T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI. T.C. POSTA VE TELGRAF TEġKĠLATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (PTT) DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

Transkript

1 T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI T.C. POSTA VE TELGRAF TEġKĠLATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (PTT) DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

2 Bu rapor; 6085 sayılı Kanun ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca hazırlanmış, Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 153/3 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

3 KuruluĢun adı Merkezi Ġlgili Bakanlık Esas Sermayesi ÖdenmiĢ Sermayesi ÖdenmemiĢ Sermayesi : T.C. Posta ve Telgraf TeĢkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) :Ankara : T.C. UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı : TL : TL : TL YÖNETĠM KURULU (Karar Organı) Yönetim Kurulundaki Ünvanı Adı ve Soyadı Temsil ettiği Bakanlık veya KuruluĢ KuruluĢtaki görevi veya mesleği Görevli Bulunduğu Süre BaĢlama Tarihi AyrılıĢ Tarihi 1-BaĢkan Osman TURAL PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Üye Yusuf TOPRAK PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yrd Üye Özay ATBAġ PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yrd Üye Prof. Dr. Ender Ethem ATAY UlaĢtırma Bakanlığı Öğretim Üyesi Üye Münir Kaya AMANVERMEZ UlaĢtırma Bakanlığı TeftiĢ Kurulu BaĢkanı Üye 7-Üye Ahmet Fethi TOPTAġ Ahmet Genç Hazine MüsteĢarlığı Hazine MüsteĢarlığı 1.Hukuk MüĢaviri Sigortacılık Genel Müdürü

4 Bölümü Tablo no TABLOLAR Adı Sayfa I. Toplu Bakış 1 Toplu bilgiler tablosu V II. İdari Bünye 2 Personel durumu tablosu 3 II. İdari Bünye 3 Personele yapılan harcamalar tablosu 5 II. İdari Bünye 4 Sosyal giderler tablosu 7 III. Mali Bünye 5 Mali durum tablosu 9 IV. İşletme Çalışmaları 6 Bütçeye ilişkin toplu bilgiler 10 IV. İşletme Çalışmaları 7 Giderler tablosu 11 IV. İşletme Çalışmaları 8 Alımlar tablosu 14 IV. İşletme Çalışmaları 9 Hizmet alımları tablosu 15 IV. İşletme Çalışmaları 10 Stoklar tablosu 17 IV. İşletme Çalışmaları 11 Satışlar tablosu 24 IV. İşletme Çalışmaları 12 Satış fiyatları tablosu 25 IV. İşletme Çalışmaları 13 Satış sonuçları tablosu 27 IV. İşletme Çalışmaları 14 Mali göstergeler tablosu 28 IV. İşletme Çalışmaları 15 Yatırım programı tablosu 31 V. Bilanço 16 Aktif tablosu 41 V. Bilanço 17 Banka mevduatı tablosu 42 V. Bilanço 18 Ticari alacaklar tablosu 43 V. Bilanço 19 Alıcılar tablosu 43 V. Bilanço 20 Stoklar hesabı tablosu 45 V. Bilanço 21 Maddi duran varlıklar tablosu 47 V. Bilanço 22 Maddi duran varlık edinme değeri tablosu 48 V. Bilanço 23 Birikmiş amortismanlar tablosu 49 V. Bilanço 24 Pasif tablosu 51 V. Bilanço 25 Ticari borçlar tablosu 52 V. Bilanço 26 Satıcılar tablosu 52 VI. Gelir Tablosu 27 Gelir ve giderler tablosu 58

5 KISALTMALAR ATM : Otomatik para çekme makinası APS : Acele posta servisi APG : Acele posta gönderisi CĠS : Cihet iyileştirme sistemi CRM : Costumer relationships management (Müşteri İlişkileri Yönetimi) EDI : Posta gönderileri hakkındaki verilerin elektronik alınıp verilmesi EUROGIRO : Avrupa Posta Bankaları Çek Merkezleri Bilgisayar Şebekesi IBRS : Uluslararası Ticari Cevap Servisi ĠNDEK : PTT Genel Müdürlüğü İnceleme ve Değerlendirme Kurulu KEP : Kayıtlı Elektronik Posta KĠM : Kargo İşleme Merkezi KKTS : Kapıdan kapıya teslim servisi KKTG : Kapıdan kapıya teslim gönderisi PTT : Posta Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü PĠD : Posta İşleme ve Dağıtım Merkezi PĠM : Posta İşleme Merkezi POSTSHOP : Faaliyet alanı ile ilgili ürün ve malzemelerin tanıtımı pazarlanması RFID : Radio Frequency Identification (Radyo Frekansı ile Tanımlama) TUHĠS : Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası UPU : Universal Postal Union (Dünya Posta Birliği) UPT : Ucuz para transferi YPK : Yüksek Planlama Kurulu

6

7 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa I- TOPLU BAKIġ... I A-Posta hizmetlerinin dünyadaki önemi ve kapsamı... B-Kuruluşun tarihçesi, Türkiye ekonomisindeki yeri ve gelişimi... C-Öneriler... I II VI II-ĠDARĠ BÜNYE... 1 A-Mevzuat... 1 B-Teşkilat... 3 C-Personel Durumu... 3 III-MALĠ BÜNYE... 9 IV-ĠġLETME ÇALIġMALARI A-İşletme bütçesinin genel durumu B-Finansman C-Giderler D-Tedarik işleri E-Üretim ve maliyetler Hizmet üretimleri Hizmet maliyetleri F-Pazarlama G-Sigorta işleri H-İşletme sonuçları I-Bağlı ortaklıklar ve iştirakler.. 29 J-Kalkınma planı ve yıllık programlar V-BĠLANÇO A-Aktif (Varlıklar) B-Pasif (Kaynaklar) VI-GELĠR TABLOSU VII-EKLER... 64

8

9 I I. TOPLU BAKIġ A-Posta hizmetlerinin Dünya ekonomisindeki yeri: Resmi haberleşme amacıyla çok eski çağlardan beri verilmekte olan posta hizmeti, adını Roma İmparatoru August (MÖ 62 MS 14) tarafından oluşturulan Cursus Publicus olarak tanımlanan mektup dağıtım sistemi içinde yer alan ve Posta olarak tanımlanan konaklama istasyonlarından almaktadır. İlk dönemlerde resmi haberleşme amacıyla kil ve ahşap tabletler, adını Bergama dan alan parşömenler ve papirüsler üzerine yazılmaya başlanan mektubun kağıt üzerine yazılmaya başlaması, matbaanın bulunuşundan sonra Avrupa da okur-yazar oranının yükselmesi, buna paralel olarak kayıt, tapu ve ticari belge kullanımının yaygınlaşması yazılı haberleşme gereksinimini artırmış ve XVII. yüzyıldan itibaren özel kişi ve kuruluşların ihtiyacını da karşılayacak şekilde posta idareleri kurulmaya başlanmıştır. Bu konuda verilebilecek ilk örnek 1660 yılında Fransa da kurulan Posta İdaresidir. Bu hizmeti veren ülkeler arasında XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ikili anlaşmaların yapıldığı, XIX. Yüzyıla gelindiğinde ise genişleyen demiryolu ağları ve sayıları artan buharlı gemiler sayesinde posta hizmetinin yaygınlaştığı ve uluslararası ticarete büyük katkı sağladığı görülmektedir. Bu hizmete yönelik ilk önemli reform İngiltere de 1840 yılında yapılmıştır. Posta ücretinin gönderici tarafından ödenmesi, ücretlere belli standartların getirilmesi ve posta pulu kullanımına başlanması bu hizmetin gelişmesine büyük katkı sağlamış, bu yenilikler zaman içinde diğer ülkeler tarafından da benimsenmiştir. Posta hizmetinin evrensel bir kamu hizmeti haline gelmesi 15 Eylül 1874 tarihinde İsviçre nin Bern şehrinde toplanan ilk uluslararası kongrede alınan kararlarla mümkün olmuştur. Toplantıda imzalanan Bern Antlaşması ile kurulan Genel Posta Birliği, 1878 yılında Dünya Posta Birliği (Universal Postal Union/UPU)olarak adlandırılmış olup, bu birliğin koyduğu kurallar sayesinde posta hizmeti çoğu ülkede oldukça ucuz ve standart bir kamu hizmeti haline gelmiştir. Uluslararası standartların belirlendiği 1874 yılından günümüze kadar geçen sürede dünyada kişi başına düşen mektup sayısının, bazı istisnai durumlar dışında, sürekli olarak arttığı, mektup sayısındaki artışın milli gelir artışlarıyla doğrudan ilintili olduğu görülmektedir. Haberleşme teknolojilerinin gelişmesi mektup trafiğini olumsuz yönde etkilemesine karşılık, yeni posta hizmetlerinin doğmasına da neden olmuştur. Bunlar Hybrid mail, lojistik, e-posta, İnternet üzerinden pazarlama, çevrimiçi fatura ödeme ve gönderilerin elektronik olarak izlenmesi gibi katma değerli tümleşik posta hizmetleridir. Dünyadaki posta idarelerinin internet üzerinden sunduğu hizmetlerin en yaygın olanı, kayıtlı gönderilerin online olarak izlenmesidir. İnternet üzerinden filatelik malzeme satışı ve e-mektup hizmeti ise Posta İdareleri tarafından sunulan diğer katma değerli hizmetler olarak öne çıkmaktadır.

10 II Sayıştay Katma değerli hizmetlerin sunulmaya başlanmasıyla birlikte, posta idarelerinin yapıları da değişmeye başlamış ve sektörün serbestleştirilmesi gündeme gelmiştir. UPU ya üye ülkelerin önemli bir kısmında posta hizmetinin serbestleştiği ve rekabete açık hale geldiği görülmektedir. En yaygın kamu hizmetlerinden biri olan ve uluslararası niteliği olan posta hizmetinde uygulanacak genel kurallar ve standartlar Uluslararası Posta Birliği tarafından belirlenmekle birlikte, konunun ekonomik ve sosyal boyutunun büyüklüğü nedeniyle bu sektör 1993 yılından itibaren Avrupa Birliği nin gündemine alınmış ve posta hizmetine yönelik kuralların tek pazar kavramı içinde belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu tarihten itibaren Avrupa Birliği bünyesinde oluşturulmaya başlanan müktesebat bu hizmetin geleceğinin şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Posta hizmetinde tekellerin kalkması ve rekabetin başlaması kamu kuruluşu niteliğindeki posta idarelerinin yapılarını değiştirmeye zorladığı gibi sundukları hizmetleri gözden geçirmek durumunda bırakmaktadır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalara yol göstermek amacıyla UPU tarafından hazırlanan çeşitli strateji dokümanlarında; daha iyi haberleşmenin sağlanması için geleneksel hizmetlerin kalitesinin artırılması, pazarın geleceği ve kullanıcının ihtiyaçlarına yönelik bilgi birikiminin artırılması, posta hizmetlerinin gelişmesinin sağlanması için teknolojik, sosyoekonomik, ekolojik ve yasal deşikliğe gidilmesi, ayrıca posta sektöründe görev alan kurum ve kuruluşlar arasındaki işbirliğinin artırılması temel hedefler olarak gösterilmiştir. Bu hedeflere ulaşmak için uygulanacak programlar da ise önceliğin yasal düzenleme ve denetime verildiği, posta idarelerinin önceliğinin ise hizmet kalitesinin artırılması yönünde olduğu görülmektedir. B- KuruluĢun Tarihçesi, Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve GeliĢimi: Osmanlı İmparatorluğu nda daha ilk devirlerden itibaren çeşitli isimler altında mektup haberleşmesinin yürütüldüğü, 16. yüzyılda da menzil teşkilatının kurulduğu bilinmektedir yılında Gülhane Hattı Hümayunu ile postanın halkın ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde teşkilatlanması öngörülmüş ve bu kapsamda yayımlanan Posta Nizamnamesi ile 23 Ekim 1840 tarihinde Posta Nazırlığı kurulmuştur. İlk posta hizmeti 28 Ekim 1840 tarihinde İstanbul-Edirne arasında başlamış, 2 Kasım 1840 tarihinden itibaren de İstanbul(Üsküdar)-Kartal ve İstanbul-İznik posta hatları oluşturulmuştur. Menzil teşkilatından elde edilen bilgi birikimi sayesinde bu hatlar kısa sürede genişletilerek İstanbul dan o dönemin önemli ticaret merkezleri olan Tokat, Diyarbakır, Musul ve Bağdat a posta taşımasına başlanmış, daha önce kurulan İstanbul-Edirne posta hattı Sırbistan a kadar uzatılmıştır. Buharlı gemilerin hizmete girmesiyle birlikte deniz yoluyla posta taşımacılığına da aynı dönemde başlanmış, Karadeniz kıyısındaki kentler ile Trablusgarb ve Yemen gibi uzak vilayetlere posta hizmeti götürülmüştür yılları arasında yaşanan ekonomik sorunlar nedeniyle iltizam yöntemiyle yürütülen posta hizmeti, ülke içinde yayılan hatların yanında yapılan ikili anlaşmalarla Avusturya, Fransa, Rusya, Almanya, İtalya, İngiltere, Romanya, Yunanistan ve Mısır ile karşılıklı olarak verilmeye başlanmıştır. Yapılan bu ikili

11 III anlaşmaların esas amaçlarından birinin Kırım Savaşına katılan müttefik ordulardaki askerlerin haberleşme ihtiyaçlarını karşılamak olduğu bilinmektedir. Posta hizmetinin ilk başladığı dönemde alınan ücret mektup üzerine kırmızı kalemle yazılırken 1863 yılında taşbaskı tekniği ile 4 farklı türde basılan posta pulları kullanılmaya başlanmıştır. İlk olarak Postane-i Âmire ile Beşiktaş, Üsküdar, Fatih semtlerinde satışına başlanan posta pullarının, yine aynı yılda tesis edilen posta kutuları ile birlikte kullanılmasıyla posta trafiğinde önemli bir artış sağlanmıştır. İstanbul da şehir içi mektuplaşma ihtiyacını karşılamak üzere 9 Ağustos 1865 tarihinde çıkartılan bir iradeyle Birinci Şehir Postasının kurulması imtiyazı özel bir kişiye verilmiş ve 13 Aralık 1865 tarihinde hizmete başlanmıştır. Bu hizmet için şehrin değişik yerlerinde özel mektup kutuları konulmuş ve şehiriçi posta hizmeti şehirlerlerarası ve uluslararası posta hizmetinden ayrı tutulmuştur. Ülkede ilk telgraf hattının tesisiyle birlikte 1855 yılında kurulan Telgraf Müdürlüğünün 1871 yılında Posta Nazırlığı bünyesine alınmasıyla teşkilatın ismi Posta ve Telgraf Nezareti olarak değiştirilmiş ve 15 Eylül 1874 tarihinde oluşturulan Uluslararası Posta Birliği ne kurucu üye olarak katılmış, 1876 da ise uluslar arası posta nakil şebekesi oluşturulmuş, 1909 yılında Posta, Telgraf ve Telefon Nezareti haline dönüştürülen teşkilat 1913 yılında Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü şeklinde yeniden yapılandırılmıştır. Posta ile para havalesine 1910 yılında, telgraf havalesine ise 1913 yılında başlanmıştır. O dönemden itibaren ülkenin vilayet ve sancak merkezlerinde postaneler ile Ziraat Bankası şubeleri birbirlerine olabildiğince yakın konuşlandırılmaya başlanmış ve parasal işlemlere yönelik hizmetler kolaylaştırılmaya çalışılmıştır. Yine aynı dönemde mektupların alıcılarına daha hızlı ulaştırılabilmesi amacıyla posta hatları yeniden düzenlenmiştir. Yapılan ikili anlaşmalar çerçevesinde 1812 yılında Fransa ve İngiltere, 1843 yılında Yunanistan, 1870 yılında Almanya nın ülkede yurtdışı haberleşmeye yönelik posta şubeleri kurmasıyla sayıları 70 i geçen yabancı posta şubeleri ile birlikte 1840 yılından itibaren hizmet veren Kuruluş, tarihinde yayımlanan Posta Nizamnamesi ile yurtiçi posta hizmetinde tekel hakkına sahip olmakla birlikte, Lozan Barış Antlaşması yla yabancı posta idarelerinin yurtiçinde şube açma haklarının kaldırılması üzerine, yurtiçi ve yurtdışı kamu haberleşme hizmetlerini sağlamada tekel hakkına kavuşmuştur. Bu duruma uygun olarak 1923 yılında 376 sayılı Posta Kanunu, 1924 yılında da 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu kabul edilerek yürürlüğe girmiş ve kamu haberleşmesine yönelik yasal düzenlemeler yapılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında İçişleri Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren Kuruluş 1933 yılında Bayındırlık Bakanlığına bağlı katma bütçeli bir idare haline getirilerek PTT Genel Müdürlüğü adını almış, 1939 yılında da Ulaştırma Bakanlığına bağlanmıştır. 376 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran tarih ve 5584 sayılı Posta Kanunu ile yetkileri yeniden tanımlanan Kuruluş, 6145 sayılı kanunla tarihinde Kamu İktisadi Teşebbüsü haline getirilmiştir. Dünyadaki posta hizmetinin önemli bir parçasını teşkil eden Posta Çekleri ve Yolculuk Posta Çekleri hizmetine başlanılması için tarihinde 6/11684

12 IV Sayıştay sayılı Bakanlar Kurulu Kararı istihsal edilmiş ve bu kapsamda hazırlanan yönetmelik tarihinde yürürlüğe konulmuştur. Esas gelirini posta haberleşmesinden elde etmekle birlikte bilançosunu genellikle zararla kapatan bir kuruluş durumunda iken 1980 yılından itibaren kâra geçen Kuruluş, 1984 yılında Kamu İktisadi Devlet Teşebbüslerinin yeniden düzenlenmesi ile ilgili olarak çıkarılan 233 sayılı KHK ile Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) haline getirilmiştir tarih ve 4000 sayılı Kanun ile Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Türk Telekomünikasyon A.Ş. olarak ikiye ayrılması öngörülen Kuruluş 1995 yılında Türk Telekomünikasyon A.Ş. nin (Türk Telekom) kurulup ayrılmasıyla Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (Pİ) olarak posta ve telgraf hizmetlerini yürütmeye başlamış, Kuruluşun adı tarihli 4502 sayılı yasa ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) olarak yeniden değiştirilmiştir. Kuruluş ile ilgili son yapılan yasal düzenleme ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu olup, Kuruluşun hukuki statüsü değiştirilerek anonim şirket haline getirilmiş, yapılanması, faaliyet konuları ve hizmetlerin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden belirlenmiştir. Şirketin Esas Sözleşmesi tarihli Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanmıştır. Yapılan son düzenleme sonrası ülkedeki posta hizmetlerinin rekabet ortamı içinde gelişmesi ve kalitesinin yükselmesi öngörülmekte olup, gelirlerinin önemli bir kısmını mektup postasından elde eden Kuruluş un bu hizmette sahip olduğu tekel hakkının ihlali nedeniyle uğradığı gelir kaybını gidermesi, ülke genelinde oluşturduğu geniş otomasyon ağı sayesinde bankacılık/parasal posta hizmetlerinden elde ettiği gelirleri koruyup daha da arttırması ve tarihinde başlatıp tarihinde yeniden düzenlediği PTTKargo hizmetinde rekabet ortamının koşulları gereği pazardan daha fazla pay almak için hizmet kalitesini arttırması beklenmektedir. Kuruluş un 2009 ile 2013 ( ) yılları arasındaki dönemlere ait bilgileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

13 V Toplu bilgiler Ölçü Son iki dönem farkı ArtıĢ/AzalıĢ Sermaye Bin TL Ödenmiş sermaye Öz kaynaklar ,3 Yabancı kaynaklar ,2 Finansman giderleri Maddi duran varlıklar (edinme değ.) ,2 Maddi duran varlıklar birikmiş amor ,0 % Yatırım için yapılan nakit ödeme Bin TL (67.765) (53,3) Yatırımlar gerçekleşme oranı (nakit) % (41) (54,7) Tüm alım tutarı Bin TL (90.495) (28,0) Üretim maliyeti ( ) (26,6) Mektup postası* Bin adet ( ) (37,1) Kargo/APG/KKTG/Kurye* (10.685) (27,7) PTTBank gelirleri Bin TL ( ) (30,5) Net satış tutarı Bin TL ( ) (28,7) Stoklar (13.529) (39,2) Memur (Ortalama) Kişi (47) (4,4) Sözleşmeli (Ortalama) (788) (2,9) İşçi (Ortalama) (54) (7,2) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL ( ) (29,1) Cari yıla ilişkin: - Memurlar için yapılan giderler Bin TL (18.027) (29,3) - Memur başına aylık ort. gider TL ,0 - Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL ( ) (26,7) - Sözleşmeli başına aylık ort. gider TL (313) (9,5) - İşçiler için yapılan giderler Bin TL (15.037) (34,0) - İşçi başına aylık ort. gider TL (1.065) (21,6) Dönem kâr. ilişkin vergi ve yas.yük. Bin TL (6.712) (20,3) Tahakkuk eden vergiler (75.146) (25,4) GSYİH ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) ( ) (27,5) GSYİH ya katkı (Alıcı ) ( ) (27,2) GSMH ya katkı ( ) ( ) (27,9) İşl.faal.kârlılığı(Özkaynak yönünden) % 4 3,1 0,2 3, Mali kârlılık ( ) % 18,9 11,8 13,5 12,4 8,2 (4) (33,9) İktisadi kârlılık % 12,1 7,2 11,9 10,9 3,4 (8) (68,8) İşletme faaliyeti kâr veya zararı Bin TL (52.137) (99,7) Dönem kârı veya zararı (46.113) (26,9) Bilanço kârı veya zararı ,4 *2010 yılı sonrasında APG kargo içerisine alınmıştır.

14 VI Sayıştay Posta hizmetlerinin yeniden düzenlenmesini sağlamak üzere tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu tarihinden itibaren yürürlükte olan 5584 sayılı Posta Kanunu nu yürürlükten kaldırarak bu hizmet sektöründe önemli yapısal değişikliklere zemin hazırlamış, bunun yanı sıra Kuruluş un hukuki statüsünü de anonim şirket haline dönüştürmüştür. Kuruluşun faaliyet dönemi sonu itibariyle kişi kendi personeli ve kişi yüklenici personeli olmak üzere toplam çalışanı bulunmaktadır. Dönem sonunda aktif büyüklüğü 3,8 milyar TL ye ulaşan PTT, 2013 yılının ilk 8 ayında 1,3 milyar TL tutarında net satış hasılatından 150,4 bin TL faaliyet kârı ve 125,3 milyon TL dönem kârı sağlamıştır. C-Öneriler: tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu uyarınca tüzel kişiliği sonlandırılan ve anonim şirket statüsünde Ticaret Siciline kaydolan PTT ile ilgili ileriye dönük önerilere yeni statü dikkate alınarak yazılacak olan dönemi PTT A.Ş. Raporunda yer verilecektir. Sonuç: T.C. Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğü nün dönemi bilânçosu ve ,29 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

15 1 A-Mevzuat: II-ĠDARĠ BÜNYE 1840 yılında Posta Nazırlığı olarak kurulan, 1933 yılında katma bütçeli bir idare haline getirilen, 1954 yılında ise Kamu İktisadi Teşebbüsü olan PTT Genel Müdürlüğü; tarih ve 4000 sayılı Kanun gereği olarak 1995 yılından itibaren Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom) ve T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (Pİ) olarak ikiye ayrılmıştır. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü nün unvanı tarih ve 4502 sayılı Kanunun 24. maddesi ile T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) olarak değiştirilmiştir. Kuruluşun ana statüsü; Yüksek Planlama Kurulu nun tarih ve 99/T- 52 sayılı kararı ile onaylanarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Kuruluş Ana Statüsünün 4. maddesinde Kuruluşun amaç ve faaliyet konuları özet olarak; sayılı Posta Kanunu ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile diğer Kanunlarda: -Tekel olarak verilen; Yurdun her tarafında açık ve kapalı mektuplar ve posta kartlarını kabul etmek, taşımak ve dağıtmak, 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla halka hizmet veren gişelerdeki telgraf, teleks, tele-post gibi uç tesisleri ile telgraf muhabere cihazlarını kurmak ve işletmek, -Tekel dışı olarak verilen; Gazete, dergi ve kitaplar ile her türlü basılmış kağıtlar, tebliğ kağıtları, küçük paketler, değer konulmuş ve konulmamış posta kolilerinin kabulü, taşınması ve dağıtılması, posta bonoları ile posta ve telgraf havale işlemleri, yolcu ve bagaj taşımacılığı, posta çekleri ve seyahat çeki işlemleri gibi hizmetleri düzenlemek ve yürütmek, -Sigorta acenteliği yapmak, -Döviz alım satımı yapmak, -IBRS (Uluslar arası Ticari Cevap Servisi), ADRESBANK (Adres bankası) gibi hizmetlerin kurulup işletilmesi: EUROGIRO (Avrupa Posta Bankaları Çek Merkezleri Bilgisayar Şebekesi), EDI (Posta Gönderileri Hakkındaki Verilerin Elektronik Olarak Alınıp Verilmesi) gibi uluslararası hizmet veren sistemlere katılmak; POSTSHOP (faaliyet alanı ile ilgili ürün ve malzemelerin tanıtımı pazarlanması, yörelerin özelliğine uygun eşyaların satımı), 7258 sayılı Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tertibi Hakkında Kanun ile 320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında KHK da düzenlenen faaliyetlerle ilgili bayilik, taşıt pulu satılması, telefon, elektrik, su,

16 2 Sayıştay doğalgaz, havagazı gibi faturaların tahsili gibi hizmetleri yapmak ve diğer görevleri yerine getirmek olarak belirlenmiştir. Bir Kamu İktisadi Kuruluşu olan PTT Genel Müdürlüğü; 3346 sayılı Kanun ile TBMM nin, 6085 sayılı Kanun ve 233 sayılı KHK gereğince de Sayıştay ın mali, idari, hukuki ve teknik denetimine tabidir. Diğer taraftan Kuruluş ta çalıştırılan personel; özlük ve sosyal hakları konusunda; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu ile bunların ek ve değişikliklerine tabidir. Kuruluşun Kamu İktisadi Kuruluşu olan statüsü tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ile A.Ş şekline dönüşmüştür. Söz konusu Kanunun 21. Maddesine göre; Bu Kanun ile kuruluş ve tescile ilişkin hükümleri hariç olmak üzere 6102 sayılı Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi unvanı altında bir anonim şirket kurulmuştur. PTT nin sermayesinin tamamı Hazineye aittir. Hazine Müsteşarlığının mülkiyet hakkı ile kâr payı hakkı saklı kalmak üzere ve kamunun pay sahipliğinden kaynaklanan bütün mali hakları Hazine Müsteşarlığında kalmak kaydıyla Hazine Müsteşarlığının PTT deki pay sahipliğine dayanan oy, yönetim, temsil, denetim gibi hak ve yetkileri Bakanlık tarafından kullanılır. Bu hak ve yetkilerin kullanımına ilişkin her türlü mali ve hukuki sorumluluk Bakanlığa aittir. PTT, bu Kanun ve 6102 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerine göre Kalkınma Bakanlığının görüşü ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın uygun görüşü alınarak hazırlanan esas sözleşmesinin Genel Kurul tarafından onaylanmasını müteakip yapılacak tescil ve ilan ile faaliyete geçer. Esas sözleşmede yapılacak değişikliklerde Kalkınma Bakanlığının görüşü ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın uygun görüşü aranır sayılı Kanunun ayni ve nakdî sermayesinin vaz ına müteallik hükümleri ile 414 üncü madde hükmü PTT hakkında uygulanmaz tarihli ve 697 sayılı Ulaştırma ve Haberleşme Hizmetlerinin Olağanüstü Hallerde ve Savaşta Ne Suretle Yürütüleceğine Dair Kanun ile millî güvenlik ve kamu düzeni gerekleri ve sıkıyönetim ve seferberlik hâllerinde posta hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin özel kanunların hükümleri saklıdır. hükmüne istinaden tarihinde tescil edilerek tarih ve 8398 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanmıştır.

17 3 B-TeĢkilat: 1-TeĢkilatın yapısı: PTT Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatından oluşan bir organizasyon yapısı ile kendisine verilen görevleri yerine getirmektedir. Kuruluşun merkez teşkilatı: Teftiş Kurulu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği, Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve 14 Daire Başkanlığından oluşurken, taşra teşkilatı; 82 Başmüdürlük ve 1 Müstakil ünite ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Kuruluşun organizasyon şemasına Raporun Ekler bölümünde (Ek:1) yer verilmiştir. PTT Genel Müdürlüğü nün en üst seviyede yetkili ve sorumlu karar organı 233 sayılı KHK nın 5 ve 6. maddelerine göre Yönetim Kuruludur. 1 başkan ve 5 üyeden oluşan 6 kişilik yönetim kuruluna Genel Müdür başkanlık etmektedir. Yönetim Kurulu başkan ve üyelerinin görev sürelerine ilişkin çizelge, Raporun başlangıç kısmında bulunmaktadır. 233 sayılı KHK nın 5 inci maddesi gereğince, Kuruluşun yetkili ve sorumlu yürütme organı Genel Müdürlüktür. Genel Müdüre çalışmalarını yürütmek üzere 4 Genel Müdür Yardımcısı kadrosu tahsis edilmiştir. C-Personel durumu: 1-Personel kadroları ve personele iliģkin iģlemler: PTT Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatının program kadroları, ortalama memur, sözleşmeli ve işçi sayısı ile yılsonu personel mevcudu, geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo: 2 Personel durumu tablosu Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Personel durumu Yıl sonu Kadro Kadro Dönem Ortalama Ortalama sonu Kişi Kişi Sayı Sayı Kişi Kişi A- Memurlar: 1- Genel idare hizmetleri Teknik hizmetler Sağlık hizmetleri Toplam (A) B- Sözleşmeliler sayılı KHK' ye göre çalışanlar Toplam (B) C- İşçiler: 1- Sürekli işçiler Geçici işçiler Toplam (C) Genel toplam (A+B+C) Yüklenici işçileri

18 4 Sayıştay Teşkilatın merkez ve taşra birimlerinde; 2013 Ağustos ayı sonu itibariyle 821 memur, sözleşmeli personel ve 671 işçi olmak üzere toplam personel bulunmaktadır. İstihdam edilen adet memur ve sözleşmeli personelin; 926 adedi merkez teşkilatında, adedi de Başmüdürlüklerde bulunmaktadır. Personelin teşkilat içindeki dağılımı Ek:2 de, memur ve sözleşmeli personelin hareketini gösterir çizelge de Ek:3 de gösterilmiştir. PTT Genel Müdürlüğünde istihdam edilen memurların atama, yükselme, nakil, disiplin ve emeklilik işlemleri 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu bu kanunun ek ve değişiklikleri yanında 399 sayılı KHK hükümleri ve tarihinde yürürlüğe giren PTT Personel Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, sözleşmeli personelin mali ve sosyal hakları ile diğer işlemleri de 399 sayılı KHK hükümleri doğrultusunda yürütülmektedir. PTT de çalışan işçilerle ilgili işlemler, 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bunların ek ve değişiklikleri yanında Toplu İş Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Kuruluşta 2013 yılı Ağustos ayı itibariyle istihdam edilen işçi sayısı 671 kişi olup, çalışan işçilerin hareketini gösterir çizelgelere raporun ekler bölümünde (Ek:4) yer verilmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu na göre memur istihdamı öngörülmemiş ancak Kanunun geçici 4 üncü maddesinde; (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mülga T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünde çalışan; a) 657 sayılı Kanuna tabi memurların, b) tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvele tabi kadrolu personelin, c) 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (II) sayılı cetvele tabi sözleşmeli personelin, ç) İş sözleşmesi ile görev yapan işçilerin, mevcut statüleri ile PTT de istihdamlarına devam olunur. (2) Birinci fıkrada belirtilen personelin; avukatlık vekâlet ücreti dâhil özlük ve mali hakları aynen korunur. hükmüne yer verilerek mevcut personelin statüsü korunmuştur. 2-Personele yapılan harcamalar: PTT de çalışan memur, sözleşmeli ve işçiler için faaliyet döneminde yapılan harcamalar, geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

19 5 Tablo 3: Personele yapılan harcamalar tablosu Harcanan Harcanan Personele yapılan harcamalar Toplam Harcama Kişi başına ayda düşen Ödeneğin son durumu Esas ücretler Ek Ödemeler Sosyal giderler Cari yıl toplamı Geçmiş yılla ilgili ödeme ve geri alışlar Toplam harcama Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL A-Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçiler(Kuruluş dışı) Kişi başına ayda düşen B- Memurlar: 1-Genel Müdürlük Toplam(B) C-Sözleşmeli Personel: 1-Genel Müdürlük Toplam(C) D-İşçiler: 1-Genel Müdürlük Toplam(D) Genel Toplam (A+B+C+D) Geçen Yıl Toplamı Fark ( ) (14.304) (63.271) ( ) (5.571) (

20 6 Sayıştay Dönem içerisinde personele yapılan harcamalar toplam milyon TL olarak gerçekleşmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu nun Geçici 7. Maddesine göre; (1) Mülga T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünde istihdam edilen 657 sayılı Kanuna tabi memur veya 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) ve (II) sayılı cetvele tabi personelden emekli aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlardan bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde emeklilik başvurusunda bulunanların emekli ikramiyeleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla; a) Yaş haddinden emekliliğine bir yıldan daha az süre kalanlar hariç olmak üzere, yaş haddinden emekliliğine en fazla üç yıl kalanlar için yüzde 25, 30, b) Yaş haddinden emekliliğine üç yıldan fazla beş yıldan az kalanlar için yüzde c) Yaş haddinden emekliliğine beş yıl ve daha fazla kalanlar için yüzde 40, fazlasıyla ödenir. (2) Emekli aylığı bağlanması şartlarını 2013 yılı sonuna kadar haiz olacaklara, bu hakkı kazandıkları tarihten itibaren üç ay içinde emeklilik başvurusunda bulunmaları hâlinde emekli ikramiyeleri yüzde 40 fazlasıyla ödenir. hükmüne yer verilmiştir. 3-Sosyal konular ve giderleri: PTT de çalışan memur, sözleşmeli ve işçiler için dönem içinde yapılan tüm sosyal harcamalar, geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

21 7 Tablo: 4 Sosyal giderler tablosu Sosyal Giderler Memurlar Sözleşmeliler İşçiler Toplam Fark * * * * Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL A- Cari yılla ilgili: 1-Aile ve çocuk yardımı Evlenme, doğum ve ölüm yardımı (1.461) 3-Sosyal yardım (329) 4-Barınma giderleri Yedirme yardımı (222) 6-Giydirme yardımı (3.126) 7-Taşıma giderleri (2.850) 8-Sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası primi işveren payı ve ek karşılığı (42.310) 9-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı (427) 10-İşsizlik sigortası işveren payı (245) 11-Sağlık giderleri (12.465) 12-Eğitim giderleri (386) 13-Spor giderleri 14-Dinlenme kamplarına yapılan harcamalar 15-Personel dernek ve vakıflarına yardımlar 16-Ayni ve nakdi başkaca sosyal giderler Toplam (A) (63.271) B- Geçmiş yıllarla ilgili: 2-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı (5.571) 3-Diğer ödemeler Toplam (B) (5.571) Genel toplam (A+B) (68.842) * dönemi verileridir.

22 8 Sayıştay 2013 yılı ilk 8 ayında personele yapılan sosyal harcamalar, %6,6 oranında 9,7 milyon TL si memurlar, %88,5 oranında 131 milyon TL si sözleşmeliler, %4,9 oranında 7 milyon TL si ise işçiler için olmak üzere toplam 148,5 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

23 9 A- Mali durum: III- MALĠ BÜNYE T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü nün faaliyet sonuçlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi, gelir-gider ve varlık-kaynak kalemleri arasındaki oransal ilişkilerin belirlenmesi, mali yapısı, karlılık-zararlılık durumu ile varlık ve kaynakların kullanım verimliliklerini belirlemek amacıyla hazırlanan mali durum tablosu aşağıda gösterilmiştir. Tablo 5: Mali durum tablosu Mali durum Fark Bin TL % Bin TL % Bin TL Varlıklar (Aktif) 1-Dönen Varlıklar a)hazır Değerler , , b)kısa sürede paraya çevrilen değerler , ,1 (32.769) Toplam (1) , , Duran varlıklar a)uzun sürede paraya çevrilen değerler , , b)bağlı değerler , , Toplam (2) , , Varlıklar toplamı , , Kaynaklar (Pasif) 1-Yabancı kaynaklar a)kısa süreli , , b)uzun süreli , , Toplam (1) , , Öz kaynaklar , , Kaynaklar toplamı , , PTT Genel Müdürlüğü tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ile hukuki statüsü değiştirilerek anonim şirket haline getirilmiş, tarihinde sicil no ile tescil işlemi gerçekleşerek PTT A.Ş. olarak faaliyetine başlamıştır. PTT Genel Müdürlüğünün hesapları kapatılarak 2013 yılı (8 aylık) Bilanço ve Gelir Tablosu hazırlanmıştır. Mali durum tablosunda 2013 yılı Ağustos sonu itibariyle yer alan bilanço değerlerini, önceki yıl değerleri ile karşılaştırma olanağı bulunmadığından, mali bünye incelemesi yapılmamıştır. Varlık ve kaynakların ayrıntısını gösteren tablolara rapor ekinde (Ek: 5,6) yer verilmiştir.

24 10 Sayıştay IV-ĠġLETME ÇALIġMALARI A- ĠĢletme bütçesinin genel durumu: Kuruluşun, 2013 yılı bütçesi ile 2013 ve 2014 yılları bütçe programı, PTT Yönetim Kurulunun tarih ve 32/476 sayılı Kararıyla onaylanarak uygulamaya konulmuş, Yönetim Kurulu nun tarih ve 20/250 sayılı kararı ile de 2013 yılı bütçesinde revizyona gidilmiştir. PTT nin dönemine ilişkin işletme bütçesinin genel durumu, aynı dönemdeki 8 aylık gerçekleşme rakamları ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 6: Bütçeye ilişkin toplu bilgiler Bütçeye İlişkin Toplu Bilgiler Ölçü 2012 Bütçe Sapma Gerçekleşen Gerçekleşen İlk durum % İlk Durum Son Durum 1-Personel sayısı Kişi (12,4) 2-Personel giderleri Bin TL ,8 3-Tüm alım tutarı " (45) -Mal alımları " (76) -Hizmet alımları " (36) 4-Net satış tutarı " ,3 5-Toplam gelirler " Toplam giderler " ,6 7-Yatırımlar " (59,8) 8-Finansman ihtiyacı " Dönem karı ve zararı(brüt) " (36,7) PTT, 2013 yılının ilk 8 aylık döneminde; işletme bütçesinin ilk durumuna göre personel için 606,3 milyon TL, revize bütçeye göre ise personel için 873 milyon TL gider yapılmasını öngörmüş, buna karşılık personel çalıştırılarak 1,3 milyar TL personel harcaması gerçekleştirilmiştir. Kuruluş, 2013 yılı bütçesinin ilk durumuna göre ilk 8 aylık dönemde 1,2 milyar TL si net satışlardan olmak üzere 1,3 milyar TL toplam gelir sağlanacağı tahmin edilmiş, işletme bütçesinde söz konusu dönemde net satış hasılatı 1,3 milyar TL, toplam gelirler ise 1,4 milyar TL olarak revize edilmiştir. PTT nin tarihi itibariyle ise net satış hasılatı 1,3 milyar TL, toplam gelirleri ise 1,4 milyar TL gerçekleşmiş olup, işletme bütçesinin ilk durumuna göre net satış hasılatında %10, toplam gelirlerinde ise %9 oranında artış sağlanmıştır yılı ilk 8 aylık döneminde bütçenin ilk durumunda 997 milyon TL olarak öngörülen giderler toplamının, revize bütçede ise 1,3 milyar TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmiştir yılı ilk 8 aylık döneminde toplam giderler, işletme bütçesinin

25 11 ilk durumuna göre %32,6 oranında artış göstererek 1,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Yatırım harcamalarının 2013 yılı bütçesinde yıllık toplam 140 milyon TL olacağı öngörülmüş, 2013 yılı ilk 8 aylık döneminde ise 56,3 milyon TL nakdi gerçekleşme sağlanmıştır. Mal ve hizmet alımlarının 2013 yılı işletme bütçesinin ilk durumuna göre 420 milyon TL, son durumuna göre 481 milyon TL öngörülmüş ancak, mal ve hizmet alımlarında işletme bütçesinde kıst dönem için ayrıma gidilmemiştir. Buna karşılık 2013 yılı ilk 8 aylık döneminde mal ve hizmet alımları toplam tutarı 231 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. B-Finansman: Kuruluşun finansman programı ve gerçekleşmeleri, 2013 yılı faaliyet döneminin tamamı için hazırlandığından kıst dönemine ilişkin finansman programı büyüklüklerine raporda yer verilmemiştir. PTT nin, dönemine ilişkin nakit akım tablosu incelendiğinde; 981 milyon TL tutarındaki dönem başı nakit mevcuduna ilave olarak ilgili dönemde 2,7 milyar TL tutarında nakit girişi sağlandığı, buna karşılık 1,5 milyar TL nakit çıkışı gerçekleştiği ve tarihi itibariyle nakit mevcudunun 2,2 milyar TL düzeyinde gerçekleştiği görülmektedir. Yüksek tutarda nakde sahip olan Kuruluşun tarihi itibariyle finansman sorunu bulunmamaktadır. PTT nin tarihi itibariyle Nakit Akım Tablosu, rapor ekleri arasında (Ek: 7) yer almaktadır. C-Giderler: PTT Genel Müdürlüğü nün kıst dönemi giderlerinin ayrıntısı bütçe ödeneği ve geçen yıl değerleri ile birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 7: Giderler tablosu Giderler 2012 Gerçekleşen Ödenek Gerçekleşen Ödeneğe Göre Fark Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 1-İşçi ücret ve giderleri (145) (0,5) 2-Memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderleri ,7 3-Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler ,5 4-Çeşitli giderler ,8 5-Vergi resim ve harçlar ,1 6-Amortisman giderleri (793) (1,6) 7-Finansman giderleri Toplam ,7

26 12 Sayıştay Kuruluşun, tarihi itibariyle 8 aylık giderler toplamı işletme bütçesine göre %0,7 oranında 8,9 milyon TL artış göstererek 1,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde yapılan giderlerin; %65,8 i memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderlerinden, %21,7 si dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerden, %5,8 i çeşitli giderlerden, %3,7 si amortisman ve tükenme paylarından, %2,2 si işçi ücret ve giderlerinden ve %0,8 i de vergi, resim ve harç giderlerinden oluşmuştur. Kuruluşun faaliyet giderleri arasında en büyük paya sahip olan personel giderlerinin ayrıntısına raporun İdari Bünye bölümünde yer verilmiştir. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler tutarı 280,1 milyon TL nin; 84,0 milyon TL si posta ve kargo gönderileri kabul ayrım ve dağıtım hizmetleri için yüklenicilere ödenen bedelleri, 27,6 milyon TL si posta hatları taşıma giderlerini, 14,8 milyon TL si kiralık araç giderlerini, 11,4 milyon TL si nakil vasıtaları akaryakıt giderlerini, 38,2 milyon TL si posta ve kargo dağıtımıyla ilgili diğer taşıma giderlerini, 20,4 milyon TL si özel güvenlik giderlerini, 16,5 milyon TL si temizlik giderlerini, 14,9 milyon TL si elektrik giderlerini, 52,3 milyon TL si de dışarıdan sağlanan diğer fayda ve hizmetler tutarını göstermektedir. Çeşitli giderler tutarı 75,5 milyon TL nin; 24,7 milyon TL si merkez ve şube binaları kira giderleri, 18,1 milyon TL si Sosyal Güvenlik Kurumu na ödenen sözleşmeli personel kurum katılım payına, 5,5 milyon TL si kırtasiye ile büro malzemesi giderlerini, 3,7 milyon TL si basılı evrak giderlerini, 3,3 milyon TL si işletme malzemesi giderlerini, 3,4 milyon TL si ambalaj giderlerini, 8,5 milyon TL si reklam ve tanıtım giderlerini, 2,5 milyon TL si temsil ve ağırlama giderlerini, 5,8 milyon TL si de diğer çeşitli giderleri göstermektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu na ödenen sözleşmeli personel kurum katılım payı tutarlarının sehven çeşitli giderler içerisinde izlendiği, 2014 yılı kayıtlarında anılan giderlerin personel giderleri içerisinde takibine başlandığı görülmüştür. Vergi resim ve harç giderleri tutarı 7,7 milyon TL nin 3,4 milyon TL si damga vergisi, 3 milyon TL si emlak vergisi, 1,3 milyon TL si de çeşitli vergi, harç, ruhsat ve tasdik bedellerinden oluşmaktadır. Amortisman giderleri tutarı 48,3 milyon TL nin; 29,8 milyon TL si tesis makine ve cihazlara, 7,2 milyon TL si maddi olmayan duran varlıklara, 7,6 milyon TL si binalara, 3,7 milyon TL si de diğer sabit kıymetlere ilişkin cari dönem amortisman ve tükenme paylarını göstermektedir. D-Tedarik iģleri: PTT nin faaliyet dönemindeki mal ve hizmet alımları ile yapım işleri esas itibariyle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabidir. Bununla birlikte, 4734 sayılı Kanunun 3/g maddesinde, Kuruluşun üretim ve ana faaliyet konusu ile ilgili mal ve hizmet alımlarından, yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli bu maddede belirtilen limiti (2013 yılı için TL) aşmayanların, Kamu İhale Kanunu ndan istisna tutulması hüküm altına alınmıştır.

27 13 Anılan istisna kapsamında yer alan ve Kamu İhale Kurulu nca da uygun görülen ana faaliyetle ilgili mal ve hizmet alımlarından başlıcalarını; otomasyon ve gişe bankosu alımları, ünitelerin tüm PTT işlerine ilişkin makine, teçhizat ve malzeme alımları, posta hizmetleri için araç alım ve kiralamaları, posta ayırım ve dağıtım hizmetleri için personel kiralamaları vb. tedarik konuları oluşturmaktadır. Diğer taraftan tarih ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu nun 31 inci maddesi ile, yukarıda belirtilen parasal limitin Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinin anılan bent kapsamındaki mal ve hizmet alımları için uygulanmayacağı hükmü getirilmiştir. Böylece PTT nin yukarıda özetlenen ana faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet alımı konuları, tutarı ne olursa olsun Kamu İhale Kanunu kapsamı dışında tutulmuştur. Dönem içerisinde, Kamu İhale Kurulu nca uygun görülen ana faaliyet konusu ile ilgili mal ve hizmet alımları, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Posta ve Telgraf Teşkilatının 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımlarında Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülmüştür Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile bu kanunlara göre düzenlenen yönetmeliklerin, tip idari şartnamelerin, sözleşmelerin ve Kamu İhale Kurumu nca yayımlanan esasların uygulanmasında, birliğin sağlanması amacıyla tarih ve 485 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla yürürlüğe konan PTT İhale Yönergesi, faaliyet döneminde uygulanmaya devam olunmuştur. Satın alma işlemleri, merkezde Malzeme Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmüş olup Teşkilatın ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin; yurt içinden ve yurt dışından satın alınması, gümrüklenmesi, sigortalanması, taşınması, kullanım yerlerine ulaştırılıp ambarlanmasına ilişkin faaliyetleri kapsamıştır. PTT tarafından topluca alınan malzemelerin teslim ve tesellüm işlemleri Ankara da bulunan ve Ankara Başmüdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Ana Depo Müdürlüğü tarafından yapılmıştır. 1- Alımlar : Kuruluşun posta ve telgraf hizmetlerini yürütmek üzere yapmakta olduğu alımlar; sarf mubayaa programı kapsamındaki mal alımları, yatırım malzemesi alımları ile hizmet alımları olmak üzere başlıca üç bölümden oluşmaktadır. Faaliyet dönemindeki mal ve hizmet alımlarına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir. a- Mal alımları : PTT nin 2013 yılı ilk 8 aylık mal alımları, program değerleri ve önceki yıl gerçekleşmeleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

28 14 Sayıştay Tablo 8: Alımlar tablosu Ödeneğin 2012 Program ilk durumuna Alımlar Gerçekleşen İlk durum Son durum Gerçekleşen göre sapma Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 1-İstihlak maddeleri -İç (76) -Dış Toplam (1) (76) 2-Makine ve cihazlar -İç (90) -Dış Toplam (2) (90) 3-Taşıt araç ve yedekleri -İç (57) -Dış Toplam (3) (57) 4-Döşeme ve demirbaşlar -İç (78) -Dış Toplam (4) (78) 5-Posta maddeleri -İç (90) -Dış Toplam (5) (90) 6-Diğer sarf malzemeleri -İç (79) -Dış Toplam (6) (79) İç alımlar toplamı (76) Dış alımlar toplamı Genel Toplam (76) Verilen sipariş avansları Kuruluşun tedarik bütçesinde kıst dönem değerlerine yer verilmediğinden, tabloda faaliyet dönemine ilişkin program değerleri olarak 2013 yılı bütçesindeki yıllık tutarlara yer verilmiştir. Teşkilatın dönem içerisinde gerçekleştirdiği 22,7 milyon TL tutarındaki malzeme alımlarının tamamı yurt içinden gerçekleştirilmiştir. Alım tutarının %84 lük kısmını tüketim malzemeleri oluşturmuştur. b- Hizmet alımları: Kuruluşun faaliyet dönemine ilişkin hizmet alımlarının ayrıntısı, program ve önceki yıl değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

29 15 Tablo 9: Hizmet alımları tablosu Hizmet alımları yılı Program ödeneği İlk duruma gerçekleşme İlk durum Son durum Gerçekleşen göre sapma Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 1- Üretim -Posta taşıma (37) -Posta gönderileri ayırım-sevk (18) -Motorize köy dağıtım (13) -Hybrid mail (49) -PTTMatik (44) -PTT çağrı (call center) (20) Toplam (1) (27) 2-Temizlik hizmeti (34) 3-Personel taşıma (62) 4-Bakım-onarım (64) 5-Özel güvenlik (42) 6-Kiralık araçlar (42) 7-Diğer (47) Genel toplam (36) Tabloda faaliyet dönemine ilişkin program değerleri olarak 2013 yılı bütçesindeki yıllık tutarlara yer verilmiştir. PTT nin hizmet alımları tutarı 208,4 milyon TL nin %64 oranında 135,1 milyon TL si ana faaliyetlerle doğrudan ilgili hizmet alımlarına ilişkin bulunmaktadır. -Üretim faaliyeti ile ilgili hizmet alımları: Kuruluşun ana faaliyet konularıyla doğrudan ilgili hizmetler için yaptığı alım tutarı 135,1 milyon TL nin; 35,5 milyon TL si posta taşıma hizmetleri, 88,1 milyon TL si gönderilerin ayırım ve sevk hizmetleri, 7,7 milyon TL si hybrid mail hizmet alımı, 2,5 milyon TL si PTTMatik işletimi, 752 bin TL si motorize köy dağıtım hizmetleri, 518 bin TL si de PTT çağrı merkezi işletimi ile ilgili bulunmaktadır. Posta taşıma hizmet alımları: Gönderilerin büyük bir kısmı, kara ve hava yolu ulaşım araçları vasıtasıyla kabul merkezlerinden varış merkezlerine hizmet alımı suretiyle taşınmaktadır. Dönem içinde gerçekleştirilen taşıma hizmeti alım tutarı 35,5 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Yurtdışı hava yolu taşımacılığında, Dünya Posta Birliği kararları uyarınca, anılan birliğin taşıma ücretleri baz alınarak yurtdışına uçakla yollanacak postaların sevk yolları belirlenmekte ve uluslar arası havayolu firmalarından faydalanılmaktadır. Posta gönderilerinin hava yolu ulaşım araçları ile yurtiçi kabul noktalarından yurtiçi varış noktalarına taşıtılmasında, hava limanlarına düzenli ve sürekli seferlerin olması münasebetiyle Türk Hava Yolları A.Ş. den hizmet alınmaktadır.