BY: EMEL YÜCESOY HAZIRLAYAN: EMEL YÜCESOY

Transkript

1 PART 7 BY: EMEL YÜCESOY HAZIRLAYAN: EMEL YÜCESOY PRIMARY INNOVATIONS AND CHANGES BROUGHT FOR PROCEDURES OF CAPITAL INCREASE IN JOINT STOCK COMPANIES WITHIN SCOPE OF TURKISH COMMERCIAL CODE NUMBERED Sayılı Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Anonim Şirketlerde Sermaye Artırım Usulleri İçin Getirilen Temel Yenilikler Ve Değişiklikler ARTICLETTER S UMMER 2013

2 GSI 4 5

3 PART 7 1. INTRODUCTON APITAL INCREASE MADE IN ORDER TO INCREASE CAPITAL subscription of existing shareholders of joint stock companies (hereinafter referred to as JSC ) or issuance of shares is called capital increase from external sources while capital increase made by means of using various sources present in existing asset of JSC for the purpose of capital increase is called capital increase from internal sources. As per Turkish Commercial Code numbered 6762 (hereinafter referred as OTCC ), capital increase could only be made from external sources in principal capital system, but capital increase from internal sources was never mentioned. For this reason, doctrine and teachings lead the practice of capital increase made from internal sources. Within scope of capital increase, the general rule accepted in OTCC was; general assembly may not decide capital increase by issuing new share certificates unless shares or share certificates corresponding to principal capital of JSC are completely paid up. In capital increase from internal resources, it was not required for principal capital to be completely paid according to the doctrine and teachings. In Turkish Commercial Code numbered 6102 (hereinafter referred to as NTCC ), capital increase is regulated under three main headings; (1) Capital Increase By Subscription, (2) Capital Increase from Internal Sources and (3) Conditional Capital Increase. In addition, primary innovations and changes stated in NTCC will be analyzed in this article. 2. CONCEPT OF CAPITAL Concept of capital has different meanings according to how it is used. When used in economic field, capital is described as priorly created production tools which increase efficiency of labor. In terms of accounting, capital is into division of principal capital and equity capital. Principal capital is understood as allowance or asset. On the other hand, equity capital represents total assets allocated by manager for the purpose of management. From the legal perspective, capital is generally described as the total of material, non-material and assets which can be calculated via money and is designated for management or partnership for achieving their purpose. In NTCC, it is stated that company with share capital which is also responsible for its debts with only its assets is joint stock company. In this regulation, existence of capital is mentioned without the distinction between principal and registered capital. Principal capital is the total value of all assets subscribed by partners in incorporated company. 1. GİRİŞ NONİM ŞİRKETLERİN (BUNDAN SONRA A.Ş. OLARAK ANILAcaktır) mevcut pay sahiplerinin sermaye taahhütlerini artırmak veyahut yeni pay senetleri ihraç etmek suretiyle yapılan sermaye artırımı dış kaynaklardan esas sermaye artırımı olarak adlandırılırken, sermaye artırımı için A.Ş. nin mevcut mal varlığında bulunan değişik kaynaklarının kullanılması suretiyle yapılan sermaye artırımı ise iç kaynaklardan esas sermaye artırımı olarak adlandırılmaktadır sayılı Türk Ticaret Kanunu nda (bundan sonra ETTK olarak anılacaktır) esas sermaye sis-teminde sadece dış kaynaklardan sermaye artırımına yer verilmiş olup iç kaynaklardan sermaye artırımına hiç değinilmemiştir. Bu nedenle, iç kaynaklardan sermaye artırımına doktrin ve öğretiler yol göstermiştir. ETTK nın sermaye artırımı kapsamında kabul ettiği genel kural; A.Ş. nin esas sermayesine karşılık olan hisselerin veya hisse senetlerinin bedelleri tamamen ödenmedikçe, genel kurulun yeni hisse senetleri çıkarmak suretiyle sermayenin artırılmasına karar veremeyeceği yönündeydi. 1 İç kaynaklardan yapılan sermaye artırımlarında ise, doktrinlere ve öğretiye uygun olarak, esas sermayenin tamamen ödenmiş olması koşulu aranmamaktaydı sayılı Türk Ticaret Kanunu nda (bundan sonra YTTK olarak anılacaktır) ise sermaye artırımı; (1) Sermaye Taahhüdü Yoluyla Sermaye Artırımı, (2) İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı ve (3) Şarta Bağlı Sermaye Artırımı olmak üzere üç ana başlık altında düzenlenmiştir. Bunun yanında, YTTK da, sermaye artırımına ilişkin bazı yeniliklere ve değişikliklere yer verilmiş olup işbu makalede ilgili temel yenilikler ve değişiklikler ele alınacaktır. 2. SERMAYE KAVRAMI Sermaye kavramı, kullanıldığı alana göre değişen farklı anlamlara sahiptir. Ekonomi alanında kullanıldığında sermaye, emeğin verimini artıran ve önceden üretilmiş olan üretim araçları olarak tanımlanır. 3 Muhasebe açısından sermaye, esas sermaye ve öz sermaye olarak ikili ayrıma tabidir. Esas sermaye, bir işe ayrılan para veya para ile ölçülebilen değer olarak anlaşılır. Öz sermaye ise işletmecinin işletme için ayırdığı toplam değeri ifade etmektedir. 4 Hukuki açıdan sermaye, genel olarak bir ticari işletme veya ortaklığın amacına ulaşmak için işletme veya ortaklığa tahsis edilen maddi, gayri maddi ve para ile ölçülebilen değerler toplamı olarak ifade edilir. 5 YTTK da; sermayesi belli ve paylara bölünmüş ve borçlarından yalnızca malvarlığı ile sorumlu olan şirketin, ano- ARTICLETTER S UMMER 2013

4 Features of principal share capital system are generally; being predetermined and fixed, not being subject to minimum amount, constituting the basis of company s assets, being expressed in cash, being divided into shares of nominal value and being subscribed as a whole. Principal capital has functions of guarantee and measure. 3. PRIMARY INNOVATIONS AND CHANGES RE- GARDING CAPITAL INCREASE IN JSC S 3.1. Circumstances in which Trivial Amounts are not being Considered in Determination of Payment of Existing Capital ETTK da, esas sermayeye karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri tamamen ödenmedikçe, umumi heyet yeni hisse senetleri çıkarmak suretiyle sermayenin artırılmasına karar veremeyecektir. Muhtelif imtiyazları haiz müteaddit nevi hisse senedi sahipleri mevcut olduğu takdirde, umumi heyetin kararından ayrı olarak adı geçen nevilerden her birine ait hisse senedi sahiplerinin de hususi bir toplantı yaparak karar vermeleri şarttır. 389 uncu maddenin iki ve üçüncü cümlesi hükümleri bu toplantılar hakkında da tatbik olunur denmekteydi. 1 In OTCC, it is stated, general assembly cannot decide capital increase by issuing new capital certificates unless all of capital certificates corresponding principal capital being completely paid. In case, shareholders who has various privileged shares exist, apart from decision of general assembly, shareholders who has the privileged shares must also decide by holding a private meeting. Second and third clause of Article 389 is regarding these meetings. In NTCC, it is stated, except increase from internal sources, capital increase cannot be made unless shares prices are completely paid in cash. Unpaid amounts which are trivial compared to capital will not prevent capital increase. In other words, NTCC continues with the practice of complete paying shares prices in cash for being able to make capital increase ; on the other hand, NTCC clearly regulated the exception regarding capital increase from internal sources. Likewise, there are some doubts in practice whether prior capital must be completely paid or not regarding capital increases from internal sources time to time nim şirket olacağını belirtmiştir. 6 Söz konusu düzenlemede kayıtlı veya esas sermaye ayrımı yapmaksızın sermayenin varlığından söz etmiştir. Esas sermaye, anonim ortaklıkta, ortakların getirmeyi taahhüt ettiği malvarlığı değeri toplamıdır. 7 Esas sermaye sisteminin nitelikleri genel olarak, önceden belirlenmiş ve sabit olması 8, asgari miktarın altında olmaması 9, şirket malvarlığının esasını oluşturması 10 nakitle ifade edilmesi 11, itibari değerli paylara bölünmesi ve tamamen taahhüt edilmesidir 12. Esas sermayenin güvence ve ölçü işlevleri vardır A.Ş. LERDE SERMAYE ARTIRIMINA İLİŞKİN TEMEL YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLER 3.1. Mevcut Sermayenin Ödenmiş Olduğunun Tespitinde Önemli Sayılmayan Tutarların Dikkate Alınmayacağı Haller ETTK da, esas sermayeye karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri tamamen ödenmedikçe, umumi heyet yeni hisse senetleri çıkarmak suretiyle sermayenin artırılmasına karar veremeyecektir. Muhtelif imtiyazları haiz müteaddit nevi hisse senedi sahipleri mevcut olduğu takdirde, umumi heyetin kararından ayrı olarak adı geçen nevilerden her birine ait hisse senedi sahiplerinin de hususi bir toplantı yaparak karar vermeleri şarttır. 389 uncu maddenin iki ve üçüncü cümlesi hükümleri bu toplantılar hakkında da tatbik olunur denmekteydi. 14 YTTK da ise, İç kaynaklardan yapılan artırım hariç, payların nakdi bedelleri tamamen ödenmediği sürece sermaye artırılamaz. Sermayeye oranla önemli sayılmayan tutarların ödenmemiş olması sermaye artırımını engellemez denilmiştir. 15 Bir başka deyişle, YTTK sermaye artırımına gidilebilmesi için payların nakdî bedellerinin tamamen ödenmesi uygulamasına devam ettirmiş, iç kaynaklardan yapılan sermaye artırımlarına ilişkin istisnayı ise açıkça düzenleme altına almıştır. Zira ETTK da bu konuda bir ayrım yapmadığından, uygulamada zaman zaman iç kaynaklardan yapılan sermaye artırımlarında önceki sermayenin tamamen ödenmiş olmasının gerekip gerekmediğine dair tereddütler oluşmaktaydı. Her ne kadar doktrinde ve öğretide iç kaynaklardan yapılan sermaye artırımlarında pay bedellerinin ödenmiş olması koşulunun aranmayacağı baskın bir görüş bulunsa 1 Bkz Sayılı Türk ERİŞ, 1995, 546; TEKİNALP, 2005, Ünsal, Erdal M.; Makro İktisada Giriş, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2004, s.8. 4 Koç, Yalkın Yüksel; Genel Muhasebe İlkeleri Uygulaması, Tek Düzen Muhasebe Sistemi, Ankara, 2001, s Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/ Çamoğlu, Ersin; Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, İstanbul, Bkz sayılı Türk Moroğlu, Erdoğan; Anonim Ortaklıklarda Esas Sermaye Artırımı, İstanbul, 2003, s Bahtiyar, Mehmet; Ortaklıklar Hukuku, İstanbul 2007, s. 73, (Ortaklıklar Hukuku) 9 Çağlar, Hayrettin; Anonim Şirketlerde Esas Sermayenin Azaltılması, Ankara, 2010, s.8 vd. 10 Çağlar, s Bahtiyar, Ortaklıklar Hukuku, s Biçer, Levent; Anonim Şirketlerde Şartlı Sermaye, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2009, s Bahtiyar, Kayıtlı Sermaye, s Bkz sayılı Türk Ticaret Kanunu madde Bkz sayılı Türk 456/1 16 GEREKÇE/Madde Hükmün birinci fıkrasının birinci cümlesi 6762 sayılı Kanunun 391 inci maddesinin birinci fıkrası (1) hükmünü devam ettirmekte, ikinci GSI 4 7

5 PART 7 because OTCC did not make any divisions. Even though dominant opinion in doctrine and teaching is that it is not necessary to pay all the shares prices in capital increases, this gap is clearly filled in NTCC. In this scope, it is not important whether prior capital is paid or not in capital increases from internal resources because prior capital must be completely paid in order to make capital increase in cash within JSC s in accordance with NTCC. While this is general rule; NTCC regulates that unpaid amounts which are trivial compared to capital will not prevent capital increase. For this reason, even though it is necessary to pay all of the prior capital in capital increases in cash, capital increase can still be made in trivial amounts beside capital are unpaid by accepting that this term is fulfilled. However, there is not a rate or calculation regarding this subject, and comparatively negligent amounts (unfulfilled) term is mentioned in the ground of the article. In this scope, negligible unpaid share amounts rate and calculation will be formed via doctrine, teaching and court decisions. da, söz konusu boşluk YTTK da açıkça düzenlenmiştir. Bu çerçevede; YTTK gereği de, A.Ş. ler bünyesinde nakdî sermaye artırımına gidilebilmesi için önceki sermayenin tamamen ödenmiş olması gerekecek olup iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımlarında ise önceki sermayenin ödenmiş olup olmadığı önem taşımamaktadır. Genel kural bu olmakla birlikte; YTTK, sermayeye oranla önemli sayılmayan tutarların ödenmemiş olmasının sermaye artırımını engellemeyeceğini hükme bağlamaktadır. Dolayısıyla, her ne kadar, nakdî sermaye artırımlarında önceki sermayenin tamamının ödenmiş olması şart olsa da, sermayeye oranla önemli sayılmayan tutarların ödenmemiş olması halinde de, bu koşulun sağlandığı kabul edilecek ve sermaye artırımına gidilebilecektir. Ancak, kanun metninde konuya ilişkin herhangi bir oran veya hesaplama öngörülmemekte olup madde gerekçesinde nispeten ihmâl tutarlar 16 (ifa edilmemiş) dan bahsedilmektedir. Bu çerçevede, doktrin, öğreti ve yargı kararları ile ihmal edilebilir ödenmemiş sermaye tutarları oranı ve hesaplanması şekillenecektir. ARTICLETTER S UMMER 2013

6 3.2. The Body That Decides Capital Increase In the scope of OTCC, organ deciding capital increase is general assembly. However, in NTCC, JSC can now adopt principal capital system and division of principal and registered capital is emphasized. It was stated that principal capital signifies capital completely subscribed in articles of association while registered capital signifies capital showing authorization ceiling of board of directors regarding capital increase. Because of this division, in principal capital system, general assembly decides capital increase;on the other hand, in registered capital system, board of director decides capital increase. Registered capital is an alternative function for erasing problems in practice of principal capital function. Registered capital described as system which provides opportunity to board of directors to make capital increase by taking obtaining permission from Ministry of Customs and Trade (hereinafter referred as Ministry) when required without needing to apply some procedures until maximum registered amount being registered in Trade Registry and determined in articles of association. In addition, NTCC also authorizes Ministry to exclude JSC s, even without their demand, from the system in case they lose their requirements later while getting into registered capital system. In NTCC, Article 12 of Capital Market Law (hereinafter referred as CML) and authority and responsibilities provided in CML are reserved Invalidation of Capital Increase Decision in case It is not Registered in Time According to NTCC, capital increase becomes effective with registration in trade registry. For this reason, capital increase should be registered in trade registry by board of directors within three months at the latest from the date of decision of general assembly or board of directors. In case increase was not registered within three months from the date of decision of general assembly or board of directors, decision of general assembly or board of directors and permission of Ministry if obtained became invalid. In case decision of capital increase became invalid, payments made by shareholders in scope of contribution to capital increase subscription to company s bank account will be returned to the shareholders by bank. 3.4 Filing Legal Action for Annulment Against a Company due to Illegal Capital Increase Legislators sets forth that regulations regarding action for annulment, registration and announcement of com Sermaye Artırımına Karar Verecek Organ ETTK kapsamında, A.Ş. lerde sermaye artırımına karar verecek organ genel kuruldu. Ancak; YTTK ile kapalı A.Ş. lerde kayıtlı sermaye sistemini benimseme olanağı getirilmiş olup esas sermaye ve kayıtlı sermaye ayrımı da vurgulanmıştır. Esas sermayenin tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi, kayıtlı sermayenin ise sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren sermayeyi ifade ettiği belirtilmiştir. Bu ayrım dolayısıyla, sermaye artırımına, esas sermaye sisteminde genel kurul; kayıtlı sermaye sisteminde ise yönetim kurulu karar verecektir. 19 Kayıtlı sermaye, esas sermaye sisteminin uygulamada yaşanan sıkıntılarını giderebilmek için sunulan alternatif, bir yöntemdir. Kayıtlı sermaye, A.Ş. lerde esas sözleşme ile belirlenen ve Ticaret Sicili ne tescil edilmiş azami bir miktara kadar bazı formalitelere ihtiyaç duyulmaksızın, gerek duyurulması durumunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığından (bundan sonra Bakanlık olarak anılacaktır) izin alınarak yönetim kurulunca sermaye artırımına olanak sağlayan sistem olarak tanımlanır. Ayrıca, YTTK, A.Ş. lerin kayıtlı sermaye sistemine alınırken aranan niteliklerini sonradan kaybetmeleri durumunda, talepleri olmasa dahi, A.Ş. lerin sistemden çıkartılması konusunda aynı Gümrük ve Ticaret Bakanlığa yetki de vermektedir. 20 YTTK da, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu nun (bundan sonra SerPK olarak anılacaktır) 12 nci maddesi hükmü ile SerPK da tanınan yetki ve görevler ise saklı tutulmuştur Süresinde Tescil Ettirilmeyen Sermaye Artırım Kararının Geçersiz Sayılması YTTK ya göre sermaye artırımı ticaret siciline tescil ile hüküm ifade eder. 22 Dolayısıyla, sermaye artırımının, genel kurul veya yönetim kurulu kararı tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde yönetim kurulu tarafından tescil ettirilmesi gerekir. Artırım, genel kurul veya yönetim kurulu kararı tarihinden itibaren üç ay içinde tescil edilemediği takdirde, genel kurul veya yönetim kurulu kararı ve alınmışsa Bakanlık izni geçersiz hâle gelecektir. 23 Sermaye artırım kararının geçersiz sayılması durumunda, sermaye artırımına iştirak taahhütleri kapsamında pay sahipleri tarafından şirketin bankadaki hesabına yatırılan ödemeler banka tarafından sahiplerine geri verilir Kanuna Aykırı Sermaye Artırımından Dolayı Şirket Aleyhine Fesih Davası Açılması Kanun koyucu YTTK da kuruluştaki fesih davası 25, şirketin tescil ve ilana 26 ve tüzel kişiliğin kazanılmasına 27 ilişkin GSI 4 9

7 PART 7 pany and incorporation will also be applied to capital increase by analogy. In this scope, termination of company will be ruled by the commercial court of first instance competent in the place where company s headquarters is located upon the request of board of directors, the Ministry, relevant creditor, or shareholder in case interests of creditors, shareholders or public are significantly jeopardized or violated by means of violating provisions of law regarding capital increase. However, action for annulment must be filed within three months as from registry and announcement of capital increase decision. The court takes necessary measures on the date which the action is filed. 3.5 Obligation of the Board of Directors for Issuing Capital Increase Declaration Within scope of NTCC, it was required that board of directors prepares a declaration which is in compliance with the principle of providing information in a clear, complete and fair manner in capital increases. The said declaration is similar to the declaration of founders issued by board of directors. Content of such declaration is regulated in detail per each type of capital increase Abolishment of Transaction Audit in Capital Increase In NTCC, it is phrased In a capital increase report submitted by an auditor authorized by board of directors, results of review and audit regarding increasing transactions and board of directors declaration are clearly depicted; it is commented on the subjects of compliance and contradiction to law and to Turkish Accounting Standards. Article 351 shall be applicable to the content of this report by analogy. However, articles of NTCC regarding this subject are abolished with the Turkish Commercial Code and Law Regarding Effect and Manner of Application of Turkish Commercial Code numbered 6335 dated (date of publication in the Official Gazette is ). In this sense, capital increase is not subject to transaction audit Prohibiting Capital Increase by Subscription in the Existence of Reserves Available to Capital Increase It is stated in NTCC; In case there are reserves which may be added to capital in balance sheet according to law, capital increase by subscription may not be made before these reserves are converted to capital. Accordingly, in case there are reserves which may be added to capital in balance sheet of company, it may not be applied to capital increase by subscription before these reserves are added to düzenlemelerin sermaye artırımlarında da kıyas yolu ile uygulanmasını öngörmektedir. 29 Bu çerçevede, sermayenin artırılmasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmek suretiyle, alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamunun menfaatleri önemli bir şekilde tehlikeye düşürülmüş veya ihlâl edilmiş olursa, yönetim kurulunun, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın, ilgili alacaklının veya pay sahibinin istemi üzerine şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince şirketin feshine karar verilir. Ancak, fesih davasının, sermaye artırım kararının tescil ve ilânından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde açılması şarttır. Mahkeme davanın açıldığı tarihte gerekli önlemleri alır. Mahkeme, eksikliklerin giderilebilmesi, esas sözleşmeye veya kanuna aykırı hususların düzeltilebilmesi için şirkete süre de verebilir Yönetim Kuruluna Sermaye Artırım Beyanı Düzenleme Yükümlülüğü Getirilmesi YTTK ya kapsamında; tüm sermaye artırımlarında yönetim kurulu tarafından bilgiyi açık, eksiksiz, doğru ve dürüst bir şekilde ( hesap) verme ilkesine göre 29 bir beyan hazırlayıp imzalaması zorunlu kılınmıştır. 30 Söz konusu beyan, kuruluştaki kurucular beyanının yönetim kurulu tarafından düzenlenen bir benzeridir. 31 Beyanın içeriği ise, sermaye artırımı türlerine göre ayrıntılı olarak düzenleme altına alınmıştır Sermaye Artırımında İşlem Denetiminin Kaldırılması YTTK da Yönetim kurulunca atanmış bir işlem denetçisi tarafından verilen sermaye artırımı raporunda, artırım işlemlerine ve yönetim kurulu beyanına ilişkin inceleme ve denetlemelerin sonuçları açıkça gösterilir; Kanuna ve Türkiye Muhasebe Standartlarına uygunluk veya aykırılık hususlarında görüş açıklanır. Raporun içeriğine 351 inci madde hükmü kıyas yoluyla uygulanır. denilmişti. Ancak, tarihli Resmi Gazete de yayımlanan tarihli ve 6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile YTTK nın konuya ilişkin maddeler 33 yürürlükten kaldırılmıştır. Bu manada, sermaye artırımında da işlem denetimi söz konusu ol-mayacaktır Sermaye Artırımına Uygun Fonlar Var İken Sermaye Taahhüdü Yoluyla Sermaye Artırımına Gidilmesinin Yasaklanması YTTK nın Bilânçoda sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonların bulunması hâlinde, bu fonlar sermayeye dönüştürülmeden, sermaye taahhüt edilmesi yoluyla ARTICLETTER S UMMER 2013

8 capital. This provision of NTCC is compulsory, and the result of an act against this compulsory provision will be invalidity. However, in case company is urgently in need of capital in cash and there are just causes requiring capital increase, capital increase may be made via both turning reserves into capital and capital increase by subscription at the same time and ratio. 3.8 Regulation of Capital Increase from Internal Sources Apart from OTCC, NTCC sets forth a special provision regarding capital increase from internal sources. In this provision, it is indicated that capital increase from internal sources may be made, on the other hand, internal sources which will be used in capital increase are listed. Within this scope, (a) reserve funds dedicated to a specific purpose by a decision of general assembly or articles of association, including undistributed profits, (b) parts of legal reserve funds which may be used freely, (c) funds which may be added to capital and balance sheet according to financial legislation (e.g. revaluation, participation and real property sale revenue and inflation fund) may be converted to capital as internal source. In addition, it is accepted that capital increase from internal sources may be made simultaneously with capital increase from external sources for the purpose of providing JSC with the capital in cash they need as soon as possible. 3.9 Allowing Conditional Capital Increase With NTCC, Conditional Capital Increase (hereinafter referred as CCI) which is completely a new institution in Turkish law is regulated. CCI is a capital increase method which provides company with capital via its purpose of converting the creditors of bonds and suchlike debt instruments (which will be issued) to shareholders, in other words, CCI helps financing and enabling the company to issue share certificate for emloyees. CCI is an exception to the definite capital system. Capital is increased by means of third persons using their preemptive and conversion rights. Since the capital increases with each use of right, the capital is variable. In conditional capital increase, general assembly decision does not increase capital but sermaye artırılamaz düzenlemesi almaktadır. 34 Dolayısıyla, eğer şirket bilançosunda, sermayeye eklenebilecek fonlar var ise, öncelikle bu fonlar sermayeye fonlar sermayeye ilave edilmeden, sermaye taahhüdü yoluyla sermaye artırımına gidilemeyecektir. YTTK nın söz konusu hükmü emredici olup, bu emredici hükme aykırılığın hukukî sonucu butlandır. Ancak, şirketin acilen nakdî sermayeye ihtiyaç duyması ve nakdî sermaye artırımına derhal gidilmesini gerektirir haklı sebeplerin bulunması halinde, hem mevzuatın izin verdiği fonların sermayeye dönüştürülmesi hem de aynı zamanda ve aynı oranda sermayenin taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırımına gidilmesi mümkündür İç Kaynaklardan Sermaye Artırımının Hükme Bağlanması YTTK da, ETTK dan farklı olarak iç kaynaklardan sermaye artırımı için özel bir düzenleme öngörülmüştür. Bu düzenlemede bir yandan sermayenin iç kaynaklardan da artırılabileceği belirtilmiş, öte yandan ise sermaye artırımında kullanılabilecek iç kaynaklar gösterilmiştir. Bu kapsamda, (a) esas sözleşme veya genel kurul kararıyla ayrılmış ve belirli bir amaca özgülenmemiş yedek akçeler, bu anlamda dağıtılmamış karlar, (b) kanuni yedek akçelerin serbestçe kullanılabilen kısımları, (c) özellikle mali mevzuatın bilançoya konulmasına ve sermayeye eklenmesine izin verdiği fonlar (ör: yeniden değerleme, iştirak ve taşınmaz satış hâsılatı ve enflasyon fonu) iç kaynak olarak sermayeye dönüştürülebilir. 36 Ayrıca, A.Ş. lerin ihtiyaç duyduğu nakdi sermayeye bir an önce ulaşmasını sağlamak amacıyla, iç kaynaklarsan sermaye artırımının aynı zamanda dış kaynaklardan yapılacak sermaye artırımı ile eş zamanlı gerçekleştirilebileceği de kabul edilmiştir Şarta Bağlı Sermaye Artırımına İmkân Sağlanması YTTK ile Türk hukukunda tamamen yeni bir kurum olan Şarta Bağlı Sermaye Artırımı (bundan sonra ŞSA olarak anılacaktır) düzenleme altına alınmıştır. ŞSA, yeni çıkarılacak tahvillerin ve benzeri borçlanma araçlarının alacaklılarının şirketin pay sahiplerine dönüşmelerini amaçlayan bu yolla şirkete sermaye sağlayan, yani finansmana yardımcı olan ve çacümle ise nispeten ihmâl edilebilir, (ifa edilmemiş) tutarların sermaye artırımını engellemeyeceğini hükme bağlamaktadır. İkinci fıkra artırım usulüne ilişkin olup açıklamayı gerektirmeyecek kadar açıktır. Üçüncü fıkra, sürüncemede bırakılan artırımları geçersiz sayarak uygulamadaki bir ihtiyaca cevap vermiştir. Dördüncü fıkra fesih davası ile tescil ilkelerinin sermaye artırımlarında da kıyas yolu ile uygulanmasını sağlamaktadır. Beşinci fıkraya rağmen 355 inci maddeye gönderme yapılmasının sebebi tescilin kurucu etkisidir. 17 Kendigelen, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, s Bkz sayılı Türk Bkz sayılı Türk 456/2 20 Bkz sayılı Türk 332/3 21 Bkz sayılı Türk 332/4 22 Bkz sayılı Türk 456/4, 355/1 23 Kendigelen, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, s.309, Bkz sayılı Türk 456/3, 24 Bkz sayılı Türk 345/2 25 Bkz sayılı Türk Bkz sayılı Türk Bkz sayılı Türk 355/1 GSI 5 1

9 PART 7 it leads capital increase to be conditional while providing persons (who are counted in law or in articles of association) with preemptive or conversion rights for the purpose of granting them right to acquire new shares. Thus, general assembly does not increase capital, but the capital increase is being conditioned to the use of preemptive or conversion rights; and, it accepts the provision of articles of association setting up this system. Apart from the registered capital system, in CCI, general assembly does not delegate any kind of authority to board of directors. Time of increase depends on decision of third persons, in other words, it is conditional. According to NTCC, in order to make conditional capital increase in JCS s, there must be a provision in company s articles of association and conditions and rules of increase must be specified in this provision. This is not a general provision applicable to all CCI s. According to system, for every CCI, there must be a unique provision (pertaining to that CCI) of articles of association. After the completion of CCI, provision regarding such will be removed from the articles of association because it will then have been completed or in other words, consumed. For a new CCI, a new provision of articles of association must be accepted. In accordance with this system, in NTCC, by phrasing, Due to new bonds or suchlike debt instruments, general assembly may decide conditional increase by means of providing creditors of company or group of companies or employees with the right to obtain new shares via using their preemptive and conversion rights in articles of association, content of general assembly decision which constitutes the contractual base of CCI was indicated. A decision taken by general assembly is not a capital increase decision but a provision of articles of association enabling capital increase. In other words, decision of general assembly has characteristics of amendment to articles of association. General assembly may not delegate its authority to another organ. 4. CONCLUSIONS Even only principal capital system and capital increase from external sources took place in OTCC, in NTCC, registered capital system took place as well as the principal capital system, and capital increase is regulated under three main headings; capital increase by subscription, capital increase from internal sources and conditional capital increase. NTCC preserves the practice of paying up shares completely in cash in order for being able to make capital increase, it sheds light on the exception of capital increase from internal sources and it sets forth that capital increase may still be made in case trivial amounts compared to capital are unpaid. Capital increase decision lışanlar için pay senedi çıkarılmasına olanak veren bir sermaye artırımı yöntemidir. ŞSA, muayyen sermaye sisteminin bir istisnasını oluşturmaktadır. Sermayeyi, üçüncü kişilerin kendilerine tanınan alım ve değiştirme haklarını kullanmaları artırır. Her hak kullanımında arttığı için de, sermaye değişken olur. Şarta bağlı sermaye artırımında, genel kurul kararı sermayeyi artırmamakta, esas sözleşmede, kanunda sayılmış kişilere değiştirme veya alım haklarını kullanmak yolu ile yeni payları edinmek hakkı sağlamak suretiyle, sermayenin şarta bağlı artırılmasına karar vermektedir. Yani, genel kurul sermayeyi artırmamakta, sermayenin artmasını alım ve değiştirme haklarının kullanılması şartına tâbi kılmakta; bu düzeni kuran esas sözleşme hükmünü kabul etmektedir. Kayıtlı sermaye sisteminin aksine ŞSA da genel kurul yönetim kuruluna herhangi bir yetki devrinde de bulunmamaktadır. Artırımın gerçekleşme zamanı üçüncü kişilerin kararına, yani şarta bağlı kalmaktadır. YTTK ya göre, A.Ş. lerde şarta bağlı sermaye artırımına gidebilmek için, şirket esas sözleşmesinde bir hüküm bulunmalı, artırımın şartları ve kuralları bu hükümde yer almalıdır. Bu bütün ŞSA lara uygulanacak genel bir hüküm değildir. Sistem gereği her ŞSA için, ona özgü, yani ayrı bir esas sözleşme hükmüne gerek vardır. Bir ŞSA tamamlanınca, ona ilişkin sözleşme maddesi hükmünü tamamladığı, deyim yerindeyse bittiği, tükendiği için esas sözleşmeden çıkarılır. Yeni bir ŞSA için yeni bir esas sözleşme hükmünün kabulü gerekir. Bu sisteme uygun olarak YTTK da Genel kurul, yeni çıkarılan tahviller veya benzeri borçlanma araçları nedeniyle, şirketten veya topluluk şirketle-rinden alacaklı olanlara veya çalışanlara, esas sözleşmede değiştirme veya alım haklarını kullanmak yoluyla yeni payları edinmek hakkı sağlamak suretiyle, sermayenin şarta bağlı artırılmasına karar verebilir. hükmüne yer verilerek yapılacak ŞSA nın esas sözleşmesel temelini kuran yani, esas sözleşme dayanağını oluşturan genel kurul kararının içeriği gösterilmiştir. 38 Genel kurulca alınacak karar, bir sermaye artırma kararı değil, şarta bağlı sermaye artırımına dayanak sağlayan bir esas sözleşme maddesidir. Bir başka deyişle, genel kurulun kararı bir esas sözleşme değişikliği niteliğindedir. Genel kurul bu yetkisini başka bir organa devredemez. 4. ÖZET VE SONUÇLAR ETTK da sadece esas sermaye sistemine ve dış kaynaklardan sermaye artırımına yer verildiği halde, YTTK da esas sermaye sistemi yanında kayıtlı sermaye sistemine de yer verilmiş ve sermaye artırımı sermaye taahhüdü yoluyla sermaye artırımı, iç kaynaklardan sermaye artırımı ve şarta bağlı sermaye artırımı olmak üzere üç başlık altında düzenlenmiştir. YTTK sermaye artırımına gidilebilmesi için payların nakdî bedellerinin tamamen ödenmesi hük- ARTICLETTER S UMMER 2013

10 will be taken by general assembly in principal capital system; and by board of directors in registered capital system. NTCC imposes obligation on board of directors to issue a declaration in accordance with the type of capital increase. It also prohibits capital increase by subscription before existing reserves which may be added to balance sheet under the law are converted to capital. NTCC also includes measures for preventing delay of capital increase decision, and it sets forth that decision of general assembly or board of directors and permission of the Ministry will be invalid in case capital increase is not registered by board of directors within three months at the latest as from the date of the general assembly or board of directors decision. Additionally, according to NTCC, termination of company will be decided by the commercial court of first instance which is competent in the place where the company s headquarters is located upon the the request of board of directors, the Ministry, relevant creditor, or shareholder in case interests of creditors, shareholders or public are significantly jeopardized or violated by means of violation of provisions of law regarding capital increase. In this respect, complying with the provisions in capital increase will be for the benefit of companies and managers. BY:EMEL YÜCESOY eyucesoy@goksusafiisik.av.tr münü devam ettirmiş, iç kaynaklardan yapılan sermaye artırımlarına ilişkin istisnayı ise açıklığa kavuşturmuş, sermayeye oranla önemli sayılmayan tutarların ödenmemiş olmasının sermaye artırımını engellemeyeceğini de hükme bağlamıştır. Sermaye artırımına, esas sermaye sisteminde genel kurul; kayıtlı sermaye sisteminde ise yönetim kurulu karar verecektir. YTTK A.Ş. yönetim kuruluna, sermaye artırımının türüne göre bir beyan düzenlenme yükümlülüğü getirmektedir. Kanun, bilânçoda sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonların bulunması hâlinde, bu fonlar sermayeye dönüştürülmeden, sermaye taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırımına gidilmesini ise yasaklamaktadır. YTTK, sermaye artırım kararının sürüncemede bırakılmasını önlemeye yönelik tedbirlere de yer vermekte ve sermaye artırımının genel kurul veya yönetim kurulu kararı tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde yönetim kurulu tarafından tescil ettirilmemesi halinde, genel kurul veya yönetim kurulu kararı ile Bakanlık izninin geçersiz hâle geleceğini hükme bağlamaktadır. Yine, YTTK ya göre, sermayenin artırılmasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmek suretiyle, alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamunun menfaatleri önemli bir şekilde tehlikeye düşürülmüş veya ihlâl edilmiş olması durumunda, yönetim kurulunun, Bakanlığın, ilgili alacaklının veya pay sahibinin istemi üzerine şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince şirketin feshine karar verebilecektir. Bu itibarla, sermaye artırımında yasal hükümlere uyulması şirketlerin ve yöneticilerin menfaatlerine olacaktır. HAZIRLAYAN:EMEL YÜCESOY eyucesoy@goksusafiisik.av.tr 28 Bkz sayılı Türk 456/4 29 Kendigelen, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, s Bkz sayılı Türk 457/1 31 Kendigelen, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, s Bkz sayılı Türk 457/2 33 Bkz sayılı Türk Ticaret Kanunu mülga madde 458,462, Bkz sayılı Türk 462/3 35 Bkz sayılı Türk 462/2 36 Bkz sayılı Türk 462/1, Kendigelen, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, s Bkz sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 462/3-c.2 GSI 5 3