Güzelli in Tarifi; Bulgu mu, Duygu mu?

Transkript

1 Karfl m za ç kan tüm engellere karfl halk m zla omuz omuza mücadele etmeye devam edece iz. Pharmetic Eczac lar PHARMETIC Y l: 1 Say : 4 / lkbahar Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i nin ücretsiz yay n d r, sat lmaz. Güzelli in Tarifi; Bulgu mu, Duygu mu? Plastik Cerrah Dr. Serdar Eren MS Hakk nda: Prof. Dr. Mefkure Eraksoy Bir Sanat Afl : Devrim Erbil

2

3 Baflkandan Hoflgeldin lkbahar Merhabalar, Nihayet ilkbahar geldi, çatt. Do ayla birlikte hepimiz yenilenmeye haz r z. K fl n puslu havas da l rken hem bedenen hem de ruhen kendimizi daha iyi hissedece imiz günlere giriyoruz. Elbette hepimizin akl nda yo un ifl yaflant s ndan s yr l p biraz mola vermek, kendimizi birkaç günlü üne de olsa tatil yörelerine, deniz kenarlar na b rakmak var. lkbahar n gelifli evimize günefl fl klar n n par lt s n getirirken, özellikle hemcinslerim için kimi zaman stres kayna olabilen problemleri de yan nda getiriyor. fiuras kesin, sa l kl ve güzel görünmek hepimizin hakk. Özellikle de s cak yaz aylar nda forma girme, genç ve güzel görünme ihtiyac daha fazla öne ç k yor. Detoks, bizlerin en etkili silahlar ndan biri. Yaln zca s v ile beslenerek, vücudun fazla enerji harcad sindirim sürecini yavafllatan bu yöntemle, kifli toksinlerden kurtulurken hücreler yenileniyor. Bir yandan ba fl kl k sistemi güçlenirken di er yandan da fazla kilolar vücuttan at l yor. Elbette daha baflar l sonuçlar elde etmek için detoks programlar n n dengeli beslenme ve egzersizle desteklenmesi büyük önem tafl yor. Unutulmamas gereken; dengeli beslenmenin, düzenli yap lan egzersizin, hatta hatta uzman kontrolünde, tam donan ml spor tesislerinde gerçeklefltirilen özel fitness programlar n n, sadece yaz mevsimi öncesi de il, her dönemde sa l kl ve güzel görünmenin birinci koflulu oldu u Sizler yaz n s cak günlerine size en uygun yöntemlerle haz rlan rken, bizler de Pharmetic Ailesi olarak kendimizi yenilemeyi ve de erli okuyucular m za daha güzel bir dergi haz rlamay uygun gördük. Art k Pharmetic Sa l k derginiz çok daha fl k bir görsel tasar mla ve çok daha zengin bir içerikle sizlere ulaflacak. De erli Pharmetic Sa l k okuyucular, bildi iniz gibi son dönemde eczac l k mesle ini ilgilendiren konularda, çeflitli gerekçelerle al nan kararlar ve yürürlü e sokulan uygulamalar, eczac lar m z halk m za ilaç ulaflt ramaz hale getirmifltir. Tek amac Türk insan na hak etti i sa l k hizmetini ulaflt rmak olan eczac lar m z n kontrolü d fl nda gerçekleflen bu süreç, herkes için özellikle de ilaç bekleyen hastalar m z için çok s k nt l geçmifltir. Bizler Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i olarak bu sürecin atlat lmas ve bir daha yaflanmamas için çal flmaya devam ediyoruz. Ecz. Neylan Z rhl o lu Türko lu Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i Baflkan lkbahar n gelifli evimize günefl fl klar n n par lt s n getirirken, özellikle hemcinslerim için kimi zaman stres kayna olabilen sorular da yan nda getiriyor. fiuras kesin, sa l kl ve güzel görünmek hepimizin hakk. Özellikle de s cak yaz aylar nda forma girme, genç ve güzel görünme ihtiyac daha fazla öne ç k yor. PHARMETIC SA LIK 1 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE Umar m coflkuyla parlayan yaz günefli, eczac l k mesle i aç s ndan da sorunlar n geride kald güzel günlerin habercisi olur. Sevgi ve Sayg lar mla

4 PHARMETIC SA LIK 2 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE çindekiler Estetik ve Sa l k Güzelli in Tarifi; Bulgu mu, Duygu mu? Dr. Serdar Eren Hepimiz için Sa l k MS Hakk nda Bilinmesi Gerekenler Prof. Dr. Mefkure Eraksoy Röp: Ecz. Ayfer Lalo lu Cilt Sa l Selülite Veda Yaza Merhaba Bilge Önder Ba fl kl k Sistemi Demir ve Demir Eksikli i Dr. Ali Fuat Aytekin Göz Sa l Kontakt Lensler Neden Tercih Ediliyorlar? Op. Dr. Hilmi Or Psikoloji Panik Bozuklu u ve Fobiler Fatma Torun Reid Tamamlay c T p Detoksifikasyon Nedir? Prof. Dr. Hüseyin Nazl kul Sa l kl Yaflam Yafllanmaktan Korkmay n Prof. Dr. Senay Molval lar Vitaminler ve Biz Omega 3 ve Sa l m z Ecz. Umut Eren Çocuk Sa l Çocuk, Günefl ve D Vitamini Dr. Neslihan Korkmaz Cilt Sa l Do adan Gelen Organik Makyaj n Önemi Uzm. Dr. Belma Bayraktar Uzman Önerileri Epilepsi ile Yaflamak Uzm. Dr. Özlem Güngör Tunçer

5 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE PHARMETIC SA LIK Gezi Bursa da Zaman Ecz. Esra Zengin Kültür Sanat Gerçek Bir Sanat Afl Devrim Erbil Eczac n z Diyor ki... Anne Bebek S k Sorulan Sorular Ecz. Ayflen Ünlütürk Uzman Gözüyle nfertilite Problemi Dr. A. Enver Kurt Ekonomi Borsa Anadolu ya Tafl n yor Erhan Topaç Röp: Ecz. Aylin Özkan Güncel Sa l k Bahar Aylar ve Alerji Doç. Dr. Ça lar Çuhadaro lu Spor ve Sa l k Bedenin Fark ndal PhD. lhan Odabafl Sa l kl Saçlar Saç Dökülmesi Art k Problem De il Dr. Ömer Tezcaner Sa l m z ve Tehditler Sonuçlar Çok Ciddi; Sigaray B rak n z! Dr. Tijen Acarkan Sa l k ve Teknoloji Yeniliklerden Haberdar Olun Yönetim Kurulu Ecz. Neylan Z rhl o lu Ecz. Arma an Ener Ecz. Mücahit Birik Ecz. Fulya Urganc o lu Ecz. Canay Özgiray Ecz. Gaye Garip Ecz. Mehmet Ongan : Baflkan : Baflkan Yrd. : Baflkan Yrd. : Genel Sekreter : Sayman : Üye : Üye Pharmetic Sa l k Dergisi, Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i taraf ndan tüketiciyi bilgilendirmek amaçl sadece Pharmetic Eczaneleri nden ücretsiz da t lmaktad r. Sahibi: Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i ad na Ecz. Neylan Z rhl o lu Türko lu Sorumlu Müdür/Editör: Ecz. Mehmet Ongan Genel Yay n Yönetmeni: Ecz. Arma an Ener Reklam Koordinatörü: Ecz. Fulya Urganc o lu Yay n Dan flman : Devrim Yaman Hukuk Dan flman : Gönül Apayd n Yay n Kurulu: Ecz. Neylan Z rhl o lu Türko lu, Ecz. Arma an Ener, Ecz. Asal Uçkunkaya, Ecz. Aylin Özkan, Ecz. Ayflen Ünlütürk, Ecz. Fulya Urganc o lu, Ecz. Mehmet Ongan, Ecz. Umut Eren Yönetim Adresi: Pharmetic Giriflimci Eczac lar Derne i Sö ütlüçeflme Cad. Küçük Çarfl Pasaj No:9 K:3 Kad köy/ STANBUL T: 0(216) p.saglik@maestro-tr.com Yay nlayan: Maestro Reklamc l k Ltd. fiti. Akyol Sokak No: 24 Cihangir, Beyo lu stanbul T: 0(212) info@maestro-tr.com Bask /Cilt: Portakal Bas m Ltd. fiti. Levent/ stanbul T: 0(212) Tiraj: Yay n Türü: Yayg n, Süreli Yay n Bask Tarihi: Mart 2010 Say : 4 / lkbahar Pharmetic Sa l k Dergisi nde yay nlanan yaz lar izin almadan yay nlanamaz, kopyalanamaz. Yay nlanan reklamlar n sorumlulu u reklamverene aittir.

6 Estetik ve Sa l k Güzelli in Tarifi; Bulgu mu, Duygu mu? PHARMETIC SA LIK 4 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE Dr. Serdar Eren Plastik Cerrah Güzellik gerçekten ziyade bir hayaldir. Güzellik sadece göz için mevcut de ildir, kafa için de mevcuttur. Kiflili in güzelli i yüzün güzelli i ile aflikârd r. Güzelli i tarif etmenin birçok yolu vard r ve birçok kez cazibeye benzetilir. Cazibenin güzellik ile aras ndaki fark daimi olmas d r. Güzellik ise geçicidir. ngilizler flunu derler: Charm last! Beauty blast! Paul Valéry sa l kl olmay organlar n sessizli i olarak tan mlar. Dünya Sa l k Örgütü ise, hastal klardan uzak kalma yerine, tam bir mental ve sosyal memnuniyette bulunulan bir durum olarak ifade eder. Buna karfl l k güzelli in s ralamas k yaslamalara göre sa l k ve mutlulu un ard ndan gelmektedir. Estetik cerrahi alan nda çal flan bir doktor denilince, güzelli i yaratan ya da güzelli in uzun süre kal c l n sa layan bir kifli akla geliyor. Bunu ö renebilmek ve uygulayabilmek için de kitaplarda yaz lan birçok cerrahi teknik mevcuttur. Bence -maalesef- güzelli in, daha do rusu insan güzelli inin sanatkâr bak fl aç s nda uzman olunurken, güzellik genellikle ö retilmez ve ihmal edilir. Estetik cerrahi alan nda çal flan doktorlar genellikle güzelli i tarif etmekte zorluk çekmektedir ve bu konuda zorluk çeken yaln z onlar de ildir. De iflik insanlara soruldu unda al nan cevaplar çok farkl d r ve tatmin edici olmamaktad r. Bundan dolay bu konuya psikolojik yönden de bakmay kaç n lmaz olarak görüyorum. Bir insan n bir fleyi güzel hissetti inde kafas ndan geçenleri anlamaya çal flmak gerekir. Bu his bir insan n estetik cerrah olarak çal fl p çal flmamas na ba l de ildir. Güzellik nedir? Kitaplar, lügatlar, filozoflar ne diyorlar? Eskiden beri bizlere güzelli in oran, denge ve simetri ile alakal oldu u ö retilmeye çal fl ld. Bundan dolay da önce eski M s rl lar n, Yunanl lar n ve Romal lar n koyduklar bir tak m k staslara de inerek, güzelli i objektif olarak izah etmeye çal flaca m. Güzellik bize keyif veren, bizim hayran kald m z formlar n ve proporsiyonlar n bir kombinasyonudur. Ancak güzellik kavram, her kültürde de iflmektedir. Güzellik kal p ve hacim aras nda bir dengedir. Güzellik, sonunda gözlerimize keyif veren, içimizde estetik bir his ve hayranl k oluflturan bir duygudur. Baz lar güzelli in bir gözsel fenomen oldu unu bile iddia etmektedir. Anlafl lmas gereken en önemli fley güzelli in yaln z var olmad d r. Onun sadece ona bakan kiflinin gözünde var oldu unu anlamak da önemlidir. Bir fley bir insan n hofluna giderse, bu o insan için güzeldir. Ayn fley baflka bir insan n hofluna gitmezse, o insan için de güzel de ildir. Birinin güzel buldu u baflkas n n hofluna gidecek diye bir fley yoktur. nsan, hofluna gideni güzel bulur. skoçyal filozof David Hume bunu iki yüz sene önce; Güzellik mutlaka özel ve flahsi bir tecrübedir. Güzellik seyredenin gözünde ve kafas ndad r diyerek belirtmifltir. Ayr ca, Güzellik bir nesnenin meselesi de ildir ama sadece güzelli i tespit edenin zihninde mevcuttur demifltir. Güzellik bireysel bir histir. Bana kal rsa güzellik insan sevindiren bir fleydir, ama bir insan sevindiren baflka bir insan da sevindirecek diye bir kural yoktur. Baz filozoflar flunu istinat etmifllerdir: Güzellik iyidir ve iyi olan güzeldir. Bizim önceki hislerimiz bugünkü hükümlerimizi etkilemektedir. Annebabam z, eflimiz, k zkardefllerimiz ve

7

8 PHARMETIC SA LIK 6 Estetik ve Sa l k arkadafllar m z bizlere an lar m z hat rlatmaktad rlar. Özellikle güzellik ayr nt dolay s yla de il de, parçalar n toplam ndan daha büyük olan bütünlü ü dolay s yla göze çarpmaktad r. Ayn flekilde bugünkü hislerimiz yar nki duygular m z etkileyecektir. Hayat m z n mutlu ve mutsuz dönemleri tercihlerimizi yaratan izler b rakmaktad r. Gençlik dönemimizde sevdi imiz, bize s cakl k ve emniyet hissi getiren yüzler, düflüncelerimizde yaflamaya devam etmektedirler. Güzellik kavram sadece yüz, ses, vücut veya zarif görünüm için geçerli de ildir. nsanlar karakterleriyle, flahsiyetleriyle, sevinç hissini duyabilme, sa layabilme ve sevebilme kabiliyetleriyle de güzeldir. Bir insan n yüzü hoflumuza giderse, bu insan n ifade etti i havas hoflumuza gidiyordur. Bir insan birçok yönden cazibeli olabilir. Güzellik ve çekicilik birçok kez kar flt r l yor. Cleopatra, George Sand, Louise de la Theodora güzellikleri ile meflhurdular. Gerçekten bunlar çok güzeldiler, ayr ca büyük bir cazibeye de sahiptiler. Güzellik gerçekten ziyade bir hayaldir. Güzellik sadece göz için mevcut de ildir, kafa için de mevcuttur. Kiflili in güzelli i yüzün güzelli i ile aflikârd r. Güzelli i tarif etmenin birçok yolu vard r ve birçok kez cazibeye benzetilir. Cazibenin güzellik ile aras ndaki fark daimi olmas d r. Güzellik ise geçicidir. ngilizler flunu derler: Charm last! Beauty blast! Eninde sonunda, bir insan n güzel olup olmad na karar veren sadece insan n gözü de ildir. Hatta ak l bu konuda daha büyük bir rol oynar ve kalbin de iç güzelli i üzerine karar verir, düflüncesine var yoruz. Amerikan sosyolog Frumkin e göre bir kad n cinsel görünümüne göre de erlendirilir. Güzel veya güzel olmayarak de erlendirilmesi sadece orant lar n n simetrisine ba l de il, ayr ca bu s fat n n potansiyel cinsel imkânlar telkin edip etmemesine ba l d r ve nefsi duygular böylelikle estetik hislere transfer edilir. Bu klasik aç klamalardan sonra netice olarak de iflik kültürler ve kifliler aras nda güzellik hissinin farkl oldu unu, bunun sadece kal p ve simetri durumuna ba l olmad n söyleyebiliriz. Bir insan n kiflili i, çekicili i ve iç güzelli i, kiflinin hofl bir imaj b rakmas nda etkilidir. Buna sadece göz karar vermez, kafa ve kalp de karar verir. Ruh içimizde olan ve karar verme yetene imizi yönlendiren tecrübelerden etkilenmektedir, ayn bugünkü tecrübelerimizin gelece imizi etkiledi i gibi. Buddha n n bir cümlesi flöyledir: Bugün dünün o ludur ve yar n n babas d r. Güzellik bir buz da gibidir, sadece küçük bir parças görülebilmektedir T p ve Fizyoloji Nobel Ödülü nü kazanan Konrad Lorenz in özellikle davran fl biyolojisinin anlafl lmas nda büyük rolü olmufltur. Bu bugün insan güzelli ini anlamam za yard mc olmaktad r. Hayvani ve nsani Davran fllar n Kalem Tecrübesi adl eserinde, çizimler arac l yla insanlar n ve hayvanlar n yavrular yla ilgilendiklerini izah eder. Bu koruma içgüdüsü ile ba l olma hissi, insanlarda ve hayvanlarda ayn d r. Lorenz in söyledi ine göre bu do ufltan gelen bir davran flt r. Bebeklerde, baya büyük bir kafa; orans z, al n alt nda büyük gözler; ileri gelen, dolgun yanaklar; s k, elâstiki, k sa, fliflman bacaklar ve beceriksiz hareketler önemli karakteristikleridir. Bunlar tatl, sevimli ve güzel olarak tarif edilmektedir. Bugünlerde oyuncak bebeklere de benzeri uygulanmaktad r. Bir insan bir yüzde çekicilik hissediyorsa, bunun nedeni yüzde çocuksu simalar n olmas d r. çgüdüsel olarak herkes bir çocuksu yüzün çekicili ini hisseder. Bir çocuksu yüze bak fl, otomatikman koruma hissine ba l olan duygular oluflturur. Bu insanlarda ve hayvanlarda ayn d r. Konrad Lorenz, hayvanlarda evlatlar n koruma iste inin evlatlar taraf ndan gönderilen bir fizyolojik özellikten, bir sesten, bir kokudan dolay provoke edildi ini belirtiyor. Asl nda bu durum insanlarda da ayn d r. Koruma içgüdüsünü, sempatiyi ve flefkati oluflturan sinyaller vard r. Bunlar nelerdir? Küçük çocukta bu sinyaller kafas ndad r. Yuvarlakl ve dolgunlu u, ç k nt l aln, dolgun yanaklar, küçük, yukar kalk k burnu. Bütün bunlar infantil karakteristiklerdir ve koruma hissini provoke ederler. Bir çocu un yüzü, saf bir p r lt n n, sevecenli in, dürüstlü ün ve incelmenin ça r fl m n yapmaktad r. Öbür taraftan yetiflkini ele alacak olursak bu reaksiyonlar izleyemeyiz. Yetiflkin insan yaflland kça yüzü de iflmifltir, kafas daha düzdür, aln daha az ç k nt l d r, burnu daha uzundur, yanaklar düflüktür. Sevimli, çocuksu simalar n kaybetmifltir. Koruma içgüdüsü oluflturmamaktad r. Ayn s yetiflkin hayvanlar için de geçerlidir. Çocuklar ile karfl laflt r ld nda yetiflkinlerde yuvarlakl n yerine köflelerin ve k r fl kl klar n geldi i göze çarpmaktad r. Desinatörler ve sanatç lar bu teoriyi yeteri kadar tan rlar. Bazen de sanatlar nda dile getirirler. Bu arada iki cinsi karfl laflt racak olursak, kad nlar n yuvarlakl klar n kaybetmediklerini, erkeklerin ise kaybettiklerini görüyoruz. Bundan dolay iyi bir plastik cerrah, yapt intervensiyonlarda, bir bebe in sergiledi i ilgi, flefkat ve koruma hissini oluflturan belirginlikleri en uygun flekle getirmeye gayret göstermelidir. Yani yumuflakl k, yuvarlakl k ve incelik...

9

10 Hepimiz için Sa l k MS Hakk nda Bilinmesi Gerekenler PHARMETIC SA LIK 8 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE Prof. Dr. Mefkure Eraksoy stanbul Üniversitesi stanbul T p Fakültesi Nöroloji Anabilim Dal Baflkan Röportaj: Ecz. Ayfer Lalo lu Multipl Skleroz da gerek hastal n etkiledi i merkez sinir sistemi bölgelerine uygun olarak hastal n do as ndan, gerekse reaktif (hastal a tepki olarak) ve kullan lan ilaçlara ba l olarak psikolojik ve psikiyatrik problemlerle karfl lafl labilir MS (Multipl Skleroz) nedir? MS, multipl (çoklu) ve skleroz (sertleflme) kelimelerinin k saltmas d r. Merkez sinir sistemi ad n verdi imiz beyin ve omurili in alerjik iltihab bir olay sonucu sinir telciklerinin (akson) etraf ndaki k l f n (miyelin) hastalanmas söz konusudur. Sinir telciklerinin etraf n saran ya dan zengin bir yap olan miyelin, bir elektrik telinin üzerindeki plastik kablo gibi yal tkan özellik sa layarak, sinir telci i üzerindeki elektrik ak m n n çok h zl iletilmesini, bu flekilde sinir sistemi ifllevlerimizin h zl ve kusursuz olmas n sa lar. Bu k l f n hastalanmas görme, yürüme, denge, duygu gibi ifllevlerin bozulmas na yol açar. 2- Multipl denmesinin sebebi nedir? Multipl Skleroz un plak ad n verdi imiz hastal k bölgeleri, beyin yar kürelerinin ak maddesi, optik sinirler, beyin sap, beyincik, omurilik gibi birçok bölgeyi kapsar ve multifokal, yani çok odakl d r. Miyelinin farkl bölgelerde etkilenmesinden dolay multipl; bu alerjik iltihapl bölgelerin hastal k s ras nda sertleflmesinden (nedbeleflmesi) dolay da skleroz ad verilmifltir. 3- Multipl Skleroz nas l seyreder? MS kiflinin yatk nl na, bu süreci d flardan tetikleyen etkenin ve kiflinin onar m mekanizmalar n n gücüne göre iyi huylu (benign), hafif-orta (moderate) ya da a r (malign) seyredebilir. Hastalar n %85 i hastal n ilk 5 y l nda relapsing-remitting ad verilen yineleyici bir seyir gösterirken, bu grubun %20 si 10 y l sonra sekonder progresif ad verilen ikincil ilerleyici flekle döner. Olgular n %5-10 u relapsing-progresif ad verilen birincil ilerleyici bir seyir gösterir, bu grup 10 y l içerisinde ciddi özür gelifltirebilir. 4- Multipl Skleroz un belirtileri nelerdir? MS bulan k görme, çift görme, dengesizlik, güç kayb, vücudun de iflik bölgelerinde uyuflma, el ve bacaklarda uyuflma, bafl dönmesi, idrar kaç rma, yutkunma zorlu u, hareketlerin yavafllamas ve felçlere, biliflsel ifllevlerde de iflikliklere sebep olabilir. 5- Multipl Skleroz un sebebi nedir? Multipl Skleroz un kesin nedeni bilinmez. Mevcut ipuçlar, multipl sklerozun genetik yatk nl olan kiflilerde virüs gibi mikroplar n yapt infeksiyonlar n ba fl kl k sistemini tetiklemesiyle, beslenme ve yaflam biçimlerinin özellikleri gibi çevresel nedenlerin ba fl kl k sistemini uyarmas sonucu ortaya ç kt n düflündürür. Örne in, diyette fazla aspartam kullan lmas, stres, uykusuzluk, doymufl ya asitlerinden zengin bir diyetle beslenme ve viral infeksiyonlar olay tetikleyebilir. Multipl Skleroz da sinir dokusunda alerjik bir iltihap bulunur, multipl skleroz bulafl c de ildir. Multipl Skleroz kal tsal bir hastal k de ildir, ancak Multipl Skleroz da modeli henüz tam çözülememifl bir genetik yatk nl k bulundu una iliflkin güçlü kan tlar vard r.

11

12 PHARMETIC SA LIK 10 Hepimiz için Sa l k Genetik yatk nl k Türklerde %5, ngilizlerde %15, skandinavlarda %20 oran ndad r. 6- MS en çok hangi yafllarda görülür? Multipl Skleroz yafl aras han mlarda s k görülür. Genel olarak 2 kad na karfl n 1 erkekte görülür; 50 yafl üstünde ve 15 yafl alt çocuklarda %5 oran nda görülür. 10 yafl n alt nda ise %1 oran nda görüldü ü bildirilir. 7- MS tan s na nas l var l r? Multipl Skleroz klinik olarak var lan bir tan d r. Nörolojik öykü ve muayene tan y koydurabilir ya da bazen yard mc muayene (MR, belsuyu incelemesi, VEP, SEP, BAEP gibi) yöntemlerine gereksinim olabilir. Tan için bugün uluslararas McDonald tan ölçütleri kullan lmaktad r. 8- Multipl Skleroz un seyir tipleri nelerdir? Multipl Skleroz relapsing-remitting ad verilen yineleyici bir seyir, sekonder progresif ad verilen ikincil ilerleyici seyir, relapsing-progresif ad verilen atakl ilerleyici seyir ve primer progresif ad verilen birincil ilerleyici bir seyir gösterebilir Multipl Skleroz nas l tedavi edilir? Multipl Skleroz tedavi ile tamamen düzelen bir hastal k de ildir. Multipl Skleroz un tedavisinde atak dönemlerinde kortikosteroidler (prednol, dekort vb) ve ACTH, intravenöz immunoglobulinler (IVIg) kullan labilir. Ataklar n artmas, nörolojik bulgular n kaybolmay p birikmesiyle özürlülük geliflme riskinin belirmesi uzun süreli koruyucu bir tedavi (interferon beta grubu ya da glatiramer asetat grubu ilaçlar ya da natalizumab, endekson, mitoksantrone) kullan lmas n n gereklili ini ortaya koyar. Ayr ca, sinir dokusundaki onar m etkileyen ve y k m ürünlerinin zarar ndan korudu u bildirilen B12 vitamini, Coenzyme Q10, Omega 3 vb diyet destekleyiciler kullan labilir. 10- Yeni bir ilaç umudu var m? Gen tedavisi ve kök hücre nakli konusundaki geliflmeler ne durumda? 500 ün üzerinde -de iflik fazlarda- yeni ilaç gelifltirme çal flmas yürütülmektedir. Cladribine, fingolimod bunlar içerisinde yak n gelecekte piyasaya ç kmas söz konusu, onay bekleyen ilaçlard r. Gen tedavisi, homolog kemik ili i ve embriyonik kök hücre transplantasyonu fleklindeki kök hücre tedavileri ise henüz araflt rma dönemindedir ve hiçbir ülkede resmen kabul edilip, günlük uygulamaya al nmam flt r. 11- Is MS i nas l etkiler? Multipl Skleroz da egzersiz, s cak dufl, banyo, kapl ca, sauna, solarium, günefl banyosu, ateflli hastal k s ras nda s art fl mevcut nörolojik bulgularda artmaya ya da halsizlik, yorgunluk gibi kötüleflmeye yol açabilece inden bunlardan sak nmak gerekir. 12- Grip afl s MS li hastay nas l etkiler? Multipl Skleroz da canl afl lar atak tetikleyebilir. Afl lar konusundaki kararlar hastan n klinik tablosu ve özelliklerine göre hekimiyle bireysel olarak de erlendirilerek verilebilecek bir karard r. 13- Multipl Skleroz da duygu durumu bozukluklar, psikolojik ve psikiyatrik sorunlar olabilir mi? Multipl Skleroz da gerek hastal n etkiledi i merkez sinir sistemi bölgelerine uygun olarak hastal n do as ndan, gerekse reaktif (hastal a tepki olarak) ve kullan lan ilaçlara ba l olarak psikolojik ve psikiyatrik problemlerle karfl lafl labilir... Uygun medikal tedavi ve psikolojik dan flma yaklafl mlar yla bu sorunlar aflmak mümkün olabilir. 14- Multipl Skleroz lu hastalar nelere dikkat etmeliler? Multipl Skleroz da uyku, beslenme, stres kontrolü, egzersiz, bedenin ve ruhun sesini dinleyerek yaflam biçimini düzenleme büyük önem tafl r. laç kullanmas gerekenler düzenli olarak ilaçlar n almal d r. Taze ve do al sebze, meyve ile beslenme, doymam fl ya asitleri içeren ya kullan m, tavuk, bal k, dana, s r gibi et kullan m uygundur. Katk ve boya maddesi içeren yiyeceklerin ve içeceklerin kullan m n n s n rland r lmas uygundur. Egzersiz yapmak, a rl k çal flmak, kaslar n güçlenmesi için yoga, meditasyon, dans ve su egzersizleri yararl faaliyetlerdir. 15- Multipl Skleroz lu hastalar n yak nlar na ne gibi görevler düflüyor? Multipl Skleroz lu hastalar n yak nlar n n en büyük görevi anlay fll ve sab rl olmak, empati gelifltirmektir. Hastal n nedenleri ve seyri konusunda bilgi sahibi olmal d rlar. Bu hem yaflanabilecek sorunlar h zla çözmeye yard mc olacakt r, hem de mevcut duygu durumunu, davran fllar anlayabilmeyi ve ona göre davranmay kolaylaflt racakt r. Anlay fll ve destekleyici olunmal, engelleyici ve k s tlay c bir tav r tak n lmamal d r. 16- Multipl Skleroz konusunda yürütülen araflt rmalar nelerdir? Öncelikle hastal a neden oldu una iliflkin güçlü ipuçlar olan genetik yatk nl k ve onu uyaran çevresel faktörlerin (virüsler_ebv, D vitamini, günefl fl nlar vb) neler oldu u araflt r lmaktad r. kinci grupta hayvan modellerinde hastal oluflturup, yeni tedavi flekillerini denemek yer almaktad r. Öte yandan sinir teli üzerindeki ak m düzelterek yürümeyi kolaylaflt rmaya yönelik tedaviler denenmektedir. Ayr ca ABD de Multipl Skleroz da beyin ve omurilikte venöz ak m n n yavafllamas saptanarak, bunun hastal k geliflimindeki rolü ve tedavisine yönelik yeni araflt rmalar bafllat lm flt r. 17-Multipl Skleroz ile ilgili dernekler var m? Multipl Skleroz uzun süreli bir hastal k oldu u ve tedavi ile tamamen düzeltilemedi i için kiflilerin ihtiyaç duydu u fiziksel ve psikolojik deste i verecek derneklere gereksinim vard r. stanbul da Mecidiyeköy de Türkiye Multipl Skleroz Derne i vard r y l ndan beri uluslararas Multipl Skleroz Dernekleri Federasyonu nun üyesidir. Ankara MS Derne i bu derne in bir flubesidir. Ayr ca, ba ms z olarak zmir, Bursa, Elaz gibi birçok ilde MS dernekleri kurulmufltur.

13

14 Cilt Sa l Selülite Veda Yaza Merhaba PHARMET C SA LIK 12 PHARMET C G R fi MC ECZACILAR DERNE Bilge Önder Kozmetolog Günümüze kadar selülit ürünlerinin üzerinde özellikle durulan konu, hep kan dolafl m n n h zland r lmas, bu sayede selülitten kurtulmakt. Ama sadece kan dolafl m na etki eden, hatta yetersiz tafl y c sistemlerle etki edemeyen ürünlerle selülitle bafl edemeyece imiz anlafl lm flt r. Y l n ilk cemresi düfltü. S cak havalar n, yeflerecek dallar n, ayd nl k günlerin müjdecisi! Hepimiz üzerimizdeki a r giysilerden kurtulmay, güneflin s cakl yla s nmay dört gözle bekliyoruz. Hele yaz gelip havuz, deniz mevsimi bafllay nca iflten artan kalan zamanlar m z en güzel ve sa l kl flekilde güneflle kucaklaflarak geçirmek için can ataca z. Fakat o da ne? Ayna karfl s ndaki vücudumuzda korkulu bir rüya görmekteyizdir ki bunun ad selülittir. Selülit, yani t p dilindeki ad yla hidrolipodistrofi, dolafl m ve hormonal bozukluklar sonucu ba dokusunda lokal olarak s v toplanmas d r. Selülit oluflumu dolafl m bozuklu u ile bafllar. Bunun sonucu olarak damar duvarlar ndan s zan serum, doku aral klar nda toplanarak doku ödemini oluflturur. Ödem bir taraftan kan ile ya hücreleri aras ndaki iletiflimin aksamas na ve ya hücrelerinin metabolizmas n n bozulmas na yol açarken, di er taraftan ba dokusunun yap s n n bozularak, sertleflmesine neden olur. Bu yüzden elastikiyetini kaybetmifl fibröz bantlarla çevrili, afl r büyümüfl ya dokusu hücrelerinden meydana gelen nodüller oluflur. Bu nodüller deri yüzyinde portakal kabu u görüntüsünün oluflmas na neden olur. Selülit, kimimizde dokuyu elimiz aras nda s k flt rd m zda gözükürken, kimimizde ayakta dururken, otururken hiçbir fley olmaks z n belirgin hale gelmifl olabilir. Selülitin oluflma sebepleri aras nda, hormonal faktörler, kal tsal faktörler, dolafl m bozuklu u, dengesiz beslenme, afl r hareketsizlik, stres, sigara ve alkol tüketimini sayabiliriz. Selülitten korunma yöntemleri aras nda; tüm vücudu özellikle selülit oluflabilecek bölgeleri bir f rça yard m ile nazikçe f rçalayarak kan dolafl m n h zland rmak; tuzlu, unlu, flekerli besinlerden mümkün oldu unca uzak durmak; günlük düzenli egzersizden vazgeçmemek; bol su içerek, toksinlerin vücuttan at lmas n sa lamak gibi önlemleri sayabiliriz. Genellikle bahar aylar nda savaflmaya bafllad m z, sonbaharda bu savafltan yorulup bir dahaki sezona dek unuttu umuz selülit, yaz mevsiminin en büyük düflman d r. Oysaki dört mevsim düzenli ürün kullanarak, selülitle hiç yüz yüze gelmememiz mümkün. Ama y llard r kullan lan selülit ürünleri han mlar en az selülit sorunlar kadar can ndan bezdirmifltir. Çünkü bin bir ümitle al nan, hevesle kullan lan selülit ürünleri istenilen neticeyi kullan c ya verememifltir. Kullan lan selülit ürünü, sürüldü ü bölgede yüksek emilim özelli i göstermelidir ki, kullan lan ürünün içerikleri selülitli dokuya kadar ulaflabilsin. Tedavi edici özelliklere sahip etken maddelerle de kullan c n n ürünü düzenli uygulamas d fl nda baflka hiçbir fleye ihtiyaç duyulmas n. Üstelik iyi bir anti-selülit kremi kullan ld bölgelerde cildi yeteri kadar nemlendirmeli, cildi nemlendirmek için

15

16 PHARMET C SA LIK 14 Cilt Sa l ayr ca bir nemlendirici krem sürülmesine de gerek kalmamal d r. Bugün bu mümkün mü? Sevinerek söylüyoruz ki Evet! Gün geçtikçe de iflen ve geliflen dermokozmetik teknolojisinin, dermokozmetik sektörüne faydalar inkâr edilemez. Geçen yüzy l n kozmetik alan ndaki muhteflem icad, tafl y c sistem Lipozom, günümüzde daha da gelifltirilmifl olarak, patentli Pro-Lipozomal tafl y c formülasyonla, art k selülitli dokulara etken içerikleri rahatl kla ulaflt rabilecek hale gelmifltir. Günümüze kadar selülit ürünlerinin üzerinde özellikle durulan konu hep kan dolafl m n n h zland r lmas, bu sayede selülitten kurtulmakt. Ama sadece kan dolafl m na etki eden, hatta yetersiz tafl y c sistemlerle etki edemeyen ürünlerle selülitle bafl edemeyece imiz anlafl lm flt r. Kan dolafl m n h zland ran klasik bitkisel özler, aromatik ya lar ve kafeinin yan s ra, selülitin olufltu u ya dokusuna da tedavi edici özellikler gösterecek içeriklere ihtiyaç duyuldu u ortadad r. Selülite karfl tedavi mutlaka iki farkl etkide olmal d r. Lipolitik (ya dokusuna) ve Venotonik (dolafl ma) etki etmelidir. Bugün bu etken maddelerin, uzun süren çal flmalar ve klinik deneylerle etkinli i kan tlanm fl Tripeptide-1/Liporeductyl ve Karnitin oldu unu bilmekteyiz. Tripeptide-1/Liporeductyl, Pro -Lipozomal formulasyonla ya hücrelerine dek ulaflabilir ve ya hücrelerinin genifllemesini engeller. Tripeptid (glisin, histidin, lizin) ile dokunun s k laflmas na yard mc olur. Karnitin, ya asitlerinin enerjiye dönüfltürülmek üzere mitokondriye tafl nmas na yard m eder. Önemli bir aminoasit türevi olan Karnitin, özellikle ya kayb na destek olur, metabolizmay h zland r r. Bugün selülitin korkulu bir rüya olmaktan ç kmamas için hiçbir neden kalmam flt r. E er selülit ürününüz patentli Pro-Lipozomal tafl y c sisteme sahip ise, içeriklerin sorun olan noktaya tafl nmamas mümkün de ildir. Hele bir de etken maddeleri aras nda klasik bitkisel özler, aromatik ya lar ve kafeinin kan dolafl m n art r c etkisine ilave olarak, selülitlerinizle savaflacak Tripeptide-1/Liporeductyl ve Karnitin varsa hiç korkmay n z. San r m 2010 y l nda selülitlerimize veda etmenin zaman geldi. Bu müjdeyi tüm han mlarla paylafl rken, selülitlerimizle vedalaflt ktan sonra tekrar karfl laflmak istemiyorsak ayn nemlendirici kullan m gibi sabah ve akflam dört mevsim düzenli kullanmam z gerekti ini söylemekte fayda var. Her olumlu sonuç az da olsa emek ister. Yeter ki eme imizin, elde edece imiz sonuca de ece ini bilelim. Vücudunuzla dost, ruhunuzla bar fl k, selülitsiz, güneflli ve ayd nl k günlere...

17

18 Ba fl kl k Sistemi Demir ve Demir Eksikli i PHARMETIC SA LIK 16 PHARMETIC G R fi MC ECZACILAR DERNE Dr. Ali Fuat Aytekin Jinekoloji ve Anti-Aging Uzman Demirin ba rsaklardan emilimini kolaylaflt rd bilimsel olarak ispatlanm fl vitamin ve mineraller içeren (E vitamini, C vitamini, çinko, folik asit, bak r) bu alternatifler kifliyi hemen hemen hiçbir yan etkiye maruz b rakmamaktad r. Demirin vücudumuz için önemi nedir? Demir eksikli i daha çok kimlerde görülür? Demir, dokulara oksijen tafl nmas, elektron transferi, DNA, RNA ve protein sentezi gibi pek çok yaflamsal önemi olan enzimin yap ve fonksiyonunda görev yapan bir elementtir. Eriflkin bir insanda toplam 4-5 gram demir bulunur. Vücuttaki demir miktar n n olmas gereken düzeyin alt na inmesi demir eksikli i olarak tan mlan r. Demir eksikli i, ülkemizde ve tüm dünyada en s k rastlanan beslenme sorunu olup, süt çocuklar, adolesanlar, gebe kad nlar ve vejetaryen diyetle beslenenler için en önemli sa l k problemidir. Genellikle kad nlarda demir depolar daha azd r. Her üç kad ndan ve her iki gebeden birinde demir eksikli ine ba l kans zl k görülür. Demir eksikli i; ba fl kl k sistemi, sinir iletimi ve vücudun s dengesini sa lama ifllevleri baflta olmak üzere yaflamsal fonksiyonlar olumsuz yönde etkiler. Demir eksikli ine ba l kans zl k ne flekilde ortaya ç kar? Demir eksikli i anemisinin nedenlerini üç ana bölümde toplayabiliriz. Bunlar diyetle yetersiz demir al m, h zl büyüme ve kan kayb d r. Besinlerle al nan demirin emilimi %1-22 oran nda de iflir. Hayvansal g dalardaki demirin emilim oran daha fazlad r. Bal k ve k rm z et muhtemelen içerdi i lizin, sistin, histidin gibi aminoasitler nedeniyle, bitkisel kaynakl g dalarla al nan demirin emilim oran n artt r r. Bitkisel g dalarda bulunan demir, biyoyararlan m en düflük demiri oluflturdu undan emilimi son derece s n rl d r. Bu oran ortalama %10 dur. S n rl emilim nedeniyle özellikle adolesan ça da, büyümenin h zland ve genç k zlarda adet kanamalar n n yo un oldu u dönemlerde, kay p nedeniyle günde mg kadar demire ihtiyaç oluflur. Gereken demir düzeylerine ulafl labilmesi için g dalarla al nan demirin yeterli oranda emilmesi gerekmektedir. Demirin vücut taraf ndan emilimindeki azalmada baz kimyasal maddeler de rol oynar. Bunlara örnek olarak kepekli g dalarda bulunan fitat (fitik asit), siyah çayda tanen ve kullan m yayg n olan antiasitleri verebiliriz. Antiasitler mide asidini düflürdü ü için demir emilimini de önemli ölçüde azalt r. H zl büyüme döneminde demir eksikli i insidans artar. Vücut a rl ndaki bir kilograml k art fl, vücut demirinde mg l k bir art fl gerektirir. Bu da daha fazla demir gereksinimine neden olur. Demir eksikli ine ba l kans zl k flikayetleri ve belirtileri nelerdir? Demir eksikli inde tüm sistemler etkilenir. Buna ba l olarak pek çok flikayet ortaya ç kar. Demir eksikli i anemisinin bulgular, aneminin geliflme h z yla do ru

19

20 PHARMETIC SA LIK 18 Ba fl kl k Sistemi orant l d r. Yavafl geliflen tablolarda devreye giren adaptasyon (vücudun uyum sa lamas ) mekanizmalar sayesinde hastalar çok düflük hemoglobin düzeyleri ile (7.0 gr/dl) bile çok az belirti vererek hastal klar n tolere edebilirler. Hemoglobin düflüflü kan n oksijen tafl ma kapasitesinin azalmas na neden olsa da bu düzey 7-8 gram n alt na inmedikçe önemli fizyolojik de ifliklikler ortaya ç kmaz. Bu de erin alt nda ise deri ve mukozalarda solukluk ön plana ç kar. Hastal n erken döneminde; halsizlik, huzursuzluk, ifltahs zl k (anoreksia), hastal n a rlaflt durumlarda; kalp problemleri, kalbin fazla h zl çarpmas, kalp büyümesi, soluk almada zorluk, afl r uyuma, çok su içme, dikkat eksikli i, yorgunluk hissi, bafl a r s, bafl dönmesi, kulaklarda ç nlama, davran fl bozukluklar (panik ataklar veya paranoyak davran fllar), ö renmede güçlük, çocuklarda oturma, yürüme ve emeklemede gecikme, t rnak k r lmalar, t rnaklarda kafl k fleklinde görünümler ve saç dökülmesi gibi semptomlar görülür. Kan de erleri normal olan bir kiflide demir eksikli i olabilir mi? Evet, özellikle geliflme veya büyüme ça ndaki çocuklarda, gebelerde, fliddetli adet gören bayanlarda ve vejetaryen beslenen kiflilerde demir eksikli ine ba l kans zl k oldukça fazlad r. Bu nedenle laboratuvar testleri ile sadece kan say m na de il, ek olarak demir düzeylerine de bak lmas yerinde olacakt r. Bu anlamda demir, ferritin, transferrin, demir ba lama kapasitesi, serum folik asit, çinko ve B12 vitamin de erlerinin dikkate al nmas önemlidir. Ayr ca istenen tam kan testlerinde MCV, MCHC, MCH gibi k rm z kan hücrelerinin demir eksikli i sonucu geliflebilecek de er de iflikliklerinin yak ndan izlenmesi gerekmektedir. Demir eksikli inde kullan lan ilaçlar n yan etkileri nelerdir? A zdan al nan demir preparatlar nda hastalarda demire ba l yan etkiler görülebilir. Demir ilac n n al m ndan birkaç saat sonra bulant, kusma, mide ve kar n a r s olabilir. Baz hastalarda kab zl k veya diyare görülebilir. Demir ilac damla veya flurup olarak al nd nda difller geçici olarak siyaha boyanabilir. Enjeksiyon yolu ile kullan lan demir ilaçlar ise alerjik reaksiyonlar, kas a r lar, çarp nt ve fliddetli terleme gibi yan etkilere yol açabilir. Demir eksikli i tedavisinde yan etkisi olmayan alternatifler var m d r? Günümüzde demir içermeyen do al ürünler art k demir eksikli ine ba l kans zl k tedavisinde yeni alternatifler sunmakta. Bu ürünler içinde demirin vücut taraf ndan emilmesini art rarak etki gösteren do al demir destekleri de yer al yor. Demirin ba rsaklardan emilimini kolaylaflt rd bilimsel olarak ispatlanm fl vitamin ve mineraller içeren (E vitamini, C vitamini, çinko, folik asit, bak r) bu alternatifler kifliyi hemen hemen hiçbir yan etkiye maruz b rakmamaktad r. Yap lan çal flmalara göre içeri inde hidrolize edilmifl bal k k k rda bulunan preparatlar n demir emilimini çok daha fazla artt rd görülmektedir. Bir anti-aging uzman olarak do al besin desteklerine bak fl n z nas l? Do al besin desteklerine benim bir anti-aging uzman olarak bak fl aç m tamam yla pozitiftir. Yan etkisiz yeni besin desteklerinin piyasada bulunmas bizler için tedaviye yönelik yenilikler bak m ndan yüz güldürücüdür. Sa l kl bir yaflam dile iyle