BAĞIRSAĞIN VİRAL HASTALIKLARI

Transkript

1 BAĞIRSAĞIN VİRAL HASTALIKLARI n n n n ADENOVİRUS ENTERİTİSİ ENTERİK KORONAVİRUS ENFEKSİYONLARI ROTAVİRUS ENFEKSİYONU PARVOVİRAL ENTERİTİSLER F Panlökopeni (Enfeksiyöz kedi enteritisi) F Köpek parvovirus-2 enfeksiyonu (Parvoviral enteritis) F Köpek minute virus enfeksiyonu (Canine parvovirus 1) F Sığır parvovirus enfeksiyonu n HERPES VİRUS ENFEKSİYONLARI F Köpek herpes virus enfeksiyonu F At herpes virus-1 enfeksiyonu F Aujeszky hastalığı

2 SIĞIR (9 serotip) ADENOVİRUS ENTERİTİSİ ü 1-8 Pnömoenteritis kompleksi KOYUN (6 serotip) ü S. 1,2,3 Normal hayvanlardan izolasyon, enteritis, pnömoenteritis ü S. 4,5,6 Solunum sistemi hastalıkları DOMUZ (4 serotip) ü ü Asemptomatik enfeksiyonlar Normal hayvanlarda izolasyon AT (2 serotip) ü S.1 Subklinik enfeksiyon üst solunum yolları enfeksiyonu + duedonumda villus atrofisi ü S.2 Taylarda ishal KÖPEK S.1 Enfeksiyon hepatitis + ishal S.2 Üst solunum yolu enfeksiyonu

3 ENTERİK KORONAVİRUS ENFEKSİYONLARI SIĞIR ü Yeni doğan buzağılarda (ishal) ü Buzağılarda (Solunum sistemi enfeksiyonu) ü Sığırlarda (Kış dizanterisi) DOMUZ ü Hemaglütine ensefalomyelitis virusu (süt emen domuz yavruları) kusma+zayıflama ü Taşınabilir gastroenteritis virusu Her yaşta domuzda akut ishal ü Porcine epidemik diare virusu hastalık sendromu (Corona virus 777) Sütten kesilmiş domuz yavrularında kronik ishal /gelişme geriliği KÖPEK KEDİ KOYUN TAY İshal

4 BAĞIRSAĞIN BAKTERİYEL HASTALIKLARI ESCHERİCHİA COLİ ENFEKSİYONLARI 1. Entero-toksijenik kolibasillozis (LT heat-lobile ve ST heatstable toksinler) 2. Entero-patojenik kolibasillozis ü ü Entero-adherent E.coli (villus atrofisi + enteritis) Verotoksijenik E.coli (ishal) ü Enterohemorajik E.coli (hemorajik enterokolitis)

5 3. Domuzlarda ödem hastalığı (Hemolitik E. coli suşları) Domuzlarda E. coli enteritisi (Hemolitik E. coli suşları) Sütten kesilmiş domuz yavrularında 4. Entero-invaziv E. coli enfeksiyonu [İnsan+ hayvanlar (ender)] 5. Septisemik kolibasillozis Perakut septisemik ve endotoksemi Subakut Meninks/eklemler/göz Kronik

6 HAZIRLAYICI FAKTÖRLER n Kolostrum ile maternal immunoglobulinlerin yetersiz alımı ve emiliminin yetersiz oluşu n Eş zamanlı hastalıklar n Direnç azalması

7 E. COLİ NİN VÜCUDA GİRİŞ YERLERİ n Göbek kordonu n Üst solunum sistemi n Tonsiller n Bağırsaklar n Nazofaringeal yol

8 S. cholerae- suis Domuz Enteritis, septisemi S. typhi İnsan Typhoid fever S. paratyphi-a İnsan Paratyphoid-A S. schottmuelleri İnsan, hayvanlar (ender) Enterik fever, Paratyphoid-B S. typhimurium Kemiriciler, birçok hayvan türü ve insan Salmonellozis S. enteritidis İnsan ve diğer türler Enteritis Gastroenteritis, septisemi gıda zehirlenmesi S. gallinarum Kanatlı Enteritis, septisemi, kanatlı tifosu S. give Sığır Enteritis S. pullorum Civciv Enteritis, septisemi, pullorum hastalığı S. abortus-equi At Abortus S. dublin Sığır, domuz, koyun Abortus, enteritis, septisemi, osteomyelitis, meningitis S. anatum Ördek, maymun Enteritis, septisemi S. abortus-ovis Koyun Abortus

9 Cl.perfringens in Eksotoksinleri n Alfa toksin: Lesitinazdır. Hücre membranını etkiler hemoliz veya nekroz oluşturur. Tip A da yaygın bulunur. n Beta toksin: Tip B ve C de bulunur. Nekrotik etkisi vardır. Bağırsakta paralizise neden olur. n Epsilon toksin: Tip D de yaygın, Tip B de az bulunur. Etkisini beyin ve böbrekte gösterir. n Iota toksin: Tip E de bulunur. Kapillar geçirgenliği artırır.

10 Enterik Klostridial Enfeksiyonlar (Enterotoksemiler) n Clostridium perfringens tip A ü Gazlı gangren (insan ve hayvanlarda) ü Gıda zehirlenmesi (insan) ü Atlarda kolitis ü Domuz ve buzağılarda ishal û Buzağı ve kuzularda hemolitik hastalık

11 n Clostridium perfringens Tip B ü Kuzu dizanterisi ü Buzağı ve taylarda dizanteri n Clostridium perfringens Tip C ü Erişkin koyunlarda STRUCK ü Besi sığırlarında enterotoksemi ü Yeni doğan hayvanlarda enterotoksemi n Clostridium perfringens Tip D ü Koyun ve keçilerde enterotoksemi yumuşak böbrek hastalığı (Pulpy kidney disease) n Clostridium perfringens Tip E ü Buzağı ve tavşanlarda enteritis

12 Paratuberküloz n Etken : Mycobacterium avium paratuberculosis tir. Belirgin lezyonlara ileum, kalın bağırsak ve bölge lenf düğümlerinde rastlanmasına karşın generalize bir hastalıktır. Kuluçka süresi uzundur. İki yaş veya daha yaşlılarda Bağırsak lezyonlarının ve klinik bulguların şekillenmesinde hücreye bağlı tip IV bağışıklık önemli rol oynar. Granülomatöz transmural enteritis şekillenir.

13 Taylarda R.equi ye bağlı enterocolitis n Etken: Rhodococcus (Corynebacterium) equi (fırsatçı hücreiçi patojen) n 1-2 aylık taylarda ilkbahar-yaz aylarında görülür n Supuratif bronkopnömoni Ülseratif colitis

14 BAĞIRSAĞIN MANTAR HASTALIKLARI İNTESTİNAL FİKOMİKOZİS VE ASPERGİLLOZİS ü Aspergillus spp. ASPERGİLLOZİS Absidia ü Zigomisetler Mucor MUKORMİKOZİS Rhizopus ü Oomiset Pythium spp. PİTİOZİS = OOMİKOZİS ü Entomoftorasetler Basidiobolus Conidiobolus ENTOMOFTOROMİKOZİS

15 KANDİDİAZİS ü Candida albicans ü Candida tropicalis İNTESTİNAL HİSTOPLAZMOZİS ü Histoplasma capsulatum

16 BAĞIRSAĞIN PARAZİTER HASTALIKLARI n EKİNOKOKOZİS (HİDATİDOZİS) ü Echinococcus granulosus ü E. multilocularis ü E. oligarthus E. granulosus granulosus (Arakonak gevişgetiren, insan) E. granulosus equinus (At ve eşek) ü E. vopeli

17 n Echinoccocus spp. Etçillerin ince bağırsağında bulunur. Larval dönemi olan hidatid kistler, insan da dahil olmak üzere çok sayıda arakonakta gelişir. n İnsanlar mesosestodlarla istemeyerek enfekte olabilir. Etçillerin dışkı ile çıkarttığı ekinokok yumurtaları ile kontakt temasın olduğu bölgelerde ekinokokozis ya da hidatidozis önemli bir sağlık sorunudur.

18 Hidatid kist n Germinal epitel ile döşeli tek ya da çok boşluklu kisttir. n Kistin dışını kütikül örter. n Germinal epitelden invagine skoleksler gelişir. Skoleksler kist içinde serbest olabildiği gibi protoskoleks toplulukları şeklinde üreme kapsülleri içinde de bulunur. n Kist sıvısı içindeki skolekslere ve üreme kapsüllerine hidatid kumu denir. n İnternal ya da kist duvarının yırtılmasına bağlı olarak şekillenen eksternal kız keseleri vardır.

19 AT STRONGİLOZİSİ n Nematodlar at ve eşeklerin sekum ve kolonlarında yaşar. n Strongylus vulgaris n Strongylus edentatus n Strongylus equinus

20 ÖNEMİ n Larvalar a. mes. cran. ve kollarında endoarteritise yol açar. n Damar lümenlerinde kıvrımlı nodüler kalınlaşmalara rastlanır; arasıra obstrüktif trombotik lezyonlar şekillenir. n Damar duvarında yangısal reaksiyon ve nedbeleşmeye bağlı olarak anörizmalar gelişebilir.

21 BAĞIRSAĞIN PROTOZOON HASTALIKLARI n GİARDİOZİS ü Giardia duodenalis n AMOEBİAZİS ü Entamoeba histolytica n BALANTİDİAZİS ü Balantidium coli

22 n KOKSİDİOZİS ü Sığır: Eimeria zuernii /E. bovis / E.ellipsoidalis / E. auburnensis ü Koyun : E. ovinoidalis/e.ahsata*/e.bakuensis* ü Keçi : E. ninakohlyakimovae / E. christienseni* / E. arloingi* / E. caprina ü At : E. leuckartii ü Domuz : E. scabra / E. debliecki / E. spinosa ü Köpek : Isospora canis / I. burrowski / I. neorivolta / I. ohioensis ü Kedi : I. felis / I. rivolta

23 n KRİPTOSPORİDİOZİS Ø Cryptosporidium muris / C. parvum n TOKSOPLAZMOSİS Ø Toxoplasma gondii n NEOSPOROZİS Ø Neospora caninum n HAMMONDİA ENFEKSİYONU Ø Hammondia hammondii

24 SARKOSİSTİS ENFEKSİYONU n Köpeklerin son konak olduğu türler ü Sarcocystis cruzi (S. bovicanis) ü S. tenella (S. ovicanis) ü S. capracanis ü S. meischeriana (S. porcicanis) ü S. bertrami ü S. equicanis ü S. faeri

25 n Kedilerin son konak olduğu türler ü S.hirsuta (S. bovifelis) ü S. gigantea (S. ovifelis) ü S. porcifelis n İnsanların son konak olduğu türler ü S. bovihominis ü S. porcihominis Son konaklar: Köpek, kedi, yabani etçiller, insanlar. Arakonaklar: Gevişgetirenler, domuz ve atlar