Spot piyasada elektrik fiyatları %11 düşüş gösterdi

Transkript

1 petroturk.com 18 Ekim 2016 Sayı: 33 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar Arz-Talep Genel Bakış Piyasa Haberleri Arıza & Bakım Ekonomik Takvim Gündemden Başlık lar > Ekim ayının ilk 18 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 145,65 TL/MWh oldu. > Ekim ayının ilk 16 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 139,0 TL/MWh oldu. > Eylül ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi. > Eylül ayında toplam elektrik üretimi MWh olarak belirlendi. > Sıcaklık endeksinin 12,5 dereceden 15 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Spot piyasada elektrik fiyatları %11 düşüş gösterdi Spot elektrik fiyatlarının geçen haftaya göre %11,70 düşüş göstermesinin ardından tezgah üstü piyasada durgunluk gözlemlendi. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI Ekim ayına beklentilerin TL/MWh üzerinde başlayan spot elektrik piyasasında ikinci haftadan itibaren düşüş yaşandı. Ayın ikinci haftasında ilk haftaya göre %11,7'lik düşüş kaydedilirken, tezgah üstü piyasalarda durgunluk gözlemlendi. Haftanın ilk gününde, tezgah üstü elektrik piyasalarında oldukça az işlem olması dikkat çekti. Tezgah üstü elektrik piyasalarında haftanın ilk gününde Kasım-Aralık iki aylık finansal baz yük ürünün işlemi 140 TL/MWh'ten gerçekleşirken, bir diğer işlem 2017 üçüncü çeyrek (Q32017) kontratında gerçekleşti. Haftanın ilk gününde Q32017 kontratın işlemi 140,1 TL/MWh'ten gerçekleşti. DENGELEME PİYASASI Eylül ayında Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 122,4 TL/MWh seviyesinde belirlenmişti. Ekim ayının ilk 16 gününde 139,0 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, Ekim haftasında 132,1 TL/MWh bandında belirlendi. Ekim ayının ilk 16 gününde en yüksek SMF 166,8 TL/MWh ile 5 Ekim Çarşamba günü, en düşük SMF ise 79,7 TL/MWh ile 15 Ekim Cumartesi günü gerçekleşti.

2

3 petroturk.com 18 Ekim 2016 KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ekim ayının ilk 16 gününde karşılanabilir güç seviyesinin günlük ortalaması MW olarak belirlenirken, ani puant ortalaması MW seviyesinde belirlendi. Ekim ayının ilk 16 gününde kaydedilen en yüksek ani puant MW ile 12 Ekim Çarşamba günü, en düşük ani puant ise MW ile 16 Ekim Pazar günü gerçekleşti. SINIR ÖTESİ TİCARET TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Haftanın ilk gününde, tezgah üstü elektrik piyasalarında oldukça az işlem olması dikkat çekti. Tezgah üstünde haftanın ilk gününde Kasım ayı baz yük elektrik kontratı 134,5-135 TL/MWh seviyesine gelirken, geçtiğimiz hafta aynı ürün ,5 TL/MWh bandındaydı. Aralık ayı baz yük kontratı geçen haftaki 148,1-148,5 TL/MWh seviyesinden bu hafta 148,25-148,50 TL/MWh bandına geriledi. Haftanın ilk gününde Kasım-Aralık iki aylık finansal baz yük ürünün işlemi 140 TL/MWh'ten gerçekleşti. Tezgah üstü piyasada Ocak ayı baz yük ürün 149,5-150 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, geçen haftaya göre 0,5 TL bandında artış kaydetmesi dikkat çekti. Şubat ayı baz yük kontratı ise alıcı ve satıcı tarafında 138,5-139 TL/MWh seviyesinde belirlendi ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) TL/MWh seviyesinde gerçekleşti üçüncü çeyrek ürünü ise (Q32017) ,5 TL/MWh seviyesine geldi. Haftanın ilk gününde Q3 kontratın işlemi ise 140,1 TL/MWh seviyesinden gerçekleşti birinci yarı kontratı (H12017) ,5 TL/MWh seviyesinde, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında ,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda hafta ortasında 2017 yıllık kontratı (CAL17) ise 131,95-132,25 TL/MWh bandında belirlendi. Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ekim ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 166 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 166 MW kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 2,02 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ekim ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 166 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 1,93 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ekim ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 3,00 olarak belirlendi. 3

4 petroturk.com 18 Ekim 2016 ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Türkiye genelinde Eylül ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlenmişti. Ekim ayının ilk 16 gününde ise elektrik tüketimi MWh seviyesinde belirlendi. Günlük ortalama elektrik tüketimi ayın ilk iki haftasında MWh seviyesinde belirlendi. Aynı dönemde termik kaynaklardan elektrik üretimi ortalaması MWh olurken, hidrolik kaynakların elektrik üretimi MWh seviyesinde belirlendi. Rüzgar kaynaklarından günlük ortalama elektrik üretimi ise MWh olarak belirlendi. Aynı dönemde termik kaynaklardan elektrik üretiminin MWh'i doğalgaz kaynaklarından, MWh'i ise kömür kaynaklarından gerçekleşti. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Eylül ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretmişti. Ekim ayının ilk 16 gününde serbest üreticilerin günlük elektrik üretim ortalaması MWh, EÜAŞ'ın MWh olurken, Yap-İşlet santrallerinin günlük ortalama elektrik üretimleri MWh seviyesinde belirlendi. 4

5 petroturk.com 18 Ekim 2016 BARAJLARA GELEN SU *TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su milyon m3 olarak belirlendi yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi Eylül ayında MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Ekim ayının ilk 16 gününde rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ortalaması MWh seviyesinde belirlendi. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için MW, yarın için ise MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Eylül ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlenmişti. Ekim ayının ilk 16 gününde günlük ortalama elektrik tüketimi ise MWh seviyesinde belirlendi. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 12,5 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 15,01 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. 5

6 petroturk.com 18 Ekim 2016 PİYASA HABERLERİ BAE ENERJİ BAKANI, "PETROL ÜRETİMİNİN DONDURULMASI ANLAŞMASIN DETAYLARI İÇİN OPEC TOPLANTISI BEKLENMELİ" Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı Shuail Al Mazrouei, OPEC'in üretim kısıntısı anlaşmasının detaylarının bu hafta ortaya çıkacağı beklentilerini boşa çıkardı. İstanbul'da Dünya Enerji Kongresi sırasında gazetecilere açıklama yapan Mazroui, "OPEC üyesi ülkeler, müzakerelere başlamadan önce oluşturulan yüksek seviyeli komitenin toplantısından çıkacak sonucu ve ortaya konacak çerçeveyi bekliyorlar. Bu komite toplanana ve biz bakanlara nasıl ilerleyeceğimiz konusunda bir çerçeve ortaya koyana kadar detaylar konusunda beklemeniz gerekli. Büyük değişiklikler beklenmemesi. Gerçekçi olmamız gerekli" diye konuştu. Mazroui ayrıca, OPEC içinde herkesin diğer üretici ülkeler ile ortak bir çözüm bulunması hedefine bağlı olduğunu belirterek,"herkesin piyasanın dengelenmesine katkı vermesini sağlamaya ihtiyacımız var" diye konuştu. ÇAYIRHAN İHALESİNE 72 DOLAR TAVAN FİYAT GETİRİLDİ 21 Kasım'da son tekliflerin alınacağı Çayırhan 2 maden sahası ve Çayırhan B termik santralı için açık eksiltme usulüyle yapılacak ihalede tavan fiyat MWh başına 72 dolar olacak. Habertürk'ün haberine göre; Ankara Çayırhan kömür sahası için çıkılacak ihalede yatırımcılar, devlete satılacak elektrik fiyatını indirmek için yarışacak. En düşük elektrik satış fiyatını teklif eden şirket, kömür sahasına kuracağı santraldan devlete 15 yıl alım garantili elektrik satacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın kararına göre ise ihalede yarışacak firmalar için elektrik tavan fiyatı megavatsaat başına 72 dolar olacak. Enerji Bakanlığı, dün İstanbul'da 21 Kasım'da son tekliflerin alınacağı Çayırhan 2 maden sahası ve Çayırhan B termik santralının ihale sürecine ilişkin yatırımcılara bilgi verdi. Toplantıya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez ile Özelleştirme İdaresi Başkanı Mehmet Bostan da katıldı. Toplantıda verilen bilgiye göre sahaya megavat kapasiteli santral kurulacak. Sahadaki toplam rezervin 213 milyon ton olduğu hesaplanıyor. İhalede, açık eksiltme yapılacak. Yatırımcılar, sahaya kuracakları santralda üretip devlete satacakları elektrik fiyatı üzerinden yarışacak. Elektrik fiyatını en düşük teklif eden, santral yapma hakkını elde edecek. Bakanlık, ihalede elektrik satış fiyatı tavanını megavatsaat başına 72 dolar olarak belirledi. 72 dolar tavan fiyata göre kapalı zarfla alınacak tekliflerin ardından açık eksiltme görüşmelerine geçilecek. Devlete satılacak elektrik fiyatını en fazla indiren yatırımcı, ihaleyi kazanacak. İhaleyi kazanan yarışmacı ile 15 yılık elektrik satış anlaşması ve 35 yıllık işletme hakkı devir sözleşmesi imzalanacak. Alanda yapılacak santral yatırımının takviminin öne çekilmesi ve elektrik üretiminin planlanandan daha önce başlaması durumunda, yatırım takvimi öncesine konu her gün, alım garantisi süresine eklenecek. Özelleştirilecek Çayırhan B santralinin kapasitesi 700 ile 800 megavat arasında olacak. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), kamulaştırma ve imar planı gibi izinlerin tamamının Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından alındığı ve böylelikle yatırımcıya maliyet yüklenmemesinin amaçlandığı bu alan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın daha önce tabir ettiği kılçıksız yatırım örneklerinin ilki olacak. Eskişehir-Alpu ile Trakya, Kırklareli- Vize ve Afyon- Dinar sahaları da açık eksiltme yöntemiyle özelleştirilecek. Çayırhan B Termik santralı ile birlikte toplam 8 bin megavat kurulu gücü bulunan elektrik üretim santralları maden sahalarıyla birlikte özelleştirilecek. AVRUPA GÜNEŞ ENERJİSİ SEKTÖRÜ AB'NİN ÇİN'E UYGULADIĞI KORUMACILIĞA İTİRAZ ETTİ Güneş enerjisi sektöründen 400 kadar Avrupa firması, AB Ticaret Komiseri Cecilia Malmström'e gönderdiği mektupla, Çin firmalarının ürünlerine 2012'den beri uygulanan gümrük duvarlarının kaldırılmasını talep etti. Gerçekten de, Çin'den ithal edilen fotovoltaik paneller ve güneş modülleri, 2013'ten bu yana AB'ye, bir asgari fiyata ek olarak gümrük vergilerine tabi tutularak sokuluyordu. AB, kendi sektörünü, Asya'nın devine karşı böyle bir yöntemle korumaya çabalıyordu. Aslında bu 403 firma, bu korumacı önlemin Avrupa güneş enerjisi endüstrisine, istihdamı ve yatırımı azaltarak, olumsuz etki yaptığını açıklıyor. Kullanılan modül ve panellerin fiyatı yapay biçimde yükseltilerek güneş enerjisi kullanımının maliyeti yükseltilmiş oluyor. Bunun, hem söz konusu sektörün diğer "yeşil" enerji türlerine karşı rekabet kabiliyetini baltaladığı hem de toplamda kirlenme ve iklim değişikliği sorununda olumsuz bir faktör oluşturduğu açıktır. Sektörün Avrupalı firmalarını bünyesinde toplayan SolarPower Europe yöneticisi Jochen Hauff, durumun düzeltilmesinin, tüm firmaların üzerinde birleştiği bir dilek olduğunu belirtiyor. Kararın Mart 2017'ye kadar çıkması beklenmekte. 6

7 petroturk.com 18 Ekim 2016 DÜNYA ENERJİ KONSEYİ: YENİLENEBİLİR KAYNAKLARDAKİ ARTIŞ ENERJİ ARZINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİĞE YOL AÇTI İstanbul'da düzenlenen 23. Dünya Enerji Kongresi'nin üçüncü gününde açıklanan Dünya Enerji Kaynakları 2016 raporuna göre, yenilenebilir enerji kaynakları pazarında yatırım, kapasite ve büyüme oranlarındaki beklenmedik yükseliş, söz konusu değişimde önemli rol oynuyor. Bu durum, fiyatların düşmesi, ayrıca ekonomik büyüme ile sera gazı emisyonunun giderek ayrışması üzerinde etkili oluyor. Raporun tanıtımında konuşan Dünya Enerji Kaynakları Başkanı Hans-Wilhelm Schiffer şöyle dedi: Günümüzde enerji sektörünün de benimsediği teknoloji ve kaynak çeşitliliği, pek çok fırsat yaratıyor. Ancak işlerin daha karmaşık hale gelmesiyle, mücadele edilmesi gereken alanlar da artıyor. Mevcut dalgalı seviyesi nedeniyle hükümetler, uluslararası kuruluşlar ve şirketler paydaşların, sağlam bilgi ve verilere dayanarak stratejik kararlar alabilmeleri her zamankinden önemli. Yenilenebilir kaynaklara dayanan global enerji kapasitesi son 10 yılda iki kat arttı 2006 yılında 1,037 GW iken 2015 sonu itibarıyla 1,985 GW seviyesine ulaştı. Bu başta, güç üretimi için rüzgar ve güneş enerjisinin rekor düzeyde kullanımı sayesinde gerçekleşti. Rüzgar enerjisi kapasitesi küresel çapta 2006'da 74 GW'tı, 2015 yılında bu oran 432 GW oldu (420 GW onshore ve 12 GW offshore olmak üzere). Kurulu güneş enerjisi kapasitesi de aynı dönem içinde 6 GW'tan 227 GW seviyesine ulaştı. Global hidrogüç kapasitesi 2006'tan bu yana yüzde 35 oranında artarak, 893 GW'tan, 154 GW'ı pompaj depolamalı olmak üzere, 1,209 GW'a (2015) ulaştı. Hidrogüç, küresel elektrik üretiminde başı çeken yenilenebilir kaynak 2015 itibarıyla yenilenebilir elektriğin yüzde 71'i bu yöntemle üretiliyor. Buna karşılık 2015'te dünya çapındaki yenilenebilir elektrik üretiminin yüzde 15'i rüzgar, yüzde 5'i güneş enerjisi, yüzde 9'u ise biyokütle ve jeotermal gibi kaynaklardan yararlanılarak gerçekleştirildi. Yenilenebilir kaynaklardan temin edilen enerji 2015'te 5,559 TWh seviyesindeydi bu, 24,098 TWh olan dünya çapındaki enerji üretiminin yüzde 23'üne denk geliyor. Dünya Enerji Konseyi Genel Sekreteri Christoph Frei şunları kaydetti: Geleneksel olmayan kaynaklarda ciddi bir artış gözlemliyoruz. Benzer bir tırmanış, son 10 yılda yenilenebilir kaynaklar alanında kullanılan teknolojik gelişmeler için de söz konusu. Her ne kadar taşımacılıkta petrole duyulan ihtiyaç devam etse ve petrol talebin yüzde 60'ını karşılamayı sürdürse de, genel olarak bu kaynağa olan talep azalacak. Doğalgazın yükselişi ise sürecek 2060 yılına kadar çıktı büyümesinin yüzde 25 ila yüzde 70 arasında seyredeceği tahmin ediliyor. Güneş, rüzgar ve hidrogüç, kurulu enerji üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 30'unu, global elektrik üretiminin yüzde 23'ünü teşkil ediyor, ilerleyen yıllarda payları daha da artacak. Bununla birlikte enerji verimliliği, elektrik depolama ile karbon yakalama ve depolama konusunda daha fazla ilerleme kaydetmeye acilen ihtiyaç var. Petrol sektöründeki büyüme trendinin yavaşlaması ve 2060 yılına gelindiğinde kömürün eski önemimi kaybetmiş olacak olması gözlerin, genelde şirketlere ait atıl varlıklardan, çoğunlukla devlet mülkiyetindeki,petrol ve kömür gibi atıl kaynaklara çevrilmesine yol açacak. Bu durum, mevcut global ekonomik ve jeopolitik dengeleri etkileyeceğinden, kapsamı genişletilmiş karbon ve iklim tartışmaları çerçevesinde ele alınmalı. Aralık 2015 itibarıyla, toplam 64 GW kapasiteli, 65 adet nükleer reaktörün inşası sürüyordu. Bu tesislerin 40'ı, dört ülkede bulunuyor: Çin, Hindistan, Rusya ve Kore. An itibarıyla 45 küçük modüler reaktör tasarım aşamasında, dört reaktörün ise yapımı devam ediyor yılları arasında global uranyum üretimi yüzde 40 arttı. En fazla uranyum üreten ülke ise Kazakistan. Enerji sektöründe yaşanan büyük dönüşüme rağmen, bazı enerji kaynaklarıyla ilgili sorunlar söz konusu. Önemli ilerlemeler kaydedildiyse de, emisyon hedeflerini tutturmak için temiz enerji yönünde atılması gereken adımların çok gerisindeyiz. PPC, ADMIE İÇİN TEKLİF VERME SÜRESİNİ TEKRAR UZATTI Yunan enerji şirketi PPC, elektrik dağıtım operatörü ADMIE'nin yüzde 24 hissesi için bağlayıcı tekliflerin verilmesi süresini bir kez daha uzattı. Daha önce 12 Ekim olarak açıklanan nihai teklif verme tarihini 19 Ekim'e uzatan PPC, dün de bu tarihi 21 Ekim olarak revize etti. ADMIE hisseleri için açılan ihalede kısa listeye Fransa'dan RTE International, Çin'den State Grid International Development ve İtalya'dan Terna kalmıştı. ILISU BARAJI ALTINDA KALACAK DÖRT İLDEKİ 990 PARSEL İÇİN ACELE KAMULAŞTIRMA KARARI ALINDI Batman'ın tarihi Hasankeyf ilçesini de sular altında bırakacak olan Ilısu Barajı ve Hidro Elektrik Santrali için Bakanlar kurulu Diyarbakır, Batman, Siirt ve Şırnak'ta baraj suları altında kalacak olan 50 köydeki 990 parselin acele kamulaştırılması kararı aldı. DSİ tarafından kamulaştırılacak olan alanlarla ilgili Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazetede yayımlandı. Mardin'in Dargeçit ilçesi Cehennem Deresi'nde yapımı süren ve Batman'ın tarihi Hasankeyf ilçesini de sular altında bırakacak olan Ilısu Barajı ve Hidro Elektrik Santrali için Bakanlar kurulu acele kamulaştırma kararı aldı. 7

8 petroturk.com 18 Ekim 2016 BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem:

9 petroturk.com 18 Ekim 2016 EKONOMİK TAKVİM Dönem:

10