XIX. YÜZYIL ORTALARINDA ALAÜDDEVLE VE ŞAHRUH BEY EVKAFI MUHASEBESİ

Transkript

1 XIX. YÜZYIL ORTALARINDA ALAÜDDEVLE VE ŞAHRUH BEY EVKAFI MUHASEBESİ Özet Hümeyra KARABIYIK 1 Bozok bölgesi, eski çağlardan bu yana insanların iskân yeri olmuştur. Bölge, Moğollar, Danişmendliler ve Selçuklular başta olmak üzere Eretna, Kadı Burhaneddin ve Dulkadir Beyliklerinin egemenliği altında kalmıştır. Bölgede Türkmenlerin gelerek yerleşim birimleri kurmaları, XV. yüzyıl ortalarına doğru bölgeye gelen Dulkadiroğulları sayesinde olmuştur. Bozok, Dulkadir Beyliği zamanında büyük gelişme göstermiştir. Bozok bölgesi 1515 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı hâkimiyeti altına alınmıştır. Bölgenin doğrudan Osmanlı idaresine girmesi 1522 yılı sonrasında gerçekleşmiştir. Dulkadir beyliğini ilhak eden Osmanlı Devleti, Dulkadir topraklarını eyalet haline dönüştürmüş ve Bozok bu eyaletin bir sancağı haline getirilmiştir. Bozok un yönetimini elinde bulunduran Dulkadir beylerinden Şehsüvaroğlu Ali Bey, Alaüddevle ve oğlu Bozok valisi Şahruh Bey Bozok ta cami, mescit, zaviye ve hamam yapımına önem vererek, bölgenin imarında önemli izler bırakmışlardır. Dulkadir Beylerinden Alaüddevle aynı zamanda Osmanlı sultanı II. Bayezid in kayınpederi ve Yavuz Sultan Selim in de dedesidir. Bu çalışmanın amacı 11231, 11518, ve numaralı Evkaf Defterlerinden Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfına dair kayıtları değerlendirmektir. Anahtar kelimeler: Bozok, Vakıf, Dulkadir, Alaüddevle, Şahruh Abstract The Accounting Of Waqf Of Alaüddevle And Şahruh Beg İn Mi ddle Of 1 9Th Centur Bozok region has become settlement for people through the history. The region was ruled by Eretna, Qadı Burhaneddin and Dulkadir Beyliks in particular Mongols, Danishmends, and Seljuks. The settlements of Turkmen in the Bozok had started with Dulkadirids. Great development of the area was with this beyliks. Bozok was administrated after 1522 by the Ottomans although Sultan Yavuz Selim conquered the territory in The Ottomans, which annexed Dulkadir beyliks, made land of Dulkadirs one of their states and Bozok had become a sanjak of this state. Şehsüvaroğlu Ali Beg who was one of Dulkadir begs was holding the administration of Bozok. His son Şahruh Beg was governor of Bozok. Both of them were placing emphasis on improvement of Bozok by constructing mosques, masjids, zawiyas, and hammams. Alaüddevle, one of the Dulkadir Begs, was also father-in-law of Sultan Bayezid II and grandfather of Sultan Yavuz Selim. The aim of this study is to evaluate historical process of waqfs of Alaüddevle and Şahruh Begs based on Waqf Defters that numbered 11231, 11518, and Key Words: Bozok, Waqf, Dulkadir, Alaüddevle, Şahruh 1. Giriş Dulkadiroğulları yılları arasında Elbistan ve Maraş başta olmak üzere doğuda Harput tan batıda Kırşehir e, kuzeyde Bozok ile Sivas ın güneyinde Gemerek ve Gürün den Hatay a bağlı Hassa ya kadar olan bölgede hüküm süren bir Türkmen beyliğidir. 2 1 Yrd. Doç. Dr., Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, ÇORUM-TÜRKİYE. humeyra.hk@gmail.com 2 Refet Yinanç, Dulkadıroğulları, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.IX, s

2 Konumuzla ilgili bilgi veren muhtelif araştırmalar bulunmaktadır. Bunlardan ilki Cumhuriyet in 50. Yıldönümünü Anma Kitabı nda Faruk Sümer in yazmış olduğu Bozok Tarihine Dair Araştırmalar adlı yazıdır. Sümer, yazısında Bozok adı üzerinde dururken, XV. yüzyılda Yozgat ve komşu yörelere yerleşen ve Bozok adıyla anılan oymaklar konusunda bilgi sunmaktadır. Ayrıca XV. yüzyılda Bozok un idari taksimatı, bölgedeki Türk devrine ait tarihi kale ve şehirler ile sanat eserleri üzerinde durmaktadır. 3 Sanat Eserleri başlığı altında, Şahruh Bey in yaptırdığı Çandır ve Gemerek teki mescit, eşi Şah Sultan için yaptırdığı türbe ve zaviye, Gemerek teki Şahruh Bey köprüsünü ele almaktadır. Burada Sümer in ana kaynağını Hicri 897/ Miladi 1492 tarihli 594 numaralı Şahruh Bey vakfiyesi ve Hicri 983/Miladi tarihli ve 30 numaralı Bozok Mufassal Tahrir Defteri oluşturmaktadır. İkincisi Refet Yinanç ın Dulkadir Beyliği adlı kitabıdır. Beş bölümden oluşan kitabın Müesseseler başlığı ve Kültür Müesseseleri alt başlığında Gemerek, Çandır ve İlisu da bulunan Şahruh Bey mescitleri ve Çandır Köyü zaviyesine değinilmektedir. 4 Üçüncü çalışma Hamza Keleş in Vakfiyelerine Göre Yozgat Vakıfları( ) başlıklı doktora tezidir. Keleş tezinde, Şahruh Bey tarafından yaptırılan camii, zaviye ve vakıfları değerlendirmektedir. 5 Diğer çalışmalar ise Hamza Gündoğdu nun Dulkadırlı Beyliği Mimarisi ve Hakkı Acun un Bozok Sancağı (Yozgat İli) nda Türk Mimarisi adlı kitaplarıdır. Bu çalışmalarda, Alaüddevle ve Şahruh Beyin yaptırdığı eserler sanat tarihi açısından ele alınmaktadır. 6 Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfıyla ilgili en eski kayıt Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi nde bulunan Hicri 897 / Miladi 1492 tarihli Şahruh Bey vakfiyesidir. Konuyla ilgili olarak Sultan III. Murat ( ) dönemine ait Hicri 983/ Miladi tarihli, 30 numaralı Bozok Tahrir Defteri de Tapu ve Kadastro Arşivi nde mevcuttur. XIX. yüzyılda Alaüddevle ve Şahruh Bey in nerelerde vakıflarının olduğunu gösteren bir kayıt dikkatimizi çekmektedir. Bu kayıt Hicri 3 Rebiulahir 1288 / Miladi 22 Haziran 1871 tarihli Evkaf Defteridir. Defterdeki kayda göre, Alaüddevle ve Şahruh Bey in Türkiye sınırlarında Sivas, Maraş, Kayseri, Niğde ve Yozgat ta vakıfları bulunmaktadır. 7 Bizim çalışmamızda, Bozok taki Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfının Rumi 1256/ Miladi , Rumi 1257/ , Rumi 1259 ve Hicri 1288/ Miladi yıllarına göre durumu, Başbakanlık Osmanlı Arşivi nden temin edilen 11231, 11518, ve numaralı Evkaf Defterlerinden Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfına dair kayıtlar transkribe edilerek, incelenecektir. Böylece Arşiv kayıtları doğrultusunda Bozok Sancağında bulunan Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfı yukarıda belirtilen kaynaklar çerçevesinde değerlendirilerek bölge tarihine katkıda bulunulacaktır , 11518, Numaralı Evkaf Defterlerine Göre Alaüddevle Ve Şahruh Bey Vakfı Gelirleri Evkaf defterlerinden Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfına çeşitli köy ve mezralardan gelir elde edildiği tespit edilmektedir numaralı defter Alaüddevle ve Şahruh Bey evkafının Emlak, Akdağ, 3 Faruk Sümer, Bozok Tarihine Dair Araştırmalar-I Cumhuriyet in 50. Yıldönümünü Anma Kitabı, AÜ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayını, Ankara, 1974, ss Bkz. Refet Yinanç, Dulkadir Beyliği, TTK. Yayını, Ankara, 1989, s.125, 126, Hamza Keleş, Vakfiyelerine Göre Yozgat Vakıfları( ),Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1986, ss ve Bkz. Hamza Gündoğdu, Dulkadırlı Beyliği Mimarisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara, 1986, s.18,19, 30,51-53, 64-66; Hakkı Acun, Bozok Sancağı (Yozgat İli) nda Türk Mimarisi, TTK. Yayını, Ankara, 2005, s.479, BOA. Ev.d , vr

3 Budaközü, Boğazlıyan daki vakıflarının Rumi 1256 / M yılına ait muhasebesini göstermektedir. Defter 3 Recep 1263 (Miladi 17 Haziran 1847) tarihinde Muhassıl İzzet Efendi tarafından hazırlanmıştır. Bu durum vakfın muhasebesinin ilgili yıldan yedi yıl sonra yapıldığını göstermektedir. Bundan vakfın kayıtlarının düzgün tutulmamış veya vakıf gelirlerinin zamanında ve düzenli bir şekilde tahsil edilmemiş olduğu anlaşılmaktadır. Vakfın toplam geliri yıllarında kuruş, de kuruş ve te kuruştur. Aşağıdaki tablolarda köy ve mezraların gelir miktarlarına yer verilmekle birlikte küsuratı dikkate alınmamıştır. 8 İncelenen defterlerde en yüksek gelirin buğday ve arpadan alınan öşürden elde edildiği anlaşılmaktadır. Buna göre yılında yaklaşık olarak buğdaydan kuruş, arpadan kuruş, de buğdaydan kuruş, arpadan kuruş, yılında ise buğdaydan kuruş, arpadan kuruş gelir sağlanmıştır. Aşağıdaki tabloya bakıldığında en yüksek gelirin kuruş ile Bozok sancağı, Gedikçik kazası Gemerek köyünden, en düşük gelirin ise 462 kuruş ile Sarıkaya-yı Sagir yani Küçük Sarıkaya köyünden elde edildiği görülmektedir. Tablo-1: Rumi 1256 (Miladi ) Tarihinde Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Gelirleri 9 Toplam Gelir (Kuruş) Kemallı Köyü Sarıkaya-yı Sagir (Küçük Sarıkaya) Köyü 462 Sarı Fatma Köyü 675 Çandır-ı Ardıç Köyü 792 Mehmetbeyli, Kaymaz ve diğer mezralar Sırçalı Köyü Gemerek Köyü Karaözü Köyü Çandır Köyü TOPLAM (Kuruş) Aşağıdaki tabloda Karaözü ve Avşar köyü, Çandır ve Kemalli köyü gelirleri birlikte yazılmıştır. Bu tabloya göre bir önceki yıl en yüksek gelire sahip olan Gemerek köyünün kuruş düşüşle birlikte kuruş gelir getirdiği anlaşılmaktadır. Tablo-2: Rumi 1257 (Miladi ) Tarihinde Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Gelirleri Toplam Gelir (Kuruş) Sırçalı Köyü Gemerek Köyü Derebey Köyü 592 Karaözü ve Avşar Köyleri Çandır ve Kemalli Köyleri tarihli numaralı Evkaf defterinde toplam gelir kuruştur tarihli numaralı defterde kuruş 1 para ve numaralı, tarihli defterde ise kuruş 7 paradır. 9 BOA. Ev.d., 11231, vr

4 ...? Çatal Emrut Köyleri 385 Hamza Bey Köyü Sultan İbrahim Köyü 523 TOPLAM (Kuruş) numaralı tablodaki toplam gelir kuruştur. Burada en yüksek gelir yine kuruşla Gemerek köyüne, en düşük gelir ise 52 kuruşla Sarı Kaya Sagir Çatal Emrut köyüne aittir. Tablo-3: Rumi 1259 (Miladi ) Tarihinde Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Gelirleri 10 Toplam Gelir (Kuruş) Gemerek Köyü Çandır ve Kemalli Köyleri Karaözü Köyü Dedebey Köyü 376 Kamer Köyü 879 Sırçalı Köyü Hamza Bey Köyü 333 Sarı Kaya Sagir Çatal Emrut 52 Sultan İbrahim Köyü 369 TOPLAM (Kuruş) , 11518, Numaralı Evkaf Defterlerine Göre Alaüddevle Ve Şahruh Bey Vakfı Giderleri yıllarında vakfın giderlerine bakıldığında toplam giderin kuruş, de kuruş, te kuruş olduğu görülmektedir. Giderlerin büyük kısmını Gemerek ve Çandır camilerindeki imam, hatip, müezzin, ferrâş 11 gibi görevliler ile zaviyedar ve cüzhan efendilere verilen para olduğu anlaşılmaktadır. Bunun dışında mevlid-i şerif, kurban, fukaraya dağıtılmak için helva, aşure masrafları da bulunmaktadır. Gemerek ve Çandır camilerine alınan mum, yağ, hasırın yanında cami ve mektep ile Karaözü kasabasında bulunan Şahruh Bey köprüsü tamiri masrafları da yine giderler içinde yer almaktadır. Aşağıdaki tabloya bakıldığında vakfın en fazla giderinin toplam kuruş ile Gemerek ve Çandır köyü camilerinde görev yapan imam, hatip ve diğer görevlilere verildiği görülmektedir. Tablo-4: Rumi 1256 (Miladi ) Tarihinde Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Giderleri 12 Toplam Gider (Kuruş) Gemerek Köyü Camiindeki Görevlilere Verilen Çandır Köyü Camii İmam, Hatip ve diğer Görevlilere Verilen Kurban Masrafı (4 adet) 240 Üç Defa Dağıtılmış Olan Helva Masrafı 330 Aşure Masrafı 250 Mevlid-i Şerif Masrafı Bkz. BOA. Ev.d , vr Müslüman mabetlerin temizliğine bakmakla ve mefruşatına nezaret etmekle vazifeli kimse. Bkz. Mehmet Ali Ünal, Paradigma Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2011, s BOA. Ev.d., 11231, vr

5 Gemerek Köyü Camiine Yağ ve Hasır Bedeli 350 Camii Şerif ve Mektep Tamiratı Masrafı 310 Karaözü Kasabasında Bulunan Köprü Tamiratı Masrafı 450 Çandır Köyü Camii Şerifine Alınan Yağ ve Hasır Bedelleri 250 Çandır Köyü Camii Tamirat Masrafları 350 Gemerek Köyü Camii Şerifine Perde Bedeli Olarak Verilen 100 TOPLAM (Kuruş) Gelir ve gider hesabı yapıldıktan sonra kalan paradan Evkaf Hazinesine giden para miktarı evkaf defterlerinde kayıtlıdır. Bu kayıtlara göre de kuruş, de 5.177, te kuruş olduğu anlaşılmaktadır. Evkaf Hazinesine giden fazla paranın hesabını yapan görevlilere verilen para de 1921 kuruş, de 647 kuruş, te 514 kuruştur. Tablo-5: Rumi 1256 (Miladi ) Tarihinde Bozok Sancağındaki Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Giderleri 13 Evkaf Hazinesine Giden Fazla Para (Kuruş) 7685 Evkaf Hazinesine Giden Fazla Paranın Hesabını Yapan Görevlilere Verilen Para (Kuruş) 1921 Kâtip Maaşı (Kuruş) 20 TOPLAM (Kuruş) Tablo 6 da vakfın toplam gideri kuruştur. Burada kuruş ile ehl-i mürtezikaya verilen para en fazla masrafı oluşturmaktadır. Aşure için harcanan para ise 95 kuruş olup vakıf giderlerinin en düşük miktarıdır. Tablo-6: Rumi 1257 (miladi ) Tarihinde Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Giderleri 14 Toplam Gider (Kuruş) Gemerek Hasılatından Hamamcı Oğluna Verilen 880 Ehl-i Mürtezikaya Verilen Çandır Karyesi Camii Şerifinin Hademelerine Verilen 600 Kurban Masrafı (4 Adet) 240 Fukaraya Dağıtılan Helva Masrafı 227 Aşure Masrafı 95 Mevlid-i Şerif Masrafı 187 Camii Şerif ve Mektep Tamiratı Masrafı 985 Camii Şerife Alınan Mum, Yağ ve Perde Tamiratı Masrafı 250 Köprü Tamiratı Masrafı 457 Çandır Köyü Camii Şerifine Alınan Mum, Yağ, Hasır ve Caminin Tamir Masrafı 167 TOPLAM (Kuruş) BOA. Ev.d., 11231, vr BOA. Ev.d , vr

6 Tablo-7: Rumi 1257 (miladi ) Tarihinde Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Giderleri 15 Evkaf Hazinesine Giden Fazla Para (1/5) (Kuruş) Evkaf Hazinesine Giden Fazla Paranın Hesabını Yapan Görevlilere Verilen Para (Kuruş) 647 Kâtip Maaşı (Kuruş) 20 TOPLAM (Kuruş) Aşağıdaki tabloda en yüksek gider kuruş ile cüzhan efendilere verilen paradır. Gemerek köyü camii kürsü şeyhi, imam, hatip, müezzin ve ferraşına verilen miktar ise toplam kuruştur. Burada Gemerek köyü müezzinine verilen para kuruştur. Caminin müezzini bu para ile bir çifti 40 kuruştan 31 çift öküz alabilir. 16 Tablo-8: Rumi 1259 (Miladi ) Tarihinde Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Giderleri 17 Gemerek Camii Şerifi Kürsü Şeyhine Verilen Gemerek Camii İmam ve Hatibine Verilen Gemerek Camii Müezzinine Verilen Gemerek Camii Ferrâşına Verilen Cüzhan Efendilere Verilen Helva Masrafı 332 Aşure Masrafı 248 Mevlid-i Şerif Masrafı 272 Kurban Masrafı (4 Adet) 200 Camii Şerif ve Mektep Tamiratı Masrafı 513 Şahruh Bey Köprüsü Tamiratı Masrafı 399 Çandır Camii İmam, Hatip ve Müezzinine Verilen Çandır Camii Tamiri, Alınan Mum ve Hasır 245 Çandır Zaviyedarlarına Verilen Şeyh İbrahim Zaviyedarlarına Verilen 840 Dedebey Zaviyedarlarına Verilen 318 Kamer Köyü Vakfı Zaviyedarlarına Verilen Sırçalı Köyü Zaviyedarlarına Verilen Sultan İbrahim Vakfı Zaviyedarlarına Verilen 303 TOPLAM (Kuruş) Toplam Gider (Kuruş) Tablo-9: Rumi 1259 (Miladi ) Tarihinde Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Giderleri BOA. Ev.d , vr H /M tarihli Temettuat Defterinde 1 çift öküz 40 kuruş olarak geçmektedir. Bkz.BOA. MLVRD.TMT.d , s BOA. Ev.d , vr BOA. Ev.d , vr

7 Evkaf Hazinesine Giden Fazla Para (Kuruş) 2571 Evkaf Hazinesine Giden Fazla Paranın Hesabını Yapan Görevlilere Verilen Para (Kuruş) 514 TOPLAM (Kuruş) , 11518, Numaralı Evkaf Defterlerine Göre Alaüddevle Ve Şahruh Bey Vakfı Gelir Ve Gider Hesabı numaralı Evkaf Defterine göre Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfının yıllarında toplam geliri kuruş, vakfın toplam masrafı kuruş mütevelli, kaymakam ve zaviyedarlara bırakılan kuruştur yıllarında deftere göre toplam gelir kuruş, toplam masraf kuruş, mütevelli, kaymakam ve zaviyedarlar için ayrılan miktar kuruştur yıllarında ise kuruş, masraf kuruş ve mütevelli, kaymakam ve zaviyedara verilen kuruştur Alaüddevle Ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Gelir Ve Giderlerin Karşılaştırılması Gemerek, Sırçalı, Çandır ve Kemalli köylerinin gelirlerini , ve yıllarına göre karşılaştırdığımızda yıllarında düşüşün olduğunu tespit etmekteyiz. Bu durum kuraklıktan dolayı bir düşüşün olma ihtimalini göstermektedir. Tablo-13: Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Gelirlerin Karşılaştırılması Köy Adı Tarihinde Geliri (Kuruş) Tarihinde Geliri (Kuruş) Tarihinde Geliri (Kuruş) 5 Gemerek ,5 9977, Sırçalı , Çandır ve Kemalli Köyleri Giderlere baktığımızda 4 adet kurban fiyatının verildiğini görmekteyiz. Ancak kurbanın cinsi hakkında bilgi verilmemektedir , yıllarında adeti 60 kuruş olup yıllarında 10 kuruş düşerek 50 kuruştan hesaplanmaktadır. Aşure ve fukaraya dağıtılacak helva masrafı yıllarında önceki ve sonraki yıllar için düşüktür. Tablo-14: Alaüddevle ve Şahruh Bey Vakfının Bozok Sancağındaki Yıllarına Ait Giderlerin Karşılaştırılması Tarihinde Tarihinde Tarihinde Gideri (Kuruş) 6 Gideri (Kuruş) 7 Gideri (Kuruş) 8 Kurban (4 Adet) Fukaraya Dağıtılacak Helva ,5 332 Aşure Masrafı Mevlid-i Şerif ,5 272 Camii Şerif ve Mektep Tamiri Karaözü Kasabasında Bulunan Köprü Tamiri , BOA. Ev.d., 11231, vr BOA. Ev.d , vr BOA. Ev.d , vr

8 6. Sonuç Alaüddevle ve Şahruh Bey vakfının geliri yıllarında kuruş, gideri kuruş, de geliri ve gideri kuruş, yıllarında ise geliri kuruş, gideri kuruştur. Vakfın gelirine üç ayrı dönemde bakıldığında en düşük yıllarında, masraflarının ise en düşük yıllarında olduğu görülmektedir. Vakıf Muhasebe kayıtlarından hareketle köylerde üretilen ürünleri tespit etmek mümkündür. XIX. yüzyılda Temettuat defterleriyle birlikte değerlendirilebilir. Vakıf muhasebe kayıtlarından hareketle cami ve mescitteki bazı görevlilerin maaş yani ekonomik durumunu tespit etmek mümkündür. 7. Müzakere Katılımcı: Muhasebe defterlerinin daha eski tarihlisi var mı yoksa en eski tarihlisi 1840 dan mi başlıyor? Yrd. Doç. Dr. Hümeyra KARABIYIK: Yani o şekilde var ama normalde vakfiye olarak 1492 tarihli var ilk vakfiye. Katılımcı: Muhasebe defteri Yrd. Doç. Dr. Hümeyra KARABIYIK: Muhasebe defteri olarak yok, 1840 dan öncesi yok hocam. Katılımcı: Şimdi ben şunun için sordum, bu Tokat Amasya ve Sivas a ait vakıf muhasebe defterleri var. Bunlar Tanzimat ın ilanından sonraki döneme ait. Sicil kayıtları içinde çıktı. Şeriye sicilleri defterleri unutulmuş onların içinde mesela hem Sivas ın hem Amasya nın hem Tokat ın tarihlerine tekabül ediyor. Mesela Amasya nın iki ayrı tarihte var art arda birisi 1836 birisi 1837 gibi. Ve şeyleri de çok değişmiyor, rakamlar da çok değişmiyor. Çalışmada gördüm ben onu, doktora öğrencimizin. Ve bunlar birisi Amasya çevresi itibariyle bir tane şeriyye sicillerinin içersisinde. Ama Sivas ınki öyle değil Sivas ın bölge müdürlüğünde... Hoca üzerinde çalışmıştı. Bu bağlamda acaba sizin de ulaşabileceğiniz şeriyye sicil kayıtları var mı? Ama zannediyorum Yozgat ın şeriye sicilleri çok eski tarihlere daha doğrusu yeni tarihlere diyeyim 1900 lere doğru ondan dolayı olmuş olabilir. Ama böyle bir şey var yani. Tanzimat öncesi muhasebe defterlerine. Yrd. Doç. Dr. Muhammed KÖSE: Hocam şey şeriyye sicillerinde rastlanılmıyor. Katılımcı: Hocam bunlar evlatlık vakfı olduğu için vakıf mütevellisi olabilecek diyor ya ailenin elinde var bunlar, aile muhafaza edebilmişse. 8. Kaynakça 8.1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) BOA, Fon Kodu: Ev. d., Gömlek No: BOA, Fon Kodu: Ev. d., Gömlek No: BOA, Fon Kodu: Ev. d., Gömlek No: BOA, Fon Kodu: Ev. d., Gömlek No: BOA. Fon Kodu: MLVRD.TMT.d., Gömlek No:

9 8.2. Yayımlanmış Eserler Acun, Hakkı, Bozok Sancağı (Yozgat İli) nda Türk Mimarisi, TTK. Yayını, Ankara, Gündoğdu, Hamza, Dulkadırlı Beyliği Mimarisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara, Keleş, Hamza, Vakfiyelerine Göre Yozgat Vakıfları( ),Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Sümer, Faruk, Bozok Tarihine Dair Araştırmalar-I Cumhuriyet in 50. Yıldönümünü Anma Kitabı, AÜ. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayını, Ankara, Ünal, Mehmet Ali, Paradigma Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, Yinan, Refet, Dulkadir Beyliği, TTK. Yayını, Ankara, Yinanç, Refet, Dulkadıroğulları, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.IX, s Ek-1 : Sivas ve Maraş ve Kayseri ve Niğde vilayet ve sancaklarıyla Akdağ ve Budaközü ve Süleymanlu ve Selmanlu kazalarında vâki Alaüddevle ve Şahruh Bey vakf-ı şerifi (H. 3 Rebiulahir 1288 / M. 22 Haziran 1871). (BOA. Ev.d , vr.2.) Ek-2: BOA. EV. d numaraları defterde Alaüddevle ve Şahruh Bey evkafının Emlak, Akdağ, Budaközü, Boğazlıyan daki vakıflarının Rumi 1256 (M ) yılına ait muhasebe defterinin başlığı. Defter 3 Recep 1263 (Miladi 17 Haziran 1847) tarihinde Muhassıl İzzet Efendi tarafından hazırlanmıştır. 315