TÜBİTAK ARAŞTIRMA PROJESİ GELİŞME RAPORU (Bilimsel Rapor)

Transkript

1 TÜBİTAK ARAŞTIRMA PROJESİ GELİŞME RAPORU (Bilimsel Rapor) PROJE NO : 112Y393 RAPOR NO : 1 RAPOR DÖNEMİ : 01/02/ /02/2014 PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ: Melih Ertan ÇINAR BİLİMSEL RAPORDA OLMASI GEREKEN BİLGİLER 1. Dönem içinde projeyle ilgili bilimsel ve teknik gelişmeler proje planı ile karşılaştırılarak verilmeli, elde edilen veriler ile varılan ara sonuçlar, varsa materyal, yöntem ve kapsam değişikleri belirtilmeli ve tartışılmalıdır. 2. Dönem içindeki idari gelişmeler (yardımcı araştırıcı ve personel değişikliği, ek süre, yürütücünün kurum değişikliği ve varsa diğer destekleyen kuruluşlarla sürdürülen işbirliği, vb. konularındaki bilgiler) verilmelidir. 3. Proje çalışmaları kabul edilen çalışma takvimine uygun yürümüyorsa gerekçeleri açıklanmalıdır. 4. Bir sonraki dönem içinde yapılması planlanan çalışmalar (öneri formundan farklı bir durum oluşmuş ise) belirtilmelidir. 5. Destekleyen diğer kuruluşlarla ilgili sorunlar var ise ayrıntıları ve çözüm önerileri sunulmalıdır. 6. Dönem içinde proje kapsamında yapılan yayımların ve toplantılarda sunulan bildirilerin birer kopyası eklenmeli ve yapılan yayımlarda TÜBİTAK desteği belirtilmiş olmalıdır.

2 BİLİMSEL GELİŞME RAPORU EK SAYFASI (Proje No: 112Y393) (Her madde için gerektiği kadar alan ve ek sayfa kullanabilirsiniz) 1. Dönem İçinde Projeyle İlgili Bilimsel ve Teknik Gelişmeler 01 Şubat Şubat 2014 tarihlerini kapsayan dönemde Ildır (Çeşme) ve Fethiye Körfezlerine bir bilimsel sefer düzenlenmiştir. Eylül 2013 de yapılan arazi çalışmasında Ildır ve Fethiye Körfezleri nde korallijen habitatına sahip 3 er istasyonun 15 ve 25 m derinliklerinden tüplü dalışlar yapılarak çok sayıda fotoğraf çekilmiş ve kalitatif ve kantitatif analizler için bentik örnekler alınmıştır. İstasyonların genel özellikleri ve metodolojisi Ek 1 de, arazi çalışması sırasında gözlemlenen zoobentik türlerin listesi Ek 2 de, ve şu ana kadar analizi yapılan fotoğrafların sonuçları ise Ek 3 de verilmiştir. Ayrıca her istasyonun fiziko-kimyasal özelliklerini belirlemek amacıyla insitu ölçümler ve su örnekleri alınmıştır. Elde edilen fiziko-kimyasal veriler Ek 4 de sunulmuştur. Arazide toplanan örneklerin ayıklama işlemleri laboratuvarda devam etmektedir. 2. Dönem İçinde İdari Gelişmeler 3. Proje Çalışma Takvimine Uygun Yürümüyorsa Gerekçeleri Proje çalışma takvimine uygun yürümektedir. 4. Bir Sonraki Dönemde Yapılması Planlanan Çalışmalar Sonraki dönemde istasyonlardan toplanmış örneklerin ayıklamalarına devam edilecektir. Ayrıca Nisan-Mayıs ayları içinde Ildır ve Fethiye Körfezleri nde arazi çalışmaları gerçekleştirilecektir. 5. Destekleyen Diğer Kuruluşlarla İlgili Sorunlar Varsa Ayrıntıları ve Çözüm Önerileri 6. Dönem İçinde Proje Kapsamında Yapılan veya hazırlanan Yayımlar ve Toplantılarda Sunulan Bildiriler Sıra Çıktı türü Yazarlar Başlık Yayın yeri Durumu* 1 2 * Hakem değerlendirmesinde, Yayınlanmaya kabul edildi, Yayınlandı PROJE YÜRÜTÜCÜSÜNÜN ADI SOYADI İMZASI TARİH Melih Ertan ÇINAR NOT: Raporun tüm sayfaları proje yürütücüsü tarafından paraflanacak, sadece son sayfa imzalanacaktır.

3 EK 1 İSTASYONLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ VE METODOLOJİ tarihleri arasında Ildır (Çeşme) ve Fethiye Körfezleri nde yapılan arazi çalışmasında toplam 6 istasyonun 15 ve 25 m derinliklerinde tüplü dalışlar yapılmıştır (Şekil 1,2). Şekil 1. Ildır Körfezi ndeki (Çeşme) istasyonlar.

4 Şekil 2. Fethiye Körfezi ndeki istasyonlar. Dalış ekibi toplam 4 kişiden oluşmuştur. Bu ekipten bir araştırıcı her derinlikte kuadrat kullanarak fotoğraf çekme, diğeri video çekme, ve diğer iki araştırıcı ise kuadrat kullanarak veya rastgele bentik örnekler toplamışlardır. Korallijen kommunite yapısının belirlenmesinde fotoğrafik kuadrat metodu kullanılmıştır. Bu amaçla iç kenarları 25x25 cm olan krom bir kuadrat üzerine, objektifle zemin arasında 45 cm olacak şekilde, bir kompakt fotoğraf makinası (Olympus Camedia C-7070) monte edilmiştir (Şekil 3, 4). Fotoğraf makinasının monte edildiği çerçeveden yaklaşık 45 açıyla çıkan 15 cm lik 2 çubuğa YSD1 model (Kılavuz numarası 32) 2 adet flaş monte edilmiştir. Fotograf makinasının objektif özellikleri: 7.1 megapixel, Olympus ED Wide Zoom lens 5, mm, 1: dir. Çekimlerde genellikle su altı makro modu ve otomatik fokus kullanılmıştır.

5 Şekil 3. Fotografik kuadrat düzeneğinin önden ve yandan görünüşü. Şekil 4. Kuadrat kullanılarak fotoğraf çekimi. Fethiye İstasyon 1. Video çekimlerinde Go Pro Hero 3 Black Edition (full HD 1080 p, 45 fps) kullanılmıştır. Video ışığı olarak Underwater Kinetics Aqualite (ışık yayma açısı 90 ve maksimum ışık akısı 600 lümendir) kullanılmıştır. Video çekimleri her derinliğe horizontal olarak yerleştirilen 10

6 metrelik bir hat üzerinde yapılmıştır (Şekil 5). Ayrıca korallijenli yapıların belirlenmesi için geniş açı ve makro video çekimleri gerçekleştirilmiştir. Şekil 5. Horizontal bir hat üzerinde örneklemelerin yapılması. Fethiye Körfezi İstasyon 2. İstasyonlarda fotoğrafları çekilen korallijen türlerinin tanımlarının yapılabilmesi için kalitatif ve kantitatif örneklemeler gerçekleştirilmiştir. Kantitatif örneklemlerde 20x20 cm lik bir kuadrat kullanılmıştır. Ayrıca bölgede dağılım gösteren biyoeroder türleri tespit etmek amacıyla, çekiç ve keski kullanılarak kaya örnekleri toplanmıştır. İstasyonlardan elde edilen materyaller ayrı ayrı kavanozlara konularak %4 lük formaldehit ile fikse edilmiştir. Her istasyonun 15 ve 25 m derinliklerinden kuadrat kullanılarak çekilen fotoğraflardan 5 i foto-analiz için seçilmiştir. Fotoğrafların analizlerinde Photoquad paket programı kullanılmıştır (Trygonis & Sini, 2012). Bu programda kuadrat içinde kalan alanındaki türlerin kapladıkları alanlar ve yüzdeleri serbest el (freehand) opsiyonu kullanılarak belirlenmiştir. İstasyonların genel özellikleri aşağıda verilmiştir. İSTASYON C1 Örnekleme tarihi: Mevki: Ildır Körfezi, Ayrıktaş Mevki. Koordinatlar: 38 27'23''N '39''E m derinlik taranmıştır. İSTASYON C2 Örnekleme tarihi: Mevki: Ildır Körfezi, Çolak Kayalıkları, Deve Taşları. Koordinatlar: 38 26'42''N-26 24'35''E m derinlik taranmıştır. Turbidite yüksek, görüş

7 düşük. 15 m derinliklerde kayaların yanında Posidonia oceanica mevcut. Korallijen nispeten iyi gelişmiştir. İSTASYON C3 Örnekleme tarihi: Mevki: Ildır Körfezi, Çiftadaların kuzeyi. Koordinatlar: 38 23'45''N-26 26'55''E m derinlik taranmıştır m arasında yer yer taşlık alanlar ve Posidonia oceanica yatağı mevcut m arasında blok kaya mevcut. İSTASYON F1 Örnekleme tarihi: Mevki: Fethiye Körfezi dışı, Mağara mevki. Koordinatlar: 36 32'21''N-29 01'27''E m derinlik taranmıştır. Blok kaya. İSTASYON F2 Örnekleme tarihi: Mevki: Fethiye Körfezi, Afkule, Kilisenin altı. Koordinatlar: 36 34'34''N-29 01'47''E m derinlik taranmıştır. Blok kaya, korallijenli yapılar 3 m den başlıyor. İSTASYON F3 Örnekleme tarihi: Mevki: Fethiye Körfezi, Tarzan Koyu: 36 36'58''N-29 03'54''E m derinlik taranmıştır.

8 EK 2 ARAZİ ÇALIŞMASI SIRASINDA İSTASYONLARDA GÖZLENEN ZOOBENTİK TÜRLER Araştırma bölgesinde dalarak yapılan gözlemlerde aşağıdaki makrozoobentik türler gözlemlenmiştir. İSTASYON C1 C1 nolu istasyonda 12 türe rastlanılmıştır. 25 m derinlikte en bol tür Agales oroides dir (Tablo 1). Tablo 1. C1 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 400 birey Axinella polyphoides 50 birey Cliona viridis Hexadella racovitzia 15 birey Pleraplysina spinifera 3 birey CNIDARIA Leptopsammia pruvoti 15 birey POLYCHAETA Hermodice carunculata 2 birey Bispira volutacornis 1 birey MOLLUSCA Rocellaria dubia 3 birey.400 cm -2 6 birey.400 cm -2 Lithophaga lithophaga 1 birey.m -2 1 birey.m -2 ECHINODERMATA Sphaerechinus granularis 2 birey Hacelia antennuata 1 birey İSTASYON C2 C2 nolu istasyonda 11 türe rastlanılmıştır. 15 m derinlikte en baskın tür Leptopsammia pruvoti ve 25 m derinlikte en baskın tür ise Agales oroides dir (Tablo 2). Tablo 2. C2 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 50 birey Aplysina aerophoba 3 birey Axinella canabiana 10 birey Axinella polyphoides 40 birey Dysidea avara 3 birey CNIDARIA Leptopsammia pruvoti 10 birey 30 birey POLYCHAETA Hermodice carunculata 2 birey Sabella spallanzani 1 birey

9 MOLLUSCA Rocellaria dubia 10 birey.400 cm -2 5 birey.400cm -2 Lithophaga lithophaga 2 birey.m -2 2 birey.m -2 ECHINODERMATA Sphaerechinus granularis 5 birey 3 birey İSTASYON C3 C3 nolu istasyonda 14 türe rastlanılmıştır. 15 m derinlikte en baskın tür Sphaerechinus granularis ve 25 m derinlikte en baskın tür ise Agales oroides dir (Tablo 3). Tablo 3. C3 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları. Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 60 birey Axinella canabiana 5 birey Axinella polyphoides 50 birey Chondrosia reniformis 10 birey Dysidea avara 10 birey Hexadella racovitzia 7 birey CNIDARIA Leptopsammia pruvoti 50 birey POLYCHAETA Hermodice carunculata 10 birey 1 birey Bispira valutacornis 1 birey MOLLUSCA Rocellaria dubia 5 birey.400 cm -2 Lithophaga lithophaga 1 birey.m -2 ECHINODERMATA Martasterias glacialis 1 birey Coscinaster tenuispina 1 birey Sphaerechinus granularis 25 birey 6 birey İSTASYON F1 F1 nolu istasyonda 7 türe rastlanılmıştır. 15 m derinlikte en baskın tür Chondrosia reniformis ve 25 m derinlikte en baskın tür ise Agales oroides ve Axinella polyphoides dir (Tablo 4). Tablo 4. F1 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları. Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 10 birey Axinella polyphoides 10 birey Chondrosia reniformis 10 birey 5 birey Crambe crambe 1 birey Phorbas fictitius 1 birey POLYCHAETA Hermodice carunculata 1 birey 1 birey ECHINODERMATA Synaptula reciprocans 2 birey

10 İSTASYON F2 F2 nolu istasyonda 7 türe rastlanılmıştır. 15 m derinlikte en baskın tür Hermodice carunculata ve 25 m derinlikte en baskın tür ise Axinella polyphoides dir (Tablo 5). Tablo 5. F2 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 4 birey Axinella polyphoides 7 birey Crambe crambe 5 birey CNIDARIA Phyllangia mouchezi 3 koloni POLYCHAETA Hermodice carunculata 30 birey ECHINODERMATA Arbacia lixula 1 birey Echinaster sepositus 1 birey İSTASYON F3 F3 nolu istasyonda 5 türe rastlanılmıştır. 15 m derinlikte en baskın tür Chondrosia reniformis ve 25 m derinlikte en baskın tür ise Axinella polyphoides dir (Tablo 6). Tablo 6. F3 nolu istasyonlarda tespit edilen türler ve birey sayıları Türler 15 m 25 m PORIFERA Agales oroides 25 birey Axinella polyphoides 30 birey Chondrosia reniformis 15 birey 5 birey Crambe crambe 15 birey ECHINODERMATA Sphaerechinus granularis 1 birey

11 EK 3 FOTOGRAF ANALİZLERİNDEN ELDE EDİLEN SONUÇLAR Şu ana kadar Ildır Körfezi nde çekilen fotoğraflardan 26 sının faunistik analizleri Photoquad paket programı kullanılarak yapılmıştır. Fethiye Körfezi nde istasyonlarda çekilen fotoğrafların analizleri ise halen devam etmektedir. Ildır Körfezi nde çekilen fotoğraflarda 5 sistematik gruba (Algae, Porifera, Cnidaria, Mollusca ve Echinodermata) ait toplam 46 tür bulunmuştur (Tablo 7). Bölgede algler 26 türle, Porifera 10 türle, Cnidaria 3 türle, Polychaeta 1 türle, Mollusca 4 türle ve Echinodermata 2 türle temsil edilir. Algler arasında en fazla türle (13 tür) temsil edilen grup Rhodophyta olup, bu grubu sırasıyla Chlorophyta (8 tür) ve Phaeophyceae (5 tür) takip etmektedir. Tablo 7. Fotoğrafik kuadrat metodu ile Ildır Körfezi ndeki istasyonlarda tespit edilen türlerin kapladığı alanların (toplam alan 625 cm 2 ) ortalama değerleri. Bu bölümdeki (Ek 3) şekillerde kullanılan türlerin kodları ilk sütunda verilmiştir. İstasyonlar_Derinlikler(m) C1_15 C1_25 C2_15 C2_25 C3_15 C3_25 Kod Replikasyon sayısı PHAEOPHYCEAE Dd Dictyota dichotoma (Hudson) J.V.Lamouroux, ,01 5, Lv Lobophora variegata (J.V.Lamouroux) Womersley ex E.C.Oliveira, ,46 1,68 0,16 0,91-5,02 Pp Padina pavonica (Linnaeus) Thivy, , ,54 - Ss Stypopodium schimperi (Kützing) M.Verlaque & Boudouresque, ,03 5, Zt Zanardinia typus (Nardo) P.C.Silva, ,48 0,49 3, RHODOPHYTA Dr Dasya rigidula (Kützing) Ardissone, ,94 Ib Irvinea boergesenii (Feldmann) R.J.Wilkes, L.M.McIvor & Guiry, , Ja Jania adhaerens J.V.Lamouroux, , , Jr Jania rubens (Linnaeus) Lamouroux, , ,60 Km Kallymenia microphylla J.Agardh, , Li Lithothamnion sp. 47,85 13, Ma Mesophyllum alternans (Foslie) Cabioch & M.L.Mendoza, ,52 40,77 105,57 171,94 Ml Mesophyllum lichenoides (J.Ellis) Me.Lemoine, ,19 141,49 33,21 8, Me Mesophyllum sp. - 27,52 21,25 10, Pd Peyssonnelia dubyi P.L.Crouan & H.M.Crouan, ,31 44,91 15,09 12,26-5,84 Ppo Peyssonnelia polymorpha (Zanardini) F.Schmitz, ,06 - Pr Peyssonnelia rubra (Greville) J.Agardh, , Ps Peyssonnelia squamaria (S.G.Gmelin) Decaisne, ,25 225,95 276,51 216,85 3,23 130,24 CHLOROPHYTA Cr Caulerpa racemosa var. cylindracea (Sonder) Verlaque, Huisman & Boudouresque, ,92 11,69 112,80 158,20 272,50 64,73 Cs Cladophora sp. 7,97 11,01 36,37 2,09 106,99 3,11 Cb Codium bursa (Olivi) C.Agardh, ,88 - Dt Derbesia tenuissima (Moris & De Notaris) P.L.Crouan & ,06 - -

12 H.M.Crouan, 1867 Fp Flabellia petiolata (Turra) Nizamuddin, ,54 33,87 73,07 5,33-0,80 Ht Halimeda tuna (J.Ellis & Solander) J.V.Lamouroux, ,20 2,50 5,26 2,49 0,20 0,64 Pc Palmophyllum crassum (Naccari) Rabenhorst, ,39-0,81 0,25 1,14 Vu Valonia utricularis (Roth) Agardh, ,89 PORIFERA Ao Agelas oroides (Schmidt, 1864) 46,44 8,31 2,45 10,70-1,71 Ad Axinella damicornis (Esper, 1794) 1,23 1,65-1, Ap Axinella polypoides Schmidt, ,19 1,06 - Cre Chondrosia reniformis Nardo, ,67 1,99 0, Cra Crambe crambe (Schmidt, 1862) 57,77 59,41 8,13 45,10-42,32 Cc Cliona celata Grant, ,78-0,11-6,46 - Hr Hexadella racovitzai Topsent, ,72 Pt Phorbas tenacior (Topsent, 1925) - 7, ,93 Psp1 Porifera (sp.1) , Psp2 Porifera (sp.2) ,27 - CNIDARIA Hd Hoplangia durotrix Gosse, , Lp Leptopsammia pruvoti Lacaze-Duthiers, ,64 0,11 2,77 20,02 2,31 62,14 Mp Madracis pharensis (Heller, 1868) ,04 - POLYCHAETA Sv Serpula vermicularis Linnaeus, ,12 - MOLLUSCA Ht Haliotis tuberculata tuberculata Linnaeus, ,31 Ll Lithophaga lithophaga (Linnaeus, 1758) ,64 0,97 Os Ostreidae (sp.) 0, Rd Rocellaria dubia (Pennant, 1777) - 0,01-0,01 0,34 - ECHINODERMATA Ha Hacelia attenuata Gray, , Sg Sphaerechinus granularis (de Lamarck, 1816) , Bi BİLİNMEYEN 38,70 15,65 17,89 13,63 6,55 8,99 İstasyonların genelinde en yüksek kaplayıcılığa sahip grup Rhodophyta olup, analiz edilen toplam alanın yaklaşık %60 ını kaplar. Bu gurubu sırasıyla Chlorophyta (%23) ve Porifera (%11) takip eder (Şekil 6). Ildır Körfezi nde korallijen biyotopunda kaplayıcılığı en yüksek olan tür kırmızı alglerden Peyssonnelia squamaria (toplam alanın yaklaşık %28) olup, bu türü sırasıyla yeşil alglerden Caulerpa racemosa var. cylindracea (%15), kırmızı alglerden Mesophyllum lichenoides (%12) ve kırmızı alglerden Mesophyllum alternans (%7) takip eder (Şekil 7). En yüksek örtücülüğe (%6) sahip hayvansal organizma ise süngerlerden Crambe crambe dir.

13 Şekil 6. Ildır Körfezi nde tespit edilen grupların örtücülük yüzdeleri. Şekil 7. Ildır Körfezi nde örtücülük değerleri en yüksek türler Korallijen kommunite yapısı ile çevresel değişkenler arasındaki ilişki uzaklığa-dayanan redundansi analizi (dbrda) ile hesaplanmıştır (McArdle & Anderson, 2001). İlk iki aksis (dbrda 1 ve dbrda2) toplam varyasyonun %76,7 sini kapsar (Şekil 8). Bray-Curtis benzerlik indeks analizine göre C1 ve C2 arasında yaklaşık %50 lik bir benzerlik bulunmaktadır. C3 nolu istasyonun 15 ve 25 m derinlikleri ile diğer istasyonlar arasında düşük bir benzerlik bulunmaktadır. C3 nolu istasyonun 25 m derinliği dbrda grafiği üzerinde farklı bir bölgeye yerleşmiştir. dbrda1 ekseni ile kuvvetli ilişki içinde olan çevresel değişkenler nitrit (ρ r =0,67) ve oksijen (ρ r =-0,68); dbrda2 ekseni ile kuvvetli ilişki içinde olan çevresel değişken ise amonyum (ρ r =0,90) dur.

14 Şekil 8. Korallijen kommunite yapısı ile çevresel değişkenler arasındaki ilişkiyi gösteren dbrda ordinasyon grafiği. Ildır Körfezi ndeki C1 nolu istasyonda çekilen her fotoğrafın faunistik analizleri aşağıda verilmiştir. Ildır Körfezi ndeki diğer istasyonlarda çekilen fotoğraflarda analiz edilmiştir. Ancak dosya boyutunu artırdığı (TÜBİTAK PTS ancak 3 MB düşük dosyaları kabul etmektedir) için bu rapor döneminde sunulamamıştır C1 nolu istasyonunun 15 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta ve Porifera; en dominant türler ise Mesophyllum lichenoides, Lithothamnion sp., Cliona celata ve Agales oroides dir (Şekil 9-13). C1 nolu istasyonunun 25 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta; en dominant türler ise Mesophyllum lichenoides ve Peyssonnelia squamaria dır (Şekil 14-18). C2 nolu istasyonunun 15 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta; en dominant türler ise Peyssonnelia squamaria ve Caulerpa racemosa dır. C2 nolu istasyonunun 25 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta; en dominant türler ise Peyssonnelia squamaria, P. rubra, Caulerpa racemosa ve Crambe crambe dir. C3 nolu istasyonunun 15 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta ve Chlorophyta; en dominant türler ise Cladophora sp. ve Caulerpa racemosa dır. C3 nolu istasyonunun 25 m derinliğinde çekilen fotoğraflarda en dominant grup Rhodophyta; en dominant türler ise Dasya rigidula, Peyssonnelia squamaria ve Mesophyllum alternans dır.

15 A B C D Şekil 9. Ildırı Körfezi nde C1 nolu istasyonun 15m derinliğinden çekilen 1 nolu fotoğrafın faunistik analizi. A. Grupların kapladıkları alanlar, B. Grupların kapladıkları alanların yüzdesi, C. Türlerin kapladıkları alanlar, D. Türlerin kapladıkları alanların yüzdesi. Türlerin kodları için Tablo 7 e bakınız.

16 A B C D Şekil 10. Ildırı Körfezi nde C1 nolu istasyonun 15m derinliğinden çekilen 2 nolu fotoğrafın faunistik analizi. A. Grupların kapladıkları alanlar, B. Grupların kapladıkları alanların yüzdesi, C. Türlerin kapladıkları alanlar, D. Türlerin kapladıkları alanların yüzdesi. Türlerin kodları için Tablo 7 e bakınız. Di: Diğer.

25 EK 4 İSTASYONLARIN FİZİKO-KİMYASAL ÖZELLİKLERİ METOD İstasyonların 1, 15 ve 25 metre derinliklerinden su örnekleri Niskin Şişesi (1,7 l hacminde) ile alınmış ve su sıcaklığı ile tuzluluk SCT metre (YSI 100), çözünmüş oksijen miktarı oksijen metre (YSI 55) ve klorofil-a ise fluorometre ile in-situ olarak ölçülmüştür. Klorofil-a in-vivo klorofil-a olarak ölçülmüştür (Parsons et al., 1984). Diğer analizler için su örnekleri 1 L lik PE şişelere alınmış ve soğuk zincirle laboratuvara getirilip, ph tayini Orion marka ph metre ile, besleyici elementler analizleri (Nitrit, nitrat, amonyum, fosfat ve silis) ise spektrofotometrik olarak gerçekleştirilmiştir (Parsons et al., 1984). BULGULAR Ildır Körfezi nde yapılan örneklemede su sıcaklığı yaklaşık 22 C olarak ölçülmüştür. İstasyonlarda tuzluluk 35,6 36,6; iletkenlik 51,2 54 us; doygunluk %83,2 108,1; çözünmüş oksijen 6,22 7,86 mg/l; seki disk derinliği m; klorofil a 0,06 2,49 mg/l; amonyum azotu 0,22 2,77 µm/l; nitrit azotu 0,83 2,18 µm/l; nitrat azotu 0,09 0,18 µm/l; toplam inorganik azot 1,42 5,08 µm/l; silis 0,10 0,41 µm/l; orta fosfat fosforu 0,20 0,53; ve ph 8,13 8,21 arasında değişim göstermiştir. (Tablo 8). Tablo 8.Ildır Körfezi ndeki istasyonlarda fiziko-kimyasal değerlerin değişimi. Istasyon_Derinlik (m) C1_1 C1_15 C1_28 C2_1 C2_15 C2_30 C3_1 C3_15 C3_26 Sıcaklık ( C ) 22,3 22,2 22,3 22,9 22,7 22,6 22,8 22,8 22,6 Tuzluluk (ppt) 35,7 35,6 35,7 35,7 35,6 36,6 35,8 35,7 35,6 İletkenlik (us) 51,2 54,0 53,8 53,7 53,9 53,5 51,6 51,7 51,6 Doygunluk (%) 97,0 108,1 107,9 83,2 90,2 93,1 98,4 92,6 95,6 Oksijen (mg/l) 7,02 7,70 7,80 6,22 7,09 7,82 7,86 7,06 7,08 Seki Disk Derinliği 24 m 22 m 16 m Klorofil a (mg/l) 0,41 0,65 0,61 0,06 0,07 2,49 1,32 0,89 1,15 Amonyum (µm/l) 1,35 0,30 0,45 0,90 0,22 1,35 0,67 0,60 2,77 Nitrit (µm/l) 1,81 1,06 1,30 1,90 1,02 0,83 0,88 2,08 2,18 Nitrat (µm/l) 0,09 0,09 0,09 0,09 0,18 0,13 0,18 0,13 0,13 Toplam Inorg. Azot (µm/l) 3,25 1,45 1,84 2,89 1,42 2,31 1,73 2,81 5,08 Silis (µm/l) 0,20 0,10 0,20 0,31 0,20 0,41 0,31 0,20 0,31 Fosfat (µm/l) 0,33 0,20 0,33 0,26 0,33 0,33 0,33 0,33 0,53 ph 8,14 8,13 8,16 8,17 8,17 8,19 8,19 8,20 8,21

26 Fethiye Körfezi nde yapılan örneklemede su sıcaklığı yaklaşık 24 C olarak ölçülmüştür. İstasyonlarda tuzluluk 35,2 35,6; iletkenlik 53,2 53,8 us; doygunluk %95 105,2; çözünmüş oksijen 7,02 7,80 mg/l; seki disk derinliği m; klorofil a 0,01 0,95 mg/l; amonyum azotu 0,22 0,67 µm/l; nitrit azotu 0,04 0,30 µm/l; nitrat azotu 0,09 1,79 µm/l; toplam inorganik azot 0,71 2,31 µm/l; silis 1,08 2,30 µm/l; orta fosfat fosforu 0 0,26; ve ph 8,06 8,20 arasında değişim göstermiştir. (Tablo 9). Tablo 9.Fethiye Körfezi ndeki istasyonlarda fiziko-kimyasal değerlerin değişimi. İstasyon_Derinlik (m) F1_1 F1_14 F1_28 F2_1 F2_15 F2_30 F3_1 F3_15 F3_30 Sıcaklık ( C ) 24,30 24,10 23,60 24,40 24,30 24,20 24,90 24,80 24,70 Tuzluluk (ppt) 35,60 35,50 35,50 35,30 35,30 35,30 35,30 35,30 35,20 İletkenlik (us) 53,80 52,80 53,70 53,20 53,50 53,30 53,50 53,30 53,40 Doygunluk (%) 100, ,7 105, ,2 105,2 103,2 102 Oksijen (mg/l) 7,35 7,25 7,80 7,12 7,08 7,06 7,08 7,02 7,03 Seki Disk Derinliği 20m 22m 21m Klorofil a 0,18 0,36 0,41 0,95 0,45 0,34 0,01 0,34 0,16 Amonyum (µm/l) 0,52 0,60 0,60 0,37 0,22 0,67 0,60 0,45 0,52 Nitrit (µm/l) 0,22 0,09 0,04 0,09 0,30 0,17 0,13 0,17 0,13 Nitrat (µm/l) 1,25 0,94 1,47 1,38 1,79 1,29 0,45 0,09 0,71 Toplam Inorganik Azot (µm/l) 1,99 1,63 2,11 1,84 2,31 2,13 1,18 0,71 1,36 Silis (µm/l) 1,08 1,55 1,15 1,89 1,62 1,82 2,30 1,69 1,55 Fosfat (µm/l) * 0,07 * 0,13 0,26 0,20 * 0,20 0,20 ph 8,06 8,10 8,12 8,12 8,15 8,14 8,17 8,17 8,20 Ildır Körfezi nde sıcaklık değeri, istasyon 1 hariç, diğer istasyonların 25 metresinde daha düşüktür. Fethiye Körfezi istasyonlarında ise sıcaklık değerleri derinlere doğru gidildikçe düşmektedir (Şekil 19) 25,0 24,5 Sıcaklık ( C) 24,0 23,5 23,0 22,5 Ildır Fethiye 22,0 21,5 21,0 1_1m 1_15m 1_25m 2_1m 2_15m 2_25m İstasyonlar 3_1m 3_15m 3_25m Şekil 19. Ildır ve Fethiye Körfezi istasyonlarının farklı derinliklerinde sıcaklık değerleri

27 Ildır ve Fethiye Körfezleri nde hesaplanan çözünmüş oksijen değerleri 6 mg/l nin üzerindedir (Şekil 20). En düşük değer (6,22 mg/l) C2 nolu istasyonun 1 metresinde hesaplanmıştır. Diğer istasyonlarda çözünmüş oksijen değerleri 7 mg/l nin üzerindedir. 8,0 Çözünmüş Oksijen (mg/l) 7,0 6,0 5,0 Ildır Fethiye 4,0 1_1m 1_15m 1_25m 2_1m 2_15m İstasyonlar 2_25m 3_1m 3_15m 3_25m Şekil 20. Ildır ve Fethiye Körfezi istasyonlarının farklı derinliklerinde çözünmüş oksijen değerleri Ildır Körfezi ndeki istasyonlarda hesaplanan klorofil a değerleri, F2 nolu istasyonun 1 ve 15 m derinlikleri hariç, Fethiye Körfezi ndeki istasyonlarda hesaplanan değerlerden daha yüksektir (Şekil 21). Değerler genellikle 0-1mg/l arasında değişim göstermektedir. Bununla birlikte, C2 nolu istasyonun 25 m ve C3 nolu istasyonun 1 ve 25 m derinliklerinde klorofil a değerleri 1 mg/l nin üzerindedir. 3,0 Klorofil a (mg/l) 2,5 2,0 1,5 1,0 Ildır Fethiye 0,5 0,0 1_1m 1_15m 1_25m 2_1m 2_15m 2_25m 3_1m 3_15m 3_25m İstasyonlar Şekil 21. Ildır ve Fethiye Körfezi istasyonlarının farklı derinliklerinde klorofil a değerleri. Ildır Körfezi ndeki istasyonlarda hesaplanan toplam inorganik azot değerleri genellikle Fethiye Körfezi ndeki istasyonlarda hesaplanandan daha yüksektir. C3 nolu istasyonun 25 m

28 derinliğinden hesaplanan azot değer diğer istasyonlarınkinden hemen hemen 2-3 katı civarındadır (Şekil 22). 6 Toplam Inorganik Azot (µm/l) Ildır Fethiye 0 1_1m 1_15m 1_25m 2_1m 2_15m 2_25m 3_1m 3_15m 3_25m İstasyonlar Şekil 22. Ildır ve Fethiye Körfezi istasyonlarının farklı derinliklerinde toplam inorganik azot değerleri. Ildır Körfezi istasyonlarında hesaplanan fosfat fosforu değerleri Fethiye Körfezi istasyonlarında hesaplananların 2-3 katı civarındadır (Şekil 23). En yüksek fosfat fosforu değeri C3 nolu istasyonun 25 m derinliğinde (0,53 µm/l) hesaplanmıştır. Fethiye Körfezi nde F1 ve F3 nolu istasyonların 1 m derinliklerindeki fosfat fosforu değerleri ölçüm limitlerinin altındadır. 0,6 Fosfat fosforu µm/l) 0,5 0,4 0,3 0,2 Ildır Fethiye 0,1 0,0 1_1m 1_15m 1_25m 2_1m 2_15m 2_25m 3_1m 3_15m 3_25m İstasyonlar Şekil 23. Ildır ve Fethiye Körfezi istasyonlarının farklı derinliklerinde fosfat fosforu değerleri.

29 KAYNAKÇA McArdle, B.H., Anderson, M.J., Fitting multivariate models to community data: a comment on distance-based redundancy analysis. Ecology 82, Parsons, T.R., Matia, Y. & Lalli, C.M A manual of chemical and biological methods for seawater analysis. Pergamon Press, New York: 173 pp. Trygonis, V., Sini, M., photoquad: a dedicated seabed image processing software, and a comparative error analysis of four photoquadrat methods. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology , doi: /j.jembe