Aylık Ekonomi ve Piyasalar Raporu. Eylül 2016

Transkript

1 Aylık Ekonomi ve Piyasalar Raporu

2 GENEL GÖRÜNÜM Ekonomi Ağustos enflasyonu beklentilerin altında, aylık -%0.3 gerçekleşti. Beklentilerden daha düşük gelen enflasyonda, gıda enflasyonun beklentilerin altında gerçekleşmesi ana rol oynadı. Ağustos ta çekirdek enflasyondaki gerilemeye rağmen, son dönemde hizmet enflasyonda beklentilerimizin üzerinde seyreden katılık yüzünden yılsonu enflasyon beklentimizi %7.8 den %8.5 e yükseltiyoruz. İkinci çeyrekte büyüme %3.7 olan beklentilerin altında %3.1 oldu. Çeyreksel bazda büyüme ise 1.çeyrekteki %0.7 den %0.3 e yavaşladı. İç talep toplamda 5.0 puan ile büyümeye güçlü katkı sağlarken; turizm etkisinin önceki çeyreğe göre belirginleşmenin etkisiyle dış talep büyümeyi 2.1 puan aşağı çekti yılı büyüme beklentimiz %3.5. Dış ticaret açığı Temmuz ayında 4.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yıllık dış ticaret açığımız ise 56 milyar civarına geriledi (Haziran ayında 58 milyar dolar idi). Cari açık, Temmuz ayında beklentilere yakın 2.6 milyar dolar oldu (beklenti 2.7 milyar dolar). Yıllık rakam böylece 28.9 milyar dolara indi (GSYH %4.1). Temmuz ayı bütçe fazlası 0.1 milyar TL, faiz dışı fazla ise 4.3 milyar TL. Temmuz ayında, giderler tarafında cari transferler, sermaye giderleri azalırken vergi gelirlerin %0 büyüdü. Bütçe gelirleri yıllık %14 artmasına rağmen alt detaylar önemli: Vergi gelirlerindeki kısmi zayıflık sürüyor (yıllık %9 artış). Finansal Piyasalar Eylül ayında küresel hisse piyasaları gündeminde kayda değer bir değişim yok. Gelişmekte olan piyasaların gelişen piyasalara görece güçlü performansı devam ediyor. Bununla birlikte FED faiz artırımına ilişkin tartışmaların güçlenmesi ve ECB nin son toplantısında ek parasal genişleme noktasında beklentileri karşılayamaması mevcut görünüm içerisinde hisse piyasalarında kar satışlarını gündeme getiriyor. Borsa İstanbul tarafında ise Temmuz ayındaki kayıplar sonrasında zayıf bir toparlanma eğilimi görüyoruz. Fed yetkililerinin Ağustos ayı sonlarında yaptığı açıklamaların etkisiyle öne çekilen faiz artırımı beklentilerinin, Eylül başında ABD den gelen istihdam raporunun beklentileri karşılamaması ve ISM endekslerinin ülkede iktisadi faaliyetin hız kestiğine işaret etmesiyle beraber ötelendiğini gördük. Bu süreçte gelişmekte olan ülke para birimlerinde etkili olan olumlu havadan destek bulan USD/TL kuru 2.92 li seviyelere gerilese de, bu seviyelerde kalıcı olamadı. Eylül de gelişmekte olan ülke para birimlerine ilgi azalırken, TCMB nin faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz. TL nin kısa vadede baskı altında kalması için özel bir neden görmesek de, TL de değerlenme potansiyelini de sınırlı görüyoruz. USD/TL kurunun önümüzdeki haftalarda aralığında hareket edebileceği beklentisindeyiz. Önümüzdeki dönemde mevcut koşullar doğrultusunda TCMB nin faiz indirimlerine devam edebileceğini, ortalama fonlama maliyetinin %7.50-%7.75 aralığında oluşabileceğini öngörüyoruz. Bu görüşümüze istinaden gösterge tahvil ve 5 yıla kadar vadeli diğer tahvil faizlerinde iyimser görüşümüzü koruyoruz. Ancak ülke kredi notunun düşebileceğine dair endişelerin devamı, TL deki dalgalanmanın sürmesi ve enflasyon görünümünün önümüzdeki dönemde yukarı yönlü olması nedeniyle 5 yıldan uzun vadeli tahvil faizlerinde kalıcı bir düşüş beklemezken, olası faiz yükselişinin bu tahvillerde daha belirgin olacağını değerlendiriyoruz.

3 MAKROEKONOMİ Enflasyon Ağustos enflasyonu beklentilerin altında, aylık -%0.3 gerçekleşti. Beklentilerden daha düşük gelen enflasyonda, gıda enflasyonun beklentilerin altında gerçekleşmesi ana rol oynadı. Böylece yıllık enflasyon %8.79 dan %8.05 e geriledi. Çekirdek Enflasyon (I) aylık %0 olurken, yıllık rakam ise %8.70 den %8.41 e geriledi. 1. Çekirdek mal enflasyonu yataya yakın seyreden TL ve birikimli kur etkisi ile düşüyor. 2. Mevsimsellikten arındırılmış 3 aylık çekirdek enflasyon trendi ise %7.0 nin altına gelmiyor. Bir miktar yükseliyor. Çekirdek enflasyon trendi iyimser bir tablo çizmiyor. Gıda Fiyatları: Aylık %1.9 civarında gerileyen gıda fiyatları yıllık %9.7 den %6.5 e geriliyor. Yılbaşında %12 olan yıllık gıda enflasyonu, istikrarlı şekilde düşerek Nisan da %1.4 e gerilemişti. Mayıs itibariyle yükselmeye başlayan gıda enflasyonunun, Temmuz itibariyle hızla yıllık bazda %9.7 e çıktığını görmüştük. Her ne kadar gıda fiyatları oldukça volatil olsa da gıda fiyatlarındaki hızlı dönüşü olumlu görüyoruz. Ağustos ta çekirdek enflasyondaki gerilemeye rağmen, son dönemde hizmet enflasyonda beklentilerimizin üzerinde seyreden katılık yüzünden yıl-sonu enflasyon beklentimizi %7.8 den %8.5 e yükseltiyoruz Enflasyon Enflasyon (yıllık, %) TÜFE ÜFE Enflasyon alt Kalemlerin katkısı (yıllık, puan) Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Sağlık Çeşitli Mal ve Hizmetler Giyim ve Ayakkabı Lokanta ve Oteller Mobilya, Ev Aletleri Ulaştırma Konut, Su, Elektrik, Gaz vs. Alkollü İçecekler & Tütün Gıda ve Alkolsüz İçecekler

4 2009Ç2 2009Ç4 2010Ç2 2010Ç4 2011Ç2 2011Ç4 2012Ç2 2012Ç4 2013Ç2 2013Ç4 2014Ç2 2014Ç4 2015Ç2 2015Ç4 2016Ç2 2013Ç1 2013Ç2 2013Ç3 2013Ç4 2014Ç1 2014Ç2 2014Ç3 2014Ç4 2015Ç1 2015Ç2 2015Ç3 2015Ç4 2016Ç1 2016Ç2 MAKROEKONOMİ Büyüme GSYH Büyümenin Kompozisyonu İkinci çeyrekte büyüme %3.7 olan beklentilerin altında %3.1 oldu. Çeyreksel bazda büyüme ise 1.çeyrekteki %0.7 den %0.3 e yavaşladı yılı büyüme beklentimiz %3.5. İkinci çeyrekte büyümeyi kamu ve özel tüketim harcamaları desteklerken; 40% 10% özel yatırım ve dış talep yine büyümeyi aşağı çekici rol oynadı. İç talep toplamda 5.0 puan ile büyümeye güçlü katkı sağlarken; turizm etkisinin önceki çeyreğe göre belirginleşmenin etkisiyle dış talep büyümeyi 2.1 puan aşağı çekti. 60% 20% 0% -20% Özel sektör tüketim artışı önceki çeyreğe göre yavaşlasa da canlı (yıllık %7.1 den -40% %5.2 ye) Özel tüketim katkısı 3.4 puan. Özel Sektör Yatırım (yıllık, %) Hanehalkı Tüketim (sağ eksen,yıllık, %) 15% 5% 0% -5% -10% (2) (4) Büyümenin Kompozisyonu (katkı cinsinden, puan) iç talep dış talep stok değişim GSYH büyüme Kamu sektörü tüketimde yıllık %16 lık, yatırımda %4.7 ik artış ile büyümeye toplamda 1.9 puan katkı sağlıyor. Bu katkı 1Ç13 den bu yana en yüksek katkı. Özel sektör yatırımı ise hala zayıf. Yıllık bazda %1.6 lik daralmayla büyümeyi 0.3 puan düşürdü. İç tüketimde sektör bazında harcama eğilimi önceki çeyreğe paralel. Ancak turizmde yaşanan sorunlar harcama dağılımını da beklendiği gibi etkiliyor. İç tüketimi destekleyen ana harcama grupları ve katkıları; ulaşım ve haberleşme (1.4 puan) ve sağlık (0.40 puan). Öte yandan negatif katkı yapan sektörler ise: lokanta ve oteller (-0.45 puan) ve mobilya (-0.12 puan). 3. çeyreğe ilişkin göstergeler ise ekonomideki yavaşlamanın devam ettiğine işaret ediyor. Ancak Temmuz verilerinde uzun tatil nedeniyle işgünü sayısının belirgin olumsuz etkisi genel bir yorum yapmayı zorlaştırıyor. 3. Çeyrekteki yavaşlamanın boyutunun anlaşılabilmesi için daha çok veriye ihtiyaç var. Yılın kalan dönemi için ise güven kanalının nasıl işleyeceği kritik. GSYH Bileşenleri GSYH Büyüme Ç15 1Ç16 2Ç16 katkı yıllık % katkı yıllık % katkı yıllık % katkı yıllık % İç Talep % % % % Tüketim % % % % Kamu % % % % Hanehalkı % % % % Yatırımlar % % % % Kamu % % % % Özel % % % % Stok Değişimi % Dış Talep % İhracat % % % % İthalat (-) % % % % GSYH % % % %

5 MAKROEKONOMİ Dış Denge Dış ticaret açığı Temmuz ayında 4.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yıllık dış ticaret açığımız ise 56 milyar civarına geriledi (Haziran ayında 58 milyar dolar idi). Temmuz ayında ihracatımız, yıllık %11.5 azalarak 9.9 milyar dolar olurken, ithalatımız da %20 daralarak 14.6 milyar dolar oldu. 12 aylık kümüle ihracat yıllık %5 azalarak 141 milyar dolar olurken, ithalat yıllık % 13.5 daralarak 197 milyar dolar oldu. Detaylara baktığımızda; altın dışı ihracatımız yıllık %17.5 daralıyor, altın dışı ithalatımız ise %18 daralıyor. AB bölgesine yıllıklandırılmış ihracatımız EUR cinsinden yıllık %11 civarında artıyor. Temmuz da imalat sektörü ihracatı yıllık %11 civarında daralıyor. Sanayi üretiminin Temmuz da zayıf seyretmesini bekleriz. Cari açık, Temmuz ayında beklentilere yakın 2.6 milyar dolar oldu (beklenti 2.7 milyar dolar). Yıllık rakam böylece 28.9 milyar dolara indi (GSYH %4.1). Haziran da bu rakam 29.4 milyar dolardı. Temmuz da 28.9 milyar açık veren cari dengenin, 25.7 milyar doları net enerji ithalatıyken, enerji dışı cari açığımız ise yaklaşık 3.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Temmuz da altın ve enerji dışı cari açık ise 6.7 milyar dolara yükseldi. Haziran öncesine kadar 2 milyar dolar civarında seyreden bu veri Haziran da 5.3 milyar dolara yükselmişti. Hizmetler gelirindeki zayıf seyir burada etkili. Ödemeler dengemize pozitif katkı veren hizmetler dengesi önceki aylara paralel yıllık %46 geriliyor. Turizm sektöründeki zayıf seyir özellikle yüksek turizm döneminde ön plana çıktı. Olumsuz etki 3Ç16 boyunca etkili olmaya devam edecek. Dış Ticaret Performansı (%, Yıllık) Dış Ticaret Performansı (%, yıllık değişim) İhracat İthalat -40 Cari Denge (12 Aylık, Milyar Dolar) Cari Denge (12 aylık, milyar dolar)

6 MAKROEKONOMİ Bütçe Temmuz ayı bütçe fazlası 0.1 milyar TL, faiz dışı fazla ise 4.3 milyar TL oldu. Temmuz ayında, giderler tarafında cari transferler, sermaye giderleri azalırken vergi gelirlerin %0 büyüdü, fakat burada detaylar önemli: Vergi gelirleri: KDV nin güçlü seyri özel tüketimin kuvvetli devam etmesine işaret ederken ÖTV (özellikle MTV) ve gümrük vergilerindeki düşüşün takvim etkisi dolayısıyla gerçekleştiğini düşünüyoruz. Faiz gelirleri Haziran ve Temmuz aylarında bütçeye destek oluyor. Cari transferlerde kalemindeki sosyal güvenlik açık finansmanının azalması. Gayrimenkul sermaye ve üretim giderlerinin azalması. Ocak-Temmuz döneminde bütçe 1.3 milyar TL fazla verirken, faiz dışı fazla 31.6 milyar TL oldu in aynı dönemine kıyasla daha iyi bir performans görsek de detaylarda vergi dışı gelirlerin bu olumlu performansta rol oynadığını görüyoruz. Ocak-Temmuz döneminde: Harcamalar tarafında faiz dışı harcamalar nispeten hızlı artıyor, yıllık %15, fakat faiz giderlerindeki daralma (%-12), toplam harcamalar artışını %12 lerde tutuyor. Bütçe gelirleri yıllık %14 artmasına rağmen alt detaylar önemli: Vergi gelirlerindeki kısmi zayıflık sürüyor (yıllık %9 artış). Vergi dışı gelirler ise bu dönemde %44 lük artış ile bütçeye toplamda 52 milyar TL lik destekte bulunuyor. Vergi dışı gelirleri destekleyen ana kalemler: Hazine portföyü ve iştirak gelirleri, faiz gelirleri ve diğer sermaye satış gelirleri. Bütçe (milyar TL) Temmuz Ocak-Temmuz Değ Değ. Giderler % % Faiz Hariç Harcama % % Personel Giderleri % % Mal ve Hizmet % % Cari Transferler % % Faiz Harcamaları % % Gelirler % % Genel Bütçe Gelirleri % % Vergi Gelirleri % % Vergi dışı Gelirler % % Bütçe Dengesi % Faiz Dışı Denge %

7 PİYASALAR Tahvil-Bono Piyasası: Son dönemde gelişmekte olan ülkeler lehine küresel gelişmelerin verdiği destek ve yurtiçinde 15 Temmuz sonrasında ülke risk priminde toparlanma görülüyor olması, TCMB nin attığı likidite sağlayıcı adımlar tahvil piyasasında yatırımcıların cazip seviyelerde olan tahvillerde alım yönünde olmalarını sağladı. Önümüzdeki dönemde mevcut koşullar doğrultusunda TCMB nin faiz indirimlerine devam edebileceğini, ortalama fonlama maliyeti %7.50-%7.75 aralığında oluşturabileceğini öngörüyoruz. Bu görüşümüze istinaden gösterge tahvil ve 5 yıla kadar vadeli diğer tahvil faizlerinde iyimser görüşümüzü koruyoruz. Ancak ülke kredi notunun düşebileceğine dair endişelerin devamı, TL deki dalgalanmanın sürmesi ve enflasyon görünümünün önümüzdeki dönemde yukarı yönlü olması nedeniyle 5 yıldan uzun vadeli tahvil faizlerinde kalıcı bir düşüş beklemezken, olası yükselişlerin bu tahvillerde daha fazla olacağını değerlendiriyoruz. TL deki olası değer kayıplarında verim eğrisinde dikleşme artabilir Eurobond Piyasası: 15 Temmuz sonrası %9.00 a varan bir değer kaybı gören Türkiye Eurobondları, CDS primindeki kademeli düşüş eğilimi ile beraber toparlanma çabasını sürdürüyor. Kayıpların önemli bir kısmı geri alındı. Gelişmiş ülke merkez bankalarının piyasaları destekleyici genişleyici adımlara devam edebileceğine ve FED in faiz artırım beklentilerinin zayıf seyrediyor olmasına dayanarak Eurobond fiyatlarındaki yükselişin devamını bekliyoruz. Aynı vadeli ABD faizlerine göre Türkiye USD cinsi Eurobond faizlerinin farkın ortalamanın 1 standart sapma kadar üzerinde olması teknik açıdan fiyatları cazip kılmaya devam ediyor. Ülke kredi notunun düşürülebileceğine dair endişelerle alımların sınırlı kalması bir süre daha söz konusu olabilir. Bu sebeple risk iştahı zayıf yatırımcıların 10 yıldan kısa vadeli USD cinsi Eurobondları tercih etmelerini öneriyoruz. EUR cinsi Eurobondlarda ise -%0.10 nun da altında işlem gören Almanya 10 yıllık tahvil faizini de dikkate alarak vadeleri % % aralığındaki getirileriyle cazip bulmaya devam ediyoruz. Döviz Piyasaları: Fed yetkililerinin Ağustos ayı sonlarında yaptığı açıklamaların etkisiyle öne çekilen faiz artırımı beklentilerinin, Eylül başında ABD den gelen istihdam raporunun beklentileri karşılamaması ve ISM endekslerinin ülkede iktisadi faaliyetin hız kestiğine işaret etmesiyle beraber yeniden ötelendiğini gördük. Bu süreçte gelişmekte olan ülke para birimlerinde etkili olan olumlu havadan destek bulan USD/TL kuru 2.92 li seviyelere gerilese de bu seviyelerde kalıcı olamadı. Eylül de gelişmekte olan ülke para birimlerine ilgi azalırken, TCMB nin faiz indirimlerine devam etmesini bekliyoruz. TL nin kısa vadede baskı altında kalması için özel bir neden görmesek de, TL de değerlenme potansiyelini de sınırlı görüyoruz. USD/TL kurunun önümüzdeki haftalarda aralığında hareket edebileceği beklentisindeyiz. ECB politika duruşunda değişikliğe gitmezken, ileriye dönük olarak yeni bir yönlendirmede de bulunmadı. Beklentimiz EUR/USD paritesinin nispeten yatay seyretmeye devam edeceği yönünde.

8 PİYASALAR Hisse Senedi Piyasası: Eylül ayında küresel hisse piyasaları gündeminde kayda değer bir değişim yok. Gelişmekte olan piyasaların, gelişen piyasalara görece güçlü performansı devam ediyor. Bununla birlikte FED faiz artırımına ilişkin tartışmaların yeniden artması ve ECB nin son toplantısında ek parasal genişleme konusundaki beklentileri karşılayamaması mevcut görünüm içerisinde hisse piyasalarında kar satışlarını gündeme getiriyor. Borsa İstanbul tarafında ise Temmuz ayındaki kayıplar sonrasında zayıf bir toparlanma eğilimi görüyoruz. Suriye kaynaklı gelişmeler ve Moody s belirsizliği bu aşamada öne çıkan faktörler. Belirttiğimiz faktörler gündemde kaldığı sürece BİST100 endeksinde toparlanma 79,500-80,300 bölgesi sınırlı kalabilir ve 75,000-80,000 aralığındaki dalgalı eğilim edebilir. Altın: Ağustosun ikinci yarısından itibaren US$ 1,300-1,350 aralığını kalıcı olarak terk edemeyen altın fiyatında USD nin hareketleri, ABD tahvil faizlerinin seyri ve yatırımcıların altına dayalı ürünlere ilgisi yön belirleyici olmaya devam ediyor. Spekülatörlerin altın kontratlarındaki net uzun pozisyonun son bir ayda azaldığını ve yatırımcıların ABD de işlem gören altına dayalı borsa yatırım fonlarına (ETF) daha temkinli yaklaşmaya başladığı görülüyor. Altın fiyatının Eylül de yön bulmakta zorlanabileceğini düşünüyoruz. Teknik açıdan ise Ağustos sonunda test edilen US$ 1,300-1,305 seviyesinin altında önemli bir destek oluşturduğunu düşünüyoruz. Bu seviyenin kırılması durumunda altında kaydedilecek bir düşüş hareketinin hız kazandığı görülebilir. Petrol: Petrol fiyatlarının ABD de petrol stoklarının azalmaya başladığını gösteren veri akışının ve Rusya nın OPEC üyeleri ile beraber fiyat istikrarı sağlamaya yönelik adımlar atabileceği yönündeki haberlerin etkisiyle son günlerde yükseldiğini gördük Eylül de Cezayir de yapılacak gayrı resmi OPEC toplantısı petrol açısından kritik görülüyor. Ancak beklentimiz Suudi Arabistan ve Rusya nın ABD de kaya petrolü üretimini daha karlı hale getirecek hamlelerden ve dolayısıyla arz üzerinde bir kısıtlamadan kaçınacağı yönünde. Brent petrolün US$ 50 seviyesine yakın seyredebileceğini düşünüyoruz.

9 MAKROEKONOMİ VE PİYASA TAHMİNLERİ (T) USD/TL 1,78 2,13 2,34 2,92 3,10 EUR/TL 2,35 2,93 2,83 3,17 3,47 EUR/USD 1,32 1,37 1,21 1,09 1,12 Gösterge Tahvil (%, bileşik) 6,20 10,10 8,00 10,86 9,30 Altın ($ / ons) BIST100 (*12 aylık beklenti) (T) Büyüme (reel, %) 2,20 4,00 2,90 4,00 3,50 Cari Denge (mlr USD) Enflasyon (Tüfe, %) 6,20 7,40 8,17 8,80 8,50 Politika Faizi (%) 5,50 4,50 8,25 8,80 8,0 Bütçe Dengesi (%, /GSYH) -2,1-1,2-1,4-1,2-1,3

10