MAKİNA VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU ÜRETİM PLANLAMA YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler. Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, İlkeler, Esaslar

Transkript

1 MAKİNA VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU ÜRETİM PLANLAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, İlkeler, Esaslar Amaç Madde1- Bu Yönergenin amacı; Teşekkül taşra teşkilatında bulunan birimlerde üretim planlama konusunda yapılan çalışmaların tek düzen içerisinde yürütülmesini sağlamak ve eldeki kaynakları en etkin şekilde kullanarak verimliliği artırmaktır. Kapsam Madde 2- Bu Yönerge hükümleri taşra teşkilatında yer alan İşletme, fabrika müdürlükleri ile Bölge Müdürlüğünde yürütülen üretim planlama çalışmalarının esaslarını kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönerge, 233 Sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Ana Statüsüne dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönergede geçen; a) MKE/Kurum/Teşekkül: Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatlarını, b) Yönetim Kurulu: Teşekkül Yönetim Kurulunu, c) Genel Müdür: Teşekkül Genel Müdürünü, d) Merkez Teşkilatı: Teşekkül merkezindeki birimleri, e) Taşra Teşkilatı: Teşekkül merkezi dışındaki işletme/fabrika müdürlükleri ile Bölge Müdürlüğünü, f) Birim : Belirli hizmetleri bünyesinde toplayıp yürüten ve/veya uygulayan idari ve teknik ihtisas bölümlerini, g) Üretim Birimi : Taşra teşkilatında bulunan işletme/ fabrika müdürlüklerini, h) Üretim : İnsangücü, hammadde ve yardımcı madde, makina ve enerji gibi belirli kaynakları yararlı mal ve hizmetlere dönüştürme faaliyetlerini, ı) Plan : Üretim planını ortaya koymak amacıyla yapılan çalışmaların çerçevesini, i) Program : Üretim planının uygulanması sırasında, ayrıntılı olarak düzenlenen ve kısa süreler için uygulama esaslarını belirten bilgilerin bütününü, j) Kapasite: Bir birim zamanda mal veya hizmet üretme potansiyelini, k)t.a.m.(takım Aparat Mastar): Üretim için yardımcı ekipman olarak kullanılan imalat ve ölçü araçlarını, l) Direkt ve Endirek Malzeme:Üretilen ürünün birim maliyeti içindeki payı doğrudan ölçülebilen malzeme çeşitleri direk malzemeyi, doğrudan ölçülemiyen malzeme endirek malzemeyi, m) Direkt(yapıcı) İşçilik: Bir mamul bir işlem veya bir işlemin parçası, bir maliyet merkezi, bir fonksiyon veya satış alanı ile direkt bağlantısı olan işçiliği, n) Endirekt(yardımcı) İşçilik: Üretime fiilen katkısı olan direkt işçilik dışında üretime dolaylı katkısı olan işçiliği, o) Verimlilik:Mümkün olan en düşük kaynak harcaması ile en yüksek sonuca ulaşmak, ö) Kritik Stok : Hammadde, mamul veya satış için bekletilen malzemenin kabul edilebilir en alt seviyeye inmesi durumunu, ifade eder. İlkeler Madde 5-Bu Yönerge;Teşekkül taşra teşkilatında bulunan üretim birimlerinde Üretim Planlama konusundaki çalışmaları standardize etmek, bu konudaki faaliyetlerin belli kurallara uygun olarak 1

2 yürütülmesini sağlayarak üretim birimlerinin performasını artırmak ve verimlilik ilkelerine uygun bir çalışma düzeninin kurulmasını sağlamaktır. Sorumluluk, kontrol ve rapor verme esasları Madde 6- Bu Yönergenin uygulanmasından İşletme, Fabrika ve Bölge Müdürleri ile Mühendislik Hizmetleri Müdürleri ve diğer ilgililer sorumludur. Yönerge hükümlerinin gereğince uygulanıp uygulanmadığı, Teftiş Kurulu Başkanlığınca denetlenir ve gerektiğinde Genel Müdür e sunulmak üzere rapor düzenlenir. Müfettişler ile uygulamadan sorumlu birim amirleri gerektiğinde bu Yönetmeliğin geliştirilmesine ilişkin olarak rapor verirler. Değişiklik esasları Madde 7- Bu Yönergede, uygulamalar ile teknik gelişme ve ihtiyaçlar gözönüne alınarak, Teftiş Kurulu Başkanlığı, ilgili Daire Başkanlıkları, işletme ve fabrika müdürlüklerinin teklifi üzerine Personel ve Organizasyon Dairesi Başkanlığı tarafından gerekli değişiklik işlemleri yerine getirilir. Dağıtım ve kullanma esasları Madde 8- Bu Yönerge gizli olmayıp,teşekkül birimlerine dağıtılır. İKİNCİ BÖLÜM Özel Hükümler Üretim Planlamanın Tanımı, Amacı ve Uygulanması Ürtim planlamanın tanımı ve amacı Madde 9- Üretim planlama, üretim biriminin elinde bulunan insan gücü, malzeme, makina ve enerji kaynaklarından yararlanılarak, belirli yer ve zamanda, yeterli miktarda, en ekonomik biçimde, istenilen kalite ve terminde mal veya hizmet üretimi için yapılan düzenleme faaliyetlerinin bütünüdür. Sonuçların kontrolü için yapılan izleme ve kontrol çalışmaları da bu kapsamdadır. Üretim planlamanın amacı, işletme ve fabrika müdürlükleri ile bölge Müdürlüğünün karlılık ve verimlilik ilkeleri ışığında çalışmasıdır. Üretim sistemleri Madde 10- İki tür üretim vardır: a) Sürekli üretim/stoka üretim/kitle üretim: Önceden belirlenmiş spesifikasyonlara bağlı, devamlılık gösteren tipte bir malın üretimidir.bu üretimde eldeki makina ve tesisler yalnız belirli bir mamule ayrılır. Özel amaçlı takım tezgahlarının ve standartlaşmış ürünlerin egemen olduğu üretim sistemidir. b) Siparişe göre üretim /atelye tipi üretim/yalın üretim: Alıcının zaman, miktar ve kalite bakımından kendisinin belirlediği özellikleri kapsayan bir parti malın üretimidir. Kitle üretiminde az çeşitle büyük miktarlarda üretim söz konusu iken yalın üretimde değişen miktarlarda ama çok çeşitli üretim söz konusudur. Üretim planlama faaliyetleri Madde 11- Üretim planlama faaliyetleri aşağıdaki unsurlardan oluşur: a) Talep ve satış tahminleri :Talep tahminleri, geçmiş yıllar talepleri ve geleceğe dönük pazar araştırmaları dikkate alınarak yapılır.bu amaçla, Kurumun ilgili birimlerince hazırlanmış uzun vadeli talep tahminleri varsa, bunun plan dönemine ait olan bölümünden yararlanılır. Yalnızca plan döneminde üretilecek mala talep, pazar araştırmaları ile bulunur. Bunların olmadığı durumlarda işletme ve fabrika yetkililerince geçmiş yılların gerçekleşmiş talep verilerinden yararlanılarak, talep tahminleri yapılır. 2

3 Kurum içi talepler, plan hazırlık dönemi içinde ilgili işletme, fabrika ve birimlerinden sorularak öğrenilir. Planlama süresi içinde üretim birimin ürettiği mal ve hizmete olan talep çeşitli nedenlerle dalgalanmalar gösterebilir.bu dalgalanmalarla ortaya çıkan sorunlar karşısında aşağıda belirtilen ilkelerden geçerli olanı uygulanır: Talebin çok düşük veya çok yüksek olduğu dönemlerde üretim hızını sabit tutup, talebin düşük olduğu dönemlerde biriken stoku, yüksek talep dönemlerinde satışa arz etmek, Talebin yüksek olduğu dönemlerde işgücü artırımı ve düşük olduğu dönemlerde işgücü eksiltmesi yoluna gitmek, İşgücünde ayarlama yapmaksızın fazla ya da eksik mesai yoluna giderek üretim hızında ayarlama yapmak. b) Satış ve irsalat planı: Merkez teşkilatı ilgili birimleri tarafından gönderilecek satış tahminleri veya kesinleşmiş müşteri siparişleri, üretim birimlerinin stokları ve plan dönemindeki üretim kapasiteleri de göz önüne alınarak, verimliği ve karlılığı en yüksek düzeyde sağlayacak biçimde satış planı yapılır. Plan yapılırken talebin satışa ayrılan üretim kapasitesinden fazla olması durumunda öncelik taşıyan müşteri grupları ya da üretim çeşitleri, Teşekkül satış politikaları içinde yer aldığı sıraya göre plana dahil edilir veya çıkartılır. İrsalat planında ihtiyaç sahibi üretim birimlerinin bildirdikleri çeşit ve miktarlardan, plan dönemi içinde üretilebilecek olanlar yer alır. İrsalat için üretim birinci önceliği taşımakla birlikte, isteklerin üretim kapasitesinin üstünde olduğu durumlarda ihtiyaç sahibi işletme ve fabrikalara üretilebilecek mamullerin cins ve miktarları bildirilir. Üretim de değişik seçeneklerin bulunması durumunda ihtiyaç sahibi işletme ve fabrikaların isteği dikkate alınır. Üretim çeşitlerinin dengelenmesinde zorluklarla karşılaşılması halinde, üretim kapasitesinin taksimi Teşekkül Genel Müdürlüğü talimatları doğrultusunda yapılır. Satış İrsalat Planı Formu (0-M/F ) Mali İşler Müdürlüğü ve Satış Planı Önerisi formu da ( O M/F ) Ticaret/ Pazarlama ve Satış Müdürlüğü tarafından düzenlenerek işletme bütçesine dahil edilir. Her iki formun hazırlanmasında esas bilgiler Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünden sağlanır. c) Kapasite planı: Üretim planlamasına başlanırken üretilecek mamul cinslerine göre üretim makina ve tesislerinin teknik kapasiteleri ile insan gücü kapasitesi ayrıntılı olarak belirlenir ve bütün planlama çalışmaları süresince bu husus gözönünde bulundurulur. Yeni bir yatırım halinde kapasite tayini uzun vadeli talep tahminlerine dayandırılır ve bu süreç sonunda saptanan kapasite tesis ve insan gücü ihtiyaçlarını belirler. İşletme ve fabrikalarda yürütülen, planlama çalışmalarında kapasitesi belirlenmesi gereken iki kaynak mevcuttur; makina, tesis kapasitesi ve insan gücü kapasitesi. 1) Makine, tesis kapasitesi : Üretim yerlerindeki tezgah ve tesislerin genel bir envanteri çıkarılır. Üretilecek mamul ya da ara mamullerin her biri için üretim cinsine göre, üretim hattında bulunan bütün makine ve tezgahların tümünün ayrı ayrı kapasiteleri tespit edilir. Bu kapasitelerin belirlenmesinde makina ve tezgahın mecburi duruşları dikkate alınır. Üretim şekillerine göre makina ve tesis kapasiteleri aşağıdaki gibi ifade edilmektedir. Sürekli üretimde kapasite :Sürekli üretim devamlılık gösterdiğinden, üretim girdiler veya çıktılar cinsinden ölçülebilir. Bu ölçüler ağırlık, hacim, uzunluk, adet, iş saati gibi birimler olabilir. Sipariş üzerine üretimde kapasite:sipariş üzerine üretimde üretilen mallar çok çeşitli olduğundan, genel amaçlı makina gruplarının değişik türde mal veya mal grubu imalatında ortaklaşa kullanılması zorunluluğu nedeniyle, bu üretim yerlerinde kapasite, iş saati olarak ifade edilir. Tezgah ve makinaların tespitinde tezgah sicil kartındaki bilgilerden yararlanılır. 2) İnsangücü kapasitesi :Planlama çalışmalarının yapılması sırasında mevcut insangücünün direkt ve endirekt işçilik saatleri toplamıdır. Planlama çalışmalarına, ait olduğu yıldan çok önceleri başlandığı için 3

4 insangücü konusunda sağlıklı karara varılması imkanı sağlanmış olur, sipariş çeşitlerine bağlı olarak makina ve tesis kapasitesi ile yapılacak dengelemeler sonunda ek insangücü ihtiyacı, insangücü fazlalığı veya işçilik saatinin yeterliliği hususları tespit edilerek gerekli kararlar alınır. Ayrıntılı çalışmalar, operasyon ve yükleme planları ile insangücü düzenlemesi sırasında yapılır. d) İş Etüdü:Üretim biriminin verimlilik ve kârlılık ilkelerine bağlı olarak faaliyetlerini daha etkin bir biçimde sürdürülebilmesi, piyasalarda aranan niteliklerin korunması, maliyetlerin mümkün olan seviyelere indirilmesi için, iş etüdünün yapılması zorunludur. İş etüdü, metot etüdü ve iş ölçümü unsurlarının bir bütünüdür. Bu metotlar aşağıda belirtilen esaslar uyarınca uygulanır. 1) Metot Etüdü : Verimliliğin arttırılması, maliyetlerin düşürülmesi, kalitenin iyileştirilmesi ve iş güvenliğinin sağlanması amacı ile daha kolay ve daha etkin yöntemlerin geliştirilmesi ve uygulanması faaliyetleridir. 2) İş Ölçümü :Belli bir işin o işi yapmak için gereken nitelik ve yeteneklere sahip olan bir işçi tarafından standart bir çalışma hızı ile yapılması durumunda geçecek zamanın saptanmasıdır. Standart zamanın tespiti zaman etüdü ile yapılır. Zaman etüdü; belirli koşullar altında yapılan belli bir işin öğelerinin zamanını ve derecesini kaydederek ve bu yolla toplanan verileri çözümleyerek, o işin tanımlanan bir çalışma hızında yapılabilmesi için gereken zamanı saptamakta kullanılan bir iş ölçme tekniğidir. Zaman ölçümleri, gözlenen kişinin bilgisi dışında yapılmamalıdır. Hiçbir şekilde işçiyi bilgisi olmadan, saklanılarak ya da kronometre cepte çalıştırılarak zamanlamaya çalışılmamalıdır. Ana hatları ile : - Yeni bir mamul üretiminde, - Malzeme veya imalat yönetimindeki değişikliklerin ortaya çıkardığı işlemlerde, - Üretim hattındaki yığılma veya gecikme şeklinde dar boğazlara sebep olan durumlarda, - Makina ve insangücü kapasitelerinden tam yararlanılmaması halinde verimliliği artırma amacı ile araştırma yapılmasında, - İmalat maliyetlerinin bazı mamul türleri veya işlemler için fazla görünmesi karşısında tedbirler araştırılması, hallerinde standart zaman yeniden tespit edilir. Bulunan standart zamanlar : - Üretim plan ve programlarının hazırlanmasında, - Maliyetlerin çıkarılmasında, - Makina ve insangücü kapasitesinin saptanmasında, - Doğrudan işçiliğe ödenecek ücretlerin saptanmasında, - Gözetim ve kontrol etkinliğinin arttırılmasında, - İşçi işveren arasındaki ücret verim pazarlığında ölçülebilir kriterlerin oluşturulmasında, önemli bir veri olarak kullanılır. e) Operasyon ve Yükleme Planı :Yükleme; kapasitelerin üretim programını gerçekleştirecek biçimde dağılımıdır. Makinaların kapasitelerinin tespitinde çalışma hızı ve özellikleri ölçülür. İnsangücü kapasitesinin belirlenmesinde ise eğitim seviyesi, psikolojik, fizyolojik ve yasal kısıtlayıcı faktörler dikkate alınır. Yükleme planını düzenlemek için ilk adım olarak masraf yerlerindeki tezgah ve tesislerin öngörülen üretim çeşitleri için kapasite planları hazır bulundurulur. Tezgah veya tesisin yüklenmesinde kısıtlayıcı bir faktör olan standart kapasiteler, koşullar değişmediği sürece aynı kalır. Yükleme planının yapılması için yüklenecek işlerin tümü, öncelik sıraları dahil, tamamen belirlenir. Yüklemede, yapılacak üretim için hangi işlemlerin (operasyonların) hangi tip tezgah ya da makinalarla, ne kadar zamanda ve hangi süreçlerle (proses) yapılacağı belirlenir; iş istasyonları ve üretim hatları düzenlenir. Operasyon ve yükleme planı, değişen ve gelişen koşullara göre her an gözden geçirilir. Tesis, makina ve işçinin yapacağı işlerin önceden belirlenmesi için yıllık üretim planı dikkate alınarak haftalık veya aylık yükleme diyagramları hazırlanır. Bunun için bir önceki yıla ait tezgah, tesis çalışma raporlarından da yararlanılır. Operasyon ve yükleme planının düzenlenmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.: 4

5 1) Hat Dengelenmesi :Üretim hattındaki iş istasyonları arasında kapasite bakımından uyum sağlanır. Hat dengelenmesi işlemi, iş merkezi kayıtlarında tutulan gerçek kapasite değerleriyle atölyelerin yüklenmesi ile gerçekçi bir üretim programı geliştirilmesinde yardımcı olur. Planlanan kapasite değerlerinin gerçek kapasite değerlerinde dengelenmesinde; İmalat çevrim zamanının en aza indirilmesi, gerçek kapasite değerleri esas alınarak teslimatın zamanında gerçekleşmesi ve iş kafilelerinin bazı operasyonlarındaki darboğazlar nedeniyle beklemelerin en aza indirilmesi amaçlanmaktadır. 2) Darboğazlar :Üretim hatlarındaki darboğazlar saptanır. Kapasitelerin yetersizliği halinde darboğazların meydana gelmemesi için gerekli önlemler alınır. Gerekirse tezgah ve eleman takviyesi yoluna gidilir. Yatırım ihtiyacının şekline göre İdame,Yenileme,Tamamlama Yatırımları İstek Formu ile talepte bulunulur. 3) Kapasite Boşluğu :Tezgah kapasitelerinin, tam kullanılmamasından ortaya çıkar. Kapasite boşluğu ya sipariş yetersizliğinden veya sağlıklı bir iş etüdü yapılmamasından kaynaklanır. Birimde hiç çalışmayan veya kısmen çalışan tesis ya da tezgahlar saptanır. Üretimlerin birim başına fazla maliyet getireceği gerçeği gözönünde tutularak, tezgahlarda veya tesislerde kapasite boşluğu bırakmayacak şekilde bir yükleme planı amaç edinilir. 4) Boş İşçilik :Sipariş alınamaması veya sipariş mevcut olduğu halde, malzeme tedarikindeki zorluklar ve gecikmeler, üretim araç ve gereçlerinin arızalanması, enerji yetersizliği gibi nedenlerle üretim hatlarının tümünün ya da bir kısmının kapasitelerinde çalıştırılmaması halinde; çalışmayan kısım gideri ile boş işçilik gideri meydana gelir. Bu durumda boş işçilik puantajı gösterilir. Bu giderlerin yapılmakta olan üretimlerin maliyet öğesi içinde yer alması kesinlikle uygun değildir. Esas üretim masraf yerlerinde herhangi bir nedenle üretimin aksaması veya verilememesi ve artan iş gücünün bir başka esas üretim masraf yerinde de üretim karşılığı kullanılamaması hallerinde, kullanılamayan bu direkt iş gücünün mutlaka boş işçilik olarak puantajı sağlanmalıdır. Esas üretim masraf yerlerinde üretim karşılığı kullanılamayan direkt iş gücünden yardımcı üretim ve hizmet masraf yerlerinde yararlanılsa dahi, bu iş gücü yine boş işçilik olarak puante edilecektir. Kartını basmış olan işçinin sağlık ve benzeri nedenlerle fiilen işe başlayamaması veya tezgah tesis arızası, yada enerji kesintisi gibi nedenlerle bir iş günü içinde bir saati geçmeyen duraklamaların meydana gelmesi halinde boş işçilik gösterilmez. Ancak bu duraklamaların bir saati geçmesi halinde toplam duraklama süresinin boş işçilik olarak gösterilmesi esastır. İşletme bütçelerinde boş işçilik planlanmaması esas olmakla birlikte, mevcut iş gücünün üretim planında yer alan mamullerin gerektirdiği iş gücünden fazla olması veya tezgah ve tesislerin yetersizliği nedeni ile her yıl belirli süre üretim aksamaları ile karşılaşılması hallerinde, artan işgücü boş işçilik olarak planlanır. f) İnsangücü Planı :Masraf yerlerinin tespiti ve kodlaması yapılır. Mevcut tezgah ve tesislerin sayıları, nitelikleri, optimum insan gücü ihtiyaçları belirlenerek direkt ve endirekt işçiliklerin tanımları ve hizmetlerin iş tanımı yapılır. Operasyon ve yükleme planı ile genel üretim hacmi de gözönüne alınarak insangücü ihtiyacı saptanır. Masraf yerlerinin birbirleri ile olan ilişkileri ana hatları ile düzenlenir ve masraf yerlerine göre insangücü dağılımı yapılır. Masraf yerleri arasında yapılacak insan gücü kaydırmaları hukuki ve mali mevzuat doğrultusunda açıklıkla belirlenir. Sipariş miktarı, kapasite durumu ve mevcut insangücü dikkate alınarak fazla çalışma ve vardiya gereksinmesi tespit edilir. Memur ve işçi kadroları ile ilgili çalışmalar Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu İşletme Bütçesi Yönetmeliğinde yer alan İş Gücü Programına uygun şekilde yapılır. g)tesis-tezgah, Revizyonu ve Tatil Planı :Yıllık bakım onarım ve revizyon için planlanan zorunlu teknik duruşlar, olanaklar ölçüsünde personel izin politikaları ile de bağdaştırılarak üretim araçlarının bu iki nedenle en az toplam duruşunu sağlayacak şekilde planlanır. h) Malzeme İkmal Planı : Gerek bütçe çalışmaları sırasında belirlenen ve gerekse yıl içinde alınması muhtemel siparişlere ait keşiflerde öngörülen direkt ve endirekt malzeme ile, takım, aparat, mastar ve kalıpların ihtiyaç miktarları saptanır ve malzeme ikmal tablolarına işlenir. Bu tabloda malzemenin fiili ambar mevcutları, senelik ihtiyaçlar, azami, asgari ve kritik stok seviyeleri ile temin süreleri ve yolda geçecek muhtemel zamanlar ayrıntılı olarak gösterilir. 5

6 Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce düzenlenen Malzeme İkmal Planı dikkate alınarak, İşletme Bütçesinde yer alacak Tedarik Planı (0-M/ F ) Ticaret Müdürlüğünce hazırlanır. Bu maddelerden üretim birimi içinde sağlanacak olanlar için Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce iş emri düzenlenerek Üretim Müdürlüğünce üretimi yapılır. İş emrine eklenecek teknik resim ve teknik özelliklere ilişkin bilgiler Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce hazırlanır. Kurum içinden tedarik edilecekler için, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce Yardımcı Sipariş Mektubu düzenlenerek gereği için Ticaret Müdürlüğüne aktarılır. İhtiyacı tanımlayan teknik resim, şartname ve termin gibi bütün bilgiler eklenir. Kurum dışından tedarik edilecek malzeme için bütün özellikleri ve temin termini belirtilerek Ticaret Müdürlüğünden istekte bulunulur. Ticaret Müdürlüğü ilgili mevzuat doğrultusunda işlem yapar. Bu isteklerin Ticaret Müdürlüğüne iletilmesi için Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce Malzeme İstek Formu düzenlenir. ı) Stok Planı : Stok kavramı, üretimi etkileyen direkt ve endirekt malzeme ile mamulün kendisi ve ara kademelerdeki ara mamullerin tümünü kapsar. Stok planının amacı, istenilen ilk madde, malzeme ve mamulü, istenilen zamanda hazır bulundurmak ve bunu en ekonomik biçimde gerçekleştirmektir. Üretimde kullanılacak direkt ve endirekt madde ihtiyaçları, ambar mevcutları, azami,asgari ve kritik stok seviyeleri, tedarik terminleri, kullanılacakları yer ve zaman gibi kapsamlı kayıt tutma görev ve sorumluluğu tahsis etme yetkisi ile birlikte, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne aittir. Stok planı, kullanma hızı, tedarik hızı, depolama imkanları ve finansman durumu dikkate alınarak, bir malın azami, asgari ve kritik stok seviyelerinin saptanmasını sağlayacak biçimde yapılır. Üretimde kullanılan malzemelerden bozulan veya evsafını kaydederek kullanılmayacak hale gelen bir malzemenin tasfiyesi için Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce Uygun olmayan malzemenin kontrolü prosedürü ne göre işlem yapılır. Üretim faaliyetlerinin düzgün ve makina insan malzeme olanaklarından en iyi yararlanacak biçimde yürütülmesine yardımcı olmak, malzeme ve parça yokluğu yüzünden boş beklemeleri en düşük düzeye indirmek, iş istasyonları arasındaki yığılmaları azaltmak, stoklara bağlanan parayı tam ihtiyaca göre saptayıp sağlıklı bir finans yönetimine olanak sağlamak, tedarik ve satış masraflarını azaltmak, üretim programlarını kolay ve gerçeğe uygun düzenlenmesini mümkün kılmak, etkili bir maliyet muhasebe sisteminin ihtiyacı olan bilgilerin pek çoğunun sağlıklı bir biçimde toplanmasını sağlamak, dikkatsizlik yüzünden ziyan olan malzeme ve mamullerin miktarını azaltmak için etkin bir stok kontrol sistemi kurulur. Bu çalışmalar sonucunda Mühendislik Hizmetleri ve Mali İşler Müdürlükleri ile iş birliği yapılarak, Ticaret Müdürlüğünce Stok Planı ( 0-M/F ) hazırlanır ve işletme bütçesine alınır. i) Üretim Planı :Üretim planlama faaliyetleri sonucu belirlenen, satış, irsalat ve üretim birimi iç ihtiyaçlarının toplamından oluşan, genel üretim hacmi, her mamul türü için ayrı üretim miktarlarına dönüştürülür. Bu işlemde, üretimi yapılacak siparişler öncelikle masraf yerlerine, ikinci kademede masraf yerini oluşturan atölye ve tezgahlara dağıtılır. Mamul için yapılan bu dağılıma paralel olarak insangücü dağılımı yapılır. Bu dağılımlarda satış, irsalat ve üretim birimi için ihtiyaçların yer aldığı satış ve irsalat planları, insangücü planı malzeme ikmal planı, operasyon ve yükleme planı ve diğer planların belirli tercih ve kararlarla uyumları sağlanır. Yıl içinde gerçekleşen siparişlerin üretilmesini mütakip yıl sonuna kadar kalabilecek boş kapasitenin ve boş işçiliğin değerlendirilmesi ile yeni sipariş sözleşmeleri yapılıncaya kadar yılın ilk aylarında doğabilecek boş kapasite ve boş işçiliğin değerlendirilmesi için alınabileceği tahmin edilen sipariş kalemleri göz önünde bulundurularak Fabrika müdürlüklerinin teklifi ve Teşekkül Yönetim Kurulu kararına istinaden stok sipariş açılması Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığı Koordinasyonunda sağlanır. Diğer taraftan takım, aparat, mastar ve kalıplarla ilgili işlemler de Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Takım, Aparat ve Mastar Yönergesi hükümleri doğrultusunda yürütülür. 6

7 Yukarıdaki çalışmalardan yararlanılarak Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından düzenlenen Üretim Planı ( O-M/F ) ve (0-M/F ) formları işletme bütçesi kapsamına alınır. j) Termin Planları: Üretimlerin ve satışların takibi için Üretim Termin Planı ve Teslimat Termin Planı hazırlanır. 1) Üretim Termin Planı : Her iş emri için program ve fiili üretim miktar ve zamanları ile revizyon zamanlarını ve yıllık izin dönemlerini açık olarak gösterecek şekilde düzenlenir. Üretim temin planları aylık (30 gün) ve yıllık (12 ay) olarak düzenlenir. 2) Teslimat Termin Planı :Siparişlerin müşteriye teslim şekline ait esaslar, üretim durumu ve müşteri talebi göz önüne alınarak hazırlanır. Üretim planının uygulanması Madde 12- Üretim planının uygulanması aşağıda belirtildiği gibidir: a) Sipariş Kabulü: İşletme ve Fabrikalara, Genel Müdürlük Sipariş Mektupları, Üretim Birimi Yetki Sipariş Mektupları ve Üretim Birimi İç Sipariş Mektupları ile ulaşan sipariş talepleri Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlükleri tarafından Sipariş Mektupları Kayıt defteri ne (Ek-7) işlenir ve talep sırasına göre devam eden bir Sipariş Kayıt No.su alır. Talepler, Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğü tarafından, ambarda mevcutsa stoktan karşılanır. Yeniden imali gerekiyorsa Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne aktarılır. Mühendislik hizmetlerince yapılan inceleme sonucu, talepteki olası teknik eksiklikler tamamlanır. İmaline karar verilen talepler, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından, İş Emri No.su verilmek suretiyle, İş Emri Kayıt Defteri ne (Ek-8) takip eden sıra ile kaydedilir. Keşfi yapılır ve Üretim Müdürlüğüne iletilir. İmali mümkün görülmeyen talepler ise Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne iade edilir. Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce imal, iade veya ambardan karşılama işlemleri Sipariş Mektupları Kayıt Defterindeki Düşünceler hanesine işlenir. Diğer işletme veya fabrikalardan gönderilen Yardımcı Sipariş Mektupları ile Ticaret /Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne gelen siparişler, Gelen Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defterine (EK-6) kayıt edilir ve imali için Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne gönderilir. Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde İş Emri Kayıt Defterine işlenerek İş Emri açılır. b) Sipariş Dosyası Düzenlenmesi :İmaline karar verilen siparişlerin kabulünden itibaren tamamlanmasına kadar geçecek aşamaların ve yapılacak işlemlerin, istenildiği an izlenilebilmesi, kontrol edilebilmesi ve bilgi alınabilmesi amacı ile Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından, her sipariş için bir sipariş dosyası açılır. Bu dosya ayrı ayrı gömleklerde ve bir klasör içinde muhafaza edilen iki bölümden oluşur. 1) Müşteri Yazışma Dosyası :Müşteri ile olan ilişkiler ve yazışmaların Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce yürütülmesi esas olmakla beraber, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne iletilen bu tür yazışmalar Müşteri Yazışma Dosyasında muhafaza edilir. 2) Sipariş İşlem Dosyası :Kabul edilen siparişlerin aşamalarına ait işlemlerle ilgili aşağıdaki belgeler bu dosyada yer alır. Sipariş mektupları, ilk keşif planları, iş emri ve teknik ekleri, aylık üretim, direkt işçilik ve direkt malzeme takip tablosu, direkt ilk madde ve malzeme alma formu, malzeme alma senetleri, iade pusulası, ikmal edilen ara mamul bildirgeleri, ara mamul alma senetleri, ara mamul alma senetleri icmali, mamul ambarları giriş belgeleri ve kalite kontrol mamul muayene raporları, ara mamul takip tablosu, mamul takip tablosu, talep ve sipariş hazırlık tablosu. c) Sipariş Mektupları : Sipariş mektupları 4 kısımdan oluşur: 1) Genel Müdürlük Sipariş Mektupları (Ek 1, O M/F ) Genel Müdürlük ilgili birimlerinden işletme veya fabrika müdürlüklerine 3 nüsha olarak gönderilir. Ticaret/Pazarlama ve Satış, Mühendislik Hizmetleri ve Mali İşler Müdürlüklerine 1 er nüsha dağıtılır. 7

8 2) Üretim Birimi Yetki Sipariş Mektubu : Üretim Birimi Yetki Sipariş Mektubu (Ek- 2, O-M/F ) Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığınca işletme veya fabrika müdürlüklerine tanınan satış yetkileri içinde kalınarak üretim birimlerinin Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlükleri tarafından üçüncü şahıslardan, müşterilerden alınan siparişlerin Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne intikal ettirilmesi için kullanılır. Üretim Birimi Yetki Sipariş Mektubu, Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğü tarafından 4 nüsha olarak düzenlenir: 1. ve 3. nüshaları Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne verilir. 1. nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde kalır. 3. nüshası, kontrolden geçirilip, siparişin kabulü halinde Mali İşler Müdürlüğüne iletilir. 2. nüshası Ticaret /Pazarlama ve Satış Müdürlüğünde kalır. 4. nüshası ise; siparişin kabulü halinde, Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığına gönderilir. Üretim programında olmayan fakat işletme, fabrikanın tezgah ve tesislerinde üretilebilecek özel siparişler,ticaret/pazarlama ve Satış Müdürlüğüne gelen sipariş yazısı ve varsa teknik döküman ekleri ile birlikte bir önyazı ekinde Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne iletilir.mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü gelen siparişin fiziksel ve kimyasal özellikleri, boyutları, miktar ve diğer teknik özelliklerini tesbit eder. Bu özelliklere göre İşletme, Fabrikanın tezgah ve tesisin durumu, işgücü gereksinimini ve üretim programına göre uygunluğunu denetler. Eğer gelen sipariş bu noktalardan uygun ise satış maliyeti ve termin programını belirleyerek yetki limitleri dahilinde Fabrika Müdürlüğü/Pazarlama ve İhracat Daire Başkanlığına bir yazı ile bildirilir. Fabrika Müdürlüğü/Pazarlama ve İhracat Daire Başkanlığı uygun gördüğü Satış Fiyatını belirleyerek yazıyı Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne havale eder. Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü, sipariş için gerekli takım aparat ve mastar ile hammadde girişimini yapar. 3) Üretim Birimi İç Sipariş Mektubu : Üretim Birimi İç Sipariş Mektubu ( Ek 3, O-M/F ) işletme veya fabrika içi talepler için, ya alınan siparişlerle ilgili olarak doğrudan Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne veya üretim ya da yardımcı hizmetler için diğer Müdürlükler tarafından Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne hitaben düzenlenir. Sipariş Mektubu düzenlenmeden önce Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü ile ön temaslarda bulunulur. 4 nüsha olarak doldurulan Üretim Birimi İç Sipariş Mektubunun : 1. ve 3. nüshaları Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne verilir. 1. nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde kalır. 3. nüshası kontrolden geçirilip, kabulü halinde Mali İşler Müdürlüğüne iletilir. 2. nüshası Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünde, 4. nüshası da düzenleyen Müdürlükte kalır. 4) Yardımcı Sipariş Mektupları : Yardımcı Sipariş Mektupları (Ek-4, O-M/F )işletme ve fabrikalar arası talepler için, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 8 nüsha olarak düzenlenir. Diğer işletme veya fabrikalara gönderilecek olan Yardımcı Sipariş Mektupları, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce, karşılık gelen kayıt numarası verilerek Giden Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defterine (Ek-5, O-M/F ) işlenir. Bu deftere talebin cinsi, talep No. ve tarihi, malzeme teslim termini gibi ayrıntılar da kaydedilir. Düzenlenen Yardımcı Sipariş Mektubunun, 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde kalır, 7 nüshası Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne aktarılır. Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne paralel olarak aynı içerikte bir Giden Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defteri ( Ek 5 ) tutulur. Böylece Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğü tarafından da malzemenin izlenmesi mümkün olur. Talep edilen malzemenin geliş tarihi Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne bildirilir. Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne 7 nüsha olarak gelen Yardımcı Sipariş Mektuplarının 1 nüshası Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce alıkonulur ve aslı dahil 6 nüshası ilgili üretim birimine gönderilir. Karşıt olarak diğer işletme ve fabrikalardan 6 nüsha olarak gelen Yardımcı Sipariş Mektupları, Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce tutulan Gelen Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defterine (Ek- 6, O-M/F ) işlenir. İstenilen malzeme, ambarda başka bir siparişe bağlı olmaksızın bulunuyorsa Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce ambardan verilir. Yardımcı Sipariş Mektubunun ilgili bölümlerine 8

9 ambardan verildiği veya verileceği işaretlenir. 1 nüshası kabul No. su verilmek üzere, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne gönderilir. 1 nüshası ambara 1 nüshası da irsaliyenin bedellendirilmesine esas olmak üzere Mali İşler Müdürlüğüne verilir. Kabul numarası işlenmiş olan diğer 3 nüsha da belgeyi gönderen üretim birimine iade edilir. Stokta mevcut olmayıp da yeniden imali gereken malzemeler için, Gelen Yardımcı Sipariş Mektubunun 6 nüshası da Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne aktarılır. Talebi yapan üretim birimi ile sağlanacak anlaşma sonunda, taşıdığı öncelik de dikkate alınarak, imaline karar verilen talepler için Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğü tarafından tutulan deftere paralel olarak düzenlenen Gelen Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defterine işlenmek suretiyle Kabul No.su verilir, İş Emri No.su da verilerek İş Emri Kayıt Defterine kaydedilir. Keşfi yapılarak irsalat fiyatı tespit edilir. İmali için İş Emri düzenlenerek Üretim Müdürlüğüne intikal ettirilir. Teslimat termini, olanaklar ölçüsünde talep terminine yakın olarak belirlenir. Sonuçlar Yardımcı Sipariş Mektubuna işlenerek kuruşlandırılmış ve terminlendirilmiş bu 6 nüsha Yardımcı Sipariş Mektubunun 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde alıkonulur, 1 nüshası Mali İşler Müdürlüğüne ve 4 nüshası da Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne aktarılır. Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünde 1 nüshası muhafaza edilir. 3 nüsha Yardımcı Sipariş Mektubu, talebi yapan üretim birimine geri gönderilir. Talebi yapan üretim biriminin Ticaret/Pazarlama ve İhracat Müdürlüğü tarafından, talebin kabul edildiğinin belgesi durumunda olan kuruşlandırılmış ve terminlendirilmiş olarak geri gelen 3 nüsha Yardımcı Sipariş Mektubunun 1 nüshası alıkonulur, 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri ve 1 nüshası da Mali İşler Müdürlüklerine aktarılır. Yardımcı siparişlerin gerçekleştirilmesinde karşılaşılan sorunlar ay sonları itibariyle ilgili Daire Başkanlığı ve Genel Müdür Yardımcılığına mutlaka intikal ettirilir. d) İlk Keşif Planları:Satış veya irsalat amacı ile üretilmek yada üretici birimde tüketilmek ve kullanılmak üzere üretimi planlanan mal ve hizmetlerin, maliyet öğelerine göre maliyetinin ve satış-irsalat fiyatlarının saptanması esastır. Bu amaç için ilk keşif planları düzenlenir. İlk keşif planlarında maliyet öğesi olarak 3 esas unsur vardır. Bunlar; direkt malzeme, direkt işçilik ve genel imal giderleridir. Maliyet öğelerinin tespitinde makina ve insangücü kapasiteleri, metot etüdü ve iş ölçümleri, operasyon ve yükleme planları gibi birçok bilimsel ve teknik veriler kaynak ve dayanak olarak kullanılır. Bu verilerin doğruluğu ile yapılan keşfin, isabetliliği de sağlanmış olur. Keşif sıhhatli yapıldığında fiili durumun keşifle karşılaştırılması bir anlam kazanır. Fiili durumdaki sapmaların gerçek nedenleri kolayca ortaya çıkabilir. Böylece yapılan hataların düzeltilmesi de mümkün olduğundan İlk Keşif Planının gerçeği yansıtacak biçimde ve usulünce düzenlenmesine özen gösterilir. Keşifler sipariş miktarı dikkate alınarak toplam miktar üzerinden yapılır. Satış fiyatının tespiti İlk Keşif Planları ile yapılır. İstek halinde herhangi bir mamulle ilgili İlk Keşif Planları Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığına gönderilir ve kararlaştırılan satış fiyatları uygulanır. Ancak İlk Keşif Planları ile saptanan satış fiyatlarında farklı bir satış fiyatının uygulanmasına karar verildiğinde üretim birimi tarafından düzenlenen ilk keşif planları değiştirilmez. İlk Keşif Planları aşağıda belirtilmiştir : İlk Madde ve Malzeme Ayrıntı Föyü ( Ek 25, O-M/F ) İlk Keşif Planı ( Ek 26, O-M/F ) İlk Keşif Planı İcmal Föyü ( Ek 27, O-M/F ) Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 3 nüsha olarak düzenlenen İlk Keşif Planı takımının 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde kalır, 1 nüshası Üretim Müdürlüğüne, 1 nüshası Mali İşler Müdürlüğüne gönderilir. İlk Keşif Takımı ve içindeki veriler sipariş sahibine verilmez. Üretim birimi dışında gizlidir. Keşifler, her bütçe yılı başında gözden geçirilmeli ve gerekli değişiklikler yapılmalıdır. e) İş Emri ( Ek 9, O-M/F A) ve Teknik Ekleri: İş emirleri ve ekleri siparişin kabulünden teslimine kadar, üretim birimi içinde göreceği işlemlerin özet bir talimatıdır. İşletme ve fabrikalara yapılan sipariş talepleri, Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğünce, aidiyetine göre Sipariş Mektupları Kayıt Defteri (EK-7,O-M/F ) veya Gelen Yardımcı Sipariş Mektupları Kayıt Defterine kaydedilir ve imaline karar verilenler Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne 9

10 aktarılır. Bu Müdürlükte İş Emri No.su verilmek suretiyle İş Emri Kayıt Defterine (EK-8, O-M/F ) işlenir ve 8 nüsha olarak düzenlenen İş Emri gerekli teknik ekleri ve keşif takımları ile birlikte ilgili birimlere dağıtılır. İş emrinin, 1 nüshası ait olduğu masraf yerine verilmek üzere 2 nüsha Üretim veya ilgili Müdürlüğüne, 1 nüshası puantörlüğe verilmek üzere 2 nüsha Mali işler Müdürlüğüne 1 nüshası Kalite Güvence Müdürlüğüne, 1 nüshası Ticaret/Pazarlama ve Satış Müdürlüğüne verilir ve 1 nüshası da Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde alıkonulur. Üretim birimi İç Sipariş Mektupları ile talep yapılması halinde, ayrıca 1 nüsha İş Emri de talebi yapan birime gönderilir. İş Emri Teknik Ekleri : Resim, şartname, standart, norm, operasyon planlarını, markalama, ambalaj şekillerini ve benzeri teknik dokümanları içerir. İmalat için gerekli resim, şartname, standart gibi teknik dokümanların tamamlanmasından sonra operasyon planları hazırlığına geçilir. Bu planlar; siparişin üretimi için tespit edilen operasyonları, bu operasyonlar için gerekli malzeme girdi ve çıktılarını, operasyon zamanlarını, operasyonun yapılacağı masraf yeri ve tezgahları, yükleme planlarını kullanılacak takım, aparat, mastar ve kalıplara ilişkin bilgileri içerir. Yapılan bütün çalışmalar Talep ve Sipariş Hazırlık Tablosunda (EK-10, O-M/F ) değerlendirilir. 2 nüsha olarak düzenlenen bu hazırlık tablosunun 1 nüshası sipariş dosyasına konur. 2. nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü ilgili servisinde özel dosyalarında muhafaza edilir. İş Emri Teknik Ekleri 4 takım olarak hazırlanır, 1 takımı Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde dosyalanır. 1 takım ilgili masraf yerine intikal ettirilmek üzere 2 takım Üretim Müdürlüğüne ve 1 takımı da Kalite Güvence Müdürlüğüne gönderilir. Bir mamulde, çok fazla miktarda ara parça veya ara malzemelerin kullanılması halinde, bu ara parça veya ara malzemeler için ayrı ayrı iş emri açılması, direkt işçilik ve direkt malzemelerin takibi büyük güçlükler yaratabilecek ve karışıklıklara neden olabilecekse, bir çok ara parça veya ara malzemelerin kısmi kompleler halinde birleştirilerek ara mamullerin sayısının azaltılması ile iş emri sayısı da azaltılmış olur. Bütün üretimler için İş Emri açılmadan üretime geçilemez. Her bütçe yılı sonunda mevcut iş emirlerinin üretilen miktar üzerinden kapatılması ve izleyen bütçe yılı başında yeniden iş emri düzenlenmesi esastır. f) Aylık Üretim, Direkt İşçilik Malzeme Takip Tablosu ( Ek-11, O-M/F ): Bu tablo, her bir iş emrine konu olan siparişle ilgili mamulün gerek üretimi sırasında, gerekse üretimin tamamlanmasından sonra, kullanılan ilk madde ve malzemelerle, direkt işçiliğin keşifte öngörülen miktarı ve fiili miktarın aylık karşılaştırmasına imkan vermek suretiyle, direkt malzeme ve direkt işçiliğin en ekonomik şekilde kullanılması amacına yönelik olup, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü tarafından, imalata başlarken aylık olarak ve 2 nüsha halinde düzenlenir. Bu tablonun 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde alıkonulur. Diğer nüsha Üretim Müdürlüğüne gönderilir. Daha sonra ay içerisinde malzemeler çekildikçe gerek Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü ve gerekse Üretim Müdürlüğü tablonun ilgili diğer sütunlarını ayrı ayrı doldurmaya devam ederler ve Kullanılan Malzeme Miktarı ile Keşif Fiili Malzeme Miktarı Farkı sütunları ise ayın son günü ve ayda bir defa işlenir. Üretim Müdürlüğü Direkt İlk Madde ve Malzeme Alma Formlarını bu tabloya göre ay başlarında düzenler. Bu tablonun doldurulmasına kaynak olan belgeler, puantörlük tarafından tutulan Üretim Direkt İşçilik Zamanı Kontrol Raporu, ( 0-M/F ) ile Üretim Müdürlüğünce düzenlenen Ambardan Direkt İlk Madde ve Malzeme Alma Formlarıdır. g) Ambardan Direkt İlk Madde ve Malzeme Alma Formu (Ek-17, O-M/F ) : İmalata başlanabilmesi için, önce imalatta kullanılacak direkt ilk madde ve malzemelerin ambardan çekilmesi gerekmektedir. Üretim Müdürlüğünce bu amaçla Direkt ilk Madde ve Malzeme Alma Formu düzenlenir. 6 nüsha olarak düzenlenen ve Mühendislik Hizmetleri, Üretim ve Ticaret Müdürlüklerince imzalanarak ambara verilen bu formun 1 nüshası ambarca alıkonur. 2 nüshası düzenleyen Müdürlüğe (Üretim Müdürlüğüne) geri verilir ve diğer 3 nüshası da Mali İşler Müdürlüğüne iletilir. Mali İşler Müdürlüğünce kuruşlandırılan bu 3 nüshadan ikisi Mali İşler Müdürlüğünce alıkonulur. 1 nüshası ise Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne gönderilir. Burada Aylık Üretim, Direkt işçilik ve Direkt Malzeme Takip Tablosuna işlendikten sonra Sipariş İşlem Dosyasına kaldırılır. İmalatın yürütülebilmesi için direkt ilk madde ve malzeme ile birlikte, endirekt maddelere, takım, aparat, mastar ve kalıp gibi malzemelere de gereksinim vardır.endirekt maddeler, 10

11 Malzeme Alma Senetleri (Ek-18, O M/F ) ile takım, aparat, mastar ve kalıp gibi malzemeler ise Maddi Duran Varlıklar Alma Formu ( Ek-19, O-M/F ) alınır. h) Ambara İade Pusulası (Ek-20, O-M/F ) :Ay sonlarında artan malzemelerin ambara iadesi için, Üretim veya ilgili Müdürlük tarafından, Ambara iade Pusulası düzenlenir. 6 nüsha olarak ambara gelen iade pusulası ile birlikte artan malzeme ambara geri verilir. İade pusulasının 1 nüshası ambarca alıkonur. 2 nüshası düzenleyen Müdürlüğüne geri verilir ve 3 nüshası da Mali İşler Müdürlüğüne iletilir. Mali İşler Müdürlüğünce kuruşlandırılan bu 3 nüshadan 1nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğüne gönderilerek Aylık Üretim Direkt İşçilik ve Direkt Malzeme Talep Tablosuna işlenir ve Sipariş İşlem dosyasına kaldırılır. Parti üretimlerinde, 3 aylık bilanço dönem sonları üretiminin sonuna kadar bekletilebilir. hariç, iade pusulası düzenlenmesi parti Ambardan senetsiz malzeme alınmayacağı gibi senetsiz malzeme de ambara iade edilemez. Üretime bir an evvel geçebilmek amacıyla da olsa önce malzemeyi almak, sonra senet düzenlemek kesinlikle yapılmaz.tesellüm işlemi yapılmamış hiçbir malzemenin ambardan çıkışı yapılmaz. ı) Stok kontrol Kartı : ( Ek -12, O-M/F04-019) Stok Kontrol Kartı, üretimde kullanılan direkt ilk madde ve malzemelerin darboğazlara meydan vermeyecek veya aşırı stok birikimlerine yol açmayacak şekilde ikmalini sağlamak amacı ile Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü Stok Kontrol Servisi tarafından tek nüsha olarak düzenlenir. i) Malzeme Takip Tablosu : (Ek-13, O-M/F ) Çeşitli iş emirleri konusu üretimlerde kullanılan bir malzemenin hangi iş emirlerinde ne kadar sarf edildiğini saptamak ve keşifte öngörülen miktarlarla kıyaslamak amacı ile yıllık olarak düzenlenir.tablonun hemen altına, İşletme Bütçesine göre; toplam ihtiyaç miktarı, ambar mevcudu ve temini gereken miktarlar kaydedilir. j) Malzeme İstek Formu : (Ek -14, O-M/F ) Malzeme İstek Formu, üretim için gerekli direkt ilk madde ve malzeme ile endirekt malzemeden ambarda mevcudu olmayan veya yetersiz olanların tedariki için kullanılır. Direkt ilk madde ve malzeme ihtiyacı için Malzeme İstek Formu doğrudan Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce düzenlenir. Üretim, Bakım Onarım ve diğer Müdürlüklerin endirekt malzeme talepleri ise sözü edilen Müdürlüklerce Ticaret Müdürlüğüne intikal ettirilir.3. nüsha olarak düzenlenen malzeme istek formunun 1 nüshası talebi yapan Müdürlükçe alıkonulur, 2 nüshası da malzemelerin temini için Ticaret Müdürlüğüne gönderilir. k) Malzeme Giriş İşlemleri :Kurum dışından ve içinden işletme veya fabrikalara gelen malzemelerin, usulüne uygun olarak düzenlenen belgelere dayanılarak ambara girişi yapılır. Satın alınan malzeme önce geçici olarak tesellüm ambarına alınır.kalite Prosedürüne/Talimatına göre yapılan kontroller, analiz, deneme ve muayene sonucu, uygunluğunun tespit edilmesiyle, malzemenin ambara kesin girişi yapılır. Ambar giriş işleminin yapılabilmesi için Hammadde ve Malzeme Ambarı Giriş Pusulası (Ek 21, 0-M/F ) düzenlenir, muayene sonucu bu form üzerine işlenir. İmzalar tamamlanır. l) Ara Mamul ve Mamul Giriş işlemleri : Ara mamullerin ambara girişi, İkmal Edilen Ara Mamul Bildirimi ile yapılır. (Ek-22, O-M/F ) m) Ara Mamul Alma Senetleri : ( Ek-23, O-M/F ) Ara mamulün imalat için çıkışı, Ara Mamul Alma Senedi ile yapılır. n) Mamul Ambarları Giriş Belgeleri : (Ek-24, O M/F ) İmal edilen mamullerin, Kalite Güvence Müdürlüğünce düzenlenecek Muayene ve Deneme Raporuna dayanılarak Mamul Ambarları Giriş Belgesi ile girişi yapılır. Arayış ve tali hasılların girişi için de bu form kullanılır. İkmal edilen ara mamul bildirimleri, Ara Mamul Alma Senetleri ve Mamul Ambarları Giriş Belgeleri Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğü yetkililerince imzalanır. o) Kalite Kontrol Mamul Muayene Raporları :İmali tamamlanan mamullerin, ancak Kalite Güvence Müdürlüğü elemanlarınca deneme, muayene ve kontrolleri yapılıp, raporları düzenledikten sonra ambara giriş işlemleri yapılır. 11

12 ö) Ara Mamul Takip Tablosu : ( Ek- 15, O-M/F ) Bu tablo bir iş emrinin konusu olan mamullerin imalini ve asıl üretimde kullanma durumlarını aylık olarak izlemeye olanak sağlar. Gerekli tedbirlerin anında alınmasına yardımcı olur. Tablo, ay içinde ara mamul ambar girişlerinin yapıldığı tarihte işlenir. Bu tablo Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce 2 nüsha olarak düzenlenir. 1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde, Sipariş Dosyasında işlem görür, diğer nüshası Üretim Müdürlüğüne verilir. p) Mamul Takip Tablosu : (Ek-16, O-M/F ) Bu tablo, bir iş emrinin konusu mamulün üretim durumunu aylık olarak izlemek için düzenlenir. Bir kontrol tablosudur.mamulün üretim özelliklerine göre aylık veya üretim süresine göre bir defa kullanılır. Bu tablo da Ara Mamul Takip Tablosunda olduğu gibi, ay içinde mamul ambar girişlerinin yapıldığı tarihlerde işlenir. Mamul Takip Tablosu 2 nüsha olarak Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce düzenlenir.1 nüshası Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünde, Sipariş Dosyasına konulur, diğer nüshası da Üretim Müdürlüğüne verilir. r) Formlar :Bu Yönergedeki formlar, tüm Kurum birimlerinde üretim planlama hizmetlerinin sağlıklı yürütülebilmesi ve uygulamada yeknesaklığın sağlanabilmesi amacı ile kullanılır. Kurum işletme ve fabrikalarının değişik çalışma konuları ve üretimleri olduğundan her birimin kendisine has ayrıcalıkları ve özelliklerinin bulunduğu bilinmektedir. Bu nedenle Yönergede öngörülen formların düzenlenmesi esas olmakla birlikte, bu formlar yanında birim tarafından uygun ve yararlı görülebilecek özel formlardan da ayrıca yararlanılabilir. Üretim denetimi ve rapor verme Madde 13- Bir sistemin denetimi, o sistemin amaçlarına uygun olarak işleyip işlemediğinin saptanmasıdır. Üretim denetimi, yapılan üretimin programa uygunluğunun kontrolüdür. Üretimin çeşitli aşamalarındaki muayene ve kontrol yöntemleri saptanır. Bu amaçla alt kademelerden üst kademelere doğru üretim durumu hakkında, başta üretim birimi olmak üzere diğer ilgili Müdürlüklerce raporlar verilir. Bu raporlarda günlük, haftalık, aylık, yıllık üretim miktarları, üretimi aksatan unsurlar, (tezgah arızası, ikmal aksaması, enerji kısıtlaması gibi) üretim hatlarındaki dengesizlikler, boş tezgahların durumları, kapasite boşlukları, boş işçilikler, işçilik puvantaj sistemindeki aksaklıklar ve benzerleri yer alır. Üretim birimi müdürlüğüne verilen raporlar, Mühendislik Hizmetleri Müdürlüğünce değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme raporunda; Fiili durumların plan ve kıyaslaması yapılır. Plan ve programlardan sapmalar varsa nedenleri belirlenir, önem sırasına göre belirtilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Son Hükümler Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat, Yürürlük, Yürütme Yürürlükten kaldırılan mevzuat Madde 14- Yönetim Kurulunun 10/08/2004 tarih ve 256 sayılı Kararı ile kabul edilerek yürürlüğe konulan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Üretim Planlama Yönetmeliği 07/03/2005 tarih ve 60 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük Madde 15- Bu Yönerge, 08/03/2005 tarihli Makam Olur u ile yürürlüğe girer. Yürütme Madde 16- Bu Yönerge hükümlerini Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürü yürütür. 12

13 13