MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU

Transkript

1 T.C. MERSİN VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU HAZIRLAYAN: ÇED VE İZİN ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ MERSİN

2 ÖNSÖZ Mersin ilimiz 321 km. kıyı bandı, görülmeye değer tarihi ve turistik yerleri, endemik kültürleri, konuksever hoşgörülü halkı, ticari limanı ve lojistik alanları ile sanayisi bütünleşmiş Akdeniz incisi güzel bir ilimizdir. Bununla birlikte, ortaya çıkan atıkların bertarafı, yeni atık depolama alanları, atıksu arıtıma tesisleri, duyarlı sanayicisi ile çarpık kentleşmeyi önlemek ve gelecek kuşaklara daha güzel yarınlar vermek için uğraş veren altyapı hizmeti sorumlusu Belediyelerimiz ile de övgüye layık bir ilimizdir. Gerek katı atık depolama alanları ve gerekse atıksu arıtma tesisi yapımları ile alınan önlemler meyvelerini vermiş ve daha yaşanabilir bir çevre oluşmuştur. Yapılan denetimler ve alınan önlemler en kısa şekilde kendini göstermiş ve ilimiz bir yatırım ili halini almış ve yeni yatırımlar ile de ekonomisi canlanarak gerek ulusal ve gerekse de uluslararası düzeyde hak ettiği yeri almıştır. Daha nice güzel yarınlarda buluşmak dileğiyle Mersin 2013 Yılı Çevre Durum Raporu nun hazırlanmasında emeği geçen tüm kamu kurum/kuruluşlarına şükranlarımızı arz ederiz. Yılmaz ŞAHİN Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdür V. 2

3 İÇİNDEKİLER Sayfa GİRİŞ 13 A. Hava 16 A.1. Hava Kalitesi 16 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar 16 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar 17 A.4. Ölçüm İstasyonları 20 A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü 21 A.6. Gürültü 24 A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar 25 A.8. Sonuç ve Değerlendirme 25 Kaynaklar 25 B. Su ve Su Kaynakları 26 B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli 26 B.1.1. Yüzeysel Sular 26 B Akarsular 26 B Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar 29 B.1.2. Yeraltı Suları 37 B Yeraltı Su Seviyeleri 40 B.1.3. Denizler 41 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi 42 B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu 42 B.3.1. Noktasal kaynaklar 42 B Endüstriyel Kaynaklar 42 B Evsel Kaynaklar 42 B.3.2. Yayılı Kaynaklar 42 B Tarımsal Kaynaklar 42 B Diğer 42 B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri 42 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu 42 B Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti 42 B Yeraltı su kaynaklarından kullanılma su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti 45 B İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb. 45 B.4.2. Sulama 45 B Sulama salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı 45 B Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı 45 B.4.3. Endüstriyel Su Temini 45 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı 45 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı 45 B.5. Çevresel Altyapı 46 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nufus 46 3

4 İÇİNDEKİLER Sayfa B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı leri 52 B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama leri 52 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması 52 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü 52 B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar 52 B.6.2. Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı 53 B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar 53 B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği 53 B.7. Sonuç ve Değerlendirme 53 Kaynaklar 53 C. Atık 54 C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf leri) 54 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları 95 C.3. Ambalaj Atıkları 95 C.4. Tehlikeli Atıklar 99 C.5. Atık Madeni Yağlar 111 C.6. Atık Pil ve Akümülatörler 112 C.7. Bitkisel Atık Yağlar 114 C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller 115 C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) 115 C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar 116 C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar 116 C.12. Tehlikesiz Atıklar 116 C Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları 116 C Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül 116 C Atıksu Arıtma i Çamurları 116 C.13. Tıbbi Atıklar 118 C.14. Maden Atıkları 120 C.15. Sonuç ve Değerlendirme 120 Kaynaklar 120 Ç. Kimyasalların Yönetimi 120 Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar 120 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme 120 Kaynaklar 120 D. Doğa Koruma ve Biyolojik Çeşitlilik 121 D.1. Ormanlar ve Milli Parklar 121 D.2. Çayır ve Mera 123 D.3. Sulak Alanlar 123 D.4. Flora 124 D.5. Fauna 124 D.6. Tabiat Varlılarını Koruma Çalışmaları 124 4

5 İÇİNDEKİLER Sayfa D.7. Sonuç ve Değerlendirme 135 Kaynaklar 135 E. Arazi Kullanımı 136 E.1. Arazi Kullanım Verileri 136 E.2. Mekânsal Planlama 138 E.2.1. Çevre Düzeni Planı 138 E.3. Sonuç ve Değerlendirme 139 Kaynaklar 139 F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 140 F.1. ÇED İşlemleri 140 F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 141 F.3. Sonuç ve Değerlendirme 141 Kaynaklar 141 G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları 142 G.1. Çevre Denetimleri 142 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi 147 G.3. İdari Yaptırımlar 148 G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları 149 G.5. Sonuç ve Değerlendirme 149 Kaynaklar 149 H. Çevre Eğitimleri 150 I. İl Bazında Çevresel Göstergeler Genel Nüfus Sanayi İklim Değişikliği Hava Kalitesi Su-Atıksu Arazi Kullanımı Tarım Orman Balıkçılık Altyapı ve Ulaştırma Atık Turizm 174 EK-1: İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Araştırma Formu 177 5

6 ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa Çizelge A.1 - Hava Kalite İndeksi Karşılaştırma Tablosu 16 Çizelge A.2 - Mersin ilinde 2013 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların 16 Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler Çizelge A.3 - Çamlıyayla ilçemizde 2013 Yılında Evsel Isınmada kullanılan Katı 16 Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler Çizelge A.4 - Mersin İlinde 2013 Yılında Sanayide kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, 17 Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler Çizelge A.5 - Çamlıyayla 2013 Yılında Kullanılan Fueloil Miktarı 17 Çizelge A Yılı Mersin İlindeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç 17 Sayısı Çizelge A.7 - Mersin ilindeki Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen 19 Parametreler Çizelge A.8 - Mersin ilinde 2013 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama 21 Değerleri ve Sınır Değerin Aşıldığı Gün Sayıları Çizelge A.9 - Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (Rapor Yılı) 21 Yılında Hava Kalitesi Sınır Değerleri Çizelge B.1 - Çamlıyayla İlçemizim Akarsuları 26 Çizelge B.2 - Mersin ilinin Akarsuları 16 Çizelge B.3 - Mersin ili Su Toprak Kaynakları ve HE Potansiyeli 30 Çizelge B.4 - Mersin ilinin Yeraltı ve Yerüstü Su Potansiyeli 38 Çizelge B.5 - Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Yüzey ve Yeraltı Sularında Tarımsal 38 Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği ile İlgili Analiz Sonuçları Çizelge B.6- Çamlıyayla İlçemizin Yeraltı Suyu Potansiyeli 39 Çizelge B.7- Mersin İlinin Yeraltı Suyu Potansiyeli 39 Çizelge B.8 - Mersin ilinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma lerinin Durumu 50 (MESKİ Genel Müdürlüğü) Çizelge B.9- Mersin ilinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma lerinin Durumu 51 (ÇŞİM) Çizelge B.10 - Mersin ilinde 2013 Yılı OSB lerde Atıksu Arıtma lerinin Durumu 52 Çizelge C.1 - Katı Atık Düzenli Depolama Sahasının Yerleşim Alanlarına Uzaklığı 55 Çizelge C.2 - Mersin ilinde 2013 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve 66 Birliklerce Yönetilen Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu Çizelge C.3 - Mersin ilinde 2013 Yılı İl/İlçe Belediyelerde Oluşan Katı Atıkların 67 Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Kapasiteleri Çizelge C.4 - Mersin ilinde 2013 Yılında Belediye, Birlik, Özel Sektör Tarafından 68 Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve i Kapasiteleri Çizelge C.5 - Mezitli İlçemizde 2013 yılı İçinde Toplanan Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu 69 6

7 Çizelge C.6 - Mezitli İlçemizde 203Yılında Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma 70 ve Bertaraf Yöntemleri ve Kapasiteleri Çizelge C.7 - Tarsus İlçemiz 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik 71 Sonuçları Çizelge C.8 - Mersin İlinde 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik 71 Sonuçları Çizelge C.9 - Akdeniz İlçesi 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik 72 Sonuçları Çizelge C.10 - Toroslar İlçesi 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik 72 Sonuçları Çizelge C.11 - Mezitli İlçesi 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik 73 Sonuçları Çizelge C.12 - Mersin ilinde 2013 Yılında Sanayi lerinde Oluşan Tehlikeli 76 Atıklarla İlgili Veriler Çizelge C.13 - Mersin ilinde Atık Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları 86 Çizelge C.14 - Mersin ilinde 2013 Yılı İçin Atık Madeni Yağlarla İlgili Veriler 87 Çizelge C.15 - Mersin ilinde 2013 Yılında Oluşan Akümülatörlerle İlgili Veriler 88 Çizelge C.16 - Mersin ilinde Yıllar İtibariyle Atık Akü Kazanım Miktarı 88 Çizelge C.17 - Mersin ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı 88 Çizelge C.18 - Mersin ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı 88 Çizelge C.19 - Mersin ilinde Taşıma Lisanslı Araçların Yıllara Göre Gelişimi 88 Çizelge C.20 - Tarsus ilçemizde 2013 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler 89 Çizelge C.21 - Mersin ilinde Mersin Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler 89 Çizelge C.22 - Mersin ilinde Yılları Arasında Bitkisel Atık Yağ Taşıma 89 Lisanslı Araç Sayısı Çizelge C.23 - Mersin ilinde 2013 Yılında Oluşan Ömrünü Tamamlamış Lastikler İle 90 İlgili Veriler Çizelge C.24 - Mersin ilinde Geri Kazanım lerine ve Çimento Fabrikalarına 90 Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları Çizelge C.25 - Tarsus ilçemizde 2013 Yılı AEEE Toplanan ve İşlenen Miktarlar 91 Çizelge C Yılında Mersin İli Sınırları İçerisindeki Belediyelerden Toplanan 94 Tıbbi Atıklar Çizelge C.27 - Mersin ilinde Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı 94 Çizelge C.28 - Tarsus İlçemizdeki Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı 95 Çizelge D.1 - İlimiz Orman Varlığı 96 Çizelge D.2 - Ağaç Türleri İtibariyle Orman Varlığı 97 Çizelge E.1 - İlin Arazi Varlığı 111 Çizelge E.2 - Tarım Arazisin Dağılımı 111 Çizelge F.1 - Mersin ilinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından Mersin Yılı 115 İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı Çizelge F.2 - Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi Sayıları 116 7

8 Çizelge G.1 - Çizelge G.2 - Çizelge G.3 - Çizelge G.4 - Çizelge G.5 Çizelge G.6 Tarsus İlçemizde 2013 Yılında Tarsus Belediyesi Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı Tarsus Belediyesine 2013 Yılında Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları Tarsus İlçemizde 2013 Yılında Belediyemiz Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı

9 GRAFİKLER DİZİNİ Sayfa Grafik A.1- Mersin ilinde Mersin İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama 20 Değer Grafiği Grafik A.2 - Mersin ilinde Mersin İstasyonu SO2 Parametresi Günlük Ortalama 20 Değer Grafiği Grafik A.3 - Mersin ilinde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin 24 Dağılımı Grafik A.4 - Akdeniz İlçesinde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan 25 Şikayetlerin Dağılımı Grafik B.1 - Mersin ilinde 2013 Yılı Mavi Bayrak Almış Plaj ve Marinaların Sayısı 41 Grafik B.2 - Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma 43 Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı Grafik B.3 - Mersin ilinde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu 44 Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı Grafik B.4 - Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun 46 Belediye Nüfusuna Oranı Grafik B.5 - Mersin ilinde 2013 Yılında Endüstrinin Kullandığı Suyun Kaynaklara 47 Göre Dağılımı Grafik C.1 - Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama ine 60 Kabul Edilen Katı Atıkların Analiz Sonucu Grafik C.2 - Mersin Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Alanı 2. Lot Taban 61 Geçirimsizlik Sistemi Grafik C.3 - Tarsus İlçemizdeki 2013 Kış yılı Atık Kompozisyonu 64 Grafik C.4 - Tarsus İlçemizdeki 2013 Yaz yılı Atık Kompozisyonu 64 Grafik C.5 - Mezitli İlçemizdeki 2013 yılı Atık Kompozisyonu 73 Grafik C.6 - Mersin ilinde Yılı Kayıtlı Ambalaj Üreticisi Ekonomik 74 İşletmeler Grafik C.7 - TABS Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi 75 Grafik C.8 - Mersin ilinde Atık Yağ Toplama Miktarları 86 Grafik C.9 - Tarsus İlçemizde 2013 yılı Atıksu Arıtma Çamurunun Yönetimi 92 Grafik C yılı Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama 93 Alanında Depolanan Arıtma Çamuru Miktarları Grafik E.1 - Tarsus ilçemizin 2013 Yılı Arazi Kullanım Durumu 112 Grafik F.1 - Mersin ilinde 2013 Yılı ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel 115 Dağılımı Grafik F.2 - Mersin ilinde 2013 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin 116 Sektörel Dağılımı Grafik G.1 - Tarsus Belediyesi Çevre Kontrol Ofisi Denetim Verileri 117 Grafik G.2 - Tarsus Belediyesi Denetim İçin Alınan Gıda ve Su Numune Verileri 118 Grafik G.3 - Tarsus Belediyesi İçme Suyu Denetimi İçin Alınan Su Numune Verileri 118 9

10 Grafik G.4 - Grafik G.5 - Grafik G.6 - Grafik G.7 Grafik G.8 - Grafik G.9 - Grafik G.10 - Tarsus Belediyesi İçme Suyu Kontrolü İçin Mersin İl Halk Sağlığı Laboratuvarına Gönderilen Su Numune Verileri Mersin ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı Mersin ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı Mersin ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Çevre Denetimlerinin Dağılımı Mersin ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı Mersin ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı

11 HARİTALAR DİZİNİ Sayfa Harita A.1 - Mersin ilinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri Harita C.1 - Mersin Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alan Sınırları 54 Harita C.2 - Depolama Alanı Sınırları 56 Harita C.1 - Mersin ilinde Bulunan Termik Santrallerin Yeri 56 11

12 RESİMLER DİZİNİ Sayfa Resim A.1 - Mersin Hava Kalitesi İzleme İstasyonu 19 Resim C.1 - Düzenli Depolama alanı Yapım Aşaması ve İşletme Fotoğrafları 58 Resim C.2 - Mersin Büyükşehir Katı Atık Karakterizasyon Çalışması 59 Resim C.3 - Mersin Büyükşehir Düzenli Depolama Alanı 2. Lot Taban Geçirimsizlik 61 Yapımı Resim C.4 - Düzeni Depolama alanı 1. Ve 2. Lot Gaz Bacalarının Görünümü 62 Resim C.5- Sızıntı Suyu Toplama Lagünü 63 12

13 GİRİŞ Akdeniz Bölgesinde, kuzeyi ve batısı Toros dağları, güneyi Akdeniz ile çevrili olan Mersin İli bereketli Çukurova toprakları üzerinde yer almaktadır. Bölgeye dağlar arasından girilmesi ve görülmesi zor olduğu için Konya Selçukluları döneminde " İÇ-EL " denilmiş ve bu ad 2002 yılına kadar kullanıla gelmiş olup, tarihinden itibaren "MERSİN" adını almıştır. Bölge Anadolu nun en eski yerleşim yerlerinden olduğu halde bugünkü Mersin, Türkiye nin hemen hemen en yeni şehirlerinden birisidir. Toros dağlarının kuzeye yalnız iki geçitle yol verdiği Mersin ili E-5 ve E-24 karayolları, Ortadoğu ülkelerine ve Türkiye nin her yönüne uzanan demiryolları, Mersin, Taşucu, Anamur sınır deniz kapılarıyla ülkemizin dışa açık en önemli pencerelerinden biridir. Mersin, Silifke limanları ve Mersin Serbest Bölgesi Mersin ilinde iş turizminde büyük bir canlılık, uluslararası ticari ilişkilerde geniş boyutlar kazandırmıştır. Doğal güzellikleri, ılıman iklimi, hiç sönmeyen güneşi, ince kumlu uzun ve geniş kumsalları, tarihi-kültürel-folklorik zenginlikleri, canlı iş dünyası ile Mersin yerli yabancı herkesin ilgisini çeken Akdeniz'in incisidir. Mersin ilimiz, bilinen sınıflandırma metotlarına göre yarı kurak az nemli, kışları ılıman, yazları sıcak, su fazlası kış mevsiminde ve çok kuvvetli, deniz tesirinde bir iklime sahiptir. Mersin'de yıllık sıcaklık ortalaması 19,2 C dir. Mersin in uzun yıllık ortalama sıcaklık trendine bakıldığında ortalama sıcaklıklarda 6.5ºC/ yıl olmak üzere artış trendi vardır. 32 yıllık gözlemlerde saptanan en yüksek sıcaklık 38,5 C (1999), en düşük sıcaklık ise -0,4 C (1992)dir. Yaz aylarının ortalama sıcaklığı C arasında değişmektedir. Sahil kesimi ile sahilden Km. iç kısımlarda ve yayla eteklerinde 10 C ye varan düşük sıcaklıklar görülmektedir. Kış aylarında sıcaklık ortalaması 9 15 C arasında değişir. Bazı yıllar sıcaklık 0 C nin altına düşmektedir. Kar yağışı sahil kesimlerde görülmez. Ancak kış aylarında Torosların eteklerinde ve yayla kesimlerinde değişen miktarlarda kar yağışı ve örtüsü olmaktadır. Deniz suyu sıcaklık ortalaması 20,8 C dir. Yaz aylarında C arasında değişmektedir. Bu mevsimde kuvvetli rüzgarların olmaması nedeniyle dalga yüksekliği çok düşük olmakta, böylece uzun yaz ve sonbahar aylarında denizden istifade edilebilmektedir. Mersin'de güneybatıdan esen deniz ve kara meltemi, Nisan- Eylül arasındaki altı aylık sürede gündüzleri denizden karaya doğru, geceleri Toroslardan denize doğru esmekte ve sıcak yaz mevsiminde serinletici özellik taşımaktadır. Ortalama rüzgar hızı 2.2 m/sn dir. Deniz ulaşımını etkileyen nitelikteki kuvvetli rüzgarlar azda olsa kış aylarında görülür. İlimizde uzun yıllar verilerine göre yıllık yağış toplam miktarı 591,6 mm dir. En çok yağış Aralık ayında en az yağış ise Ağustos ayındadır. Uzun yıllar ölçümlerine göre yıllık kapalı günler ortalama 25,3 gündür. Yılın büyük bölümünde hava açık ve az bulutlu geçmektedir. Mersin yurdumuzun güneşlenme süresi en fazla olan illeri arasındadır. Günlük ortalama güneşlenme süresi 7,39 saat olup yaz aylarında bu süre 8 10 saat arasında değişmektedir. Yıllık Ortalama Bağıl Nem % 69 ( yılları) olup, aylara göre %64 - %76 arasında değişmektedir. Mersin İli yüzölçümünün önemli bir bölümünü (% 87 si) dik, çok dik ve sarp eğimli araziler, % 7 si ovalar ve % 6 sı ise dalgalı arazilerden oluşmaktadır. Yüzölçümünün % 52 sinin ise ( hektarı) orman ve fundalıklar ve % 4 ünü ( hektarını ) çayır ve meralar kaplamaktadır. Tarıma elverişli araziler, Hektar olup; İl yüzeyinin yaklaşık % 25 ini oluşturmaktadır. Bunun hektarı (% 65 i) kuru tarım ve nadas alanı, hektarı ise (% 35 i) sulu tarım alanıdır. Polikültür tarımın yapıldığı İlimizde ürün deseni itibariyle zengin bir çeşitlilik göstermektedir. Kuru tarım alanlarının yaygınlığı nedeniyle en çok tarla bitkileri üretimi yapılmakta 13

14 olup, gerek ekim alanı gerekse üretim miktarı bakımından buğday ön sırayı almakta ve en çok Tarsus ve Mut ilçelerimizde üretilmektedir. Sulu tarım alanlarında yaygın olarak Narenciye, Muz, Kayısı, Çilek, Şeftali, Elma, Kiraz yetiştirilmektedir. Ayrıca açık tarla ve örtü altı sebzeciliği tarımsal ekonomi içinde çok büyük bir paya sahiptir. Son yıllarda Zeytin ve bağ yetiştiriciliği de önem kazanmış olup; hektarlık alanda bağcılık ve hektarlık alanda zeytincilik yapılmaktadır. Mersin yöresi, Coğrafi konumu, tarihi, turizmi, sosyal yapısı ile ülke genelinde önemli bir yerleşim bölgesidir. Bu özellikleri Mersin e turizm açısından çok önemli avantajlar sağlamaktadır. Coğrafi konumu, tarih ve kültür birikiminin sağladığı bu avantajlar Mersin'in turizm potansiyelinin oluşumunda en belirgin etkendir. Akdeniz bölgesinde bulunması nedeniyle tropik Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü yöremizde, yılın büyük bölümü güneşli geçmekte, uzun yaz ve sonbahar aylarında denizden istifade edilebilmektedir. Sahil kesiminden kuzeye doğru çıkıldıkça kara iklimi görülmeye başlar. Bu durum ilimizde yaz aylarında önemli bir yayla turizminin doğmasına neden olmuştur. Yöremizde km uzaklıkta denizden veya yayla olanaklarından faydalanmak, iki iklimi aynı gün bir arada yaşamak mümkündür. İlimizin 321 km. uzunluğundaki kıyı bandından 108 km.si kumlu doğal plajlardan oluşmaktadır. Akdeniz in tabiat harikası koylarından sahil şeridimiz de payını almıştır. Avrupa ve Ortadoğu arasında köprü ve ara bölge durumunda olan ve ülke ekonomisinde önemli yer tutan Mersin İlinde tarım ve ticaret sektörlerinin yanında en gelişmiş sektör sanayi sektörüdür. Ekonomik durum ve coğrafi konum göz önünde bulundurularak ulaşım imkanları, arazi şartları, su ve enerji temini avantajının yanında İlde sanayinin gelişmesini güçlendiren en önemli özellikler; deniz kenarında bulunması, Türkiye nin 3. büyük limanına sahip olması, serbest bölge olması, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleriyle karayolu bağlantısı bulunması, hammadde kaynaklarına yakın olması ve iklim şartlarının yılın 12 ayında çalışmaya müsait olmasıdır. İl/ilçe merkezlerinde kişi ile nüfus potansiyeline sahip olan ilimizde kişi belde ve köylerde yaşamakta ve toplam nüfusumuz kişiden oluşmaktadır. Mersin, Akdeniz Bölgesinde, 9000 yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, Türkiye nin en verimli topraklarının bulunduğu meyvenin, sebzenin fışkırdığı tarım alanları, önünde Akdeniz in mavisinde yılın üç yüz günü güneş altında uzanan kumsalları ve ardında geleneksel göçer yaşamının izlerini görebildiğimiz Toros Dağları nın yaylaları ya da Anadolu da Hıristiyanlığın ilk yayıldığı yerlerden biri; inançların, dillerin, kültürlerin birbirine karışıp aynı sofrada buluştuğu yer. Türkiye nin en iyi limon ve portakal bahçelerinin bulunduğu, dağların alçak eteklerini üzüm bağlarının sardığı bu güneş kentinde yıllardır Akdeniz in kıyılarında oradan oraya göçüp duran Yörükler, koyunları ve keçileri ile Torosların eteklerinden doruklarına doğru dolaşıp duruyorlar. Yakıcı Akdeniz güneşinin altında kumlara uzanmış olan turistler başlarını kaldırıp baktıklarında yılın büyük bir bölümünde Torosların doruklarındaki karları görüyorlar. Araya yıl boyu bitmeyen, çeşitli sebze ve meyve bahçeleri, sonra çamların, çayırların yeşili giriyor. Mersin'e gelen ziyaretçilerin çevre iller olan Antalya, Karaman, Konya, Hatay, Adana ve Kapadokya bölgeleri ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne kolaylıkla ulaşabilir. Mersin İl merkezi, Türkiye nin en canlı kentlerinden birisi. Akdeniz e özgü acelesiz ritmi olan günlük yaşam burada birden hızlanıyor. Çarşı pazar günün her saatinde canlı ve telaşlı bir görünüm veriyor. Zengin bir mutfak kültürüne sahip, lokantalarda çeşitli deniz ürünleri ve yöresel mutfak değerleri sunuluyor. Alışveriş ve hoş zaman geçirmek için çok sayıda alışveriş merkezi, lokanta, kafe bulunmakta. 14

15 Her noktasında önemli kültür ve turizm değerleri bulunan, Mersinde inanç, kültür, deniz, yayla, doğa turizmi öne çıkmakla beraber turizmin her çeşidine olanak tanımaktadır. Konaklama ihtiyacı için çağdaş konforu sunan mavi bayraklı otel, motel, pansiyonlar bulunmaktadır. Bunun yanında yazlık daire kiralama, çadır, karavan seçenekleri de var. Birçok sayıda ulusal ve uluslararası kültürel etkinlik yapılmaktadır. Bunlardan bazıları, Mersin Festivali, Uluslararası Silifke Kültür Festivali, Mersin Uluslararası Müzik Festivali'dir. Turizm işletme belgeli tesis sayısı 49, oda sayısı ve yatak sayısı dir. Belediye belgeli konaklama tesis sayısı 332, oda sayısı ve yatak sayısı dir. Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüz bünyesinde ÇED ve İzin Şube Müdürlüğü ile Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüklerimiz bulunmaktadır. Toplam personel sayımız 38 kişidir. 1 müdür yardımcısı, 2 şube müdürü, 2 idari personel ve 34 teknik personelden oluşmaktadır. 15

16 A. HAVA A.1. Hava Kalitesi Hava kalitesine ilişkin hava kalite indeksi karşılaştırması Çizelge A.1 de verilmektedir. Çizelge A.1- Hava Kalite İndeksi Karşılaştırma Tablosu SO 2 NO 2 CO O 3 PM10 Hava Kalitesi İndeksi 1 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 1 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 1 (çok iyi) , (iyi) ,0-7, (yeterli) ,0-10, (orta) ,0-13, (kötü) ,0-39, (çok kötü) >1500 >700 >40,0 >360 >600 Kaynak: ÇŞİM, A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar Çizelge A.2 Mersin ilinde 2013 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (ÇŞİM,2013) Yakıtın Özellikleri Temin Yakıtın Tüketim Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam Edildiği Kül Cinsi (*) Miktarı (ton) Değeri Madde Kükürt Nem Yer (%) (kcal/kg) (%) (%) (%) İthal Kömür Sosyal Yardımlaşma Kömürü Rusya- Afrika ,77 0,54 6,71 13,85 TKİ ,37 13,6 19,33 (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2013 Çizelge A.3 Çamlıyayla İlçemizde 2013 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, 2013) Yakıtın Cinsi (*) Odun Kömür Temin Edildiği Yer Çamlıyayla Tarsus ve diğer şehirlerden Tüketim Miktarı (ton) Yaklaşık; 0 ton Yaklaşık 1500 ton Alt Isıl Değeri (kcal/kg) Uçucu Madde (%) Yakıtın Özellikleri Toplam Kükürt (%) Toplam Nem (%) Kül (%) (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. Kaynak: Çamlıyayla Belediye Başkanlığı,

17 Binek Otomobil Hafif Ticari Ağır Ticari Diğerleri Toplam Binek Otomobil Hafif Ticari Ağır Ticari Diğerleri Toplam MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge A.4 Mersin ilinde 2013 Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (ÇŞİM,2013) Yakıtın Cinsi (*) Kalsine Edilmemiş Petrol Koku Temin Edildiği Yer Tüketim Miktarı (ton) Alt Isıl Değeri (kcal/kg) Uçucu Madde (%) Yakıtın Özellikleri Toplam Sabit Kükürt Karbon (%) (%) U.S.A , , Antrasit Ukrayna , , , (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2013 Çizelge A.5 Çamlıyayla İlçemizde (2013) Yılında Kullanılan Fueloil Miktarı (Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, 2013) Kül (%) Yakıtın Kullanıldığı Yer Tüketim Miktarı (m 3 ) Konut 30 ton/yıl (yaklaşık) Sanayi - Isıl Değeri (kcal/kg) Toplam Kükürt (%) Kaynak: Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, Çizelge A Yılı Mersin İlindeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı (İl Emniyet Müdürlüğü, ÇSİM-2013) Araç Sayısı Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2013 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar Çamlıyayla İlçemizde yılın yaklaşık 2/3 lük kısmında nüfus ve araç yoğunlu çok düşük seviyede olduğu, sanayi kuruluşu da bulunmadığı için rahatsızlık verici hava kirliliği yaşanmamaktadır. Mersin İlinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na ait Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağına bağlı bir adet sabit hava kalitesi izleme istasyonu bulunmakta olup, istasyonda sürekli olarak kükürt dioksit (SO2), partikül madde (PM 10), sıcaklık, rüzgar hızı ve yönü, basınç ve bağıl nem gibi parametreler ölçülebilmektedir ve saatlik ortalama değerler olarak alınmaktadır. İstasyonda ölçülen bu değerler öncelikle elektronik ağ sistemi sayesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veri toplama merkezine iletilmekte olup buradan da Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünde bulunan bilgisayar ve modem aracılığı ile bilgiler elektronik ortama aktarılmakta ve istenildiği zaman 17

18 ulaşılabilecek nitelikte depolanmaktadır. Bu ölçümlere ait saatlik, günlük, haftalık ve aylık verilerin internet sitesinden adresinden izlenmesi mümkündür. İstasyon çevresinin üç tarafı tamamen açık ve binalardan uzak olup, sadece batı yönünde, istasyona yaklaşık 20 metre mesafede bir kamu binası bulunmaktadır. Güney-kuzey istikameti tamamen açık olup, rüzgâr yönü ve onun olumsuz etkileri bulunmamaktadır. İstasyonun bulunduğu nokta, sanayi alanına oldukça uzak olup, daha çok ısınma ve trafik kaynaklı kirleticilerin yoğun olduğu bir alan olarak tanımlanabilir. Mersin İl merkezinin nüfusu yaklaşık olarak 900 bin civarındadır. Sanayi kaynaklı kirleticilerin bulunduğu tesisler ilin batı girişinde yoğunlaşmıştır. Böylelikle, ilin nüfusu ve sanayinin dağılımı düşünüldüğünde, tek bir istasyon verilerinin, ilin tamamını temsil etmesi söz konusu değildir. Bu durumda, mutlaka en az 4 adet daha istasyonun kurulmasına ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Harita A.1 Mersin ilinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazının Yeri (ÇŞİM, 2013) Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

19 Resim A.1 Mersin Hava Kalitesi İzleme İstasyonu (ÇŞİM, 2013) Çizelge A.7- Mersin ilinde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yeri ve Ölçülen Parametreler (ÇŞİM, 2013) İSTASYON KOORDİNATLARI HAVA KİRLETİCİLERİ YERİ (Enlem, Boylam) SO 2 NO X CO O 2 HC PM Mersin 36 46'22.94" X X 34 33'22.87" Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2013 Harita A.2 Mersin ilinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazının Yeri (ÇŞİM,22013) 19

20 A.4. Ölçüm İstasyonları MERSIN-2013 PM10 PM10 LV Grafik A.1- Mersin ilinde Mersin İstasyonu PM10 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği (ÇŞİM, 2013) 25 MERSIN-2013 SO Grafik A.2- Mersin ilinde Mersin İstasyonu SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği (ÇŞİM, 2013) 20

21 Çizelge A.8- Mersin ilinde 2013 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri ve Sınır Değerin Aşıldığı Gün Sayıları (ÇŞİM-2013) MERSİN SO 2 AGS* PM10 AGS* CO AGS* NO AGS* NO 2 AGS* NO X AGS* OZON AGS* Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık ORTALAMA 4 55 *AGS: Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Çizelge A.9 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği 2013 Yılında Hava Kalitesi Sınır Değerleri (ÇŞİM, 2013) SO 2 : kükürtdioksit Sınır Değeri 1 saatlik ortalama Saptayan Kuruluş sınır değer (mg/m 3 ) Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY Partikül Madde 10 Sınır Değeri Saptayan Kuruluş Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü İlimiz genelinde 2013 yılında, İl Müdürlüğümüzce Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetkisi verilen 32 adet servis/muayene istasyonu bulunmaktadır. Bu istasyonlar tarafından 2013 yılı içerisinde adet taşıtın ölçümleri yapılarak egzoz emisyon ölçüm pulu verilmiştir. Bu istasyonlara 3 yıl geçerli Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetkisi verilmiş olup, her yılın ocak ayı içerisinde, yılsonuna kadar geçerli olacak şekilde protokol imzalanmaktadır. Söz konusu istasyonlar yıl içerisinde muhtelif zamanlarda, belge bazında, ölçümlerin yönetmelik ve genelgeler doğrultusunda yapılıp yapılmadığı ile ilgili olarak ve karşılaşılan sorunları tespit etmek ve çözüm bulmak amacıyla düzenli bir şekilde denetime tabi tutulmaktadır. 21

22 2013 yılı Ocak ayı içerisinde söz konusu 32 adet ölçüm istasyonu yerinde denetlenmiş olup, bu denetimlerde, yılsonuna kadar geçerli olan protokollerin bir nüshası ve Bakanlığımızın isim değişikliği nedeniyle yenisi düzenlenen Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetki Belgelerinin asılları elden teslim edilmiştir. Ayrıca bu denetimlerde, ölçümlerin yönetmelik ve genelgeler doğrultusunda yapılıp yapılmadığı, aylık olarak İl Müdürlüğümüze gönderilen Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm İzlenim Çizelgesinin doğru olarak düzenlenip düzenlenmediği, ölçümü bizzat yapan personelin bildirilen personel olup olmadığı ve yönetmelikte belirtilen kriterleri sağlayıp sağlamadığı, ölçümlerin istasyon dışında yapılıp yapılmadığı, Egzoz Emisyon pul ve ruhsatlar için, Bakanlığımızın belirlediği ücretten farklı bir ücret alınıp alınmadığı kontrol edilmiştir. Yapılan denetim ve kontrollerde 5 adet istasyonda uygunsuzluğa rastlanmış olup, bunlara yönetmelikte belirtilen idari yaptırımlar uygulanmıştır. 22

23 MERSİN İLİ, YETKİ VERİLEN EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONLARI SIRA NO ADI / ADRESİ 3K Garanti Otomotiv Nakliyat Turizm Petrol Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Zeki Ayan Mah. H. Okan Merzeci Bul. No: 336 İç Kapı No:A Toroslar/MERSİN Ahmet Fatih Umunç-Tofaş Servisi Tofaş Servisi Adana Caddesi Beydeğirmeni Civarı No:126 Tarsus/MERSİN Akdeniz Otogaz Oto Emlak Petrol Ürünleri Asansör Sanayi Ticaret Ltd. Şti. Hal Mah. 140 Cad. No:6 - MERSİN Atılkan Grup Otogaz Sistemleri Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti. Müfide İlhan Mah Sok. No: 10 P.K Akdeniz / MERSİN Bilen Otomotiv Tic. Ltd. Şti. H.Okan Merzeci Bulvarı No:425/MERSİN Boranlar Otomotiv. İnş. Loj. Hizm. Tic. Ve San. Ltd. Şti. Mersin Şubesi Atatürk Mah. GMK Bulvarı No:658/A Mezitli/MERSİN Boranlar Otomotiv. İnş. Loj. Hizm. Tic. Ve San. Ltd. Şti. Tarsus Şubesi Girne Mah.Sait Polat Bulvarı 2026 Sokak No:1/A Mersin-Adana Karayolu ÜzeriTarsus/MERSİN Cafer Uysal Uslular-Uysal Oto LPG Dönüşüm Sistemleri Sanayi Sitesi Özel Blok No:1 Anamur/MERSİN Cömert Parfümeri Tuhafiye Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Tarsus Şubesi Tekke Mah. Yeni Sanayi Sitesi 3733 Sk. No:35 Tarsus/MERSİN Çayan Otomotiv İnş. ve Tic. Ltd. Şti. Yunus Emre Mah.NatoYolu KavşağıYenihal Karşısı No:74 Tarsus/MERSİN Çelik Oto Tamir-Esen Çelik Alsancak Mah. Cengiz Topel Cad. No:123/A Toroslar/MERSİN Deniz Otomotiv Petrol Ürünleri Nakliyat Şans Oyunları İnş. Sanayi Ticaret Ltd. Şti. Bahçe Mah. Sanayi Sitesi No:3 Anamur/MERSİN Deniz Otomotiv Petrol Ürn. Nak. Şans Oyunları İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Mut Şubesi Palantepe Köyü No:173/B Mut/MERSİN Derya Otomotiv Akaryakıt Taş. San. ve Tic. A.Ş. Anamur Şubesi Antalya-Mersin Yolu Üzeri Göktaş Mahallesi No:630 Anamur/MERSİN Derya Otomotiv Akaryakıt Taş. San. ve Tic. A.Ş. Fatih Mah. Yenihal Kavşağı Derya Hyundai Plaza leri Mezitli/MERSİN Derya Otomotiv Akaryakıt Taş. San. ve Tic. A.Ş. Tarsus Şubesi Öğretmenler Mah. İsmet Akın Cad. No:75/C Tarsus/MERSİN İsmer Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Çilek Mah. Tırmıl Sanayi Sitesi J 1 Blok No:38 MERSİN Kaçar Otomotiv İnşaat Nakliye Basın ve Yayın Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Yeni Sanayi Sitesi A.1/3 Blok No:7 Silifke/MERSİN Latif Uludoğan-Akdeniz Otogaz Yeni Sanayi Sitesi Ada 5 A/Blok No:4 Tarsus/MERSİN Mersin Kardeşler Otomotiv Oto Tamir Bakım Trafik Müş. Turz. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. Mersin Adana Yolu 9. Km Kazanlı Kavşağı Karacailyas / AKDENİZ Muhittin Merih Otomotiv Elektronik Turizm İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. Portakal Mah. H.Okan Merzeci Bulvarı No:369/MERSİN Özanadolu Otomotiv İnşaat Turizm ve Ticaret Ltd.Şti. Turgut Türkalp Mah. Akbelen Bulvarı No:47-Toroslar/MERSİN Özanadolu Otomotiv İnşaat Turizm ve Ticaret Ltd.Şti. Şevket Sümer Mah. Turgut Özal Bulvarı No:69/71-MERSİN Özküçükler Pet. Ürn. Otom. Nakl. Naren. İnş. ve İnş. Mlz. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. Alata Mah Sk. No:4/CErdemli/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Anamur Şubesi Hoca Ahmet Yasevi Blv. Bahçelievler Mah. No:17 Anamur/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Erdemli Şubesi Alata Mah. Yavuz Sultan Selim Blv. No:221/A Erdemli/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Mersin Şubesi İnönü Blv. Toroslar Mah.No:29 Yenitaşkent Akdeniz/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Mersin Şubesi İnönü Blv. Toroslar Mah.No:29 Yenitaşkent Akdeniz/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Mut Şubesi Atatürk Blv. Kültür Mah. No:210 Mut/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Silifke Şubesi Yeni Mah. Malazgirt Blv. No:180 Silifke/MERSİN Adana İçel Hatay Araç Muayane Hizmetleri Yapım ve İşletim A.Ş. Tarsus Şubesi Adnan Menderes Mah. İnönü Bulvarı No:18/A Huzurkent Tarsus/MERSİN Yıldırım Oto Lastik-Tevfik Yıldırım Göksu Mahallesi Alparslan Türkeş Bulvarı No:375/A Silifke/MERSİN Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

24 A.6. Gürültü Tarsus ilçemizde; toplam 98 adet gürültü konulu şikayetin ulaştığı belediyemizde tüm şikayet konuları değerlendirilmiştir. İlçemizde gürültü ile ilgili çalışmalar Zabıta müdürlüğü yetkili ekiplerince yürütülmektedir. TARSUS BELEDİYESİ'NE GELEN ŞİKAYET SAYISI DİĞER İŞYERİ TRAFİK SANAYİ ŞANTİYE EĞLENCE ŞİKAYET SAYISI Grafik A.2 İlçemizde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikâyetlerin Dağılımı (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) Akdeniz Belediye Başkanlığı verilerin göre; Çevre ve Orman Bakanlığı nın tarih B.18.0.ÇYG / sayılı yazısıyla Belediyeye devredilen yetki ile 2013 yılı içerisinde Çevre Denetim Birimimize iletilen 5 işyeri, 3 sanayi ve 1 eğlence yerinden kaynaklanan gürültü şikayeti değerlendirilmiştir. 1- Reklam atölyesinden kaynaklanan gürültü şikayeti: Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu istendi. Bahse konu raporda işletmede yapılan ölçümlerde sınır değerler aşılmamıştır denilmektedir.(işyeri) 2- Biriket imalat tesisinden kaynaklanan gürültü şikayeti: Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu hazırlatarak bu rapor doğrultusunda gürültüyü azaltacak önlemleri alması istenmiştir. Ancak raporun teslim edilmesi için tanınan süre geçmiş olmasına rağmen halen rapor getirilmemiştir. Bu nedenle, işletmeden kaynaklanan gürültü şikayeti giderilene kadar işin durdurulması hususunda gereğinin yapılması için Zabıta Müdürlüğümüze iletildi.(sanayi) 3- Sanayi tesisine ait havalandırma sisteminden kaynaklanan gürültü şikayeti: Şikayet giderildi.(sanayi) 4- Özel bir hastaneye ait havalandırma sisteminden kaynaklanan gürültü şikayeti: Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu istendi. Bahse konu raporda işletmede yapılan ölçümlerde sınır değerler aşılmamıştır denilmektedir.(işyeri) 5- Buz imalathanesinden kaynaklanan gürültü şikayeti:şikayet giderildi.(işyeri) 6- Un fabrikasından kaynaklanan gürültü şikayeti:ölçüm sonuçları yasal sınırları sağlamaktadır.(sanayi) 24

25 7- Özel bir hastaneye ait havalandırma sisteminden kaynaklanan gürültü şikayeti: Ölçüm sonuçları yasal sınırları sağlamaktadır.(işyeri) 8- Sakatat İşleme yerinden kaynaklanan gürültü şikayeti: Ölçüm sonuçları yasal sınırları sağlamaktadır.(işyeri) 9- Eğlence yerinden kaynaklanan gürültü şikayeti: Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu tarafımıza teslim edilmiştir. Bahse konu raporda işletmede yapılan ölçümlerde sınır değerler aşılmamıştır denilmektedir.(eğlence) 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Eğlence Sanayi İşyeri Grafik A.2 Akdeniz İlçesinde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin Dağılımı (Akdeniz Belediyesi, 2013) Mezitli Belediyemizde; Çevre Kanunu ve bu Kanuna istinaden hazırlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında 2010 yılında Çevre ve Orman Bakanlığından yetki devrini almış olup, gürültü konusundaki çalışmalar Belediyemiz Zabıta Müdürlüğü Çevre Denetim Birimi ekipleri tarafından gerçekleştirilmektedir. A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar Çevre e Şehircilik İl Müdürlüğü nce, iklim Değişikliği Eylem Planı nda bulunan İDEP eylemlerinin İzlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla Belediyelerimizden gelen bilgiler derlenip toparlanarak Elektronik Ortamda bilgi girişi yapılmıştır. A.8. Sonuç ve Değerlendirme İklimsel ve yaşama alanları üzerinde önemli boyutta etkileri olan gürültü ve hava kirliliği tespit ve kontrolü çalışmaları il ve ilçeler bazında kamu kurum/kuruluşları ile birlikte yürütülmektedir. Kaynaklar -Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tarsus Belediye Başkanlığı, Akdeniz Belediye Başkanlığı, Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, Mezitli Belediye Başkanlığı,

26 B. SU VE SU KAYNAKLARI B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli B.1.1. Yüzeysel Sular B Akarsular Çamlıyayla İlçemiz belediye (mahalle olarak bağlanan köylerle oluşan yeni sınırları içerisinde iki adet(sürekli)akarsu bulunmaktadır. Çizelge B.1 Çamlıyayla İlçemizin Akarsuları (Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, 2013) AKARSU İSMİ Cehennemdere ırmağı Kadıncık ırmağı Toplam Uzunluğu (km) İlçe Sınırları İçindeki Uzunluğu (km) 10,00(yaklaşık) 10,00(yaklaşık) Debisi (m 3 /sn) Kolu Olduğu Akarsu Kullanım Amacı Kaynak: Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, Kadıncık ırmağı üzerinde Darıpınarı mahallesinde bir adet alabalık çiftliği bulunmakta olup yıllık yavru üretimi yaklaşık adettir. Çizelge B.2 Mersin İlinin Akarsuları (Adana DSİ. 6. Bölge Müdürlüğü, 2013) AKARSU İSMİ Toplam Uzunluğu (km) İl Sınırları İçindeki Uzunluğu (km) Debisi (m 3 /sn) Kolu Olduğu Akarsu Kullanım Amacı Göksu Nehri Kendisi Anamur Çayı Kendisi Berdan Çayı Kendisi Lamas Çayı Kendisi Efrenk Çayı 2.5 Kendisi Kaynak: Adana DSİ 6. Bölge Müdürlüğü, Mersin de bulunan akarsuların su rejimleri dağlar ve platoların bazı bölümlerinin orman örtüsünden yoksun olması nedeniyle genellikle düzensizdir. Yüksek oranda mil taşımalarına karşın akarsular, iyi nitelikli sulama suyu özellikleri göstermektedir. 26

27 Göksu : Göksu (Calycadnos) iki kol halinde Batı Toroslar dan çıkar. Güneyindeki kol Geyik Dağları ından çıkar. Uzun olan diğer kol ise, Haydar Dağları ndan çıkar. Bu iki kol Mut ilçesinin güneyinde birleştikten sonra Göksu adını alır. Göksu Silifke de geniş bir delta meydana getirir. Göksu nun en geniş yeri 70 m. En derin yeri 6-7 m, en dar yeri 40 m, uzunluğu 268 km olup, Taşeli Platosu nun sularını toplayarak Taşucu nda denize dökülmektedir. Şimdilik Göksu dan yeteri kadar faydalanılmamaktadır. Göksu, denizden itibaren tarandığı takdirde Silifke ye kadar küçük gemilerin işlemesi uygundur. Tarsus Çayı / Berdan Çayı (Cylellnos) : Tarsus Çayı, Bolkar Dağları nın güney eteklerinde yer alan Namrun Yaylası nın 30 km kuzeydoğusundan kaynaklanır. Kadıncık Deresi, Cehennem Deresi nden oluşan 150 km uzunluktaki Tarsus Çayı, Tarsus ta denize dökülür. Soğuk olması nedeniyle Berdan adı verilmiştir. Tarsus Çayı, Antik çağda, Tarsus un içinden geçtiğinden nehir ağzından Tarsus Limanı na kadar gemiler girer, çıkarmış. Bugün, Tarsus Çayı ından Berdan Barajı kurularak içmesuyu sulama suyu temininin yanında elektrik üretimi yapılmaktadır. Berdan barajı aynı zamanda Tarsus Kenti ve Berdan ovasını taşkınlardan korumaktadır. Anamur Çayı (Dragon) : Çeşitli kaynak sularının birleşmesi ile suyu bollaşan Anamur Çayı, Büğüldek yöresinde bir şelaleden döküldükten sonra Anamur da bir kıyı ovası meydana getirerek denize dökülür. Uzunluğu 70 km dir. Limonlu Çayı (Lamos) : Limonlu Çayı, Karaydın yöresinin kuzeyindeki dağlardan kaynaklanır. Aksıfat Deresiyle birleşerek büyür ve Limonlu Kasabası nda denize dökülür. Uzunluğu 130 km dir. Efrenk Çayı (Müftü Deresi) : Efrenk Çayı, Bolkar Dağlarının güney yamaçlarından kaynaklanır. km uzunluğundaki Efrenk Çayı Çağlarca yöresinde güneye dönerek Mersin de denize dökülür. Aslanköy mevkiinde Aslanköy Deresi olarak adlandırılır, Mersin in kuzeyinde Müftü Deresi adını alır. Diğer Dereler : Alata Çayı (Sorgun) : Küçük Sorgun ve Değirmenbaşı Pınarlarının birleşmesiyle Sorgun Çayı adında devam eder, daha sonra Alata Çayı ismini alarak Erdemli de denize dökülür. Uzunluğu 90 km dir. Mezitli Çayı (Liparis) : Mezitli Çayı, Fransız gezginlerden Langlois un Klikya da Gezi adlı kitabında Liparis Çayı nın suyunun şifalı olduğu; kenarının defne, yabani asma ve yabani güllerle süslü olduğunu yazmaktadır. 27

28 Bakır Çayı : Akçalı Dağları nın güney yamaçlarından kaynaklanır ve Anamur un doğusunda küçük bir ova meydana getirerek denize dökülür. Uzunluğu 60 km dir. Sipahi Deresi : Gülnar İlçesi nin güneyinden kaynaklanan ve 35 km uzunluğundaki Sipahi Deresi, denize döküldüğü yerde kıyı ovaları oluşturur. Deliçay Deresi : Deliçay, Değirmendere civarının sularını toplayarak orada Değirmendere adını alır ve Deliçay adıyla Mersin in doğusunda Kazanlı ve Karaduvar arasında denize dökülür. Tece Deresi : Fındık Pınarı yaylasının suyunu toplayarak güneye iner ve Tece Deresi adını alarak denize dökülür. Gilindires Deresi : Tepeköy civarının sularını toplayarak denize dökülür. Kargıcak Deresi : Torosların kotlarından doğmakta, Karahıdırlı mevkiinden güneye doğru ilerler ve Kaplanca Deresi adını alır. Kargıcak Deresi olarak denize dökülür. 28

29 Göller : B Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar Akgöl ve Paradeniz : İlimizin Silifke İlçesi sınırları içerisinde bulunan Akgöl ve Paradeniz Denizle bağlantısı olan göllerdir. Göksu Irmağı nın denize döküldüğü yerin batısında denizle irtibatlı bulunan ve suyu tuzlu olan 400 ha büyüklüğündeki Paradeniz Lagün Gölü ile daha batıda 1 ha büyüklüğündeki Akgöl yer almaktadır. Paradeniz Lagünü bir kum seddesi ile denizden ayrılmıştır. Tuzluluk oranı gr/lt. arasında olan Paradeniz Lagünü acıgöl karakteri taşımakta ve sığ kısmının derinliği 1,5 m civarındadır. Akgöl ün suyunun tuz oranı tatlı su denilecek kadar düşük olup, 1,0 gr/lt civarındadır. Bunun sebebi ise, deltadaki drenaj kanallarından gelen tatlı su ile besleniyor olmasıdır. Keklik Gölü : Keklik Gölü denizle bağlantılı olup, suyu tuzlu ve durudur. Bu gölde bol miktarda balık yaşamaktadır. Göletler : Çavuşlu Göleti : İlimiz Tarsus İlçesi sınırlarında bulunan gölet, sulama amaçlı kullanılmaktadır. Sulanan alan 208 ha dır. Tipi toprak dolgu olup, yüksekliği 22 m, kret uzunluğu 558 m, maksimum göl hacmi m³ ve dolgu hacmi m³ tür. Esenpınar Göleti : İlimizin Erdemli İlçesi sınırları içerisinde bulunan gölet, sulama amaçlı olup, toprak dolgu tipindedir. Toplam 537 ha sulanmaktadır. Göletin yüksekliği 21 m kret uzunluğu 164 m. Maksimum göl hacmi m³, dolgu hacmi m³ tür. 29

30 Çizelge B.3. Mersin İli Su, Toprak Kaynakları Ve Hidroelektrik Enerji Potansiyeli (Adana DSİ 6. Bölge Müdürlüğü, 2013). 1 GENEL BİLGİLER Yüzölçümü km 2 Rakım 800 m Yıllık ortalama yağış 739 mm Ortalama akış verimi 7,0 l/s/km 2 Ortalama akış/yağış oranı 0,30 2 SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ Yerüstü suyu hm 3 /yıl Yeraltı suyu 213 hm 3 /yıl Toplam su potansiyeli hm 3 /yıl Doğal göl yüzeyleri* ha AKGÖL-PARADENİZ ha Baraj rezervuarı yüzeyleri 655 ha BERDAN BARAJI 655 ha Seddelemeli rezervuar yüzeyleri -- ha Gölet rezervuarı yüzeyleri* 19 ha Akarsu yüzeyleri 410 ha GÖKSU NEHRİ 200 ha BERDAN NEHRİ 150 ha ANAMUR ÇAYI 20 ha LAMAS ÇAYI 40 ha Akarsu yüzeyleri** ha Toplam su yüzeyi ha * Doğal göller, baraj, gölet ve seddelemeli rezervuarların normal su seviyesindeki yüzeylerine ait alanlardır. ** Akarsuların sürekli su taşıyan ana kollarının ortalama akış şartlarını temsil eden su yüzeylerine ait alanlardır. 30

31 4 SULAMA Ön inceleme (istikşaf) ve master planı tamamlanan ha, % 8 1 Kayraktepe Sulama Projesi ha 2 Mersin-Mur Sakızalanı Sulaması ha 3 Mersin-Anamur Anıtlı Sulaması 150 ha 4 Mersin-Anamur Demirören Göleti ve Sulaması 250 ha 5 Mersin-Anamur Uçarı Göleti ve Sulaması 150 ha 6 Mersin-Erdemli Kargıcak Göleti ve Sulaması 300 ha 7 Mersin-Gülnar Çukurasma Göleti ve Sulaması 200 ha 8 Mersin-Gülnar Üçoluk Göleti ve Sulaması 150 ha 9 Mersin-Erdemli Üçtepe Göleti ve Sulaması 160 ha Planlaması tamamlanan ha, % 19 1 GÜLNAR-SİPAHİLİ PROJESİ ha 2 LAMAS I ve II.MERHALE PROJESİ ha 3 Mersin Erdemli Sorgun Sulaması ha 4 Göksu sağ sahil cazibe Sulaması drenaj i, drenaj. Pompa 1978 ha binası (Cebri boru ENH dahil) 6 MERSİN ANAMUR ALAKÖPRÜ BARAJI SULAMASI ha 7 MERSİN MEZİTLİ ERÇEL DEĞİRMENÇAY BARAJI SULAMASI ha Kesin projesi tamamlanan - ha % 0 İnşa halinde ve yatırım proğramınde yer alan ha % 6 1 Mersin Pamukluk Barajı Sulaması ha 2 Göksu sağ sahil cazibe Sulaması drenaj i, drenaj. Pompa binası (Cebri boru ENH dahil) - ha 3 Küçüksu su (gölet ve yerüstü sul.) proj. Mersin-Değnek Göleti Sulaması 351 ha 4 Mersin Mut Dereyurt Göleti 423 ha 5 Mersin Merkez Değirmendere Göleti Ve Sulaması 211 ha 6 Mersin-Merkez Cemilli Çevlik Göleti 162 ha 7 Mersin-Toroslar Gözne Göleti 183 ha 8 Mersin-Silifke Kıca Göleti 91 ha 9 Mersin-Gülnar Taşoluk Göleti ha 10 Mersin-Erdemli Avgadı Aydınlar Göleti 263 ha 11 Mersin-Erdemli Güzeloluk Göleti 399 ha 12 Mersin-Toroslar Yüksekoluk Göleti 232 ha 13 Mersin-Mut Hacınuhlu Kelce Göleti 116 ha 14 Mersin-Gülnar Yassıbağ Göleti 127 ha 15 Mersin Aydıncık Göleti ve Sulaması 265 ha 31

32 16 Mersin-Toroslar Güzelyayla Göleti 346 ha 17 Mersin Mezitli Fındıkpınarı Göleti 376 ha 18 Mersin Tarsus Karaevli (Alibeyli) Göleti 983 ha 19 Mersin Mut Kurtsuyu Sulaması 2064 ha 20 Mersin-Anamur Anıtlı Sulaması - ha 21 Mersin-Anamur Demirören Göleti ve Sulaması - ha 22 Mersin-Anamur Uçarı Göleti ve Sulaması - ha 23 Mersin-Erdemli Kargıcak Göleti ve Sulaması - ha 24 Mersin-Gülnar Çukurasma Göleti ve Sulaması - ha 25 Mersin-Gülnar Üçoluk Göleti ve Sulaması - ha İşletmede olan BSİ+KSİ İşletmede olan büyük su işleri ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) % 63 % 67 1 MERSİN-ANAMUR PROJESİ ANAMUR OVASI SULAMASI 2 GİLİNDİRE I.VE II. MERHALE PROJESİ AYDINCIK OVASI SULAMASI 3 AŞAĞI GÖKSU I. MERHALE PROJESİ SİLİFKE OVASI SULAMASI 4 LAMAS I.MERHALE PROJESİ CAZİBE VE ERDEMLİ POMPAJ SULAMASI 5 BERDAN I.MERHALE PROJESİ MERSİN-TARSUS OVALARI SULAMASI 6 BERDAN II. MERHALE PROJESİ MERSİN-TARSUS OVALARI SULAMASI 7 ASO I,II,III.MERHALE PRJ.(Mersin iline dahil) ASO SULAMASI ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) ha (brüt), ha (net) 8 ASO IV.MERHALE PRJ.(Mersin iline dahil) ASO SULAMASI 5TP 9 AŞAĞI GÖKSU II. MERH. PR. Gökçeburun Pompaj Sulaması 10 AŞAĞI GÖKSU II. MERH. PR. Sol Sahil cazibe Sulaması ha (brüt), ha (net) 172 ha (brüt), ha (net) ha 11 İÇEL-MUT PROJESİ ha İşletmede olan küçük su işleri ha (brüt), ha (net) % 4 1 BOZYAZI SULAMASI GİLİNDİRES SULAMASI Ha (brüt) ha (net) Ha (brüt) ha (net) 32

33 3 ERDEMLİ-KIZILALAN ALATA SULAMASI SİLİFKE-SARICALAR POMPAJ SULAMASI LİMONLU SULAMASI Ha (brüt) ha (net) ha (brüt) ha (net) ha (brüt) ha (net) 6 ARSLANKÖY GÖLETİ SULAMASI 178 ha (brüt) 7 SİLİFKE EVKAF ÇİFTLİĞİ POMPAJ SULAMASI 510 ha (brüt) 8 MERSİN GÜLNAR BARDAT GÖLETİ SULAMASI 368 ha (brüt) İl Toplamı ha, % Diğer Sulamalar Topraksu kooperatifleri sulamaları (YAS) KHGM sulamaları (gölet,yerüstü) Halk sulamaları ha, (brüt) ha, (net) ha, (brüt) ha, (net) ha, (brüt) ha, (net) % 1 % 87 % 12 Diğer sulamalar toplamı ha, (brüt) % İl genel sulama toplamı ha YAS kaynaklarından sulanan 195 ha saha, DSİ mutasavver projelerin gerçekleşmesiyle cazibeli hale dönüştürülecek ve neticede YAS'dan sulanan saha kalmayacaktır. Gerçek "il genel sulama toplamı" ha olacaktır. 5 ENERJİ Hidroelektrik enerji 24 MW % 2 89 GWh/yıl % 2 Ön inceleme ve master planı tamamlanan 1 AKKOÇ HES** 2 MW 8 GWh/yıl 2 KAVAKLI REG** 8 MW 30 GWh/yıl 3 BAHÇE HES** 7 MW 28 GWh/yıl 4 KURTHAN HES I-HES II** 6 MW 21 GWh/yıl 5 ÖZ-SA REG. VE HES** 0,3 MW 2 GWh/yıl Planlama ve kesin projesi tamamlanan 589 MW % GWh/yıl % 44 1 MUT BARAJI VE HES 91 MW 519 GWh/yıl 2 BUKET HES** 17 MW 44 GWh/yıl 33

34 3 BOZYAZI HES 10 MW 40 GWh/yıl 4 KAYABAŞI HES** 16 MW 56 GWh/yıl 5 SİLİFKE 2-1 HES (EİE) * 6 SİLİFKE 2-2 HES (EİE) * 14 MW 76 GWh/yıl 5 MW 33 GWh/yıl 7 ÜÇTAŞ HES 3 MW 6 GWh/yıl 8 KAPLANKAYA REG** 3 MW 12 GWh/yıl 9 BOLKAR REG.VE HES** 13 MW 35 GWh/yıl 10 AK HAN REG. VE HES** 46 MW 115 GWh/yıl 11 KIZILCA REGÜLATÖRÜ VE HES 7 MW 26 GWh/yıl 12 EFRENK BARAJI VE HES* 20 MW 77 GWh/yıl 13 KAYRAKTEPE BARAJI VE HES * 299 MW 768 GWh/yıl 14 SARAN HES** 15 MW 57 GWh/yıl 15 LENGER HES I** 1 MW 8 GWh/yıl 16 LENGER HES II** 5 MW 21 GWh/yıl 17 LENGER HES III** 7 MW 18 GWh/yıl 18 YASSITAŞ REG 6 MW 6 GWh/yıl 19 SORGUN BARAJI VE HES 12 MW 38 GWh/yıl 265 GWh/yıl İnşa halinde olan 77 MW % 6 1 SEBİL HES** 23 MW 69 GWh/yıl 2 ALAKÖPRÜ BARAJI ve HES (EİE) 3 PAMUKLUK BARAJI VE HES 4 YAZILI HES ** 32 MW 99 GWh/yıl 15 MW 69 GWh/yıl 7 MW 28 GWh/yıl İşletmede olan 519 MW % GWh/yıl 1 ANAMUR HES 1 MW 2 GWh/yıl 2 BOZYAZI HES 0,40 MW 1 GWh/yıl 3 SİLİFKE HES 0,40 MW 2 GWh/yıl 4 ZEYNE HES 0,30 MW 2 GWh/yıl 5 DERİNÇAY (HOCANTI) HES 0,40 MW 1 GWh/yıl 6 KADINCIK I HES 70 MW 345 GWh/yıl 7 KADINCIK II HES 56 MW 320 GWh/yıl 8 BERDAN HES (YİD) 10 MW 48 GWh/yıl 9 GEZENDE HES 159 MW 528 GWh/yıl 10 PAMUK HES 20 MW 81 GWh/yıl % 6 % 48 34

35 11 BİRKAPILI HES 49 MW 178 GWh/yıl 12 LAMAS III ve IV HES * 47 MW 193 GWh/yıl 13 AZMAK (KIRKKAVAK) HES** 24 MW 91 GWh/yıl 14 OTLUCA HES (EİE) * 48 MW 224 GWh/yıl 15 DAĞBAŞI HES** 10 MW 38 GWh/yıl 16 DİNÇ REGÜLATÖRÜ ve HES (EİE)* 2 MW 15 GWh/yıl 17 GÖK HES** 10 MW 43 GWh/yıl 18 SARIKAVAK BRJ VE HES (EİE) * 9 MW 40 GWh/yıl 19 REMSU HES 2 MW 7 GWh/yıl İl hidroelektrik enerji toplamı MW % GWh/yıl % İşletmede olan termik santraller MW % GWh/yıl % 14 1 MERSİN TERMİK SANTRALI MW 700 GWh/yıl İl enerji toplamı MW GWh/yıl * 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanun a göre, DSİ ve EİE projelerine müracaat edilen HES ler. ** 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanun a göre, tüzel kişiler tarafından geliştirilen HES ler 6 İÇME VE KULLANMA SUYU Ön incelemesi (istikşaf) tamamlanan Planlama ve kesin projesi tamamlanan 1-GÜLNAR SİPAHİLİ PROJESİ 2-MERSİN TARSUS PROJESİ 3- MERSİN MEZİTLİ ERÇEL DEĞİRMENÇAY PROJESİ 3,17 127,54 2,57 - hm 3 /yıl hm 3 /yıl hm 3 /yıl hm 3 /yıl hm 3 /yıl TOPLAM 183,28 hm 3 /yıl İnşa halinde olan - hm 3 /yıl 1-Aanmur-Alaköprü Projesi 37,76 hm 3 /yıl 2014 yılı yatırım programında olan 127,54 hm 3 /yıl İşletmede olan 1-MERSİN-TARSUS İÇMESUYU PR.I-II-III. ÜNİTE İl toplamı 142,50 hm 3 /yıl 313,5413,54 hm 3 /yıl Kaynak: Adana DSİ 6. Bölge Müdürlüğü,

36 BERDAN NEHRİNDE İŞLETMEDE OLAN TESİSLER 1- BERDAN BARAJI Berdan Regülatörünün hemen membasında sulama, içmesuyu, taşkın ve enerji amaçlı Berdan Barajı 1984 yılında inşa edilerek işletmeye açılmıştır. Tarsus İlçesinin hemen kuzeyinde yer alır. Projesi : Berdan Projesi İli : Tarsus / MERSİN Akarsuyu : Berdan Nehri Amacı : Sulama + İçmesuyu + Taşkın Kontrol + Enerji Rantabilitesi : 2,00 İşletmeye açıldığı tarih : 1984 (HES Aralık 1996 yılında işletmeye açılmıştır.) Sulama sahası : ha Yıllık içmesuyu ihtiyacı : 95,00 hm³ (I. ve II. Ünite) HİDROLOJİ Drenaj alanı : km² Yıllık ortalama akım : hm³ Ortalama debi : 41,22 m³/sn Katastrofal feyezan piki : m³/sn Katastrofal feyezan hacmi : 635 hm³ REZERVUAR Maximum Su Seviyesi : 68,95 m Normal Su Seviyesi : 56,00 m Minimum Su Seviyesi : 41,80 m (Sulama) 44,00 m (Enerji) Feyezan Kontrol Max. Su Seviyesi : 67,41 m Feyezan Kontrol Min. Su Seviyesi : 56,00 m Max. Su Seviyesinde Göl Hacmi : 192,00 hm³ Feyezan Kont. Alt Sev. Göl Hacmi : 87,50 hm³ Min. Su Seviyesi Göl Hacmi : 18,00 hm³ (Sulama) 26,00 hm³ (Enerji) Taşkın Hacmi : 93,00 hm³ Aktif Hacim : 69,50 hm³ BARAJ GÖVDESİ Tipi : Zonlu toprak dolgu Gövde dolgu hacmi : m³ 2- BERDAN REGÜLATÖRÜ: Berdan Barajının hemen mansabında yer alır. Sulama amaçlıdır. 3- BERDAN I. MERHALE PROJESİ : İçel İli Tarsus İlçesi nde, Berdan Nehri üzerinde sulama amaçlı, 1939 yılında tamamlanmış, Berdan Regülatörü ve sulama tesisleri inşa edilmiş, 1975 yılından itibaren kanallar tamamlanarak sulama yapılmaktadır. Berdan regülatörü ile toplam ha brüt, ha net saha sulanmaktadır. 4- BERDAN II. MERHALE PROJESİ : Berdan Barajı Mersin ve Tarsus kentlerinin içmesuyunu, I.Merhale sahasının üst kotlarındaki sulanamayan ha brüt, ha net sahanın sulanmasını, Tarsus Kentinin taşkından korunmasını ve 10 MW kurulu gücünde 48 Milyon KWh enerji üretimini sağlamaktadır. 36

37 GÖKSU NEHRİNDE İŞLETMEDE OLAN TESİSLER 1- SİLİFKE REGÜLATÖRÜ : Silifke İlçesinin kuzeyinde yer alır. Sulama amaçlıdır. 2- AŞAĞI GÖKSU I. MERHALE PROJESİ : Mersin İli, Silifke İlçesi sınırları içerisinden geçen Göksu Nehri üzerinde 1950 yılında Göksu Regülatörü kurulmuştur. Silifke Ovası nda sulama ve drenaj tesisleri 1968 yılında işletmeye açılmış olup, ha brüt, ha net tarım arazisi sulanmaktadır. Göksu sulama kanalı üzerinde Silifke Hidroelektrik Santralı 0,4 MW kurulu gücü ile 2 Milyon KWh enerji üretimi de gerçekleşmektedir. Ayrıca Aşağı Göksu I. Merhale Projesi sağ sahil kanalından pompajla Aşağı Göksu II. Merhale Projesi Gökçeburun Pompaj sulaması vasıtasıyla 172 ha alan sulanmaktadır. LAMAS ÇAYI NDA İŞLETMEDE OLAN TESİSLER LAMAS I. MERHALE PROJESİ : Mersin İli, Erdemli İlçesi ndedir. Sulama amaçlı kurulan bu tesis Kızılgeçit ve Lamas Sağ Sahil cazibe sulamaları 1971, Erdemli Pompaj sulamaları ise 1984 yılında işletmeye açılmıştır. Sulama tesisinin kademeli pompa istasyonu ile sulama ana kanalları ve şebekesi mevcuttur. Cazibeli sulama Lamas Çayı ndan, pompajla sulama ise Erdemli kaynağındandır. Yağışları km² yıllık ortalama su 210 hm²/yıl dır. Cazibeli sulama miktarı 123 ha (net), 185 ha (brüt) pompaj sulaması 550 ha (net), ha (brüt ve toplam 673 ha (net), ha (brüt) dır. AYDINCIK SOĞUKSU KAYNAĞINDAKİ İŞLETMEDE OLAN TESİSLER GİLİNDİRES I. ve II. MERHALE PROJESİ : Mersin İli Aydıncık İlçesi sınırları içindedir. Sulama amaçlı yapılan bu tesis 1988 yılında işletmeye açılmıştır. Aynı pompa istasyonundan farklı kodlara basan bir adet pompa istasyonu bulunan bu tesiste hidroelektrik santrali yoktur. Pompajla 888 ha brüt, 747 ha net arazi sulanmaktadır. ANAMUR ÇAYI ÜZERİNDE İŞLETMEDE OLAN TESİSLER İÇEL ANAMUR PROJESİ ANAMUR OVASI SULAMASI Anamur Çayı üzerinde Anamur Regülatörü vasıtasıyla 1964 yılından beri işletilmektedir. Anamur Ovası nda ha brüt, ha net saha işletmede olup, sulama kanalı üzerinde 0,6 MW kurulu gücünde, 2 Milyon KWh enerji üreten Anamur Hidroelektrik Santrali bulunmaktadır. B.1.2. Yeraltı Suları Mersin İli; Akdeniz Bölgesinde yer almakta olup, Adana nın 70 km batısında yer alan bir sahil kenti olmakla birlikte Ülkemizin de önemli bir liman kentidir. Mersin İli; 36 43' 37 01' enlemleri ile 34 27' 34 58' boylamları arasında yer alır. Drenaj alanı km² dir. Ovanın deniz seviyesinden yüksekliği 0-30 m arasındadır. Mersin ilinde Akdeniz iklimi sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Yıllık ortalama yağış 617,4 mm dir. Bölgede tortul ve metamorfik kayaçlar mevcuttur. Tortul kayaçlar ovanın kuzeyinde bütün sahayı kaplar. Bunlar Miyosen in Tortoniyen yaşlı kireçtaşı, marn, kil ve kumtaşı birimlerinden oluşur. Metamorfik kayaçlar ise, kuzeyde Ziyaret dağı doğusunda Tarsus-Namrun asfaltı civarında mostra verir. Ova genel karakteri itibariyle çökmüş ve akarsular tarafından alüvyal malzemeyle dolmuş bir delta ovasıdır. Bölgede su veren formasyon yalnız Kuvaterner in kumlu çakıllı seviyeleridir. Bu formasyon Berdan kesiminde kalınlığı 200 m civarında olup, Tarsus un güneyindeki orman sahası alt sınırından kuzeye doğru olan kısım serbest, güneyinde kalan kısım ise, sahile doğru birkaç seviyede basınçlı akifer durumundadır. Deliçay düzlüğünde su veren formasyon m kalınlığında olup, serbest karakterdedir. Efrenk düzlüğünde 37

38 MERSİN MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU ise, m. Kalınlıkta olup, daha ziyade sol sahilde yaygındır. Ovayı sınırlayan kaliçilerden de keson kuyu ile bir miktar su alınmaktadır. Ovalarda yeraltısıyu beslenmesi yağıştan ve yüzeysel akıştan süzülme ile olmaktadır. Yalnız Berdan kesiminde, regülatör ile Karayolu köprüsü arasında kalan sahada Berdan Nehrinden de beslenme olmaktadır. Berdan-Efrenk Ovası kuzey-güney istikametinde akan derelerin getirdikleri çeşitli alüvyal malzemelerin toplanmasından meydana gelmiş bir delta ovasıdır. Bu delta ovasını meydana getiren akarsular Berdan nehri ile Deliçay, Efrenk ve Mezitli dereleridir. En kalın akifer seviyesi Karabucak Orman sahası ve Tarsus un güneyidir. Ova ortasında ve sahile doğru malzeme incelir ve kil oranı artar. Berdan ve Deliçay tali yüzey su bölüm hattı arasında kalan sahada açılan Cam Sanayi, Sapandere, Kızılkuyu, Yeniköy kuyularında satıhtan itibaren veya m den sonra daha kuzeyde görülen kireçtaşı, kumtaşı, marn, kil, orta miyosen formasyonları geçilmiştir. Çizelge B.4. Mersin İlinin Yeraltı ve Yerüstü Su Potansiyeli (Adana DSİ 6. Bölge Müdürlüğü, 2013). İL İlçe İçme Suyu Sanayi Suyu Sulama Suyu TOPLAM Kuyu Tahsis Kuyu Tahsis Kuyu Tahsis Kuyu Tahsis Adedi (Ton/Yıl) Adedi (Ton/Yıl) Adedi (Ton/Yıl) Adedi (Ton/Yıl) Tarsus Erdemli Silifke Bozyazı Anamur Gülnar Aydıncık Mut Yenişehir Akdeniz Toroslar Mezitli Çamlıyayla Toplam Kaynak: Adana DSİ. 6. Bölge Müdürlüğü, Çizelge B.5 Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Yüzey ve Yeraltı Sularında Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği İle İlgili Analiz Sonuçları (Su ve Kanalizasyon işleri Müdürlüğü,2013) Su Kaynağı nın Cinsi (Yüzey/ Yeraltı) Yüzey Adı Berdan Kullanım amacı ve kullanılan miktar İçme ve kullanma suyu m3/yıl Enerji üretimi Sula ma suyu Endüstriyel su temini Akım gözlem istasyonu kodu Analiz Yapılan İstasyonun Analiz sonuçları SKKY (Tablo-1) Yeri (İlçe, Köy, Mevkii) Koordinatları (YAS için) Yıllık Ortalama Nitrat Değeri (mg/l) Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı,

39 Çamlıyayla İlçemizde; yeraltı suyu kapsamında, ilçemiz belediye sınırları içerisinde, çoğunluğu şehir şebekesinin olmadığı yıllarda açılan konutlara ait eski kuyular dışında kullanılan yeraltı suyu bulunmamaktadır. Çizelge B.6 Çamlıyayla İlçemizin Yeraltı Suyu Potansiyeli Kaynağın İsmi Çatak Papazın Bahçesi lt/sn Kaynak: Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, Çizelge B.7 Mersin ilinin Yeraltısuyu Potansiyeli (MESKİ Genel Müdürlüğü, 2013). Kaynağın İsmi hm 3 /yıl Aladağ Köyü ( Köy İçindeki Kaynak ) Emirler Köyü ( Hamzabeyli Kaynağı ) İnsu Köyü ( KaraÇoban Kaynağı ) Kocahamzalı Köyü ( KaraÇoban Kaynağı ) Kayrakkeşli Köyü ( Kaynak Adı bilinmiyor ) Kerimler Köyü ( Kozoluk Altı kaynağı + Kuyu) Korucular Köyü ( Köy İçindeki kaynak ) Doruklu Köyü ( Korucular Mevkii Kaynağı ) Dalakderesi Köyü (Korucular Mevkii Kaynağı ) Evrenli köyü (Köy İçindeki kaynak ) Musalı Köyü (Köy İçindeki kaynak ) Çelebili Köyü (Köy İçindeki kaynak ) Işıktepe Köyü ( Orman içindeki Kaynak ) Çavak köyü ( Çukurkeşlik kaynağı ) Hamzabeyli Köyü ( Çukurkeşlik kaynağı ) Çukurkeşlik Köyü (Köy İçindeki kaynak ) Kepirli Köyü ( Belenoluk Kaynağı + Kuyu ) Darısekisi Köyü ( Köy içindeki Kaynak + Kuyu ) Doğlu Köyü ( Kuyu ) Bozön Köyü ( Uzunkaş Kaynağı ) Çevlik Köyü ( Köy İçi Kaynağı ) Pelitkoyağı Köyü ( Kuyu ) Cemilli Köyü ( Fındıkpınarı Kaynağı ) Doğançay Köyü ( Fındıkpınarı Kaynağı ) Kuzucubelen Köyü ( Fındıkpınarı kaynağı ) Turunçlu Köyü ( Köy İçi Kaynak ) Karahacılı Köyü ( Turunçlu ve Taşocağı Kaynağı ) Yanpar Köyü ( Şahinpınarı Kaynağı ) Puğkaracadağ Köyü (Şahinpınarı Kaynağı ) Parmak Kurdu Köyü (Şahinpınarı Kaynağı ) Esenli Köyü ( Kuyu ) Hebilli Köyü ( Kuyu ) Yeşilova köyü ( Kuyu )

40 Iğdır Köyü ( Kuyu ) Uzunkaş Köyü ( Köy İçi Kaynak ) Davultepe ( TM1 Kuyu ) Davultepe ( TM2 Kuyu ) Davultepe ( TM3 Kuyu ) Davultepe ( TM5 Kuyu ) Davultepe ( TM8 Kuyu ) Davultepe ( TM10 Kuyu ) Davultepe ( TM11 Kuyu ) Tece ( Kuyu ) Tece ( Kuyu ) Tece ( Dedekavak Kaynağı ) Soğucak ( Kuyu ) Gözne Soğucak- Kepirli Sarnıç Darısekisi ( Cehennem Deresi ) Kaynak: MESKİ Genel Müdürlüğü, 2013 B Yeraltı Su Seviyeleri Yeraltısuyu Taşıyan Formasyonların Yayılım, Derinlik ve Kalınlıkları Berdan, Deliçay, Efrenk, Mezitli olarak 4 grupta inceleyebiliriz. Berdan Düzlüğü; Su alınan formasyonlar ova dolgusunda çakıl, killi çakıl ve killi kum seviyeleridir. Kuzeyden güneye doğru gidildikçe tane boyları incelmekte ve akifer kalınlıkları azalmaktadır. Karabucak ve Aliefendiğlu köyleri civarından Tarsus istikametine doğru su veren çakıllı seviyelerin ortalama kalınlığı -150 m civarındadır. Bu çakılların arasında bulunan kil seviyeleri yine Tarsus a doğru incelir. Deliçay Düzlüğü; Su alınan formasyonlar delta dolgusundaki killi çakıl ve çakıl seviyeleridir. Güneye doğru akifer kalınlığı ve su taşıma özelliği artar. Ovanın kuzey kısımlarında Güdübez Tepe Kuyusu civarında litoloji satıhtan 65 m. ye kadar killi çakıl ve çakıl seviyeleri halindedir. Sahile doğru Deliçay kenarlarında Karaduvar ve Kazanlı civarlarında açılmış sanayi kuyularında litoloji ince kil bantlı çakıl halinde olup, -160 m. ye kadar devam eder. Kil bantları arasındaki çakıl kalınlığı ortalama 70- m. Arasında değişir. Efrenk Düzlüğü; Efrenk deresi civarında su alınan formasyonlar Efrenk delta dolgusundaki taraça konglomeraları ile çakıllı seviyeleridir. Yayılım alanı doğuda deniz birliği kuzeyde belediye su filtresi batıda Efrenk deresinin m. Batısına kadar devam eder. Kalınlıkları 10- m. arasında değişir. Mezitli Düzlüğü; Su alınan formasyon alüvyonun killi çakıl seviyeleridir. Kalınlığı m. Arasında değişir ve güneye doğru gelişmiştir. Pliokuvaterner dolgulardan başka kaliçilerden de bir miktar yeraltısuyu elde edilir. Bu kaliçilerin kalınlıkları 3-30 m arasında değişir. Formasyon; genelde killi çakıl, kumlu çakıldan oluşan birimlerden meydana gelmiştir. 40

41 Mavi Bayrak Sayısı MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU B.1.3. Denizler MESKİ Genel Müdürlüğü verilerine göre; Yüzey alanı km² olan Kuzeydoğu Akdeniz, yarı kapalı bir niteliğe sahiptir. Akdeniz'i çevreleyen ülkelerdeki hızlı nüfus artışı ve endüstriyel gelişme ile yoğun tarımsal ve turizm faaliyetleri önemli kirletici kaynakları oluşturmaktadır. Buna karşılık, diğer denizlerimize göre Akdeniz deki su sirkülasyonu daha fazla olup, bu durum kirleticilerin dağılmasında ve seyreltilmesinde önemli rol oynamaktadır. Ayrıca Akdeniz'in fiziksel yapısı nedeniyle denizdeki oksijen dağılımı da daha düzenli ve yeterli düzeydedir. Akdeniz sahilleri, Türkiye'nin en fazla turist çeken, deniz mevsimi ve kumsal kıyı şeridinin çok uzun olduğu bir bölgemizdir. Ekim 2009 da Mersin Limanı doğusunda, yeni deşarj alanına (Karaduvar açığı, 10m derinlikten) yapılan arıtılmadan denize pompalanan kentsel atıksu deşarjının etkisi bölge sularında açıkça gözlendiği Medpol raporlarında da belirtilmektedir. Resmi açılış tarihi olan Karaduvar Atıksu Arıtma i nde şehrin doğu kısmının atıksuları arıtılarak derin deniz deşarjı ile uzaklaştırılmaktadır. MESKİ Genel Müdürlüğümüz yüzme suyu kalitesinin izlenmesi amacı ile Mayıs- Ekim ayları arasında Mersin ilinde Karaduvar Atıksu Arıtma i sahilinin de dahil olduğu farklı noktalardan Sağlık İl Müdürlüğü personelleri ile birlikte numune almakta ve analizlerini yine aynı laboratuvara yaptırarak analiz sonuçlarını sahil yürüme yoluna yerleştirilen totem de Mersin Halkı ile paylaşmaktadır. Mavi Bayrak Grafiği Yıllar Plaj Marina Grafik B.1 Mersin ilinde 2013 Yılı Mavi Bayrak Almış Plaj ve Marinaların Sayısı (Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2013) 41

42 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi Detaylı bilgiler yukarıda tablolar ve metinler halinde sunulmuştur. B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu B.3.1. Noktasal kaynaklar B Endüstriyel Kaynaklar MESKİ Genel Müdürlüğü faaliyet alanında bulunan ve atıksularını kanalizasyona deşarj eden her endüstriyel atık su kaynağı MESKİ Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği uyarınca Bağlantı Kalite Kontrol Ruhsatı almak zorundadır. Bu bağlamda 2013 yılında MESKİ Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği gereğince kontrollü deşarj yapması gereken toplam 495 adet işyerine 1136 adet denetim yapılmış ve gereken önlemler aldırılmıştır. B Evsel Kaynaklar Konu hakkında kamu kurumlarınca sunulmuş bir bilgi bulunmadığından boş bırakılmıştır. B.3.2. Yayılı Kaynaklar B Tarımsal Kaynaklar E. Bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B Diğer C. Bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu mevcudiyeti B Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi Tarsus ilçemizin tamamının su kaynağı Berdan nehri üzerinde bulunan Berdan Baraj gölüdür. Ham olarak alınan suyun %25 i Tarsus Belediyesi %75 i Mersin Belediyesinin ortaklığı bulunduğu MESKİ Berdan İçme su Arıtma tesislerinde arıtıldıktan sonra Tarsus un İçme suyunun tamamı ( % ü) temin edilmektedir. Arıtma inden çıkan içme suyumuzun günlük analizleri yapılmakta ve haftalık periyodik olarak sağlık grup başkanlığı ve belediye sağlık müdürlüğü elamanlarınca örnekleme yapılarak İl Halk Sağlığı laboratuvarı elamanlarınca analiz yapılmaktadır. 42

43 Berdan Barajı ( % ) 2013 yılı Grafik B.2. İlçemizde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı (Tarsus Belediye Başkanlığı 2013) Ayrıca Yenice Beldesi ve Ova Köyleri Sulama Birliği aracılığı ile 16 adet köye içme suyu verilmektedir. Çamlıyayla İlçemizin içme ve kullanma suyu ihtiyacının tamamına yakını yerleşim merkezine yaklaşık ortalama10-12 km. uzaklıktaki doğal kaynaklardan sağlanmakta olup arıtma tesisi bulunmamaktadır. Sanayi kuruluşu bulunmadığı için içme ve kullanma suyunun tamamına yakını evsel amaçlı kullanılmaktadır. İlçede içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısı 1 dir (Çamlıyayla Belediyesi). İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen nüfus, tarihinden sonra mahalle olarak bağlanan köylerde farklılık göstermemekle birlikte bağlanan köylerin dışında kalan İlçe merkezi yaz ve kış aylarında büyük (yaklaşık 20 kat) farklılıklar göstermektedir. MESKİ Genel Müdürlüğü verilerine göre; Mersin şehrinin içme suyu Berdan Baraj gölünden sağlanmaktadır. Berdan Baraj gölünden alınan su Tarsus Berdan İçmesuyu lerinde arıtılmaktadır. Berdan İçmesuyu Arıtma leri her birinin kapasitesi m³/gün olan 3 kısımdan oluşmaktadır. in toplam kapasitesi m³/gün dür. 43

44 24 saat devam eden su üretimi; içme ve kullanma suyu kalitesi açısından İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik in standartlarına uygun şekilde yapılmakta, Laboratuvarda 24 saat çalışma esası ile analiz edilmektedir. 4% 7% Kuyu Kaynak Baraj 89% Grafik B.3. Mersin ilinde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı (MESKİ Genel Müdürlüğü, 2013) 5216 sayılı yasa ile 19 Belediye ve 39 Orman köyü Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlanmış ve 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 19 İlk kademe Belediyesinden Gözne, Soğucak ve Değirmençay Belediyeleri Büyükşehir Belediye sınırları dışına çıkarılmış olup, geriye kalan 17 İlk Kademe belediyesi ise tarihinde yapılan Mahalli idareler seçiminde tüzel kişilikleri kaldırılarak Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı dört İlçe ( Akdeniz, Yenişehir, Toroslar ve Mezitli ) belediyesine dönüştürülmüştür. Değirmençay, Gözne ve Soğucak Belediyelerinin Mersin Büyükşehir Belediyesi hizmetlerinden yararlanabilmesi için protokol yapılmış ve Mersin Valiliği tarafından İçişleri Bakanlığına tarih ve 5618 sayılı yazı ile gönderilmiştir. Mersin Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanına giren dört (4) İlçe Belediye ( Yenişehir, Mezitli, Akdeniz ve Toroslar ), bu ilçelerimize bağlı 39 orman köyü ile protokol altında 44

45 hizmet verdiğimiz Gözne, Soğucak ve Değirmençay Belediyelerinin sahip olduğu nüfuslarda, 2010 yılından 2013 yıl sonuna kadar yaklaşık %5-6 oranlarında artış görülmüştür. Mersin Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan yukarıda bahsedilen bölgelerimizin hepsine içme ve kullanma suyu hizmeti verilmektedir. Sağlıklı içme suyunu ulaşamayan bölgemiz bulunmamaktadır. Sorumluluk alanımızdaki bölgelerin, içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere temin edilen su miktarının kaynaklara göre dağılımı Grafik B.2 de verilmektedir. B Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti Yukarıdaki başlıklarda detaylı bilgi tablolar halinde verilmiştir. B İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb. Tarsus İlçemizin tamamının su kaynağı Berdan nehri üzerinde bulunan Berdan Baraj gölüdür. % 25 payı bulunan Tarsus Belediyesinin, günlük ihtiyacı kadar olan kısmı yine bu tesisten karşılamaktadır. Çamlıyayla İlçemizin 0-15 lt/sn. debi ile cazibeli olarak gelmektedir. İkincisi Papazın Bahçesi Kaynağı olup sadece yaz döneminde İçme Suyu temini iki ayrı kaynaktan yapılmaktadır. Birincisi, Çatak Kaynağı olup yıl boyu ortalama lt/sn. debi ile terfi sistemi ile gelmektedir. B.4.2. Sulama E. Bölümünde detaylı bilgi verilmiştir. B Salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı Bu başlık altında kamu kurumlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır. miktarı B Damlama, yağmurlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su Bu başlık altında kamu kurumlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır. B.4.3. Endüstriyel Su Temini Bu başlık altında kamu kurumlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır. B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı Adana DSİ 6. Bölge Müdürlüğü nce sunulan detaylı bilgiler yukarıdaki başlıklarda verilmiştir. B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı Bu başlık altında kamu kurumlarınca bir bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır 45

46 B.5. Çevresel Altyapı B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve Hizmeti Alan Nüfus Tarsus ilçemizde; Yılları arasında ilk kanalizasyon hattı inşaatı yapımına başlanmış ve yaklaşık 20 km uzunluğunda mevcut dere ve kanallara deşarj eden bileşik sistem hat inşa edilmiştir yılı itibariyle yaklaşık 30 km uzunluğunda ana kanalizasyon ve tali şebeke inşaatı yapılmıştır yılları arası 170 km uzunluğunda kanalizasyon hattı inşaatı yapılmıştır. Nüfusun %44 ünün atık suyu arıtma tesisine bağlanmıştır yılları arasında 176 km kanalizasyon hattı inşaatı yapılmış ve nüfusun %46 sının atık suyu arıtma tesisine bağlanmıştır. Böylece toplam nüfusun %90 ının atık suyu arıtma tesisine bağlanmıştır yılı itibariyle toplam yaklaşık 465,46 km kanalizasyon hattı inşaatı ve 13,7 km yağmursuyu hattı yapılmıştır. Atık Su Arıtma i yaklaşık 15,5 hektarlık kullanılabilir alanı ile Adana-Mersin karayolunun 2,5 km güneyinde kent merkezinin batısında yer almaktadır. KFW (Alman Kredi Kuruluşu) Kredisi ile inşası yapılan bölgenin ilk Atık Su Arıtma i 08/11/2001 yılında devreye alınmıştır Eşdeğer nüfusa cevap verebilecek olan tesis uzun havalandırmalı aktif çamur prosesi kullanılan biyolojik arıtma sistemidir yılında m³ atık su arıtılmış, ton kuru atık çamur bertaraf edilmiştir. Deşarj suyu evsel nitelikli atık sular kriterlerinin altında bulunmaktadır. (2013 yılı ortalaması BOI5: 15,08- KOI: 29,50- AKM:1,14- PH 7.63) Bu çalışma ile doğaya ve çevreye duyarlılığını gösteren Belediyemiz deniz suyunun kirlenmesini önlemiştir. Tarsus Kazanlı sahil bandının turizm alanı ilan edilmesinde bu çalışmaların önemli katkısı olmuştur % 98 % 90 % 44 % Grafik B-4 İlçemizde 2013 Yılı Atıksu Arıtma i İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı Grafik B.4. Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Kanalizasyon Hizmeti verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) 46

47 Çamlıyayla İlçemiz belediye sınırları içerinde kanalizasyon-atıksu bertarafı fosseptik çukurları aracılığı ile yapılmakta olup projeli kanalizasyon sistemi ve atık su arıtma tesisimiz bulunmamaktadır. MESKİ Genel Müdürlüğü verilerine göre; 5216 sayılı yasa ile 19 Belediye ve 39 Orman köyü Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlanmış ve 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 19 İlk kademe Belediyesinden Gözne, Soğucak ve Değirmençay Belediyeleri Büyükşehir Belediye sınırları dışına çıkarılmış olup, geriye kalan 17 İlk Kademe belediyesi ise tarihinde yapılan Mahalli idareler seçiminde tüzel kişilikleri kaldırılarak Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı dört İlçe ( Akdeniz, Yenişehir, Toroslar ve Mezitli ) belediyesine dönüştürülmüştür. Değirmençay, Gözne ve Soğucak Belediyelerinin Mersin Büyükşehir Belediyesi hizmetlerinden yararlanabilmesi için protokol yapılmış ve Mersin Valiliği tarafından İçişleri Bakanlığına tarih ve 5618 sayılı yazı ile gönderilmiştir. Mersin Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanına giren dört (4) İlçe Belediye ( Yenişehir, Mezitli, Akdeniz ve Toroslar ), bu ilçelerimize bağlı 39 orman köyü ile protokol altında hizmet verdiğimiz Gözne, Soğucak ve Değirmençay Belediyelerinin sahip olduğu nüfuslarda, 2010 yılından 2013 yıl sonuna kadar yaklaşık %5-6 oranlarında artış görülmüştür. Gözne ve Soğucak Belediyelerinde kanalizasyon şebekesi bulunmamakla birlikte, Değirmençay Belediyesinde kanalizasyon şebekesi yer almaktadır. Köylerimizde ise Vidanjörler ile merkeze taşınıp şebekeye verilmekte kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır. Diğer İlçe Belediyelerimizde ise, kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı Grafik B.4 te yer almaktadır.il merkezi ve köyler bir arada değerlendirilmiştir. 94,00% 92,00% İlimizde ( ) Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı 86.02% 90,00% 88,00% 86,00% 84,00% 83,56% 84% 85,14% Yüzde Oran 82,00% 82,00% 80,00% 78,00% 76,00% Grafik B.5- Mersin ilinde 2013 Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı (MESKİ Genel Müdürlüğü, 2013) 47

48 KARADUVAR ATIKSU ARITMA TESİSİ Mersin Büyükşehir Belediyesi mücavir alanı içinde biri Doğu da, diğeri de Batı da olmak üzere iki ayrı Atıksu Arıtma inin yapımı öngörülmüştür. Karaduvar da kurulması planlanan Karaduvar Atıksu Arıtma i için 2006 yılında ihale yapılmış, Haziran 2007'de tesis inşaatına başlanmış ve tarihinde tesis tamamlanarak işletmeye açılmıştır. Meskun alanlardan cazibeli olarak Merkez Pompa İstasyonu, Karaduvar pompa istasyonu, Kazanlı Pompa İstasyonu ve Karacailyas Pompa İstasyonundan toplanan atıksular, pompalar yardımıyla basınçlandırılarak Karaduvar Atıksu Arıtma ine ulaştırılmaktadır yılında Karaduvar Atıksu Arıtma inde m 3 atıksu arıtılmıştır. KARADUVAR ATIKSU ARITMA TESİSİ TASARIM KRİTERLERİ Tasarım Toplam nüfus: No KAAT toplam atıksu debisi (günlük) m³/gün 136, , ,843 Ortalama debi Q ort. m³/saat 7,573 10,325 12,405 Maksimum debi Q max m³/saat 10,602 14,455 17,367 Toplam BOD 5 -yükü kg/gün 29,281 46,818 69,268 BOD 5 -konsantrasyonu mg/l Toplam COD yükü kg/gün 51,242 83, ,942 COD- konsantrasyonu mg/l Total AKM yükü kg/gün 37,386 56,474 80,613 AKM konsantrasyonu mg/l Toplam azot yükü kg/gün 5,372 8,584 12,696 N Konsantrasyonu mg/l Toplam fosfor yükü kg/gün 1,424 2,060 2,553 P Konsantrasyonu mg/l KAAT için Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 29/04/2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik gereğince tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca KAAT ye ait Çevre İzni belgemiz düzenlenmiştir. Söz konusu çevre iznini takiben Derin Deniz Deşarjı İzleme Genelgesi ilgili hükümleri doğrultusunda Arıtma i çıkış suyunda (haftada 2 defa) ve alıcı ortamdan (deniz suyu ve sediman) numune alma ve analizler yetkili çevre laboratuarlarına yaptırılmış olup analiz sonuçları adresinde paylaşılmaktadır. Ayrıca yüzme döneminde Sağlık İl Müdürlüğü Personelleri ile birlikte Mersin sahillerinde farklı noktalardan deniz suyu numunesi alınarak Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği uyarınca analizleri yine aynı kuruma yaptırılmakta analiz sonuçları hem Mersin Sahiline yerleştirilen totemde hem de adresinde paylaşılmaktadır. 48

49 MEZİTLİ ATIKSU ARITMA TESİSİ Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ndan temin edilen 20 milyon Avro tutarındaki dış kredi ile gerçekleştirilecek olan Mezitli Atıksu Arıtma i kişi eşdeğer nüfus ve m3/gün kapasiteli olarak tasarlanmıştır. Alt yapı projesine paralel olarak gerçekleştirilecek bu tesis karbon, azot ve fosfor giderimi ile çamur arıtmayı da içine alan ileri biyolojik arıtma teknolojisine sahip olacaktır. ile ilgili çalışmalar hızla devam etmekte olup ihale aşamasındadır. 49

50 İlçeler İl Merkezi Çizelge B.8 Mersin ilinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma lerinin Durumu (MESKİ Genel Müdürlüğü, 2013) Belediye Atıksu Arıtma i/ Deniz Deşarjı Olup Olmadığı? Belediye Atıksu Arıtma i Türü Mevcut Kapasitesi (ton/gün) Arıtılan /Deşarj Edilen Atıksu Miktarı (m 3 /sn) Deşarj Noktası koordinatları Deniz Deşarjı Hizmet Verdiği Nüfus Oluşan AAT Çamur Miktarı(ton/gün) Yerleşim Yerinin Adı Karaduvar Atıksu Arıtma i Mezitli Atıksu Arıtma i Var İnşa/plan aşamasında Yok Fiziksel Biyolojik İleri X Faaliyette X X X İhale Aşamasında X X kapasitesi t/gün olup 2013 yılında ortalama ,73 t/gün su tesise alınmıştır. i kapasitesi t/gün olup 2013 yılında ortalama ,73 t/gün su tesiste arıtılarak deşarj edilmiştir. Karaduvar Atıksu Arıtma i Derin Deniz Deşarjı Koordinatları (Google Earth) N VAR Şu anda kullanılan Mezitli Deniz Deşarjı Koordinatları: N 2020 yılı için kişilik eşdeğer nüfusa hizmet edecek şekilde tasarlanmıştır TARSUS X X X -- Kuru Hava Max: ,5393 Y:401235,41( ,45574 ) X: ,88( ,66258 ) ,81 Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı ve MESKİ Genel Müdürlüğü,

51 İlçeler İl Merkezi Çizelge B.9 Mersin ilinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma lerinin Durumu (ÇŞİM, 2014) Yerleşim Yerinin Adı Belediye Atıksu Arıtma i/ Deniz Deşarjı Olup Olmadığı? Belediye Atıksu Arıtma i Türü İnşa/plan aşamasında Yok Fiziksel Biyolojik İleri Mevcut Kapasitesi (ton/gün) Arıtılan /Deşarj Edilen Atıksu Miktarı (m 3 /sn) Deşarj Noktası koordinatları Deniz Deşarjı Hizmet Verdiği Nüfus Var Akdeniz Toroslar Yenişehir x x x x x Mezitli x Oluşan AAT Çamur Miktarı(ton/gün) 60 Anamur Aydıncık Bozyazı Çamlıyayla X(D,Deniz Deşarjı) x x x X 2639 Y x Erdemli x x x x Gülnar Mut x x Silifke x x x X Tarsus x x x Y Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

52 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı leri Çizelge B.10 Mersin ilinde 2013 Yılı OSB lerde Atıksu Arıtma lerinin Durumu (ÇŞİM ve MTOSB, 2013) OSB Adı Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi Gelişme Alanı Silifke Mevcut Durumu Kapasitesi (ton/gün) AAT Türü Çalışıyor 3000 m 3 /gün Fiziksel- Kimyasal- Biyolojik İnşaat 5000 m 3 /gün Fiziksel- Kimyasal- Biyolojik Yok AAT Çamuru Miktarı (ton/gün) Deşarj Ortamı 0,9 DSİ drenaj kanalı - Güdübeş deresi Deşarj Koordinatları ÇŞİM ve Mersin-Tarsus OSB Müdürlüğü, B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama leri Tarsus ilçemizde; Katı Atık Düzenli Depolama i Tarsus İlçesi, Gürlü Köyü, İritaş Mevkiinde bulunmaktadır. Yüzey alanı m 2 olup deponi sahasının tabanı sızıntı suyu sızdırmazlığını sağlamak amacıyla HDPE membran malzeme ile kaplanmıştır ve sahanın tabanına sızıntı suyunun tahliyesi için kollektör hat döşenerek suların cazibe ile sızıntı suyu havuzuna gönderilmesi sağlanmıştır. Deponi sahasında oluşan metan gazının tahliyesi delikli HDPE borular ile sağlanmaktadır. B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması Tarsus İlçemizde; atıksu geri kazanım ile ilgili herhangi bir tesis mevcut olmayıp, alıcı ortama deşarj edilmektedir. B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar Konu hakkında kumu kurum/kuruluşlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır

53 B.6.2.Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Tarsus Atıksu Arıtma inde 2013 yılında toplam 2121 ton kuru katı çamur elde edilmiştir. Stabilize Arıtma Çamuru Kullanımı izin belgesinin süresi dolduğu için oluşan Arıtma Çamuru belediye çöp alanına gönderilmiştir. Karaduvar Atıksu Arıtma i nden çıkan arıtma çamurunun tarımda kullanılması ile ilgili Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik (EKAÇTKDY) uyarınca gerekli analizleri akredite bir laboaratuvara yaptırılmış olup söz konusu arıtma çamuru nitelikleri uygun olmasına karşın Çukurova Bölgesinde kayaç yapısında Nikel konsatrasyonu yüksek olduğundan ilgili Yönetmelik gereği tarımda kullnılmamamakta ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik uyarınca gerekli tüm analizleri yaptırılarak Mersin Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Alanına gönderilmektedir. B.6.3.Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar Konu hakkında kumu kurum/kuruluşlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır. B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği Konu hakkında kumu kurum/kuruluşlarınca bilgi sunulmadığından boş bırakılmıştır. B.7. Sonuç ve Değerlendirme Bu bölümde yeraltı, yerüstü ve deniz potansiyelimiz ele ele alınmıştır. Olası çevresel etkilerinin boyutu irdelenmiş ve her bölümde tablolar ve yorumlar halinde sunulmuştur. Kaynaklar -Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tarsus Belediye Başkanlığı, Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, MESKİ Genel Müdürlüğü, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Mersin-Tarsus OSB Müdürlüğü,

54 C. ATIK C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf leri) Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı, Mersin kent merkezinin 20 km kuzeydoğusunda, Akdeniz İlçesi Bağcılar Beldesi, Akkoç Tepe Mevkiinde bulunmaktadır (Şekil C.1). Alanın doğusunda Sarıibrahimli köyü bulunmakta ve alana km mesafede bulunmaktadır. Batısında km mesafede Burhan Köyü yer almaktadır. Söz konusu alan Mersin 2. Organize Sanayi Bölgesi alanına ise yaklaşık 400 m mesafede yer almaktadır. (Çizelge C.1). Harita C.1. Mersin Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alan Sınırları (M.B.B. Başkanlığı, 2013)

55 Çizelge C.1. Katı Atık Düzenli Depolama Sahasının Yerleşim Alanlarına Uzaklığı (Kaynak: M.B.B. Başkanlığı, 2013) Mersin Düzenli Depolama Alanı II. Sınıf Düzenli Depolama Alanı olup söz konusu saha yaklaşık 70 ha lık alanı kapsamaktadır. Bu alanın 3 etap halinde kullanılması planlanmıştır. Buna göre 1. Etap m2, 2. Etap ,56m2 ve 3. Etap ise ,38m2 lik alanları kapsamaktadır

56 Harita C.2. Depolama Alanı Sınırları (M.B.B. Başkanlığı, 2013) Katı atık yönetim faaliyetleri Mersin Büyükşehir Belediyesi mücavir alan içindeki faaliyetleri kapsamaktadır. Katı atık düzenli depolama alanıyla ilgili olarak T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünden tarih ve 1126 sayılı ÇED Olumlu Belgesi alınmıştır. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı uygun görüşüyle, tarihinden itibaren katı atıkların düzenli depolanmasına başlanmıştır. Uygulama projeleri T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün tarih ve 2528 sayılı yazısıyla onaylanmıştır. Mevcut katı atık düzenli depolama tesisimizde; mücavir alanımızda bulunan 4 ilçe belediye (Akdeniz, Toroslar, Yenişehir, Mezitli) ve orman köylerinden gelen yaklaşık 900 t/d katı atıklar düzenli olarak bertaraf edilmektedir. Ayrıca bu miktarın içerisinde Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresine bağlı Merkezi Atıksu Arıtma inde üretilen arıtma çamuru Uygulama projesinde toplam kapasitesi 6 ay olarak belirlenen 1. lot doldurularak nihai

57 örtüsü yapılmıştır. Mevcut durumda 2. lotta katı atıkların düzenli depolanmasına devam edilmektedir. 3. Lotun yapım işi devam etmektedir. Tahmini dolum süresi avan proje olarak 15 yıl hesaplanmıştır. Proje yapıldığı zaman toplam katı atık miktarı 600t/d dür ve buna göre hesaplamalar yapılmıştır. Ancak proje bitiminden sonra Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alan sınırları artmış ve gelen atık miktarı da ortalama 900t/d e ulaşmıştır. Toplam büyüklüğü m2 olan tesis alanının; m2 si Orman alanı olup (T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Bölge Müdürlüğü, Kadastro Mülkiyeti Dairesi Başkanlığı oluru ile ÇED Olumlu Belgesine istinaden belediyeye 49 yıllığına bedelli kesin izin verilmiştir), m2 si ise Belediye mülkiyetinde olan arazilerden oluşmaktadır. Mersin Düzenli Depolama Alanı 1. Etap dahilinde bulunan Katı Atık Düzenli Depolama inde, katı atık depolama alanları (Lot 1, Lot 2 ve Lot 3) haricinde yer alan bina, ünite ve yapılar şunlardır: Girişi ve Bekçi Binası Kantar İdari Bina Tamir Atölyesi Tekerlek Yıkama Ünitesi Çöp Kamyonu Haznesindeki Suları Boşaltma Haznesi Yangın Suyu Deposu Altyapı Su Atıksu Enerji Haberleşme Örtü Malzemesi Depolama Alanı Otopark Himaye Çiti ve Ağaçlandırma Yollar Atık Pil Geçici Depolama Alanı Tıbbi Atık Sterilizasyon Alanı Ambalaj Atıkları Ayrıştırma i Alanı Atıksu Arıtma i Alanı Gaz Yakma i Alanı Gözlem Kuyuları

58 Resim C.1. Düzenli Depolama Alanı yapım aşaması ve işletme fotoğrafları (M.B.B. Başkanlığı, 2013) ATIK MİKTARI, TARTIM VE ANALİZİ Katı atık düzenli depolama alanında atık kabulünde; atık getiren araçlar her seferinde tartılmaktadır. Sahaya giren ve çıkan bütün malzemelerle ilgili bilgiler kayda geçirilmektedir. Gelen atıklar, kontrol edilmek ve incelenmek üzere rastgele seçilmektedir. Sahaya giren atık araçlarının en az %5'i bu şekilde kontrol edilmektedir. Bu koşula bakılmaksızın, rastgele

59 kontrollere ilaveten, kantar operatörlerinin kuşkulu gördüğü veya araçla ilgili tarif ile aracın görünüşü arasında tutarsızlık olduğu durumlarda araç yükleri, kontrol edilmektedir. Katı Atık Karakterizasyonu ve Katı Atık Bertaraf leri Bilgi Güncellenmesi konulu 2007/10 sayılı Genelge kapsamın da her yıl yaz ve kış mevsiminde yılda birkaç defa Katı Atık Karakterizasyonu yapılmaktadır (Şekil C.4). En son yapılan (Ağustos 2013) Grafik C.1 de verilmektedir. Resim C.2. Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Karakterizasyon Çalışması (M.B.B. Başkanlığı, 2013)

60 Karton; 4,36 Park ve Bahçe Atıkları; 4,58 Diğer yanabilenler; 14,31 Plastik; 16,08 Hacimli Karton; 1,09 Kağıt; 3,41 Cam; 3,78 Diğer Yanmayanlar; 0,96 Metal; 0,49 Tehlikeli Atık; 0,7 Mutfak Atıkları; 49,34 Hacimli Metal; 0,4 Diğerleri (Elek Altı); 0,33 Atık Elektrik ve Elektronik Ekipman; 0,18 Mutfak Atıkları Plastik Diğer yanabilenler Park ve Bahçe Atıkları Karton Cam Kağıt Hacimli Karton Diğer Yanmayanlar Tehlikeli Atık Metal Hacimli Metal Diğerleri (Elek Altı) Atık Elektrik ve Elektronik Ekipman Grafik C.1. Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama tesisine kabul edilen katı atıkların analiz sonucu (Ağustos 2013) (M.B.B. Başkanlığı, 2013) DEPONİ ALANI TABAN DURUMU Depolama alanına yerleştirilmeye başlanan atıklardan oluşan sızıntı sularının tabii zemine geçerek yeraltı su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi amacıyla geçirimsizlik tabakası oluşturulmuştur. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde oluşturulan sızdırmazlık sistemi Şekil C.5. deki katman ve özelliklerde yapılmıştır

61 Grafik C.2. Mersin Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Alanı 2. Lot Taban Geçirimsizlik Sistemi (M.B.B. Başkanlığı, 2013) Depo tabanına sıkıştırılmış kalınlığı en az 50cm olan kil olan geçirimsizliği sağlayan doğal malzeme serilmiştir. Bu malzemelerin geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi) 1 x 10-9 m/s den büyük değildir. Bu zemin tabanının üzerine 2 mm. kalınlıklı yüksek yoğunluklu (HDPE) polietilen folye sermiş ve serilen folyenin yoğunluğu kg/m3 arasındadır. (Şekil C.6) Resim C.3. Mersin Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Alanı 2. Lot Taban Geçirimsizlik Yapısı (M.B.B. Başkanlığı, 2013)

62 Geçirimsiz hale getirilen taban üzerine Sızıntı suyu akışının sağlanması amacıyla 0,3m kalınlıkta 16/32 çakıl drenaj tabakası teşkil edilmiştir. Bu kalınlık arazi topografyasına göre yerleştirilen minimum mm çaplı delikli HDPE sızıntı suyu toplama borusunun sırtından itibaren minimum 30cm olacak şekilde dizayn edilmiştir. DEPONİ GAZI Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe uygun olarak 1., 2. ve 3. Lotun tabanlarına gaz bacaları yerleştirilmiş ve oluşan gazlar toplanmaktadır. (Şekil C.7) Resim C.4. Düzenli Depolama Alanı 1. ve 2. Lot Gaz Bacalarının Görünümü (M.B.B. Başkanlığı, 2012) SIZINTI SUYU OLUŞUMU VE MİKTARI Sızıntı suyu miktarını etkileyen faktörler; iklim şartları, hidrojeolojik özellikler, evopetranspirasyon, infiltrasyon, yüzeysel akış, yağış, yeraltı suyu sızması, geri devir, atığın özellikleri, atığın yaşı, atığın bozunması, geçirgenlik, partikül büyüklüğü, başlangıç nem muhtevası, sahada yapılan işlemler ve işletme şartları ile atık kalınlığıdır. Depo sahasında oluşabilecek sızıntı suyu miktarı ve özellikleri yukarıda sayılan birçok faktöre bağlı olduğundan tahmini zor bir işlemdir. Mersin depolama alanında yağmur suyu miktarına göre sızıntı suyu miktarını belirleme çalışmaları yapılmıştır. Mevcut işletilen depolama alanlarında yapılmış olan gözlemler sonucunda işletme sırasında yağışın yaklaşık %20-30 unun sızıntı suyu olarak harekete geçtiği görülmektedir. Literatürde geçen daha yüksek veya düşük değerler bunların çok uç değerler olduğunu göstermiştir. Yıllık yağışın yüksek olduğu bölgelerde örneğin yıllık yağış yüksekliği mm olan İngiltere de bu değer %24-60 (İ. Öztürk Anaerobik Biyoteknoloji ve Atık Arıtımındaki Uygulamaları, sayfa 206) arasında

63 değişmektedir. Mersin bölgesinde işletme aşamasında sızıntı sularının miktarı, işletme alanındaki atıkların kompaktör ile sıkıştırılması durumunda yıllık yağış miktarının % 30 u kadar olacağı tahmin edilmiştir. Depolama alanında sıkıştırılmış atık yoğunluğunun 0,8t/m3 olacağı kabul edilmiştir. Depolama alanında sadece depolama yapılan hücrede (1. ve 2. lot) sızıntı suyu oluşmaktadır. 3. lot yapımı bitirilmiş ancak henüz çöp depolanmasına başlanılmamıştır. İşletmeye alınan 1. ve 2. lotların toplam düzlemsel alanı yaklaşık m2 olarak hesaplanmıştır. Düzenli depolama alanında üretilen sızıntı suyu sızıntı suyu toplama lagününde biriktirilmekte (Şekil C.8) ve 2 adet vidanjörle her gün toplanarak Mersin Merkezi Atıksu Arıtma ine gönderilmektedir. Alanda yapılması planlanan ve taahhüt edilen Sızıntı Suyu Arıtma inin proje ihalesi yaptırılarak tamamlatılmıştır. En kısa sürede uygulama projesinin de ihale edilip bir ana önce faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Resim C.5. Sızıntı Suyu Toplama Lagünü (M.B.B. Başkanlığı, 2013) 2013 yılında Tarsus İlçe merkezinde yaklaşık ton evsel katı atık toplanarak Transfer İstasyonundan bertaraf tesisine taşınmıştır tarihine kadar Bertaraf Alanında süren Rehabilitasyon ve Düzenli Depolama Alanı yapımına kadar katı atıklar bu tesislerde vahşi depolama esaslı bertaraf edilmiştir. Sonraki süreçte evsel katı atıklar devreye giren Düzenli Depolama ve Bertaraf inde düzenli depolama işlemine tabi tutulmuştur

64 Tarsus Belediyesi Evsel Katı atık Karakterizasyonu -Kış- (%) 1% 0% 2% 0% Mutfak Atıkları 2% 1% 3% 5% Plastik Kağıt 6% Cam Metal 10% Diğer yanabilenler Diğer Yanmayanlar Park Bahçe Atıkları Diğer Yanabilir Hacimli Atık 70% Tehlikeli Atık Kül Grafik C.3- Tarsus İlçemizdeki (2013-Kış) Yılı Atık Kompozisyonu (Temizlik İşleri Müdürlüğü) Tarsus Belediyesi Evsel Katı atık Karakterizasyonu -Yaz- (%) 1% 1% 6% 10% 10% 1% 1% 0% 0% 4% 68% Mutfak Atıkları Plastik Kağıt/Karton Cam Metal Diğer yanabilenler Diğer Yanmayanlar Park Bahçe Atıkları Diğer Yanabilir Hacimli Atık Tehlikeli Atık Kül Grafik C.4- Tarsus İlçemizdeki (2013-Yaz) Yılı Atık Kompozisyonu (Temizlik İşleri Müdürlüğü)

65 Çamlıyayla ilçemiz belediye sınırları (2013) içerisinde kalan alanın yayla özelliğinde olması ve sanayi kuruluşunun olmaması sebebi ile atıkların tamamına yakınını evsel atıklar oluşturmaktadır. Nüfus yaz ve kış aylarında yaklaşık yirmi kata varan farklılıklar göstermekte olup atık miktarı da bu farklılığa paralel olarak değişmektedir. katı atık depolama alanı bozuk orman alanı olup düzenli depolama tesisimiz bulunmamaktadır. Atık miktarı tahmini olarak; kış aylarında günlük 600-0kg., yaz aylarında kg. civarındadır

66 Çizelge C.2 Mersin ilinde 2013 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve Birliklerce Yönetilen Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu İl/İlçe Belediye veya Birliğin Adı Birlik ise birliğe üye olan belediyeler Nüfus Toplanan Ortalama Katı Atık Miktarı (ton/gün) Geri Kazanılan Ortalama Atık Miktarı (ton/gün) Kişi Başına Üretilen Ortalama Katı Atık Miktarı (kg/gün) Atık Kompozisyonu (yıllık ortalama, %) Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Organik Kağıt Cam Metal Plastik Kül T.C.Tarsus Belediyesi Mersin Büyükşehir Belediyesi* ,66 1,06 6,22 57,66 5,74 6,22 0,485,74 11,48 0,48 11,48 0,00 0,00 İl Geneli Kaynak: M.B.B. Başkanlığı, Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013 *(Dr. Bülent HALİSDEMİR tarafından M.B.B. uhdesinde yerinde yapılan çalışmalar, 2013)

67 Toplama Taşıma Bertaraf Düzensiz Depolama Düzenli Depolama Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz) MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge C.3 Mersin ilinde 2013 Yılı İl/İlçe Belediyelerde Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Kapasiteleri İl/ilçe Belediye Adı Evsel * Hangi Atıklar Toplanıyor? Tıbbi Diğer (Belirtiniz) Transfer İstasyonu Varsa Sayısı Atık Yönetimi Hizmetlerini Kim Yürütüyor? ** Mevcut Bertaraf Yöntemi ve Kapasitesi/Birimi Tarsus B B B Çamlıyayla x B B B x m 3 * Ofis işyeri dahil. ** Belediye (B), Özel Sektör (ÖS), Belediye Şirketi (BŞ) seçeneklerinden uygun olanının sembolünü yazınız. Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, Çamlıyayla Belediye Başkanlığı,

68 Toplama Taşıma Bertaraf Düzensiz Depolama Düzenli Depolama Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz) MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge C.4 İlimizde 2013 Yılı Belediye-Birlik-Özel Sektör Tarafından Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Kapasiteleri (ÇŞİM ve Belediye Başkanlıkları, 2013) İl/ilçe Belediye Birlik-Özel Sektör Adı Evsel * Hangi Atıklar Toplanıyor? Tıbbi Diğer (Belirtiniz) Transfer İstasyonu Varsa Sayısı Atık Yönetimi Hizmetlerini Kim Yürütüyor? ** Mevcut Bertaraf Yöntemi ve Kapasitesi/Birimi Mersin Büyükşehir Belediyesi X B B B Tarsus Belediyesi X B B B Taşeli Belediyeler Birliği (Silifke, Arkum, Narlıkuyu, Uzuncaburç, Atakent, Akdere, Taşucu, Yeşilovacık, Atayurt) X B B B Gülnar Bld. X X X m³ X m³ X 698,671 m³ Mut Bld. X X Anamur Bld. X X Çamlıyayla Bld. X X Erdemli Bld. X X IN-TE SAN. A.Ş. X X Sterilizasyon Kaynak: ÇŞİM, Belediye Başkanlıkları,

69 Çizelge C.5 Mezitli İlçemizde 2013 Yılı İçinde Toplanan Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu İl/İlçe Belediye veya Birliğin Adı Birlik ise birliğ e üye olan beledi yeler Nüfus Toplanan Ortalama Katı Atık Miktarı (ton/gün) Geri Kazanılan Ortalama Atık Miktarı (ton/gün) Kişi Başına Üretilen Ortalama Katı Atık Miktarı (kg/gün) Atık Kompozisyonu (yıllık ortalama, %) Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Organik Kağıt Cam Metal Plastik Kompozit MEZİTLİ BELEDİYESİ %82.2 %7,5 %0.2 %1.25 %7,2 %0,16 İl Geneli Kaynak: Mezitli Belediye Başkanlığı,

70 Toplam a Taşıma Bertaraf Düzensiz Depolam Düzenli a Depolam a Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz ) MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge C.6 Mezitli İlçemizde 2013 Yılında Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Kapasiteleri İl/ilçe Belediye Adı MEZİTLİ BELEDİY ESİ Evs el * Hangi Atıklar Toplanıyor? X Tıb bi Diğer (Belirti niz) AMBAL AJ ATIKLA RI- ATIK PİLLER Transfer İstasyonu Varsa Sayısı Atık Yönetimi Hizmetleri ni Kim Yürütüyor? ** ÖS ÖS X Mevcut Bertaraf Yöntemi ve Kapasitesi/Birimi Kaynak: Mezitli Belediye Başkanlığı, C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları Hafriyat Toprağı İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Büyükşehir Belediyesi olarak yer seçim çalışmaları sürdürülmektedir. Mevcut atıklar ilçe belediyelerince belirlenmiş alanlarda bertaraf edilmektedir. C.3. Ambalaj Atıkları Tarsus ilçemizde; Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği esaslarına göre Ambalaj Atıkları Yönetim Planı çerçevesinde Şehir içerisinde oluşan kağıt/karton, cam, plastik ve metal ambalaj atıkları Müdürlüğümüz Geri Dönüşüm Atık Toplama araçları ve yetkili Lisanlı Boztaşlar Plastik firması aracılıyla toplanmaktadır. Bu dönemde her iki sistemde toplanan ambalaj atıkları miktarı 2460 ton/yıl olarak gerçekleşmiştir

71 Çizelge C.7- Tarsus İlçemiz (2013) Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) Ambalaj Cinsi Üretilen Ambalaj Miktarı (kg) Piyasaya Sürülen Ambalaj Miktarı (kg) Geri Kazanım Oranları (%) Geri Kazanılması Gereken Miktar (kg) (2012-0,42) Geri Kazanılan Miktar (kg) Gerçekleşen Geri Kazanım Oranı (%) Plastik ,00 Metal ,2 Kompozit - Kağıt Karton ,8 Cam ,2 Toplam ,7 Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, Mersin Büyükşehir Belediyemizce Alınan Tedbirler: Ambalaj atıklarının düzenli depolama sahalarına kabul edilmemesi için gerekli önlemler alınmakta ve ambalaj atıkları depolama sahasına kabul edilmemektedir. İlçe ve ilk kademe belediyeleri tarafından yürütülen çalışmalarda koordinasyon sağlanmaktadır. İlçe ve ilk kademe belediyeleri tarafından hazırlanan ambalaj atığı yönetim planı doğrultusunda yürütülen çalışmalar desteklenmektedir. Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında, bu plan dahilinde verilen taraflarla birlikte bilgilendirici eğitim faaliyetleri yapılarak, bu tür faaliyetlere katkıda bulunulmaktadır. Mersin Büyükşehir Belediyesi olarak düzenli koordinasyon toplantıları yapılarak ilçe belediyeler ve lisanslı firmalar arasındaki çalışmalar takip edilmekte ve bu çalışmaların devamlılığı sağlanmaktadır. Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında 2013 yılında ilimizde kg ambalaj üretilmiş olup, 431 adet Piyasaya Süren işletme tarafından ürünlerin kilogramı ambalaj kullanılarak ambalajlı olarak satışa sunulmuş, kg ambalaj atığı toplanmış ve kg ambalaj atığı ise geri dönüştürülmüştür Çizelge C.8- Mersin ilinde 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları (Atık Ambalaj Sistemi, ÇŞİM, 2013) Ambalaj Cinsi Üretilen Ambalaj Miktarı (kg) Piyasaya Sürülen Ambalaj Miktarı (kg) Geri Kazanım Oranları (%) Geri Kazanılması Gereken Miktar (kg) Geri Kazanılan Miktar (kg) Gerçekleşen Geri Kazanım Oranı (%) Plastik Metal Kompozit Kağıt Karton Cam Ahşap Toplam Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

72 Akdeniz Belediyesi tarafından ambalaj atıklarının ayrı toplanması, taşınması ve ayrıştırılması faaliyetlerine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren ambalaj atığı yönetim planı tarihinde mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Buna göre ambalaj atıkları, onaylı atık yönetim planında yer alan ve Belediye ile protokolü bulunan AKASMA Geri Dönüşüm Ambalaj Endüstriyel Tehlikeli ve İnert Atıklar Taş. Akaryakıt Maden. San. Tic. Ltd. Şirketi ile ÇEVDOSAN Çevre Dostu Geri Dönüşüm Tem. Turz. Nak. İnş. Tic. Ve San. Ltd. Şirketi tarafından atık yönetim planına göre toplanmaktadır. Çizelge C.9- Akdeniz İlçesi Ambalaj ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları Ambalaj Cinsi Toplanan Ambalaj Miktarı (Kg) Plastik Metal Kompozit Kağıt Karton Cam Toplam Kaynak: Akdeniz Belediye Başkanlığı, 2013 Toroslar Belediyesi tarafından ambalaj atıklarının ayrı toplanması, taşınması ve ayrıştırılması faaliyetlerine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren ambalaj atığı yönetim planı tarihinde mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Buna göre ambalaj atıkları, onaylı atık yönetim planında yer alan ve Belediye ile protokolü bulunan ÇEVDOSAN Çevre Dostu Geri Dönüşüm Tem. Turz. Nak. İnş. Tic. Ve San. Ltd. Şirketi tarafından atık yönetim planına göre toplanmaktadır. Çizelge C.10- Toroslar İlçesi Ambalaj ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları Ambalaj Cinsi Toplanan Ambalaj Miktarı (Kg) Plastik Metal Kompozit Kağıt Karton Cam Toplam Kaynak: Toroslar Belediye Başkanlığı,

73 2013 Yılı Mezitli İlçemizdeki Atık Kompozisyonu MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU KAĞIT/KARTON PLASTİK CAM KOMPOZİT METAL KATI ATIK Katı Atık 83% Kağıt 6% Plastik 9% Cam 0% Kompozit 0% Metal 2% Kağıt Plastik Cam Kompozit Metal Katı Atık Grafik C.5- Mezitli İlçemizdeki (2013) Yılı Atık Kompozisyonu Mezitli Belediyesi tarafından ambalaj atıklarının ayrı toplanması, taşınması ve ayrıştırılması faaliyetlerine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren ambalaj atığı yönetim planı tarihinde mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Buna göre ambalaj atıkları, onaylı atık yönetim planında yer alan ve Belediye ile protokolü bulunan Akasma Geri Dönüşüm Ltd. Şti. ve Akbaşlar San. Tic. A.Ş. Şirketi tarafından atık yönetim planına göre toplanmaktadır. Çizelge C.11- Mezitli İlçesi Ambalaj ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları Ambalaj Cinsi Toplanan Ambalaj Miktarı (Kg) Plastik Metal Kompozit Kağıt Karton Cam Toplam Kaynak: Mezitli Belediye Başkanlığı, 2013 Yenişehir Belediyesi tarafından ambalaj atıklarının ayrı toplanması, taşınması ve ayrıştırılması faaliyetlerine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren ambalaj atığı yönetim planı

74 tarihinde mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Buna göre ambalaj atıkları, onaylı atık yönetim planında yer alan ve Belediye ile protokolü bulunan ÇEVDOSAN Çevre Dostu Geri Dönüşüm Tem. Turz. Nak. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti., Kaya-San Hurd. Nak. İnş. Taah. ve San. Ltd. Şti. ve Akbaşlar San. Tic. A.Ş. tarafından atık yönetim planına göre toplanmaktadır Grafik C.6- İlimizde Yılları Arasındaki Kayıtlı Ambalaj Üreticisi Ekonomik İşletmeler (Atık Ambalaj Sistemi, ÇŞİM, 2013) C.4. Tehlikeli Atıklar İlimizde sanayi tesisleri yoğunluk kazanmıştır. Farklı türde faaliyet gösteren çok sayıda firma olması nedeniyle de birçok kategoride tehlikeli atık oluşmaktadır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce sanayiden kaynaklanan tehlikeli atıkların ünite içerisinde ayrı toplanması, geçici depolanması, geri kazanım/bertaraf tesislerine taşınması, geri kazanımı veya nihai bertarafı işlemleri ile ilgili denetimler gerçekleştirilmektedir. Sanayi kuruluşlarınca Endüstriyel Atık Yönetim Planı hazırlanmakta olup, hazırlanan bu planlar onaylanmak üzere Müdürlüğümüze sunulmakta, Müdürlüğümüzce kontrol edilerek uygun görülmesi halinde onaylanmaktadır. Ayda 0 kg dan fazla tehlikeli atık üreten sanayi kuruluşlarının kurduğu tehlikeli atık geçici depolama sahaları Müdürlüğümüzce denetlenerek geçici depolama izni verilmektedir. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince atık üreticisi olan sanayi kuruluşlarının her yıl doldurmaları gereken Atık Beyan Formu 2008 yılından itibaren yazılı olarak beyan edilmediğinden dolayı atık üreticileri kendilerine verilen kullanıcı adı ve parola ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı internet adresinden Tehlikeli Atık Beyan Sistemine (TABS) online giriş yapılarak beyanda bulunmaktadırlar yılı beyanları için Tehlikeli Atık Beyan Sistemi halen açık olduğundan atık miktarlarına ilişkin raporlama yapılamamıştır

75 Tehlikeli Atık Beyan Sisteminde ilimizde oluşan ve geri kazanım/bertarafa gönderilen çeşitli kategorideki tehlikeli atıkların kodları, miktarları ve atıkların gönderildiği lisanslı geri kazanım/bertaraf tesisleri bilgileri verilmekte, İl bazında atık dağılımı Harita üzerinde gösterilmektedir. Aşağıda sunulan Tabloda 2013 yılında Mersin ilindeki sanayi kuruluşlarında oluşan tehlikeli atık miktarları ile ilgili bilgiler sunulmaktadır. İlimizde en fazla tehlikeli atığı bulunan sanayi kuruluşu Soda Sanayi A.Ş Kromsan Krom Bileşikleri fabrikası olup, bu fabrikasının sahasında halen kodlu (Ağır metal içeren metal oksitler) 1,62 milyon ton tehlikeli atık geçici olarak depolanmaktadır. Geçmiş yıllardaki üretim teknolojilerinden kalan bu atıkların tehlikesiz hale dönüştürülmesi ve düzenli depolama yoluyla nihai bertarafı konusunda Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen çalışmalar neticesinde ETAN tesisi adı altında fabrika sahası içerisinde bir nötralizasyon tesisi kurulmuştur. İlimizde tehlikeli atık geri kazanımı konusunda faaliyet gösteren en önemli tesis Atık Yakma Beraber Yakma lisansı olan Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş fabrikasıdır yılında ton klinker üreten tesiste, 2013 yılında 4133 ton sintine atığı ile 502 ton atık yağ alternatif yakıt olarak kullanılmıştır (ton) 2013(ton) Geri Kazanım Bertaraf İçi Dışı Stok Toplam Grafik C.7- TABS Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi (ÇŞİM, 2013) Yıl Geri Bertaraf i İçi i Dışı Stok Toplam Kazanım 2012 (ton) , , (ton)

76 Çizelge C.12 (Mersin) ilinde 2013 Yılında Sanayi lerinde Oluşan Tehlikeli Atıklarla İlgili Veriler (Tehlikeli Atık Beyan Sistemi, 2013) İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si İçi D10 İçi R13 Bertaraf Yöntemi İçi D10 İçi ,5E+07 7,5E+07 D9 İçi R1 İçi R1 İçi D10 İçi R9 İçi D15 İçi D10 İçi D15 İçi D8 İçi R1 İçi D15 İçi D1 İçi R11 İçi D1 İçi D10 İçi D12 İçi D15 İçi R1 İçi R13 İçi R4 İçi D15 İçi D12 İçi D12 İçi D1 İçi D1 İçi R1 İçi R1 İçi R9 İçi R9 TOPLAM 7,5E+07 Dışı Dışı Dışı R1 R1 37 D

77 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Dışı R12 Dışı R1 Dışı R13 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R12 Dışı D Dışı R12 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R13 Dışı D15 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R3 Dışı R12 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R1-77 -

78 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Dışı R13 Dışı R2 Dışı R1 Dışı D10 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R1 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R4 Dışı R4 Dışı R4 150 Dışı R13 Dışı D5 Dışı D5 Dışı R12 Dışı R13 Dışı D10 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R1-78 -

79 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Dışı Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi R9 R13 R1 R12 R13 R1 R9 R1 R1 R9 R1 R9 R9 R1 R1 R9 R9 R9 R9 R1 R1 R1 R1 R9 R1 R1 Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi

80 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Dışı R1 Dışı R13 Dışı R1 Dışı D10 Dışı D10 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R12 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R13 Dışı D10 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R13 Dışı D10 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R7 Dışı R

81 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Dışı R13 Dışı R4 Dışı R13 Dışı R12 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R12 Dışı R12 Dışı R4 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R7 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R13 Dışı Dışı Dışı R12 Dışı R13 Dışı R13 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R4 Dışı Dışı Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi D10 D10 D5 D5-81 -

82 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Dışı R1 Dışı R12 Dışı R1 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R4 Dışı R12 Dışı R4 Dışı D Dışı R13 Dışı D5 Dışı D5 Dışı R12 Dışı R13 Dışı D1 Dışı D8 Dışı D9 Dışı D10 Dışı D5 Dışı D8 Dışı D9 Dışı D9 Dışı D

83 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Dışı D10 Dışı D10 Dışı D9 Dışı D Dışı R12 Dışı R9 Dışı R13 Dışı R1 Dışı R1 Dışı R13 Dışı D5 Dışı R12 Dışı R13 Dışı R7 Dışı R9 Dışı R9 Dışı R9 Dışı R9 Dışı D5 Dışı R12 Dışı R13 TOPLAM Stok Stok ,628E+09 Stok Stok Stok Stok Stok

84 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Stok Stok Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok

85 İşlemin Yapıldığı Yer Atık Kodu ** Atık Miktarı (kg/yıl) Stok Stok Stok Stok Geri Kazanım Miktarı (kg /yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (kg /yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok Stok TOPLAM 1,632E+09 Kaynak: ÇŞİM, * Atık Yönetiminin Genel Esasları ya da tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde tanımlanan 2 rakamlı aktivite tipini gösterir. ** Aynı yönetmeliklerde her bir aktivite için sıralanan tehlikeli atık kodu (6 rakamlı)

86 C.5. Atık Madeni Yağlar ATIK MOTOR YAĞI(TON) ATIK ENDÜSTRİYEL YAĞ (TON) Grafik C.8 Mersin ilinde Atık Yağ Toplama Miktarları (ÇŞİM, ) YIL ATIK MOTOR YAĞI(TON) ATIK ENDÜSTRİYEL YAĞ (TON) , , , , , , , , , ,22 Çizelge C.13 Mersin ilinde Atık Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları (TABS, ) Yıl Geri kazanım (ton) İlave yakıt (ton) Nihai bertaraf (ton) ,3 1424,8 7, ,3 8, , , , ,8 1620,3 1871,7 Kaynak: ÇŞİM, ÇİMSA Çimento Fabrikası A.Ş isimli Şirket Atık yağları ilave yakıt olarak kullanmakta ve enerji geri dönüşümü sağlamaktadır

87 Çizelge C.14 Mersin ilinde 2013 Yılı İçin Atık Madeni Yağlarla İlgili Veriler (ÇŞİM, 20l3) Atık Madeni Yağ Üreten Resmi ve Özel Kurum/ Kuruluş Sayısı Toplanan Atık Yağ Beyan Form Sayısı Toplam Atık Madeni Yağ Miktarı (ton/yıl) Atık Motor Yağ Atık Sanayi Yağ Atık Madeni Yağ Taşımak Üzere Lisans Alan Toplam Firma Sayısı Toplam Araç Sayısı Lisanslı Geri Kazanım i Sayısı Lisanssız ,5 2187, Yok Kaynak: ÇŞİM, Tehlikeli Atık Beyan Sistemine kayıtlı olan 229 adet Atık Madeni Yağ Üreten Resmi ve Özel Kurum/ Kuruluş bulunmaktadır. Mersin İl sınırları içerisinde Atık Yağlardan enerji geri kazanımı yapıldığından dolayı Üretilen ürün miktarı olarak herhangi bir veri bulunmamaktadır. Çamlıyayla ilçemizde oluşan atık madeni yağ miktarı çok düşük miktardadır. C.6. Atık Pil ve Akümülatörler Çamlıyayla ilçemizde; Atık piller, muhtelif yerlerde bulunan kutularda toplanmakta olup miktarı çok düşüktür. Belediyeye ait araçlardan elde edilen eski akümülatörler değişimde değerlendirilmektedir. Mezitli İlçemizde yılı eğitim öğretim dönemini kapsayacak şekilde Büyükşehir Belediyesi, TAP Derneği ve Belediyemizin iş birliği ile okullar arasında düzenlenen atık pil toplama yarışması kapsamında 175 kg atık pil toplanarak TAP Derneğine gönderilmiştir. Çizelge C.15- Mezitli İlçemizde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı (Mezitli Belediye Başkanlığı, 2013) kg İlimizdeki atık akümülatör geri dönüşüm izni verilen 1 adet tesis ile 2013 yılında 1143 ton atık akümülatör toplanmıştır. Atık Akümülatörlerle ilgili veriler ilimizde bulunan geri dönüşüm tesisi Ak Metal San. Ve Tic. Ltd. den alınmıştır

88 Çizelge C.16 Mersin ilinde 2013 Yılında Oluşan Akümülatörlerle İlgili Veriler (ÇŞİM, 2013) APA Taşıyan Lisanslı Araç Sayısı Atık Akümülatör Geçici Depolama İzni Verilen Depo Sayısı Kapasitesi (ton) ATIK AKÜMÜLATÖRLER Toplanan Atık Akümülatör Miktarı (ton) İldeki Atık Akümülatör Geri Kazanım leri Kapasite Sayı (ton/yıl) Geri kazanım lerinde İşlenen Atık Akümülatör Miktarı Miktarı (ton) % Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.17 (Mersin) ilinde Yıllar İtibariyle Atık Akü Kazanım Miktarı (Ton) (ÇŞİM, 2013) Kurşun Plastik Cüruf Asitli Su Ölçülmüyor Ölçülmüyor Ölçülmüyor Ölçülmüyor Ölçülmüyor Ölçülmüyor TOPLAM Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.18 (Mersin) ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı (Kg) (ÇŞİM, 2013) Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.19- (Mersin) ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı (Kg) (TAP, 2013l) , ,90 Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.20 (Mersin) ilinde Taşıma Lisanslı Araçların Yıllara Göre Gelişimi (Adet) (ÇŞİM, 2013) Kaynak: ÇŞİM,

89 C.7. Bitkisel Atık Yağlar Tarsus İlçemizde; 2013 yılında toplanan bitkisel atık yağ üreticilerinden kaynaklı atık yağlar, bakanlık tarafından yetkili ve lisanslı DEHA Bitkisel Atık Yağ Toplama Geri Kazanım Biodizel Ürt. San. ve Tic. A.Ş. aracılığıyla geri kazanıma kazandırılmıştır. Bu çalışmada 2013 yılı içerisinde yaklaşık lt bitkisel atık yağ toplanmıştır. Bu sayede Tarsus'un 310 günlük içme ve kullanma uyuna eşdeğer su kütlesi BAY kaynaklı kirlilikten kurtarılmış olundu. Çizelge C.21 Tarsus İlçemizde 2013 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) Bitkisel Atık Yağlar İçin Geçici Depolama İzni Verilen Toplam Depo Sayısı - Toplanan Bitkisel Atık Yağ Miktarı (ton) Kullanılmış Kızartmalık Yağ Diğer (Belirtiniz) Bitkisel Atık Yağ Taşımak Üzere Lisans Alan Toplam Firma Sayısı Toplam Araç Sayısı Lisans Alan Geri Kazanım i Kapasitesi (ton/yıl) Kapasitesi Sayısı (ton) Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013 Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmelik kapsamında, Bitkisel atık yağlar lisanslı firmalarca evlerden ve işletmelerden toplanarak bertaraf edilmektedir. Çizelge C.22 Mersin ilinde 2013 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler (ÇŞİM, 2013) Bitkisel Atık Yağlar İçin Geçici Depolama İzni Verilen Toplam Depo Sayısı Kapasitesi (ton) Toplanan Bitkisel Atık Yağ Miktarı (ton) Kullanılmış Kızartmalık Yağ Diğer (Belirtiniz) Bitkisel Atık Yağ Taşımak Üzere Lisans Alan Toplam Firma Sayısı Toplam Araç Sayısı 1 Lisans Alan Geri Kazanım i Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.23- (Mersin) ilinde Yılları Arasında Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç Sayısı (ÇŞİM, 2013) Lisanslı Araç Sayısı Kaynak: ÇŞİM,

90 C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Poliklorlu Bifenillerin (PCB) ve Poliklorlu Terfenillerin (PCT) Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında herhangi bir çalışmamız bulunmamaktadır. C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) Mezitli Belediyemizde; oluşan ÖTL ler her yıl düzenli olarak geri kazanım tesislerine verilmektedir yılında 95 adet ÖTL Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilmiş LASDER Firması nın ÖTL leri toplama ve taşıma işini gerçekleştiren yüklenici firma ASK Geri Dönüşüm İnş. Taşımacılık Akaryakıt Maden San. Tic. Ltd. Şti. firmasına teslim edilmiştir. İlimizde Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında 1 adet geçici depolama izni almış tesis bulunmaktadır. Büyükşehir Belediyemizce, ömrünü tamamlamış lastikler düzenli katı atık depolama sahasına kabul edilmemektedir. Ömrünü tamamlamış lastikler belediyeye ait makine ikmal sahası içinde depolanmaktadır. Ömrünü tamamlamış lastiklerin kontrolü yönetmeliğinin 14. maddesinde belirtilen teknik şartlara haiz araçlarla yetkili taşıyıcılar tarafından geri kazanım ve bertaraf tesislerine gönderilmektedir. Yapılan denetimlerde ÖTL lerin yasal olmayan yollarla taşınıp taşınmadığı izinsiz geçici depolanıp depolanmadığı lisanssız geri kazanılıp kazanılmadığı tespit edilmesi durumunda müdahale edilmektedir. Çizelge C.24 İlimizde 2013 Yılında Oluşan Ömrünü Tamamlamış Lastikler İle İlgili Veriler (ÇŞİM, 2013) ÖTL Geçici Depolama Alanı Hacmi Sayısı (m 3 ) Geçici Depolama Alanlarındaki ÖTL Miktarı (ton) ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER (ÖTL) ÖTL Geri Kazanım i Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Geri Kazanılan ÖTL Miktarı (ton) ÖTL Bertaraf i Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Bertaraf Edilen ÖTL Miktarı (ton) 1 161, Kaynak: ÇŞİM, Çizelge C.25 İlimizde Geri Kazanım lerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları (ton/yıl) (ÇŞİM, 2013) Geri Kazanım i , Çimento Fabrikası , Kaynak: ÇŞİM,

91 C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE) MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Tarsus Belediyesi Evsel Katı Atık Aktarma İstasyonunda AEEE Aktarma merkezi oluşturmuştur (2013). Çizelge C.26 Tarsus İlçemizde (2013) Yılı AEEE Toplanan ve İşlenen Miktarlar (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) Belediyeler Tarafından Oluşturulan AEEE Getirme Merkezleri Sayısı Hacmi (m 3 ) AEEE lerin Toplanması Amacıyla Oluşturulan Aktarma Merkezleri Hacmi Sayısı (m 3 ) Getirme Merkezlerinde ve Aktarma Merkezlerinde Biriken AEEE Miktarı (ton) AEEE İşleme i Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) İşlenen AEEE Miktarı (ton) Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında İlimizde 2012 yılında 5 adet firmaya ÖTA Teslim Yeri Belgesi verilmiştir yılında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. C.12. Tehlikesiz Atıklar Konu hakkında kamu kurum/kuruluşlarınca herhangi bir veri sunulmadığından boş bırakılmıştır. C.12.1 Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları İlimizde demir-çelik endüstrisi bulunmamaktadır. C.12.2 Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül Kömürle çalışan termik santralimiz bulunmamaktadır. Kurulması için ÇED süreçleri devam etmektedir. C.12.3 Atıksu Arıtma i Çamurları Çamlıyayla ilçemizde; Sanayi kuruluşu bulanmamaktadır. Diğer atık sular fosseptiklerde tutulmakta olup kanalizasyon sistemimiz olmadığı için arıtma tesisimiz mevcut değildir.tarsus Belediyemizin Atıksu Arıtma tesisinde arıtma çamuru oluşmaktadır. Stabilize arıtma çamuru kullanım izin belgesinin süresi dolduğundan toprakta kullanım için verilmemektedir. Oluşan çamurun tamamı belediye çöp alanına gönderilmektedir. Tarsus Atık Su Arıtma inde 2013 yılında toplam 2121 ton kuru katı çamur elde edilmiştir

92 Grafik C.9- Tarsus İlçemizde 2013 Yılı Atık Su Arıtma Çamurunun Yönetimi Toprakta Kullanılan 0 % Belediye Çöp Alanına Dökülen % Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, MESKİ Genel Müdürlüğü verilerine göre; Şu an tüm dünya arıtma çamuru bertafarında toprakta kullanım, alternatif yakıt olarak yakma ve düzenli depolama alanına gönderme olmak üzere 3 farklı metod uygulanmaktadır. Ülkemizde ise arıtma prosesleri sonucunda çıkan arıtma çamurları (İdare olarak biz de tüm analizlerini yaptırarak ilgili mevzuata uygun şekilde Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Analına gönderilmektedir.) genellikle düzenli depolama alanına gönderilmektedir. Bu yöntem kesin bir çözüm olmamakla birlikte Ülkemizdeki mevzuat çerçevesinde uygulanabilir en iyi alternatiftir. Karaduvar Atıksu Arıtam i nden çıkan arıtma çamurunun tarımda kullanılması ile ilgili Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik (EKAÇTKDY) uyarınca gerekli analizleri akredite bir laboaratuvara yaptırılmış olup, söz konusu arıtma çamurumuzun nitelikleri uygun olmasına karşın Çukurova Bölgesinde kayaç yapısında Nikel konsatrasyonu yüksek olduğundan ilgili Yönetmelik gereği tarımda kullanılmamamakta ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik uarınca gerekli tüm analizleri yaptırılarak Belediyemiz Düzenli Depolama Alanına gönderilmektedir. Ayrıca söz konusu arıtma çamurunun çimento fabrikalarında yakılması ile ilgili Arge çalışmalarımız devam etmektedir. Mersin Büyükşehir Belediyesince, merkezi atıksu arıtma tesisinde üretilen arıtma çamurları Katı Atık Düzenli Depolama Alanında bertaraf edilmektedir yılında bertaraf edilen arıtma çamurlarına ait veriler Çizelge C.19 ve Grafik C.10 da verilmiştir

93 Çizelge C Yılı Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanında Depolanan Arıtma Çamuru Miktarları ve Araç Sayıları (Dr. Bülent HALİSDEMİR yerinde yapılan çalışmalar, 2013) AYLAR (2013) MESKİ (t) ARAÇ SAYISI OCAK 1.010,96 57 ŞUBAT 1.697,82 MART 2.373, NISAN 2.174, MAYIS 1.976,12 HAZİRAN 1.502,08 83 TEMMUZ 1.730,78 98 AĞUSTOS 1.661,34 97 EYLÜL 1.718,14 99 EKİM 1.645,30 96 KASIM 1.631,70 93 ARALIK 724,02 41 TOPLAM ORTALAMA (t/m) ORTALAMA (t/d) 54 3 Kaynak: M.B.B.Başknalığı, Grafik C Yılı Mersin Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanında Depolanan Arıtma Çamuru Miktarları (Dr. Bülent HALİSDEMİR yerinde yapılan çalışmalar,

94 Var Yok Özel Kamu Özel Kamu ton/gün Yakma Sterilizasyon Belediyenin Yetkili Firmanın in Bulunduğu İl Tıbbi Atık Yönetim Planı Tıbbi Atıkların Taşınması Tıbbi Atık Taşıma Aracı Sayısı * Toplanan tıbbi atık miktarı Bertaraf Yöntemi Bertaraf i Sterilizasyon/ Yakma MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU C.13. Tıbbi Atıklar İlimizde 2013 yılında; yaklaşık ton 2014 MAYIS ayı itibariyle ise 615 ton tıbbi atık toplanarak sterilizasyon tesisine gönderilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre sağlık kuruluşlarında oluşan atıkların % 80 i Evsel atık, %15 enfekte ve patolojik atık, % 1 i kesici ve delici atık, %3 ü kimyasal ve farmasötik atık ve % 1 i de sistotoksik-radyoaktif ile özel atıklar yani pil termometre-basınçlı kaplar dan oluşmaktadır. Bu kapsamda Aralık 2013 tarihinde İlimiz genelinde Kamu Hast.Birliği genel sekreterliğine bağlı devlet hastaneleri ile İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı Özel hastanelerde görevli 35 sağlık personeline- 4 günlük (32 saat) sertifikalı tıbbi atık eğitim programı çerçevesinde tıbbi, evsel, tehlikeli atıklar, tehlikesiz ve ambalaj atıkları hakkında bir eğitim programı düzenlenmiştir. Eğitim programı sonrası kursiyerlerimizin görev yaptıkları devlet ve özel hastanelerinde denetimler yapılarak eğitimin amaçlarının azamide yerine getirilmesi sağlanmıştır. Çizelge C Yılında (Mersin) İli Sınırları İçindeki Belediyelerde Toplanan Tıbbi Atıklar (ÇŞİM, 2013). İl/ilçe Belediyesinin Adı Mersin Büyükşehir Belediyesi T.C. Tarsus Belediyesi Çamlıyayla ,2 + + MERSİN x İN- TE İN- TE İNŞ. TES. TAA H.SA N.Tİ C.A.Ş. MERS İN *Tıbbi atık taşıma aracı sayısı adet olarak belirtilecektir. Kaynak: ÇŞİM, Tarsus ve Çamlıyayla Belediye Başkanlıkları,

95 Çizelge C.29- Mersin İlinde Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı (Kaynak : Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarih ve 6777 sayılı yazısı) Tıbbi Atık Miktarı (ton) ,46 954, ,365 Kaynak: M.B.B. Başkanlığı, Çamlıyayla ilçemizde; tıbbi atıkların toplanma, taşıma ve bertaraf işlemleri Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren ve ilgili sağlık kuruluşunun da dahil olduğu ve yapılan protokole istinaden bir firma tarafından yürütülmektedir.tarsus ilçemizde; 2013 yılında oluşan 279 ton tıbbi atıklar Mersin İli Tıbbi Atık Sterilizasyon inde bertaraf edilmiştir. Çizelge C.30- Tarsus İlçemizdeki Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı(Temizlik İşleri Müdürlüğü, 2013) Tıbbi Atık Miktarı (ton) ,5 279 Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, C.14. Maden Atıkları Konu hakkında kamu kurum/kuruluşlarınca herhangi bir veri sunulmadığından boş bırakılmıştır. C.15. Sonuç ve Değerlendirme Bu bölümde tehlikeli, tehlikesi ve özel işleme tabi atıklar bütün yönleri ile el alınmış ve bertaraf yöntemleri sunulmuştur. Kaynaklar -Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tarsus Belediye Başkanlığı, Çamlıyayla Belediye Başkanlığı, MESKİ Genel Müdürlüğü, Mezitli Belediye Başkanlığı, Ç. KİMYASALLARIN YÖNETİMİ Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar 2013 Yılında Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında Mersin ilinde yapılmış bir faaliyet bulunmamaktadır. Seveso bildirim Sistemi de iller düzeyinde kullanıma yeni açıldığından dolayı gerekli verilere ulaşılamamaktadır. Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme Kaynaklar

96 D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK D.1. Ormanlar ve Milli Parklar İlimiz orman varlığı hektar, Mersin ili alanına oranı ise % 54 dür. Bu alan içerisinde normal orman alanı hektar ile toplam ormanlık alanın % 45 ini, bozuk orman alanları ise, hektar ile toplam ormanlık alanının % 55 ini oluşturmaktadır. Toplam ağaç serveti 38 milyon m 3, yıllık toplam cari artım ise 980 bin m 3 dür. Ormanların normal (verimli) veya bozuk (verimsiz) orman olarak tanımlanması esas olarak meşcere örtüsünün kapalılık durumuna göre yapılmaktadır. Mevcut ağaçların tepe çatılarının toprağı örtme oranı % 10 un üzerinde olan orman alanları normal ya da verimli, bu orandan az olan orman alanları ise bozuk ya da verimsiz orman olarak tanımlanmaktadır. İlimizde, 1972 yılında 804 bin hektar olan orman varlığımız, 2003 plan verilerine göre, 36 bin hektar artarak hektara ulaşmıştır. (İl alanının % 54 ü) yılları arası yapılan çalışmalarla açıklık alanlardan hektar alan ormanlaştırılarak kesinleşmemiş orman alanımız hektar olmuştur. Çizelge D.1- İlimiz Orman Varlığı, Birim (Kesinleşmemiş) Toplam Orman Alanı Hektar Koru Hektar Baltalık Hektar Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlüğü, Bölgemizde Doğu-Batı istikametinde denize paralel uzanan dağlar, Kuzey-Güney istikametinde Sarp ve Derin vadilerle parçalanmışlardır. Dağların denizden yüksekliği Doğuda Bolkar dağları- Medetsiz tepesi 3542 metre, Batıya doğru hafif alçalarak Taşeli platosunda Yunt dağı 2227 metredir. 3. Zaman oluşumunun hakim olduğu dağlarda genel olarak, Kalker formasyonları mevcuttur. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılıman ve yağışlı geçmekte, bölgede yağışlar alçakorta zonda yağmur, yükseklerde kar şeklinde düşmektedir. Vejetasyon döneminde (Haziran-Temmuz-Ağustos) aylarında alçak ve orta zona genelde hiç yağış düşmez, yüksek yamaçlar kısmen yağış alabilir. Yıllık yağış mm arasında değişmektedir. Bölge genel anlamda yarı kurak bir iklime sahip olduğundan, bitki çeşitliliği ve gelişimi üzerinde sınırlayıcı bir etki yapmakta, yüksek dağların derin vadilerle denize dik şekilde yarılması ılıman deniz iklimi etkisini içerilere doğru taşımakta, bu özelliklerde yöremizdeki orman formunu ve türlerini belirleyici bir etki yapmaktadır. Toprak-İklim ve Yükseltinin etkisi ile bölgemizde oluşan Orman formasyonları şunlardır; I. Maki alanları: metre rakımda ve fakir topraklar (Az ayrışmış kalker) üzerinde Maki formasyonu bulunmaktadır. Kuraklığa dayanaklı olan bu bitki topluluğu Zeytin, Harnup, Mersin, Pırnal Meşesi, Kermes Meşesi, Y.Antep Fıstığı, Sandal, Diken v.b. Ağaç türlerinden oluşmaktadır. Maki Akdeniz e özgü bir bitki topluluğudur. II. Kızılçam Ormanları: metre yükseltiye kadar toprak şartlarına bağlı olarak genellikle saf meşcereler şeklinde görülen bu ağaç türümüz Meşe, Ardıç, Göknar ve

97 Sedir gibi türlerle karışım oluşturabildiği gibi maki türleri ile de karışık meşcereler kurabilmektedir. İlimiz ormanlarının %47,1 bu tür ormanlardan oluşmaktadır. III. Ardıç Ormanları: metreler arasında görülen bu ormanlar yine saf meşcereler şeklinde görülebildiği gibi Göknar, Sedir ve karaçam ile karışık ormanlar kurabilmektedir. IV. Göknar Ormanları: metre rakımlarında rutubetli ve kuzey bakılarda genellikle Ardıç, Sedir ve Karaçam ile karışık, çok azda (Namrun, Gözne) saf meşcereler meydana getirirler. V. Meşe Ormanları: metre rakımlarda toprak şartlarının ve rutubetin iyi olduğu yerlerde saf meşcereler şeklinde görülmektedir. VI. Sedir Ormanları: metre rakımlarda saf meşcereler şeklinde görülen sedir ormanları, yer yerde Göknar, Ardıç ile karışık meşcereler kurabilmektedir. Yurdumuzda sadece Toros dağlarında bulunan ve endemik bir tür olan sedir ormanları ekonomik değeri yüksek bir ağaç türüdür. Uzun yıllar tahribat görmüş olan sedir ormanlarının yeniden iyileştirilmesi ve gençleştirilmesi için ilimizde çok başarılı çalışmalar yapılmaktadır. Tohum ekimi veya dikimi şeklinde yapılan çalışmalar, Ülkemiz genelindeki ormancılık çalışmalarına da model olabilmektedir. VII. Karaçam Ormanları: metre rakımlar arasında toprak ve rutubetin uygun olduğu yerlerde Mut, Erdemli, Mersin ve Tarsus yörelerinde genellikle saf bazen de Ardıç, Göknar ve Sedirle karışık meşcereler kurmaktadır. İlimiz ormanlarını oluşturan bu ağaç türü toprak, nem, yükselti, bakı ve topografya özelliklerine göre denizden 2 metre rakıma kadar yayılım ve çeşitlilik göstermektedir. VIII. Diğer Türler : Silifke ilçesi Göksu vadisi ile Gülnar ilçesi Babadıl deresi mevkiinde münferit veya küçük gruplar halinde Servi ormanları ile Çamlıyayla ilçesi kadıncık vadisinde münferit Porsuk ağaçları bulunmaktadır. Torosların üst zonlarında ( metre) orman ağacı bulunmaz. Buralar geniş meralarla kaplı olup düzensiz otlatmalardan dolayı bozulmuştur. Çizelge D.2- Ağaç Türleri itibariyle orman Varlığı, AĞAÇ TÜRÜ BİRİM (Kesinleşmemiş) KIZILÇAM HEKTAR SEDİR HEKTAR KARAÇAM HEKTAR GÖKNAR HEKTAR FISTIKÇAMI HEKTAR ARDIÇ HEKTAR KARIŞIK İBRELİLER(S+Çk+Ar+G) HEKTAR DİĞER İBRELİLER HEKTAR MEŞE HEKTAR DİĞER YAPRAKLILAR HEKTAR KARIŞIK YAPRAKLILAR HEKTAR İBRELİ+YAPRAKLI(Meşe+Sedir) HEKTAR OKALİPTUS HEKTAR TOPLAM HEKTAR Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlüğü,

98 D.2. Çayır ve Mera İlimizde bulunan 103 adet belde ve köyümüzde tespit edilen hektarlık mera yaylak kışlak alanımızın % 95 ine tekabül eden hektar kısmını Toros sıra dağlarının tepelerinde bulunan yaylak alanları oluşturmaktadır. 476 adet belde ve köyümüzde ise mera alanları bulunmamaktadır. İdari sınırları yeni belirlenen ; Erdemli İlçesi Evdilek Köyü ve Silifke İlçesi Özboyuninceli Köylerinde mera tespit, tahdit ve tahsis çalışmalarına başlanılmıştır. Mevcut mera yaylak alanlarından elde edilen fayda ile birlikte yem bitkisi ekiliş alanlarının artırılması, böylelikle kaba yem açığının giderilmesi halinde hayvancılık işletmelerinde %50 lere varan yem girdisinin ucuza sağlanması halinde rantabl bir hayvancılık yapmak mümkündür. hayvancılığın rantabl olması sayesinde ise ülkemizin hayvancılık potansiyeli artacaktır. Bu sebeple mevcut mera alanları çok önem arz etmektedir. Bu ekonomik faydaların yanı sıra toprak ve diğer doğal kaynakların korunmasına da imkan sağlanmış olacaktır. Bunun için; Mera ve yaylaklarınızın tahsis işlemlerinden sonra İlimiz genelinde hektarlık alanı kapsayan 17 adet mera ıslah ve amenajman projeleri 2002 yılından bu yana hazırlanarak 4 yıllık temrin planlarına göre uygulamaya başlanılmıştır. Böylelikle toplam mera alanlarının %70 lik bölümünün ıslah edilmesi hedeflenmiştir. Hazırlanan ıslah projelerimiz; Tarsus İlçesi: Alifakı, Ağzıdelik, Mantaş, Çayboyu, Halitağa, Çatalca, Akarsu, Baharlı, Hasanağa Köyleri Silifke İlçesi: Ulugöz Köyü Erdemli İlçesi: Toros Köyü Toroslar İlçesi: Değnek, Atlılar, Tırtar Köyleri ve Aslanköy beldesi Mezitli İlçesi: Tepeköy beldesine ait projelerdir. Temrin planına göre Alifakı, Mantaş, Akarsu, Ağzıdelik, Köylerine ait ıslah projeleri tamamlanarak mera yönetim birliklerinin kontrolüne verilmiş olup halen Halitağa, Çayboyu, Çatalca, Hasanağa ve Ulugöz Köylerinde ıslah çalışmaları devam etmektedir. Mevcut 12 adet mera yönetim birliğinin yanı sıra 3 adet köyümüzde birlik kurulma çalışmaları devam etmekte olup 3 er yıllık çalışma dönemleri sonunda yeniden genel kurulları yaptırılarak yeni yönetimleri belirlenmektedir. Birliklerimiz otlakıyelerden kaynaklı gelirlerini, Müdürlüğümüz koordinesinde meraların ıslah ve yönetiminde harcamaktadırlar. MERA BİRLİKLERİ (İLÇELER ÜZERİNDEN DAĞILIMI) Merkez İlçeler : Atlılar, Değnek, Arslanköy, Tepeköy, Tırtar, Tarsus İlçesi : Alifakı, Ağzıdelik, Mantaş,Akarsu, Çatalca, Halitağa Erdemli İlçesi :Toros Kurulacak birlikler: Çayboyu,Hasanağa(Tarsus) ve Ulugöz(Silifke) köyleri D.3. Sulak Alanlar Bu başlık detaylı olarak ileriki başlıklarda ele alınmıştır

99 D.4. Flora Bu başlı hakkında detaylı bilgi ileriki başlıklar altında verilmiştir. D.5. Fauna Bu başlı hakkında detaylı bilgi ileriki başlıklar altında verilmiştir. D.6. Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları 1- Korunan Alanlar 1.1. Tabiat Parkları Yıl Tabiat Parkı Alanı : 22,98 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum : Yönetim Planı hazırlanmış ve Genel Müdürlükçe inceleme aşamasındadır. Tabiat Parkı kumsalı deniz kaplumbağalarının üreme alanı olup, alan içerisinde yaralı deniz kaplumbağalarının tedavi ve rehabilite edildiği Mersin Deniz Kaplumbağaları Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi bulunmaktadır

100 Erdemli Çamlığı Tabiat Parkı Alanı : 26,14 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum : Saha işletmeciliği Erdemli Belediye Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Gelişme Planı 2013 yılında onaylanmış, imar planı çalışması Genel Müdürlüğümüzce inceleme aşamasındadır Kuyuluk Tabiat Parkı Alanı : 19,83 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum onaylandı. : Saha işletmeciliği ihale edilmiştir. Gelişme Planı - -

101 Pullu Tabiat Parkı Alanı : 10,30 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum hazırlığı devam etmektedir. : Saha işletmeciliği ihale edilmiştir. Gelişme Planı Dikilitaş Tabiat Parkı Alanı : 33,50 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum : Saha işletmeciliği ihale edilmiştir

102 Karaekşi Tabiat Parkı MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Alanı : 8,50 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum onay aşamasındadır. : Saha işletmeciliği ihale edilmiştir. Gelişme Planı Aydıncık (İncekum) Tabiat Parkı Alanı : 23,71 hektar Tescil Tarihi : 11/07/ Yılı Ziyaretçi Sayısı : Güncel Durum : Saha işletmeciliği ihale edilmiştir. Gelişme Planı Genel Müdürlüğümüzce incelenmiş olup, önerilen gerekli düzeltmeler yapılmaktadır

103 Çamdüzü Tabiat Parkı Saha 1963 yılında Mesire Yeri olarak ilan edilmiştir. MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Saha 11/07/2011 tarih ve sayılı Bakan Olur u ile Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Saha Tabiat Parkı kriterlerini taşımadığından dolayı mesire yerine dönüştürülmesi için rapor hazırlanmıştır. Saha işletmeciliği ihale edilmiştir Tabiat Anıtları Ana Ardıç Tabiat Anıtı Mersin İli Çamlıyayla İlçesi Kozpınarı mevkiinde 2008 yılında Tabiat Anıtı olarak ilan edilmiştir yaş, 3,5 metre çap, 7,20 metre çevre ve 22 metre boy özelliklerine sahip Juniperus foetidissima (Kokulu Ardıç) dır 2012 YILINDA TL. yatırımla çevre düzenlemesi tamamlanmıştır

104 Koca Katran Tabiat Anıtı Mersin İli Çamlıyayla İlçesi Sebil Beldesi sınırları dahilinde 2008 yılında Tabiat Anıtı olarak ilan edilmiştir. 630 yaş, 2,35 metre çap, 7,10 metre çevre ve 40 metre boy özelliklerine sahip Cedrus libani (Toros Sediri) dir Yerköprü Şelalesi Tabiat Anıtı 110 milyon yıl önce kretase yaşlı kireç taşlarının faylanması sonucunda bu faylanmaya bağlı olarak bol karbonatlı su taşıyan bir kaynak suyun varlığı ile ortaya çıkmıştır Saha; Alanı 117,5 Hektardır. Sahanın bir kısmı, I.Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir

105 Gilindire Mağarası Tabiat Anıtı MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU 107 hektar büyüklüğündeki saha, tarih ve 1656 sayılı Bakan Olur'u ile Gilindire Mağarası Tabiat Anıtı olarak ilan edilmiştir. Ayrıca sahanın bir kısmı 1. Derece Doğal Sit, mağara tabiat varlığı aynı zamanda da kültür varlığıdır. Su kodunun -47 m. Seviyesinde olan mağara, yaşanmış olan son iklim değişikliğine ilişkin Doğu Akdeniz de bulunan tek kayıt noktasıdır Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları Hisardağ ve Gedikdağı YHGS ( Silifke ) Alan : 4.309,00 Ha. Tescil Yılı : Kota : 12 adet Alanda doğa turizmi faaliyetleri dahilinde her yıl tespit edilen kota ile yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır. Ayrıca yaz aylarında Göksu ırmağında yerel turizm acentelerince rafting yapılmaktadır

106 Kestel Dağı YHGS ( Mut ) Mut ilçesi sınırları dahilinde olup; MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Alan : 4.290,00 Ha. Tescil Yılı : Kota : 2 adet İçerisinde Kestelkapısı Deresi ve Söğütözü Deresinin oluşturduğu derin vadiler bulunmaktadır. Saha rekreasyon amaçlı kullanılmamaktadır. Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir Cehennem Deresi YHGS ( Çamlıyayla ) Çamlıyayla-Toroslar sınırları dahilinde olup; Alan : ,00 Ha. Tescil Yılı : Kota : 11 adet Sahaya günübirlik kullanım, gezi ve amatör fotoğrafçılık amaçlı yerli turistler gelmektedir. Ayrıca farklı il ve ilçelerden doğa turizmi kapsamında (özellikle dağcılık olmak üzere doğa turu, yürüyüşler, amatör fotoğrafçılık vb. aktiviteler) gruplar sahaya gelmektedirler. Su çatı mevkii günübirlik kullanım alanı olarak tercih edilmektedir. Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir

107 Hopur-Topaşır YHGS ( Tarsus ) Tarsus / Çukurbağ, Keşli ve Kuşçular sınırları dahilinde olup; MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Alan : 5.984,00 Ha. Tescil Yılı : Kota : 5 adet İçerisinde veya çevresinde rekreasyon ve turizm amaçlı yapılmış hiçbir tesis bulunmamaktadır. Saha biyolojik çeşitlilik ve doğal yapısıyla doğa turizmi etkinliklerine uygundur. Saha içerisinde av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir Kadıncık Vadisi YHGS ( Tarsus ) Tarsus / Olukkoyağı Köyü / Çamlıyayla sınırları dahilinde olup; Alan : 8.987,00 Ha. Tescil Yılı : Kota : 5 adet Sportif doğa yürüyüşü, bisiklet turları, yaban hayatı gözlemleme ve resimleme turları, flora keşif ve resimleme turları gibi ekoturizm faaliyetleri yapılabilir. Saha içerisinde av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Tüm sahaların Gelişme ve Yönetim Planları tamamlanmıştır

108 1.4. Avlaklar Devlet Avlakları Sugözü Devlet Avlağı ( Anamur ) Ha. Örnek Avlaklar Dandi Yaban Domuzu Örnek Avlağı (Mut) Ha. Nergizlikaya Yaban Domuzu Örnek Avlağı (Silifke) 3.064,50 Ha. İledin Yaban Domuzu Örnek Avlağı (Tarsus) Ha. Çaltıbükü Örnek Avlağı 3.042,5 (Anamur) Ha Sulak Alanlar, Göksu Deltası Mersin İl merkezinin 85 km batısında Mersin iline bağlı Silifke İlçesi nin güney kenarında yer almaktadır. Toplam alanı; Ha. dır. DSİ 6. Bölge Müdürlüğü ile VII. Bölge Müdürlüğümüz işbirliğiyle Göksu Deltasındaki Kıyı Erozyonunun Önlenebilmesi için Yerel Sulak Alan Komisyonunun da görüşü alınmış olup, Kayraktepe Barajı yapımından önce veya paralelinde uygulanması planlanmıştır. Göksu deltasında toplam 442 bitki türü bulunmaktadır. Bu türlerden 32 si kritik, tehlike altında, nadir ve hassas türler arasındadır. Göksu deltasında yapılan kuş gözlemciliği faaliyetleri sonucunda 332 kuş türü olduğu bilinmektedir. Bu sayı tüm Türkiye avifaunasının yaklaşık %50 sini kapsamaktadır

109 Dipsiz Lagünü Dipsiz Lagünü alanı Ha. olup, Mersin-Tarsus ilçesi Baharlı Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır yılında Dipsiz Sulak Alan Alt Havzası Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Alt Projesi uygulatılarak alanın kaynak değerleri ortaya çıkartılmıştır Yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Doğa Koruma ve Milli Parklar) VII. Bölge Müdürlüğü Mersin Şube Müdürlüğü ile Tarsus C Tipi Kapalı ve Açık Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünün ortaklaşa yürüttüğü projeyle Dipsiz lagününü temizlenmiştir Deniz Kaplumbağaları Kurtarma Rehabilitasyon ve Bilgilendirme Merkezi. Yıl Tabiat Parkı içinde kurulan Mersin Deniz Kaplumbağaları Kurtarma, Rehabilitasyon ve Bilgilendirme Merkezi nde, yaralı ve rehabilite edilmesi gereken deniz kaplumbağaları tedavi edilmekte ve tekrar doğaya kazandırılmaktadır. Ülkemizdeki 21 Adet Deniz Kaplumbağaları üreme alanlarından 5 adedi ilimizde bulunmaktadır. 49,1 Km. lik yuvalama kumsalı ilimiz sınırları dahilindedir yılı üreme döneminde tüm sahalarda toplam adet yuva tespit edilmiş olup, yaklaşık olarak adet yavru çıkışı olmuştur. Üreme Alanları; Kazanlı (Mersin ), Alata ( Erdemli ), Göksu Deltası ( Silifke ) Anamur sahilleridir. Davultepe (Mersin)

110 D.7. Sonuç ve Değerlendirme Bu bölümde ilimiz doğal biyoçeşitliliği ele alınmış ve korunan alanlar hakkında detaylı bilgi sunulmuştur. Kaynaklar - İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Mersin Orman Bölge Müdürlüğü, Orman ve Su İşleri Bakanlığı VII. Bölge Müdürlüğü, Mersin Şube Müdürlüğü,

111 E. ARAZİ KULLANIMI E.1. Arazi Kullanım Verileri Çizelge E. 1-İlin arazi varlığı CİNSİ ALAN (Ha.) % -TARIM ARAZİSİ ,6 -ÇAYIR-MERA ARAZİSİ ,7 -ORMAN ARAZİSİ ,0 -TARIM DIŞI ARAZİLER ,7 -TOPLAM Kaynak: İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Çizelge E.2- Tarım arazisini dağılımı. CİNSİ 2010 ALAN(Ha.) % -TARLA ARAZİSİ ,3 -MEYVELİK ARAZİ ,1 -NARENCİYE ARAZİSİ ,6 -ZEYTİNLİK ARAZİ ,0 -SEBZECİLİK ARAZİ ,0 -BAĞ ARAZİSİ ,7 -NADAS ,0 -SÜS BİTKİLERİ SAKIZ ve DELİCELİKLER ,2 TOPLAM Kaynak: İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,

112 Mersin İli Tarsus İlçesi Belediye sınırı ve mücavir alan sınırları toplamı hektar olup; 5782 hektarı kent ve köy yerleşik alanı, geriye kalan yaklaşık 6521 hektarlık kısım ise tarım arazisi, çayır ve mera, ormanlar ve göllerden oluşmaktadır. Alan Büyüklüğü (Ha) 47% Kent ve Köy Yerleşik Alanı Tarım arazisi, çayır mera, ormanlar ve göller 53% Grafik E.1 Tarsus İlçemizin (2013) Yılı Arazi Kullanım Durumu(Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013)

113 Çamlıyayla ilçemiz belediye sınırları içerisinde kalan alanın tamamı ormanlar ile çevrilidir. Sektör niteliğinde tarım yapılan büyük tarım alanları mevcut olmayıp genelde arsa sahiplerinin evlerinin bulunduğu alanda kendi ihtiyaçlarını karşılayacağı şeklindedir. Yerleşim alanlarının yaklaşık %60-70 i planlı alan içerisinde olup iki adet yağışa bağlı olarak akan dere mevcuttur(2013). Dere yatakları çevresinin tamamına yakını ve diğer bazı kısımlarda büyük oranda iskana kapalı alanlar mevcuttur. E.2. Mekânsal Planlama E.2.1. Çevre Düzeni Planı Tarsus Belediye Başkanlığı verilerine göre; 2007 yılında 1/25000 Ölçekli Karaman Mersin Çevre Düzeni Planı mahkeme kararı ile iptal edilmiş olup 1/000 ölçekli Adana-Mersin Çevre Düzeni Planı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onanarak yürürlüğe girmiştir. Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı,

114 Çamlıyayla ilçemiz; yürürlükte bulunan çevre düzeni planı Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planıdır. Planda ilçe, kentsel yerleşik alan ve gelişme alanları içerisinde kalmaktadır. Kaynak: Çamlıyayla Belediye Başkanlığı,2013 E.3. Sonuç ve Değerlendirme Bu bölümde il ve ilçeler düzeyinde arazinin durumu ve nihai çevre düzei planı hakkında bilgiler sunulmuştur. Kaynaklar -İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü -Tarsus Belediye Başkanlığı -Çamlıyayla Belediye Başkanlığı,

115 F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ F.1. ÇED İşlemleri MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge F.1 Mersin İlinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2013 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı (ÇŞİM, 2013) Karar Maden Enerji Sanayi Tarım-Gıda Atık-Kimya Ulaşım- Kıyı Turizm-Konut TOPLAM ÇED Gerekli Değildir ÇED Olumlu Kararı Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, % 28% 11% 6% 42% maden enerji sanayi tarım atık-kimya Grafik F.1 Mersin İlinde 2013 Yılında ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı (ÇŞİM, 2013)

116 28% 11% 11% 6% 42% maden enerji sanayi tarım atık-kimya Grafik F.2 Mersin İlinde 2013 Yılında ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı (ÇŞİM, 2013) F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri Tarsus Belediyesinin Çevre Yönetim Birimi tarihinde kurulmuştur. Tarsus Belediyesi ne ait yapılan ve yapılacak olan hizmetler için alınması gereken izin ve lisanslar Çevre Yönetim Birimi nce alınmaktadır. Çizelge F yılında düzenlenen çevre izni/çevre izin ve lisanlı belge sayısı ile GFB sayısı (ÇŞİM, 2013) Çevreye kirletici etkisi olan faaliyet veya tesisiler (EK-2) KONU SAYI Atıksu deşarjı 28 Hava emisyonu 33 Gürültü kontrolü-hava emisyonu 2 Hava emişsyonu-atıksu deşarjı 7 Ambalaj atığuı toplama ve ayırma 2 Amabalaj atığı geri kazanım 1 TOPLAM 73 GFB sayılı 49 Kaynak: ÇİM, F.3. Sonuç ve Değerlendirme Bu bölümde ÇED, Çevre İzni ve Lisanslı işlemleri hakkında bilgiler sunulmuştur. Kaynaklar -Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,

117 Denetimler Birleşik Hava Su Toprak Atık Kimya-sallar Gürültü Derin Deniz Deşarjı ÇED İzin Toplam MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI G.1. Çevre Denetimleri Çevre denetimleri Tarsus Belediyesi tarafından yapılan çevre denetimleri atık (hurda) gürültü, hava ve atıksu konularında yapılmaktadır. Çizelge G.1 Tarsus İlçemizde 2013 Yılında Tarsus Belediyesi Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı(Zabıta Müdürlüğü, Su ve Kanalizasyon İleri Müdürlüğü) Planlı denetimler Ani (plansız) denetimler Genel toplam Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, FİZİKSEL ANALİZ KİMYASAL ANALİZ Grafik G-1: Çevre Kontrol Ofisi Denetim Verileri (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013)

118 GIDA SU Grafik G-2: Denetim için Alınan Gıda ve Su Numune Verileri (Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) İÇİLİR ŞEBEKE SUYU BOZUK ŞEBEKE SUYU Grafik G-3: İçme suyu denetim için Alınan Su Numune Verileri(Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013)

119 BAKTERİYEL SU KİMYASAL SU Grafik G-4: İçme suyu Kontrol için Mersin İl Halk Sağlığı Laboratuvarına Gönderilen Su Numune Verileri Çizelge G.1 - İlimizde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı (ÇŞİM, 2013) Denetimler Planlı denetimler Ani (plansız) denetimler Genel toplam Birleşik Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü Derin Deniz Deşarjı ÇED İzin Toplam

120 1% 1% 2% Birleşik Hava Su Gürültü 96% Grafik G.5- İlimizde ÇŞİM Tarafından (2013) Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (ÇŞİM, 2013) 1% 9% 16% 4% 43% Hava Su Toprak 5% Atık Kimyasallar 22% Gürültü ÇED Grafik G.6 İlimizde ÇŞİM Tarafından (2013) Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (ÇŞİM, 2013)

121 Ani (Plansız)Denetimler 52% Planlı Denetimler 48% Planlı Denetimler Ani (Plansız)Denetimler Grafik G.7 İlimizde ÇŞİM Tarafından (2013) Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Çevre Denetimlerinin Dağılımı (ÇŞİM, 2013) Toprak 3% Kimyasallar 0% Gürültü Atık 9% 5% ÇED 2% Birleşik 1% Hava 22% Birleşik Hava Su Toprak Atık Su 58% Kimyasallar Gürültü ÇED Grafik G.8 İlimizde ÇŞİM Tarafından (2013) Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (ÇŞİM, 2013)

122 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi MERSİN İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU Çizelge G.2 Tarsus Belediyesine 2013 yılında Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları(Tarsus Belediye Başkanlığı, 2013) Şikayetler Hava Su Toprak Atık(hurda) Kimyasallar Gürültü ÇED TOPLAM Şikâyet sayısı Denetimle sonuçlanan şikâyet sayısı Şikâyetleri denetimle sonuçlanma (%) Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, Çizelge G.3 İlimizde 2013 Yılında ÇŞİM e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları (ÇŞİM, 2013) Şikâyetler Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED TOPLAM Şikâyet sayısı Denetimle sonuçlanan şikâyet sayısı Şikâyetleri denetimle sonuçlanma (%) Kaynak: ÇŞİM,

123 ÇED 2% Kimyasallar 0% Atık 13% Toprak 5% Gürültü 24% Su 22% Hava 34% Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Grafik G.9 İlimizde (2013) Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı (ÇŞİM, 2013) G.3. İdari Yaptırımlar Çizelge G.4 Tarsus İlçemizde 2013 yılında Belediyemiz Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı (Kaynak, yıl) Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer TOPLAM Ceza Miktarı (TL) Uygulanan Ceza Sayısı Kaynak: Tarsus Belediye Başkanlığı, Çizelge G.5 (Mersin) ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı (ÇŞİM, 2013) Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer TOPLAM Ceza Miktarı (TL) Uygulanan Ceza Sayısı

124 Toprak 2% Atık 1% ÇED 8% Gürültü 3% Su 17% Hava 69% Grafik G.10 ilimiz 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı (ÇŞİM, 2013) G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları Konu hakkında herhangi bir veri sunulmamıştır. Bu nedenle, boş bırakılmıştır. G.5. Sonuç ve Değerlendirme Bu başlık altında il/ilçe bazında yapılan denetimler ile uygulanan idari yatırım kararları hakkında bilgi sunulmuştur. Kaynaklar -Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Tarsus Belediye Başkanlığı,

125 H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ Tarsus Belediyesi nin çevre projeleri olan Ambalaj Atıklarının kaynağında ayrıştırılması amacıyla başlatılan Geri Dönüşüm Projesi ve bitkisel atıkyağların toplanması amacıyla yapılan Tarsus Suyunu Koruyor Projeleri ile geri dönüşüme kazandırılmasına ek olarak Atık Pillerin Toplanması projesi hayata geçirilerek Bütünleşik Çevre Projeleri çalışmaları ile ilk ve ortaöğretim okullarında bilgilendirme eğitimleri verilmektedir. 5 Haziran Dünya Çevre Günü çerçevesinde basın ve halk bilgilendirilmesi aynı gün Kültür Merkezi Atatürk Anıtı önünde gerçekleştirilmiştir. Çamlıyayla ilçemizde; 2013 yılı Ocak ayı içerisinde yeni yapılacak Çevre Düzeni Planı bilgilendirme toplantısı yapılmıştır. Mezitli Belediyemiz tarafından 5 Haziran Dünya Çevre günü kutlamaları kapsamında eğitim öğretim dönemini kapsayacak şekilde ilçemizdeki okullar arasında ambalaj atığı ve atık pil toplama yarışmaları düzenlenmiştir. İlçemizin büyük bölümünde 2013 yılı Aralık ayı içerisinde Çevko Vakfı tarafından ambalaj atıkları ve geri dönüşüm konularıyla ilgili yaklaşık konuta bire bir bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır

126 I. İL BAZINDA ÇEVRESEL GÖSTERGELER NÜFUS 1. GENEL 1.1. NÜFUS GÖSTERGE: Nüfus artış hızı TANIM: Belirli bir dönemde, İl için nüfus büyüklüğünün ortalama yıllık artışıdır. Önerilen Kaynak: TÜİK Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: dönemi İl nüfus artış hızı (%), Nüfus yoğunluğu (kişi/km 2 ) Durum ve eğilimler; Veri formatı Yıllar Nüfus (Kişi) 848 Nüfus Artış Hızı ( ) 40,63 26,49-4,36 23,42 4,26 12,09 8,9 13,53 Kaynak: TÜİK Adana Bölge Müdürlüğü Değerlendirme ve Sonuçlar İlimizde nüfus artış hızı 1990 yılında 40,63 iken, 2000 yılında 26,49 a düşmüştür. Ancak toplam nüfus artmaya devam etmiştir yılı verilerine göre toplam nüfus kişi, nüfus artış hızı ise 13,53 dür. Toplam nüfus artmaya devam etmektedir. Nüfusun kentsel alanlarda yoğunlaşması, bu alanlarda çevre üzerinde baskının artması anlamına gelmektedir

127 NÜFUS GÖSTERGE: Kentsel nüfus oranı TANIM: Belirli bir tarihte kentsel alan olarak tanımlanmış ve üzeri nüfusa sahip yerleşim yerlerinde yaşayan nüfusun toplam nüfus içindeki oranıdır. Önerilen Kaynak: TÜİK Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: dönemi yıllık (1927, 1950 ve 1980 yılları da olacak şekilde) kırsal ve kentsel nüfus oranı (%),Türkiye geneli oranlarıyla karşılaştırılması Durum ve eğilimler: Veri formatı İl ve İlçe Merkezleri (%) Belde ve Köyler (%) ,51 39, ,19 33, ,70 23, ,43 22, ,74 22, ,12 21, ,91 21, ,00 Kaynak: TÜİK Adana Bölge Müdürlüğü Değerlendirme ve Sonuçlar İlimizde 2000 yılında %60,51 olan kentsel nüfus oranı 2010 yılında % 77,74 e yükselmiştir. Hızlı kentleşme ile birlikte sosyal, ekonomik, demografik ve çevresel sorunlar ortaya çıkmıştır. Plansız kentleşme ve gecekondulaşma ile hizmet sunumu bakımından sorunlu kentler oluşmuş ve çevre sorunları hızla büyümüştür. Ülkemizde artan kentsel nüfus oranına paralel olarak kentlerde yaşanan çevre sorunlarının da artması olasılığı vardır. 1.2 SANAYİ SANAYİ GÖSTERGE: Sanayi Bölgeleri TANIM: Sanayinin belli alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek gibi amaçlarla mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak hizmet sunmayı amaçlayan organize sanayi bölgeleri vb. sanayi bölgelerinin sayısının, toplam alanlarının ve ildeki planlı sanayileşme oranının zaman serisinde ifade edilmesidir. Önerilen Kaynak: Sanayi İl Müdürlükleri, İl Sanayi Odası Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde bulunan sanayi kuruluşlarının sayısı, sektörlerine göre sanayi bölgelerinin (Organize Sanayi Bölgeleri, Küçük Sanayi Siteleri, Endüstri İhtisas Bölgesi ilan edilmiş alanlar, Büyük Sanayi Siteleri vb.) sayısı, kapasitesi, alanı (ha), OSB ve diğer sanayi alanlarında yeralan sanayi kuruluşlarının sayısının ildeki tüm sanayi kuruluşları sayısına oranı (%) Durum ve eğilimler; (Şekil, çizelge ya da grafik yer alır) İlimizde 2013 Yıl sonu itibariyle; -Sanayi sicile kayıtlı toplam faal firma bulunmaktadır. -Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi ve gelişme alanı ile Silifke Organize Sanayi Bölgesi olarak iki adet Organize Sanayi Bölgesi mevcuttur. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:

128 Faaliyetteki Küçük Sanayi Siteleri KSS Adı Toplam İşyeri Dolu İşyeri Sayısı Boş İşyeri Sayısı Ortalama İstihdam Sayısı (Kişi) 1 Mersin KSS Tırmıl KSS Tarsus KSS Erdemli KSS Silifke KSS Mezitli KSS Anamur KSS

129 8 Mut KSS Toroslar KSS Bozyazı KSS Mezitli Sevkiyatçılar KSS Yenice KSS TOPLAM OSB ve KSS lerde bulunan sanayi işletmelerinin sayısının İlimizdeki tüm sanayi kuruluşları sayısına oranı (%): İlimiz sınırları içerisinde sanayi sicile kayıtlı toplam faal sanayi işletmesi bulunmaktadır. Organize Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde bulunan 196 adet işyerinden sanayi sicil kaydı bulunan işletme sayısı 159, Küçük Sanayi Sitelerinde bulunan 2496 adet iş yerinden sanayi sicil kaydı bulunan işletme sayısı 107 tür. Toplam 266 işletme sanayi kuruluşu olarak sanayi siciline

130 kayıtlıdır. OSB ve KSS lerde bulunan sanayi işletmelerinin sayısının İlimizdeki tüm sanayi kuruluşları sayısına oranı ise yaklaşık (266/1159=0,22) %22 tür. Tüm Sanayi kuruluşları :1159 OSB Sanayi Kuruluşları :159 KSS Sanayi Kuruluşları :107 Diğer Sanayi Kuruluşları :893 Grafik 1-Mersin ilinde OSB ve KSS lerde bulunan sanayi işletmelerinin sayısının İlimizdeki tüm sanayi kuruluşları sayısına Göre Dağılımı(Mersin Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, 2013) Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Değerlendirme ve Sonuçlar. -12 adet Küçük Sanayi Sitesi faaliyette ve 3 adet Küçük Sanayi Sitesinin ise yapımı devam etmektedir