BAROK KENTLER. (17. ve 18. yüzyıllar)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BAROK KENTLER. (17. ve 18. yüzyıllar)"

Alp Ak
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar)

2 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Ortaçağın geleneksel yapısında çözülmeler: Keşiflerle Yeni pazarlar; ticaret hacmi artıyor, Ticari kapitalizmin gelişmekte olduğu dönem. Ortaçağ kentleri özerkliklerini yitiriyor: irili ufaklı kentler mozayiği ticari kapitalizmin gelişmesine engel teşkil ediyor Kentler arası rekabet ve çatışma ortamı doğuyor

3 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Dolayısıyla: Mal ve para dolaşımında güvenli bir ortam sağlanamıyor Kapital birikim süreçleri hızlanamıyor Kapital birikim süreçlerini güvence altına almak isteyen büyük tüccarlar, komşu kentlerin saldırılarından ya da senyörlerin ağır vergilerinden kurtulmak isteyen kentler, kralın yardımını arıyorlar Đktidar merkezileşiyor... Ulus Devletler oluşuyor

4 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Öte yandan, Gelişmekte olan ulus devletler için ticaret önemli bir kaynağı Tüccarı ve ticareti koruma politikası (himayecilik) MERKANTALĐST EKONOMĐ Deniz aşırı ticaretin riski yüksek Tekelleşmeyi zorunlu kılıyor Dış ticarette devlet eliyle TEKEL veriliyor SÖMÜRGECĐLĐK riski azaltmak için diğer önemli araç

5 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Riski azaltmak için tekel vermek; sömürgeleştirmek yetmiyor... Devlet gücüyle KORUMAK gerekiyor! Đktidarın giderek merkezileşmesi Siyasal Ekonomik Gücün tek elde toplandığı MUTLAKĐYETÇĐ rejimler (Her ülkede aynı oranda değil: Đngiltere vs. Fransa)

6 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Đktidarın merkezileşmesi: Yeni toplumsal yapıyı denetlemek için geniş bir BÜROKRASĐ yi Sürekli, profesyonel bir ORDU yu BAŞKENT i gerekli kılıyor

7 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Barok dönemin başlangıcı, Rönesans ta olduğu gibi yere, zamana ve koşullara bağlı olarak değişiyor 17. yy. Đtalya sından başlayarak diğer Avrupa ülkelerine yayılıyor Genelde 17. ve 18. yy. Avrupa sının toplumsal atmosferini kapsıyor Her ülkenin kendi koşullarına göre farklılıklar gösterebiliyorsa da Barok u belirleyen ORTAK özellikler var

8 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Sanat dünyasında yeni bir sentez: Dramatik Abartılı Tiyatrovari Akla, aklın gücüne önem veren, herşeyi sistematize edip rasyonelleştiren Rönesans tutumu yerine; Duyuların bilinçli olarak uyarıldığı, duygulara hitap eden bir yaklaşım ĐLÜZYON yaratma

9 Fiest of Company H, Amsterdam, 1533

10 Banquet at Club House, Amsterdam, 1648

11 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Kralın, kraliyet erkanının ve bir avuç aristokratın hakim olduğu bir toplumsal yapı Siyasal ve ekonomik gücü elinde bulunduranların şaaşalı ve gösterişçi yaşam biçimi Kentler bu gösterişçi yaşamın içinde yer aldığı anıtsal yapılar ve görkemli mekanlar ile bezeli bir TĐYATRO SAHNESĐ

12 13. Louis nin evlilik töreni, 1615 Place Royal, Paris

13 Đsveç Karaliçesi onuruna düzenlenen tören, 1656 Palazzo Berberini, Roma

14 Maskeli Balo, Londra, 1724

15 Pannini 1747

16 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Kilise kralın merkezi otoritesini destekleyen bir kuruma dönüşüyor aynı gösterişçi tutum Reformist akımların etkisi: Katolik Kilise kitleleri etkisi altına alabilmek için her türlü sanat dalını yoğun olarak kullanıyor BAROK USLÜP KENTLERE DAMGASINI VURUYOR

17 Papa nın Resmi Geçit Töreni Campadoglio (Capitoline Hill), Roma, 17. yy

18 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Kraliyet ve kurumları kentlerde sadece politik değil, görsel olarak da egemen Saray kentin odak noktası Kilise Belediye Lonca yerine

19 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Mutlakiyetçi Barok rejimlerin ekonomik, politik ve toplumsal yapısının sonucu olarak ve gelişen kültür ortamında yeni işlevler ve bunları barındıran yeni yapı tipleri ortaya çıkıyor: - Tiyatrolar - Sanat Galerileri - Konser salonları - Kütüphaneler - Müzeler - Askeri Kışlalar - Yönetim Yapıları Hepsi otokratik rejime yaraşır anıtsallıkta tasarlanmış

20 Askeri Kışlalar, Dublin,

21 Gümrük Binası, Dublin,

22 Borsa Binası, Londra, 1644

23 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Popüler Plan Tipleri: (Rönesans teorileri uygulama alanı buluyor) Merkezde saray Saraydan ışınsal açılan yollar Boylu boyunca uzanan ana aks ve düz uzanan bulvarlar Işınsal sistem içinde ızgara plan Aristokrasinin standart aracı haline gelmiş arabalar Orduların hareketi

24 BAROK - ORTAK ÖZELLĐKLER Barok dönemin en önemli katkısı: PARKLAR ve BAHÇELER Park / Bahçe düzeninde geometrik bir anlayış hakim Tabiatın insan eliyle şekillendirilmesi PEYZAJ SANATI Fransız Bahçeleri KENT SARAY BAHÇE

26 Versay Saray Bahçelerine bakış

27 Versay Kente bakış

33 Barok Bahçe Düzenlemesi

34 Kalsruhe

36 Saraydan kente bakış

37 Place de la Concord, Paris Tuilleries Bahçeleri ve Arc d Trioph

38 Place de la Concorde, Paris

39 NANCY, Fransa 1750 Hükümet Sarayı Barok Bahçeler Place de la Carrier Eski Kent (Ortaçağ) Rue Héré Place Stanislas Yeni Kent Belediye Sarayı

44 Beyaz Saray The Mall Kongre L Enfant Planı, 1791 Washington D.C.

45 L Enfant Planı, 1791 Washington D.C. Kongre Washington Anıtı The Mall

46 Cerda Planı, 1858 Barcelona Ortaçağ Çekirdeği

47 Grosvenor Square, Londra Place Royal, Paris

48 Grosvenor Square

49 Hannover Meydanı, Londra MAnchester Meydanı

50 Blumsbury Meydanları

51 Bedford Meydanı

52 Campadoglio (Capitoline Hill), Roma Michelangelo

58 Yapımına Donate Bramante tarafından başlanıyor (1506) Tipik Rönesans yaklaşımı (merkezi kubbe; Grek hacı) 1546 da Michelangelo kubeyi yeniden inşa ediyor. Merkezi Plan Kubbe dominant element Carlo Maderna kiliseyi büyütüyor Latin Hacı / görkemli giriş: Michelangelo nunun kubbesi algılanmaz oluyor Gian Lorenzo Bernini kubbenin yeniden algınabilir olması için meydanı yeniden tasarlıyor (1655) San Pietro Katedrali, Vatikan

59 Michelangelo nun kubbesi algılanmaz oluyor

63 Obelisk: Sixtus V 1586

72 Michelangeo Carlo Maderna Bernini 1655 Sixtus V 1586

73 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Özet: Rönesans teorileri uygulama alanı buluyor Kentler daha görkemli bir biçim alıyor: Geometrik plan şemalarının merkezinde saraydan Saraydan ışınsal açılan yollar en popüler plan tipi Geniş düz bulvarlar Bina cephelerinde titiz bir düzen Rönesans ın kuru geometrisine karşın, görsel oyunlar Rönesans taki parçacıl uygulama yerine, bütünsel yaklaşımlar Yeni olan doğanın bilinçli bir şekilde kente girmesi - park ve bahçeler (ancak kamuya açık değil; aristokrat çevrelere kısıtlı)

74 BAROK KENTLER (17. ve 18. yüzyıllar) Kent mekanı siyasal gücü yüceltmek için bir araç Görsel nitelikler çok ön plana çıkıyor Kent hükümdarın ve bir avuç aristokratın zevki ile biçimlenen anıtsal bir fasad Bu fasad ın ardında hem fiziksel; hem de insani bir kaos gizli Kentten, kent halkının sorunlarından kopuk; insan ihtiyaçları tamamiyle gözardı ediliyor (ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler...!!) Oysa amaç sadece fizik mekanı planlamak değil yy. ın son çeyreği Barok monarşilerinin ve Barok dünyasının çöküşü getiren devrimler...

Benzer belgeler

RÖNESANS KENTLERİ (15-16 yüzyıllar)

RÖNESANS KENTLERİ (15-16 yüzyıllar) ORTAÇAĞ KENTİNİN ÇÖZÜLÜŞÜ 15 ila 19 yüzyıllar arasında Avrupa da toplumların ve kentlerin yapısında köklü dönüşümlere neden olan 2 Dönem: - RÖNESANS (15-16. yy) - BAROK