BAĞIRSAKLAR Kongenital anomalileri ve Patolojik Vaziyet Değişiklikleri

Transkript

1 sindirim 1

2 BAĞIRSAKLAR Kongenital anomalileri ve Patolojik Vaziyet Değişiklikleri

3 BAĞIRSAKLAR Kongenital anomaliler Stenoz: bağırsak lümenin tam olmayan tıkanması veya daralmasıdır. Atrezi: bağırsak kanalının tamamen tıkalı olması Atreziler; atrezia koli, ilei, jejuni, ani ve atrezia ani ve rekti Kongenital kolonik agangliozis:. Hastalık özellikle desendens kolonda stenozla karakterizedir. Mikroskobik olarak ileumun son kısmı ile sekum ve kolonda myenterik pleksus ganglionları bulunmaz Persiste Meckel divertikulumu: Göbek kordonundan karaciğere geçen kanalın (duktus omfalomezenterikus) doğumdan sonra at ve domuzlarda bazen kapanmaması sonucu jejunuma bağlı divertikul Megakolon: Köpek ve kedilerde kolonun doğuştan büyük ve kalın olmasıdır.

4 Bağırsak obstrüksiyonları Stenoz ve obturasyon: Lezyon sonucu daralma; stenoz, Lümeni içindeki kitleyle tıkanma; obturasyon Ekstrinksik obstrüksiyon: kompressif Fonksiyonel obstrüksiyon: Peristaltik hareketler oluşmadığında sirküler düz kasların kontraksiyonuyla Strangulasyon obstrüksiyon: fiziksel obstrüksiyon + iskemi Komplikasyonları: Akut şok, endotoksemi, dehidrasyon, elektrolit dengesizliği, ruptur, timpani, damarlarda koagulasyon, metabolik asidozis ve paralitik ileus gibi bozukluklardır.

5 Bağırsaklarda Konkrementler Bağırsak taşları (enterolith): Çoğunlukla atlarda ve kolonlarda Oluşumu; midedeki HCl azlığı veya yokluğu Tuzlar mideden eritilmeden bağırsaklara geçer, ancak emilemez, kolonlara geçer ve burada NH3 ile birleşir. Oluşan NH3 lı bileşikler yabancı bir cisim etrafında kristalize olarak birikir ve taşlar oluşur. Bitkisel ve hayvansal kıl yumakları: Conglobat: Sindirilmemiş gıdaların birbirine yapışarak bir araya toplanması ve topak oluşturmalarıdır. Bağırsak Konkrementlerinin sonu ve önemi: Tıkanma (ileus: tam tıkanma), dilatasyon, timpani, ruptur, peritonitis ve ölüm: kalp durması+septik peritonitisle ilgili intoksikasyon veya aşırı kan sızması sonucu akut anemi. Önemi: beslenme ve sindirim bozukluklarını belgeler.

6 Bağırsaklarda Patolojik Vaziyet Değişiklikleri Volvulus: İnce bağırsakların en çapı çevresinde mezenteriyumlarıyla birlikte 360 derece veya daha fazla dönmesidir. Sebep: Şiddetli bağırsak peristaltiği ya da aşırı hareketlerdir. Makroskobi: Şişme ve koyu kırmızı renk değişimi Bağırsak içeriğinin fermentasyonu ve gaz oluşumu sonucu bu kısımda timpani, Ayrıca düğümlenme noktasında nekroz, periton boşluğunda transudat şekillenir. Komplikasyon: Septik peritonitise ilişkin intoksikasyon ve şekillenen aşırı gazın diyaframaya basıncı sonucu kalp durması ve ölüm görülür. Volvulus Nodosus: İnce bağırsak halkalarının ince veya kalın bağırsak çevresinde düğümlenecek şekilde dönmesidir.

7 İnvagination: Aşırı ya da ters peristaltik hareketler, bağırsak yangıları (Ör: distemper) sonucu bir bağırsak kesiminin kendisinden sonra gelen veya önünde bulunan bağırsak bölümü içine uzun çap boyunca mezenteriyumu ile birlikte girmesidir. Özellikle köpek ve atlarda, daha çok da jejunumda rastlanır. Bu bağırsak kesimleri konjesyone (sucuk gibi), kavisli veya saylongoz kabuğu gibi kıvrımlı, ödemli ve nekrotik, önceki kesimlerde ise içerik birikir. Ayrıca atlarda sekonder mide dilatasyonu, köpeklerde gaita kusması görülebilir. Rotatio coli: Atlarda anatomik özellik olarak sol dorsal kolonun bu gibi dönmelere eğilimli olması, dorsal ve ventral kolonlar arasındaki mezokolonun gevşek oluşu nedeni ile kolonların uzun çapı çevresinde dönmeleri ile oluşur. Sebep olarak ayrıca; sol dorsal ve ventral kolonlar arasında dengesiz içerik bulunması, peritonitislerde sol dorsal kolonun bir yere yapışması ve hayvanın anı ve aşırı hareket etmesidir. Atlarda görülen sancı ve ölüm sebeplerinin başında gelir. Flectio coli ve caeci: Kolonlarda ve sekumda dirseklenme halidir. Prolapsus ani ve recti

8 Evantration: Bağırsakların örtüsüz (simplex) veya örtülü (hernialis) olarak karın boşluğu dışına çıkmasıdır. -Evantrasyon simpleks: Bağırsakların çıplak olarak karın boşluğu dışına çıkmasıdır. Bir fıtık kesesi yoktur. Doğuştan olan karın yarıklarında (schistosoma reflexum), Karın duvarı travmalarında, Diyaframa defektlerinde, Rektum, uterus ve vaginanın doğum sonrası yırtıklarında görülür. Eğer diyaframada bir yırtık varsa bağırsaklar kesesiz olarak göğüs boşluğuna geçerler. -Evantrasyon hernialis: periton veya karın duvarından oluşan bir fıtık kesesi vardır. Karın duvarında veya perineal bölgede doğuştan veya sonradan oluşan yırtıklar hernileri oluştururlar. Dış herniler: H. abdominalis (karın), umblicalis (göbek deliğinin kapanmaması), inguinalis (kasık), perinealis, femoralis (bacak) İç herniler: H. diaphragmatica, H.omentalis, H.mesenterialis

9

10

11

12

13

14

15 Bağırsakların Bakteriyel Enfeksiyonları Akut Kataral Enteritisle Seyreden Bakteriyel Hastalıklar I. E.Coli Enfeksiyonu II. Clostridial Enterotoxemi ler

16 E.Coli Enfeksiyonu 1. Enterotoksijenik kolibasillozis 2-3 günlük buzağılarda, Bol sarı renkli ishal, Dehidrasyon ve ölüm E.coli enterositlerde çoğalır lokal bağırsak etkili toksin salgılar, Toksin enterositlerde elektrolit ve suyun sekresyonu ile absorbsiyonunu bozar. Makroskobik Lezyonlar Bağırsak duvarı ödemli ve hiperemik Müköz eksudat ve sulu içerik bulunur, Seroza hiperemik ve yer yer kanamalı Ayırıcı Diagnozis Şiddetli villöz atrofinin bulunmaması Villusların yüzeyinde bakterilerin varlığı

17

18

19

20

21

22 2. Enteropatojenik kolibasillozis a) Entero adherent E.coli Enterositlere yapışma ve mikrovillus yıkımlanması Enfekte enterositlerde dejenerasyon ve deskuamasyon, Villöz atrofi Kalın bağırsaklarda mikroerezyon, hiperemi, nötrofil infiltrasyonu b) Entero-hemorajik E.coli Buzağılarda fibrinli ya da fibrinohemorajik enterokolitis Villöz atrofi, villuslarda kütleşme ve kaynaşma c) Verotoksijenik E.coli 3.Enteroinvaziv E.coli enfeksiyonu İnsanlarda akut eksudatif enteritis, endotoksemi ve septisemi

23 Septisemik kolibasillozis Enfeksiyon: Yeni doğan kuzu ve buzağılarda Perakut septisemi ve endotoksemi, Subakut veya kronik enteritis Predispoze faktörler Olumsuz bakım ve beslenme şartları, Viral enfeksiyonlar ve Kolostrumun yetersiz alınması Yeterli kolostrum alınmış ise; Enterotoksemik ve septisemik formlar şekillenmez, Ancak antikorlar çok sayıdaki bakterinin bağırsaklarda çoğalmasını engelleyemez ve enteritis oluşur Yeni doğan hipogammaglobinemik buzağılarda ani ölümler Septisemik Formda Lezyonlar 1. Kataral gastroenteritis, 2. Serozalar ile endokartta ve perikartta-plörada multiple kanamalar, 3. Fibrinli peritonitis, plöritis ve perikarditis, 4. Meningoensefalitis purulenta, panophthalmi, 5. Fibrinopurulent polyarthritis ve serositis, 6. Abomazumda pıhtılaşmış süt, ülserler ya da infarktüsler

24

25

26

27

28 II. Clostridial Enterotoxemi ler Clostridium spp. türü mikroorganizmalar; Cl.chauvoei: Yanıkara Cl.septicum: Bradzot, malign ödem Cl.hemoliticum: Sığırların basiller hemoglobinürisi, Cl.novyi: Ruminantlarda Enfeksiyöz nekrotik hepatitis, Cl.tetani: Tetanöz, Cl.botilinum: Botilismus ve yara enfeksiyonları oluştururlar. Cl.perfringes: Enterotoksemiler Toprakta ve sindirim kanalında Predispoze faktörler 1. Beslenme hataları, 2. Bozuk ve çürümüş yemlerin alınması ve 3. Ani yem değişiklikleri ani ve öldürücü hastalık

29 Cl.perfringes tip A Alfa toksin: nekrotik ve hemolitik etkili lechitinase kuzu ve buzağılarda ishal, ikterus, anemi, hemoglobinüri ve enteritis Dif. Dg: Leptospirozis, Cu zehirlenmesi ve B.hemoglobinüri Cl.perfringes tip B 1-2 haftalık kuzu, buzağı ve taylarda Dizanteri; ağrılı kanamalı ve mukuslu ishal Nekrotik-ülseratif hemorajik enteritis Seröz boşluklarda serofibrinöz eksudasyon Mezenteriyal torsiyon Abomazum mukozasında konjesyon, pıhtılaşmış süt Toksinlerin kısa sürede denaturasyonu, nümüneler erken g. Cl.perfringes tip C Erişkin koyun, keçi ve sığırlarda: Nekrotik-ülseratif hemorajik enteritis Seröz boşluklarda transudasyon, subperitoneal ve epi-endokartta kanamalar

30

31

32

33

34 Cl.perfringes tip D Predispoze faktörler ve patogenezis Bağırsak peristaltiğinin azalması, motilitenin yavaşlaması Fazla tane yem ya da konsantre yem alınması Sindirilmemiş nişastanın ince bağırsağa geçmesi Bakteri proliferasyonu ve Alfa ve epsilon toksin üretimi (sindirim enzimleri ile aktive olur, böbrek ve beyinde etkisini gösterir) Villuslarda epitel hücre nekrozu ve atrofi.

35 Koyun, keçi ve bazen danalarda sinirsel semptomlar ve ani ölümler fokal simetrik ensefalomalazi, seröz membranlarda, özellikle peritonda ve epikart-endokartta kanamalar, hidroperikardiyum hamur böbrek=pulpy kidney hafif kataral gastroenteritis, glikozüri Glikozüri; epsilon toksini, hepatositler, glikojenin mobilizasyonu ve hiperglisemi damar endotel hücrelerindeki yıkım 1. Beyinde ödem ve kanama sonucu malasiler 2. Böbrekte nekroz

36

37 Ayırıcı Diagnozis 1. Ani ölümlerin görülmesi, 2. hastalığın belirli yaş grubunda olması, 3. tipik makroskobik lezyonların saptanması, 4. Tip D de mikroskobik beyin lezyonları, 5. etken izolasyonu ve tiplendirilmesi.

38 Diphteroid-Nekrotik Enteritisle Seyreden Hastalıklar I. Salmonellozis II. Yersiniozis-Psödotuberkülozis Zoonoz, S.abortus-ovis, S.typhimurium Predispoze faktörler; antibiyotik uygulamaları, uzun taşımalar, açlık, anı rasyon değişiklikleri, kalabalık ortamlarda barındırma, yaş, gebelik, doğum, anestezi ve operasyonlar kolostrum Patogenezis enfeksiyonun oluşabilmesi için yeterli sayıda bakteri bağırsak yüzeyinde kolonizasyon enterositlere invazyon

39 Salmonella etkenlerinin virulans faktörleri Flagellalar: hareket, bağlanma Fimbrialar: kolonizasyon Lipopolisakkaritler: 1. Konakçının katyonik proteinlerinden 2. komplementin bakteri yüzeyinde toplanmasının engellenmesi 3. bakterilerin bağırsaklarda yaşaması 4. derin dokulara invazyon Epitel hücrelerindeki mikrovilluslarda dejenerasyon bakteriler endozom şeklinde hücreye girer transhücresel göçleri sırasında canlılıklarını korur, çoğalır ve enterotoksin salgılar. lipid kısmı enfeksiyonun sistemik formunda endotoksin aracılı etki yapar. Endotoksemi (septisemi); ateş, lökopeni, hemokonsantrasyon, laktik asidozis, koagulopati, hipotansiyon ve ölüm endotoksinlerin etkisiyle damarlarda tromboz ve dejenerasyon Etkenlerin çoğu villus epitellerinde yıkım yaparak atrofiye neden olurlar.

40 Atlarda salmonellozis: S.typhimurium perakut-akut septisemik, veya kronik septisemik form: 1-6 aylık taylarda, yeşil renkli ishal, ölüm Yaşayabilenlerde; pnömoni, osteitis, poliartritis ve meningoensefalitis Enterik form: yaşlı atlarda Akut septisemik form: 1. Seröz membranlarda peteşiyel kanamalar, 2. Dalak ve lenf düğümlerinde büyüme, ödem ve kanamalar 3. Eroziv-ülseratif-nekrotik ve hemorajik abomazitis-enteritis 4. Sekum ve kolonda yaygın ve şiddetli fibrinohemorajik enteritis Kronik salmonellozis Kimi hayvanlarda nodüler ülseratif lezyonlar Mikroskobik olarak ta nekroz, kanama, fibrino-hücresel eksudat, propriyada lenfo-plazmasiter hücre infiltrasyonu ve damarlarda fibrin trombüsleri Aspergillus spp nın invazyonu sonucu akciğer aspergillozisi şekillenebilir.

41 Sığırlarda Salmonellozis (S.typhimurium ve S.dublin) 1 haftalıktan büyük buzağılarda görülür ve septisemi+enteritis 1. Lezyonlar septisemik kolibasillozis dekine benzer, 2. Ancak bağırsak lezyonları salmonelloziste daha belirgin. 3. Şiddetli gastrointesitnal yangı 4. Özellikle ileumda kataral veya nekrotik-hemorajik-fibrinli enteritis 5. Karaciğer ve dalakta nekroz Mikroskobik olarak Kütleşmiş villusların üzerinde fibrinohücresel eksudat, Mukozada nekroz, ülserasyon, propriyada mononükleer hücre infiltrasyonu Damarlarda fibrin trombüsleri, Payer plaklarında nekroz, Akut olgularda karaciğer ve dalakta küçük nekroz odakları ya da reaktif-paratifoid nödüller (embolik bakterilere karşı gelişen hücre bağımlı immun cevaplardır) Bu nodüllere ayrıca lenf düğümleri, kemik iliği ve böbreklerde de rastlanır. Buzağılarda subakut salmonelloziste anteriör bronkopnömoniye de rastlanabilir. Erişkin sığırlarda S.dublin le ilişkili olarak abortus görülür, Süt inekleri sütle etkeni saçarlar ve Çiğ süt içen insanlarda ölümcül enfeksiyonlar Lezyonlar buzağılardakine benzer ancak enteritis daha hemorajik, fibrinli ve nekrotiktir, ayrıca plöra kanamaları da şiddetlidir.

42

43 Acute diffuse fibrinonecrotic enteritis in a cow due to salmonellosis.

44 Salmonella enteritidis infection in gosling. Pericarditis and perihepatitis

45 Enteric salmonellosis-calf with normal immunity

46 The illustration shows a granuloma produced by Salmonella typhi, the typhoid nodule, which consists of an intra parenchymal focus of nec

47 Salmonella typhimurium infection in goosling. Enlarged liver with focal necrosis

48

49

50