10-16 YAŞ ÇOCUK VE ERGENLER İÇİN ERKEN DÖNEM UYUMSUZ ŞEMA ÖLÇEKLER TAKIMI (ÇEŞÖT) NIN GEÇERLİK, GÜVENİRLİK VE NORM ÇALIŞMASI

Transkript

1 T.C. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı YAŞ ÇOCUK VE ERGENLER İÇİN ERKEN DÖNEM UYUMSUZ ŞEMA ÖLÇEKLER TAKIMI (ÇEŞÖT) NIN GEÇERLİK, GÜVENİRLİK VE NORM ÇALIŞMASI Olcay GÜNER (Doktora Tezi) İstanbul

2 T.C. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı YAŞ ÇOCUK VE ERGENLER İÇİN ERKEN DÖNEM UYUMSUZ ŞEMA ÖLÇEKLER TAKIMI (ÇEŞÖT) NIN GEÇERLİK, GÜVENİRLİK VE NORM ÇALIŞMASI Olcay GÜNER (Doktora Tezi) Danışmanlar Prof. Dr. Halil EKŞİ Prof. Dr. A. Esra ASLAN İstanbul

3 Tüm kullanım hakları M.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü ne aittir. 2013

4 i

5 ÖZGEÇMİŞ 1982 İstanbul, Ataköy Lisesi 1986 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü Ana Bilim Dalından mezun olma 1988 Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programından mezun olma 2008 Marmara Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Doktora Programına giriş İLETİŞİM BİLGİLERİ Görev Yaptığı Kurum E-posta adresi : Arkabahçe Psikolojik Gelişim, Eğitim ve Danışmanlık Merkezi : olcayguner7@gmail.com/ oguner@arkabahce.info Telefon No : ii

6 ÖNSÖZ Bilim dalları bilimsel araştırmalarla donandıkça, içerdiği konularla ilgili somut, ölçülebilir neden sonuç ilişkileri ortaya çıktıkça, ilerlemekte, güven ve saygınlık kazanmaktadır. İnsanı temel alan psikoloji biliminde ele alınan konular ise, doğaları itibarı ile somutlaşmaya ve ölçülmeye pek az elverişlidir. Buna rağmen, psikoloji alanında çalışan pek çok bilim insanı olabildiğince somutlaşmış ölçüm metodları ile çalışarak, kontrollü deneyler, çalışmalar yaparak, neden sonuç ilişkileri kurmaya çalışmakta ve bir bilim dalı olarak psikolojinin güvenilirliğini arttırmaya çalışmaktadır. Ben de severek icra ettiğim psikoterapi alanındaki çalışmalarımda, neden sonuç ilişkileri ile ilgili subjektif gözlemlerimi biriktirmeyi ve bunları elimden geldiğince somutlaştırıp, ölçümleyerek veya nitel çalışmalarla elden geldiğince objektifleştirmeyi, bilimsel platformlara taşımayı, alandaki psikoterapistlik görevimin önemli bir parçası olarak görüyorum. Son yıllarda, danışanlarımda kullandığım psikoterapi yaklaşımlarına şema terapiyi de ekledim. Görüşmelerim esnasında, şemaları etiketleme ve şemaların davranışlara etkisi konusunda psikoeğitimsel çalışmalara girdiğimde, danışanlarımın yaşamlarındaki işlevselliği bozan kaynaklarını keşfettikçe artan bir heyecanla çalıştıklarını gördüm. Bu heyecan seanslara olan devamlılık, değişime gitme motivasyonu gibi psikoterapi sürecini etkileyecek birçok unsuru harekete geçiriyor idi. Pek az yaklaşımda tanık olduğum bu itici güç beni de etkiledi. Yetişkinlerin şemalarını Yetişkin Şema Ölçeği (YŞÖ) ile ölçümleyebiliyorduk, ancak çocuklar için standardize edilmiş, geçerli, güvenilir bir şema ölçeği yoktu. Böylece yaş grubu çocuk ve gençler için bir şema ölçeği geliştirmeye karar verdim. Ölçeğin batıdan transfer edilmiş bir ölçek olması yerine, kendi kültürümüz içinde geliştirilmiş bir ölçek olmasını tercih ettim. Geliştirmiş olduğum, Çocuk ve Genç Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇOGEŞ) in hem psikoterapistlere, hem de çocuk ve gençlere yol gösterici olmada, seanslarda yeni farkındalıklara yol açmada, keşif, iç görü, harekete geçme konusunda danışanları motive etmede ve yeni bilimsel çalışmalara kapı açarak, psikoloji dünyasını biraz daha aydınlatmada bir nebze olsun katkıda bulunmasını ümit ediyorum. iii

7 Uzun soluklu bir çalışmanın ürünü olan bu çalışmaya adlarını burada sayamayacağım kadar sayısız insanın bedensel ve zihinsel emekleri geçti. Bu bağlamda, öncelikle her konudaki desteklerini ve güvenlerini esirgemeyen tez danışmanlarım Prof. Dr. Esra Aslan a ve Prof. Dr. Halil Ekşi ye; beni şema terapi ile tanıştıran ve desteğini esirgemeyen Psikiyatrist Dr. Alp Karaosmanoğlu na; görüşleri ve önerileri ile ufkumu zenginleştiren değerli öğretim üyeleri Prof. Gonca Soygüt e, Doç. Dr. Mustafa Otrar a, Prof. Alev Önder e, Prof. Mücahit Öztürk e, Prof. Yankı Yazgan a, Prof. Dr. Hasan Bacanlı ya, Doç. Dr. Nilgün Canel e, Uzman Psikolog Esra Tuncer e; verileri analiz etme sürecinde önerilerini ve desteklerini esirgemeyen Prof. Canan Savran a, Prof. Yaşar Baykul a, data toplama sürecinde başta Psikolojik Danışmanlar Yüksel Efil, Ramazan Kuruçay, İrem Yaydırgan, Alparslan Dartan, Ezgi Kuruçay, Elif Ölmez, Betül Coşkun, Deniz Çanga, Psikolog Nur Dinçer Genç, Uzman Psikolog Nazlı Batan olmak üzere, yardımlarını esirgemeyen onlarca psikoloğa, rehber öğretmene, öğretmene, okul yöneticisine; asistanlarım Psikolog Ece Oral, Psikolog Büşra Tarçalır ve Engin Çıkrıkçı ya; çalışma örneklemimde yer almayı kabul eden çok sevdiğim ülkemin çocuk ve gençlerine ve kendilerinden aldığım zamandan dolayı beni yargılamadan, çalışmamın bitmesini sabırla bekleyen tüm aile üyelerime, dostlarıma ve arkadaşlarıma teşekkür borçluyum. iv

8 ÖZET Bu çalışmanın amacı yaş Türk çocuk ve ergenler için erken dönem uyumsuz şemalarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Ölçek Young ın Şema Terapi Kuramı temelinde geliştirilmiş ve ölçeğe Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) adı verilmiştir. Ölçek Şema Terapi Kuramı nda tanımlanan karşılanmamış beş ihtiyaç alanı perspektifinde, beş ayrı ölçekten oluşan bir ölçekler takımı olarak dizayn edilmiştir. Ölçeğin geliştirilmesi aşamasında araştırmacı tarafından hazırlanan soru havuzu, farklı uzmanlık alanlarına sahip10 hakem tarafından değerlendirilmiş, pilot uygulamalar gerçekleştirilmiş, okuma-anlama analizleri yapılmış ve öncül forma ulaşılmıştır. Daha sonra uygulamalar gerçekleştirilmiş, toplanan veriler hem açımlayıcı hem doğrulayıcı faktör analizlerine tabii tutulmuş, test tekrar-test, içtutarlılık analizleri ile güvenirlik çalışmaları yapılmış;sıfat Listesi (SL), Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği (EABÖ), Sorun Tarama Ölçeği (STÖ-45) ve Young Şema Ölçeği (YŞÖ) ile Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın korelasyonlarına bakılarak kriter geçerliği çalışmaları yapılmış; daha sonra klinik ve klinik olmayan çalışma grupları ile yapı geçerliği çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları 983 kişilik (%49 u kız, %51 i erkek) bir çalışma grubu ile gerçekleştirilmiş ve tüm çalışmalar Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu yönünde anlamlı sonuçlar vermiştir. Geçerlilik ve güvenilirlik analizlerinin değerlendirilmesi ve yorumlanmasından sonra, Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) beş ayrı ölçekten, toplam 97 maddeden ve yorumlanabilir 15 faktörden oluşan geçerli, güvenilir bir ölçek olarak kabul edilmiştir. Son olarak, 2250 kişilik (%49 u kız, %51 i erkek) bir örneklem grubu ile çalışılarak, ölçeğin genel, cinsiyet, yaş ve cinsiyet-yaş grupları için norm çalışmaları gerçekleştirilmiş ve sonuçlar tablolaştırılmıştır. Sonuç olarak, yapılan tüm analizler göz önünde bulundurulduğunda, İstanbul evreni için Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı v

9 (ÇEŞÖT) nın geçerli, güvenilir, norm değerleri belirlenmiş bir ölçek olarak; klinik çalışmalarda, sağlıklı çocuk/ genç rehberlik çalışmalarında, araştırmalarda güvenle kullanılabilecek; temeli uluslararası uygulamaları olan bir kurama dayalı ancak, özgün bir ölçek olduğu söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Young Şema Terapi Kuramı, Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçeği, Yaş Çocuk ve Ergenler; Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Güvenirlik, Geçerlik, Norm. vi

10 ABSTRACT Present study aims to develop a questionnaire that assesses early maladaptive schemas of Turkish children and adolescents between the ages of The questionnaire was developed based on the Young s Schema Therapy Theory and named as Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents between the ages of Questionnaire was designed as a set of five different inventories that based on the five schema domains in Schema Therapy Theory. Initial item pool of the questionnaire was generated by the researcher and evaluated by 10 experienced specialists in the area of clinical psychology and psychiatry. Following pilot studies, reading and comprehension analysis were performed and the initial form of the questionnaire was created. Both exploratory and confirmatory factor analysis were performed and also test-retest and internal consistency analysis was carried out to assess reliability of the questionnaire. Correlations of Set of Early Maladaptive Schema Questionnaires for Children and Adolescents with Adjective Check List (ACL), Inventory of Parent and Peer Attachment (IPPA), Symptom Assessment (SA-45) and Young Schema Questionnaire (YSQ) were investigated to assess criterion validity and also clinic and non-clinic subgroups were compared to assess construct validity of the questionnaire. Reliability and validity analysis were carried out with 983 participants (49% female, %51 male) and all analysis revealed significant results that Set of Early Maladaptive Schema Questionnaires for Children and Adolescents between the ages of found to be reliable and valid questionnaire. As a reliable and valid questionnaire, Set of Early Maladaptive Schema Questionnaires for Children and Adolescents between the ages of 10-16, consisted of 5 different questionnaires, 15 interpretable factors and 97 items. At the final stage, with a sample of 2250 participants (49% female, 51% male), norm scores were calculated and tabled in general for age groups, gender and age-gender groups. In conclusion, Set of Early Maladaptive Schema Questionnaires for Children and Adolescents between the ages of turned out to be unique but grounded, reliable vii

11 and valid questionnaire with norm scores at İstanbul universe and can be used in clinical studies, counseling studies and researches with children and adolescents in safe. Key Words: Young Schema Theory Questionnaire, Early Maladaptive Schema Questionnaire, Children and Adolescents, Exploratory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis, Reliability, Validity, Norm Scores. viii

12 İÇİNDEKİLER ONAY... i ÖZGEÇMİŞ... ii ÖNSÖZ... iii ÖZET... v ABSTRACT... vii İÇİNDEKİLER...ix TABLOLAR LİSTESİ... xviii ŞEKİLLER LİSTESİ... xxxv KISALTMALAR VE SEMBOLLER... xxxvi BÖLÜM I: GİRİŞ Problem Durumu Amaç Önem Sınırlılıklar Sayıltılar Tanımlar... 5 BÖLÜM II: ALANYAZIN/ İLGİLİ ARAŞTIRMALAR Şema Kavramı Şema Çeşitleri Young ın Şema Terapi Modeli Young a Göre Şema Gelişimi Erken Dönem Uyumsuz Şemalar Kopukluk ve Reddedilmişlik Alanı (Disconnection and Rejection) Terk Edilme ve Tutarsızlık Şeması - TET (Abandonment/ Instability) Kuşkuculuk ve Kötüye Kullanılma Şeması - KÖK (Mistrust/Abuse) Duygusal Yoksunluk Şeması - DUY (Emotional Deprivation) Kusurluluk/ Utanma Şeması - KUS (Defectiveness/ Shame) ix

13 Sosyal İzolasyon Şeması - SİZ (Social isolation/ Alienation) Zedelenmiş Özerklik ve Performans (Impaired Autonomy and Performance) Bağımlılık/ Yetersizlik Şeması - BAĞ (Dependence/ Incompetence) Hastalık ve Tehditlere Karşı Dayanıksızlık Şeması - DAY (Vulnerability harm or illness) Yapışıklık/ Gelişmemiş BenlikŞeması - YAP (Enmeshment/ Undeveloped self) Başarısızlık Şeması - BAŞ (Failure) Zedelenmiş Sınırlar Alanı (Impaired Limits) Haklılık/ Büyüklenmecilik Şeması - HAK (Entitlement/ Grandiosity) Yetersiz Özdenetim Şeması -YÖD (Insufficient self-control/ Self-discipline) Başkalarına Yönelimlilik Alanı (Other- directedness) Boyun Eğicilik Şeması - BOY (Subjugation) Kendini Feda Etme Şeması -FED (Self-sacrifice) Onay Arayıcılık Şeması - ONA (Approvalseeking/ Recognition-seeking) Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Alanı (Overvigilance and Inhibition) Karamsarlık Şeması / KAR (Negativity/ Pessimism) Duyguları Bastırma Şeması - DUB (Emotional Inhibition) Yüksek Standartlar Şeması - YÜS (Unrelenting standards/ Hypercriticalness) Cezalandırıcılık Şeması - CEZ (Punitiveness) Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Ortaya Çıkmasındaki Etkenler Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Davranışlara Etkisi Şema Terapi Tedavi Yaklaşımı Değerlendirme ve Eğitim Aşaması Değişim Aşaması Bilişsel ve Davranışçı Yapılandırma Teknikleri Yaşantısal Alıştırmalar x

14 Terapi İlişkisi Şema Terapi de Şemaların Tanımlanmasının Önemi Günlük Yaşamda Şemaları Tanımanın Önemi Şemaların Ölçülmesi Yetişkin Şema Ölçekleri Young Şema Ölçeği- YŞÖ (Young Schema Questionnaire- YSQ) Young Şema Ölçeğinin Zaman İçerisindeki Değişimi Young Şema Ölçeği- Uzun Formun Psikometrik Özellikleri Young Şema Ölçeği-Kısa Formun Psikometrik Özellikleri Young Şema Ölçeği ile İlgili Faktör Yapılarına İlişkin Analiz Sonuçları Young Şema Ölçeği nin Yordayıcı Geçerliliği Geçmiş Yaşantıları Değerlendirme Formları Young Ebeveynlik Ölçeği (YEE) Young Rygh Kaçınma Ölçeği (YRKÖ) Young Telafi Ölçeği (YTÖ) Çocuk ve Ergen Şema Ölçekleri Çocuk Şema Ölçeği (Children Schema Questionnaire- CSQ) Çocuklar için Şema Ölçeği (Schema Questionnaire for Children- SQC) Çocuklar için Şema Envanteri (Schema Inventory for Children-SIC) Çocuk ve Ergen Şema Ölçekleri İle İlgili Faktör Yapılarına İlişkin Analiz Sonuçları Çocuk ve Ergenlerde Erken Dönem Uyumsuz Şemaları Araştıran Çalışmalar BÖLÜM III: YÖNTEM Araştırma Modeli xi

15 3.2. Evren ve Örneklem/ Çalışma Grubu Çalışma Grubu Evren ve Örneklem Veri Toplama Araçları ÇEŞÖT Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı YŞÖ - Young Şema Ölçeği- Kısa Form (YSQ/ Short Form 3) Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ün Türkçe ye Uyarlanması Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ün Türkçe Formunun Faktör Yapısı Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ün Türkçe Formunun Geçerliği Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ün Türkçe Formunun Güvenirliği Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) nin Güvenirlik Çalışması Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) nin Faktör Analizi Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) nin Türkçe ye Uyarlanması Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) nin Geçerliği Sıfat Listesi/ SL (Adjective Check List/ ACL) nin Güvenirliği Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği/ EABÖ - Kısa Formu (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form) Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği/ EABÖ - Kısa Formunun (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form)Türkçe ye Uyarlanması Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği/ EABÖ - Kısa Formunun (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form)Türkçe ye UyarlanmasıFaktör Yapısı Kısa Formunda (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form)Alt Ölçeklerinin İç Tutarlılığı Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği/ EABÖ - Kısa Formunda (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form) Anne ve Baba Formlarının Geçerliği xii

16 Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği/ EABÖ - Kısa Formunun (Inventory of Parent and Peer Attachment/ IPPA - Short Form) Test Tekrar Test Güvenirliği Sorun Tarama Ölçeği/ STÖ (Symptom Assessment Questionnaire/ SA- 45) Sorun Tarama Ölçeği/ STÖ (Symptom Assessment Questionnaire/ SA- 45) nin Türkçe ye Uyarlanması Sorun Tarama Ölçeği/ STÖ (Symptom Assessment Questionnaire/ SA- 45) nin Güvenirliği Sorun Tarama Ölçeği/ STÖ (Symptom Assessment Questionnaire/ SA- 45) nin Geçerliği Verilerin Toplanması Verilerin Çözümlenmesi Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Ön Hazırlık ve Pilot Çalışma Veri Çözümlemesi Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Faktör Analizine İlişkin Veri Çözümleme Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Veri Çözümleme Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Madde Analiz İşlemleri İçin Veri Çözümleme Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) İçin Yapılan Geçerlik Çalışmalarına İlişkin Veri Çözümleme Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Norm Çalışmalarına İlişkin Veri Çözümleme Çalışmaları BÖLÜM IV: BULGULAR Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Geliştirilmesi ile İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Ana Testleri ve Alt Boyutları İçin Yapılan Geçerlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Ana Testleri ve Alt Boyutları İçin Yapılan Kapsam Geçerlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular xiii

17 Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekleri Takımı (ÇEŞÖT) nın Ön Pilot Uygulama Sonuçları Çocuklar ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) İçin Gerçekleştirilen Uzman Görüşüne Başvurma Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Okunabilirlik Anlaşılabilirlik Düzey Analizi Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kapsam Geçerlik Çalışmasının Son Aşamasındaki Madde Eleme İşlem Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) İçin Yapılan Yapı Geçerlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Faktör Analizine İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi İçin Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi İçin Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi İçin Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi İçin Açımlayıcı xiv

18 Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testi İçin Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Alt Testleri Arasındaki Korelasyon Sonuçları xv

19 Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Ana Testleri ve Alt Boyutları İçin Grup Farklılıklarıyla Yapılan Yapı Geçerliliği Çalışmaları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Ana Testleri ve Alt Boyutları İçin Yapılan Kriter Geçerliliği Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yetişkin Şema Ölçeği (YŞÖ) ve Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Puanları Arasında Pearson Çarpım Momentler Katsayısı Analiz Sonuçları Sıfat Listesi Kişilik Testi (Adjective Check List) (ACL) ve Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Puanları Arasında Pearson Çarpım Momentler Katsayısı Analiz Sonuçları Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği (EABÖ) ve Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Puanları Arasında Pearson Çarpım Momentler Katsayısı Analiz Sonuçları Sorun Tarama Ölçeği (SA-45) ve Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Puanları Arasında Pearson Çarpım Momentler Katsayısı Analiz Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Ana Testleri ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ xvi

20 Ketleme Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Yapılan Güvenirlik Çalışmalarına İlişkin Bulgular Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Norm Çalışması BÖLÜM V: SONUÇ Yargı Tartışma Öneriler KAYNAKLAR EKLER xvii

21 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 2.1. Koşullu ve Koşulsuz Şemalar Tablo 2.2. Erken Dönem Uyumlu Şemalar Tablo 2.3. Şema Alanları ve İlişkili Erken Dönem Uyumsuz Şemalar Tablo 2.4. Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ve Uyumsuz Başa Çıkma Örnekleri Tablo 2.5. Şema Modları Tablo 2.6. Tablo 2.7. Tablo 2.8. Tablo 2.9. Şema Terapi Vaka Formülasyonu (Rafaeli, Bernstein ve Young, 2011) Şema Terapi de Kullanılan Bilişsel Teknikler (Young, Klosko ve Weishaar, 2003) Şema Terapi de Kullanılan Yaşantısal Teknikler (Young, Klosko ve Weishaar, 2003) Schmidt, Telch, Young ve Joiner (1995), Lee, Taylor ve Dunn (1999), Cecero, Nelson ve Gillie (2004), Hoffart ve ark. (2005) Yaptıkları Araştırmaların Sonuçları ile YSQ dan Elde Edilmiş Faktör Yapılarının Karşılaştırılması Tablo YSQ nun Üst Sıra Faktörlerinin Karşılaştırılması Tablo Çocuk Şema Ölçeklerinden Elde Edilen Faktör Yapılarının Karşılaştırılması Tablo 3.1. Seçilen Okulların İlçelere Göre Dağılımları ve Sosyoekonomik Düzeyleri Tablo 3.2. Örneklemdeki Okulların Kız- Erkek Oranları Tablo 3.3. Psikiyatri/ Psikoloji Merkezleri Kız-Erkek Oranları Tablo 3.4. Kriter Geçerliğinde Kullanılan Ölçeklerin Uygulama Yapılan Yaş Aralıkları Tablo 3.5. ÇEŞÖT ü Değerlendiren Hakemlerin Mesleki Özellikleri Tablo 3.6. Doğrulayıcı Faktör Analizi İşlemlerinde Standart Uyum Ölçütleri xviii

22 Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) Madde Havuzundaki Maddelerin Uzman Görüşüne Göre Hesaplanan Kapsam Geçerlik İndeksleri (KGİ) Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) Madde Havuzu İçin Uzman Görüşüne Başvurulduktan Sonra Kalan Maddelerin Uzman Görüş İndeksleri Tablo 4.3. Tablo 4.4. Tablo 4.5. Tablo 4.6. Tablo 4.7. Tablo 4.8. Tablo 4.9. Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) Maddelerin Anlaşılabilirlik Düzeyleri İçin Hesaplanan Frekans ve Uyum İndeks Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) Maddelerinin Anlaşılabilirlik Düzeyleri İçin Hesaplanan Intraclass Korelasyon Katsayısı Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi İçin Yapılan KMO ve Barlett Test Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testinin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testinin Maddelerine İlişkin Faktör Yükleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) ve Madde Dağılımları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) Arasındaki İlişkiler Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi İçin Yapılan KMO ve Barlett Test Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testinin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testinin Maddelerine İlişkin Faktör Yükleri xix

23 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) ve Madde Dağılımları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) Arasındaki İlişkiler Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi İçin Yapılan KMO ve Barlett Test Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Maddelerine İlişkin Faktör Yükleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) ve Madde Dağılımları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) Arasındaki İlişkiler Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi İçin Yapılan KMO ve Barlett Test Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testinin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testinin Maddelerine İlişkin Faktör Yükleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) ve Madde Dağılımları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) Arasındaki İlişkiler xx

24 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testi İçin Yapılan KMO ve Barlett Test Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Maddelerine İlişkin Faktör Yükleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) ve Madde Dağılımları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Alt Boyutları (Şema Alanları) Arasındaki İlişkiler Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasında Elde Edilen İyilik Uyum İndeks Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasında Elde Edilen İyilik Uyum İndeks Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasında Elde Edilen İyilik Uyum İndeks Değerleri (Modifiye Çalışması Sonrası) Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasında Elde Edilen İyilik Uyum İndeks Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma ve Baskılama/Ketleme Ana Testi İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışmasında Elde Edilen İyilik Uyum İndeks Değerleri xxi

25 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Ölçeğin Oluşturulma Aşamasında ÇEŞÖT Ana ve Alt Testlerinin Soru Dağılımları Analizler Sonucunda ÇEŞÖT Ana ve Alt Testlerinin Değişen Soru Dağılımları ÇEŞÖT ün Ana Testleri İçerisinde Yer Alan Alt Test Puanları Arasında Hesaplanan Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayıları Klinik ve Klinik Olmayan Grupların Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Testleri İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları Cinsiyet Değişkenine Göre Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Testleri İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Anksiyete Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Depresyon Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Düşmanlık Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Kişilerarası Duyarlık Alt Boyutunda En Yüksek puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Obsesyon Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları xxii

26 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Uygulanan Çalışma Grubunda Paranoya Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Fobi Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Psikotizm Alt Boyutunda En Yüksek puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda Somatizasyon Alt Boyutunda En Yüksek puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda GSI Alt Boyutunda En Yüksek Puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları SA-45 Uygulanan Çalışma Grubunda PST Alt Boyutunda En Yüksek puan Alan %27 lik Grup ile En Düşük Puan Alan %27 lik Grubun; Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Test Puanları İçin Yapılan İlişkisiz Grup t Testi Sonuçları ÇEŞÖT ve Yetişkin Şema Ölçeği Alt Testleri Puanları Arasındaki İlişki Katsayıları ÇEŞÖT ve Sıfat Listesi Kişilik Testi (Adjective Check List) (ACL) Alt Boyut Puanları Arasındaki İlişki Katsayıları ÇEŞÖT ve Ebeveyn ve Akran Bağlanma Ölçeği (EABÖ) Alt Boyut Puanları Arasındaki İlişki Katsayıları ÇEŞÖT ve Sorun Tarama Ölçeği (SA-45) Alt Boyut Puanları Arasındaki İlişki Katsayıları xxiii

27 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Elde Edilen İç Tutarlılık Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Alt Boyutları için Elde Edilen Test Tekrar-Teste Dayalı Güvenirlik Katsayıları ve Ölçmenin Standart Hata Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Güvenirlik Katsayıları (Madde Toplam ve Madde Kalan) Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Geçerliliğine Dayalı Ayırt Edicilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Kusurluluk (KUS) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Kusurluluk (KUS) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Kuşkuculuk ve Kötüye Kullanılma (KÖK) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Kuşkuculuk ve Kötüye Kullanılma (KÖK) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Duygusal Yoksunluk (DUY) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Duygusal Yoksunluk (DUY) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları xxiv

28 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Terkedilme ve Tutarsızlık (TET) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik Ana Testi ve Terkedilme ve Tutarsızlık (TET) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi için Elde Edilen İç Tutarlılık Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi ve Alt Boyutları için Elde Edilen Test Tekrar-Teste Dayalı Güvenirlik Katsayıları ve Ölçmenin Standart Hata Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testine Ait Maddelerin Güvenirlik Katsayıları (Madde Toplam ve Madde Kalan) Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Geçerliğine Dayalı Ayırt Edicilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Başarısızlık (BAŞ) Alt Boyutu Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Başarısızlık (BAŞ) Alt Boyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Bağımlılık/ Yetersizlik (BAĞ) Alt Boyutu Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları xxv

29 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Bağımlılık/ Yetersizlik (BAĞ) Alt Boyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Yapışıklık (YAP) Alt Boyutu Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Yapışıklık (YAP) Alt Boyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Hastalık ve Tehditlere Karşı Dayanıksızlık (DAY) Alt Boyutu Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans Ana Testi Hastalık ve Tehditlere Karşı Dayanıksızlık (DAY) Alt Boyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi ve Alt Boyutları için Elde Edilen İç Tutarlılık Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi ve Alt Boyutları için Elde Edilen Test Tekrar-Teste Dayalı Güvenirlik Katsayıları ve Ölçmenin Standart Hata Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları (Madde Toplam ve Madde Kalan) Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testine Ait Maddelerin Geçerliliğine Dayalı Ayırt Edicilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Haklılık/ Büyüklenmecilik (HAK) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları xxvi

30 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Haklılık/ Büyüklenmecilik (HAK) AltBoyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testi Yetersiz Özdenetim (YÖD) Alt Boyutu Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar Ana Testinin Yetersiz Özdenetim (YÖD) AltBoyutu Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Elde Edilen İç Tutarlılık Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi ve Alt Boyutları için Elde Edilen Test Tekrar-Teste Dayalı Güvenirlik Katsayıları ve Ölçmenin Standart Hata Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Güvenirlik Katsayıları (Madde Toplam ve Madde Kalan) Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Geçerliliğine Dayalı Ayırt Edicilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Kendini Onaylamama (KONA) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Kendini Onaylamama (KONA) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Boyun Eğicilik (BOY) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları xxvii

31 Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Boyun Eğicilik (BOY) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Onay Arayıcılık (ONA) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Başkalarına Yönelimlilik Ana Testi Onay Arayıcılık (ONA) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Elde Edilen İç Tutarlılık Katsayıları Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testi ve Alt Boyutları İçin Elde Edilen Test Tekrar- Teste Dayalı Güvenirlik Katsayıları ve Ölçmenin Standart Hata Değerleri Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testine Ait Maddelerin Güvenirlik Katsayıları (Madde Toplam ve Madde Kalan) Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testine Ait Toplam Maddelerin Geçerliliğine Dayalı Ayırt Edicilik Katsayıları Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Karamsarlık (KAR) Alt Boyut Maddelerinin Güvenirlik Katsayıları Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Karamsarlık (KAR) Alt Boyut Maddelerinin Geçerlilik Katsayıları xxviii

32 Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Cezalandırıcılık (CEZ) Alt Boyut Maddelerinin Madde Güvenirlik Katsayıları Tablo Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Aşırı Tetikte Olma Baskılama/ Ketleme Ana Testinin Cezalandırıcılık (CEZ) alt boyut maddelerinin Geçerlilik Katsayıları Tablo Norm Grubunun Yaş Dağılımına İlişkin Frekans ve Yüzdelik Dağılım Tablo Norm Grubunun Cinsiyet Dağılımına İlişkin Frekans ve Yüzdelik Dağılım Tablo Norm Grubunun Anne Eğitim Dağılımına İlişkin Frekans ve Yüzdelik Dağılım Tablo Norm Grubunun Baba Eğitim Dağılımına İlişkin Frekans ve Yüzdelik Dağılım Tablo Norm Grubunun Ailesinin Toplam Aylık Gelir Dağılımına İlişkin Frekans ve Yüzdelik Dağılım Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Testleri Puanlarının Tanımlayıcı İstatistik Değerleri Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Tüm Alt Testleri Puanlarının Aritmetik ortalamalarına Göre Sıralama Sayıları Tablo ÇEŞÖT Alt Testlerinin Cinsiyet, Yaş, Cinsiyet/ Yaş ve Toplam a Göre Tanımlayıcı İstatistik Değerleri Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik İhtiyaç Alanı Kusurluluk/ Utanma (KUS) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik İhtiyaç Alanı Kuşkuculuk ve Kötüye Kullanılma (KÖK) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları xxix

33 Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik İhtiyaç Alanı Duygusal Yoksunluk (DUY) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Kopukluk ve Reddedilmişlik İhtiyaç Alanı Terk Edilme ve Tutarsızlık (TET) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans İhtiyaç Alanı Başarısızlık (BAŞ) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans İhtiyaç Alanı Bağımlılık/ Yetersizlik (BAĞ) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans İhtiyaç Alanı Yapışıklık ve Gelişmemiş Benlik (YAP) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Özerklik ve Performans İhtiyaç Alanı Hastalık ve Tehditlere Karşı Dayanıksızlık (DAY) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları Tablo Norm Grubuna Uygulanan Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) nın Zedelenmiş Sınırlar İhtiyaç Alanı Haklılık/ Büyüklenmecilik (HAK) Alt Testinin Genel, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Yüzdelik ve Standart Puanları xxx