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci)

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İşletmenin uzun dönemde yaşamını devam ettirmesine ve sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamasına yönelik bilgi toplama, analiz, seçim, karar ve uygulama

Detaylı

DEĞİŞİM YÖNETİMİ. Doç.Dr.ARZU UZUN

DEĞİŞİM YÖNETİMİ. Doç.Dr.ARZU UZUN DEĞİŞİM YÖNETİMİ Doç.Dr.ARZU UZUN DEĞİŞEN DÜNYA Bilgi Toplumu Sanayi Toplumu İlkel Toplum Tarım Toplumu Değişen Dünyada Değişen İhtiyaçlar Toplumsal Yaşamın Karmaşıklaşması Gereksinimlerin Farklılaşması

Detaylı

İŞLETME ORTAK DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI

İŞLETME ORTAK DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI İŞLETME ORTAK DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI Dersin Kodu Kredisi Dersin Niteliği İŞL 601 Pazarlama Teorileri 3 Zorunlu İŞL 603 Finansman Teorisi 3 Zorunlu İŞL 605 Uluslararası

Detaylı

Dikkat!... burada ilk ünite gösterilmektedir.tamamı için sipariş veriniz SATIŞ TEKNİKLERİ KISA ÖZET KOLAYAOF

Dikkat!... burada ilk ünite gösterilmektedir.tamamı için sipariş veriniz SATIŞ TEKNİKLERİ KISA ÖZET KOLAYAOF Dikkat!... burada ilk ünite gösterilmektedir.tamamı için sipariş veriniz SATIŞ TEKNİKLERİ KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- PAZARLAMADA SATIŞIN YERİ VE ÖNEMİ.

Detaylı

YÖNETİCİ GELİŞTİRME PLUS. Programın Amacı: Yönetici Geliştirme Eğitimi. Yönetici Geliştirme Uzmanlığı Eğitim Konu Başlıkları. Kariyerinize Katkıları

YÖNETİCİ GELİŞTİRME PLUS. Programın Amacı: Yönetici Geliştirme Eğitimi. Yönetici Geliştirme Uzmanlığı Eğitim Konu Başlıkları. Kariyerinize Katkıları YÖNETİCİ GELİŞTİRME 360 Yönetici Geliştirme Eğitimi İşletmelerde kalıcı başarının sağlanması, kurumun stratejik hedefleri ile uyumlu, yüksek performans göstermeye odaklanmış; motive olmuş takımları oluşturmak

Detaylı

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER SPORDA STRATEJİK YÖNETİM Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 TEMEL KAVRAMLAR YÖNETİM YÖNETİM FONKSİYONLARI STRATEJİK YÖNETİMLE İLGİLİ KAVRAMLAR STRATEJİK YÖNETİM STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ 2 YÖNETİM Yönetim, sınırları

Detaylı

KONAKLAMA IŞLETMELERİNDE STRATEJİK YÖNETİM. Pazarlama Yönetmeni ve Eğitmen

KONAKLAMA IŞLETMELERİNDE STRATEJİK YÖNETİM. Pazarlama Yönetmeni ve Eğitmen KONAKLAMA IŞLETMELERİNDE STRATEJİK YÖNETİM SEVGİ ÖÇVER Pazarlama Yönetmeni ve Eğitmen 1 Stratejik yönetim, uzun vadeli planlamalar ve kararlar ile konaklama isletmelerinin en üst düzeyde etkin ve verimli

Detaylı

İşletmelerin en temel iki fonksiyonu; mal ve hizmet üretmek ve üretilen mal ve hizmetleri pazarlamaktır. Üretim, mal veya hizmetlerin nasıl ortaya

İşletmelerin en temel iki fonksiyonu; mal ve hizmet üretmek ve üretilen mal ve hizmetleri pazarlamaktır. Üretim, mal veya hizmetlerin nasıl ortaya PAZARLAMA YÖNETİMİ İşletmelerin en temel iki fonksiyonu; mal ve hizmet üretmek ve üretilen mal ve hizmetleri pazarlamaktır. Üretim, mal veya hizmetlerin nasıl ortaya konulacağını; pazarlama ise hangi ürünlerin,

Detaylı

Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Arş.Gör. Duran GÜLER Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri boyunca tedarik ve zinciri içinde müşteri tatmin düzeyini

Detaylı

GRUP TEKNOLOJİSİ VE HÜCRESEL ÜRETİM

GRUP TEKNOLOJİSİ VE HÜCRESEL ÜRETİM GRUP TEKNOLOJİSİ VE HÜCRESEL ÜRETİM GRUP TEKNOLOJİSİ VE HÜCRESEL ÜRETİM Grup Teknolojisi Ve Hücresel Üretim Kavramları Grup teknolojisi oldukça geniş bir kavramdır. Üretim ve endüstri mühendisliği alanlarında

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ 1.1. Ağırlama Endüstrisine Giriş... 1 1.1.1. Ağırlama Endüstrisi ve Turizm Endüstrisi

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat İŞL YL 501

DERS BİLGİLERİ. Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat İŞL YL 501 Müfredat I. Yarıyıl Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat İŞL YL 501 Kredi AKTS Güz 3 3 6 Dili Seviyesi Yüksek Lisans Türü Zorunlu Amacı Öğrencilerin bilim ve bilim felsefesi konusunda

Detaylı

ÜRETİM -YÖNETİM. Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir?

ÜRETİM -YÖNETİM. Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir? ÜRETİM -YÖNETİM Ürün nedir? Üretim ve Hizmet nedir? Sizin üretmeyi düşündüğünüz ürün/hizmet nedir? Üretim, insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal veya hizmetlerin meydana getirilmesi işlemine denir.

Detaylı

Tedarik Zinciri Performans Ölçümü

Tedarik Zinciri Performans Ölçümü Tedarik Zinciri Performans Ölçümü Arş.Gör. Duran GÜLER Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Tedarik Zinciri Yönetim Etkinliğinin Artırılmasında Kullanılan Performans Ölçüleri 1. Maliyet

Detaylı

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR Dünya üzerinde işletmeler giderek artan şekilde daha fazla hem içerideki şirketlere hem de diğer şirketlerle bağlanmaktadır.

Detaylı

DEĞER MÜHENDİSLİĞİ. Veli KOÇAK Yazılım Mühendisi. Maltepe Üniversitesi - 2014

DEĞER MÜHENDİSLİĞİ. Veli KOÇAK Yazılım Mühendisi. Maltepe Üniversitesi - 2014 DEĞER MÜHENDİSLİĞİ Veli KOÇAK Yazılım Mühendisi Maltepe Üniversitesi - 2014 GİRİŞ Günümüzün rekabetçi koşullarında varlığını sürdürmek isteyen işletmeler, düşük maliyetli, yüksek kaliteli ve müşteri isteklerine

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM YÖNETİM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE YÖNETİM SÜRECİNE BAKIŞ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM YÖNETİM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE YÖNETİM SÜRECİNE BAKIŞ İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM YÖNETİM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE YÖNETİM SÜRECİNE BAKIŞ 1. YÖNETİM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR... 2 1.1. Yönetimin Anlamı ve Tanımı... 3 1.2. Yönetici Tanımı... 5 1.2.1. Yöneticinin Nitelikleri...

Detaylı

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS 345000000000506 Çokuluslu Şirket Stratejileri Dersin amacı, katılımcılarla çokuluslu şirketlerin küresel YÖNETİM 3+0+3 6 rekabetlerle üstünlük sağlayabilecekleri

Detaylı

7. HAFTA MODERN SONRASI ÇAĞDAŞ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT

7. HAFTA MODERN SONRASI ÇAĞDAŞ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT 7. HAFTA MODERN SONRASI ÇAĞDAŞ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 1 2 Ders İçeriği Kültürel Farklılıklar Yaklaşımı Toplam Kalite Yönetimi Öğrenen Örgütler Yaklaşımı 3 KÜLTÜREL FARKLILIKLAR YAKLAŞIMI Küreselleşme etkisi

Detaylı

Üretim/İşlemler Yönetimi 2. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

Üretim/İşlemler Yönetimi 2. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Üretim/İşlemler Yönetimi 2 Sistem Kavramı Belirli bir ortak amacı elde etmek için birlikte çalışan bileşenlerden oluşan bütündür. Büyük sistemler kendilerini oluşturan alt sistemlerden oluşur. Açık sistem:

Detaylı

Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC)

Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC) Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC) Kontrol Fonksiyonu Gerçekleştirilmek istenen amaçlara ne ölçüde ulaşıldığını belirlemek, planlanan amaçlar (standartlar), ile

Detaylı

DERS PROFİLİ. Pazarlama İlkeleri MAN 341 Güz Yrd. Doç. Dr. Mısra Gül

DERS PROFİLİ. Pazarlama İlkeleri MAN 341 Güz Yrd. Doç. Dr. Mısra Gül DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Pazarlama İlkeleri MAN 341 Güz 5 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı İngilizce Zorunlu Prof. Dr.

Detaylı

Pazarlama araştırması

Pazarlama araştırması Pazarlama araştırması Etkin bir pazarlama kararı alabilmek için gerekli olan enformasyonun ve bilginin toplanması ve kullanılmasıdır. Bu sayede, pazarla ilgili risk ve belirsizlik azalacak ve başarı artacaktır.

Detaylı

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta ve uygulanmakta olan stratejilerdir. KURUMSAL STRATEJİLER İş Yönetim

Detaylı

STRATEJİK YÖNETİM RECAİ COŞKUN

STRATEJİK YÖNETİM RECAİ COŞKUN STRATEJİK YÖNETİM RECAİ COŞKUN I- Stratejik Yönetime Genel Bakış Tanım, Kapsam, Süreç Stratejik ve Stratejik Yönetim Tanımları Strateji, bir örgütün uzun vadeli hedeflerini tayin etmesi, bunlara ulaşmak

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tedarik Zinciri Nedir? Hammadde temini yapan, onları ara mal ve nihai ürünlere çeviren, nihai ürünleri müşterilere dağıtan, üretici ve dağıtıcıların oluşturduğu bir ağdır. TARLADAN

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm Üretim Yönetiminde Temel Kavramlar

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm Üretim Yönetiminde Temel Kavramlar İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm Üretim Yönetiminde Temel Kavramlar 1.1. Giriş... 2 1.2. Üretim Faktörleri ve Üretim... 3 1.3. Üretim ve İşlemler Yönetimi... 6 1.4. Üretim ve İşlemler Yönetiminin Kapsamı... 7

Detaylı

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ ÇAĞDAŞ İŞ DÜNYASININ DEĞİŞİMİ Globalleşme: Global Pazar piyasasında yönetim ve kontrol Dünya piyasalarında rekabet Global iş grupları Global dağıtım sistemleri Bugün bilişim

Detaylı

11/3/2014. Mal, Hizmet ve Deneyimler Mal ve Hizmet kararları Hizmet Pazarlaması Marka Stratejileri

11/3/2014. Mal, Hizmet ve Deneyimler Mal ve Hizmet kararları Hizmet Pazarlaması Marka Stratejileri Mal, Hizmet ve Deneyimler Mal ve Hizmet kararları Hizmet Pazarlaması Marka Stratejileri Kullanılan Kaynaklar: -Mucuk, İ. (2012). Pazarlama İlkeleri. Türkmen Kitabevi -Altunışık, R., Özdemir, Ş. & Torlak,

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ Toplam kalite yönetiminin başlıca üç hedefinden sözetmek mümkündür: Müşterinin isteklerini tatmin edecek ürünleri ve hizmeti üretmek, müşterinin güvenini kazanmak; Şirketi, çalışma

Detaylı

STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMA MODELİ

STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMA MODELİ STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMA MODELİ Stratejik Yönetim Micro MBA Cenan Torunoğlu 10 Kasım 2012 Değişim ve Yapısal Gelişme 2 Değişim ve Yapısal Gelişme Değişimi farketmek Değişimin özüne inmek Değişim kararını

Detaylı

Üretimin Modernizasyonunda Üretim Süreçlerinin Yenileştirilmesi insansız seri üretim

Üretimin Modernizasyonunda Üretim Süreçlerinin Yenileştirilmesi insansız seri üretim Üretimin yenileştirme çalışması İş gücü, zaman ve enerji kullanımları konusunda avantaj sağlayan bir yöntemdir. Üretimin modernizasyonu Firmaların rekabet avantajlarını kazanmaları ve sürdürebilmeleri

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- TEDARİK

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ POSTA HİZMETLERİ ÖN LİSANS PROGRAMI TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Öğr. Gör. MURAT BURUCUOĞLU 1 Ünite: 3 TEDARİZ ZİNCİRİNİN TEMEL FONKSİYONLARI Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU İçindekiler 3.1. TEDARİZ ZİNCİRİNİN

Detaylı

Üretim/İşlemler Yönetimi 9. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

Üretim/İşlemler Yönetimi 9. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Üretim/İşlemler Yönetimi 9 Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN İşletmelerin Yaşadığı Sorunların Temel Kaynağı İsraf Düşük verim Düşük kalite Müşteri memnuniyetsizliği Fiyat rekabetine dayanamamaları Kalite QUALIS

Detaylı

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER SPORDA STRATEJİK YÖNETİM Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 STRATEJİK YÖNETİMLE İLGİLİ KAVRAMLAR Stratejik Yönetimi Öne Çıkartan Gelişmeler İşletmenin Temel Yetenekleri Stratejik Yönetimin Gelişimi Stratejik Düşünme

Detaylı

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Dersle İlgili Konular Üretim Yönetimi Süreç Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Üretim Planlama ve Kontrolü Proje Yönetimi Kurumsal Kaynak Planlaması-ERP Kalite Yönetimi Modern

Detaylı

STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat

STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat HAFTA 1: Giriş ve Temel Kavramlar 1/29 NİÇİN STRATEJİK YÖNETİM? İşletmeler olarak hangi koşullarda strateji geliştirmeye ihtiyaç duymayız?

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ. İl Performans ve Kalite Koordinatörlüğü Tıb.Tek.Fatma Türkan TAŞKIN Ekim 2012

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ. İl Performans ve Kalite Koordinatörlüğü Tıb.Tek.Fatma Türkan TAŞKIN Ekim 2012 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ İl Performans ve Kalite Koordinatörlüğü Tıb.Tek.Fatma Türkan TAŞKIN Ekim 2012 KALİTE NEDİR? Kalite, kullanıma uygunluktur (Dr.J.M. JURAN) Kalite, ihtiyaçlara uygunluktur(p.b.crosby)

Detaylı

STRATEJİK AMAÇLARIN BELİRLENMESİ: STRATEJİK NİYET ANALİZİ

STRATEJİK AMAÇLARIN BELİRLENMESİ: STRATEJİK NİYET ANALİZİ STRATEJİK AMAÇLARIN BELİRLENMESİ: STRATEJİK NİYET ANALİZİ STRATEJİK NİYET HİYERARŞİSİ VİZYON-MİSYON AMAÇLAR-HEDEFLER STRATEJİLER, POLİTİKALAR, TAKTİKLER PLANLAR, PROGRAMLAR, BÜTÇELER VİZYON ve MİSYON VİZYON

Detaylı

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Dr. Hacer Güner Gören Esnek Üretim Sistemleri Esnek Üretim Sistemleri Bir esnek

Detaylı

KALİTE KAVRAMI VE KALİTENİN BOYUTLARI

KALİTE KAVRAMI VE KALİTENİN BOYUTLARI KALİTE YÖNETİMİ KALİTE KAVRAMI VE KALİTENİN BOYUTLARI Hizmet veya üründe kalite kavramı için farklı tanımlar kullanılmaktadır. En genel hâliyle ihtiyaçlara uygunluk (Crosby), ürün veya hizmetin değeri

Detaylı

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU Gerek üretim hattı için gereken malzeme ve hammaddeler, gerekse dağıtım için bekleyen tamamlanmış ürünleri genel olarak stok olarak tanımlamaktayız. Stoklar ekonomik gelişmenin

Detaylı

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER Bölüm 10 İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta

Detaylı

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN Dersle İlgili Konular Üretim Yönetimi Süreç Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Üretim Planlama ve Kontrolü Proje Yönetimi Kurumsal Kaynak Planlaması-ERP Kalite Yönetimi Modern

Detaylı

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ (PZL208U)

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ (PZL208U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ (PZL208U)

Detaylı

KALİTE FONKSİYON DAĞILIMI QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT (QFD)

KALİTE FONKSİYON DAĞILIMI QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT (QFD) KALİTE FONKSİYON DAĞILIMI QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT (QFD) Yaşar ERAYMAN YÜKSEL FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI SEMİNER MAYIS 2017 Giriş Kalite Fonksiyon Dağılımı (QFD), ürün

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi vturker@marmara.edu.tr 2.DERS İnsan Kaynakları Yönetiminin günümüz organizasyonları için önemi 21. YÜZYILDA REKABETİN DİNAMİKLERİ KÜRESELLEŞME

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 DEĞİŞİM OLGUSU

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 DEĞİŞİM OLGUSU İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 DEĞİŞİM OLGUSU 1.1. Değişim ve Önemi...5 1.2. Değişimin Tanımı...7 1.3. Değişimin Benzer Kavramlarla İlişkisi...10 1.4. Değişimin Nedenleri...12 1.5. Değişimin Çeşitleri...21 1.6. Değişimin

Detaylı

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM SPORDA STRATEJİK YÖNETİM 8.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 STRATEJİK YÖNETİM 2 STRATEJİ DEĞERLENDİRME VE KONTROL Stratejik yönetim sürecinin son evresi seçilen stratejinin değerlendirilmesi, değerlendirme

Detaylı

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Bilgi sistemi kavramı genellikle işletmelere yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle bilgi sisteminin amacını; yöneticilere teslim edilen ekonomik kaynakların kullanımına

Detaylı

PROJE YAPIM VE YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 09071067 ŞEYMA GÜLDOĞAN

PROJE YAPIM VE YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 09071067 ŞEYMA GÜLDOĞAN PROJE YAPIM VE YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 09071067 ŞEYMA GÜLDOĞAN İnsan kaynakları bir organizasyondaki tüm çalışanları ifade eder. Diğer bir deyişle organizasyondaki yöneticiler, danışmanlar,

Detaylı

KALİTE KAVRAMI ve UNSURLARI

KALİTE KAVRAMI ve UNSURLARI KALİTE KAVRAMI ve UNSURLARI Kalite, bir ürün veya hizmet ile ilgili özelliklerin, belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama derecesidir. Kalite Sözlüğü Kalite, genel olarak günlük konuşmalarda

Detaylı

2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L

2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L 2- PROJE YÖNETİMİ BİLGİ ALANLARI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L 10 TEMEL BILGI ALANı (PMI YAKLAŞıMı) Proje Entegrasyon Yönetimi Proje Kapsam Yönetimi Proje Zaman Yönetimi Proje Maliyet Yönetimi

Detaylı

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Pazarlama Nedir? Pazarlama: Müşteriler için değer yaratmayı, bunu tanıtma ve sunmayı; örgütün ve paydaşlarının yararına olacak şekilde müşteri

Detaylı

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz?

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz? Türkiye nin en popüler iş arama ve işe alma platformları olan yenibiriş.com da 1500, kariyer.net te ise 2000 e yakın İç Kontrol başlıklı ilan bulunmaktadır. İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere

Detaylı

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin

Detaylı

Neden Endüstri Mühendisliği Bölümünde Yapmalısınız?

Neden Endüstri Mühendisliği Bölümünde Yapmalısınız? Lisansüstü Eğitiminizi Neden Endüstri Mühendisliği Bölümünde Yapmalısınız? Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü, 1990 yılında kurulmuş ve ilk mezunlarını 1994

Detaylı

2014-2015 KAIZEN AKADEMİ EĞİTİM KATALOĞU

2014-2015 KAIZEN AKADEMİ EĞİTİM KATALOĞU 2014-2015 KAIZEN AKADEMİ EĞİTİM KATALOĞU KAIZEN EĞİTİM KATALOĞU İÇİNDEKİLER TABLOSU KALİTE YÖNETİM EĞİTİMLERİ... 2 A. Kalite Yönetim Sistemi Programı... 2 A1. ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemleri Bilgilendirme

Detaylı

KALİTE YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul ÇAVDAR

KALİTE YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul ÇAVDAR KALİTE YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul ÇAVDAR 1 KALİTE KAVRAMI YAKLAŞIMLARI Üstünlük yaklaşımı Ürün tabanlı yaklaşım Kullanıcı tabanlı yaklaşım Üretim tabanlı yaklaşım Değer tabanlı yaklaşım ÜSTÜNLÜK YAKLAŞIMI

Detaylı

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Balanced Scorecard DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Bu yöntemin ortaya çıkışı 1990 yılında Nolan Norton Enstitüsü sponsorluğunda gerçekleştirilen, bir yıl süren ve birçok şirketi kapsayan Measuring performance

Detaylı

KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMALARI

KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMALARI KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMALARI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KALİTE BİLGİLENDİRME TOPLANTISI Kalite İnsanların Yanlızca Çalışma Hayatı ile İlgili Değil, Tüm Yaşamlarıyla İlgili Bir konudur. Hidayet ŞAHİN TSE hisakys@gmail.com

Detaylı

Bölüm 6 - İşletme Performansı

Bölüm 6 - İşletme Performansı Bölüm 6 - İşletme Performansı Performans Kavramı Performans, genel anlamda amaçlı ve planlanmış bir etkinlik sonucunda elde edileni, nicel ya da nitel olarak belirleyen bir kavramdır. Performans Kavramı

Detaylı

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA SİSTEMLERİ YÖNETİMİ Hafta 1 Prof. Dr. İsmail Hakkı CEDİMOĞLU Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim"

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ Hafta 13 Yrd. Doç. Dr. Semra BORAN Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak

Detaylı

Kurumsal Uygulamalar ve Bilgi Teknolojileri Entegrasyonu

Kurumsal Uygulamalar ve Bilgi Teknolojileri Entegrasyonu Kurumsal Uygulamalar ve Bilgi Teknolojileri Entegrasyonu 20.12.2013 Kurumsal Bilgi Sistemleri Satış ve Pazarlama Bilgi Sistemleri Muhasebe ve Finans Bilgi Sistemleri İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi Üretim

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Şekiller Listesi... xvi Tablolar Listesi... xvii. Birinci Bölüm İŞLETMECİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR. Yrd. Doç. Dr.

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Şekiller Listesi... xvi Tablolar Listesi... xvii. Birinci Bölüm İŞLETMECİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR. Yrd. Doç. Dr. İÇİNDEKİLER Önsöz... iii Şekiller Listesi... xvi Tablolar Listesi... xvii Birinci Bölüm İŞLETMECİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR Yrd. Doç. Dr. Onur KÖPRÜLÜ Giriş... 1 1.1. Güdü, İhtiyaçlar ve Maslow un İhtiyaçlar

Detaylı

YÖNETİCİ YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME EĞİTİM PROGRAMI İÇERİĞİ

YÖNETİCİ YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME EĞİTİM PROGRAMI İÇERİĞİ YÖNETİCİ YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME EĞİTİM PROGRAMI İÇERİĞİ 2017 HEDEF KİTLE: Yöneticilik görevine yeni başlayanlar Yönetim pozisyonunda bulunanlar Şirket içi potansiyel yönetici adayları YÖNETİM DAVRANIŞI

Detaylı

Kurumsal Eğitimlerimiz

Kurumsal Eğitimlerimiz 2017 Kurumsal Eğitimlerimiz İçindekiler YÖNETİCİLİK ve YÖNETİM BECERİLERİ EĞİTİMLERİ... 11 Yöneticilik ve Liderlik Eğitimi... 11 Finansçı Olmayanlar için Finans Yönetimi Eğitimi... 12 Yönetimde Temel Yaklaşımlar

Detaylı

İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI

İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI 2014 İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI Açıklama Staj yapılan işletmelerde

Detaylı

E.G.O. Grubu Kurumsal İlkeleri

E.G.O. Grubu Kurumsal İlkeleri E.G.O. Grubu Kurumsal İlkeleri 1. Müşterimizin hizmetindeyiz! 2. Yenilikçi bir kültüre sahibiz ve gelecek için fikirlerimiz var 3. EGO nun en değerli varlığı biz çalışanlarıyız 4. Tüm iş faaliyetlerimizde

Detaylı

PERFORMANS YÖNETİM SÜRECİ

PERFORMANS YÖNETİM SÜRECİ PERFORMANS YÖNETİM SÜRECİ Performans yönetimi hangi yöntem ya da yaklaşımı içerirse içersin aşağıdaki evrelerden oluşur: Değerlendirmenin ilk evresi yöneticilerin bireyin performansını ölçmek için gerek

Detaylı

KIYASLAMA (Benchmarking)

KIYASLAMA (Benchmarking) KIYASLAMA (Benchmarking) Ortaya Çıkışı 1980 li yıllarda ABD li Xerox, satış fiyatları kendi maliyetlerinden daha düşük olan Japon firmalarıyla rekabet edebilmek için geliştirmiştir. Başarılı faaliyetleri

Detaylı

FONKSIYONLARA GÖRE IŞLETME

FONKSIYONLARA GÖRE IŞLETME FONKSIYONLARA GÖRE IŞLETME BILGI SISTEMLERI ÜNİTE 7 GİRİŞ İşletmelerin işlerini yürütebilmeleri için tedarikçileri, müşterileri, çalışanları, faturaları, ödemeleri, mal ve hizmetleri ile ilgili birçok

Detaylı