EBU BEKR (RADİYALLAHU ANH) - ALİ (RADİYALLAHU ANH) MÜNASEBETLERİ.

Transkript

1 EBU BEKR (RADİYALLAHU ANH) - ALİ (RADİYALLAHU ANH) MÜNASEBETLERİ 1

2 Ebu Bekr (radiyallahu anh) - Ali (radiyallahu anh) Münasebetleri * Siyasi Münasebetler Ridde Savaşları'nda Ali (radiyallahu anh) Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatından sonra, birçok Arap kabilesi irtidat etmiģti. Müseylimet ul Kezzab, Beni Hanife de; Tuleyha el-esedi, Beni Esed ve Tayy da peygamberliklerini ilan ederken, birçoklarını da yanlarına toplamıģlardı. Bu baģkaldırı hareketiyle beraber, bazı yerlerde de zekattan dolayı ayaklanmalar, dinden dönmeler oluyordu. Durumun vahametine rağmen, Ebu Bekr (radiyallahu anh), Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in emri mucibince hareket ederek Bizans a karģı sefer için daha önceden hazırlanmıģ olan Usame (radiyallahu anh) ordusunu gönderdi. Ġrtidat eden birçok Arap kabilesi, bunu fırsat bilerek Medine ye saldırmak için hazırlıklara baģladılar. 1 Ebu Bekr (radiyallahu anh) Medinelileri mescitte toplayarak durumu ve hazırlık yapmaları gerektiğini anlattı. Medine nin çevresine muhtemel bir saldırıyı haber vermek ve engellemek için askeri birlikler yerleģtirilerek bunların baģına komutan olarak aralarında; Ali ibni Ebi Talib (radiyallahu anh), Zübeyr ibn'ul Avvam (radiyallahu anh), Talha ibni Ubeydillah (radiyallahu anh), Abdullah ibni Mes'ud (radiyallahu anh) gibi isimlerin de olduğu bazı sahabiler görevlendirildi. 2 Ali (radiyallahu anh) ın yetmiģ gün boyunca, yani Usame (radiyallahu anh) ordusu gelinceye kadar 3 bu görevi sürdürdüğü açıktır. Bu dönemde Ali (radiyallahu anh) ın, Ebu Bekr (radiyallahu anh) ile olan bir diğer münasebeti ise mürtedlerle savaģa bizzat çıkmak isteyen Ebu Bekr (radiyallahu anh) ı engellemesi olayında gerçekleģir; Ebu Bekr (radiyallahu anh), Ridde SavaĢları na katılmak için atına bindiği zaman, Ali (radiyallahu anh) gelerek onun atının yularından tuttu ve: Nereye 2

3 gidiyorsun ey Rasulullah ın halifesi? Sana Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in Uhud Günü söylemiģ olduğu sözün aynısını söylüyorum; Kılıcını kınına sok ve bizi ölümünle üzdürme. Ey Resulullah ın halifesi Medine ye dön. ġayet bugün kaybedersek, bir daha Ġslam için nizam söz konusu olmaz. dedi. Bunun üzerine Ebu Bekr (radiyallahu anh) geri döndü. 4 Bazı araģtırmacılara göre bütün bunlar, Ali (radiyallahu anh) ile Ebu Bekr (radiyallahu anh) arasındaki bağların ne kadar güçlü olduğunu gösterdiği gibi, 5 Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) a olan muhabbetine de açık delildir. 6 Ancak daha önemlisi, halife Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın, onu görevlendirmiģ olmasıdır. İstişare Meclisinde Ali (radiyallahu anh) Ġlk iki halifenin en büyük özelliklerinden biri; rey sahipleri ile istiģare yapmaya verdikleri önemdir. Hiç Ģüphesiz baģarılarının altında yatan en büyük nedenlerden biri de bu özellikleridir. Ebu Bekr (radiyallahu anh) bunun ilk örneği olmuģ, rey ve fıkıh ehliyle meģverete büyük önem vermiģtir. Onun meģveret meclisi; Ömer (radiyallahu anh), Osman (radiyallahu anh), Ali (radiyallahu anh), Abd'ur Rahman ibni Avf (radiyallahu anh), Mu az ibni Cebel (radiyallahu anh), Übeyy ibni Ka b (radiyallahu anh) ve Zeyd ibni Sabit (radiyallahu anh) dan oluģmaktaydı. 7 Gelen haberlerden, bu isimler arasında en etkili olanın Ömer (radiyallahu anh) dan sonra Ali (radiyallahu anh) olduğu anlaģılıyor. Ali (radiyallahu anh) ın görüģünün kabul edildiği en önemli konulardan biri Bizans Ġmparatorluğu'na karģı gazveye çıkıp çıkmama hususunda olmuģtur; Ali (radiyallahu anh), ona orduyu çıkarmasını tavsiye ederek, Yaparsan, zafere ulaģırsın. dedi. Ebu Bekr (radiyallahu anh) da, Hayırla müjdeledin. diye cevap vererek, insanlara Bizans a karģı cihat için hazırlanmalarını bildirdi. 8 Bu rivayet, Ali (radiyallahu anh) ın iddia edildiği gibi evine 3

4 çekilip, hiçbir Ģeye karıģmadan hayatını sürdürmediğini, aksine gerek Ģahsen, gerekse de görüģleriyle Ebu Bekr (radiyallahu anh) a yardım ettiğini gösterir. Ali (radiyallahu anh) nın burada herhangi bir zorlama olmadan görüģünü bildirmesini de takiyyeye bağlamak mümkün değildir. ġayet bir takiyye olsaydı, bu istiģare meclisinde yer almakla değil, bu meclislere katılmamakla tahakkuk ederdi ki, tarihi durum tam aksini göstermektedir. Dini Hayata Dair Münasebetler Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) dan Hadis Rivayeti Usulcüler, Dininizi kimden aldığınıza dikkat edin. 9 diyerek, hadislerin kimden alınacağına ve bu konunun ne kadar önemli olduğuna dikkat çekmiģlerdir. Ebu Bekr (radiyallahu anh) dan hadis rivayet edenler arasında Ali (radiyallahu anh) da bulunmaktadır. 10 Ali (radiyallahu anh) ın rivayette bir özelliği hadis aldığı kiģiye, doğru söylediğine dair yemin ettirmesidir. Bunun tek istisnası ise Ebu Bekr (radiyallahu anh) dır. Bu konuda kendisi, Ben birisinden hadis duyduğumda, Allah ondan ne kadar istifademi dilemiģse o kadar istifade ederim. Bana rivayet edene, Ebu Bekr (radiyallahu anh) dıģında yemin ettiririm. Yemin ederse onu doğrularım. Ebu Bekr (radiyallahu anh) bana Ģu hadisi rivayet ederken de Ģüphesiz o doğru söylemiģtir; Günah iģleyen biri kalkıp abdest alır, iki rekat namaz kılar, sonra da Allah a tövbe ederse, mutlaka mağfiret olunur. 11 Fıkıh Alanındaki Münasebetleri Ebu Bekr (radiyallahu anh) döneminde kendisinden fıkhi görüģ alınanlardan biri de Ali (radiyallahu anh) dır. 12 Kendisinden fıkıh alınan bir Ģahsiyetin dönemin halifesiyle iliģkisi; halifenin yaptığı iģi onaylamak veya reddetmek Ģeklinde gerçekleģmektedir. Bu tarz münasebete örnek içki haddi 4

5 konusunda olmuģtur; Velid ibni Ukbe (radiyallahu anh), Osman (radiyallahu anh) ın yanına sarhoģ olarak getirildiğinde, Ali (radiyallahu anh) da orada bulunuyordu. Bu konuda Ali (radiyallahu anh), Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) kırk, Ebu Bekr (radiyallahu anh) kırk, Ömer (radiyallahu anh) seksen sopa vurdurmuģtu. Hepsi de Sünnet'di. der. 13 BaĢka bir rivayette de Resulullah tan herhangi bir sayı gelmediğini, ancak yapılan bütün uygulamaların Sünnet olduğunu belirtmiģtir. 14 Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın yaptıklarını onayladığı bir diğer durum da; Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın Kur an ı cem etmesi meselesinde olmuģtur. Ali (radiyallahu anh), Kur an hakkında insanların en büyük ecir sahibi olan Ebu Bekr (radiyallahu anh) dır. Zira o, Kur an ı iki kapak arasına toplayan ilk kiģidir. 15 demiģtir. Ekonomik Münasebetler Ali (radiyallahu anh) ın Humusu Dağıtması Bu görevi Ali (radiyallahu anh) anlatmaktadır; Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in yanında ben, Abbas (radiyallahu anh), Fatıma (radiyallahu anha) ve Zeyd ibni Harise (radiyallahu anh) toplanmıģtık. Ben, Ey Allah ın Rasulü, Allah ın Kitabı'nda geçen humustaki hakkımızın taksimine beni görevlendirseniz de hayatınızda bu iģi yaptığımdan dolayı, sizden sonra kimse bu konuda bizimle ihtilafa düģmese dedim. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dediğimi kabul etti. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in hayatında ve sonra Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın hayatında ve Ömer (radiyallahu anh) ın son senesine kadar bu iģi ben yaptım 16 Rivayetin devamında bu iģin nasıl olduğu hakkında ipucu verilmektedir. Buna göre halife, gelen mallardan humusu ayırmakta ve bunları Resulullah ın akrabaları arasında dağıtması için Ali (radiyallahu anh) ı çağırmaktaydı. Ġbni Sa d da geçen rivayete göre de; bir ganimet paylaģımında 5

6 Ebu Bekr (radiyallahu anh), Ali (radiyallahu anh) a Muhammed ibn'ul Hanefiyye nin annesi olacak cariyeyi vermiģtir. 17 ġia ya göre, Ali (radiyallahu anh) ın bu Ģekilde onlardan atiyye almasında bir beis yoktur. ġia nın bu görüģüne cevap veren Amidi, Atiyyeler onun hakkı olduğu için aldı Ģeklindeki sözünüze gelince; hak olması, ancak onun kazanılmasının Ģeran Caiz olduğu durumlarda geçerlidir. Fakat size göre, ilk üç halife gaspçıdır. Gasıbın tasarrufu Ģeran Caiz değildir. Dolayısıyla ona Ģeri hak terettüp etmez. 18 der. Sosyal Münasebetler İlk İlişkiler Ali (radiyallahu anh) ile Ebu Bekr (radiyallahu anh) arasındaki iliģkilere dikkat edilecek olursa, hemen Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatından sonra baģladığı, Ali (radiyallahu anh) ın hilafet meselesindeki beklentilerinden dolayı aralarına herhangi bir soğukluğun girmediği görülür. Tespit edebildiğimiz kadarıyla, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatından sonra Ali (radiyallahu anh) ile Ebu Bekr (radiyallahu anh) arasındaki sosyal diyebileceğimiz ilk münasebet, konuģma Ģeklinde geçer ve Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın Ali (radiyallahu anh) ı üzgün görmesi ile baģlar. Ebu Bekr (radiyallahu anh) ona, Seni üzgün görüyorum? diye sorunca, Ali (radiyallahu anh) üzgün ve düģünceli olmasından, ġüphesiz ki o benim yasımdır, seni ilgilendirmez. der. Ali (radiyallahu anh) bu cevabıyla Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatını kastetmektedir. Ebu Bekr (radiyallahu anh) onun vermiģ olduğu cevaba, Bakın ne diyor? Allah aģkına söyler misiniz, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatına benden daha çok üzülen birini görüyor musunuz? der. 19 Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in vefatından sonraki kısa dönemde, bir diğer hadise ikindi namazı çıkıģı olur; Ebu Bekr (radiyallahu anh) ve Ali (radiyallahu anh) ikindi namazını 6

7 kıldıktan sonra beraber yürümeye baģladılar. Ebu Bekr (radiyallahu anh) yolda Hasan (radiyallahu anh) ın çocuklarla oynadığını görünce, onu omuzlarına aldı ve ona hitaben, Babam sana feda olsun, Ali (radiyallahu anh) a değil, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) e benziyor dedi. Bu sırada Ali (radiyallahu anh) gülüyordu. 20 Ġbni Kesir in, bu rivayeti Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) a sanıldığından daha önce beyat etmiģ olduğuna delil getirdiğini de ayrıca belirtelim. 21 Bu döneme ait baģka bir hadise ise, Ebu Bekr (radiyallahu anh) minberde iken cereyan eder. Ebu Bekr (radiyallahu anh) hutbe için Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in minberinde bulunduğu bir sırada Hasan (radiyallahu anh) mescide girerek, doğru minbere çıkar ve Ebu Bekr (radiyallahu anh) a, Babamın minberinden aģağı in. der. Ebu Bekr (radiyallahu anh), Doğru söyledin, o senin babanın minberidir. Benim babamın değil. diyerek, Hasan (radiyallahu anh) ı kucağına alır ve ağlamaya baģlar. Bu esnada mescitte bulunan Ali (radiyallahu anh) ayağa kalkarak, Yemin ederim ki, bunu ben emretmedim der. Ebu Bekr (radiyallahu anh), Doğru söyledin, zaten seni bir Ģeyle itham etmiyorum. diye cevap verir. 22 Bütün bu hadiselerden çıkan sonuç; her ikisinin de birbirlerine karģı davranıģlarının, Rasulullah hayatta iken nasılsa aynı çizgide, yani dostane, dürüst, samimi ve içtenlikle devam ettiği, aralarında herhangi bir kırgınlık veya küskünlüğün olmadığıdır. Ali (radiyallahu anh) ın Çocuklarının İsimleri ġia nın iddiasının özeti; Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) ve Ömer (radiyallahu anh) ı sevmediği, onlara karģı takiyye yaptığı Ģeklindedir. Bu iddia çerçevesinde bir insanın sevmediği, onlara karģı takiyye yapmak zorunda kaldığı kimselerin isimlerini çocuklarına ad olarak seçmiģ olmasının izahını yapmak mümkün değildir. Ali (radiyallahu 7

8 anh) ın çocuklarının isimleri arasında Ebu Bekr ve Ömer isimleri de yer almaktadır. 23 Bu da mezkur iddianın tarih açısından Ali (radiyallahu anh) özelinde- pek de sağlam bir temeli olmadığının iģaretidir. Ali (radiyallahu anh) ın Ebu Bekr (radiyallahu anh) Hakkındaki Sözleri Ġnsanın, birileri hakkındaki düģüncelerini en iyi yansıtan Ģeylerin baģında söylemiģ olduğu sözleri gelir. Ali (radiyallahu anh) ın, Ebu Bekr (radiyallahu anh) ile ilgili düģüncesini kendi sözlerinden vermek için aldığımız örnekler, sadece kaynaklarda yer alanların cüzi bir kısmıdır. Zira hepsini almamız mümkün olmadığı gibi, verilen örneklerin de maksada ulaģmak için kafi olduğu kanısındayız: a- Ali (radiyallahu anh) minberde Ģöyle diyordu; Dikkat edin! Ebu Bekr (radiyallahu anh) merhametli, ince kalpli birisidir. Dikkat edin! Ömer (radiyallahu anh) da Allah için nasihat eden nasihatçidir. 24 b- Ali (radiyallahu anh) a, Ebu Bekr (radiyallahu anh) ve Ömer (radiyallahu anh) dan sorulduğu zaman, O ikisi, doğru yola ileten, hidayet rehberiydiler. Onlar ıslah ediciler ve doğru görüģ sahibiydiler diye cevap verir. 25 c- Ali (radiyallahu anh), Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in, Allah, Ebu Bekr (radiyallahu anh) a rahmet etsin, beni kızıyla evlendirdi, hicret yurduna taģıdı, Bilal (radiyallahu anh) ı azat etti, malından beni faydalandırdı. dediğini rivayet etmiģtir. 26 d- Ebu Bekr (radiyallahu anh) vefat ettiği gün Ali ibni Ebi Talib (radiyallahu anh), Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın bulunduğu evin önünde durarak Allah sana rahmet etsin, sen Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in güvendiği, sırdaģı, dostu, meģveret arkadaģı, ilk Müslümanlığını ilan eden, iman açısından en ihlaslısı olan, Allah tan en çok korkansın 8

9 Ģeklinde devam eden uzun bir mersiye dizer. 27 e- Ali (radiyallahu anh), Allah, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) e kendisini Arap kabilelerine arz etmesini emredince, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), ben ve Ebu Bekr (radiyallahu anh) Arap kabile meclisine gittik. Ebu Bekr (radiyallahu anh), Arapların neseplerini çok iyi biliyordu. Kendisi öne geçti, zaten kendisi bütün hayırlarda öne geçerdi. 28 f- Ali (radiyallahu anh), Allah (Te ala), Ebu Bekr (radiyallahu anh) a rahmet etsin, o insanlar içerisinde Kur an konusunda onu cemetmekle en büyük ecri kazanandır. 29 g- Vefatı esnasında Ali (radiyallahu anh) a birini halife bırakması söylendiği zaman o, Allah (Te ala) sizin için bir hayır dileyecek olursa, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) den sonra en hayırlımız (Ebu Bekr) üzerine topladığı gibi, sizi de en hayırlınız üzerinde toplayacaktır. diye cevap verir. 30 Ali (radiyallahu anh) dan Nech'ul Belağa da yer alan ġıkģıkiyye Hutbesi ve bir takım sözleri dıģında, Ebu Bekr (radiyallahu anh) ve Ömer (radiyallahu anh) hakkında ta n edici bir ifadeye rastlamak mümkün değildir. Dehlevi nin, Nehc'ul Belağa hakkındaki sözleri de, bu ta n edici ifadelerin nereden kaynaklandığını açıklamaktadır; KardeĢi Murtaza nın yardımıyla ġerif Radi nin ġia için telif etmiģ olduğu Nehc ul Belağa dan baģka bir Ģey kalmamıģtır. Onlar bunu yazarken, Emir ul Mü minin Ali ibni Ebi Talib (radiyallahu anh) ın kısa ve veciz hutbelerini almıģlar, onların üzerine Ali (radiyallahu anh) ın kendi kardeģleri olan sahabilerin zemmini içeren veya kendi hevalarından neģet eden düģüncelerini ilave etmiģlerdir. Nehc ul Belağa da, Emir ul Mü minin in sahih sözü ancak kitabın onda biri veya bunun da yarısı kadardır. Geriye kalanı Radi ve Murtaza nın sözleridir. 31 Ebu Bekr (radiyallahu anh) ile Ali (radiyallahu anh) arasındaki 9

10 münasebetlerde karģılıklı sevgi ve saygının yanında samimiyetin ön planda rol oynadığı görülmektedir. Ali (radiyallahu anh), gerek fikrini belirterek yol gösterme hususunda olsun, gerekse de diğer dini, sosyal münasebetlerinde olsun herhangi bir Ģekilde yadırganacak tutum içerisinde olmamıģ, olduğundan farklı davranmamıģtır. Bu da onun bu dönem zarfında herhangi bir kırgınlığı olmadığını, evine çekilip onlarla alakayı kesme gibi, fiili bir durumun yaģanmadığını, kısacası takiyye ile amel etmediğini gösterir. BaĢlangıçta, mevcut beklentilerin karģılanmamıģ olmasından kaynaklanan ĢaĢkınlık ve durumu kabullenememe, sanıldığının aksine eylemlere ve iliģkilere olumsuz anlamda yansımamıģ, beyatin süresi her ne olursa olsun, iliģkiler normal seyrinde devam etmiģtir. Sonuç ġia nın, gizlenen ve çiğnenen vasiyet (nass), gasıp idareciler, ashabın irtidatı, bunlara bağlı olarak beda ve ricat gibi fikirleri çerçevesinde, Ali (radiyallahu anh) ın ilk iki halife ile iliģkilerini takiyye ile açıklamak mümkün değildir. ġii tarih yorumu, olaylara parçacı yaklaģması, tarihi inanca uyarlamaya çalıģması, sorunu kısmi algılayarak bağlantısız çözüm önerileri getirmesi gibi nedenlerden dolayı söz konusu dönemde Ali (radiyallahu anh) ın bu türden davranıģlarını takiyye ile açıklama yoluna gitmiģtir. Ancak, yukarıda da zikrettiğimiz münasebet örneklerinden de anlaģılacağı üzere, Ali (radiyallahu anh), ne ilk halifeye, ne de onun vasiyetiyle gelen ikinci halifeye karģı tutumunda herhangi bir yapmacıklık veya olduğundan farklılık arz eden bir görünüm sergilememiģtir. Devamlı samimi olmuģ, hak bildiği hususları değil taviz vermek, zarar görme endiģesine dahi kapılmadan açıklamıģtır. Ġlk iki halifeye herhangi bir zorlama olmadan yol göstermiģ olması, onlardan görev alması, kızını vermesi, övücü, sözler söylemiģ olması, Ali (radiyallahu anh) ın takiyye 10

11 yapmadığının tarihi kanıtlarıdır. Aynı Ģekilde Ali (radiyallahu anh) ın herhangi bir zorlama veya onlardan çekinme durumuyla karģılaģmadığını, yine onları sert denilebilecek üslupla uyarmıģ olmasından çıkarmak mümkündür. Ali (radiyallahu anh) ın davranıģlarında takiyye yaptığı tezini yıkan bir baģka tarihi gerçeklik ise; münasebetlerdeki sıcaklık ve sürekliliktir. Ali (radiyallahu anh) bilhassa Ömer (radiyallahu anh) ın yanından ayrılmamakta, ona yardımcı olmakta, övmekte, onunla ĢakalaĢmaktadır. ġartlar muvacehesinde ve sınırlı seviyedeki münasebetlere izin veren takiyye ile bu durumun izahı da haliyle mümkün değildir. * ġia nın Takiyye Ġnancı Çerçevesinde Hz. Ali nin Ġlk Ġki Halife Ġle Münasebetleri isimli bir makaleden cuzi bir tasarrufla alıntılanmıģtır. 1- Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 3/ Taberi, Tarih'ul Ümem ve l Müluk (Tarih ut Taberi), 2/ 447; Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 4/ Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 4/314; Ġmad ed-din Halil, Ġslam Tarihi -Bir Yöntem AraĢtırması-, Muhibb'ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb'il AĢera, 1/99; Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 6/315; Suyuti, Tarih ul Hulefa, Ġmad ed-din Halil, Ġslam Tarihi -Bir Yöntem AraĢtırması-, Buti, Fıkh us Siret in Nebeviyye Maa Mucez li Tarih il Hilafet ir RaĢide, Ġbni Sa d, et-tabakat'ul Kübra, 2/ Ya kubi, Tarih ul Ya kubi, 2/ Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 7/194; Ġbni Hıbban, Kitab ul Mecruhin min el Muhaddisin ve d Duafa ve l Metrukin, 1/21-23; Ramhurmuzi, el- Muhaddis ul Fasıl beyn er Ravi ve l Va i, 201, ; Hakim en- Neysaburi, Kitabu Ma rifeti Ulum il Hadis, 41; Kadı Iyad, el-ġlmau ila Ma rifeti Usul ir Rivaye ve Takyid is Sema, 59-60, 194; Kasimi, Kavaid ut 11

12 Tahdis min Funun Mustalah il Hadis, Amidi, el-ġmametu min Ebkar il Efkar fi Usul ud Din, Ahmed, Müsned, 1/9-10; Ebu Davud, Sünen, Salat 361 (1521); Ġbni Mace, Sünen, Salat 193 (1395); Tirmizi, Sünen, Tefsir (3009); Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/ Ya kubi, Tarih ul Ya kubi, 2/ Darimi, Sünen, 2/ Buhari, Sahih, Hudud 4; Müslim, Sahih, Hudud 38; Ebu Davud, Sünen, Hudud Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/109; Suyuti, Tarih ul Hulefa, Ebu Davud, Sünen, Harac 20 ( ); Beyhaki, es-sünen ul Kübra, 6/ Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 5/ Amidi, el-ġmametu min Ebkar il Efkar fi Usul'ud Din, Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 8/ Ahmed, Müsned, 1/8; Buhari, Sahih, Fedail ul Ashab 22; Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 5/286; Ġbni Hacer el-askalani, el-ġsabe fi Temyiz is Sahabe, 1/329; Suyuti, Tarih ul Hulefa, Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 5/ Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/139; Suyuti, Tarih ul Hulefa, 75; Heytemi, es-sevaik fi r Reddi ala Ehl il Bida ve z Zenedika, 108 Benzer bir hadisenin Ömer (radiyallahu anh) ile Hüseyin (radiyallahu anh) arasında geçtiği de nakledilmiģtir. Söz konusu hadiseye göre; Ömer (radiyallahu anh) minberin üzerinde hutbe irad ediyordu. Hüseyin (radiyallahu anh), ona doğru kalkarak, Babamın minberinden in. dedi. Ömer (radiyallahu anh), Evet, babanın minberi, benim babamın minberi yok. Bunu sana kim söyletti? dedi. Ali (radiyallahu anh) kalktı ve Allah a yemin ederim ki, bunu ona hiç kimse emretmedi. dedi. Hüseyin (radiyallahu anh) a yönelerek de, Muhakkak ki seni cezalandıracağım. 12

13 dedi. Ömer (radiyallahu anh), KardeĢimin oğluna dokunma, o doğruyu söylemiģtir. Minber babasının minberidir. dedi. (Muhibb ut Taberi, er- Riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 2/22; Suyuti, Tarih ul Hulefa, ) el-ġsabe deki ekte, Hüseyin (radiyallahu anh) ın daha sonra Ömer (radiyallahu anh) ın kucağına oturarak elindeki taģlarla oynadığı yer almaktadır. (Ġbni Hacer el-askalani, el-ġsabe fi Temyiz is Sahabe, 1/333) Kandehlevi, Ġbni Kesir in, bu rivayetin senedinin zayıf olduğunu söylediğini belirtir. (Kandehlevi, Hayat us Sahabe, 2/452) 23- Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 2/20; Ya kubi, Tarih ul Ya kubi, 2/213; Ġbni Hıbban, es-siret un Nebeviyye, 553; Rıza, Muhammed, Ġmam Ali b. Ebi Talib, Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 3/ Ġbni Sa d, et-tabakat ul Kübra, 3/ Ġbn ul Esir, Üsd ül Ğabe fi Ma rifet is Sahabe, 4/65; Ġbni Kesir, el- Bidaye ve n Nihaye, 7/306; Suyuti, Tarih ul Hulefa, 48; Heytemi, es- Sevaik fi r Reddi ala Ehl il Bida ve z Zenedika, Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/ Ġbni Hıbban, es-siret un Nebeviyye, 97; Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/ Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/109; Suyuti, Tarih ul Hulefa, Ġbni Kesir, el-bidaye ve n Nihaye, 7/14 Ali (radiyallahu anh) adına Ebu Bekr (radiyallahu anh) in faziletine dair yalan haberler üretildiğini veya siyasi bir takım sorunların çözdürüldüğünü de ifade edelim. Bu tür rivayetlere örnek olarak iki nakil vermek mümkündür; Bir adam Ali (radiyallahu anh) ın yanına gelerek, Ey Mü minler in emiri, Muhacir ve Ensar senin önceliğin ve hakkın varken nasıl oldu da, Ebu Bekr (radiyallahu anh) aya beyat etti? diye sordu. Ali (radiyallahu anh), Yazıklar olsun sana, Ebu Bekr (radiyallahu anh) beni dört hususta geçmiģtir ki, benim bu hususlarda ona yetiģmem olanaksızdır. O, Ġslam ını ilk ilan edendir, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) e hicrette arkadaģlık etmiģtir, namazda o öne geçirilmiģtir. Allah, bütün insanları zemmederken, Ebu Bekr (radiyallahu anh) ı övmüģtür. Allah ın rahmeti Ebu Bekr (radiyallahu anh) ın üzerine olsun, onun ruhuna 13

14 benden selam götürsün. dedi. (Muhibb ut Taberi, er-riyad un Nadra fi Menakıb il AĢera, 1/56) Ġkinci rivayet ise fazilet mücadelesi bağlamında dile getirilmiģtir; Ali (radiyallahu anh) minbere çıkarak Allah (Te ala) yı hamd ve sena ettikten sonra, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) den sonra bu ümmetin en faziletlisi Ebu Bekr (radiyallahu anh) dır. ġu andan itibaren kim bundan baģka bir Ģey söylerse, iftira etmiģ olur ve ona iftiracıya gereken ceza verilir. dedi. (Ġbn ul Esir, Üsd ül Ğabe fi Ma rifet is Sahabe, 3/216; Üsd ül Ğabe fi Ma rifet is Sahabe, 4/66; Suyuti, Tarih ul Hulefa, 42) 31- Dehlevi, Muhtasar'ut Tuhfet ul Ġsna AĢeriyya, 64 14