istanbul TicARET ODASı

Transkript

1 istanbul TicARET ODASı YAYıN NO :

2 istanbul TicARET ODASı YAYıN NO: SORULARLA TÜRK MARKALAR HUKUKU istanbul 1996

3 a~~ 1611 ~~L4411~L1ff~~ 144~~j)~ ~L~~ 144M111M~ "11 Aü"üh 4~4cıı. he~i""e~iı.iı 4100 ~W/~Mt eı.eftji hut~ı.ıt"'4~ıı.ıl ;0 htj 1t.4u4 hiftletici~iı.iı. 4t... o~lefte Aı"4hıt"'4~ıı.ı" Ö1tLl~

4 ÖNSÖZ Gelişen dünya ile insanların hayat standartlarının, beklentilerinin artması, iletişim ve ulaştırma gibi sektörlerde yaşanan başdöndürücü gelişme, serbest pazar ekonomisinin hemen hemen tüm dünyada geçerli hale gelmesi gibi daha sayamadığımız birçok neden ülkelerin gerek kendi içlerinde gerekse birbirleriyle yaptıkları ticareti artırmıştır. Bu kadar artan ticaret ile çok çeşitli mal ve hizmetler piyasaya girmiş ve kırıcı bir rekabet başlamıştır. Günümüz dünyasında fiziki olarak mal veya hizmet üretimi pazarda pay kapma açısından yetersiz kalmakta ancak alıcı üzerinde "markalar" ile kalite, güven vb. imaj sağlayabilen firmalar başarılı olabilmektedir. Markaların ticarette bu kadar önemli hale gelişi ve mevcut yasal düzenlemelerin yetersiz kalması, her zaman olduğu gibi bugün de başkasına ait markaları çeşitli yollarla haksız kullanarak kazanç sağlama girişimlerini artırmıştır. Bu gelişmelere paralelolarak, ülkemizdeki 1965 tarihli ve 551 sayılı Markalar Kanunu'nun güncelliğini yitirmesi, Kanundaki eksiklik ve başlıkların uygulamanın gereksinimlerini karşılayamaması, AB ile yoğunlaşan ilişkilerimiz çerçevesinde ülkemizin ticarette rekabeti bozucu tüm engelleri kaldırması taahhüdü, markalar hukuku alanında uluslararası ve ulusal düzeyde yeni oluşumların ortaya çıkması ve son olarak ülkemizde de markanın öneminin algılanması gibi gelişmeler sonucunda 556 sayııı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Markaların korunmasına ilişkin Türk mevzuatı hakkında pratik kullanımla bilgilendirmeyi hedefleyen bu kitapçığın, başta üyelerimiz olmak üzere hukukçulara ve diğer tüm ilgililere faydalı olacağını umar, çalışmayı gerçekleştiren Etüt ve Araştırma Şubesi Araştırma Raportörü Tezer Palacıoğlu'na ve yazımını gerçekleştiren Selma Subutay'a teşekkür ederim. Genel Sekreter Prof. Dr. ismail Özaslan

5

6 içindekiler Sayfa No 1. Marka Nedir, Neden Korunmalıdır? Markalar Hukukumuzun Kaynakları Nelerdir? Sayılı Eski Markalar Kanunu Döneminde.... Yaşanan Belli Başlı Sorunlar Nelerdir? Markaların Korunması Hakkında KHK/556 ile Getirilen Yenilikler Nelerdir? Marka Çeşitleri Nelerdir? Marka Hakkının Elde Edilmesinin Koşulu Nedir? Korumadan Kimler Yararlanabilir? Marka Tescili için Başvuru Nereye yapılacaktır? Başvuru Dilekçesine Hangi Belgelerin Eklenmesi Gerekir? Başvuru Sırasında Sınıflandırma Nasıl yapılır? Rüçhan (Öncelik) Hakkı Ne Gibi Hallerde Sözkonusu Olur? Rüçhan Hakkı Nasıl Talep Edilir? Bir Başvuru Dilekçesi Ticaret ve Hizmet Markası Için Birlikte Doldurulabilir mi? Tescil Başvurusu Nasıl Bir Incelemeden Geçer? Marka Tescili Bakımından Tescilin Reddine ilişkin Mutlak Red Nedenleri Nelerdir? Marka Tescilinin Reddine ilişkin Nispi Red Nedenleri Nelerdir? Markanın Kullanılması Ne Demektir? Markanın Kullanılmaması Halinde Ne Olur? Markanın Koruma Süresi Ne Kadardır? Koruma Süresi Sona Eren Marka Nasıl Yenilenir? Yenileme Başvurusu için Hangi Belgeler Gereklidir? Marka Tescilinden Sonra Marka Sahibinin Adres, Ünvan, Nevi Deişiklikleri Olursa Ne Yapılmalıdır?... 21

7 23. Markanın Koruma Kapsamı Neleri içerir? Marka Tescilinden Doğan Haklar Hangi Halde Tüketilir? Marka Tescilinden Doğan Hakların Kapsamında istisna Nedir? Markalar Hukuki işlemlere Konu Olabilir mi? Marka Hangi Şekilde Devredilebilir? Markaların Kullanılması için Lisans Anlaşmalarının Hukuki Durumu Nedir? Lisans Alanın Hukuki Durumu Nedir? Marka Teminat Olarak Gösterilebilir mi, Markanın Rehni veya Haczi Caiz midir? Marka Hakkının Sona Ermesinin Nedenleri Nelerdir? Marka Sahibi Hakkından Vazgeçebilir mi? Marka Hakkı Başka Nedenlerle Sona Erer mi? Markanın Hükümsüzlüğüne Karar Verilmesini Kimler Talep Edebilir, Hükümsüzlük Nasıl Sonuç Doğurur? Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Nelerdir? Marka Sahipleri Tecavüzün Önlenmesi için Ne Gibi Hukuki Taleplerde Bulunabilir? Marka Sahipleri Markalarına Tecavüzde Bulunana Karşı Başka Hangi Hukuk Yollarına Başvurabilir? Başkasının Marka Hakkına Tecavüz Olup Olmadığı Hakkında Ne Yapılabilir? Marka Tecavüzlerine Karşı Gümrüklerde Önlem Alınabilir mi? Markaya Tecavüz Halinde Hangi Zararların Tazmini istenebilir? Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasında Nelere Dikkat Edilir? Marka Firmaların "imajı" Olduğuna Göre Markaya Tecavüze Karşı Bir imaj Düzeltme Yolu Var mıdır? Marka ile ilgili Davalarda Hangi Mahkemeler Görevlidir? Marka Davalarında Hangi Mahkemeler Yetkilidir?... 30

8 45. Marka Hakkına Tecavüzden Doğan Hukuki Davalarda Zamanaşımı Süresi Nedir? Kimler Dava Açabilir? Marka Hakkına Tecavüz Hukuki Davaları Kime Karşı Açılamaz? Marka Konuları ile İlgili Olarak Türk Patent Enstitüsü Nezdinde Kimler işlem Yapabilir? Marka Vekilleri Hangi Nitelikleri Haiz Olmalıdır? Markaya Tecavüz Suçunun Cezası Nedir? EKLER Ek. 1 Marka Tescilli Başvuru Dilekçesi Ek. 2 Sınıf ve Mal Ayırım Kodları Ek. 3 Marka işlemleri Ücret Listesi Ek.4 Tescil Başvurusu Değerlendirme Şeması...40 Ek. 5 Tescil Başvurusu Yapılmış Olup ilan Edilen Markaların itiraz Formu KA YNAKÇA... 42

9 Elinizdeki kitapçığın hazırlanışı içerik olarak 15 Mayıs 1996'da tamamlanmıştır. Bu tarihten sonra meydana gelebilecek değişiklikler için mevzuatın takibi gerekmektedir.

10 1. Marka Nedir Neden Korunmalıdır? Marka bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırmaya yarayan kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir. Günümüz ticari hayatında markalar önemli roloynamakta olup milyarlarca teşübbüs ürettikleri mal veya hizmetlerin diğğerlerinden farklı olduğu imajıyla pazarda yeralabilmek için markalarını yerleştirmeye çalışmaktadırlar. Ulaştırma, telekomünikasyon ve reklamcılık faaliyetlerinin çok geliştiği dünyamızda pazarda payalabilmek marka imajı ile dorudan bağlantılıdır. Bugün birçok marka insanların zihninde kalite ve güveni ifade etmektedir. Öyle ki Coca-Cola, Marlboro gibi markaların değeri belki de şirketlerinin üretim tesislerinin fiziki değerinden fazladır. Dolayısı ile marka ihlalleri ve tecavüzleri ile haksız rekabetin önlenerek marka korsanlarının haksız kazanç sağlamalarının önüne geçilmeli ve iyiniyetli marka sahiplerinin hakları korunmalıdır. Bu ayrıca tüm dünyada yerleşmeye başlayan ve Türkiye'nin de taraf olduğu anlaşmalar çerçevesinde yerine getirmekle zorunlu olduğu bir yükümlülüktür. 2. Markalar Hukukumuzun Kaynakları Nelerdir? a) U/usa/ Hukuk Kaynak/an Cumhuriyet döneminde Markalar Hukukuna ilişkin ilk önemli düzenleme tarih ve 551 sayılı Markalar Kanunu'dur. Ancak, adı geçen Kanunun uygulanmasında yaşanılan başarısızlıklar ve Türkiye'nin AB mevzuatı ile bütünleşme çalışmaları sonucunda tarihli Markaların Korunması Hakkında 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname kabul edilmiştir. 9

11 Bugün markalar hukukumuzun temel kaynağı KHK/556 hükümleridir. Marka tecavüzlerinde cezalara ilişkin hükümler ise tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4128 sayılı Kanunla belirlenmiştir. Ayrıca, Sanayi ve Ticaret Bakanlı'nın hazırlamış olduğu ve tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelik de uygulama bakımından önem taşımaktadır. b) Uluslararası Hukuk Kaynakla" tarihli Sınai Mülkiyetin Korunnasına ilişkin Paris ittihadı Mukavelenamesi (Paris Sözleşmesi)ne 1925'ten bu yana kısmen üye olan Türkiye tarihinde bütünü ile bu sözleşmenin Stockholm metnine katılmıştır. - Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasını 'ten geçerli olmak üzere tarih ve 4067 sayılı Kanunla onaylanan Türkiye, bu anlaşmaya ek ve markalar hukuku bakımından evrensel yeni bir düzenlemenin ilkelerini belirleyen Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Anlaşması (TRIPs) çözümlerini KHKl556'yı hazırlarken dikkate alınmıştır. - Türkiye 1967'de kurulan Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatına (WIPO) 1976'dan bu yana üyedir. Bu teşkilat bünyesinde tarihinde kabul edilen Ticaret Markaları Hukuku Anlaşmasına katılmıştır. - Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırılmasına ilişkin 1957 tarihli Nis Anlaşmasına katılmıştır. (R.G , Sayı: 22373) - Markaların Figuratif Elamanlarının Sınıflandırılmasına ilişkin 1973 tarihli Viyana Anlaşmasına katılmıştır. (R.G , Sayı: 22373) Ayrıca KHK/556'nın hazırlanması aşamasında isviçre, Avusturya, italya ve ispanya markalar hukukiarı yanında AB'nin tarihli Üye Devletlerin Ticaret Markalarına ilişkin Hukukiarının Denkleştirilmesine Dair Birinci Konsey Direktifi ile tarihli Topluluk Ticaret Markaları Hakkında Konsey Tüzüğü hükümleri dikkate alınmıştır. 10

12 3.551 Sayılı Eski Markalar Kanunu Döneminde Yaşanan Belli Başlı Sorunlar Nelerdir? kulanılan a) Eski kanun sadece mallar üzerinde veya ambalajlarında markalar tescilini kapsamakla birlikte hizmet markalarının tescili mümkün değildi. Türkiye, ticaret hayatında önemli yer tutan hizmet sektörüne ait markaları tescil dışı bırakan nadir ülkeler arasındadır. b) Ticaret ünvanıarı hariç olmak üzere, beşten fazla sözcük içeren işaretler marka olarak tescil edilmemekteydi. Ayrıca sadece belirli bir renkten, tek bir harften, rakam veya rakamlardan oluşan işaretler de tescil ettirilemezdi. c) Türk teşebbüslerinin yabancı sözcük, yabancıların da Türkçe sözcük içeren markaları tescil ettirmeleri mümkün değildi. Gelişmekte olan Türk ürünleri ihracatı için bu hüküm çok olumsuz sonuçlar doğurmaktaydı. d) Tescilli başvurusunda bulunan markalardan tescil edilenlerin yayınlanması öngörülmekte marka işlemleri tescil esasına dayanmaktaydı. Bu sistemde tescil öncesi yayın, üçüncü kişilerin bilgilenmeleri gibi olanaklar bulunmadığı için itiraz şansları olmamaktaydı. e) Markaların kullanılması, çok tanınmış markalar gibi kavramlar açıkça tanımlanmamıştı. f) Tescilli bir markaya karşı açılan iptal davaları olsun marka ihlal ve tecavüzleri için açılan davalar olsun çok uzun sürede sonuçlanmakta, ve cezalar caydırıcı özellik ta Ş i mamaktayd i. 4. Markaların Korunması Hakkında KHK/556 ile Getirilen Yenilikler Nelerdir? Hizmet markalarının tescili ve korunmasına imkan tanınmıştır. Muhasebe, turizm, taşımacılık, bankacılık, sigortacılık, mali müşavirlik, sağlık, eğitim vb. alanlarda ekonomının oldukça büyük kısmı marka korunmasından yararlanabilecektir. 11

13 KHK'nin yürürlüğe girdiği tarih olan tarihinden önce eski Kanun nedeniyle tescil edilemeyen hizmet markalarının da geriye dönük müktesep haklarının met markalarını fiilen kullananlara yürürlük tarihinden ( ) itibaren en geç 12 ay içinde sözkonusu hizmet markasını kullandıklarını kanıtlayacak resmi belgelerle birlikte tescil talep etmeleri imkanı verilerek sağlanmıştır. korunması, hiz - Markayı oluşturan kelime sayısındaki 5 kelime kısıtlaması kaldırılmıştır. - Herhangi bir sınırlama getirmeksizin (yabancı isimler vb.) kişi adları da dahil özcüklerin, ş~killerin, harflerin, sayıların, grafik veya benzer şekilde ifade edilebilen her türlü işaretin tesciline imkan sağlanmıştır. - Marka tescil işlemleri zorunlu hale getirilmiştir. - Tescil başvurularının tescil öncesi ilanı, itirazların alınması ve itirazların incelenmesi sonrası tescil edilenlerin ve red edilenlerin ilan edilmesi sistemi getirilmiştir. - Markayla ilgili davalarda görevli ve yetkili mahkemenin kurulacak ihtisas mahkemeleri olması öngörülmüştür. 5. Marka Çeşitleri Nelerdir? Türk Markalar Hukukunda, markalar esas itibarı ile mal, hizmet, ortak ve garanti markaları olmak üzere sınıflandırılmıştır. Bununla birlikte marka kavramının daha rahat anlaşılabilmesi için aşağıdaki şekilde bir ayırım yapılabilir. i. Biçime Göre i) Kelime Markalar: PHILIPS, GERVAIS DANONE gibi kelime veya kelime grupları, BP, IBM gibi harf veya harf grupları, 4711 gibi rakam veya rakam grupları, 3M, B747 gibi harf ve rakam grupları bu çeşit markalarıdır. ii) Tasarım Markaları: Renkli veya renksiz iki boyutlu grafik olarak temsil edilebilen 12

14 işaretlerdir. LACOSTE'un timsah, ADIDAS'ın yoncasıyda olduğu gibi grafik olarak temsil edilen kelime markaları da olabilir. iii) Üç Boyutlu Markalar: Ürüne eklenmiş üç boyutlu işaretlerdir. Örnek: MER CEDES'in yıldızı. iv) Biçim Markaları Üç boyutlu marka olmakla birlikte, ürüne eklenmeyip ürünün kendisi ya da ambalaj i başlıbaşına markadır. Örnek: TOB LERONE çukulatası, COCA COLA şişesinin şekli. II. Fonksiyonlarına Göre i) Ürün Markaları ii) Hizmet Markaları (Ticaret Ünvanıar) marka olarak kullanılabilir.) III. Marka Sahiplerine Göre i) Münferit Markalar: Münferit firmalar tarafından kullanılır. ii) Garanti Markaları: Marka sahibinin kontrolu altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işaretlerdir. iii) Ortak Marka: Garanti fonksiyonu olmayıp kullanılan firmanın belirli bir üretim, ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir birliğe üye olduğunu ve o markayı kullanmaya yetkili kılındığını gösterir. 6. Marka Hakkının Elde Edilmesinin Koşulu Nedir? Marka korunmasının sağlanması ancak markanın tescili ile mümkün olup hakkın sürdürülmesi markanın devamlılığına bağlıdır. 7. Korumadan Kimler Yararlanabilir? i) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler. 13

15 ii) Paris Sözleşmesi ya da Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler. iii) Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen marka korunması tanımış yabancı devletlerin gerçek ve tüzel kişileri (karşılıklılık ilkesi). 8. Marka Tescili için BaşvuruNereye Yapılacaktır? Marka tescili için yapılacak başvuru Ek 1'de sunulan örneğe uygun olarak A4 formunda düz beyaz kağıda doldurulacak dilekçe ile izmir Caddesi No: 28 Kızılay - ANKARA Tel: Faks: O (2 hat) adresindeki Türk Patent Enstitüsü'ne yapılacaktır. 9. Başvuru Dilekçesine Hangi Belgelerin Eklenmesi Gerekir? a) Tescili istenen markanın yayıma ve çoğaıtılmaya elverişli en az 5x5 cm. en fazla 8x8 cm. ebadında 20 adet örneği. b) Marka başvuru harcı, araştırma, inceleme ve değerlendirme ücreti ödendi belgesi aslı. aslı. c) Sınıf veya sınıfların ücretinin ödendiğini gösterir belge d) Marka vekili tayin edilmiş ise vekaletname. e) Başvuru sahibi tüzel kişi ise noter tasdiki i imza sirküleri. f) Başvuru sahibinin ticaretle, imalatla veya hizmetle uğ gösterir belge. raştığını g) Başvuru ortak ya da garanti markası için yapılmışsa noter tasdikli teknik yönetmelik. h) Rüçhan (öncelik) hakkı talep ediliyorsa, rüçhan hakkı başvurusuna ait bilgiler ile ilk başvurunun yapıldığı ülkenin yetkili makamından alınacak rüçhan hakkı belgesi ve bu belgenin başvuruya ait bilgiler kısmının Türkçe tercümesi. 14

16 i) Başvuru talebi sergilerdeki teşhire dayanıyorsa, serginin açıldığı ülkenin yetkili makamından alınacak, teşhir ettikleri markanın konulduğu mal ile bu markanın ambalaj üzerinde basılmış haliyle görünür şekilde konulduğu tarih ve serginin resmi açılış tarihini gösterir belge ve markanın tasdikli örneği. i) Marka tescil harcı ve marka tescil belgesi düzenleme ve sicil kayıt ücreti ödenti belgesi aslı j) Yabancı ülkede tescil edilmiş markaya dayanılarak yapılan başvurular için ticaretle, imalatla veya hizmetle uğraştığına dair belge yerine tescili yapan ülke tarafından verilmiş bulunan tasdikli marka tescil belgesi sureti ile bu belgenin Türkçe tercümesi. k) Hizmet markasının tescili için yapılacak başvurulara, eğer hizmet markası daha önce fiilen kullanılmış ise, ilk kullanım tarihini gösterir belgeler ve kanıtlar. 10. Başvuru Sırasında Sınıflandırma Nasıl Yapılır? Marka başvuru dilekçesinde bulunan mal veya hizmetler uluslararası sınıflandırmaya ilişkin (Türkiye Markaların Eşyalarının Sınıflandırılmasına ilişkin Nis Anlaşmasına taraftır) esasına göre sınıflandırılır. Ek:2 Marka tescili istenilen mallar veya hizmetler ait oldukları sınıf numarası ile birlikte belirtilir. Her başvuru dilekçesindeki ilk üç sınıf için sabit ücret, sonraki her sınıf için ayrı ayrı ücret alı "nır. Ek: Rüçhan (Öncelik) Hakkı Ne Gibi Hallerde Sözkonusu Olur? Rüçhan hakkı milletlerarası sözleşmelere dayanan ve sergilerde teşhir hakkından doğan haklar olmak üzere ikiye ayrılır: Paris Sözleşmesine dahil ülkelerden birine mensup veya; mensup olmamakla birlikte onlardan birinde ikametgahı veya işler durumunda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler, bu ülkelerin herhangi birinde yetkili mercilere bir markanın tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru ta- 15

17 rihinden itibaren altı ay süreyle aynı marka için tescil belgesi almak üzere Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır. Bu süre içinde kullanılmayan rüçhan hakları düşer. Ayrıca Paris Sözleşmesine taraf bir ülke uyruğu olan gerçek veya tüzel kişi sözleşmeye taraf olmayan bir ülkede geçerli bir başvuru yapmışsa, bunun rüçhan hakkından yarartanır. Öte yandan tescil başvurusundaki malları veya hizmetleri Türkiye'de açılan milli ve milletlerarası sergilerde ve Paris Sözleşmesine taraf ülkelerde açılan resmi veya resmen tanınan sergilerde teşhir eden (marka koruma hakkından faydalanabileceği belirtilen) gerçek veya tüzel kişiler, teşhir tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye'de marka tescili için başvuru konusunda rüçhan haktan yararlanır. 12. Rüçhan Hakkı Nasıl Talep Edilir? Rüçhan hakkından faydalanmak isteyen başvuru sahibi bununla ilgili rüçhan hakkı belgesini başvurudan itibaren üç ay içinde Türk Patent Enstitüsü'ne vermek zorundadır. Rüçhan hakkının hüküm ve sonuçları, rüçhan hakkının talep edildiği başvurunun tarihi itibariyle doğar. 13. Bir Başvuru Dilekçesi Ticaret ve Hizmet Markası için Birlikte Doldurulabilir mi? Hayır. Hizmet ve ticaret markaları için ayrı ayrı başvuru yapılması zorunludur. 14. Tescil Başvurusu Nasıl Bir incelemeden Geçer? Herşeyden önce, bir başvurunun incelenebilmesi için, dilekçe, harç, araştırma, inceleme ve değerlendirme ücreti ödenti belgeleri aslı, 5 adet marka örneği, ortak veya garanti markaları için teknik yönetmeliğin müracaat anında verilmesinin zorunlu olduğu unutulmamalıdır. Diğer evrakların tamamlanması için üç ay süre vardır. Başvurular Türk Patent Enstitüsü tarafından önce şekil bakımından, ardından "red için mutlak nedenler" bakımından incelemeye alınır. 16

18 Bu nedenlerden herhangi birine uymayan marka başvuruları red edilir. Herhangi bir aykırılık yoksa üçüncü kişilerin itirzlarına (Ek 5'deki dilekçeye uygun) açık olmak üzere aylık olarak yayınlanan Resmi Marka Bülteninde ilan edilir. ilgili üçüncü kişilere üç ay itiraz süresi tanınmış olup, bu süre içerisinde itiraz yapılmayan ya da yapılan itirazlar uygun. bulunmayan marka başvuruları tescil edilerek iki ayda bir yayınlanan Resmi Marka Gazetesinde ilan edilir. Türk Patent Enstitüsü'nün almış olduğu kararlarına iki ay içerisinde yapılan itirazlar yine Enstitü bünyesindeki Yeniden inceleme ve Değerlendirme Kurullarında incelenerek kesin karara bağlanır. Enstitünün nihai kararı yine Resmi Marka Gazetesinde ilan edilir. Tescil edilerek sicile kaydedilen marka için başvuru sahibine "Marka Tescil Belgesi" verilir. Marka sicili alenidir. Bkz. Ek:4 15. Markanın Tescili Bakımından Tescilin Reddine ilişkin "Mutlak Red Nedenleri" Nelerdir? - Marka tanımına uygun olmayan işaretler, - Aynı veya ayırt edilemeyecek kadar aynı mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar aynı olan markalar, - Ticaret alanında cins, çeşit, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin yapıldığı zamanı gösteren veya malların ve hizmetlerin diğer karakteristik özelliklerini belirten işaret ve adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, - Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar, - Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şek- 17

19 lini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler, - Mal veya hizmetlerin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar, - Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesi'nin 2. mükerrer 6. maddesine göre reddedilecek markalar,. - Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6. maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi, kültürel değerler bakımından halka malolmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer armalar, amblemler veya nişanları içeren markalar, - Sahibi tarafından izin verilmeyen Paris Sözleşmesi'nin 1. mükerrer 6. maddesine göre tanınmış markalar, - Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar, - Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar. Mutlak red nedenleri, başvuru sırasında, TPE tarafından resen gözönüne alınır. 16. Marka Tescilinin Reddine Ilişkin "Nisbi Red Nedenleri" Nelerdir? 3 aylık ilan süresince tescil edilmiş veya tescil için başvuru yapılmış bir markanın sahibi tarafından itiraz yapılması durumunda, aşağıdaki hallerde marka tescil edilemez: - Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı ise ve aynı mal veya hizmetleri kapsıyorsa, - Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya benzer ise ve tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer ise, tescil edilmiş veya tescili için başvurusu yapılmış markanın halk tarafından karıştırılma ihtimali varsa bu karıştırılma ihtimali tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile ilişkili olduğu ihtimalini de kapsıyorsa. 18

20 Yine marka sahibinin ticari vekili veya temsilcisi tarafından markanın kendi adına tescili için, marka sahibinin izni olmadan ve geçerli bir gerekçe gösterilmeden yapılan başvuru, marka sahibinin itirazı üzerine red edilir. Tescilsiz bir markanın veya ticaret sırasında kullanılan bir başka işaretin sahibinin itiraz etmesi üzerine, tescili istenilen marka aşağıdaki hallerde tescil edilemez. - Markanın tescili için yapılan başvuru tarihinden önce veya markanın tescili için yapılan başvuruda belirtilen rüçhan tarihinden önce bu işaret için hak elde edilmiş ise, - Belirtilen işaret, sahibine daha sonraki bir markanın kullanımını yasaklama hakkını veriyorsa Marka, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir markanın aynı veya benzeri olmakla birlikte, farklı mallar veya hizmetlerde kullanılabilir. Ancak, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarı na zarar verebileceği veya tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini zedeleyici sonuçlar doğurabileceği durumda, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir marka sahibinin itirazı üzerine, farklı mal veya hizmetlerde kullanılacak olsa bile, sonraki markanın tescil başvurusu red edilir. Tescil için başvurusu yapılmış markanın, başkasına ait kişi ismi, fotoğrafı, telif hakkı veya herhangi bir sınai mülkiyet hakkını kapsaması halinde hak sahibinin itirazı üzerine yine tescil başvurusu reddedilecektir. Ortak ve garanti markalarının sona ermesinden itbaren üç yıl içinde ortak marka veya garanti markası ile aynı veya benzeri olan marka tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilecektir. Bir markanın yenilenmeme nedeniyle koruma süresinin dolmasından sonra iki yıl içerisinde aynı veya benzer markanın, aynı veya benzer mal ve hizmetler için yapılan tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilecektir. 19

21 17. Markanın Kullanılması Ne Demektir? Bir markanın korumadan faydalanabilmesi için tescil edildiği mal ve hizmetlerle birlikte kullanılması zorunludur. Markanın kullanılması olarak kabul edilen durumlar şunlardır: a) Tescili markanın ayırt edici karakterlerini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması, b) Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması veya markayı taşıyan malın ithalatı, c) Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması. Ortak markalar ve garanti markaları teknik yönetmeliklerine uygun olarak kullanılmalıdır. 18. Markanın Kullanılmaması Halinde Ne Olur? Markanın tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde, haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya kullanıma 5 yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde marka iptal edilir. 19. Markanın Koruma Süresi Ne Kadardır? Tescil için başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre 10'ar yıllık dönemler halinde yenilenebilir. 20. Koruma Süresi Sona Eren Marka Nasıl Yenilenir? Marka sahibinin veya vekilinin talebi üzerine yenileme harç ve ücretinin ödenmesi koşuluyla yenilenir. Yenileme talebinin yapılması, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden önceki altı ay içerisinde gerçekleştirilir. Bu sürenin kaçırılması halinde ek bir ücretin ödenmesi koşuluyla koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden itibaren altı ay içerisinde de yapılabilir. 21. Yenileme Başvurusu için Hangi Belgeler Gereklidir? Müracaat için talep dilekçesi, marka yenileme harcı ve yenileme belgesi düzenleme, sicil kayıt işlemi ücreti ödendi belgesi aslının verilmesi zorunludur. Türk Patent Enstitüsü ge- 20

22 rektiğinde dosyasında eksik bulunan diğer belgeleri de talep edebilir. 22. Marka Tescilinden Sonra Marka Sahibinin Adres, Ünvan, Nevi Değişiklikleri Olursa Ne Yapılmalıdır? Türk Patent Enstitüsü'ne bildirilmeli ve marka Değişiklikler sahibinin tüm markaları için değişiklik yapılmalıdır.. Adres değişikliği için harç ve ücret ödendi belgesi ile, ünvan veya nevi değişikliklerinde ise harç ve ücret ödendi belgesi aslı yanında, marka tescil belgesi aslı, Ticaret Sicili Gazetesi veya ünvan veya nevi değişikliğini gösteren belge aslı, noter onaylı imza sirküleri, vekil var ise vekaletname gibi belgeler istenir. Bununla beraber marka sahibi işletmenin başka işletmelerle birleşmesi durumunda da markanın yeni işletme adına tescili gereklidir. 23. Markanın Koruma Kapsamı Neleri içerir? 1- Markanın Kullanımına Dair Münhas/f Hak Tescilli bir marka sahibi normalde markasını münhasır kullanma hakkına sahiptir. Mal ve hizmetlerini tanımlayabilmek için markasını kanunda belirlenen sınırlar çerçesinde kullanabilir. Markasını başkasına devredebilir, miras bırakabilir veya kullanım için başkasına lisans verebilir. Marka aynı zamanda rehin edilebilir. 2- Markanın Üçüncü Kişilerce Kullanımının Yasaklanması Hakkı Aşağıdaki hallerde marka sahibi izni alınmadan markasının kullanılmasını önleme hakkına sahiptir: - Markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak, tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılması, - Tescilli bir marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk üzerinde, işaret ile tescili marka arasında bağlantı olduğu ihtimali de dahil, karıştırma ihtimali olan herhangi bir işaretin kullanılması, 21

23 - Tescili marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsamına giren mal veya hizmetlerle benzer olmayan mal veya hizmetlerde kullanılması halinde, tescili istenen işareti n kullanılmasıyla tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar vereçek nitelikteki herhangi bir işaretin kullanılması. Bu durumlar karşısında marka hakkı sahibi; - işaretin mal veya ambalajı üzerine konulması, - işareti taşıyan malın piyasaya sürülmesi veya bu amaçla stoklanması, teslim edilebileceğinin teklif edilmesi veya o işaret altında hizmetlerin sunulması veya sağlanması, - işareti taşıyan malın ithali veya ihracı, - işaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarda kullanılması işlemlerinin yasaklanmasını talep edebilecektir. 3- Markamn Sözlük veya Başka Başvuru Eserlerinde Yeralması Halinde Yanlışlığın Düzeltilmesini Talep Etme Hakkı Tescilli bir markanın, tescilli olduğu belirtilmeden bir sözlük ansiklopedi veya bir başka başvuru eserinde jenerik ad izlenimi verecek şekilde yayımlanması halinde marka sahibinin talebi üzerine yayımcının yayımın sonraki ilk sayısında yanlışlığı düzeltme yükümlülüğü vardır. 4- Ticari Vekil veya Temsilci Adına Tescilli Markanın Kullammlnln Yasaklanması Hakkı Marka sahibinin ticari vekili veya temsilcisi adına, marka sahibinin izni alınmadan marka tescili yapılması hlinde, ticari vekil veya temsilcisi haklı bir gerekçe öne süremezse marka sahibinin markasınınkullanılmasına itiraz etmek hakkı vardır. 24. Marka Tescilinden Doğan Haklar Hangi Halde Tüketilir? Tescilli bir markanın tescil kapsamındaki mal üzerine konularak marka sahibi tarafından veya onun izni ile Türkiye'de pi- 22

24 sonra mallarla ilgili fiiller marka tes yasaya sunulmasından cilinden doğan hakkın kapsamı dışında kalır. Ancak marka sahibinin bu hükme girmesine rağmen malın piyasaya sunulmasından sonra üçüncü kişiler tarafından değiştirilerek veya kötüleştirilerek ticari amaçlı kullanmalarını önleme yetkisi vardır. 25. Marka Tescilinden Doğan Hakların Kapsamında istisna Nedir? Dürüstçe ve ticari veya sanayi konularıyla ilgili olarak kullanılmaları koşuluyla üçüncü kişilerin ad ve adresini, mal veya hizmetlerle ilgili cins, kalite, miktar, kullanım amacı, değer, coğrafi kaynak, üretim veya sunuluş zamanı veya diğer niteliklere ilişkin açıklamaları kullanmaları marka sahibi tarafından engellenemez: 26. Markalar Hukuki işlemlere Konu Olabilir mi? Tescilli markalar ve hatta marka başvuruları devir- lisans, intikal, rehin, kullanma hakkı, haciz, marka sahibi ile ilgili değişiklikler gibi hukuki işlemlere konu olabilirler. Tescili marka üzerindeki sağlararası işlemler yazılı şekle tabidir. 27. Marka Hangi Şekilde Devredilebilir? Marka, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için devredilebilir. Garanti markaları veya ortak markalar da devredilebilir olup devir ancak marka siciline kayıt halinde geçerlidir. Marka devri yazılı olmak ve taraflarca imzalanmak kaydıyla hüküm taşır. Devir, taraflardan birinin talebi üzerine sicile kayıt edilir ve yayımlanır. Sicile kayıt edilmediği sürece, taraflar markanın tescilinden doğan yetkileri iyi niyetli üçüncü kişilere ileri süremez. karşı Markanın devri mal veya hizmetlerin coğrafi kaynağı, kalitesi veya markanın kendisi ile ilgili olarak halkı yanılgıya düşürebilecek nitelikte ise, yeni marka sahibi halkı yanılgıya düşürmeyecek şekilde mal veya hizmetlerde marka tescilinin sı- 23

25 nırlı bir hale getirilmesini kabul etmediği takdirde, devir işlemi Enstitü tarafından yapılmaz. Aksi kararlaştırılmadığı takdirde bir işletmenin aktif ve pasifleri ile birlikte devri, işletmeye ait markaların da devrini kapsar. 28. Markaların Kullanılması için Lisans Anlaşmalarının Hukuki Durumu Nedir? Tescilli bir markanın sahibi markasının kullanım hakkını tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için başkalarına verebilir. Lisans verilmesi yazılı şekli tabidir. Ancak sicile kayıt edilmediği sürece iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez. Ortak markada lisans verilmesi de yazılı şekle tabi olup marka siciline kayıt halinde geçerli hale gelirler. Lisans sözleşmelerinde KHK/SS6'ya ve konuya ilişkin diğer kanun, tüzük, yönetmelik ve tebliğlere aykırı hükümler bulunamaz. Aksi halde geçersiz sayılır. Lisans, inhisari lisans veya basit lisan şeklinde verilebilir. Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, kuralolarak, lisans inhisari değildir. Lisans veren markayı kendi kullanabileceği gibi, üçüncü kişilere aynı markaya ilişkin başka lisanslar da verebilir. Buna karşın inhisari lisans sözkonusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça mahfuz tutmadıkça kendisi de markayı kullanamaz Lisans Alanın Hukuki Durumu Nedir? Aksi sözleşmede kararlaştırılmadıkça, lisans hakkını alan kişi, markanın koruma süresinde, markanın kullanılmasına ilişkin her türlü tasarruf ta bulunabilir ancak lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez. Aksi sözleşmede kararlaştırılmadıkça, inhisari lisans sahibi, üçüncü bir kişi tarafından marka sahibinin markadan doğan haklarına tecavüz edilmesi durumunda marka sahibinin açabileceği davaları, kendi adına açabilir. 24

26 Basit lisans sahiplerinin, dava açma hakları yoktur. Markaya tecavüz halinde noter vasıtasıyla gereken davayı açmasını marka sahibinden isteyebilir. Bu talebin kabul edilmemesi veya noter bildiriminin alındığı tarihten itibaren üç ay içinde, gerekli davanın açılmaması halinde ise yaptığı noter bildirimini de ekleyerek kendi adına dava ııçabilir. Buna karşın ciddi bir zarar tehlikesi karşısında üç ay sürenin geçmesini beklemeden ihtiyati tedbire karar verilmesini mahkemeden talep edebilir. Dava açılınca marka sahibine bildirilr. 30. Marka Teminat Olarak Gösterilebilir mi, Markanın Rehni veya Haczi Caiz midir? Tescilli bir marka işletmeden bağımsız olarak teminat olarak gösterilebilir, rehin, haciz edilebilir. Hacizin sicile kayıt edilip yayınlanması zorunlu iken, teminat olarak gösterilmesi veya rehin edilmesi durumunda sicile kayıt ve yayın için taraflardan birinin talebi gereklidir. 31. Marka Hakkının Sona Ermesinin Nedenleri Nelerdir? Marka hakkı, koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi veya marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi ile sona erer. Marka hakkının sona ermesi, ilgili bültende yayınlanır. 32. Marka Sahibi Hakkından Vazgeçebilir mi? Markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin tamamından veya bir kısmından vazgeçebilir. Ancak Marka Siciline kayıt edilmiş hakların ve lisans sahiplerinin izni olması gerekir. Vazgeçme yazılı olarak Enstitüye bildirilmelidir ve Marka Siciline kayıt itibariyle hüküm doğurur. 33. Marka Hakkı Başka Nedenlerle Sona Erer mi? Evet. a) "Marka tescilinde red için mutlak nedenler" ve "nispi nedenler" başkalarında sayılan nedenlerden birinin varlığı sözkonusu ise, 25

27 b) Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde haklı bir neden olmadan kullanılmaması sözkonusuysa, c) Marka sahibinin davranışları nedeniyle, marka, mal ve hizmetler için yaygın bir ad haline gelmişse, d) Hak sahibi veya yetkili kıldığı kişi tarafından kullanım sonucunda tescil edildiği mal ve hizmetlerin niteliği, kalitesi, üretim yeri ve coğrafi kaynağı konusunda halkta yanlış anlama ihtimali var ise, e) Ortak veya garanti markalarının teknik yönetmeliklerine aykırı bir kullanım varsa Mahkemeler bütün olarak ya da kısmen markanın hükümsüzlüğüne ve hakkın sona ermesine karar verebilir. 34. Markanın Hükümsüzlüğüne Karar Verilmesini Kimler Talep Edebilir, Hükümsüzlük Nasıl Sonuç Doğurur? Zarar gören kişiler, Cumhuriyet Savcıları veya ilgili resmi makamlar hükümsüzlük kararını talep edebilir. karşı Markanın hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş karar herkese hüküm doğurur ve kararın sonuçları geçmişe etkilidir. Ancak, marka sahibinin kötü niyetli hareket etmesinden kaynaklanan, zararın giderilmesine ilişkin tazminat talepleri saklı kalmak üzere, hükümsüzlüğün geriye dönük etkisi markanın hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce, bir markaya tecavüz sebebiyle verilen hukuken kesinleşmiş ve uygulanmış kararlar ile yapılmış ve uygulanmış sözleşmeleri etkilemez. 35. Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Nelerdir? a) Markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak, tescili marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılması, b) Markanın aynı ya da benzeri bir işaretin halk üzerinde işaret ile tescilli marka arasında bağlantı olduğu ihtimali de dahil karıştırılma ihtimali olacak şekilde aynı veya benzeri mal ve hizmetler için kulanılması, 26

28 c) Markanın aynı ya da benzer olan işaretin farklı mal ve hizmetlerle tescilli markanın, itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya ayırt edici karakterine zarar verecek şekilde kullanılması, d) Marka sahibinin izni olmaksızın markayı veya ayırt edi Iemiyecek derecede benzerini kullanarak markayı taklit etmek, e) Markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, ithal etmek veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak, f) Marka sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek, g) Yukarıda belirtilen fiillere iştirak veya herhangi bir şekilde yardım etmek, h) Kendisinde bulunan başkası adına tescilli bir markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini taşıyan malın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak. 36. Marka Sahipleri Tecavüzün Önlenmesi için Ne Gibi Hukuki Taleplerde Bulunabilir? a) Marka hakkına tecavüz fiillerinin durdurulması, b) Tecavüzün giderilmesi c) Maddi manevi zararın tazmini, d) Tecavüze neden ürünlere el konulması, e) EI konulan ürünler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması (Bu durumda sözkonusu ürünlerin değeri tazminat miktarından düşülür. Bu değer kabul edilen tazminatı aştığı zaman, marka sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir). f) Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle el konulan ürün ve araçların üzerindeki markaların silinmesi, eğer kaçınılmaz ise sözkonusu ürün ve araçların imhası, 27

29 g)) Marka hakkına tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya yayın yoluyla duyurulması. 37. Marka Sahipleri Markalarına Tecavüzde Bulunana Karşı Başka Hangi Hukuk Yollarına Başvurabilir? Haklarına tecavüz sayılabilecek olayların tespit edilmesini isteyebilir. Taklit markanın kendi haklarına tecavüz edecek şekilde kullanılmakta olduğunu veya kullanılması için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığını ispatlamak şartıyla ihtiyati tedbire karar verilmesini talep edebilir. 38. Başkasının Marka Hakkına Tecavüz Olup Olmadığı Hakkında Ne Yapılabilir? Menfaati olan herkes, marka sahibine karşı dava açarak (markanın hükümsüzlüğü davasıyla birlikte de olabilir) fiillerinin marka hakkına tecavüz teşkil etmediğine karar verilmesini talep edebilir. Bunun için öncelikle kullanmayı düşündüğü markanın başkasına ait bir marka hakkına tecavüz teşkil edip etmediği hakkında marka sahibinden bir ay içinde görüş vermesini noter aracılığıyla sormalıdır. Eğer bu süre içinde cevap gelmezse veya cevabı kendisi kabul etmezse davayı açabilir. 39. Marka Tecavüzlerine Karşı Gümrüklerde Önlem Alınabilir mi? Hak sahibinin yetkilerine tecavüz oluşturması nedeniyle cezayı gerektiren taklit markalı mallara ithalat veya ihracat esnasında hak sahibinin talebi üzerine gümrük idareleri tarafından ihtiyati tedbir niteliğinde el konulabiır. Ancak el koyma kararının tebliğinden itibaren on gün içinde esas hakkında ihtisas mahkemesinde dava açılmaz veya mahkemeden tedbir niteliğinde karar alınmazsa idarenin el koyma kararı ortadan kalkar. 40. Markaya Tecavüz Halinde Hangi Zararların Tazmini istenebilir? 1. Maddi zarar 28

30 2. Manevi zarar 3. Markanın itibarı na gelen zarar Marka sahibinin markasına tecavüz dolayısıyla uğradığı maddi zarar sadece zararı değil ayrıca yoksun kalınan kazancı da kapsar. Dolayısıyla tazminat istenirken fiili zarar yanında marka sahibinin seçimine bağlı olarak aşağıdaki değerlendirme usullerinden birine göre hesaplanacak yoksun kalınan kazanç da talep edilebilir. a) Marka hakkına tecavüz edenin, rekabeti olmasaydı, marka sahibinin markasının kullanılması ile elde edebileceği muhtemel gelire göre, b) Marka hakkına tecavüz edenin, markayı kullanmak yoluyla elde ettiği kazanca göre, c) Marka hakkına tecavüz edenin, markayı bir lisans anlaşması ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması halinde ödemesi gereken lisans bedeline göre. 41. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasında Nelere Dikkat Edilir? Özellikle markanın ekonomik önemi, marka hakkına tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi ve tecavüz sırasında markaya ilişkin lisansların sayısı ve çeşidi gibi etkenler gözönünde tutulur. 42. Marka Firmaların "imajı" Olduğuna Göre Markaya Tecavüze Karşı Bir imaj Düzeltme Yolu Var mıdır? Marka hakkına tecavüz davası sonucunda haklı çıkan taraf haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması halinde, masrafların karşı tarafa ait olmak üzere kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesini talep etmek hakkına sahiptir. 43. Marka ile ilgili Davalarda Hangi Mahkemeler Görevlidir? Türk Patent Ensiitüsü'nün aldığı kararlara karşı açılacaklar dahil marka ile ilgili bütün davalarda görevli mahkeme Adalet Bakanlığı'nca kurulacak ihtisas mahkemeleridir. 29

31 44. Marka Davalarında Hangi Mahkemeler Yetkilidir? Marka sahibi tarafından üçüncü kişiler aleyhine açılacak davalarda, davacının ikametgahının olduğu veya suçun işlendiği veya tecavüz fiilinin etkilerinin görüldüğü yer mahkemeleri yetkili iken üçüncü kişiler tarafından marka başvurusu veya marka sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili, davalının' ikametgahının bulunduğu yer mahkemelerdir. Her iki halde de sözkonusu ikametgahıarın Türkiye'de olmaması halinde, sicilde kayıtlı vekilin işyerinin bulunduğu yerdeki ve eğer vekillik kaydı silinmiş ise Türk Patent Enstitüsü'nün merkezinin bulunduğu yer (Ankara) mahkemeleri yetkilidir. Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumlarda ise yetkili mahkeme ilk davanın açıldığı mahkemedir. 45. Marka Hakkına Tecavüzden Doğan Hukuki Davalarda Zamanaşımı Süresi Nedir? Borçlar Kanunu'nun zamanaşımına ilişkin hükümleri uy Buna göre kanun ile başka bir sınırlama getirilmemişse gulanır. zamanaşımı süresi normalde 10 yıldır. 46. Kimler Dava Açabilir? Genelde markası tecavüze uğrayan marka sahipleri dava açabilir. Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa inhisarı (tekelci) lisansa sahip olan kişi de marka sahibinin açabileceği davaları kendi adına açabilir. inhisari olmayan lisans sahibinin dava açma hakkı yoktur. Ancak bir tecavüz vuku bulduğunda noter aracılığı ile gereken davayı açmasını marka sahibinden isteyebilir. Marka sahibi noter bildirimini aldıktan sonra üç ay içinde dava açmazsa lisans alan yaptığı bildirimi de ekleyerek kendi adına dava açabilir. 47. Marka Hakkına Tecavüz Halinde Hukuk Davası Kimlere Karşı Açılamaz? Marka sahibi, sebep olduğu zarardan dolayı marka sahibine tazminat ödemiş olan kişi tarafından piyasaya sürülmüş ürünleri kullanan kişilere karşı bu davaları açamaz. 30

32 48. Marka Konuları ile ilgili Olarak Türk Patent Enstitüsü Nezdinde Kimler işlem Yapabilir? a) Gerçek veya yetkili organları tarafından tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilen tüzel kişiler, b) Marka vekilleri. ikametgahı yurtdışında bulunan kişiler ancak marka vekilleri vasıtasıyla temsil edilir. 49. Marka Vekilleri Hangi Nitelikleri Haiz Olmalıdır? a) Türk vatandaşı olmalı, b) Fiil ehliyetine sahip bulunmalı, c) Türkiye'de ikamet etmeli, d) Yüz kızartıcı bir suçtan mahkumiyeti bulunmamalı, e) En az 4 yıııık yükseköğrenim yapmış olmalı, f) Enstitü tarafından yapılan Vekillik Yeterlik Sınavında başarılı olmalı, g) Enstitü tarafından belirlenen Mesleki Sorumluluk sigortasını yaptırmış olmalıdır. 50. Markaya Tecavüz Suçunun Cezası Nedir? Bu cezalar 7 Kasım 1995 tarihinde sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4128 sayılı kanunda belirtilmektedir. Bu cezalara kısaca örnek vermek gerekirse: a) Marka hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildirimini gerçeğe aykırı olarak yapanlar marka koruması olan bir eşya veya ambalajı üzerine konulmuş, marka koruması olduğunu belirten işareti yetkisi olmadan kaldıranlar, kendisini haksız olarak marka başvurusu veya marka hakkı sahibi olarak gösterenler hakkında, bir yıldan iki yıla kadar hapis cezasına ve üçyüzmilyon liradan altıyüzmilyon liraya kadar para cezasına, b) Hak ve ilgisi olmadığını veya tasarruf yetkisi bulunmadığını bilmesi gerektiği halde, marka korunmasına ilişkin 31

33 mevzuat ın devir ve intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu hakla ilgili lisansı başkasına devreden, veren, rehneden, bu haklar üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunanlar ile korunan bir marka hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresinin bittiği veya marka hakkının hükümsüzlüğü veya marka korumasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına hukuken korunan bir marka hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde, işaretler koyan veya bu amaçla yazılı ve görsel basındaki ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı, işaret veya ifadeleri kullananlar hakkında, iki yıldan üç yıla kadar hapis cezasına ve altıyüz milyon liradan bir milyar liraya kadar para cezasına, c) Marka hakkına tecavüz sayılan fiillerden birini işleyenler hakkında, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına ve altıyüzmilyon liradan bir milyar liraya kadar para cezasına, ayrıca işyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine hükmolunur. 32

34 TÜRK PATENT ENSTiTÜSÜ Markalar Dairesi Başkanlığı Ek: 1 D BAŞVURU SAHiBiNiN... Adı, Soyadı veya Ünvanl(1)... Gerçek Kişi ise Doğum Yeri ve Tarihi:... Uyruğu... Telefon Numarası (2) :... Telefaks Numarası (2)... Adresi (2)... VEKiliN Adı, Soyadı veya Ünvanı (1)) Telefon Numarası (2)) :... Telefaks Numarası (2).... Adresi (2) Markanın Çeşidi (3).... Marka Yabancı Kelime ihtiva Ediyorsa Anlamı ve Telaffuzu (4).... Markanın Üzerinde Kullanılacağı Mal veya Hizmetlerin Sınıfları ve Listesi (5):..... Rüçhan Talebi Var mı? (6) Var, Başvuruya Dayanıyor [J Var Sergiye Dayanıyor, O Marka Başka Ülkede Tescilli mi? (7) Evet O Hayır O Yok O 556 Sayılı Kanun Hükmünde Karamame hükümleri çerçevesinde yukarıda bilgileri verilen markanın tescilini arz ederiz. Tarih i imza (1) Ünvan kısaltma yapılmaksızın tam ve açık olarak yazılacaktır. (2) Adreslerte telefon ve telefaks numaraları alan kodları ile tam olarak yazılacaktır. (3) Marka çeşidi, Ticari, Hizmet, Ortak, Garanti markalarından birisi yazılacaktır. (4) Marka yabancı kelime ihtiva ediyorsa anlamı ve telaffuzu açıkça belirtilecektir. (5) Mal veya hizmetler genel tabirter kullanılmadan Uluslararası Nis AnlaşmaSı'nın ekinde yer alan mal ve hizmet listesinden alınarak açık olarak yazılacaktır. Gerektiğinde ek kağıt kullanılabilir. (6) Rüçhan talebi başvuruya dayanıyorsa, rüçhan hakkı ile ilgili başvurunun yapıldığı ülkenin adı, başvuru tarih ve numarası ayrıca belirtilecektir. Rüçhan telebi sergiye dayanıyorsa, serginin açıldığı ülkenin, eyaletin, ilin veya ilçenin adı, teşhir ve resmi açılış tarihi ayrıca belirtilecektir. (7) Başvurusu yapılan marka başka ülkelerde tescili ise ülkelerin' adı, tescilin tarih ve numaraları ayrıca belirtilecektir. (8) En çok 8x8 cm ebadında marka ömeği yapıştırılacak ve aynı örnekten 20 adet dilekçeye eklenecektir. 33

35 Ek: 2 ULUSLARARASI Nis sınıflandırma SiSTEMiNE GÖRE MAL VE HizMETLERiN GENEL OLARAK SINIF VE SINIF KODLARı MAL AYRıM KODLARı Sınıf 1: Sanayi, bilim, fotoğrafçılık, ziraat, bahçecilik, ormancılıkta kuilanılan kimyasal ürünler; işlenmemiş plastikler (toz, sıvı ve macun halinde), yapay ve doğal gübreler, yangın söndürücü bileşimler; tavlama maddeleri; dericilik maddeleri; sanayide kullanılan yapıştırıcı maddeler, işlenmemiş suni reçineler; Sınıf 2: Boyalar, cilalar, laklar, pasa karşı ve tahtanın bozulmasına karşı koruyucular, boyama maddeleri, kumaş boyaları, boya sabitleştiriciler, doğal reçineler; boyacılar ve dekoratörler için levha ve toz halinde metaller, vernikler, gıda maddeleri ve ispançiyari ürünleri ve içecekleri boyamaya yarayan maddeler, matbaa boyaları, Sınıf 3: çamaşırda kullanılmak amacıyla beyazlaşma maddeleri ve diğer bileşimler; temizleme, parlatma, ovma ve aşındırma maddeleri; sabunlar; parfümeri, uçucu yağlar, kozmetikler, saç losyonları; diş macunları, zımpara bezi, zımpara kağıdı, Sınıf 4: Sanayide kullanılan yağlar ve gresler (yenilebilen yağlar ve uçucu yağlar hariç), yağlayıcılar, toz tutucu maddeler ve absorbe edici bileşimler, akaryakıtlar (motor yakıtları) ve aydınlatıcılar; mum, kandil, gece lambaları ve fitilier, katı, sıvı, gaz yakıtlar, Sınıf 5: Farmasötik, veterinerlik ve sağlık maddeleri; çocukların ve hastaların yiyecekleri, plasterler, sargı malzemesi, diş doldurma malzemesi, diş mu mu, dezenfekte ediciler, haşere ve zararlı ot öldürücü maddeler, Sınıf 6: işlenmiş ve yarı işlenmiş adi metaller ve alaşımlar; gemi demirleri, örsler, çantalar, rulo ve döküm inşaat malzemeleri; raylar ve demir yolları için diğer metal malzemeler; zincirler (sürücü zincirleri hariç); kablolar ve teller (elektrikle ilgili olmayanlar), çilingir malzemesi, madeni borular ve tüpler; kasalar ve para kutuları; nallar; çelik bilyalar; çiviler ve vidalar; 34

36 diğer sınıflara dahil olmayan kıymetli madenierden yapılmamış diğer eşyalar; maden filizleri, metalden mamül inşaat doğramaları. Sınıf 7: Makinalar ve makina aletleri; motorlar (kara nakil cihazıarı için olanlar hariç); makina bağlantıları ve kayışlar (kara nakil cihazları için olanlar hariç); büyük ziraat arçı.çları; kuluçka makinaları, asansörler, tezgahlar, takım tezgahları, iş makinaları, çamaşır ve bulaşık makinaları, dikiş makinaları, Sınıf 8: EI aletleri ve cihazları; bıçaklar, çatallar ve kaşıklar; vurucu ve dürtücü silahlar. Sınıf 9: Bilimsel denizcilik, haritacılık, elektrik, fotoğrafçılık, sinema, optik, ölçme, tartma, işaret verme, kontrol, cankurtaran ve öğretici cihaz ve aletleri; para ve fişle çalışan makinalar, fonograflar; kaydedici kasalar; hesap makinaları; yangın söndürme cihazları, ses ve görüntüyü almaya, kaydetmeye ve yeniden meydana getirmeye mahsus cihazlar, elektrik malzemeiri, Sınıf 10: Tıbbi, cerrahi, dişçilik ve veterinerliğe ait araç ve gereçler (yapayel ve ayaklar, gözler ve dişler), Sınıf 11: Aydınlatma, ısıtma, buhar üretme, pişirme, soğutma, kurutma, havalandırma, su temini ve sıhhi amaçlı cihazıar, Sınıf 12: Kara, hava, deniz nakil taşıtları ve yedek parçaları, Sınıf 13: Ateşli silahlar, cephane ve mermiler, patlayıcı maddeler; fişekler,. Sınıf 14: Kıymetli metaller ve bunların alaşımları ve kıymetli metalden yapılmış veya kıymetli metallerle kaplanmış eşyalar (kaşık, çataı, bıçak hariç); mücevherler, kıymetli taşlar, saatler ve diğer zaman ölçen aletler, Sınıf 15: Müzik aletleri, Sınıf 16: Kağıt ve kağıttan eşyalar, mukayva ve mukavvadan yapılan eşyalar, matbu kağıtlar, gazeteler ve periyodik yayınlar, kitaplar, kitap cilt malzemesi, fotoğraflar, kırtasiye malzemesi, yapıştırıcı malzemeler (kırtasiye amaçlı) ressam malzemeleri; boya fırçaları; daktilolar ve ofis malzemeleri (mobilya hariç); eğitim ve öğretim malzemesi (cihazlar hariç); oyun kartları ve matbaa harfleri, levha ve klişeler, Sınıf 17: Gutaperka, kauçuk, balata ve onun yerine kul- 35