Okul Müdürü BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript

1 1

2 2

3 Değerler eğitimi ülkemizde 2010 yılında Milli Eğitim Bakanlığı mız tarafından başlatılan bir projedir. Dört yıldır yürütülen bu projenin yegâne gayesi vatanını, milletini seven, çevresine ve içinde yaşadığı topluma saygılı, dürüst, güvenilir fertler yetiştirmektir. Bunun da yöntemi geleceğimizin teminatı olan çocuk ve gençlerimize şimdiden milli - manevi değerlerimizi katarak, bu değerlerin Eğitim yuvalarında ve sosyal hayatta konuşulabilir ve uygulanabilir bir düzeye getirilmesidir. Bu konuda en büyük vazife saygıdeğer eğitimcilerimize düşmektedir. Kıymetli veliler; Ebetteki değerler eğitimini genç nesillere aşılayabilmek, bunu bir davranış ve düşünce tarzına dönüştürebilmek için öğretmenlerimizden önce velilerimiz tarafından bu gayret gösterilmelidir. Ailede sağlam bir karakterde yetiştirilen bireyin okulda bu değerleri benimsemesi ve hayata geçirmesi daha kolay olacaktır. Bu minvalde değerler eğitiminin veli - öğrenci - öğretmen sacayağına oturtulması göz ardı edilmemelidir. Amacımız ruhi bakımdan sağlam, dürüst ve güvenilir bireyler yetiştirmektir. Bu konudaki düşüncelerimize asırlar öncesinden Yunus Emre nin şu veciz dörtlüğüyle nihayet verelim: Gelin tanış olalım, İşi kolay kılalım, Sevelim sevilelim Dünya kimseye kalmaz. Murat Mustafa ÇEKİÇ Okul Müdürü BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç 3

4 Madde 1: Bu yönergenin amacı, 1- Öğrencilere; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası na, demokratik ilkelere, insan haklarına, çocuk haklarına ve uluslararası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincini kazandırmak, 2- Evrensel kültür değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı duyan, bilgi ve gerçek hayatta rehberlik edecek ahlaki değerlerle donatılmış; kendine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, planlı çalışma alışkanlığına ve eleştirel bakış açısına sahip, estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler yetiştirilmesini sağlamak, 3- Öğrencilerin; millî, manevi ve kültürel değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı duyan; kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar yapan, iş birliği içinde çalışan, hoşgörülü ve paylaşmayı bilen, bireysel ve toplumsal sorunları tanıyan ve bu sorunlara çözüm yolları arama alışkanlığına sahip, üretken bireyler olarak yetiştirilmesini sağlamak, 4- Öğrencilerin; kişisel, toplumsal tüm kaynakları ve zamanlarını etkin ve yerinde kullanan, okul ve çevresindeki sosyal yaşamın ahlaki ve etik değerlere uygun olarak şekillenmesine katkıda bulunan, bilimsel süreçlere ve ahlakî değerlere uygun olarak karar veren, temel insanî değer ve er8demlerle donatılmış ve bu değerlere karşı duyarlı olan ve bunları davranışa dönüştüren, edindiği değerleri gelecek nesillere aktaran bireyler olmalarını sağlamak, 5- Okullarda akademik başarı kadar önemli olan kitap okuma ve değerler eğitimi uygulama bilincinin tüm eğitim çalışanlarında ve ailelerde oluşturulmasını sağlamak ve değer farklılıklarının zenginlik olduğu bilincini kazandırmaktır. Kapsam Madde 2: Bu yönerge okul öncesi, ilkokul, öğrencilere yönelik Değerler Eğitimi kapsamında yapılacak olumlu tutum ve davranışları kazandırmaya yönelik çalışmaları, Okul Müdürlükleri ve öğretmenlerin yapacağı faaliyetlerle ilgili usul esas ve çalışmaları kapsar. Dayanak Madde 3: Bu yönerge, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, 18. Milli Eğitim Şurası Çalıştay Raporu ve 2010/53 Sayılı (İlk Ders Konulu) Genelgeye dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4: -Bu yönergede geçen; Değerler Eğitimi Okul Komisyonu: Okul Müdürü başkanlığında bir Müdür Yardımcısı, okul rehberlik öğretmenleri ve dört öğretmen, okul aile birliği temsilcileri ve okul öğrenci temsilcisinden oluşan Kurulu, 4

5 Değerler Eğitimi yıllık çalışma planı: Değerler Eğitimi çalışmaları kapsamında her değer ile ilgili kazanımlara yönelik okullarımızdaki uygulanacak etkinlikleri içeren planı, İKİNCİ BÖLÜM Görevler, Uygulama Esas ve İlkeleri Görevler Madde 5: 10 Değerler Eğitimi Okul Komisyonlarının Görevleri: 1- Okulda yürütülecek Değerler Eğitimi çalışmaları ile ilgili olarak öğretmen, öğrenci ve velileri bilgilendirmek. 2- Okul yıllık planını hazırlayıp okul müdürünün onayından sonra uygulanmasını sağlamak. 3- Okul temsilcini belirlemek. 4- Okul içerisinde ve dışında yapılacak çalışmaları; a) Okulun tamamına yönelik etkinlikler, b) Sınıf içi etkinlikler, c) Ailelere yönelik etkinlikler şeklinde planlamasını yapmak. 5- Değerler eğitiminin amaç ve hedefleri kapsamında okulda yürütülecek olan faaliyetleri planlamak. Değerler okul genelinde tüm sınıflara uygulanacak şekilde bir ayda birden fazla değer işlenecek şekilde planlanır. Planda ayın değerini sunmakla görevlendirilen sınıflar belirtilir. 6- Öğretmenlerden gelen faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarını incelemek, bir sonraki değer uygulamaları için gerekli tedbirleri almak. 7- Okul, öğretmen ve ailelerin değerler eğitimi kapsamında, etkin ve verimli rol almaları için gerekli çalışmaları yapmak. 8- Değerler Eğitimi ile ilgili İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile iletişimi sağlamak. 9- Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik en başarılı çalışma yapan öğretmen, öğrenci ve velileri ilan etmek ve ödüllendirmek. 10-Değerler Eğitimi Kapsamında okulda aksayan yönleri tespit ederek, alınabilecek tedbir almak. 11-Konu ile ilgili materyallerin ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, gerekli organizasyonları yapmak. 12 Okul Müdürünün Görev ve Sorumlulukları: 1- Değerler Eğitimi Okul Komisyonuna başkanlık etmek. 2- Değerler Eğitiminin bu yönerge çerçevesinde okulda etkin bir şekilde planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesini sağlamak, her değer başında o değer ile ilgili 5

6 düzenlenecek aile eğitiminde kullanılacak olan dokümanlarını sınıf rehber öğretmenlerine vermek üzere hazırlamak. 3- Okul Komisyonunun çalışmaları hakkında üst makamlara gerektiğinde bilgi vermek. 4- Okulun iç(öğretmen,öğrenci,diğer personel) ve dış(veliler, sivil toplum kuruluşları) öğeleriyle işbirliği içinde çalışmak. 5- Değerler Eğitimi çalışmalarının sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler ile desteklenmesini sağlamak. Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları: 1- Okul komisyonlarınca hazırlanan OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI doğrultusunda okul içi ve okul dışı etkinlikler yapılması için çalışmak. 2- Değerler Eğitimi ile ilgili olarak velilerin bilgilendirilmesi ve yapılacak etkinliklere velilerin katılımını sağlamak. 3- Okul ve sınıf için gerekli malzeme ve materyal teminini sağlamak ve malzemelerin etkinliklerde kullanılmasını sağlamak. 4- Ayın değeri ile ilgili olarak öğrencilerle birlikte sınıf panosunun hazırlanmasını sağlamak. 5- Yapılacak zümre toplantılarında Okul Değerler Eğitimi çalışmalarını göz önüne alarak kararlar almak. Ailelerin Görev ve Sorumlulukları: 1- Geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın ve gençlerimizin sağlıklı ve topluma yararlı bireyler olarak yetiştirilmeleri; okullarımızda verilen eğitimin ailede devamlılığı ancak okul ve ailenin işbirliği yapmasıyla yürütülecek çalışmalar sayesinde mümkündür. İşte bu nedenlerle ailelerin değerler eğitimi çalışmalarına katılmaları ve yapılacak çalışmalara destek vermeleri büyük önem arz etmektedir. 2- Okul ve sınıf etkinliklerinde görev almak, etkinliklerde kullanılacak materyal teminine yardımcı olmak. 3- Değerler Eğitimi Yıllık Çalışma Planı doğrultusunda okulda düzenlenen kermes,piknik,konferans gibi etkinliklere katılmak ve yardımcı olmak. 13 Uygulama,İlke ve Esasları Madde 6: 1-Okullarda eylül ayının ilk haftası içerisinde DEĞERLER EĞİTİMİ konulu toplantı yapılır. Okulda değerler eğitimi ile ilgili yapılacak çalışmalar konuşulur ve tartışılır. Okul yıllık planı alt yapısı oluşturulur. Değerler Eğitimi okul çalışma komisyonu oluşturulur. Okul Komisyonu aşağıdaki kişilerden oluşur: a) Okul Müdürü b) Koordinatör Müdür Yardımcısı c) Dört Öğretmen(Öğretmenlerden bir tanesi okul temsilcisi olacak) d) Okul Rehber Öğretmenleri e) Okul Aile Birliği Temsilcileri f) Okul Öğrenci Temsilcisi 6

7 2- Okul Komisyonu tarafından Değerler Eğitimi Okul Çalışma Planını hazırlanır. Okul Müdürünün onayından sonra uygulamaya konur. 3- Okullarda uygun görülen yerlerde DEĞERLER KÖŞESİ oluşturulur.(her yaprağında farklı bir değerin yazılı olduğu Değerler Ağacı Panosu olabilir.) 4- Sınıf rehber öğretmenleri, OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI doğrultusunda sınıflarda yapılacak etkinlik planı çıkarır. 5- Sınıf rehber öğretmeni, sınıfında yapılan etkinlikleri her değer sonunda(her ayın sonunda) bir rapor halinde Okul Komisyonuna sunar. 6-Değerler Eğitimi Komisyonu yapacağı toplantıda, bir sonraki uygulamaya yönelik gerekli tedbirleri alır ve başarılı çalışmaları ödüllendirir. 7-Sene başında belirlenen değerler, farklı etkinliklerle öğrencilere ve velilere verilerek bunların davranış haline getirilmesi ilerleyen süreçte de önceki değerlerin pekişmesi için tekrarlar yapılması sağlanır. İzleme ve Değerlendirme Madde 7: Okul genelinde DEĞERLER EĞİTİMİ çalışmalarının amacına uygun sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için öğrenci,öğretmen,yönetici ve velilerin görüş ve önerileri alınarak OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI hazırlanır ve karşılaşılan sorunların daha sonraki etkinliklerde yaşanmaması amacıyla OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI güncellenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hazırlama ve Değişiklik Madde 8: Bu yönerge Meram İhsan Öz kaşıkçı İlkokulu Müdürlüğü tarafından oluşturulan Değerler Eğitimi Komisyonu tarafından hazırlanmış olup, gerektiğinde yönergede yapılacak değişiklikler Okul Komisyonunu tarafından yapılacaktır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yürürlük Madde 9: Bu yönerge Okul müdürünün onay tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Yürütme Madde 10: Bu yönerge hükümlerini Okul Müdürü yürütür EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DEĞERLER EĞİTİMİ YILIK ÇALIŞMA PLANI Aylar Değerler Alt Değerler 7

8 EKİM KASIM -Kendine karşı sorumluluk -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk SORUMLUK -Aileye karşı sorumluluk -Çevreye karşı duyarlılık DUYARLIK -Topluma karşı sorumluluk -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Özgürlük -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık ÖZGÜVEN -Kendini ifade edebilme -Toplumun önünde konuşabilme -Hedef belirleme TEMİZ OLMAK -Kişisel temizlik -Çevre temizliği -Aileye saygı -Çevreye saygı SAYGI -Yaşlılara saygı -Öğretmenlere saygı -Arkadaşlara saygı -Farklılıklara saygı ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS CÖMERTLİK HOŞGÖRÜ ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK GÜVENİLİR OLMAK ÇALIŞKANLIK MİSEFİRPERVERLİK SABIRLI OLMA VATANSEVERLİK ADİL OLMA VEFALI OLMA YARDIMLAŞMA PAYLAŞIMCI OLMA SEVGİ ŞEFKAT MERHAMET -İsraf (savurganlık) -Tutumluluk -Cimrilik -İnsanlara karşı hoşgörü -Tevazu -Farklılıklara karşı hoşgörü -Kibir -Trafikte hoşgörü -Doğru sözlü olma -Verdiği sözde durma -Emanete sahip çıkma -Azimli olma -Kararlılık -Hırs -Komşuluk ilişkileri -İkramda bulunma -Selamlaşma -Sözlü ve bedensel iletişim -Güler yüzlü olma -Sözü yerinde kullanma -Tahammül -Fakirliğe karşı sabır -Hastalıklara karşı sabır -Zamana riayet -Onurluluk -Verilen görevi yapma -Fedakârlık -Sorumluluklarını bilme -Milli ve manevi değerlerini benimseme -Haklarını bilme haklarını savunma -Çıkarcı olmama -Doğruluk -Haksızlıklara karşı durabilme -Tarafsızlık -Hatır bilmek ve saymak -İyiliğe iyilikle karşılık vermek -Gönül almak -Komşuya yardım -Dayanışma -Muhtaca yardım -İyilik yapma -İşbirliği -Anne-baba sevgisi -İnsan sevgisi -Kardeş sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Arkadaş sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi -İnsanlara karşı merhamet -Nazik olma -Diğer canlılara karşı merhamet İhsan Özkaşıkçı İlkokulu Müdürlüğü 8

9 DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ SORUMLULUK - ÖZGÜVEN EKİM TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SORUMLULUK - DUYARLILIK -Kendine karşı sorumluluk -Aileye karşı sorumluluk -Topluma karşı sorumluluk -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Özgürlük -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık -Çevreye karşı duyarlılık ÖZGÜVEN -Kendini ifade edebilme -Toplum önünde konuşabilme -Hedef Belirleme *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 9

10 DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI TEMİZ OLMAK - SAYGI KASIM TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SAYGI -Aileye saygı -Yaşlılara saygı -Arkadaşlarına saygı -Çevreye saygı -Öğretmenlere saygı -Farklılıklara saygı TEMİZ OLMA -Kişisel temizlik -Çevre temizliği *Kompozisyon, şiir, resim, slogan Yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 10

11 DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI CÖMERTLİK - HOŞGÖRÜ ARALIK TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SORUMLULUK - DUYARLILIK -Kendine karşı sorumluluk -Aileye karşı sorumluluk -Topluma karşı sorumluluk HOŞGÖRÜ-ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK -İnsanlara karşı hoşgörü -Farklılıklara karşı hoşgörü -Trafi kte hoşgörü Tevazu -Kibir *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI 11

12 DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI GÜVENİLİR OLMAK - ÇALIŞKANLIK OCAK TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler GÜVENİLİR OLMAK -Doğru sözlü olma -Emanete sahip çıkma -Verdiği sözde durma ÇALIŞKANLIK -Azimli olma -Hırs -Kararlılık *Kompozisyon, şiir, resim, slogan Yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI 12

13 DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI MİSAFİRPERVERLİK - SABIRLI OLMAK ŞUBAT TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler MİSAFİRPERVERLİK -Komşuluk ilişkileri -Selamlaşma -Güleryüz ü olma -İkramda bulunma -Sözlü ve bedensel iletişim -Sözü yerinde kullanma SABIRLI OLMA -Tahammül -Hastalıklara karşı -Fakirliğe karşı sabır -Zamana riayet *Kompozisyon, şiir, resim, slogan Yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI 13

14 DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI VATANSEVERLİK - ADİL OLMA MART TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler VATANSEVERLİK -Onurluluk -Fedakârlık -Milli ve manevi değerleri benimseme -Verilen görevi yapma -Sorumluluklarını bilme ADİL OLMA -Haklarını bilme ve hakkını savunma -Doğruluk -Tarafsızlık -Çıkarcı olmama -Haksızlıklara karşı durabilme *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI 14

15 DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI VEFALI OLMA - YARDIMLAŞMA NİSAN TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler VEFALI OLMA -Hatır bilmek ve saymak -Gönül almak -İyiliğe iyilikle karşılık vermek YARDIMLAŞMA-PAYLAŞIMCI OLMA -Komşuya yardım -Muhtaca yardım -İşbirliği -Dayanışma -İyilik yapma *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması( Münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI 15

16 DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAM A SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ SEVGİ - ŞEFKAT - MERHAMET MAYIS TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SAYGI -Anne baba sevgisi -Kardeş sevgisi -Arkadaş sevgisi -İnsan sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi ŞEFKAT-MERHAMET -İnsanlara karşı merhamet -Diğer canlılara karşı merhamet -Nazik olma *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi, dergi, broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması (münazara, panel vb) *Ailelere yönelik broşür, bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*) Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 16

17 VELİ AYLIK BİLGİLENDİRME MEKTUBU Sayın Veli, Okulumuzdaki Değerler Eğitimi Yıllık Çalışmaları kapsamında bu ay işlenecek olan AYIN DEĞERİ dır. Bu değerle ilgili verilecek alt değerler. dır. Öğrencilerimize bu değeri kazandırmak için yaptığımız çalışmaların daha verimli olabilmesi ve devamlılığın sağlanması için sizin de aile ortamında desteğinizi bekliyoruz. Bu konu ile evde oluşturacağınız sohbet ortamları öğrencilerimizin olumlu davranış değişikliğine katkı sağlayacaktır. Yaptığınız ve yapacağınız katkılardan dolayı teşekkür ederiz. Sınıf Rehber Öğretmeni 17

18 VELİ GURUR MEKTUBU Sayın Velisi bulunduğunuz okulumuz.. sınıfı nolu öğrencilerinden Okulumuzda yürütülmekte olan Değerler Eğitimi Çalışmaları kapsamında sergilediği örnek Davranışlar başta okul yönetimimiz olmak üzere tüm öğretmen, öğrenci ve velilerimizce de takdirle İşlenmektedir. Ailesi olarak verdiğiniz eğitim öğrencimizin geleceğinin de belirleyicisi olacaktır. Evladınızı Hiçbir anne baba evladına güzel terbiyeden daha değerli bir hediye vermiş olmaz. Prensipleri Doğrultusunda yetiştirdiğinizden ve buna devam edeceğinizden hiç kuşkumuz yoktur. Böyle bir değeri toplumumuza kazandırdığınız için sizi tebrik eder, teşekkürlerimizi sunarız. İhsan Özkaşıkcı İlkokulu Değerler Eğitimi Komisyonu 18

19 İHSAN ÖZKAŞIKÇI İLKOKULU. AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME RAPORUDUR Değerler Eğitimi okul çalışma planı doğrultusunda bu ay.ve. Değerleri okulumuzda işlenmiştir. Okula yönelik etkinliklerin..değeri ile ilgili sunumu. Zümresi,.değeri ile ilgili sunumu.. zümresi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu ay yapılan etkinlikler şunlardır: SINIFLARA YÖNELİK ETKİNLİKLER: OKULA YÖNELİK ETKİNLİKLER: VELİLERE YÖNELİK ETKİNLİKLER: Bu ayki değerle ilgili daha başka yapılabilecek etkinlik önerileriniz varsa: TARİH 19

20 OKUL DEĞERLER EĞİTİMİ KOMİSYONU Murat Mustafa ÇEKİÇ Filiz TEKİN Serap UZUNSOY Komisyon Başkanı Müdür Yar. Rehber Öğretmen Okul Müdürü Üye Üye Nuran HOROZLAR Aslıhan VURKES Feride ÖKSÜZ BAĞCI Rehber Öğretmen Rehber Öğretmen Okul Öncesi öğrt. Üye Üye Üye Özlem KAYHAN Nalan SÖZERİ ATA Gülnar BİRİ Sınıf Öğretmeni Sınıf Öğretmeni Sınıf Öğretmeni Üye Üye Üye Mehmet YEŞİL Sınıf Öğretmeni Üye 20

21 Değerli Velimiz, Okulumuzda eğitim- öğretim yılı boyunca uygulanacak olan değerler eğitimi çalışmaları kapsamında aşağıdaki tabloda belirtilen iş takvimine göre değerler işlenecektir. Aylar EKİM KASIM Ev ve Okul Ortamında İşlenecek Değerler VELİ BİLGİLENDİRME FORMU Alt Değerler -Kendine karşı sorumluluk -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk SORUMLUK -Aileye karşı sorumluluk -Çevreye karşı duyarlılık DUYARLIK -Topluma karşı sorumluluk -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Özgürlük -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık ÖZGÜVEN -Kendini ifade edebilme -Toplumun önünde konuşabilme -Hedef belirleme TEMİZ OLMAK -Kişisel temizlik -Çevre temizliği -Aileye saygı -Çevreye saygı SAYGI -Yaşlılara saygı -Öğretmenlere saygı -Arkadaşlara saygı -Farklılıklara saygı ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS CÖMERTLİK HOŞGÖRÜ ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK GÜVENİLİR OLMAK ÇALIŞKANLIK MİSEFİRPERVERLİK SABIRLI OLMA VATANSEVERLİK ADİL OLMA VEFALI OLMA YARDIMLAŞMA PAYLAŞIMCI OLMA SEVGİ ŞEFKAT MERHAMET -İsraf (savurganlık) -Tutumluluk -Cimrilik -İnsanlara karşı hoşgörü -Tevazu -Farklılıklara karşı hoşgörü -Kibir -Trafikte hoşgörü -Doğru sözlü olma -Verdiği sözde durma -Emanete sahip çıkma -Azimli olma -Kararlılık -Hırs -Komşuluk ilişkileri -İkramda bulunma -Selamlaşma -Sözlü ve bedensel iletişim -Güleryüzlü olma -Sözü yerinde kullanma -Tahammül -Fakirliğe karşı sabır -Hastalıklara karşı sabır -Zamana riayet -Onurluluk -Verilen görevi yapma -Fedakârlık -Sorumluluklarını bilme -Milli ve manevi değerlerini benimseme -Haklarını bilme haklarını savunma -Çıkarcı olmama -Doğruluk -Haksızlıklara karşı durabilme -Tarafsızlık -Hatır bilmek ve saymak -İyiliğe iyilikle karşılık vermek -Gönül almak -Komşuya yardım -Dayanışma -Muhtaca yardım -İyilik yapma -İşbirliği -Anne-baba sevgisi -İnsan sevgisi -Kardeş sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Arkadaş sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi -İnsanlara karşı merhamet -Nazik olma -Diğer canlılara karşı merhamet İHSAN ÖZKAŞIKÇI İLKOKULU MÜDÜRLÜĞÜ 21

22 CÖMERTLİK İSRAFA KAPILMA Moliere in Cimrisi nde başkahramanlardan Harpa gön hastalık derecesindeki cimriliğiyle insanlara maskara olmaktan kurtulamaz. Oyunun bazı sahnelerinde Harpa gön o kadar komik hallere düşer ki onun içine düştüğü bu hal insanları güldürürken düşündürür de. Cimrilik tasvip edilecek bir hareket değildir. Cimri insanlar kendilerini tutumlu oldukları noktasında kandırsalar da tutumluluk bambaşka bir kelimedir. Bu iki kelimenin birbirine karışmasını engellemek hiç de zor değil. Kişi eğer temel ihtiyaçlarını temin etmek için gerekli olan maddi ve manevi olanaklarını kullanmaktan kaçınıyorsa cimridir. Maddi ve manevi olanaklarını yeterli, ölçülü miktarda sarf ediyorsa tutumludur. Bir de dozu kaçırıp aşırı miktarda harcama yapılıyorsa savurganlık yapmış olur. İnsan cimrilik- tutumluluk- savurganlık olarak adlandıracağımız şeytan üçgeni içinde tehlikeli bir konumda durmaktadır. Bu kelimelerin anlam çizgilerini iyi belirleyip mahiyetlerine de tam manasıyla vakıf olmak gerekir. İnsan hep ölçülülükten yana olmalıdır. Tutumluluğu tercih etmeli, israftan kaçınmalı, aşırı tutumlu olmaktan imtina etmelidir. İslam dini de israftan kaçının diye insanları uyarmış ek olarak da Allah ın size sunduğu imkânları yine Allah yolunda harcamaktan kaçınmayın. demiştir. Evimize konuk olan misafirlere ikramda bulunmalıyız. Cami, vakıf, dernek, yurt gibi kurumlara bağışlar yapmalıyız. Elimizden geldiğince, gücümüz oranında cömert davranmalı yerinde ve zamanında doğru işler yapmayı kendimize şiar edinmeliyiz. Mal mülk zenginliği içinde aklın hidayetinden asla ödün vermemeli zenginliğin sarhoş ediciliğine kapılıp yanlış davranışlar sergilememeliyiz. Unutulmamalı ki malı veren de alan da Allah tır. Bunu bilen insan malını mülkünü insanların yararına harcamaktan kaçınmaz. Cömert insan etrafında sevilen sayılan insandır. Cimri insanlarınsa yalnız bir dünyaları vardır ve cimrilerin dost arkadaş diyebilecekleri insan sayısı yok denecek kadar azdır. Gösteriş ve şatafat uğruna ihtiyacımızın ötesinde şeyler almaktan sakınmalıyız. Yiyebileceğimiz ölçüsünde alış veriş yapmalı tüketemediklerimizi de bir şekilde değerlendirmeyi bilmeliyiz. Her şeyi çöpe atmak huyumuz olmamalı. İsraf ederek dolaylı yoldan ülke ekonomisine zarar verdiğimizi aklımızdan çıkarmamalıyız. ÇALIŞKANLIK 22

23 YARININ İÇİN ÇALIŞ Ünlü bir filozof çalışmanın öneminden bahsederken şunu söylemiştir: Başarının efendisi olmak çalışmanın kölesi olmakla mümkündür. Bu deyiş çalışkanlığın, kararlılığın, hırs ve azmin insanı taşıyacağı noktayı göstermesi açısından önemlidir. Çalışmak insan için zor bir uğraştır. Çalışmanın devamlılığını sağlamak ondan da zordur. Düşünün hem çalışacaksınız hem de çalışmanızı sürekli hale getireceksiniz. İnsan sıkıntıyı en çok burada yaşar. Kararlılık ve hırs olarak da tanımlayabileceğimiz çalışmada devamlılık başarının kalıcılığını ve sağlamlığını da beraberinde getirir. İnsanlara düşen bir takım ödev ve sorumluluklar vardır ve insan ödev ve sorumlulukları yerine Getirmek için devamlı kendini geliştirmek zorundadır. Bu da ancak iyi bir çalışmayla olur. Olduğumuz yerde saymak tembellik girdabında dönüp durmak insana bir şey kazandırmayacağı gibi ondan bir şeyler de eksiltir. Madem hayatımızda başarı istiyoruz madem güzel yerlerde olup saygın insanlar kategorisinde bulunmak istiyoruz güçlü bireyler olarak yaşamak arzusundayız öyleyse üzerimize düşenin ne olduğunun farkındayız: Çalışmak. Hiç durmamacasına tıpkı bir kayayı her damlasında aşındıran su misali. En büyük yanılgımız çalışmayı bir süreç olarak idrak edememek. Çalışma tempomuzda boşluklar bırakmak. Her daim başarı adına içimizdeki hırsı kararlılığı sıcak tutamamak. Sonra da çalışıyorum ama yapamıyorum deyip kolayca yapmak istediklerimizden vazgeçmek. Bilmeliyiz ki büyük insanlar tarihte tanınmış şahsiyetler hayal kırıklıklarına teslim olup yaptıklarından Vazgeçmemişlerdir. Yapamamak onları her defasında hırslandırmış başarıya ulaşmak için daha çok çaba sarf etmişlerdir. Derslerine her gün çalışan günü gününe tekrarını yapıp ödevlerini bitiren bir öğrenciyle yalnızca yarın veya bir sonraki gün yapılacak sınav için çalışmayı tercih eden bir öğrenci bir olur mu? İdmanlarına eksiksiz çıkıp hocasının söylediklerini iyi dinleyen bir futbolcuyla kaytarmayı karakter haline getirmiş bir sporcu bir olabilir mi? Hayat aslında kendisi bir sınavdır. Bu sınavın başarılı öğrencileri olmaksa çalışmayı sindirmekle mümkün olur. Yarınımızın bugünümüzden bir farkı olsun istiyorsak çalışmayı elden bırakmamalı kararlı bir şekilde umut dolu bakışlarla geleceğe hükmetmek istiyorsak çalışkanlıktan asla vazgeçmemeliyiz. 23

24 VATANSEVERLİK KAHRAMANLIĞA GEREK YOK Vatanını ve milletini en çok seven görevini en iyi yapandır. Sorumluluklarını bilen görevini düzgün şekilde yerine getiren insanın çevresine faydalı olacağı için otomatikman vatanına da faydası olacaktır. Dilimizle hep zikrettiğimiz ben vatanımı seviyorum, ben milliyetçiyim, vatan için canım feda gibi söylemler vatanperver olmak için yeterli değildir. Davranışlarımızla, yaptıklarımızla bunu ispatlamak gerekir. Gereksiz yere yanan bir lambayı söndürmek, insanların hizmetine sunulmuş eşyaları kullanırken ölçülü olmak, hor kullanmamak, kamu mallarına zarar vermemek, kendi çıkarlarını toplumun menfaatlerinin üstünde tutmamak vatan sevgisinin basit birer tezahürüdür. İllaki kahramanlık yapmaya gerek yok. Vatan ve millet denilen gerçek ancak ve ancak onurlu fedakâr insanların hâkim olduğu yerlerde nasıl kimliğini kazanacaktır. Yalan söylemeyen hırsızlık yapmayan dürüst düşüncelerinden ödün vermeyen kendine saygısı olan insan onurlu insandır. Yine kendisini topluma yararlı olma noktasında fazla düşünmeyen, benin ötesinde biz duygusuyla hareket eden insan da fedakâr insandır. Bu özelliklerini karakter haline getirmiş insanlar vatanını seven ve vatanına bağlı olanlardır. Her birey sorumluluklarının farkında olmalı, kendisine mevki makam verilmişe o mevki ve makamın omuzlarına yüklediği yükü layıkıyla taşıyabilmeli her zaman öne çıkmak değil de arka planda kalmanın onu güçlü kılacağını unutmamalı toplumun değerlerine sahip çıkmalıdır. SEVGİ SEVGİNİN SİHRİ Sevgi yalın anlamıyla bir duygu ve heyecan türüdür. Sevgi, insanın bir şeye ya da bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermesine denir. Aynı zamanda sevgi evrensel bir duygudur. Annenin çocuğunu sevmesi, öğretmenin öğrencisi sevmesi, eşlerin birbirini sevmesi gibi Gerçek sevgi;merhamet,şefkat,fedakarlık gibi diğer davranışlarla, uygulamalarla kendini gösterir. Aksi takdirde kuru bir laftan ibaret kalır. Okul sıralarına her türlü yazıyı yazan öğrencilerin, yol kenarlarına çöp, şişe vb atan insanların sevgisi sizce laftan ibaret değil mi? Gündelik yaşantımızın her anında duyduğumuz kelimelerden bir tanesidir sevgi. Dilin sevgi kelimesiyle irtibatı bu kadar çokken maalesef ki kalbin pek işi olmaz bu kelimeyle. Her şeyin üstünkörü yaşandığı zamanımızda sevgi de bundan nasibini almıştır. 24

25 Bir gerekliliktir sevgi. Kalbin ilacı, mutluluğun kaynağı, iletişimin omurgası ve en önemlisi birlikte yaşamanın sihri saklıdır onda. Her nedense sevgi deyince akla hep sevginin doz aşımına uğramış hali aşk gelir. Hoş o bile şiirlerin sadetinde boş bir haykırış olarak söylenip durmuştur. Lazımdır tabiî ki aşk her insana ama kökeninde sevgi olmadan hiçbir kıymet-i harbiyesi de yoktur onun. Öyleyse önceliğimiz sevgi olmalıdır. Kısıtlanmayan bir sevgi. Sınırını bizlerin çizdiği ve her şeye karşı duyulan ve hissedilen bir sevgi. Herşeye derken öylesine bir söylem değil kullandığımız. Evet, her şeye. Anneye babaya örneğin. Abiye ve kardeşe üstelik. Arkadaşlarımıza. Doğaya ve kendi dışımızdaki canlılara, bitki ve hayvanlara. Sınırları içerisinde yaşadığımız aynı ülkü, hedef üzere yekpare vücut olduğumuz kara parçasına vatana. Bağımsızlığın timsali bayrağa. Nasıl sevmeli insan? Neye göre sevmeli? Bir şey beklemeli mi sevgisinden yoksa bekleyip görmeli mi? Bu ve buna benzer sorular insanoğlunun sevgi karşısındaki tavrını içinden çıkılmaz derecede kötülüyor ama sormadan da olmuyor işte. Hadi gelin cevap verelim bu sorulara: Her ne olursa olsun sevmeli sorgusuz sualsiz. Biraz aşırı oldu ama söz konusu sevmekse eğer yunusça sevmeli yani Mevlana ca sevmeli Karacaoğlan ın güzellemelerindeki gibi sevmeli. Sevgide bir kriter aranmamalı illaki aranacaksa insanın ta kendisi olmalı. Çünkü daha kendisini sevemeyen Başkalarını nasıl sevebilir. Bir çıkar beklenmemeli ondan, sevgiden. Ama sevmek için sonuna kadar beklenmeli hep bir umut olmalı insanın içinde. Belki bizler bunları kaybettik: Umudu, Sabrı, bir çıkar gütmemeyi, sonuna kadar gitmeyi. Kaybettik ve sevgisizlik kök saldı kalplerimizde. Birlik ve beraberlik duygumuzu yitirdik. Toplumun her kademesine sızan illet yavaş yavaş alışıldık bir hal aldı. Her şey anormalken normal görünmeye başladı gözümüze. Kavgalar girdi dost meclislerine, düşmanlıklar hâkim oldu çevremizde, cinayet haberleriyle çalkalanır oldu her yan. Gözyaşı sıradanlaştı gözlerimizde. Vurdumduymaz insanlar sürüsü Olarak dolaşır olduk sokaklarda caddelerde. Kimse de çıkıp şunu soramadı: Nerede kaldı sizin sevginiz? Bakın hiç de zor değil sevgiyi bulup çıkarmak ortaya. O hep durup durduğu yerde. Yani içimizde. Eğer insan olarak bizler biraz olsun bencilliklerimizi kenara koyarsak biraz olsun durup etrafımıza bakıp Yaratanın bizi ne için yarattığını düşünürsek o zaman gerisi çorap söküğü gibi gelecektir. 25

26 Gelin hep kendimizi koymayalım dünyanın merkezine. Dışımızda yaşayan canlı cansız her şeye karşı açalım duygularımızı. Soyut somut her şeye karşı. O zaman kendiliğinden bitecektir kötülükler, o zaman yok olacaktır karşılaşılması hoş olmayan olaylar. Elbette bir şeyler yok olurken yeni şeyler doğacaktır kendiliğinden. Umut gibi, sabır gibi, özgürlük gibi, bir ve bütün olma gibi. MERHAMET İNSAN VE MERHAMET Merhamet yardım etme düşüncesinin henüz somutlaşmamış hali olarak düşünülebilir. Merhamet yardımın alt katmanında yardımı tetikleyen insani bir duygudur. Merhamet duygusu olmayan bireyin insanlara diğer canlılara yardım etmesi beklenemez. Merhamet kelimesinin kökeni rahmete dayanır. En büyük rahmetimi de Allah tır. Allahlın yeryüzündeki yansıması olan insan O nun rahmet sıfatından da nasibini almıştır. Her insan yaratılış hamurunun mayası içinde merhamet iksirinin olduğunu bilir. Necip Fazıl Kısakürek in sinemaya da uyarlanan Reis Bey adlı tiyatro eseri her ne kadar adalet duygusunun işlendiği bir yapıt olsa da merhamet kavramına yaklaşımı açısından önemlidir. Eserde şöyle bir replik vardı: Ağlayabilseydiniz anlayabilirdiniz. Ağlamak merhametin meyvesidir. Gözyaşı dökmeyi bilmeyen gönüllerin merhamete kapılması beklenemez. Oysa insanoğlu hem kendi cinslerine hem de diğer canlılara karşı merhamet dolu olmalıdır. Çaresiz kalmış yardıma muhtaç insanların varlığından bi haber olmak çevremizde yaşanan ve yürek burkan göründeler karşı kayıtsız kalmak içinde merhamet duygusu olmayan taşlaşmış kalplere yakışır. İnsansak ve bunun bilincindeysek merhametimizi insanlardan, diğer canlılardan esirgememeli davranışlarımızda azami ölçüde nazik olmalıyız. İkili ilişkilerimizde kibarlığı elden bırakmamalı kendimizi dara düşmüş muhtaç insanların yerine koyarak yaşamayı tercih etmeliyiz. SABIRLI OLMA BİRAZ SABIR Sabır deyince akla Eyüp Peygamber gelir. Hz. Eyüp sabrin yeryüzündeki en önemli timsalidir. Dua için elimizi açtığımızda Allah tan bir de sabır isteriz ve genelde Hz. Eyüp sabrı deriz. Çok sıkıntılara belalara maruz kalmış dost komşu akrabaya Allah sana Eyüp sabrı versin der, geçeriz. Atalarımız ne güzel söylemiş Sabrın sonu selamettir, diye. Selamet kelimesi güven huzur manalarına gelerek her türlü eziyete karşı gösterilen tahammülün sonucunun iyi olduğunu vurgulamak istemişlerdir. Yine bizim 26

27 kültürümüzde sabır gösteren insan derviş mesabesinde görülmüş ve derviş her zaman muradına da ermiştir. Yaşamın her dönemi insanın istediği gibi yolunda gitmeyebilir. Bugün iyiyizdir yarın kötü olabiliriz. Maddi yönden güçlüyken bir anda rüzgar ters yönden esiverir fakr u zaruret içine düşebiliriz. Bunlara göğüs germek sıkıntılara karşı tahammül göstermek gerekir. Bazı insanlar ufak bir sıkıntıya maruz kaldıklarında sanki dünyanın bütün yükü omuzlarına binmiş gibi hareket ederler ve hiç olmadık şekilde yakınlarına dert yanarak herkesi kendi için seferber etmekten geri durmaz. Güçlü insan yalnızca fi ziksel görüntüsüyle güçlü değildir. İnsanı ayakta tutan insanın gücüne güç katan bir takım etmenler vardır. İnancı kararlılığı gibi. Buna sabrı da eklemek gerekir. Sabrın insanı yanlış davranışlardan kötü hareketlerden ozak tuttuğu gerçeği yadsınamaz. Eğer öyle olmasaydı fakir her insan hırsızlık yapmak için sıraya girerdi. Toplumda saygın bir statü kazanmak isteyen her kişi azim ve sabır gerçeğine sıkı sıkıya sarılmak yerine torpil mekanizmasını işletmeye çalışırdı. Amansız bir hastalığın pençesine düşen her kişi nasıl olsa bundan sonra yapacak bir şey olmadığını düşünüp intihara yeltenirdi. Zaman her şeyin ilacıdır ifadesi aslında sabrın nasıl ve ne şekilde gösterileceğini bize haber verir. Kötü giden sürecin iyiye devrilmesi zamanla olur. Çalışıp iyi bir yerlere gelmek zamanla gerçekleşir. Her şeyin bir anda olup bitmesini isteyen insan düşüncesi bu gerçeği çoğu zaman unutur. Unuttuğu içinde çok küçük engeller onu hemen yıpratır yolundan alıkoyar insanı umutsuzluğa sevk eder. Sabır merkezli bir yaşam felsefesini hayatımızın göbeğine yerleştirmeli zaman denen gerçeğin önderliğinde sıkıntı ve çilelerin üstesinden gelinebileceğini unutmamalıyız. SAYGI DÜZENİN ANAHTARI:SAYGI Cihan-şümul Osmanlı Devleti nin kurucularından Osman Gazi nin bizlere şiar olacak o sözüne vurgu yapmak isterim. Oğul! Ananı, Atanı say! Bereket büyüklerle beraberdir. Altı yüz yıllık saltanatın bitmek tükenmek bilmeyen enerjisinin temellerinin bu ve buna benzer sözler ışığında atıldığını unutmamak gerekir. Cümlenin odak noktası olarak gördüğüm saygı kelimesinin ne kadar ehemmiyet arz ettiğini söylemeden geçemeyeceğim. Büyüklere gösterilen saygının onları mutlu ettiğini unutmamalı bu mutluluğunun büyük küçük arasında bir köprü vazifesi gördüğünü bilmeli aradaki mesafelerin yok edildiği bir toplumda da 27

28 bereketin hüküm sürdüğünü iyi kavramalıyız. Evet, saygının olduğu toplumlar bereketli toplumlardır. Buradaki bereketle kasıt huzur güven barış ve anlayıştır. Huzurlu toplumlarda üretim artar, güvenin hâkim olduğu topraklarda birlik ve beraberlik had safhadadır, barış ve anlayışın varlığı çağdaş medeniyet denilen gerçeği gün yüzüne çıkarır. Her nedense saygı deyince akla hep bizden büyük insanlar gelir. Yaptığımız alıntı da bu fikri destekler nitelikte. Ama sadece büyüklere güdülmesi gerekilmez saygı. Kişi kendi yaşıtlarına akranlarına da saygı gösterebilmelidir. Bir boyun eğme değildir bu. Ne bileyim gururun ayakaltına alınması şeklinde de yorumlanmamalıdır. Akranımız da olsa bir insandan bahsediyoruz. Düşünceleri olan bakış açısı bulunan dünyayı yorumlayan yorumladığını da dile getirmeye çalışan insandan. Sırf bu yüzden bile saygı duymak gerekir ona. Saygı saygı dedik gelin isterseniz bu kelimeyi olumsuzlayalım, yani saygısızlıktan dem vuralım biraz da. Böylece günümüz toplumunun gerçeklerinden de bahsetmiş oluruz. Okulda öğrenciler hepsi demeyeyim ama büyük çoğunluğu kapılarını öğretmenlerine kapatmış. Öğretmenin daha ağzından tek kelime dökülmeden atılıyor öğrenci ortaya. Sanırsınız karşısında en azılı düşmanı var. Dili kendinden büyük vatandaşlar saygısızlığı güç olarak almışlar yanlarına. Hadi evlerimize gidelim. Çocuklar, çocuklarımız. Onlar yanlış anlamanın baş aktörleri. Anne babalarına besledikleri sevgi tıknaz kalıyor saygısızlıklarının yanında. Mahalle, okul, sınıf arkadaşlarımıza da saygısızlık etmekten kendimizi alamıyoruz. Mesela onları dinlemiyoruz, fi kirlerine hoşgörüyle yaklaşmak yerine hemen kınıyoruz. Hep kendi söylediklerimizin doğru olduğunu düşünüyor bizimle aynı sesi çıkarmayanları dışlıyoruz. İnsan saygıyı elden bırakmamalı. Farklılıkları kabullenmeli ve farklılıkların zenginlik olduğunun farkına varmalı. Unutmamalı ki saygı düzenin anahtarıdır ve bu anahtar kaybolduğu takdirde içeriye girmek zor olacaktır. GÜVENİLİR OLMAK GÜVENİLİR OLMAK Bir kimseye karşı duyulan emniyet(eminlik) duygusudur. Güvenilir kimse kendisinden kötülük gelmeyeceğine veya o kişinin yaptığı işlerde yanlışlık olmayacağına dair kesin kanıdır. Sosyal hayatımızda insan ilişkilerine ve alışverişte en çok ihtiyaç duyduğumuz değer güvenilir olmaktır. Bu sebeple her bireyin verdiği sözü tutması, kendisine emanet edilene sahip çıkması ve ne pahasına olursa olsun doğru söylemesi 28

29 gerekir. Aksi takdirde o bireylerin yaşadığı toplumda huzur olmaz. Bu konuda Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed(SAV) Mümin elinden ve dilinden başkasının emin olduğu kimsedir. buyurmuştur. Eğer çevremizdeki insanlar bize tam olarak güvenmiyorlarsa ve biz bunu hissediyorsak, hayatımızda yanlış giden bir şeyler var demektir. Demek ki insanlara güven verememişizdir. İnsanların güvenini kazanmak, sahip olabileceğimiz en erdemli davranışlardan biridir. Peygamberler sağlam kişilikli, güvenilir insanlardır. Onlar sadece peygamberlik döneminde değil kendilerine bu görev verilmeden önce de bu özellikleri ile tanınırlar. Bunun en güzel örneği kuşkusuz Peygamberimiz Hz. Muhammed(SAV) dir. O, içinde yaşadığı toplumun en güvenilir kişisi idi.o, her bakımdan kendisine güvenilen bir kimseydi. Dürüstlükten ayrıldığı, şaka bile olsa yalan söylediği hiç görülmemiştir. Bu yüzden ona henüz peygamber olmadan Muhammed ül Emin (Güvenilir Muhammed) denilmiştir. Nitekim peygamberliğini açıkladığı zaman iman etmeyenler bile ona yalancı, yalan söylüyor diyememişlerdir. En yakın akrabalarını Safa tepesine toplayıp onları İslam a davet ettiği zaman Size dağın arkasında düşman atlarının bulunduğunu söylesem, buna inanır mısınız? dediği zaman, Hepimiz inanırız, çünkü sen yalan söylemezsin. Diye cevap vermişlerdir. Uzak yerlere giden kimseler kıymetli eşyalarını Hz. Muhammed e teslim ederlerdi.hz. Muhammed bu emanetlere asla ihanet etmez ve sahiplerine sağlam bir şekilde iade ederdi, emanetlere en zor anda bile hainlik yapmamıştır. Bilindiği gibi, Medine ye hicret edeceği gece müşrikler, öldürmek amacıyla onun evini kuşatmışlardı. Evini terk etmeden önce, yanında bulunan emanetleri Hz.Ali ye teslim etmiş, ertesi gün de sahiplerine vermesini istemiştir. MİSAFİRFERVERLİK YAŞANILIR BİR DÜNYA Karşındakini kırmadan ona bir şeyler anlatmak her yiğidin harcı değildir. Asık suratlı ne dediğini bilmeyen insanların başka insanlara katacağı onları bazı noktalarda aydınlatacağı düşünülemez. Hem güler yüzlü olacaksın hem deneyimlerinden birikimlerinden faydalanarak bunu sosyal hayatın içinde yaşanan bir takım olaylara tatbik edip diğer insanlara da yararlı olacaksın. İletişim zor bir süreç ve herkesle de hemen gerçekleşmesi mümkün olmuyor. Zor bir kapı ama anahtarı insanın kendisinde. Bu anahtarın adına 29

30 da selamlaşma diyoruz. Hiç tanımadığımız bir insana merhaba demek girdiğimiz ortamlardaki insanlarla selamlaşıp tokalaşmak sesimizin bedenimizin Sıcaklığını karşı tarafa aksettirmek iletişimin başlangıcındaki o buzdan kaleleri eritecektir. Sonrasında tanışma, derken koyu bir sohbet alır başını gider. Çoğu çekiniyoruz diğer insanlarla iletişime geçmekten. Yüzyüze baktığımız kapı komşumuzu bile tanımıyoruz. İnsanlara karşı o kadar yabancıyız ki. Bazen bir yerde bir amaç doğrultusunda tanıştığımız insanları tekrar görmekten hazzetmiyoruz. Ya da herhangi bir yerde karşılaştıysak tanımamazlıktan gelip yolumuza devam ediyoruz. Uzun zamandır görmediğimiz arkadaşımız bize telefon açıyor duyuyoruz bir şey ister deyip telefona cevap vermiyoruz. Bazen telefonu açıp konuşma zahmetine katlanıyoruz bu seferde ailece veya tek başına görüşme isteğine karşı türlü mazeretler uyduruyoruz. Eskiden misafiri çok olan evlere gıptayla bakılırmış. Misafir demek bereket demekmiş. Kalabalığın olduğu hanelerde, sesin olduğu evlerde paylaşım varmış, hoş sohbet varmış. Şimdi evlerimiz sessizliğe büründü, apartmanlar koca birer mezar olarak duruyor önümüzde, şehirler büyük birer mezarlık sanki. Yaşayan ölüler diyarında herkes soluk alıverdiğini zannediyor ama hareket eden yalnızca bedenlerimiz olmuş. Kapımızı kimsenin çalmasını istemiyoruz, biraz kafamı dinleyeyim şemsiyesi altında yalnızlığımıza sığınıyoruz. Bizden bir şey isteyecekler diye ödümüz kopuyor. İkram kelimesinin kökündeki kerem(cömertlik) sıfatına gönüllerimiz değmez olmuş. Veren el alan elden üstündür ifadesi sadece dillerde makes buluyor. Ey yalnızlığının çorak topraklarında kısır bir geleceği biriktiren sen. Bugün evden çıkmadan evvel bir aynaya bak. Yüzündeki şu asık ifadeyi güler yüzün Rengârenk boyalarına daldır ve öyle sokağa çık. Ey kendi karanlık dünyasının girdabında kulaç atmaya çalışan sen evinin kapısını aç da karşı komşunun kapısını çal. Elinde kek kurabiye dolu bir tabakla ben geldim misafir r kabul ediyor musun de. Ey tanınmamak için köşe bucak insanlardan kaçan sen bugün herkese selam ver tanıdığın tanımadığın herkese. Bak! Şimdi daha yaşanılır bir dünya kurdun kendine. Kültürümüze baktığımız zaman misafirlikle ilgili birçok atasözü, deyim, gelenek vb. özellikleri görebiliriz. 30

31 1) Misafir r Odası : Mutlaka her evin bir odası gelecek misafirler için ayrılır. Oda en güzel şekilde düzenlenir. Misafir r dışında kimse giremez o odaya. 2) Tanrı Misafiri : Gelen kişinin kim olduğu önemli değildir. Çünkü o Allah tarafından gönderilmiş bir misafirdir. Misafir re hizmet Allah a hizmettir. Misafir asla geri çevrilmez. 3) Misafir Bereketi İle Gelir : Misafir sıkıntı getirmez. Misafir ev halkını zor duruma sokmaz. Çünkü o kendi bereketi ile gelir. Ve bir sürü geleneğimiz. Peki Şimdi? Bu güzel özelliğimizi hala koruyabiliyor muyuz? Yoksa İş stresi içinde bunları unuttuk mu? Misafir geldiği zaman seviniyor muyuz? Yoksa bir an önce gitmesi için dua mı ediyoruz? YARDIMLAŞMA DERTLERE ORTAK OLMA Aydınlanma çağı insanlar için aklın ve bilimin yolunu açtı. Kendi kendinin farkına varan insan aklın gücünün sınırlarını zorladı. Yeni buluşlar yeni imkân sahaları insanoğlunun ufkunu açtı. Bunlar yaşanan güzel gelişmelerdi ama manevi yönde kayıplar baş gösterdi. Bencil sadece kendini düşünen insanlar peyda oldu. XX. ve içinde yaşadığımız XXI. Yüzyıl bencilliğin ferdiyetçiliğin zirve yaptığı zaman dilimleri olarak tarihteki yerini aldı hala da almaya devam ediyor. Bu gelişmelerden dünyada yaşayan tüm devlet ve milletler az veya çok etkilendi. Kökü çok derinlerde olan ve tarih sahnesinde adını hep pozitif gelişmelerin baş aktörü olarak duyup bildiğimiz atalarımız yani Türkler onların geçmişten günümüze taşıdığı Türk kültürü de bundan nasibini almıştır. Bireycilik dedik ya bencillik yalnızca kendini düşünme dedik ya bunların bizim kültürümüzdeki varlığı tarih denilen zamansal göstergede çok yenidir. Biz de geçmişten bugüne bir arada olma, paylaşma, yardımlaşma kültürü hiçbir toplumda olmadığı kadar fazladır. Bu çerçevede söylenmiş atasözlerinden tutun da yaşanmış ve kurgulanmış vakalara rastlamak mümkündür. Düşene yardım eli uzatmak Komşu komşunun külüne muhtaçtır. Bir elin nesi var iki elin sesi var. hatırlayabildiklerimden yalnızca birkaçı. Ne güzel bir duygudur yardımlaşmak, paylaşmak. Çevremizde muhtaç bir insan gördük mü yanına gidip bir eksiğin var mı diye sormak. Elele 31

32 verir o işin de üstesinden geliriz diyebilmek. Bugün sana yarın bana kabilinden veciz bir ifadenin peşine takılıp bir şey beklemeden yaraları sarmak. Hatırlarım mahallemizde yaşlı, kimi kimsesi olmayan yaşlı bir kadın vardı. Kendi işini kendi göremediği için tüm mahalleli arasında anlaşıp her gün sırayla kadının evine yardıma giderlerdi. Kimi yemek yapıp götürür kimi giymediği elbiselerini poşete doldurup ona verirdi. Anlayacağınız kadının yalnızlığını ve muhtaçlığını bir nebze olsun hafi fl etmekti maksat. Çok değil daha geçen sene dersine girdiğim sınıfın öğrencileri ben bir şey demeden yanıma gelip ihtiyacı olan arkadaşlarına yardımda bulunmak için ön ayak olmamı istediler. Çok duygulanmıştım. Ne güzel bir şeydi gepegenç insanların etraflı arına karşı takındıkları bu duyarlı tutum. Bunlar bizzat yaşadıklarım bir de duyduklarım var. Biliyorum ki hepinizin yaşadığı ve duyduğu bu türden vakalar mevcuttur. Böyle bir toplumda yaşamak yardımsever insanların sayısının fazlaca olduğunu bilmek komşusu açken tok yatanı Allah sevmez düsturunu benimseyenlerin arasında nefes alıp vermek kişiyi güvende hissettiriyor. Yarın başımıza bir felaket gelse yardım elini açıp bekleyen insanların olduğunu görmek yarına umut dolu gözlerle bakmamızı sağlıyor. Kocaeli, Düzce, Van depremleri gibi felaketlerde başarılı bir sınav veren bu toplum dünyanın imrenerek izlediği bir yardımlaşma ve paylaşma iç güdüsüne sahip. Bizi biz yapan değerlerin direnişine ortak olmakhele ki bu zamanda ve bu şartlarda hazinelerin en değerlisi olsa gerek. TEMİZ OLMA İKİMİZ DE ÖNEMLİYİZ Bahar ve yaz aylarına bayılırdık. Dışarıdan eve ancak yemek yemek için gelirdik. Vaktimizin çoğu arkadaşlarla kurduğumuz oyunların peşi sıra akıp giderdi. Akşam oldu mu babamız işten gelir biraz sonra annemizin sesi kulaklarımızda yankılanırdı. Oyun bitecekti ve hepimiz evlerimize girecektik. Öyle de olurdu. Sofra kurulur yemek için herkesin sofraya oturması beklenirdi. Önce annem sorardı sonra babam: Dışarıdan gelince ellerini yıkadın mı diye. Evet derdim geçiştirirdim. Babam yalanı mı yakalar elimi koklayıp beni gerin geri banyoya yollardı. Ellerimi sabunlarken ne gereği var diye düşünmeden de edemezdim. Yemekler yenilirdi, karınlar 32

33 doyurulurdu. Yine telkinler başlardı. Hadi oğlum derdi annem ellerini yıka gel dişlerini fırçalamayı da unutma. İşte ellerden sonra bir de dişler çıkmıştı piyasaya. Onu da bin dereden su getirerek yapardım yapmasına ama düşünmeden de edemezdim. Tırnaklarım uzardı annem beni karşısına oturtur çıt çıt sesi kulaklarımda tırnaklarımı keserdi. Ayak tırnaklarım kesilirken çok acırdı. O yüzden çok korkardım. Okula başladım. Yeni arkadaşlarım oldu. Öğretmenimi çok seviyordum. Bir gün derste öğretmenimiz beden temizliğinden bahsetti. El diş tırnak temizliğini tek tek ayrıntılı bir şekilde nedenlerini de sıralayarak bizlere anlattı. Anlatırken beni örnek gösteriyordu. Çok hoşuma gitmişti. Gururlanmıştım. O gün eve gelince anneme sarıldım. Ona teşekkür ettim. İnsanlar bazı şeylerin anlamına geç varabiliyor. Farkına varınca da iş işten geçebiliyor. Temizlik de onlardan biri. Bazen gereksiz görülebiliyor. Çoğumuz üşendiğimizden beden temizliğimiz ile ilgili gerekli olan vazifeleri yerine getirmiyoruz. Aslında böyle yapmakla hem kendi sağlığımızı hem de başkalarının sağlığını tehlikeye atıyoruz. Haftada bir iki kere banyo yapmak evden çıkmadan evvel güzel kokular sürünmek, günde en az iki kez dişleri fırçalamak çok aşırıya kaçmadan ellerimiz sabunlu suyla yıkamak kendimize olan bakışımızı değiştirecektir. Aynı şekilde insanların bize bakışı da değişecektir. Şimdiye kadar hep beden temizliğine vurgu yaptık. Çevre temizliğini de unutmamak lazım geliyor. Ama çevreyi temiz tutmanın yolu da kişinin kendi temizliğine vediği önemden geçiyor. Hepimiz biliyoruz ki bizler dünyadan göçüp ahrete intikal edince dünyanın sonu gelmeyecek. Bizden sonra çocuklarımız bu dünyada yaşayacak.. Onlara temiz bereketli bir alan yaşanılası bir coğrafya bırakmak da çevremize göstermiş olduğumuz yakın ilgi ve alakayla mümkün. O zaman ne yapmalı? Yerlere çöp atmamalıyız. Tutumlu olmalı israf etmemeliyiz. Tasarrufumuzda olan eşyaların kullanımına dikkat etmeli onları hor ve kaba kullanmamalıyız. Doğanın bize tahsis edilmediğini bilerek ormanlarımıza sularımıza yeşil alanlarımıza sahip çıkmalıyız. İster kişinin kendi temizliği isterse çevre temizliği hiç fark etmez kişinin kendisine ve etrafına saygısı varsa bunlardan ödün vermeyeceği su götürmez bir gerçektir. Gelin yaşanılası bir dünyanın varlığına olan saygımızı gösterelim ve hep birlikte beraberce temiz bir dünyanın mühendisleri olalım. HOŞGÖRÜ 33