İmam Süfyan ibni Sa id es-sevri nin. İ tikadı.

Transkript

1 İmam Süfyan ibni Sa id es-sevri nin İ tikadı 1

2 Süfyan ibni Sa id es-sevri (97-161H) İsmi Süfyan ibni Sa id ibni Mesruk Ebu Abdullah es-sevri el-mudari el- Kufi dir. Süfyan es-sevri olarak bilinmektedir. Müctehid imamlardan, muhaddislerden, fakihlerden ve zahidlerdendir. Hadisde 'Şeyhu l-islam' olarak adlandırılmıştır. İctihadları ihtilaf kitaplarında, Ahkamu l-kuran, Sünen şerhlerinde zikredilmektedir. Kufe de, konularına göre sıralanmış ilk hadis kitabı ona aittir. Cami isimli bir eseri vardır. Babası tabiindendir. Çocukluğunda onu gören Ebu İshak el-sabi i şu ayeti okumuştur: "Daha çocuk iken ona hikmet verdik." (Meryem 19/12) Şeyhleri 600 kadardır. İbnu l-cevzi, talebesi olduğunu söyler. Zehebi talebelerinin 1000 civarında olduğunu söyler. Abdullah ibni Mübarek onun hakkında şöyle der: Ben, 1,100 şeyhden hadis yazdım. Onlardan hiçbiri (fazilet bakımından) Süfyan dan daha üstün değildi. Yunus ibni Ubeyd ki o, Sa id ibni Cubeyr, İbrahim el-nehai, Ata ve Mücahid i görmüştür- onun hakkında şöyle der: Ben, Süfyan dan daha üstün birini görmedim. Ebu Hanife onun için şöyle demiştir: Eğer Alkame ve el-esved burada olsaydılar, Süfyan a olan ihtiyaç sebebiyle ayakta dururlardı. İbni Ebi Zib şöyle dedi: Süfyan dan daha çok tabiine benzeyen kimseyi görmedim. İbni Mehdi şöyle dedi: es-sevri den daha çok hadis ezberleyeni görmedim, Şube den daha zahidini görmedim, Malik den daha zekisini görmedim, ibni Mübarek den daha güzel öğüt vereni görmedim. Süfyan bunlar arasında en alimiydi. Ben Süfyan a doğrudan bakamazdım, o; heybetli ve çok uluydu. Süfyan ibni Uyeyne şöyle dedi: Süfyan es-sevri den, helal ve haram konusunda daha bilgili olanını görmedim. İbni Vehb, Süfyan es-sevri gibi birisini hiç görmediğini söyler. Yine, Süfyan es-sevri nin akşam namazından sonra secde ettiğini ve başını yatsı ezanına kadar kaldırmadığını nakleder. 2

3 Fudayl ibni İyad şöyle der: Allah a yemin olsun, Süfyan Ebu Hanife den daha alimdi. Yahya ibni Sa id el-kattan şöyle dedi: Süfyan es-sevri, Malik den her bakımdan üstündü. İbnu Mübarek şöyle dedi: Eğer bu ikisi (Süfyan es-sevri ve Ebu Hanife) bir konuda fikir birliği ettimi, bu görüş en kuvvetli görüştür. Bişr el-hafi şöyle der: es-sevri, bizim nazarımızda insanların imamıdır. Süfyan kendi zamanında, Ebu Bekir in kendi zamanında, Ömer in kendi zamanında olduğu gibidir. el-evza i şöyle der: Eğer ben, ümmetin imamlığına birini seçecek olsaydım, bu Süfyan es-sevri olurdu. İmam eş-şafii şöyle der: Ben, Süfyan es-sevri den daha katı biçimde sünnete uyan yahut bir bedenin içinde bulunup da (yaşayanlardan) ondan daha çok sevdiğim hiç kimse yoktur. İmam Ahmed, Ebu Bekir el-mervezi ye şöyle der: Kim imamdır bilir misin? Benim nazarımda imam, Süfyan es-sevri dir. Benim kalbimde (ona olan sevgiden dolayı) ondan önce gelen kimse yoktur. Süfyan es-sevri nin, hadise ve hadis ilimlerine verdiği önemi ve bu ilmin müslümanlar nazarındaki konumuna işaret eden şu sözü vecizleşmiştir: "İsnad, mü'min'in silahıdır, silahı olmadı mı ne ile savasir!?!" (Zehebi, Siyer, 7/ , #1083; Zehebi, Tezkiretu l-huffaz, 1/ ; Sehavi, el-cevahir ve l-durar fi Tercemet Şeyhu l-islam İbni Hacer el-askalani, 21-22; Herevi el-ensari, Tabakat el-sufiyye; İbnu l-cevzi, Sıfat el-safve; Ebu Nu aym, Hilyetu l-evliya, 7/60; Hatib el-bağdadi, Tarih el-bağdad, 9/157; İbni Kesir, el-bidaye ve n-nihaye, Hicretin Yüzaltmışbirinci Senesi; İbni Kayyım, Kitab el-ruh; İbni Kayyım, Medaric el-salıkin, 2/330) 3

4 İmam Süfyan ibni Sa id es-sevri nin İ tikadı 1 أخبرنا محمد بن عبد الرحمن بن العباس قال حدثنا أبو الفضل شعيب بن محمد بن الراجيان قال حدثنا علي بن حرب الموصلي بسر من رأى سنة سبع وخمسين ومائتين قال سمعت شعيب بن حرب يقول قلت ألبي عبد هللا سفيان بن سعيد الثوري حدثني بحديث من السنة ينفعني هللا عز وجل به فإذا وقفت بين يدي هللا تبارك وتعالى وسألني عنه فقال لي من اين أخذت هذا قلت يا رب حدثني بهذا الحديث سفيان الثوري وأخذته عنه فأنجو أنا وتؤاخذ أنت فقال يا شعيب هذا توكيد واي توكيد اكتب بسم هللا الرحمن الرحيم القرآن كالم هللا غير مخلوق منه بدأ وإليه يعود من قال غير هذا فهو كفر واإليمان قول وعمل ونية يزيد وينقص يزيد بالطاعة وينقص بالمعصية وال يجوز القول إال بالعمل وال يجوز القول والعمل إال بالنية وال يجوز القول والعمل والنية إال بموافقة السنة قال شعيب فقلت له يا أبا عبد هللا وما موافقة السنة قال تقدمة الشيخين ابي بكر وعمر رضي هللا عنهما يا شعيب ال ينفعك ما كتبت حتى تقدم عثمانا وعليا على من بعدهما يا شعيب بن حرب ال ينفعك ما كتبت لك حتى ال تشهد ألحد بجنته وال نار إال للعشرة الذين شهد لهم رسول هللا وكلهم من قريش يا شعيب بن حرب ال ينفعك ما كتبت لك حتى ترى المسح على الخفين دون خلعهما اعدل عندك من غسل قدميك يا شعيب بن حرب وال ينفعك ما كتبت حتى يكون اخفاء بسم هللا الرحمن الرحيم في الصالة أفضل عندك من أن تجهر بهما يا شعيب بن حرب ال ينفعك الذي كتبت حتى تؤمن بالقدر خيره وشره وحلوه ومره كل من عند هللا عز وجل يا شعيب بن حرب وهللا ما قالت القدرية ما قال هللا وال ما قالت المالئكة وال ماقالت النبيون وال ما قال أهل الجنة وال ماقال أهل النار وال ما قال اخوهم ابليس لعنه هللا قال هللا عز وجل أفرأيت من اتخذ إلهة هواه وأضله هللا على علم وختم على سمعه وقلبه وجعل على بصر غشاوة فمن يهديه من بعد هللا أفال تذكرون وقال تعالى وما تشاؤون إال أن يشاء هللا وقالت المالئكة سبحانك ال علم لنا إال ما علمتنا إنك أنت العليم الحكيم وقال موسى عليه السالم إن هي إال فتنتك تضل بها من تشاء وتهدي من تشاء وقال نوح عليه السالم وال ينفعكم نصحي إن أردت أن أنصح لكم إن كان هللا يريد أن يغويكم هو ربكم وإليه ترجعون وقال شعيب عليه السالم وما يكون لنا أن نعود فيها إال أن يشاء هللا ربنا وسع ربنا كل شيء علما وقال أهل الجنة الحمد هلل الذي هدانا لهذا وما كنا لنهتدي لوال أن هدانا هللا وقال أهل النار غلبت علينا شقوتنا وكنا قوما ضالين وقال أخوهم ابليس لعنه هللا رب بما أغويتني يا شعيب ال ينفعك ما كتبت حتى ترى الصالة خلف كل بر وفاجر والجهاد ماض إلى يوم القيامة والصبر تحت لواء السلطان جار أم عدل قال شعيب فقلت لسفيان يا ابا عبد هللا الصالة كلها قال ال ولكن صالة الجمعة والعيدين صل خلف من ادركت واما سائر ذلك فأنت مخير ال تصل إال خلف من تثق به وتعلم أنه من أهل السنة والجماعة يا شعيب بن حرب إذا وقفت بين 4

5 يدي هللا عز وجل فسألك عن هذا الحديث فقل يا رب حدثني بهذا الحديث سفيان بن سعيد الثوري ثم خل بيني وبين ربي عز وجل Muhammed ibni Abdu r-rahman ibni el-abbas, Abdu l-fadl Şu ayb ibni Muhammed ibni Raciyan dan o, Ali ibni Harb el-mevsili den naklederek 257H yılında bize şöyle dedi: Ben, Ebu Abdullah Süfyan ibni Sa id es-sevri ye dedim ki: Bana, sünnetten Allah (azze ve celle) nin beni kendisiyle faydalandıracağı ve benin de Allah (subhanehu ve teala) katında, Allah bana bunun hakkında sorup: Bunu nereden aldın? diye sorduğunda: Rabbim, bunu Süfyan es- Sevri bana söyledi ve ben bunu ondan aldım! diyeceğim böylelikle kurtuluşa ereceğim ve sonrasında senin sorgulanacağın birşey naklet dedim. Süfyan şöyle dedi: Ey Şu ayb, bu (büyük bir) güvencedir ve (bundan daha büyük) güvence (nedir)? Bismillahirrahmanirrahim Kur an, Allah ın kelamıdır. Mahluk değildir. Allah dan gelmiştir ve (yine) O na dönecektir. (Bu hususta) bundan başka birşey söyleyen kafirdir. İman; söz, amel ve niyetden teşekkil eder. Artar ve azalır. (Allah a) taat ile artar, itaatsizlik ile azalır. Amelsiz hiçbir söz kabul edilmez, niyetsiz hiçbir söz ve amel kabul edilmez ve sünnetle örtüşmeyen hiçbir söz, amel ve niyet kabul edilmez. Bunun üzerine Şu ayb şöyle dedi: Ben (Şu ayb): Ey Ebu Abdullah, sünnetle örtüşmek nedir? dedim. Süfyan şöyle dedi: İki şeyh (Ebu Bekir ve Ömer) e öncelik vermektir. Ey Şu ayb! Yazdığın şey, Osman ve Ali yi sonrakilerden önceye (Ebu Bekir ve Ömer den sonraya) koyuncaya kadar sana fayda vermez. Ey Şu ayb ibni Harb! Kendin için yazdığın şey, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in kendileri hakkında şahitlikde bulunduğu, hepsinin Kureyş li olduğu Aşere-i Mübeşşere den olanlar müstesna- hiç kimse için cennetlik yahut cehennemlik olduğuna şahitlik etmekten kaçınmadıkça 5

6 sana fayda vermez. Ey Şu ayb ibni Harb! Kendin için yazdığın şey, meshler üzerine mesh etmenin (abdestte) ayakları yıkamaktan daha hayırlı olduğu görüşüne sahip olana değin sana fayda vermez. Ey Şu ayb ibni Harb! Kendin için yazdığın şey, namazda sessizce bismillahirrahmanirrahim demenin yüksek sesle demekten daha üstün olduğunu söyleyene kadar sana fayda vermez. Ey Şu ayb ibni Harb! Kendin için yazdığın şey, sen kadere hayrı ve şerriyle, acısı ve tatlısıyla iman etmedikçe fayda vermez. (Bunların) hepsi Allah (subhanehu ve teala) dandır. Ey Şu ayb ibni Harb! Allah a yemin olsun, Kaderiyye nin dediğini; Allah, melekler, peygamberler, cennet ehli, cehennem ehli yahut onların kardeşleri İblis lanetullahi aleyh söylememektedir. Allah (subhanehu ve teala) şöyle buyurmaktadır: Şimdi sen, kendi hevasını ilah edinen ve Allah'ın bir ilim üzere kendisini saptırdığı, kulağını ve kalbini mühürlediği ve gözü üstüne bir perde çektiği kimseyi gördün mü? Artık Allah'tan sonra ona kim hidayet verecektir? Siz yine de öğüt alıp düşünmüyor musunuz? (el-casiye 45/23) Allah (azze ve celle) şöyle buyurmaktadır: Alemlerin Rabbi olan Allah dilemedikçe siz dileyemezsiniz. (et-tekvir 81/29) Melekler şöyle demektedir: Seni tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka hiçbir bilgimiz yoktur. Şüphesiz ki Sen her şeyi bilensin, yegane hikmet sahibi de Sensin! (el-bakara 2/32) Musa (as) şöyle demektedir: Bu iş, senin imtihanından başka bir şey değildir. Onunla dilediğini saptırırsın, dilediğini de doğru yola iletirsin. (el-a raf 7/155) Nuh (as) şöyle demektedir: Eğer Allah sizi azdırmayı dilemişse, ben size öğüt vermek istesem de, öğüdümün size yararı olmaz. O sizin Rabbinizdir ve O'na döndürüleceksiniz. (Hud 11/34) Şu ayb (as) şöyle demektedir: Rabbimiz olan Allah'ın dilemesi dışında, ona geri dönmemiz bizim için olacak iş değildir. Rabbimiz, ilim bakımından her şeyi kuşatmıştır. (el-a raf 7/89) 6

7 Cennet ehli şöyle demektedir: Hamd, bizi buna eriştiren Allah a mahsustur. Eğer Allah ın bizi eriştirmesi olmasaydı, biz hidayete ermiş olamazdık. (el-a raf 7/43) Cehennem ehli şöyle demektedir: Ey Rabbimiz! Biz azgınlığımıza yenik düştük ve sapık bir toplum olduk. (el-mü minun 23/106) Kardeşleri İblis şöyle demektedir: Rabbim! Beni azdırmana karşılık ben de yeryüzünde onlara (günahları) süsleyeceğim ve onların hepsini mutlaka azdıracağım! (el-hicr 15/39) Adil olsun zalim olsun (sultanın) bayrağı altında sabrederek kalmanın zorunluğuna dair görüşü benimse! Bunun üzerine Şu ayb şöyle dedi: Ben (Şu ayb), Süfyan a: Ey Ebu Abdullah, bütün namazlar bu kadar mı? dedim. Süfyan şöyle karşılık verdi: Hayır! yalnız Cuma ve bayram namazları. Karşılaştığın herkesin arkasında bu namazları kıl. (5 vakit) namazları, (dilediğin yerde dilediğin imam ile) dilediğince kılabilirsin. Kendisine (akidesine) itimat ettiğin ve Sünnet ve Cemaat ehlinden (menhecine güvendiğin) imamlardan başkasının arkasında namaz kılma. Ey Şu ayb ibni Harb! Allah (subhanehu ve teala) karşısında bulunduğun ve sana bu söz hakkında sorduğunda Allah a: Rabbim! Süfyan ibni Sa id es- Sevri bunu bana nakletti de ve Allah (subhanehu ve teala) karşısında (bu sözle alakalı) sorgulanmamı bana bırak! 1- İmam el-lalika i, Şerh Usul el-i tikad Ehlu s-sünne ve l-cemaat, 1/ ; Zehebi, Tezkiretu l-huffaz 7