YÜKSEKÖĞRETİMİN, YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE BU ÇERÇEVEDE AR-GE ve TEKNOLOJİ ÜRETİMİNE DAİR DÜZENLEME

Transkript

1 YÜKSEKÖĞRETİMİN, YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE BU ÇERÇEVEDE AR-GE ve TEKNOLOJİ ÜRETİMİNE DAİR DÜZENLEME Prof. Dr. Durmuş Günay (YÖK Yürütme Kurulu Üyesi) 21 Aralık 2012, İstanbul 1

2 Yükseköğretim Kanunu Öneri Taslağı Süreci Bu Power point sunusunda öneri taslak hakkında özet bir bilgi verilmiş ve AR-GE ve Teknoloji ile ilgili maddelere değinilmiştir. Bilindıği üzere yasalar TBMM tarafından çıkarılmaktadir. YÖK ün yaptığı çalışma Meclise Danışmanlık mahiyetindedir. O nedenle yapılan çalışmaya burada öneri taslak denilmiştir. YÖK tarafından bir yılı aşan bir süreden beri devam eden süreç sonucunda hazırlanan öneri taslağa 20 Aralık 2012 de yapılacak nihai Genel Kurul toplantısı ile son şekli verilecektir. 2

3 Yükseköğretim Kanunu Öneri Taslağı Süreci Bu Power Point sunusundaki bilgiler, şu an itibari ile gelinen noktada öneri taslaktaki durumu yansıtmaktadır. 20 Aralık 2012 de nihai şekli verilecek öneri taslak Milli Eğitim Bakanlığına sunulacaktır. Öneri taslak 85 Maddeden oluşmaktadır. 3

4 Gelecek Tasavvuru : Vizyon Gelecek tasavvuru bugünü şekillendiren güçlü bir etkiye sahiptir Nereye gideceğinizi bilmiyorsanız hangi yoldan giderseniz gidin 4

5 Çözüm Ne? Her kompleks problem için basit bir çözüm vardır Ve o çözüm yanlıştır. 5

6 Çözümün Mahiyeti Özellikle yükseköğretim alanında, tastamam bir doğru çözüm yoktur. Her çözümün avantajları ve dezavantajları vardır. 6

7 Tarihsel Arkaplan : Cumhuriyet Döneminde Düzenlemeler YASAL DÜZENLEMELER 31 Mayıs 1933 Tarih ve 2252 Sayılı Üniversiteler kanunu 13 Haziran 1946 Tarih ve 4936 Sayılı Üniversiteler Kanunu 27 Ekim 1960 Tarih ve 115 Sayılı 4936 Sayılı Kanunun Bazı Mad. Değ. Kanun 20 Haziran 1973 Tarih ve 1750 Sayılı Üniversiteler Kanunu 4 Kasım 1981 Tarih ve 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu ANAYASADA ÜNİVERSİTE 1961 Anayasası (M.120) 1982 Anayasası (M.130 ve 131) 7

8 Prof. Dr. Albert Malche ın Raporundan (29 Mayıs 1932) Albert Malche in Raporundan çıkan bir kaç sonuç 1. Darülfünun meselesi müzmin bir mahiyet almıştır. 2. İstanbul Darülfünunun memleket fikir ve hars merkezi olmak itibariyle azami menfaat temin etmesi icap eder. 3. Türkçede neşriyatı ilmiye kafi derecede mevcut değildir ve ecnebi eserlerini okuyup bihakkin anlamağa muktedir talebe miktarı kalildir. 8

9 Prof. Dr. Albert Malche ın Raporundan 4. Bir Devlet Darülfünunu için hürriyeti ilmiyenin tahtı temine alınması ne kadar iyi ise, Darülfünun heyeti idariye ve talimiyesinin intihabında hükümetin mesuliyeti tekabül eylemesi de o derecede muvafıktır. Her memlekette siyasi tayinlerden korkulmaktadır. Fakat bundan kurtulmağa çalışırken zümre ve gurup nüfuzile vukua gelen tayinlerle karşılaşılır ki, umumi menfaatlardan daha da az mülhem oldukları cihetle bu nevi tayinler daha fazla daii endişedir. Muhtaiyetin bir nevi uzaklaşış ve kendi kendine kalış mahiyetini almasına mani olmak lazımdır. 5. Devam edemeyecek talebenin cesaretini ilk seneden kırmak iyi olur. 9

10 Prof. Dr. Albert Malche ın Raporundan 6. Mesaili ilmiye ve esasiyeye taalluk eden saha Eminin ehem vezaifidir. 7. Profesörlerin intihap şekli pek mühim bir meseledir. Hiç bir mesele, Darülfünunun istikbali için bu kadar mühim değildir. 8. Alakadarlar fena hakimlerdir. Onların reylerine müracaat etmeli, fakat verdikleri reylerin kat i bir tarzda meta olmamasını temin etmelidir. 9. Azil selahiyeti, ancak tayini icra eden makama aittir. 10

11 Mevzuat Değişikliklerinin Yetersizliği Türkiye nin 1773 de kurulan Mühendishane den beri süregelen kronik hale gelmiş, kadim bir yükseköğretim sorunu vardır. Tanzimat sonrasında, 1863 de ilk Darülfünun kurulmuş, 1908 e kadar, beş defa açılmış ve kapanmıştır. Cumhuriyet Döneminde,1933 Üniversite Reformundan sonra, 1946, 1960, 1973, 1981 de olmak üzere beş defa düzenleme yapılmıştir. 1933, 1946 ve 1981 du zenlemeleri Reform olarak nitelenmektedir. Her düzenlemenin hemen akabinde eleştiriler yükselmiştir. Sorunlara getirilen çözümlerin kendisi de sorun olarak görülmüştür (Günay, 2006; Gür & Çelik, 2011; Tuncay, 1983). 11

12 AR dan GE ye (Uygulamaya) Geçiş Literatürde, genel olarak, araştırma [Temel Araştırma ( Basic Research ) + Uygulamalı Araştırma ( Applied Research )] ile geliştirme [Teknoloji Geliştirme ( Technology Development ) + Ürün Geliştirme ( Product Development )] arasında ölüm vadisinden ( valley of death ) bahsedilir. Araştırma ile geliştirme arasındaki ölüm vadisi sinin geçilmesi için araçların yeterli olmaması, Türk yükseköğretiminin bir başka önemli sorunudur. Bu vadi; Türk yükseköğretim alanında daha derin ve ölümcüldür. Örneğin, 2008 yılında, Türkiye adresli indeksli yayınlarin sayısı iken, İsrail tarafından yapılan yayın sayısı, 9000 dir. Aynı yıl, İsrail in ABD ye patent başvurusu 4550 iken Türkiye nin patent başvurusu ise yalnızca 85 dir. 12

13 AR dan GE ye (Uygulamaya) Geçiş Bu vadinin geçilmesini sağlayan en önemli araçlardan biri Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) dir. Üniversitede üretilen fikirlerin (icatların) endüstriye/topluma aktarılmasını sağlayacak, bir arayüz kurumu olan TTO nun kuruluş ve işletilmesine dair YÖK tarafından hazırlanan öneri taslakta (M.33) bir düzenleme yer almıştır. TTO için hukuki alt yapı çalışmaları sürmektedir. Daha fazla zaman kaybetmeksizin TTO nun doğru bir şekilde kurulması ve işletilmesi zorunlu hale gelmiştir. 13

14 AR dan GE ye (Uygulamaya) Geçiş Türkiye nin 2023 için belirlediği, Dünyanın ilk on ekonomisi arasında yer almak hedefini gerçekleştirebilmesi için teknoloji üretmesi zorunludur. Dolayısıyla üniversitelerin teknoloji üretimine katkı yapması ve üretilen teknolojinin TTO vasıtası ile endüstriye transfer edilmesi gerekmektedir. Teknoloji üreten ülkelerde endüstrideki inovasyonun çok büyük bir yüzdesi, TTO aracılığı ile gerçekleş-mektedir. 14

15 Yayın Sayılarındaki Artış 15

16 Bazı Ülkerin Yayın ve Patent Başvuru Sayıları 16

17 1000 Yayın Başına Yayın Sayısı 17

18 AR- UY (GE), ÖLÜM VADİSİ 18

19 AR- UY (GE), ÖLÜM VADİSİ 19

20 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 1. Yükseköğretim Kurulunun 2547 sayılı yasada uhdesinde bulunan bazı görev ve yetkilerin ilgili yükseköğretim kurumlarına devredilmesi; (Meslek yüksek okulu, araştırma ve uygulama merkezi, bölüm, anabilim dalı ve anasanat dalı kurulmasına karar verme yetkisi üniversite senatolarına verilmiştir (M. 12); dekan atamaları, üniversite yönetim kurulunca yapılır (M. 15.) 20

21 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 2.TYK Genel Kurulu na TBMM den üye seçilmesi (M.6) 3.Seçim ile belirlenen Dekan adaylarının üniversite yönetim kurulu veya üniversite konseyi tarafından atanması (M. 15) 4. İhtiyaç duyulan yerlerde (yurtiçi ya da yurtdışı) Genel Kurul kararı ile çalışma ofislerinin kurulması (M. 8) 21

22 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 5. Rektörler kurulu (M. 9) 6. Rektör seçimi ve atama süreci (M. 11) 7.Konseyli yükseköğretim kurumları yapılanması (M. 24) 8. Özel yükseköğretim kurumu statüsünün ihdası (M. 24, 29) 9.Türkiye de yabancı yükseköğretim kurumu açılması (M. 26) 22

23 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 10.Yurtdışında yükseköğretim kurumu açılması (M. 27) 11.Ileri Araştırma Birimi statüsünün getirilmesi (M.32) 12. Teknoloji Transfer Ofisi (M. 33) 13.Yükseköğretim kurumlarında araştırma altyapısını güçlendirmek için kaynak aktarımı (M. 38) 14. Ücretli Araştırma izni (M. 39) 23

24 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 15. Araştırma enstitüsünün kurulması (M. 16) 16.Araştırmacı öğretim elemanı ve proje araştırmacı istihdamı (M. 40) 17. Doktora sonrası araştırmacı statusü (M. 41) 18. Akademik Faaliyet puanı (M. 42) 19.Akademik Faaliyet ödeneği (Performans sistemi) (M. 43) 24

25 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler 20.Yükseköğretim kurumlarının denetimi (M. 46) 21.Kalite güvence sistemi ve Yükseköğretim Kalite Kurulu (M. 47) 22.Öğrenci konseyi temsilcisinin yükseköğretim kurumlarının belirli organlarında (Yönetim Kurulu, Fakülte kurulu ve Senato) temsil edilmesi (M. 12, 13, 15) 25

26 Öneri Taslakta Getirilen Yenilikler/Değişiklikler ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ MADDELER Ileri Araştırma Birimi statüsünün getirilmesi (M.32), Teknoloji Transfer Ofisi (M. 33) Yükseköğretim kurumlarında araştırma altyapısını güçlendirmek için kaynak aktarımı (M. 38) Ücretli Araştırma izni (M. 39). Araştırma enstitüsünün kurulması (M. 16) Araştırmacı öğretim elemanı ve proje araştırmacı istihdamı (M. 40) Doktora sonrası araştırmacı statusü (M. 41) Akademik Faaliyet puanı (M. 42) Akademik Faaliyet ödeneği (Performans sistemi) (M. 43) 26

27 Dikkatiniz İçin Teşekkür Ederim 27