Hollanda da yeni olmak

Transkript

1 Hollanda da yeni olmak Mülteciler, aile oluşumu ve aile birleşimi kapsamında Hollanda ya gelmiş olan herkes Hollanda ya hoş geldiniz! Hollanda ya geldiğiniz zaman ayarlamanız gereken şeylerin neler olduğunu bu broşürde bulabilirsiniz Örneğin ikamet ettiğiniz belediyeye gitmeniz gerekli olduğunu. Çalışma hakkında da bilgi vardır Kurallar hakkında. Ve ters giden bir şey olduğunda ne yapabileceğiniz hakkında. Hollanda da bizim alışkın olduğumuz şeyler hakkında da bilgi bulabilirsiniz Birbirimizle nasıl geçindiğimiz hakkında. İnternete de bakabilirsiniz Genellikle internette ek bilgi vardır. Metnin devamında hangi web sitelerinde ek bilgi bulabileceğiniz yazılıdır. Bazen kendi dilinizde bir web sitesine rastlayabilirsiniz. Ama her zaman değil. Web siteleri genellikle İngilizcedir.

2 Neleri ayarlamanız gerekir? Belediyeye gideceksiniz Hollanda ya gelir gelmez gitmelisiniz 5 gün içinde gitmelisiniz. Burada yaşayacağınızı söyleyeceksiniz. Belediye adınızı bilgisayara kaydeder. Biz buna inschrijven (kaydını yaptırmak) diyoruz. Aileniz de sizinle birlikte gelmelidir Hollanda da yaşamaya gelen aile bireylerinizin hepsi sizinle birlikte gelmeli. Yani eşiniz ve çocuklarınız. Belgelerinizi yanınızda götürmelisiniz Herkesin bir pasaportu olmalı. Veya başka bir kimlik belgesi (identiteitskaart). Belgelerin geçerli olması gereklidir. Hollanda daki evinize ait bir kontrat. Kira kontratı veya satış kontratı. Bir başkasının yanında mı yaşıyorsunuz? o Bu kişi sizin onun yanında yaşadığınıza dair bir mektup yazmalıdır. o Bu kişi mektubu imzalamalıdır. o Giderken yanınızda bu kişinin pasaportunun veya kimlik belgesinin bir fotokopisini de götürmelisiniz. Diğer belgeleri sonradan götürebilirsiniz Belediye genellikle sizden doğum belgelerini de ister. Yani size ve çocuklarınıza ait olan doğum belgelerini. Bu belgelerin Hollandacaya çevirisini yaptırmalısınız. Çeviri sadece iyi bir çevirmen tarafından yapılabilir. Böyle kişilere yeminli çevirmen denir. Belediye size bir numara verecektir Bu numaraya Burgerservicenummer (BSN/Kişiye Özgü Sicil Numarası) denir. Bu numaraya sıkça ihtiyacınız olacaktır: Örneğin çalışmak için veya hastaneye gitmeniz gerektiğinde. Taşınacağınızı belediyeye bildirmelisiniz Başka bir ülkeye mi taşınıyorsunuz? O halde bunu kendi belediyenize bildirmelisiniz. Hollanda içinde başka bir belediyeye mi taşınıyorsunuz? O halde bunu diğer belediyeye bildirmelisiniz. Uyum sağlamanız gereklidir (inburgeren) Uyum sağlamak Hollanda yı tanımak demektir Hollandaca öğreneceksiniz. Hollanda hakkında daha fazla şey. Ve birbirimizle nasıl geçindiğimiz. Böylelikle daha hızlı bir şekilde aramıza katılabilirsiniz. Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için bakınız: Veya şu numarayı arayınız: yıl içinde uyum sağlamış olmanız gerekmektedir Diploma almanız şarttır. Bunun için 3 yıl süreniz var. Bu süre oturum iznini aldığınız günden itibaren başlar. Okur-yazar değil misiniz? O halde 5 yıl süreniz var. Size DUO dan bir mektup gönderildi bile. DUO, Hollanda da uyum kurslarını düzenleyen kurumdur. 2 Hollanda da yeni olmak

3 Hollanda da yaşamak hakkında neleri bilmeniz gereklidir? Kim olduğunuzu kanıtlayın Dikkat! Uyum sağlamakta başarılı olamamak için geçerli bir nedeniniz mi var? Veya zaten Hollandaca konuşuyor musunuz? O halde adresine bakınız. Bu web sitesinde ne yapmanız gerektiği yazılıdır. Kendiniz bir kurs seçeceksiniz Hollandacayı kendiniz öğreneceksiniz. Bir kitap, CD veya DVD veya internet aracılığıyla. Siz kursu mu tercih ediyorsunuz? O halde adresine bakınız. Bu adreste eğitiminize veya mesleğinize uygun bir kurs seçiniz. Örneğin sitesini seçebilirsiniz. Bu site ücretsizdir. Kurs için borç alabilirsiniz DUO dan borç almak mümkündür. Para sizin şahsınıza verilmeyecektir. DUO katılacağınız kurs ve sınav ücretlerini ödeyecektir. Diğer kurslar için de borç alabilirsiniz. Örneğin okuma-yazma öğrenme kursları vb. İltica talebi kabul edilmiş bir mülteci misiniz ve tanınan süre içinde uyum kursunu tamamladınız mı? O halde bir şey ödemenize gerek yoktur. Geciktiniz mi? O halde parayı ödemek zorundasınız. Bu durumda faizini de ödemelisiniz. Aile oluşumu veya aile birleşiminden dolayı mı buradasınız? Bu takdirde bazı durumlarda borç alabilirsiniz. Parayı her halükarda geri ödemek zorundasınız. Ve her halükarda faizini de ödemeniz gerekir. Belgeleriniz her zaman yanınızda olmalıdır Pasaport, ehliyet veya kimlik kartı. Belgelerin geçerli olması gereklidir. Dikkat! Belgelerinizi hiç kimseye bırakmayınız; patronunuza dahi (işvereniniz veya bir geçici istihdam bürosu). Devlet için şifreniz: DigiD (E-devlet şifresi) Devlete ait bir web sitesinde bir şey mi düzenlemek istiyorsunuz? O halde bir isim ve şifreye ihtiyacınız olacaktır. Biz buna DigiD diyoruz. Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: nl. DigiD ye başvurabilmeniz için bir BSN e (Kişiye Özgü Sicil Numarası) ihtiyacınız olacaktır. Ev kiralamak Farklı yollardan bir ev kiralayabilirsiniz Hollanda da evini kiraya veren 2 çeşit ev sahibi vardır: Kişi veya şirketler: evini serbest piyasa üzerinden kiraya veren ev sahipleri. Borçlanma başvurusunu internetten yapabilirsiniz adresine gidiniz. Mijn inburgering üzerine tıklayınız. DigiD (E-devlet şifresi) kullanarak giriş yapınız. Bu broşürün devamında DigiD hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir. Hollanda da yeni olmak 3

4 Kiraya veren kuruluşlar: Konut kurumları. Konut kurumlarından ev kiralamak genellikle daha ucuza gelir. Çeşitli kiralık ev seçenekleriniz vardır Kirası 681,02 üzerinde olan evler (serbest piyasa kiralık evleri) veya kirası 681,02 altında olan evler (Sosyal kiralık evler) için bazı kurallar vardır: En az 18 yaşında olmalısınız. Belediye burada ikamet ettiğinizi biliyor olmalıdır Geçerli bir oturum izniniz olmalıdır Tek başına mısınız? O halde yıllık brüt kazancınız en fazla olmalıdır 2 veya daha fazla kişi misiniz? O halde yılda toplam en fazla brüt kazancınız olmalıdır Ev kiraladığınız zaman bazı hallerde devletten para yardımı alabilirsiniz: huurtoeslag (Kira Yardımı) Kiranız size çok mu fazla geliyor? Bu durumda kazancınızın ne kadar olduğu önemlidir. Huurtoeslag (Kira Yardımı) başvurusunda bulunabilirsiniz. Huurtoeslag (Kira Yardımı) sadece sosyal evler için geçerlidir. Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: Veya şu adrese bakınız: www. huurcommisie.nl. Bu adreslerde ödeyeceğiniz kiranın miktarı ile ilgili bilgi bulabilirsiniz. Her belediyenin kendi kuralları vardır Belediyeniz hakkında daha fazla bilgi mi istiyorsunuz? Örneğin araç park yerleri veya çöp konularında mı bilgiye ihtiyacınız var? O halde belediyeye telefon açınız veya şahsen belediyeye gidiniz. Veya web sitesine de bakabilirsiniz. Belediyeye ödeme yapmalısınız Örneğin kanalizasyon, çöp ve eviniz için. Ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini öğrenmek için belediyeye başvurunuz veya web sitesine bakınız. Çöple ilgili kurallara uymalısınız Her belediyenin çöp ile ilgili kuralları vardır. Örneğin: Kabukları (meyve, sebze kabukları) ayrı bir çöpe koymalısınız. Kuralların neler olduğunu bilmeyi istiyor musunuz? O halde belediyeye telefon açınız veya şahsen gidiniz. Veya web sitesine de bakabilirsiniz. Belgelerinizi beraberinizde götürmeniz gerekir Çalışmaya mı başlayacaksınız? O halde işvereniniz sizden belgelerinizi isteyecektir: pasaport veya kimlik belgesi. İşveren bunun bir fotokopisini çeker. İşvereninizden bir maaş alıyorsunuz Maaşınız üzerinden vergi ödemeniz gerekir. İşvereniniz bunun bir kısmını öder. İşvereninizden maaşınızın dökümünün yazılı olduğu bir belge alırsınız. Bunun üzerinde işvereninizin sizin için ne kadar vergi yatırdığı yazılı olur. Bu belgeye maaş bordrosu denir. İşvereniniz brüt ücret öder, sizin elinize net maaşınız geçer. Kazandığınız para için vergi ödemek zorundasınız Vergi Dairesine ne kadar para kazanmış olduğunuzu bildirmeniz gerekir. Konu geçen yıl kazandığınız paradır. Bu bildirimi her yıl 1 Nisan tarihinden önce yapmış olmanız gerekir. Buna Vergi Dairesine beyanda bulunma denir. Bazı hallerde fazladan para ödemeniz gerekir. Bazen de para geri alırsınız. Ayrıntılı bilgi için ye bakınız. Veya şu numarayı arayınız: İşvereninizin kurallara uyması gereklidir Birçok işyeri için kurallar geçerlidir: Buna CAO (toplu is sözleşmesi) denir. CAO da aldığınız maaş ve tatil parası miktarı yazılıdır. İş yerinin bir CAO su yok mu? O halde kanunlarda alabileceğiniz asgari ücretin ve asgari tatil parasının ne kadar olduğu tespit edilmiştir. Buna yasal asgari ücret denir. Ayrıntılı bilgi için: veya www. inspectieszw.nl İşvereniniz kurallara uymuyorsa bunu bildirebilirsiniz İşvereninizle aranızda bir kontrat vardır: Asgari ücretten daha az mı kazanıyorsunuz? Bu durumu SZW (Sosyal İşler ve İstihdam İmkânları) Teftiş Kurulu na bildiriniz. Ayrıntılı bilgi için: ye bakınız veya şu numarayı arayınız: CAO da tespit edilmiş olandan daha az mı kazanıyorsunuz? Ve bir sendika üyesi misiniz? O halde sendikaya CAO da yazılı olandan daha az kazandığınızı bildirin. Bu broşürün devamında sendikalar hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Geçici bir işte çalışıyorsanız: Hollanda da çalışma Çalışabilmek için bir Burgerservicenummer a (Kişiye Özgü Sicil Numarası)ihtiyacınız olacaktır Burgerservicenummer (BSN/Kişiye Özgü Sicil Numarası) belediye tarafından verilir. Ayrıntılı bilgi için: www. burgerservicenummer.nl ve Bazen iş aramak için yardım alabilirsiniz Werkplein (İş ve İşçi Bulma İşbirliği Platformu) gidebilirsiniz. Werkplein in nerede olduğunu bilmek ister misiniz? Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: Bir geçici istihdam bürosuna da gidebilirsiniz. 4 Hollanda da yeni olmak

5 CAO da tespit edilmiş olandan daha az mı alıyorsunuz? Bunu SNCU ya bildiriniz (Geçici İşçiler için CAO nun Uygulanması Vakfı). Ayrıntılı bilgi için: ye bakınız veya şu numarayı arayınız: Müsaade edilenden daha fazla çalışamazsınız Haftada 48 saatten daha fazla çalışmazsınız. Bazı hallerde biraz daha fazla çalışmanız mümkündür. Günde 10 saatten daha fazla çalışamazsınız. Ancak bazı hallerde biraz daha fazla çalışmanız mümkündür. Gece mesaisi haftada 40 saatten daha fazla olamaz. Mola vermeniz gerekir. adresine bakınız. Çok fazla çalışmaya mı mecbur tutuluyorsunuz? Bu durumu SZW (Sosyal İşler ve İstihdam İmkânları) Teftiş Kurulu na bildiriniz. Ayrıntılı bilgi için: Veya şu numarayı arayınız: İş yerinizin güvenli olması gerekir İşvereniniz çalışma ortamınızın güvenli ve sağlıklı olmasını sağlamak zorundadır. Tehlikeli bir işte mi çalışıyorsunuz? O halde işvereninizin bazı şeyler ayarlaması gerekmektedir: Örneğin iş kıyafetleri veya bir kask sağlamak gibi. Bunların bedelini sizin ödemeniz gerekmemektedir. Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: İş yeriniz güvenli değil mi? O halde bu durumu SZW (Sosyal İşler ve İstihdam İmkânları) Teftiş Kurulu na bildiriniz. Ayrıntılı bilgi için: www. inspectieswz.nl Veya şu numarayı arayınız: Dikkat! Bazen kötü bir işverenle karşı karşıya kalabilirsiniz: işvereniniz sizi sömürüyor olabilir. Nereye, ne için imza attığınıza dikkat ediniz. İşvereniniz sizi sömürüyor mu? Bu durumu SZW (Sosyal İşler ve İstihdam İmkânları) Teftiş Kurulu na bildiriniz. Ayrıntılı bilgi için: Veya şu numarayı arayınız: Kim olduğunuzu kimsenin bilmemesini istiyorsanız, Anonim Suç Bildirimi Hattı nın numaralı telefonunu arayabilirsiniz. İşsiz kaldığınızda belki para alabilirsiniz Buna bir işsizlik ödeneği veya WW denir. Aşağıdaki şartlar doğrultusunda ödenek alırsınız: Son 36 haftanın en az 26 sında çalışmış olmanız gerekir. Başka bir iş aramanız gerekir. Ayrıntılı bilgi için Hasta olduğunuzda belki para alabilirsiniz İşinizde kontratlı mı çalışıyorsunuz? O halde işvereniniz maaşınızın en az %70 ni öder. Genellikle ilk iki gün için bir şey almazsınız. Kazancınız çok mu? O halde maksimum günlük ücretinizin %70 ni alırsınız. Kontratlı bir işiniz yok mu? O halde de para alırsınız. Ne kadar olduğu ilgili kanunda yazılıdır. Buna Hastalık Yasası denir. Ayrıntılı bilgi için: Hastalığınız çok uzun sürdüğünde para alabilirsiniz 2 yıldan daha uzun süredir hasta mısınız? O halde UWV (İşçi Sigortaları İcra Enstitüsü) bir ödenek hakkınızın olup olmadığına bakar. Bu ödeneğe WIA (Çalışma Kapasitesine göre Gelir Yasası Ödeneği) denir. Ayrıntılı bilgi için: Bir iş yeri açabilirsiniz Bilgi için Ticaret Odasına gidiniz. Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: Bir sendikaya üye olabilirsiniz Sendikalar size yardım için vardır; örneğin işvereninizle aynı görüşte olmadığınız konularda. Veya işinizle ilgili yeni anlaşmalar yapılacağı zaman. Vergi ve diğer problemler konusunda da yardımcı olurlar. Başlıca sendikalar şunlardır: FNV ( CNV ( Hastane, doktor ve diğer bakım hizmetleri Acil durumlarda: 112 Tehlike durumunda 112 numaralı telefonu arayabilirsiniz. Bu numara itfaiye, polis veya ambulans içindir. Her zaman bakım görebilirsiniz Sağlığınızla ilgili problemleriniz mi var? O halde önce aile hekimine gitmelisiniz. Aile hekiminiz sorunla ilgilenir. Buna ilk aşama yardım denir. Diğer örnekler: diş hekimi, sosyal danışman veya fizik tedavi uzmanı. Hastanedeki bir uzman doktora mı gitmek istiyorsunuz? Bu ancak ilk aşamanın bunu uygun bulmasından sonra olabilir. Buna sevk etmek denir. Sevkiniz yok mu? O halde tüm masrafları kendiniz ödersiniz. Başka tür problemleriniz mi var? O halde ilk önce bir sosyal danışmana gidersiniz. Örneğin: Bu görevliler ev ve okulla ilgili sorularınıza yardımcı olurlar. Ayrıntılı bilgi için belediyeye danışınız. Yılda 350 kendiniz ödersiniz Sağlık sigortanız tüm masrafları karşılamaz. Kendiniz 350 ödersiniz. Buna eigen risico (katkı payı) denir. Aile hekiminin masrafları için eigen risico ödemezsiniz. Aile hekimi tedaviyi yapabilecekken siz gene de bir hastaneye mi gittiniz? O halde uygulanan tedavinin masrafını kendiniz ödersiniz Çocuk sahibi olmak ve çocuk yetiştirmek Doğumu belediyeye bildirmelisiniz Bebeğinizin doğduğu yerin belediyesine gitmelisiniz. 3 gün içinde belediyeye gitmiş olmanız gerekmektedir. Belgeleri yanınızda götürünüz: Pasaport veya kimlik kartı. Bebeğinize bir Burgerservicenummer (BSN/Kişiye Özgü Sicil Numarası) verilecektir yılından itibaren doğumları internet üzerinden de bildirebilirsiniz. Bağlı olduğunuz belediyenin web sitesine bakınız. Çocuğunuz olduğunda size yardım edilir 4 yaşından küçük bir çocuğunuz mu var? O halde kaldığınız semtin görevli hemşiresi size bir mektup gönderir. Bu hemşire bir consultatiebureau da (anne ve çocuk sağlığı danışma merkezi) çalışmaktadır. Orada çocuğunuzun sağlık durumu, çocuğunuzun büyümesi ve öğrenmesi ile ilgilenirler. Ayrıca Hollanda da yeni olmak 5

6 sorduğunuz konularda da size yardımcı olurlar. Çocuk yetiştirme konusunda yardım da alabilirsiniz Neredeyse tüm belediyelerde bir Çocuk, Ergen ve Aile Merkezi(CJG) bulunur. Buralarda çocuk yetiştirme konusundaki tüm sorularınıza cevap verilebilir. Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: Çocuğunuz hastalıklara karşı aşılanır Aşılanacak çocuklar 12 yaş altı çocuklardır. Aşılar tehlikeli hastalıklara karşı koymak içindir. Örneğin difteri, boğmaca, kızamık ve tetanos vb. Aşılar ücretsizdir. Çocuk bakımı için yaptığınız masraf karşılığı belki size para verilebilir. Buna kinderopvangtoeslag (Çocuk Yuvası Yardımı) denir. Ayrıntılı bilgi için: veya nl/onderwerpen/kinderopvang. Haklar ve yardım konusunda bilmeniz gerekenler Hollanda da evrensel insan hakları geçerlidir. Her şahıs ne yapacağına kendisi karar verir (kendi yazgısını belirleme hakkı). Hiçbir durumda baskıya izin verilmez. Hiçbir durumda şiddete izin verilmez. Kadın ve erkeklere eşit muamele yaparız Hollanda da kadın ve erkeklerin hak ve yükümlülükleri eşittir. Aynı işi yapan kadın ve erkeğin eşit ücret alması gerekir. Aşılarla ilgili size bir mektup gönderilecektir Çocuğunuzun aşıları consultatiebureau da (anne ve çocuk sağlığı danışma merkezi) veya GGD (Belediye Sağlık Örgütü) yapılır. Ayrıntılı bilgi için belediyeye başvurunuz veya şu adrese bakınız: Rijksvaccinatieprogramma/ National_Immunisation_Programme. Çocuklarınızın okula gitmesi zorunludur Çocuklarınız 4 yaşından itibaren okula gitmelidirler. Eğitim zorunluluğu 18 yaşına kadardır. Çocuklarınızın bir diplomasının olması önemlidir. Ayrıntılı bilgi için: www. rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht. Siz çalışırken çocuklarınıza bakılabilir yaş arası: Çocuk yuvası yaş arası: Anaokulu öncesi oyun yuvası yaş arası: Okul sonrası çocuk yuvası Çocuklara bakım ücrete tabidir. Çocuğunuza Hollandacayı öğrenmesi için daha fazla ilgi gösterilebilir. Bu çocuk yuvasında veya anaokulu öncesi oyun yuvasında yapılabilir. Ayrıntılı bilgi için belediyeye başvurunuz. Kiminle evleneceğinize kendiniz karar verirsiniz İnsanları evlenmeye mecbur tutmak yasaktır. Bir başkasını evlenmeye mi zorluyorsunuz? O halde hapse girebilirsiniz. Bir başkası sizi evlenmeye mi zorluyor? O halde yardım isteyebilirsiniz: Tehlike mi var? 112 yi arayın. Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı: Çocuk Yardım Hattı: Veya şu adreslere bakınız: www. alsniemandietsweet.nl, www. chatmetfier.nl. Homoseksüel veya lezbiyen olabilirsiniz Hollanda da herkes eşittir. Yani bir homoseksüel veya lezbiyen olmanız fark etmez. Başkaları farklı mı düşünüyor? Ve konuşacak kimseniz yok mu? O halde yardım isteyebilirsiniz: Veilige Haven Amsterdam: content.php Veilige Haven Oost: Kimse size ayrımcılık yapamaz Başka bir yerden geldiğiniz için veya ten renginiz farklı olduğu için hiç kimse size başkalarından ayrı bir muamele yapamaz. 6 Hollanda da yeni olmak

7 Biz buna ayrımcılık yapmak diyoruz. Size ayrımcılık mı yapılıyor? O halde bunu bildirebilirsiniz: Anti Discriminatie Bureau (Ayrımcılıkla Mücadele Kurumu). Bakınız: Şu adrese bakınız: discriminatie/aangifte-doen-van-discriminatie Kızların sünnet edilmesi yasaktır Kızların sünnet edilmesi yasaktır. Kızların sünnet edilmesi cezayı getiren suçtur: Kızların sünnet edilmesi ağır çocuk istismarıdır. Kızların sünnet edilmesine yardım edilmesi suçtur. Kız çocuklarının sünnetini AMK ya (Çocuk İstismarı Destek ve İhbar Merkezi ) veya polise bildirebilirsiniz. Sünneti yapan kişi Hollanda da ikamet etmiyor veya kız başka bir ülkede sünnet edilmiş bile olsa bildirimde bulunabilirsiniz. Kendiniz mi sünnet edildiniz? Bunun için hiçbir zaman ceza almazsınız Yardım da isteyebilirsiniz. Örneğin bir doktordan. Bu broşürü başka bir dilde mi okumak istiyorsunuz? Bu konuyla ilgili bilgi için bakınız: veya Hollanda da yeni olmak 7

8 More information More information: Ministry of Social Affairs and Employment Postbus LV Den Haag Maart 2014 S Turks Fotografie: