Daha az vergi ödemek için maaş zammından feragat edilemez / Veysi Seviğ - Bumin Doğrusöz

Transkript

1 Daha az vergi ödemek için maaş zammından feragat edilemez / Veysi Seviğ - Bumin Doğrusöz Gelir Vergisi'nin yapısından dolayı çalışanların maaşlarındaki artışa göre yer aldıkları gelir vergisi dilimi değişiklik gösteriyor. Zamlı maaş aldığı ay vergi dilimi arttığı için daha fazla vergi ödeyen çalışanın zam almayıp az vergi ödeyeyim deme şansı yok. SORU: Bir üniversitede akademisyenim. Temmuzda maaşımın gelir kısmı arttı. Ancak gider kısmı (vergiler) daha fazla arttığı için temmuz ayında elime geçen net ücret azaldı. Zamlı maaş istememe gibi bir hakkımız var mı? CEVAP: Gelir Vergisi Yasası'nın 103. maddesi vergi nispetlerini belirlemektedir. Buna göre 2008 yılında toplam vergiye tabi gelirin; * YTL'ye kadar olan kısmı yüzde 15, * YTL'nin YTL'si için 1.170, fazlası için yüzde 20, * YTL'nin YTL'si için YTL, fazlası yüzde 27, * YTL'den fazlasının YTL'si için YTL, fazlası için yüzde 35 oranında gelir vergisi uygulanmaktadır. Buna göre gelir vergisi yapısal olarak artan oranlı hesaplanmaktadır. Yasal düzenleme gereği olarak ücret gelirlerinde her ay vergiye tabi kısım (matrah) bir önceki aya ait matraha eklenerek hesaplanmaktadır. Söz konusu matrah hangi ay YTL'yi aşıyorsa o ay aşan kısım yüzde 20 oranında, hangi ay YTL'yi aşıyorsa yine YTL'yi aştığı ayda bu miktarı aşan kısım yüzde 27 oranında vergiye tabi tutulmaktadır. Matrah hesaplaması her yılın başından itibaren sıfırdan başlamakta, her ayın matrahı ise yukarıda da belirtildiği gibi ilgili ayın matrahı bir önceki ayın matrahına eklenmek suretiyle bulunan rakam vergi kesintisinin hesaplanmasında dikkate alınmaktadır. Örneğin Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintisine tabi bir çalışanın aylık brüt ücretinin YTL olduğunu ve kendisine temmuz ayında yüzde beş oranında zam yapıldığını varsayacak olursak bu kişinin ücretindeki değişim aşağıdaki şekilde olacaktır: * Söz konusu ücretlinin haziran ayındaki zamsız ücretinden eline geçen miktar YTL'dir. Bu kişinin eline geçen net miktar aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır. Brüt ücreti YTL'dir. Bu miktardan yapılan kesintiler ise şöyledir. * Sosyal Güvenlik Prim Kesintisi (1.500 x 0.140=) 210 YTL, * İşsizlik Sigortası ( x 0.01 = ) 15 YTL, T o p l a m: YTL Gelir Vergisi Matrahı ( = ) YTL, Ocak ayından itibaren toplam matrah (1.275 x 6 = ) YTL

2 Bu ücretlinin yıl başından haziran ayı dahil toplam matrahı YTL olduğundan, haziran ayı ücret matrahı olan YTL yüzde 15 oranında vergi kesintisine tabi olacaktır. Dolayısıyla söz konusu ücretlinin kesilecek gelir vergisi miktarı ( x 0.15 = ) YTL dir. Söz konusu kişinin bekar olduğunu varsayacak olursak, bu miktardan YTL asgari geçim indirimi düşüldüğünde kesinti konusu gelir vergisi ( = ) YTL olarak hesaplanacaktır. Ayrıca bu kişinin ücreti üzerinden binde altı oranında 9 YTL Damga Vergisi kesintisi yapılacaktır. Yukarıdaki hesaplamalar dikkate alındığında bu ücretlinin YTL tutarındaki ücretinden yapılacak kesintiler tutarı; * Sosyal Güvenlik Prim Kesintisi: YTL * İşsizlik Sigortası kesintisi: YTL * Gelir Vergisi: YTL * Damga Vergisi: (1.000 x = ): 9.00 YTL * Toplam: YTL olarak hesaplanacaktır. Bu durumda söz konusu kişinin eline haziran ayında ( = ) 1.120,38 YTL geçmiştir. * Bu ücretlinin temmuz ayında ücretine yüzde 5 oranında zam yapılmış olmasına rağmen eline geçecek net miktar 1.114,68 YTL olacak, söz konusu kişi ağustos ayında temmuz ayından daha düşük net ücret geliri elde edecektir. Bu ücretlinin temmuz ayında net ücreti aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: Haziran ayı sonu itibariyle bu kişinin matrah toplamı YTL'dir YTL'ye kadar olan ücret gelirinin gelir vergisi matrahı açısından yüzde 15 oranında vergilendirildiği dikkate alındığında bu kişinin yeni gelir vergisi matrahını etkileyecek kesintiler miktarı Sosyal Güvenlik Primi kesintisi ( x 0.14 = ) YTL, İşsizlik Sigortası Primi kesintisi (1.575 x 0.01 = ) YTL olmak üzere ( = ) YTL'dir. Bu miktarın brüt ücretten indirilmesi halinde söz konusu ücretlinin temmuz ücret matrahına ulaşılacak olup, bu miktar ( = ) YTL'dir. Bu matrahın ancak ( = ) 150 YTL'si yüzde 15, kalan kısmı ise yüzde 20 oranında vergiye tabi tutulacaktır. Buna göre toplam gelir vergisi : [ ( x 0.15 ) + ( ) x 20 = ) ] YTL olarak hesaplanacak, bu miktardan asgari geçim indirimi düşüldükten sonra kesinti konusu gelir vergisi miktarı ( = ) YTL olarak belirlenecektir. Bu ücretlinin maaşından temmuz ayında kesilecek gelir vergisi miktarı YTL'dir. Bu hesaplamalar dikkate alındığında Temmuz ayında ücreti yüzde beş oranında zamlanan bu kişinin brüt ücretinden yapılacak kesintiler toplamı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: Sosyal Güvenlik Prim Kesintisi: YTL İşsizlik Sigortası Prim kesintisi: YTL Gelir Vergisi: YTL Damga Vergisi (1.575 x = ): 9.45 YTL

3 Toplam: YTL Yukarıdaki kesinti toplamı dikkate alındığında bu ücretlinin eline temmuz ayında ( =) YTL geçecektir. Söz konusu kişinin ağustos ayında eline geçecek miktar matrahının tamamı yüzde 20 oranında vergiye tabi olacağından daha da azalacaktır. Buna göre söz konusu kişinin ağustos ayında kesinti konusu vergi miktarı ( x 0.20=) YTL olarak hesaplanacak, bu miktardan YTL asgari geçim indirimi düşüldükten sonra kalan miktar ( = ) YTL kesinti konusu gelir vergisi olarak dikkate alınacaktır. Dolayısıyla söz konusu kişi ağustos 2008 ayında net YTL ücret alacaktır. Bu çalışanın haziran ayına göre net ücretinde ortaya çıkan eksiklik miktarı ( = ) YTL'dir. Bu azalış söz konusu kişinin ücretine temmuz ayında yapılan yüzde 5 oranındaki zamma rağmen gerçekleşmiştir. Ücret zammından feragat edip daha az ücret geliri riskinden, mevcut gelir vergisi tarifesinin yapısından dolayı kurtulmak mümkün değildir. YARGI KARARLARINDA ÖDEME EMRİ- II Danıştay 4. Dairesi E.2002/4463 K.2004/682 T Davacı adına, ortağı olduğu limited şirketin ödenmeyen borçlarının tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenmişse de; 6183 sayılı Yasanın 55.md. uyarınca ödeme emrinin kanunda yazılı unsurları ihtiva etmesinin gerekmesi, ancak alacağın niteliği ve yasal dayanağının tayinine imkan verecek gerekli bilgileri taşıyan ödeme emrinin kanuna uygun olduğunun söylenebilecek olması ve borçluya savunma sebeplerine göre mercilere başvurma veya takibe izin verme yollarından birini seçme imkanı verecek olması, özellikle bir limited şirketin vadesinde ödenmeyen borçlarının takibinde ödeme emri tebliğ edilen şahsın hangi sıfatla takip edildiğini bilmesinin ancak bu yolla mümkün olacak olması, olayda ise ödeme emirlerinde şirket ortağı olarak davacının adının, vergilerin türü, dönem ve taksitleri ile vade ve miktarlarının yazılı olduğu, ancak bu borçlardan dolayı davacının ortak olarak mı, kanuni temsilci olarak mı sorumlu tutulduğuna dair bir şerh bulunmadığı gibi, borcun tamamının mı yoksa sermaye miktarına göre mi istendiğinin de anlaşılmaması sebepleriyle, dava konusu edilen ödeme emirleri, gerçekte mevcut amme alacağının asıl ve ferilerinin mahiyetini ve davacıdan istenilmesinin yasal dayanağını göstermemiş olduğundan, kanuni unsurları taşıyan hukuki bir belge olarak nitelendirilemez ve iptali gerekir. Danıştay 4. Dairesi E.2001/2231 K.2002/2951 T Oyunculuk faaliyetinden elde ettiği geliri beyan etmediği ileri sürülen davacı adına re'sen salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ve kesilen cezanın vadesinde ödenmediği ileri sürülerek tahsili için ödeme emri düzenlenmiştir sayılı Yasanın 55 ve 58.md.leri, İYUK'nun 27/3.md., VUK'nun 377. ve 22. maddelerinde, tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı mükelleflerin ve kendilerine vergi cezası kesilenlerin vergi mahkemesinde dava açabilecekleri, vergi mahkemelerinde vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılmasının tarhiyatın dava edilen bölümünün tahsil işlemlerini durduracağı, tahakkuk edip kesinleşen amme alacağını vadesinde ödemeyenlere de cebren tahsil yoluna gidileceği hükme bağlanmış olup, davacı tarafından ödeme emirleriyle takip edilen vergi ve cezalara ilişkin tarhiyatın vergi mahkemesinde uyuşmazlık konusu edildiği, ancak tarhiyata karşı yasal süre içinde dava

4 açılmadığından davanın süre aşımından reddine karar verildiği ve bu kararın Danıştayca da onanarak kesinleştiği olayda, yükümlü adına tarh ve tebliğ edilen ve yasal süre içerisinde dava açmadan kesinleşen vergi, fon payı ve cezaların vadesinde ödenmemesi nedeniyle kesinleşen amme alacağının gecikme faiziyle birlikte tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık yoktur. Danıştay 4. Dairesi E.1994/4556 K.1995/726 T Yönetim kurulu üyesi olduğu X Anonim Şirketinin ilgili yıllara ilişkin ödenmeyen KDV, geçici vergi ve gelir (stopaj) vergisi ile bunlar üzerinden hesaplanan gecikme zamlarının tahsili amacıyla davacı adına ödeme emri düzenlenmişse de; ödevli şirketin iflas halinde olması, davalı idarenin vergi alacağını iflas masasına kaydettirmesi gerekirken böyle bir işleme başvurmamış olması ve bu durumda iflas sonuçlanmadan şirketten tahsil olanağının kalmadığından söz edilemeyecek olması sebepleriyle, düzenlenen ödeme emrinde yasal isabet yoktur. AĞUSTOS 2008 MALİ TAKVİMİ 7 AĞUSTOS * Temmuz 2008 dönemi çeklere ait değerli kâğıtlar vergisi bildirimi ve ödemesi 11 AĞUSTOS * Temmuz 2008 dönemine ait noterlerce yapılan makbuz karşılığı ödemelere ait bildirimlerin verilmesi ve ödenmesi * Temmuz 2008 dönemi petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi 14 AĞUSTOS * geçici vergi dönemine ait gelir vergisi beyanı * geçici vergi dönemine ait kurumlar vergisi beyanı 15 AĞUSTOS * Temmuz 2008 dönemi kolalı gazozlar, alkollü içecekler ve tütün mamullerine ilişkin özel tüketim vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi motorlu taşıt araçlarına ilişkin (tescile tabi olmayanlar) özel tüketim vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi dayanıklı tüketim malları ve diğer mallara ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi BSMV beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi özel iletişim vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi kkdf kesintilerinin bildirim ve ödemesi 18 AĞUSTOS * geçici vergi dönemine ait gelir vergisi ödemesi * geçici vergi dönemine ait kurumlar vergisi ödemesi 20 AĞUSTOS * Temmuz 2008 dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin ek:4 no'lu ötv bildirim formu * Temmuz 2008 dönemine ait kolalı gazozlara ilişkin ek:7 no'lu ötv bildirim formu * Temmuz 2008 dönemine ait alkollü içeceklere ilişkin ek:8 no'lu ötv bildirim formu * Temmuz 2008 dönemine ait tütün mamullerine ilişkin ek:9 no'lu ötv bildirim formu

5 * Temmuz 2008 dönemine ait dayanıklı tüketim ve diğer mallarına ilişkin ek:10 no'lu ötv bildirim formu * Temmuz 2008 dönemine ait yarışma ve çekiliş ile futbol müsabakalarına ve at yarışlarına ait intikal vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi ilan ve reklam vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemine ait şans oyunları vergisinin beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi müşterek bahislere ait eğlence vergi beyan ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemine ait yangın sigortası vergisi beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemine ait elektrik ve havagazı tüketimi vergisi beyanı ve ödemesi 25 AĞUSTOS * Temmuz 2008 dönemi katma değer vergisinin beyanı * 1-15 Ağustos dönemi petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemine ait kurumlar vergisi stopajının muhtasar beyanname ile beyanı * Temmuz 2008 dönemine ait gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile beyanı * Temmuz 2008 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin beyanı 26 AĞUSTOS * 1-15 Ağustos 2008 dönemine ait noterlerce yapılan makbuz karşılığı ödemelere ait bildirimlerin verilmesi ve ödenmesi * Temmuz 2008 dönemine ait kurumlar vergisi stopajının ödenmesi * Temmuz 2008 dönemine ait gelir vergisi stopajının ödenmesi * Temmuz 2008 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin ödenmesi * Temmuz 2008 dönemi katma değer vergisinin ödenmesi 1 EYLÜL * Diğer ücretlerde gelir vergisi 2. taksit ödemesi * Temmuz 2008 dönemine ait haberleşme vergisinin beyanı ve ödemesi * Temmuz 2008 dönemi SSK sigorta primlerinin ödemesi * Bağ-Kur sigortalılarının ağustos 2008 sigorta primi ve sağlık sigorta primlerinin ödemesi SÖZÜN ÖZÜ Hile, oyunu kazandırsa da, kaderi değiştirmez. LA EDRI Kaynak