Microsoft. Ders Notları

Transkript

1 Microsoft Windows 2000, Word 2000, Excel 2000 Ders Notları Prof.Dr. Levent TOKER Bil.Müh. Fatih UÇAR Ağustos.2004 İZMİR

2 ÖNSÖZ Bu ders notlarında, günümüz bilgi çağında artık her alanda temel bir araç haline gelen kişisel bilgisayarların kullanımını hiç bilmeyen kişiler için, sade ve açık bir şekilde, en çok kullanılan Windows işletim sisteminin temel araçları ve yine Microsoft firmasının Ms Word ve Ms Excel araçları ele alınmıştır. Öncelikle Bilgisayara Giriş bölümünde, izleyen bölümlere temel olması açısından temel bilgisayar bileşenleri ve Windows işletim sistemi ortamı tanıtılmaya çalışılmıştır. Sonraki bölümlerde sırasıyla Not Defteri, Denetim Masası, Word Pad, Paint, Windows Gezgini gibi Windows işletim sisteminin en çok kullanılan araçlarının bir çok özelliği uygulamalı olarak anlatılmıştır. 7. Bölümde en çok kullanılan kelime işlemci programı olan Microsoft Ms Word ve 8. Bölümde yine en çok kullanılan spreadsheet programı olan Ms Excel in, en önemli özellikleri öğretici uygulama örnekleriyle açıklanmıştır. Bu ders notları, bilgisayar kullanımını hiç bilmeyen kimselerin, bilgi çağına uyumuna yönelik sade ve açık bir dille yazılmış ve kısa bir süre içinde, öğrenci veya kursiyerlere temel seviyede kullanımı öğretecek yoğunlukta olacak biçimde düzenlenmiştir. Ayrıca, söz konusu bu ders notları ticari amaçla yazılmamış olup, isteyen öğrenci veya kursiyerlere fotokopisini vermek veya isteyenlere WEB adresindeki dokumanlar linkinden dağıtılmak amacıyla düzenlenmiştir. Ders notlarının yararlı olması dileğimizdir. Prof.Dr. Levent TOKER Bil.Müh. Fatih UÇAR 2

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ BÖLÜM: BİLGİSAYARA GİRİŞ BİLGİSAYARI AÇMAK BİLGİSAYARI KAPATMAK KİŞİSEL BİLGİSAYARLARIN BİLEŞENLERİ BİLGİSAYARIN VERİ SIĞASI ÖLÇÜ BİRİMLERİ PENCERE ELEMANLARI Pencere ve Seçenek Türleri MASAÜSTÜ Masaüstü İçin Kısayol Oluşturmak Bir Dosyayı Masaüstüne Kaydetmek Masaüstünden Bir Kısayolun Silinmesi GÖREV ÇUBUĞU Görev Çubuğunda Saatin Gösterilmesi Görev Çubuğuna Ait Menüdeki Diğer Komutlar Bir Programın (Örneğin yanıt vermeyen takılmış bir programın) Sonlandırılması Görev Çubuğu Üzerinde Simge Durumuna Getirilmiş Bir Programı Kapatmak Hesap Makinası Kullanımı BÖLÜM: NOT DEFTERİ PROGRAMI NOT DEFTERİ PROGRAMININ ÇALIŞTIRILMASI NOT DEFTERİ PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI PROGRAM PENCERELERİNİN MAKSİMİZE- MİNİMİZE YAPILMASI NOT DEFTERİNDE EKRANA YAZILAN BİR BELGEYİ KAYDETMEK NOT DEFTERİNDE ESKİDEN YAZILMIŞ BİR DOSYAYI AÇMAK BİR PENCEREYİ EKRAN ÜZERİNDE SÜRÜKLEMEK PENCERENİN EN VE BOY EBATLARINI DEĞİŞTİRMEK NOT DEFTERİ PROGRAMINDA GÖRÜNEN BİR DOSYANIN ÜSTÜNE BOŞ(YENİ) BİR SAYFA AÇMAK BÖLÜM: DENETİM MASASI DENETİM MASASININ ÇALIŞTIRILMASI FARE AYARLARININ YAPILMASI GÖRÜNTÜ ( EKRAN GÖRÜNÜMÜ) DÜZENLEMELERİ EKRAN KORUYUCU TANIMLAMASI PENCERE ÖĞELERİ DÜZENLEMELERİ BÖLÜM: WORDPAD PROGRAMI WORDPAD PROGRAMININ ÇALIŞTIRILMASI WORDPAD PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI WORDPAD PROGRAMINDA PROGRAM ÇUBUKLARININ GÖRÜNTÜLENMESİ VEYA GÖNDERİLMESİ BASKI ÖNİZLEME BELGE İÇİNDE DOLAŞMAK BELGE İÇİNDE METİN SEÇME İŞLEMLERİ

4 4.8 EVVELCE İSİM VERİLİP KAYDEDİLMİŞ BİR DOSYADA SON DEĞİŞİKLİKLERİN KAYDEDİLMESİ METNİN BİR KISMININ AYNI BELGE İÇİNDE KOPYASINI OLUŞTURMAK METNİN BİR KISMININ AYNI BELGENİN İÇİNDE BAŞKA BİR YERE NAKLEDİLMESİ WORDPAD DE YAZI TİPİ VE YAZI BOYUTU DEĞİŞTİRMEK WORDPAD DE METİN HİZALAMA BELGE İÇİNDE ARAMA YAPMAK METİN İÇİNDE OTOMATİK DEĞİŞTİRME İŞLEMİ YAPMA BÖLÜM: PAINT PROGRAMI PAİNT PROGRAMININ BAŞLATILMASI PAİNT PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI PAİNT PROGRAMINDA YAPILAN SON DEĞİŞİKLİK ÖNCESİNE DÖNME PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİ ÇİZİM ALANINDA SÜRÜKLEMEK VE RESMİ SEÇMEK RESMİN DİKDÖRTGEN ŞEKLİNDEKİ BELİRLİ BİR YERİNİN SEÇİLMESİ PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİN İÇİNDEN MUNTAZAM OLMAYAN BELİRLİ BAZI KISIMLARIN SEÇİLMESİ PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİN KOPYALARININ OLUŞTURULMASI PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİN YÖNÜNÜN DÖNDÜRÜLMESİ PAİNT PROGRAMINDA ÇİZİM ALANINDA METİN YAZMAK PAİNT PROGRAMINDA ARAÇ KUTUSU, RENK KUTUSU VS. NİN MASAÜSTÜNE GETİRİLMESİ PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİN BÜYÜTÜLMESİ YA DA KÜÇÜLTÜLMESİ BİR RESMİN GÖRÜNÜMÜNÜN BÜYÜTÜLMESİ-KÜÇÜLTÜLMESİ (ZOOM- YAKINLAŞTIRMA) PAİNT PROGRAMINDA BİR RESMİN UZATILMASI / EĞİLMESİ PAİNT PROGRAMINDA ÖZEL RENK TANIMLAMA BÖLÜM: WİNDOWS GEZGİNİ WİNDOWS GEZGİNİ PROGRAMININ ÇALIŞTIRILMASI WİNDOWS GEZGİNİ PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI WİNDOWS GEZGİNİ PROGRAMININ PENCERE GÖRÜNÜMÜ BÖLÜMLERİ YENİ BİR KLASÖR OLUŞTURMAK BİR DOSYANIN ORTAMLAR ARASINDA NAKLEDİLMESİ BİR KLASÖRÜN(VEYA BİR DOSYANIN) ORTAMLAR ARSINDA KOPYALANMASI KLASÖR VEYA DOSYA SİLİNMESİ AYNI ORTAMDA BİR DOSYANIN YEDEĞİNİ (KOPYASINI) OLUŞTURMAK: BİR KLASÖRÜN (VEYA DOSYANIN )İSMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ BİRBİRİNE ARDIŞIK BULUNAN ÇOK SAYIDAKİ DOSYANIN TEK ADIMDA NAKLEDİLMESİ (SEÇİLMESİ, SİLİNMESİ VS. İÇİN DE SEÇME İŞLEM ADIMLARI AYNIDIR) BİRBİRİNE BİTİŞİK DURMAYAN ÇOK SAYIDA DOSYANIN TEK ADIMDA NAKLEDİLMESİ (KOPYALANMASI VS.) BİR KLASÖRÜN (VEYA ORTAMIN) İÇİNDEKİ TÜM DOSYALARIN TEK ADIMDA SEÇİLMESİ WİNDOWS GEZGİNİNDE DOSYALARIN GÖRÜNTÜLENME BİÇİMİ DOSYA ARAMAK DİSKET FORMATLAMAK GERİ DÖNÜŞÜM KUTUSU Geri Dönüşüm Kutusundan Dosya Kurtarmak(Geri Almak)

5 Geri Dönüşüm Kutusu Boşaltılması BÖLÜM: MS-WORD BELGE İŞLEMCİ PROGRAMI MS-WORD PROGRAMININ BAŞLATILMASI WORD PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI PROGRAM BAŞLIK ÇUBUKLARININ GÖRÜNTÜLENMESİ VE KAYBEDİLMESİ BASKI ÖNİZLEME BELGELERİN GÖRÜNÜMÜNÜ BÜYÜTME VE KÜÇÜLTME BELGE İÇİNDE FAREYLE METİN TAŞIMA BELGE İÇİNDE FARE İLE METİN KOPYALANMASI METNİ (SATIRI) BÖLÜP ALTTA İKİNCİ SATIR OLARAK KESİP ALMAK BİR SATIRIN SONUNA ALTTAKİ SATIRI EKLEMEK VAZGEÇİLİP GERİ DÖNÜLEN ADIMDAN TEKRAR İLERİYE DÖNMEK METNİN İKİ YANA(EŞİT) YASLANMASI ARAÇ ÇUBUĞUNDAKİ GÖSTER GİZLE BUTONU( ) BELGE İÇİNDE METİN BİÇİMLENDİRME Metnin Yazı Tipi, Yazı Rengi ve Metin Alt Çizgisi Tanımlamaları Metin Efekti Tanımlama Metine Canlandırma Özelliği Tanımlama Metin Karakter Aralığı Tanımlama Metin Satır Aralığını Tanımlama BELGEDE SAYFA YAPISI TANIMLAMA BELGEYE ÜST BİLGİ-ALT BİLGİ EKLEMEK BELGEYE SAYFA NUMARALARI EKLEME WORD PROGRAMINI SONLANDIRMADAN WORD SAYFASINI KAPATMAK SÜTUN BİÇİMLEMESİ SİMGELİ YA DA NUMARALI MADDE İMLERİ(İŞARETLERİ) BİR WORD BELGESİNİN (DOSYASININ) İÇİNE BAŞKA BİR WORD BELGESİNİ (DOSYASINI) EKLEMEK METİN ÇERÇEVELENDİRME VE ARKA PLAN RENKLENDİRMESİ (KENARLIKLAR VE GÖLGELENDİRME) Sayfa Kenarlığı Oluşturma: Metnin Etrafına Çerçeve Oluşturma Metin Arka Plan Renklendirmesi (Gölgelendirme) METİN KUTUSU Metin Kutusu Oluşturma Metin Kutusu Kopyalama Metin Kutusu Arka Plan Düzenlemesi PARAGRAFIN İLK HARFİNİN BÜYÜTÜLMESİ WORD ART KULLANIMI METİN İÇİNDE BÜYÜK-KÜÇÜK HARF DEĞİŞTİRME ALFABETİK KARAKTERLER DIŞINDA SİMGE EKLEME DİKDÖRTGEN, ELİPS VS. GİBİ ÇİZİM YAPMAK( AKIŞ ŞEMASI ÇİZİMİ) Çizim Araç Çubuğu Kullanılarak Akış Şeması Çizilmesi Bir Çizimi(Şekli) 360 Döndürmek TEMEL ŞEKİLLERİ BİRLEŞTİRİP TEK ŞEKİL OLUŞTURMA(GRUPLANDIRMA) BİR ŞEKLİ ELEMANLARINA AYIRMA(GRUBU ÇÖZ) BELGE İÇİNE HAZIR RESİM EKLEME (CLIPART) KÜÇÜK RESİM (CLİPART) RESMİNİN KOPYALARINI ÇOĞALTMA WORD DE TABLO OLUŞTURMAK VE DÜZENLEMEK

6 Tablo Seçme İşlemleri Tabloda Satır Yüksekliği ve Sütun Genişliğini Değiştirme Tabloyu Metne Dönüştürme Metni Tabloya Dönüştürme Tabloya Satır Ekleme Tabloya Sütun Ekleme Tablolarda Arka Plan Renklendirmesi (Kenarlıklar ve Gölgelendirme) Otomatik Tablo Biçimi (Tablo Fon Modelleri) Tablodan Satır(veya sütun) Silme EKRAN GÖRÜNÜMÜNÜN FOTOĞRAFINI ÇEKMEK VE BU FOTOĞRAFI WORD SAYFASINA YAPIŞTIRMAK EKRANDA AÇILMIŞ BULUNAN BİRÇOK PENCEREDEN İLGİLİ BİR TANESİNİN FOTOĞRAFINI ÇEKMEK BÖLÜM: EXCEL PROGRAMI EXCEL PROGRAMININ ÇALIŞTIRILMASI EXCEL PROGRAMI PROGRAM ÇUBUKLARI EXCEL ÇALIŞMA SAYFASI HÜCRE İÇİNE VERİ GİRİLMESİ HÜCRE REFERANSLARI ÇALIŞMA SAYFASI ÜZERİNDE GEZİNMEK UZAKTAKİ BİR HÜCREYE TEK ADIMDA GİTME EXCEL DE VERİ TÜRLERİ Tarih Türü Veriler EXCEL DE SEÇME İŞLEMLERİ HÜCRELERİN İÇİNDEKİ VERİLERİ SİLMEK SÜTUN EKLEME SATIR EKLEME SÜTUN SİLME SATIR SİLME ÇALIŞMA SAYFASINDA VERİ KOPYALAMA ÇALIŞMA SAYFASINDA VERİ NAKLEDİLMESİ DOLDURMA TUTACAĞI KULLANMA VERİ SERİSİ OLUŞTURMAK ÇALIŞMA SAYFASINDA BİLGİ ARAMA ÇALIŞMA SAYFASINDAKİ BİR VERİYİ BAŞKA BİR VERİYLE TEK ADIMDA DEĞİŞTİRMEK OTOMATİK DÜZELT ÖZELLİĞİ VERİLERİN OTOMATİK BİÇİMLENDİRİLMESİ BİÇİM BOYACISI SÜTUN GENİŞLİKLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ SATIR YÜKSEKLİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ SAYILARIN BİÇİMLENDİRİLMESİ Para birimi butonu Yüzde biçimi düğmesi Ondalık artır-azalt düğmeleri VERİLERİN HÜCRE İÇİNDE HİZALANMASI HÜCRE İÇİNDE VERİLERİN AÇILI BİÇİMDE YAZILMASI VERİNİN HÜCRE İÇİNDE BİTİŞİK DOLDURULMASI VERİLERİN YAZI TİPİNİ DEĞİŞTİRMEK

7 8.31 HÜCRELERİN ÇEVRESİNE SINIR ÇİZGİSİ ÇİZDİRME HÜCREYE AÇIKLAMA EKLEME(AÇIKLAMA GÖMÜLMESİ) HÜCRE İÇİNDEKİ AÇIKLAMALARIN SİLİNMESİ MATEMATİKSEL İFADELER VE FORMÜLLER FORMÜL OLUŞTURMA ETKİLEYENLERİ İZLE OLANAĞI FORMÜLLERİN KOPYALANMASI Uzak Hücrelere Formül Kopyalamak Ardışık Hücrelere Doldurma Tutacağı Yardımıyla Formüllerin Kopyalanması GÖRECELİ VE MUTLAK HÜCRE REFERANSLARI EXCEL DE FORMÜLLERİN İŞLEV SİHİRBAZI İLE OLUŞTURULMASI İŞLEV SİHİRBAZI YARDIMIYLA (ÖRNEĞİN) DİZİDEKİ EN KÜÇÜK DEĞERİ BULDURMA ÇALIŞMA SAYFASINDAKİ VERİLERİN SIRALANMASI EXCEL DE GRAFİKLER Excel de Veri Setinden Grafik Oluşturma Excel de Oluşturulmuş Grafiği Word e Taşıma EXCEL DE EĞER FORMÜLÜ KAYNAKLAR

8 1. BÖLÜM: BİLGİSAYARA GİRİŞ Bilgisayarlar boyutları(kapasiteleri) itibariyle başlıca dört gruba ayrılır: 1. Mainframe Sistemler(ana/en büyük bilgisayarlar) 2. Orta boy Sistemler 3. Kişisel Bilgisayarlar 4. Mobil Bilgisayarlar 1.1 Bilgisayarı Açmak 1. Önce ekran açılır. 2. Kasadan Power on düğmesine basılır. 3. Böylece ekrana Windows işletim sistemi ortamı(masaüstü) gelir. Not: Disket kullanılacaksa bu ortam geldikten sonra disket yuvaya takılmalıdır. Yani bilgisayar açılmadan önce disket takılmaz. İş bitiminde yine bilgisayar kapatılmadan önce bu ortamdayken disket çıkarılmalıdır. 1.2 Bilgisayarı Kapatmak Şimdi bilgisayar kapatılmak istendiği için, aşağıdaki gibi başlat butonu bir kez tıklanır: Şekil 1.1 Karşımıza gelen komut penceresinden Bilgisayarı Kapat komutu bir kez tıklanır: Şekil 1.2 8

9 Bu komut sonucunda, ekrana aşağıdaki şekilde görünen Windows u Kapat diyalog penceresi gelir. Bu diyalog penceresinde şekildeki gibi Bilgisayarı Kapat seçeneği seçilir: Şekil 1.3 Bu pencerede gerçekten bilgisayarı kapatmak isteyip istemediğimiz teyit edilir. Eğer gerçekten kapatmaya kararlıysak Tamam butonu tıklanır: Şekil 1.4 Şimdi bilgisayarınızı kapatabilirsiniz penceresi görülür ve power on düğmesine basılır. Not: Yeni bilgisayar kasaları yukarıdaki işlemi yaptığınızda bilgisayarı power on düğmesine basmadan otomatik olarak kapatılabiliyor. 1.3 Kişisel Bilgisayarların Bileşenleri 1. Ana işlem Birimi (CPU) Intel Pentium 4 2,4 Ghz... gibi: Bütün bilgisayarlarda diğer bileşenlerin hepsini yöneten temel birimdir. 2. Bellek(RAM) DDR veya SDRAM. Örneğin 128 MB gibi: Üzerlerinde çalışılan verilerin ve programların çalışabilmesi için sürekli bulunduğu yer. 3. Anakart: Bilgisayarlardaki birimlerin tümünün bağlandığı temel birimdir. 4. Hard Disk(HDD): 80 GB gibi. 9

10 5. Floppy Disk Driver (Disket Sürücüsü). 6. CD ROM Sürücüsü 52x, 48x gibi. (Veya CD Writer Sürücüsü) 7. Anakartta hazır takılı değilse ayrıca alınacak ses kartı. 8. Klavye. 9. Fare. 10. Monitör. 11. Gerekiyorsa Tv kartı. 12. İnternet bağlantısı için Fax / Modem kartı 56 KBPS gibi. 13. Kasa (ATX vs. /mini Tower kasa). 1.4 Bilgisayarın Veri Sığası Ölçü Birimleri Bir rakamın veya harfin disk üzerinde kapladığı yere byte adı verilir. KB(Kilo Byte) = 1024 byte MB(Mega Byte) = 1024 KB = byte GB(Giga Byte) = 1024 MB = 1 Milyar byte 1.5 Pencere Elemanları Pencere ve Seçenek Türleri Diyalog penceresi: Bir komut girildiğinde bilgisayarın bizden ek bilgi sormak için gönderdiği pencereye denir. Örneğin; not defteri programındaki farklı kaydet komutu tıklandıktan sonra karşımıza gelen pencere: Şekil 1.5 Masaüstü(İşletim Sistemi-Windows Ortamı): Bilgisayarı ilk açtığımızda karşımıza gelen ve ekran üzerinde bazı program simgelerinin bulunduğu temel ortamdır: 10

11 Şekil 1.6 Radyo Düğmesi Seçenekleri: Bir diyalog penceresi üzerinde bulunan şeklindeki birkaç seçenekten yalnızca bir tanesini seçmemize olanak sağlayan seçenek türüdür. Örneğin aşağıdaki şekildeki Fare özellikleri diyalog penceresinde radyo düğmesi seçilmektedir: Şekil 1.7 Ya da diğer bir örnek, MS-Word programında, Biçim menüsündeki Büyük/Küçük Harf Değiştir komutu ile ekrana gelen pencere üzerindeki seçenek türleridir. Onay Kutuları: Bir diyalog penceresinde çok sayıdaki seçenekten bir veya birkaç tanesini seçmemize olanak sağlayan şeklindeki seçeneklere denir. Örneğin aşağıdaki şekildeki Yazı Tipi diyalog penceresinde onay kutusu seçilmektedir: 11

12 Şekil 1.8 Sekme: Bir diyalog penceresinde pencerenin görüntüdeki ortamını değiştirmek için kullanılan; pencerenin üstünde yan yana sıralanmış seçenek kartlarına sekme denir(telefon fihrist defteri gibi). Örneğin aşağıdaki şekildeki Kenarlıklar ve Gölgelendirme diyalog penceresinde Gölgelendirme sekmesi tıklanmıştır: Şekil 1.9 Liste Kutuları: Bir diyalog penceresinde liste halinde görülen çok fazla sayıdaki seçenekten yalnızca bir tanesini seçmemize yarayan türdür. Örneğin aşağıdaki şekildeki Yazı Tipi diyalog penceresinde Yazı Tipi liste kutusundan bir seçenek seçilmiştir: 12

13 Şekil 1.10 Menüler ve Komutlar: Başlık çubuğunun altında bulunan ve her birinin içinde kendine ilişkin komut takımının yerleşmiş olduğu sözcüklerdir. Örneğin; Not defteri programındaki dosya menüsü, yardım menüsü, gibi. Menülerin bulunduğu çubuğa menü çubuğu denir. Her menüye tıklandığında içinde komutların görüldüğü komut penceresi açılır : Metin Kutuları: Bir diyalog penceresi içine metinsel bilgi yazılmasına yarayan kutucuklardır. Örneğin farklı kaydet penceresindeki dosya adı metin kutusu gibi: Şekil

14 Görev Çubuğu: Masaüstü ortamında normalde ekranın altında bulunan Başlat butonunun sağındaki çubuğa denir. Görev çubuğu imleçle orta kısmından basılı tutulup sürüklenerek ekranın sağında veya solunda dikey hale getirilebilir. Aynı zamanda eni genişletilmek isteniyorsa imleç şeklindeyken yine fareyle tutulup istenilen oranda genişletilebilir. 1.6 Masaüstü Şekil 1.12 Masaüstünde görülen, Belgelerim, Bilgisayarım, gibi simgeler, kısayol, ikon veya program simgesi olarak adlandırılır. Bu kısa yol simgeleri çift tıklandığında o programın doğrudan çalışmasını sağlar Masaüstü İçin Kısayol Oluşturmak Word veya Excel gibi programların masaüstünden doğrudan çalıştırılması için bunların kısayolları oluşturulur. Örneğin Word programı için kısayol program simgesi şöyle masaüstüne eklenebilir: İmleç masaüstünde herhangi bir yerde açıkta iken, farenin sağ tuşu bir kez tıklanır. Açılan komut penceresinden Yeni komutu tıklanır: Şekil

15 Açılan alt komut penceresinden aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Kısayol komutu tıklanır: Şekil 1.14 Ekrana Kısayol Oluştur diyalog penceresi gelir. Burada Gözat butonu tıklanır: Şekil

16 Sonra karşımıza Klasöre Gözat diyalog penceresi gelir. (C:) disk simgesi tıklanır ve sonra Program Files klasörü çift tıklanır: Şekil 1.16 Daha sonra, Microsoft Office ve ondan sonra da Office klasörü çift tıklanır: Şekil

17 Ardından WINWORD dosyası tıklanır: Şekil 1.18 Ve son olarak da Tamam butonu tıklanır. Böylece, İlk diyalog penceresine geri döner. Burada İleri butonu tıklanır : Şekil

18 Ardından Kısayol için bir ad yazılıp Son butonu tıklanır: Şekil 1.20 Böylece Word programı kısayol simgesi masaüstüne yerleşmiş olur: Şekil

19 1.6.2 Bir Dosyayı Masaüstüne Kaydetmek Her zaman sıklıkla kullandığımız dosyaları disket vb. ortamların dışında masaüstünde bir simge olarak da kaydedebiliriz. Böylece dosyaya sadece tıklanarak kolaylıkla ulaşmak mümkün olur. Örneğin, bir belgeyi yazdıktan sonra, Not Defteri programının Menü çubuğundaki Dosya menüsü tıklanır: Şekil 1.22 Karşımıza gelen komut penceresinden Farklı Kaydet komutu tıklanır: Şekil

20 Ekrana Farklı Kaydet diyalog penceresi gelir. Buradaki konum liste kutusundan masaüstü seçeneği seçilir: Şekil 1.24 Sonra Dosya adı metin kutusuna, yazdığımız belge için yeni bir dosya isimi yazılır (örneğin ND1 adı) ve aşağıdaki şekildeki gibi Kaydet butonu tıklanır: Şekil

21 Böylece dosyanın simgesi aşağıda şekilde görüldüğü gibi masaüstüne yerleşir: Şekil

22 1.6.3 Masaüstünden Bir Kısayolun Silinmesi İmleç silinmek istenen simgenin üstüne denk getirilir: Şekil 1.27 Farenin sağ tuşu tıklanır, aşağıdaki şekildeki gibi ekrana komut penceresi gelir. Burada Sil komutu tıklanır: Şekil

23 Daha sonra Gerçekten silmek isteyip istemediğimizi teyit eden diyalog penceresi gelir: Şekil 1.29 En son olarak yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi Evet butonu tıklanır ve kısayol silinir. 1.7 Görev Çubuğu Görev Çubuğunda Saatin Gösterilmesi İmleç aşağıdaki şekildeki gibi görev çubuğu üzerine denk getirilir: Şekil 1.30 Farenin sağ tuşu tıklanır ve aşağıdaki komut penceresi ekrana gelir. Açılan komut penceresinde Özellikler komutu tıklanır: Şekil 1.31 Ekrana Görev Çubuğu ile Başlat Menüsü Özellikleri diyalog penceresi gelir. Saati gösteren onay kutusu boş görünüyor olmalıdır. Bu onay kutusu işaretlenir : 23

24 Şekil 1.32 Son olarak Tamam butonu tıklanır: Şekil 1.33 Böylece görev çubuğunda saat gösterilmiş olur. 24

25 1.7.2 Görev Çubuğuna Ait Menüdeki Diğer Komutlar Ekranın altındaki görev çubuğunun tam üzerine imleç konuşlandırılıp farenin sağ tuşu tıklandığında açılan liste penceresinde bulunan komutlardır. Örneğin, ekranda birden fazla pencere açıksa, bunların hepsi aynı anda ekranda yatay veya dikey olarak yerleştirilebilir. Bunun için birkaç pencere açıkken imleç görev çubuğunda butonların üzerine denk gelmeyen bir yerde konuşlandırılır: Şekil 1.34 Farenin sağ tuşu tıklanır ve aşağıdaki komut penceresi açılır. Burada Pencereleri Yatay Döşe komutu tıklanır: Şekil 1.35 Böylece pencereler ekrana yatay döşenmiş olur Bir Programın (Örneğin yanıt vermeyen takılmış bir programın) Sonlandırılması İmleç görev çubuğu üzerine konuşlandırılır ve farenin sağ tuşu tıklanır: Şekil 1.36 Açılan komut penceresinden Görev Yöneticisi komutu tıklanır: Şekil

26 Ekrana, Windows Görev Yöneticisi diyalog penceresi gelir. Bu pencerede hangi program takılmışsa isminin yanında yanıt vermiyor ibaresi görünür. Bu durumdaki programın ismi tıklanıp seçilir. Sonra Farenin sağ tuşu tıklanır. Açılan komut penceresinden Görevi Sonlandır komutu tıklanır: Şekil 1.38 Böylece bilgisayarı kilitleyen program sonlandırılmış olur Görev Çubuğu Üzerinde Simge Durumuna Getirilmiş Bir Programı Kapatmak Görev çubuğu üzerinde simge durumuna getirilmiş bir programı, direkt olarak kapatmak için imleç programın butonunun üzerine getirilir ve farenin sağ tuşu tıklanır: Şekil 1.39 Yukarıdaki şekildeki gibi açılan komut penceresinden Kapat komutu tıklanır. Böylece ilgili program kapatılmış olur. 26

27 1.8. Hesap Makinası Kullanımı Windows 2000 işletim sistemi ile birlikte Donatılar kapsamında hesap makinası otomatik olarak gelmiş olmaktadır. Hesap makinesinin kullanımı, günlük hayatta kullanılan dijital hesap makinelerinin kullanımı ile aynıdır. Hangi rakamlara basılmak isteniyorsa, onun üzerine imleç ile tıklanır. Hesap makinesini kullanmak için şu komutlar tıklanır : Şekil 1.40 Böylece ekrana, şekilde görülen hesap makinesı programı gelmiş olur. Hesap makinesi program penceresinin boyutları diğer pencereler gibi değiştirilemez. Şekil

28 2. BÖLÜM: NOT DEFTERİ PROGRAMI Windows işletim sistemiyle birlikte gelen ve çok basit düzeyde metin yazmaya yarayan yazılımdır. 2.1 Not Defteri Programının Çalıştırılması Not Defteri programını çalıştırmak için şu adımlar izlenir: Başlat butonu tıklanır: Şekil 2.1 Açılan komut penceresinden Programlar komutu tıklanır: Şekil

29 Ardından açılan alt komut penceresinden Donatılar komutu tıklanır: Şekil

30 Donatılar komutunun açılan alt komut penceresinden Not Defteri komutu tıklanır: Şekil 2.4 Böylece ekrana aşağıdaki şekildeki Program Penceresi gelir: Şekil

31 2.2 Not Defteri Programı Program Çubukları Not defteri, Paint programı, Excel programı gibi program pencerelerinin en üstünde birkaç adet çubuk alt alta yerleşmiş durumdadır. Not defteri programında bu çubuklar sırasıyla şöyledir: Program başlık çubuğu: Menü çubuğu : Şekil 2.6 Şekil Program Pencerelerinin Maksimize- Minimize Yapılması Bir programın çalışmasını kesmeden, geçici olarak ekranın altındaki görev çubuğu üzerine simge durumuna getirmek için program penceresinin sağ üst köşesindeki butoncuklardan en baştaki tıklanır : Şekil 2.8 Simge durumuna gelmiş olan bir program penceresinin yeniden açılması için görev çubuğundaki söz konusu program butonu bir defa tıklanır: Şekil 2.9 Bir program penceresinin bütün ekranı kaplaması için şekildeki butoncuklardan ortadaki tıklanır: Şekil 2.10 Bir programın çalışmasını tamamen sonlandırıp pencerenin ekrandan da gitmesini sağlamak için şekildeki butoncuklardan en sağdaki tıklanır : Şekil

32 2.4 Not Defterinde Ekrana Yazılan Bir Belgeyi Kaydetmek Ekrana yazılan bir belgeyi kaydetmek için Menü çubuğundaki Dosya menüsü tıklanır : Şekil 2.12 Sonra açılan komut penceresinden aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, Farklı Kaydet komutu tıklanır: Şekil

33 Ekrana, Farklı Kaydet diyalog penceresi gelir: Şekil 2.14 Buradaki konum kutucuğunun en sağındaki, şeklindeki butoncuk tıklanır ve açılan listede yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi 3 ½ Disket (A:) seçeneği tıklanır. Sonra aşağıdaki şekildeki gibi alt taraftaki dosya adı metin kutusunun içine tıklanır. Orada eskiden kalmış olan dosya adı silinir. Dosyamıza vereceğimiz yeni isim yazılır (örneğin ND1 dosyası): Şekil

34 En son olarak Kaydet butonu tıklanır : Şekil 2.16 Böylece disket ortamına dosya kalıcı olarak kaydedilmiş olur. 2.5 Not Defterinde Eskiden Yazılmış Bir Dosyayı Açmak Not defteri programı çalıştırıldıktan sonra program penceresi ekrandayken Menü çubuğundaki Dosya menüsü tıklanır : Şekil 2.17 Açılan komut penceresinden Aç komutu tıklanır: 34

35 Şekil 2.18 Ekrana, Farklı Kaydet diyalog penceresi gelir. Buradaki konum kutusundan aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi 3 ½ Disket (A:) seçeneği seçilir (Dosyamız diskette olduğu için ): Şekil

36 Sonra pencerenin ortasında yer alan dosya isimlerinden hangisi açılmak isteniyorsa ismi tıklanıp seçilir: Son olarak Aç butonu tıklanır: Şekil 2.20 Şekil

37 Böylece ilgili dosya açılmış olur: Şekil 2.22 NOT: Farenin ekranda hareket eden şeklindeki simgesine imleç, Not defteri programındaki rakam ve harfleri yazmak için hareket eden şeklindeki simgesine de cursor adı verilir. 2.6 Bir Pencereyi Ekran Üzerinde Sürüklemek Bir pencereyi ekran üzerinde sürüklemek için imleç şekilde görüldüğü gibi başlık çubuğunun tam ortasına denk getirilir ve farenin sol tuşuna basılı tutularak istenilen yere kadar sürüklenip bırakılır: 37

38 Şekil Pencerenin En ve Boy Ebatlarını Değiştirmek Şekilde görüldüğü gibi bir pencerenin enini veya yüksekliğini artırmak veya azaltmak için imleç pencerenin en dış çerçevesi üzerine veya en köşesinde yer alan kısma denk getirilir. İmleç şekildeki biçimi aldığında farenin sol tuşuna basılı tutulup hiç bırakılmadan istenildiği kadar sürüklenirse pencere büyütülmüş veya küçültülmüş olur: Şekil

39 2.8 Not Defteri Programında Görünen Bir Dosyanın Üstüne Boş(Yeni) Bir Sayfa Açmak Not defteri program penceresi ekrandayken Menü çubuğundaki Dosya menüsü tıklanır : Şekil 2.25 Açılan komut penceresinden Yeni komutu tıklanır: Böylece yeni bir sayfa açılmış olur: Şekil 2.26 Şekil

40 3. BÖLÜM: DENETİM MASASI Bilgisayarın ekran görünümü, pencerelerin görünümü, pencere renklerinin düzenlenmesi, farenin imleç şekli ve hareketleri gibi bir çok sistem ayarının yapılabildiği ortamdır. 3.1 Denetim Masasının Çalıştırılması Denetim masasını çalıştırmak için şu adımlar izlenir: Başlat butonu tıklanır: Şekil 3.1 Açılan komut penceresinden Ayarlar komutu tıklanır: Şekil

41 Ardından açılan alt komut penceresinden Denetim Masası komutu tıklanır: Şekil 3.3 Bundan sonra, ekrana gelen Denetim Masası penceresinde hangi bölümle ilgili ayar değiştirilecekse onun simgesi çift tıklanır : Şekil

42 3.2 Fare Ayarlarının Yapılması Denetim masası penceresindeyken, Fare simgesi çift tıklanır: Şekil 3.5 Daha sonra ekrana gelen Fare Özellikleri diyalog penceresinde Düğmeler sekmesi seçili durumdadır. Bu bölümde fareyi sol eliyle kullanmak isteyenler için örneğin aşağıda gösterildiği gibi ilgili radyo düğmesi seçilir: Şekil 3.6 İmlecin hareket hızı değiştirilmek istenirse de, Öncelikle Hareket sekmesi tıklanır: Şekil

43 Bu pencerede işaretçinin hızını ayarlayın bölümündeki gösterge yavaş yönünde değiştirilirse imlecin ekrandaki dolanım hızı oldukça yavaşlar, hızlı yönünde değiştirilirse de oldukça hızlanır: Şekil 3.8 Gerekli ayarlar yapıldıktan sonra da Tamam butonu tıklanır: Şekil

44 3.3 Görüntü ( Ekran Görünümü) Düzenlemeleri Örneğin masaüstünün arka plan görüntüsünü değiştirmek için, denetim masası penceresi ekranda açılıyken, Görüntü simgesi çift tıklanır: Şekil 3.10 Sonra ekrana gelen Görüntü Özellikleri diyalog penceresinde Arka Plan sekmesi tıklanır : Şekil 3.11 Bu pencerenin alt bölümünde bulunan liste kutusundan(arka plan galerisinden) istenilen tıklanıp seçilir (örneğin Windows 2000 i beğenmiş olalım ) : Şekil

45 Sonra pencerenin sağ altında resim görüntüsü kutusundan döşe seçeneği seçilir: Şekil 3.13 Sonra hangisine karar verildiyse, Tamam butonu tıklanır: Şekil

46 Ekrana Etkinleştirmek ister misiniz? sorusu gelince Evet butonu tıklanır: Şekil 3.15 Böylece arka plan görüntüsü şekildeki gibi değişir: 3.4 Ekran Koruyucu Tanımlaması Şekil 3.16 Ekranda bulunan herhangi bir özel belgemizin başka kişiler tarafından izlenmemesi için ekran görünümüne uygulanan bir yöntemdir. Uygulaması: Denetim masası penceresi açık durumdayken, Görüntü simgesi çift tıklanır: Şekil

47 Ekrana gelen Görüntü Özellikleri diyalog penceresindeki Ekran Koruyucusu sekmesi tıklanır: Şekil 3.18 Pencerenin ekran koruyucusu liste kutusundan(galerisinden) beğenilen bir ekran koruyucusu modeli seçilir: Şekil

48 Sonra bekleme süresi kutusundan, ekran koruyucunun gelecekte klavye ve fareye hiç dokunulmadığı zaman kaç dakika sonra devreye girmesi isteniyorsa, o kadar dakika tanımı yapılır(aşağıdaki şekildeki gibi yukarı-aşağı butoncukları tıklanarak): Son olarak Tamam butonu tıklanır: Şekil 3.20 Şekil

49 3.5 Pencere Öğeleri Düzenlemeleri Bu konuda ekrana gelen pencerelerin başlık renkleri, yazı boyutları vs. gibi pencerelere ilişkin tanımlar yapılır. Örneğin, pencerenin başlık çubuğunun rengi değiştirilmek isteniyorsa(sarı gibi): ekranda denetim masası penceresi açıkken Görüntü simgesi çift tıklanır: Şekil 3.22 Ekrana, Görüntü Özellikleri diyalog penceresi gelir. Buradan Görünüm sekmesi tıklanır: Şekil

50 Pencerenin altındaki öğe liste kutusundan Etkin Başlık Çubuğu seçeneği seçilir: Şekil 3.24 Sonra yanındaki renk butoncuğu tıklanır ve açılan paletten koyu mavi yerine sarı seçeneği seçilir. Renk2 paletinden ise de aynı şekilde örneğin açık sarı seçilir: 50

51 Şekil

52 Seçme işlemi bitince Tamam butonu tıklanır: Şekil 3.26 Bunun gibi birçok pencere öğesi değişiklikleri denetim masasındaki görüntü özellikleri penceresinden yapılabilir. 52

53 4. BÖLÜM: WORDPAD PROGRAMI Windows işletim sistemiyle birlikte gelen ve not defteri (notepad) programından biraz daha gelişmiş belge hazırlanmasını sağlayan bir programdır. 4.1 WordPad Programının Çalıştırılması WordPad programını çalıştırmak için şu adımlar izlenir: Başlat butonu tıklanır: Şekil 4.1 Açılan komut penceresinden Programlar komutu tıklanır: Şekil

54 Ardından açılan alt komut penceresinden Donatılar komutu tıklanır: Şekil 4.3 Daha sonra, açılan Donatılar komutunun alt komut penceresinden WordPad komutu tıklanır: Şekil

55 Böylece Wordpad programı ekrana gelir: Şekil WordPad Programı Program Çubukları WordPad programı program çubukları şöyledir: Başlık çubuğu: Şekil 4.6 Menü Çubuğu: Şekil 4.7 Araç Çubuğu: Biçim Çubuğu: Şekil 4.8 Cetvel: Şekil 4.9 Şekil

56 Biçim Çubuğundaki üç butonun anlamı şunlardır: Kalın İtalik Altı çizili 4.3 WordPad Programında Program Çubuklarının Görüntülenmesi veya Gönderilmesi WordPad de program penceresinin en üst kısmında yer alan araç çubuğu veya biçim çubuğu gibi çubukları kayboldukları zaman geri getirmek için: Menü çubuğundaki Görünüm menüsü tıklanır: Şekil 4.11 Sonra, açılan komut penceresinden ilgili çubuk seçeneği tıklanır: Şekil 4.12 Yukarıdaki şekilde Araç Çubuğu seçeneği tıklandığı için Araç çubuğu önceden görünürken, şimdi gönderilmiştir: Şekil

57 4.4 Baskı Önizleme Yazılmış olan bir belgenin yazıcıdan çıktısının alınması durumunda kağıt üzerinde alacağı görüntüyü önceden ekranda görme olanağı sağlayan işlemdir. Bu işlem için şu adımlar izlenir: Menü çubuğundaki Dosya Menüsü tıklanır: Şekil 4.14 Sonra, açılan komut penceresinden Baskı Önizleme komutu tıklanır: Şekil 4.15 Böylece ekrana baskı önizleme penceresi gelir: 57

58 Şekil 4.16 Not: Araç çubuğunda yer alan ve şekilde görülen yapmamızı sağlar. buton da yukarıda izah edilen işlemi Baskı ön izleme komutu tıklanıldıktan sonra ekrana gelen baskı ön izleme ekranını kapatıp asıl belgeye dönmek için aşağıdaki gibi Kapat butonu tıklanır ve baskı ön izleme ekranı kapatılır: Şekil Belge İçinde Dolaşmak Belge için de dolaşmak için klavyedeki, tuşu cursor u bulunduğu satırın en sonuna konuşlandırır. tuşu cursor u bulunduğu satırın en başına konuşlandırır. Yön tuşları, belge içinde cursor un, bir alt satıra, bir üst satıra; sağa veya sola bir karakter kadar konuşlandırılmasında kullanılır. + tuşlarına bir kez basmak suretiyle cursor belgenin en başına konuşlandırılır. 58

59 + tuşlarına bir kez basmak suretiyle cursor belgenin en sonuna konuşlandırılır. + tuşlarına basıldığında cursor her basışta bir kelime sağa konuşlandırılmış olur. + tuşlarına basıldığında cursor her basışta bir kelime sola konuşlandırılmış olur. 4.6 Belge İçinde Metin Seçme İşlemleri Bir kelime seçmek için imleç kelimenin üzerinde çift tıklanır. Bir satırı seçmek için imleç satırın en başına getirilip sağ tarafı gösterir hali ( ) alınca tek tıklanır. Birden fazla satır seçmek için önce ilk satır başında imleç şeklindeyken tıklanır ve hiç parmağımızı kaldırmadan imleci aşağı sürükleriz. Metnin içinde yalnızca belli bir bölgeyi seçmek için hassas seçme işlemi uygulanır. Bunun için: İmleç seçilecek bölgenin en başındaki yere tıklanır. Daha sonra parmağımızı hiç kaldırmadan bölgenin sonuna kadar imleci sürükleriz. Metnin içinde uzun bir bölgeyi seçmek için: İmleç biçimindeyken seçilmek istenen bölgenin en başına konuşlandırılır. Klavyedeki Shift tuşuna sürekli basılı tutularak, İmleç biçimindeyken seçilmek istenen bölgenin en sonuna tıklanır. 4.7 WordPad de Yapılan Son İşlemden Bir Önceki Adıma Dönme (Yapılan son işlemden vazgeçme) Bu işlem için araç çubuğundaki ( geri al ) butonu tıklanır. Bu butona her tıklandığında ekran bir öncesine döner. Not: Eğer dosya kaydedilirse dosyanın en son kaydedilen şekli muhafaza edildiğinden en son kaydedilen yere kadar geri gitmek mümkün olabilir. 4.8 Evvelce İsim Verilip Kaydedilmiş Bir Dosyada Son Değişikliklerin Kaydedilmesi Birinci Yol: Araç çubuğundaki ( kaydet butonu) tıklanır. İkinci Yol : Öncelikle Menü çubuğundaki Dosya menüsü tıklanır: 59

60 Şekil 4.18 Sonra açılan komut penceresinden Kaydet komutu tıklanır: Şekil 4.19 Böylece dosyada yapılan son değişiklikler kaydedilmiş olur. 4.9 Metnin Bir Kısmının Aynı Belge İçinde Kopyasını Oluşturmak Kopyası oluşturulmak istenen metin aşağıdaki gibi seçilir: Şekil 4.20 Araç çubuğundaki (kopyala butonu) tıklanır, Cursor kopyanın yapılacağı yeni yerine konuşlandırılır: 60

61 Şekil 4.21 Daha sonra araç çubuğundaki oluşturulmuş olur: (yapıştır butonu) tıklanır. Böylece metnin kopyası Şekil Metnin Bir Kısmının Aynı Belgenin İçinde Başka Bir Yere Nakledilmesi Nakledilmek istenen metin seçilir: Şekil 4.23 Araç çubuğundaki konuşlandırılır: (Kes Butonu) tıklanır, cursor naklin yapılacağı yeni yere Şekil

62 Daha sonra araç çubuğundaki nakledilmiş olur: (yapıştır butonu) tıklanır. Böylece metin başka bir yere Şekil WordPad de Yazı Tipi ve Yazı Boyutu Değiştirmek Wordpad de yazı tipi ve yazı boyutu değiştirmek için Biçim çubuğundaki ilk iki liste kutusu kullanılır: Sıklıkla kullanılan bazı yazı tipleri şunlardır: Times New Roman Arial Verdana Courier New Tahoma Monotype Corsiva 4.12 WordPad de Metin Hizalama Şekil 4.26 Bir belge yazılırken sola hizalanmış, sağa hizalanmış veya ortalanmış şekilde yazılmak istenirse, metin yazılmaya başlanmadan önce hangi düzende yazılmak isteniyorsa biçim çubuğunda o düzenle ilgili buton tıklanarak seçilmelidir. Not: Eskiden yazılmış bir belgedeki metnin hizalanma şekli değiştirilmek istenirse önce metnin tümü seçilir. Sonra ilgili buton tıklanır. Biçim çubuğundaki hizalama butonları şunlardır: Sola yaslama(hizalama) butonu Metni ortala butonu Metni sağa hizalama butonu 62

63 4.13 Belge İçinde Arama Yapmak Metin içinde bulunmak istenen sözcüğü aramak için şu adımlar izlenir: Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 4.27 Açılan komut penceresinden Bul komutu tıklanır: Şekil 4.28 Ekrana Bul Diyalog penceresi gelir. Bu penceredeki aranan metin kutusu içerisine aratılmak istenen sözcük yazılır ve Sonrakini Bul butonu tıklanır: Şekil

64 Sonrakini Bul butonuna her tıklanışta belge içindeki bir sonraki sözcük görüntülenir Metin İçinde Otomatik Değiştirme İşlemi Yapma Örneğin uzun bir belgenin içinde bütün bilgisayar kelimeleri computer kelimesiyle değiştirilmek istenirse: Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 4.30 Açılan komut penceresinden Değiştir komutu tıklanır: Şekil 4.31 Ekrana, Değiştir diyalog penceresi gelir. Buradaki aranan metin kutusu içerisine değiştirilecek eski sözcük; yeni değer metin kutusu içerisine söz konusu yeni sözcük yazılır. Daha sonra Tümünü Değiştir butonu tıklanır: 64

65 Şekil 4.32 Böylece tüm bilgisayar kelimeleri computer kelimesiyle değiştirilmiş olur. 65

66 5. BÖLÜM: PAINT PROGRAMI Paint programı Windows işletim sistemi içinde gelen ve resimlerin döndürülmesi, çevrilmesi uzatılması, eğilmesi işlemlerini veya resim-çizim yapılması ve resimlerin boyanması uygulamalarının yapılabildiği bir resim işleme programıdır. 5.1 Paint Programının Başlatılması Programı çalıştırabilmek için sırayla: Başlat butonu tıklanır: Şekil 5.1 Açılan komut penceresinden Programlar komutu tıklanır: Şekil 5.2 Ardından açılan alt komut penceresinden Donatılar komutu tıklanır: 66

67 Şekil 5.3 Daha sonra Donatılar komutunun alt komut penceresinden Paint komutu tıklanır : Şekil

68 Böylece Paint programı ekrana gelir: Şekil Paint Programı Program Çubukları Paint programı program çubukları şöyledir: Program başlık çubuğu: Menü çubuğu: Şekil 5.6 Şekil 5.7 Paint programında sol tarafta dikey olarak yer alan butonlar araç kutusu, programın altında renk kutucuklarının bulunduğu bölge ise renk paleti adıyla anılır: Şekil

69 5.3 Paint Programında Yapılan Son Değişiklik Öncesine Dönme İster paint programı isterse Word programı olsun en son yaptığımız işten vazgeçmek istiyorsak vazgeçmek veya kazara hatalı bir iş yapmış da bunun bir öncesine dönmek istiyorsak, Programın Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 5.9 Açılan komut penceresinden Geri Al komutu tıklanır: Şekil 5.10 Ancak yapılan işlemin kaydedildiği en son duruma kadar geri al komutu işler. Not: Geri alma komutunun kısayol tuşu klavyede Ctrl+Z dir. 5.4 Paint Programında Bir Resmi Çizim Alanında Sürüklemek ve Resmi Seçmek Araç kutusunun en üst sağında (yıldız simgesinin sağında) bulunan tümünü veya bir kısmını seçmek için kullanılır. Bir resmin çizim alanı içinde sürüklenebilmesi için önce seçilmesi gerekir: buton bir resmin 69

70 Şekil 5.11 Sonrada imleç seçilmiş resmin üzerinde herhangi bir yerin üzerine konuşlandırılıp şekildeki biçimi aldığında farenin sol tuşuyla basılıp hiç bırakılmadan istenen yönde sürüklenir: Şekil Resmin Dikdörtgen Şeklindeki Belirli Bir Yerinin Seçilmesi ve Kesilmesi Resmin sağ veya sol yanı gibi bir parçasının muntazam bir şekilde kesilmesi için şu adımlar izlenir: Araç kutusunun en üstündeki aşağıdaki dikdörtgen şeklindeki seçme butonu tıklanır: Resmin istenen bölgesi seçilir: 70

71 Şekil 5.13 Sonra Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 5.14 Açılan komut penceresinden Kes komutu tıklanır: Şekil 5.15 Resmin parçası kesildikten sonraki görünümü şöyledir: 71

72 Şekil Paint Programında Bir Resmin İçinden Muntazam Olmayan Belirli Bazı Kısımların Seçilmesi Araç kutusunun en üst solundaki aşağıdaki yıldız şeklindeki buton tıklanır. Resmin içinden kesip çıkarılmak istenen bölge üzerinde farenin imleci sürekli basılı tutulup, dolaştırılır ve imleç sürüklenmeye başlanılan ilk noktaya ulaştırılıp bağlanır: Şekil 5.17 Böylece muntazam olmayan bir seçim işlemi, ekrana gelen bir dikdörtgen sayesinde anlaşılır: Şekil

73 Bunun sonrasında örneğin seçilen bu alan kesilip çıkarılabilir. Bu işlemi yapmak için şu adımlar izlenir. Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 5.19 Açılan komut penceresindeki Kes komutu tıklanır: Şekil 5.20 Resmin parçası kesildikten sonraki görünümü şöyledir: Şekil

74 5.7 Paint Programında Bir Resmin Kopyalarının Oluşturulması Kopyaları oluşturulmak istenen resim seçilir(araç kutusundaki dikdörtgen şeklindeki butonla): Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 5.22 Şekil 5.23 Açılan komut penceresinden Kopyala komutu tıklanır: Şekil

75 Tekrar Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 5.25 Açılan komut penceresindeki Yapıştır komutu tıklanır: Şekil 5.26 Kopyası oluşturulan şekil aşağıdaki gibi imleçle tutulup istenen yere sürüklenir: Şekil

76 5.8 Paint Programında Bir Resmin Yönünün Döndürülmesi Yönü döndürülmek istenen resim seçilir. Sonra Menü çubuğundaki Resim menüsü tıklanır: Şekil 5.28 Açılan komut penceresinden Döndür-Çevir komutu tıklanır: Şekil 5.29 Ekrana, Döndür ve Çevir diyalog penceresi gelir. Bu pencerede resim hangi yöne döndürülmek isteniyorsa ilgili seçenek seçilir: Şekil 5.30 Son olarak yukarıdaki şekildeki gibi Tamam butonu tıklanır: 76

77 Şekil 5.31 Böylece seçilen resim yukarıdaki şekilde Yatay çevir seçeneği seçildiği için aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yatay çevrilmiş olur: Şekil Paint Programında Çizim Alanında Metin Yazmak Araç kutusundaki butonu tıklanır, imleç şeklini aldığında çizim alanı üzerinde içine yazılacak metnin sığabileceği genişlikte bir yazma alanı çizilir: Şekil

78 Ekranda beliren metin araç çubuğunda yazı tipi ve yazı boyutu seçilir: İmleç yazma alanı içine tıklanır: Şekil 5.34 Klavye kullanılarak istenen metin yazılır: Şekil 5.35 Şekil 5.36 Son olarak boş bir yere farenin sol tuşuyla tıklanır: 78

79 Şekil 5.37 Not: Eğer ekranda metin araç çubuğu belirmemişse şu adımlar izlenir: Menü çubuğundaki Görünüm menüsü tıklanır: Sonra da Metin araç çubuğu seçeneği tıklanır: Şekil 5.38 Böylece Metin araç çubuğu ekrana gelir: Şekil 5.39 Şekil

80 5.10 Paint Programında Araç Kutusu, Renk Kutusu vs. nin Masaüstüne Getirilmesi Kazara araç kutusu veya renk kutusu kaybolduğunda veya kendi isteğimizle bunları ekrandan kaldırmak istersek şu adımlar izlenir. Menü çubuğundaki Görünüm menüsü tıklanır: Şekil 5.41 Sonra da örneğin Araç kutusu seçeneği tıklanıp, onay kaldırılırsa, araç kutusu ekrandan kaybolur. Şekil 5.42 Eğer örneğin, araç kutusu yeniden görüntülenmek istenirse, Görünüm menüsünden tekrar onaylanır. Böylece Araç kutusu ekrana gelir: Şekil

81 5.11 Paint Programında Bir Resmin Büyütülmesi ya da Küçültülmesi Ebatları değiştirilmek istenen resim seçilir: Şekil 5.44 Resmin etrafında oluşan sınır çizgisi üzerindeki ilgili siyah noktanın üzerine imleç denk getirilip, imleç şeklini aldığında istenilen yönde küçültme veya büyütme işlemi yapılır: Şekil Bir Resmin Görünümünün Büyütülmesi-Küçültülmesi (Zoom- Yakınlaştırma) Bir resmin detayı üzerinde çok hassasiyetle onarım v.b. yapılmak istendiğinde detayın görüntülenebilmesi için resmin görüntüsünün büyütülmesi gerekir. Bunun için: Menü çubuğundaki Görünüm menüsü tıklanır: 81

82 Şekil 5.46 Açılan komut penceresinden Yakınlaştır komutu tıklanır: Şekil 5.47 Ardından açılan alt komut penceresindeki Geniş Boyut komutu tıklanır: Böylece resmin görünümü büyütülmüş olur: Şekil

83 Şekil 5.49 Not: Burada geniş boyut yerine özel komutu tıklanırsa gelen diyalog penceresinde istenilen oranda büyütme işlemi yapılabilir Paint Programında Bir Resmin Uzatılması / Eğilmesi Resmin uzatılması gereken kısmı seçilir: Şekil 5.50 Sonra Menü çubuğundaki Resim menüsü tıklanır: 83

84 Şekil 5.51 Açılan komut penceresinden Uzat / Eğ komutu tıklanır: Şekil 5.52 Ekrana aşağıdaki şekildeki gibi Uzat ve Eğ diyalog penceresi gelir. Gelen bu pencerede yapılmak istenen işe göre uzatma bölümündeki % seviyesi veya eğme bölümündeki derece tanımlanır ve Tamam butonu tıklanır: Şekil 5.53 Böylece seçilen resim yatay olarak %150 uzatılmış olur: 84

85 Şekil Paint Programında Özel Renk Tanımlama Ekranın altındaki renk paletinde bulunan renklerin tonlarında değişiklik yapılarak yeni renk tanımlamaları yapabilmek için : Menü çubuğundaki Renkler menüsü tıklanır: Şekil 5.55 Açılan komut penceresinden Renkleri Düzenle komutu tıklanır: Şekil 5.56 Ekrana Renkleri Düzenle diyalog penceresi gelir: Şekil

86 Bu pencerede özel renk tanımlamak için Özel Renk Tanımla butonu yukarıdaki şekildeki gibi tıklanır. Diyalog penceresi aşağıdaki gibi genişler. Önce tonu değiştirilecek ana renk seçilir. Sonra pencerenin genişleyen sağ kısmında renk tonlarının göründüğü en büyük kutunun sağında yer alan butoncuk imleçle aşağı yukarı hareket ettirilerek istenilen renk tonu elde edilir: Şekil 5.58 Seçilen rengi özel renklere eklemek için Özel Renklere Ekle butonu tıklanır, daha sonra Tamam butonu tıklanarak ana ekrana dönülür. Böylece diyalog penceresi gider. Tonunu tanımladığımız renk, ekranın altındaki renk paletinin en soluna tek olarak gelir: Şekil 5.59 Sonra, imal edilmiş olan bu yeni renk, tıklanır, sonra Silginin sağındaki Renkle Doldur butonu tıklanır: Sonra şeklin istenilen yeri boyanır. Şekil

87 6. BÖLÜM: WİNDOWS GEZGİNİ Disket, disk veya belgelerim.. vs. gibi ortamlar arasında dosyaların nakledilmesini, kopyalanmasını, klasörlerin oluşturulmasını, dosya ve klasörlerin isimlerinin değiştirilmesini ve benzeri türde dosyalara ilişkin tüm işlemlerin yapılabildiği Microsoft yazılım ürünüdür. Bu yazılım Windows işletim sisteminin bir parçası olup, bu işletim sistemi ile birlikte gelir. 6.1 Windows Gezgini Programının Çalıştırılması Yazılımı çalıştırmak için öncelikle Başlat butonu tıklanır: Şekil 6.1 Sonra açılan komut penceresinden Programlar komutu tıklanır: Şekil 6.2 Açılan alt komut penceresinden Donatılar komutu tıklanır: 87

88 Şekil 6.3 Sonra da Donatılar komutunun alt komut penceresinden Windows Gezgini komutu tıklanır: Şekil

89 6.2 Windows Gezgini Programı Program Çubukları Windows gezgini programının program çubukları şöyledir: Başlık Çubuğu: Şekil 6.5 Menü Çubuğu: Şekil 6.6 Araç Çubuğu: Şekil 6.7 Adres Çubuğu: Şekil Windows Gezgini Programının Pencere Görünümü Bölümleri Windows gezgini programının pencere görünümü şekilde görüldüğü gibi üç bölgeden oluşur: Şekil

90 1.Bölge: Program çubuklarının, menülerin, komutların yer aldığı bölgedir. 2.Bölge: Bilgisayar sisteminin kapsamındaki temel ortamları (masaüstü ortamı, C diski, A disket sürücüsü ortamı, önemli sistem klasörleri vs.) gösteren bölgedir. 3. Bölge: İkinci bölgeden çift tıklanarak açılmış bir ortamın (örneğin A disket sürücüsü) içinde bulunan klasör ve dosyaların listelendiği bölgedir. Windows gezgini penceresinin ikinci ve üçüncü bölgelerinde görünen disket sürücüsü, C diski sürücüsü veya CD sürücüsü gibi manyetik ve optik ortamların da, dosyaların da, klasörlerin de isimlerinin önünde her zaman birer küçük simgeciği bulunur. Örneğin içinde birçok dosyanın yer aldığı klasörlerin simgesi aşağıdaki gibidir. Bir klasör veya ortam seçileceği veya çift tıklanıp açılacağı zaman imleç dosya isimlerinin değil bu simgeciklerin üzerine denk getirilmelidir. 6.4 Yeni Bir Klasör Oluşturmak Şekil 6.10 Önce 3 1/2 Disket, C Diski veya Belgelerim klasörü vb. gibi içinde klasörün oluşturulacağı ortamın simgesi ikinci bölgeden çift tıklanıp açılır: Şekil 6.11 Sonra Menü çubuğundaki Dosya Menüsü tıklanır: Şekil 6.12 Açılan komut penceresinden Yeni komutu tıklanır: 90

91 Şekil 6.13 Ardından açılan alt komut penceresinden Klasör komutu tıklanır: Şekil 6.14 Bu ortamda/aşamada mavi renkle yanıp sönen(titreyen) yeni klasör isimli klasör yaratılmış olur. Bu klasöre mantıklı bir isim vermek gerekir. Bunun için mavi renk titremekteyken direkt olarak klavyeden, yeni verilecek isim yazılır: Şekil

92 İmleç açığa tıklanır. İmlecin açığa tıklanmasıyla isim sabitlenmiş olur: Şekil Bir Dosyanın Ortamlar Arasında Nakledilmesi Nakledilmek istenen dosyanın simgesi tek tıklanıp seçilir: Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 6.17 Şekil 6.18 Ardından açılan komut penceresinde Kes komutu tıklanır: Şekil

93 İçine naklin yapılacağı ortamın simgesi çift tıklanır(örneğin iş mektupları klasörünün): Şekil 6.20 Menü çubuğundaki Düzen menüsü tekrar tıklanır: Şekil 6.21 Ardından açılan komut penceresinden Yapıştır komutu tıklanır: Şekil 6.22 Böylece dosya nakledilmiş olur. 6.6 Bir Klasörün(veya Bir Dosyanın) Ortamlar Arsında Kopyalanması Kopyası oluşturulmak istenen klasör veya dosya seçilir: Şekil

94 Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 6.24 Ardından açılan komut penceresinden Kopyala komutu tıklanır: Şekil 6.25 Kopyanın oluşturulacağı yeni klasör (ortam) çift tıklanıp açılır: Şekil 6.26 Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: 94

95 Şekil 6.27 Ardından açılan komut penceresinde Yapıştır komutu tıklanır: Şekil 6.28 Böylece dosya İş Mektupları klasörünün içine kopyalanmış olur: 6.7 Klasör veya Dosya Silinmesi Şekil 6.29 Silinmek istenen dosyanın veya klasörün simgeciği tek tıklanıp seçilir: 95

96 Şekil 6.30 Klavyeden Delete tuşuna basılır. Dosyanın gerçekten silinmek istenip istenmediğine dair soru gelince aşağıdaki şekildeki gibi Evet butonu tıklanır: Şekil 6.31 Böylece dosya silinmiş olur. 6.8 Aynı Ortamda Bir Dosyanın Yedeğini (Kopyasını) Oluşturmak: Kopyası oluşturulacak dosya seçilir: Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 6.32 Şekil 6.33 Ardından açılan komut penceresinde Kopyala komutu tıklanır: 96

97 Şekil 6.34 Menü çubuğundaki Düzen menüsü tekrar tıklanır: Şekil 6.35 Ardından açılan komut penceresinden Yapıştır komutu tıklanır: Şekil 6.36 Böylece dosyanın, otomatik olarak farklı isimlendirilip, bir yedeği oluşturulmuş olur: 97

98 Şekil Bir Klasörün (veya Dosyanın ) İsminin Değiştirilmesi İsmi değiştirilmek istenen dosyanın simgeciğinin üzerine imleç getirilir ve farenin sağ tuşu tıklanır: Şekil 6.38 Açılan komut penceresinden Yeniden Adlandır komutu tıklanır: Şekil 6.39 Dosyanın rengi mavi renkle titremekteyken klavye kullanılarak yeni isim yazılır: Şekil 6.40 Dosya ismi yazıldıktan sonra İmleç açığa tıklanır: Şekil

99 6.10 Birbirine Ardışık Bulunan Çok Sayıdaki Dosyanın Tek Adımda Nakledilmesi (Seçilmesi, Silinmesi vs. İçin de Seçme İşlem Adımları Aynıdır) Nakledilmesi (veya kopyalanması) istenilen ardışık duran dosyaların ilki seçilir: Şekil 6.42 Sonra Klavyeden shift tuşuna basılı tutulur. Çok sayıdaki dosyanın en sonuncusu seçilir: Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 6.43 Şekil 6.44 Ardından açılan komut penceresinden Kes komutu tıklanır: Şekil

100 İçine naklin yapılacağı ortamın simgesi çift tıklanır(örneğin iş mektupları klasörünün): Şekil 6.46 Menü çubuğundaki Düzen menüsü tekrar tıklanır: Şekil 6.47 Ardından açılan komut penceresinden Yapıştır komutu tıklanır: Şekil 6.48 Böylece dosyalar İş Mektupları klasörüne nakledilmiş olur: Şekil

101 6.11 Birbirine Bitişik Durmayan Çok Sayıda Dosyanın Tek Adımda Nakledilmesi (Kopyalanması vs.) Birbirine bitişik durmayan ve nakledilmesi istenen dosyaların Excel.xls ve Windows.doc dosyaları olduğunu varsayalım : Önce, ilk dosya olan Excel.xls seçilir : Şekil 6.50 Şekil 6.51 Sonra, Klavyeden Ctrl tuşuna basılı tutulur ve uzakta duran diğer dosya olan Windows.doc dosyası seçilir : Menü çubuğundaki Düzen menüsü tıklanır: Şekil 6.52 Şekil 6.53 Ardından açılan komut penceresinde Kes komutu tıklanır: 101